30 LAT BADAŃ GERMANISTYCZNYCH W POLSCE I NIEMCZECH: 1989-2019

27.06.-29.06.2019

PROGRAM KONFERENCJI

Niemieckie i polskie druki ulotne jako media kulturowej (przeciw-)pamięci. Tekst – pamięć – region.

W dniach 21-22 czerwca 2018 w Bibliotece PAN w Gdańsku odbyło się sympozjum naukowe pt.: „Niemieckie i polskie druki ulotne jako media kulturowej (przeciw-)pamięci. Tekst – pamięć – region”. Organizatorami sympozjum były: Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Gdańskiego (Katedra Językoznawstwa i Teorii Przekładu), „Gedaniana” – Pracownia Badań nad Literackimi, Kulturowymi i Językowymi Obrazami Gdańska na Przestrzeni Wieków oraz PAN Biblioteka w Gdańsku. Tematyka sympozjum oscylowała wokół zagadnienia niemieckich oraz polskich mediów zwanymi efemerami, tj. drukami ulotnymi, które analizowano z perspektywy lingwistycznej, kulturoznawczej i historycznej. Dwudniowe spotkanie naukowe wzbudziło zainteresowanie badaczy z takich ośrodków uniwersyteckich, jak Uniwersytet Wrocławski, instytucji zajmujących się badaniami na dziejami  i kulturą Żydów w Polsce (m.in. Żydowski Instytut Historyczny) oraz bibliotek, muzeów i archiwów z całej Polski. Organizatorzy przewidują publikację wystąpień w czasopiśmie naukowym Instytutu Filologii Germańskiej – Studia Germanica Gedanensia.

W dniach 19 i 20 maja odbyła się w Instytucie Filologii Germańskiej UG konferencja pt. Unterwegs und zurückgesehnt – Zugänge zum Werk von Helga M. Novak  (W ruchu i tęskniąc do domu – Drogi do twórczości Helgi M. Novak). Była ona pierwszą konferencją poświęconą twórczości Helgi M. Novak (1935-2013), uznanej za jedną z najwybitniejszych poetek niemieckich w II połowie XX wieku. Wśród referentów z Polski, Niemiec, Włoch i Łotwy byli uznani znawcy twórczości pisarki oraz osoby, które były z nią zaprzyjaźnione. Jedną z nich był poeta Andreas Reimann, który przedstawił swoje wiersze na wieczorze autorskim w Centrum Herdera. W twórczości Helgi M. Novak Polska miała szczególne znaczenie. Polskie wątki można znaleźć już w jej wczesnych wierszach i w pierwszej powieści Die Eisheiligen (Zimni ogrodnicy). W latach 1980/81 Helga M. Novak przyjeżdżała do Gdańska i od tego czasu wspierała Solidarność i polskich emigrantów w Berlinie Zachodnim. W 1991 roku osiedliła się w Borach Tucholskich i mieszkała tu przez 20 lat. Konferencja zakończyła się wyjazdem do Legbądu, miejsca byłego zamieszkania pisarki.

W dniach od 21. do 24. września 2016r. w sali teatralnej budynku Neofilologii odbyło się międzynarodowe sympozjum poświęcone relacjom poety niemieckiego, R. M. Rilke do Gdańska. Organizatorem konferencji było Międzynarodowe Towarzystwo R. M. Rilke i Instytut Filologii Germańskiej. Organizatorem ze strony instytutu był Prof. UG, dr hab. Sławomir Leśniak. 

Program

Link do strony w języku niemieckim.

Program konferencji.

Międzynarodowa interdyscyplinarna konferencja

Topografie pamięci pogranicza / Gedächtnistopographien im Grenzraum, Gdańsk 15-17 maja 2015. Relacja

W dniach 15-17 maja 2015 r. w Instytucie Filologii Germańskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego miała miejsce międzynarodowa interdyscyplinarna konferencja zatytułowana Topografie pamięci pogranicza. Nadrenia i Pomorze jako trilateralne regiony kulturowe / Gedächtnistopographien im Grenzraum. Pommern und Rheinlandals trilaterale Kulturräume. Konferencję zorganizowała Pracownia Badań nad Narracjami Pamięci Pogranicza przy IFG (dr Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk i dr Eliza Szymańska)  wspólnie z Institut „Moderne im Rheinland” przy Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf (prof. Gertrude Cepl-Kaufmann i dr Jasmin Grande), we współpracy z Instytutem Kaszubskim oraz Muzeum Zachodniokaszubskim w Bytowie.

Nadrzędnym celem konferencji była interdyscyplinarna i porównawcza refleksja nad regionami pogranicza, które wskutek narodowych napięć zostały specyficznie kulturowo ukształtowane i po dzień dzisiejszy stanowią strefy styku kulturowego. Jedną z cech wyróżniających te regiony jest utrwalone w pamięci zbiorowej doświadczenie zagrożenia i konfliktu, a także  (patrząc z dzisiejszego punktu widzenia)  perspektywa sąsiedztwa. W regionach pogranicza w sposób szczególny nakładają się na siebie indywidualne i zbiorowe stereotypy postrzegania przestrzeni, przy czym funkcjonujące w świadomości zbiorowej obrazy stanowią nierzadko konstrukcje konkurencyjne. Ich treść zależy od kontekstu i sposobu kontekstualizacji, a jednocześnie jest wynikiem funkcjonującego w określonych środowiskach dyskursu wewnątrz- oraz międzygrupowego.

Konferencja stanowiła jeden z etapów projektu badawczego, realizowanego przez Pracownię Badań nad Narracjami Pamięci Pogranicza UG we współpracy z Institut „Moderne im Rheinland”, Heinrich-Heine-Universität w Düsseldorfie. W spotkaniu wzięli udział badacze z Austrii, Belgii, Czech, Luksemburga,  Łotwy, Niemiec i Polski, reprezentujący różne (sub)dyscypliny nauk humanistycznych, tj. filologię (amerykanistykę, germanistykę i polonistykę), historię, kulturoznawstwo, medioznawstwo, politologię, socjologię i teatrologię.

Obrady otworzyli prof. UG dr hab. Andrzej Ceynowa, Dziekan Wydziału Filologicznego, poszerzając horyzont postrzegania tytułowych zagadnień o perspektywę amerykanisty, prof. UG dr hab. Danuta Olszewska, Dyrektor Instytutu Filologii Germańskiej oraz w imieniu współorganizatorów konferencji Prof. Dr. Gertrude Cepl-Kaufmann i dr Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk.

Wykłady inauguracyjne wygłosiły prof. dr hab. Anna Wolff-Powęska (Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy w Poznaniu) na temat Poznań jako polsko-niemiecka przestrzeń pamięci / Posen als ein deutsch-polnischer Erinnerungsraum oraz Prof. Dr. Cepl-Kaufmann (Institut „Moderne im Rheinland”, Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf), której wystąpienie zatytułowane było Rheinland – Berlin – Paris. Erinnerte Landschaften als trilaterales Muster / Nadrenia – Berlin – Paryż. Wspominane krajobrazy jako wzorzec trójstronny. Wykłady były tłumaczone symultanicznie. Pozostałe wystąpienia w tym dniu obrad poświęcone były specyfice kształtowania się pamięci zbiorowej na poszczególnych pograniczach na terenie Europy, tj. czesko-saksońskim, Nadrenii, Łatgalii oraz na Pomorzu.

W sobotę uczestnicy udali się na objazd naukowy po Ziemi Bytowskiej zatytułowany Gebrochenes Gedächtnis – Erinnerungsnarrative nach 1945 im Bütower Raum / Pęknięta pamięć – narracje powojenne z bytowskiego pogranicza. Grupę poprowadził prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński (Instytut Socjologii, Filozofii i Dziennikarstwa UG). W drugiej części dnia kontynuowano obrady na zamku w Bytowie, w siedzibie Muzeum Zachodniokaszubskiego. Wystąpienia w tym bloku tematycznym dotyczyły krajobrazu muzealnego obydwu regionów oraz zagadnienia, stanowiącego po dzień dzisiejszy w dużej mierze tabu w pamięci zbiorowej Pomorza, tj. zbrodni nazistowskiej psychiatrii.

W niedzielę 17 maja na terenie kampusu UG zaprezentowano referaty w ramach trzech kolejnych bloków tematycznych. Poranny dotyczył refleksji teoretycznej, tj. poświęcony był zagadnieniom metodologii badań trylateralnych przestrzeni kulturowych w ujęciu kulturo- i literaturoznawczym. „Blok gdański” zawierał wystąpienia odnoszące się do twórczości poszczególnych autorów literatury gdańskiej, tj. Pawła Huellego i Franciszka Fenikowskiego oraz wybranych adaptacji scenicznych, w tym utworów Stefana Chwina. W trzecim bloku  zgromadzone zostały referaty odnoszące się do badań nad zagadnieniami pogranicznego charakteru doświadczeń manifestowanych w różnych tekstach, poczynając od podań, poprzez poezję, po fantastykę. Zamykające tę część wystąpienie dotyczyło narracji funkcjonujących poza dominującym trójstronnym polsko-niemiecko-kaszubskim dyskursem pamięci na Pomorzu – tradycji Tatarów litewskich. Dyskusja podsumowująca konferencję zawierała wiele porządkujących i inspirujących refleksji oraz konkretne propozycje dotyczących kontynuacji projektu.

Wszystkie części konferencji miały charakter otwarty i zgromadziły znaczną grupę zainteresowanych, nie tylko pracowników i studentów UG, tym samym grono uczestników spotkania uległo znacznemu poszerzeniu. Obrady prowadzone były w języku niemieckim, angielskim i polskim, także w konwencji konferencji skype w przypadku referentów, którzy nie mogli osobiście być obecni w Gdańsku i Bytowie. Planowana jest kontynuacja projektu. Tom pokonferencyjny ma ukazać się w serii Düsseldorfer Schriften zur Literatur und Kulturwissenschaft w wydawnictwie Klartext.

Interdyscyplinarny zespół organizacyjny współtworzyli: Karolina Wirkus (kulturoznawstwo, II MSU), mgr Ewelina Rogala (absolwentka filologii germańskiej), Tomasz Piątkowski (niemcoznawstwo, II rok; absolwent filologii polskiej I st.), Ewelina Markiewicz (kulturoznawstwo, II MSU; absolwentka Akademii Muzycznej), Kamil Muszyński (student II roku lingwistyki stosowanej) oraz Helena Awdej (filologia germańska, I MSU). Dokumentację fotograficzną sporządzili dr Maciej Dajnowski, Kamil Muszyński, mgr Ewelina Rogala oraz prof. Mieczysław Ronkowski (Politechnika Gdańska i Instytut Kaszubski).

Spotkanie zostało zrealizowane dzięki  różnorodnemu wsparciu wielu osób i instytucji. Konferencja odbyła się dzięki dotacjom Prorektora ds. Nauki UG, Dziekana Wydziału Filologicznego, Dyrekcji Instytutu Filologii Germańskiej, Fundacji Herdera oraz niemieckiego Bundesministerium, Beauftragter für Kultur und Medien. Patronat medialny objęło Radio Mors. Auli na inaugurację spotkania i sprzętu nagłaśniającego użyczył Wydział Historyczny UG. Materiały promocyjne dotyczące Gdańska i regionu zapewniła Fundacja Parasol w Bytowie i Urząd Marszałkowski.

Więcej: http://www.narracjepogranicza.eu/index.php?gmedia=zmK9k&t=g

PROGRAM

ABSTRACTS

W dniach 9-10 października 2015 r. w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Philosophie und Religion versus Literatur und Kunst”, zorganizowana przez Instytut Filologii Germańskiej pod honorowym patronatem Polskiego Towarzystwa Kantowskiego. Niemieckojęzyczną konferencję otworzyli dziekan Wydziału Filologicznego prof. UG dr hab. Andrzej Ceynowa oraz zastępca dyrektora ds. nauki prof. dr hab. Mirosław Ossowski. W wydarzeniu wzięli udział goście z kilkunastu ośrodków akademickich w Polsce i Niemczech. W swoich referatach uczestnicy konferencji zaprezentowali rozmaite metody analizy i interpretacji dzieła literackiego oraz dzieła sztuki, pod kątem obecności w nich tematów i motywów związanych z religią i filozofią.
Skład Komitetu Organizacyjnego: dr hab. Agnieszka Haas, dr Dariusz Pakalski.

GALERIA

Internationale wissenschaftliche Konferenz „Philosophie und Religion versus Literatur und Kunst / Międzynarodowa konferencja "Filozofia i religia versus Literatura i sztuka"

Miejsce:

Biblioteka Główna UG, Gdańsk, ul. Wita Stwosza 53,

Data i czas wydarzenia:

piątek, 9 października 2015, 9:30, sobota, 10 października 2015 roku, 10:00-13:30.

Organizator:

Wydział Filologiczny UG, Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Gdański

Gdańsk, 9.10.-10.10.2015

Miejce obrad/ Tagungsort: Biblioteka Uniwersytecka/ Universitätsbibliothek, ul. Wita Stwosza 53, Raum 030

Program konferencji

Konferenzprogramm

Freitag, 9.10.2015

Eröffnung der Konferenz

9.30-10.00. Univ.-Prof. Dr. habil. Andrzej Ceynowa – Dekan der Philologischen Fakultät, Prof. Dr. habil. Mirosław Ossowski – Leiter des Lehrstuhls für Deutsche Literatur und Kultur.

10.00-10.20 B.A. Mike Rottmann (Jena): Funktion und Wandel des Religionsbegriffs um 1800

10.20-10.40 Dr. des. Björn Freter (Berlin): Andauernde Feier des Heiligen. Über Goethes panhierarchische Religiosität

10.40-11.00 Prof. Dr. habil. Karol Sauerland (Warszawa): Antike als Alternative zum Christentum

11.00-11.15 Diskussion

Kaffeepause 11.15-11.45

11.45-12.05 Dr. Monika Tokarzewska (Toruń): Kosmologische Metaphern und Gottesvorstellungen bei Johann Gottfried Fichte und Jean Paul

12.05-12.25 Dr. habil. Agnieszka Haas (Gdańsk): Zur Unmöglichkeit eine neue Gottesvorstellung zu schaffen. Die Dichtung von Christoph A. Tiedge im Dialog mit Philosophie und Literatur

12.25-12.45 Univ.-Prof. Dr. habil. Beate Sommerfeld (Poznań): Ästhetische und philosophische Transgressionen bei expressionistischen Doppelbegabungen am Beispiel Ludwig Meidners.

12.45-13.00 Diskussion

13.00-14.00 Mittagspause

14.00-14.20 Dr. Agnieszka Sowa (Kraków): Schmerz und Leid in Das bittere Leiden unseres Herrn Jesu Christi nach den Betrachtungen der gottseligen A.K. Emmerich (1833) von Clemens Brentano.

14.20-14.40 Univ.-Prof. Dr. habil. Marzena Górecka (Lublin): Silja Walters poetische Spiritualität

14.40-15.00 Dr. Monika Mańczyk-Krygiel (Wrocław): „Ist es ein Gott der Rache, ist es ein Gott der Liebe?“ Überlegungen zur Prosa deutschsprachiger Schriftstellerinnen in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts

15.00-15.15 Diskussion

Ab 18.00 feierliches Abendessen

Samstag, 10.10.2015

10.00-10.20 Dr. Adam Szeluga (Gdańsk): Paradox und Zufall als zentrale Konstruktionskategorien in den Werken Heinrich von Kleists

10.20-10.40 M.A. I-Tsun Wan (Bochum): „Meine eigene Religion“ Kunstreligion von und bei Kleist

10.40-11.00 Dr. Andriej Kotin (Zielona Góra): Die vertauschten Geschwister Christenheit und Heidentum in Friedrich de la Motte Fouqués Undine

11.00-11.15 Diskussion

11.15-11.45 Kaffeepause

11.45-12.05 Univ.-Prof. Dr. habil. Sławomir Leśniak (Gdańsk): Dürer und das technische Bild

12.05-12.25 Dr. László V. Szabó (Veszprém/Stuttgart): Religion, Philosophie und Dichtung bei Rudolf Pannwitz

12.25-12.45 Univ.-Prof. Dr. habil. Aleksandra Chylewska-Tölle (Słubice): Zur Rolle der deutschsprachigen Priester-Dichter in den Kontroversen um den „literarischen Modernismus” am Übergang vom 19. zum 20. Jahrhundert

12.45-13.05 Dr. Andrzej Pilipowicz (Olsztyn): Die Poetik der Dogmen. Traumland von Georg Trakl

13.05-13.20 Diskussion und Zusammenfassung der Konferenz

13.30 Mittagessen

15.00-16.30 Stadtrundgang

Ab 16.30 Abreise der Konferenzteilnehmer

Internationale Konferenz

Der deutsche Essay und Essayismus

von der Romantik bis zur Postmoderne

(Gdańsk, 27-29 Juni, 2014.)

• Balasundaram Subramanian (Mandi, Indien)

Rudolf Kassners "Der blinde Schütze" als Paradigma moderner Essayistik.

• Peter Clar (Wien)

Gesetzte Gattungen - Elfriede Jelineks "Essayismus".

• Anne Schülke (Düsseldorf)

„ich tue nichts als brocken hinwerfen oder tritte austeilen. ich ordne nichts“. Elfriede

Jelineks „Die endlose Unschuldigkeit“ zwischen Gedankenexperiment und kultureller Arbeit.

• Kamilla Najdek (Warschau)

 „Karl Kraus“ von W. Benjamin – zum Problem des Essays als einer philosophischen Form.

• Karol Sauerland (Warschau)

Was ist kein Essay?

• Maria Magdalena Bachmann (Innsbruck)

Wissenschaft? Literatur? „Alles verschlingende Unform“? Der Essay aus feldtheoretischer Perspektive.

• Tomasz Ososińki (Warschau)

Zwischen Tagebuch und Essay Anmerkungen zu R. M. Rilkes „Aufsatz über Puppen“.

• Joanna Firaza (Łódź)

Das Unbehagen am historischen Erbe: Ingeborg Bachmanns essayistische Schriften der 60er Jahre.

• Matthias Schmidt (Wien)

Das Ich als essayistische Figuration. Methodologische Reflexionen in Siegfried Kracauers Spätwerk „History“.

• Sarah Scheibenberger (Leipzig)

Die Idee und Aufgabe des Essayistischen in Walter Benjamins „Erkenntniskritischer Vorrede“.

• Petra Buchta (Katowice)

Erika Mann. Essays um die Literatur und Politik.

ESEJ I ESEIZM NIEMIECKOJĘZYCZNY OD ROMANTYZMU

DO (POST-) MODERNIZMU

INFORMATION ÜBER DIE KONFERENZ IN DER DEUTSCHEN SPRACHE

POLSKA LITERATURA EMIGRACYJNA

W BERLINIE I SZTOKHOLMIE PO ROKU 1890

1. 1000 lat Gdańska w literaturze niemieckiej (Gdańsk, 1997).
2. Rola gramatyki kontrastywnej w kształceniu nauczycieli (Gdańsk, 1998).
3. Aspektualność w językach słowiańskich i germańskich (Gdańsk, 1999).
4. Problemy frazeologii i leksykografii (Olecko, 1999).
5. Konferencja poświęcona pamięci R. M. Rilkego (Sopot, 1999).
6. Języki fachowe – problemy dydaktyki i translacji (Olecko, 2000).
7. Teoria i dydaktyka translacji (Olecko, 2001).
8. Kontakty językowe w Europie Środkowej w perspektywie dia- i synchronicznej (Olecko, 2003).
9. Literatura, wartości i tożsamość europejska. Konferencja Fundacji Konrada Adenauera i Uniwersytetu Gdańskiego (Gdańsk, 2003).
10. Literatur, Sprache und Kultur in Danzig und der Ostseeregion (Gdańsk 2004).
11. Grenzüberschreitungen. Zu einigen Aspekten der deutsch-polnischen Beziehungen in Kultur und Literatur der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts. (Gdańsk, 9-10.04.2005 r.). Międzynarodowa konferencja zorganizowana przez Zakład Niemieckojęzycznej Literatury Gdańska.
12. Tożsamość i odrębność w Zjednoczonej Europie. Obrazy krajów i stereotypy narodowe w literaturze anglo- i niemieckojęzycznej (Olecko, 26-27.09.2005).
13. Międzynarodowa konferencja naukowa "Kontakty językowe i kulturowe w Europie / Sprach- und Kulturkontakte in Europa" Gdańsk, 22-23.09.2007.
14. Konferencja naukowa "Günter Grass. Literatura – Sztuka – Polityka / Günter Grass. Literatur – Kunst – Politik", 4-6 października 2007, Gdańsk.
15. Międzynarodowa konferencja naukowa "Modalität/Temporalität in kontrastiver und typologischer Sicht" („Modalność / temporalność w ujęciu kontrastywnym i typologicznym”), Gdańsk, 5-7.05.2008.

1. 1000 lat Gdańska w literaturze niemieckiej (Gdańsk 10-11.X.1997) – materiały konferencyjne: 1000 Jahre Danzig in der deutschen Literatur.
Marek Jaroszewski (Hrsg.), Gdańsk 1998,247 S. ISSN 1230-6045 =
Studia Germanica Gedanensia nr 5

2. Rola gramatyki kontrastywnej w kształceniu nauczycieli
(Gdańsk, maj 1998, wspólnie z Instytutem Goethego w Warszawie)

3. Aspektualność w językach słowiańskich i germańskich
(Gdańsk, 4-6.X.1999) – materiały konferencyjne: Aspektualität in germanischen
und slawischen Sprachen, Andrzej Kątny (Hrsg.) Poznań 2000,281 S.
ISSN 0554-8152 = UAM Poznań, Seria Filologia Germańska nr 46

4. Problemy frazeologii i leksykografii (Olecko, 16.17.VI.1999;
wraz z Instytutem Lingwistyki Stosowanej UW i Wszechnicą Mazurską). – materiały konferencyjne: Problemy frazeologii i leksykografii, Andrzej Kątny, Krzysztof Hejwowski (red.) Olecko 2000,255 S. ISBN 83-86523-06-9

5. Konferencja poświęcona pamięci R. M. Rilkego
(Sopot, 3-5.03.1999, współorganizator)

6. Języki fachowe – problemy dydaktyki i translacji
(Olecko, 14-15.06.2000; wraz z Instytutem Lingwistyki Stosowanej UW i Wszechnicą Mazurską) – materiały konferencyjne: Języki fachowe – problemy dydaktyki i translacji, Andrzej Kątny (red.), Olecko 2001,209 S. ISBN 83-86523-18-2.

7. Teoria i dydaktyka translacji (Olecko, 28-29.06.2001; wraz z Instytutem Lingwistyki Stosowanej UW i Wszechnicą Mazurską) – materiały konferencyjne: Teoria i dydaktyka przekładu, Krzysztof Hejwowski (red.), Olecko 2003.

8. Kontakty językowe w Europie Środkowej w perspektywie
dia- i synchronicznej (Olecko, 23-24.06.2003); wraz z Wszechnicą Mazurską w Olecku w ramach Letniej Szkoły Lingwistyki Stosowanej – materiały w druku.

9. Literatura, wartości i tożsamość europejska. Konferencja Fundacji Konrada Adenauera i Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 23-26 października 2003 r. – materiały konferencyjne: Europa im Wandel. Literatur, Werte und Europäische Identität, Birgit Lermen, Mirosław Ossowski (red.), Sankt Augustin 2004,365 s. ISBN 83-86771-24-0

W dniach 23 – 26 października br. w Dworze Artusa w Gdańsku odbyła się międzynarodowa konferencja „Literatura, wartości i tożsamość europejska”. Wzięli w niej udział naukowcy, pisarze i dziennikarze z krajów środkowoeuropejskich, niemieccy i polscy studenci, a także znane osobistości z życia publicznego i kulturalnego z Polski i Niemiec. Konferencję zorganizowała Fundacja Konrada Adenauera we współpracy z Uniwersytetem Gdańskim. Była to druga konferencja literacka z cyklu środkowoeuropejskich spotkań zainicjowanych przez niemiecką Fundację. Pierwsza miała miejsce jesienią 2002 r. w Pradze. Konferencje odbywają się co roku w innym kraju i stanowią forum dla dyskusji w gronie intelektualistów o problemach literatury i kultury w procesach przemian związanych z integracją europejską. W konferencji w Dworze Artusa uczestniczyli w tym roku po raz pierwszy przedstawiciele krajów bałtyckich – z taką propozycją wystąpił Uniwersytet Gdański. Obradowali wraz z uczestnikami z Czech, Niemiec, Polski, Rumuni, Słowacji i Węgier nad sprawami kształtowania wspólnych perspektyw w tej części Europy.
Gdańska konferencja była również okazją do oceny stanu stosunków Niemców i ich wschodnich sąsiadów. Wymianie poglądów służyła dyskusja panelowa na temat „Ojczyzna w Europie”, w której uczestniczyli m. in. wiceprzewodniczący Bundestagu dr Norbert Lammert i pisarz Paweł Huelle. W trakcie konferencji odbyło się także spotkanie dyskusyjne w Wydziale Filologiczno-Historycznym na temat „Pamięć wypędzonych”. Wzięli w niej w nim udział były ambasador Polski w RFN Janusz Reiter, zastępca sekretarza generalnego Fundacji Konrada Adenauera dr Johannes von Thadden i prof. dr hab. Józef Borzyszkowski. Wydarzeniem literackim był odczyt pisarza niemieckiego Arno Surminskiego w Ratuszu Staromiejskim.

10. Literatur, Sprache und Kultur in Danzig und der Ostseeregion (Gdańsk 2004)
Międzynarodowa konferencja zorganizowana przez Instytut Filologii Germańskiej UG oraz Wydział Germanistyki Uniwersytetu w Bremie.

• PD Dr. Monika Unzeitig: Die erste Stadtbeschreibung Danzigs in deutscher Sprache in Münsters Kosmographie..
• Prof. Dr. Hans Wolf Jäger: Sybilla Schwarz, die pommerische Sappho. Plik do pobrania w formacie .pdf (706 kb)
• Prof. Dr. Holger Böning: Volksaufklärerische Literatur und Publizistik in Danzig und im Ostseeraum
• Mag. Małgorzata Wittenberg: Das kulturelle und gesellschaftliche Leben Danzigs in der 1. Hälfte des 19. Jahrhunderts im Spiegel der damaligen Danziger Presse
• Dr. Jan Sikora: Sprachliche Darstellung des Völkerbundes in der Danziger Presse vor 1939
• PD Dr. Michael Nagel: Orientierung in der Katastrophe: Das Danziger „Jüdische Gemeinde-blatt“ in der Zeit des Nationalsozialismus
• Prof. Dr. Marion Brandt: Zum Revolutionsbegriff von Stanisława Przybyszewska
• Prof. Dr. Mirosław Ossowski: Wolfgang Koeppen und Ortelsburg
  Dr. Hans Rudolf Wahl: Walter Flex‘ Bild Polens und der baltischen Länder
• Dr. Martin Schönemann: Auf der Suche nach Danzig - mit Hilfe von Günter Grass
• Prof. Dr. Marek Jaroszewski: „Das leuchtende Schiff”. Der Untergang der „Wilhelm Gustloff” bei Günter Grass und Tanja Dückers
• Prof. Dr. Wolfgang Emmerich: Dürfen die Deutschen ihre eigenen Opfer beklagen? Schiffsuntergänge 1945 bei Uwe Johnson, Walter Kempowski, Günter Grass, Tanja Dückers und Stefan Chwin
• Prof. Dr. Marian Szczodrowski: Einige Unterrichtsfragen des Danziger Schulsystems im 16. und 17. Jahrhundert
• Prof. Dr. Andrzej Kątny: Zu den ältesten (in Danzig herausgegebenen) deutsch-polnischen phraseologischen Wörterbüchern
• Prof. Dr. Tomasz Czarnecki: Einfluss der deutschen Dialekte auf das Polnische
• Prof. Dr. Armin Hetzer: "Der corrumpirte städtische Jargon". Zu den estnischen Predigten von Georg Müller (um 1600)
• Dr. Agnieszka Haas: Danziger Werftarbeiterpoesie vom August 1980 aus der Perspektive ihres potenziellen Übersetzers

11. Grenzüberschreitungen. Zu einigen Aspekten der deutsch-polnischen Beziehungen in Kultur und Literatur der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts. (Gdańsk, 9-10.04.2005 r.) Międzynarodowa konferencja zorganizowana przez Zakład Niemieckojęzycznej Literatury Gdańska.

12. Tożsamość i odrębność w Zjednoczonej Europie. Obrazy krajów i stereotypy narodowe w literaturze anglo- i niemieckojęzycznej (Olecko, 26-27.09.2005)) wraz z Wszechnicą Mazurską i Zakładem Języka Angielskiego Uniwersytetu w Białymstoku w ramach Letniej Szkoły Literaturoznawstwa.

13. Międzynarodowa konferencja naukowa Kontakty językowe i kulturowe w Europie / Sprach - und Kulturkontakte in Europa (Gdańsk, 22-23.09.2007)
Lista referatów (w kolejności ich wygłaszania):

• Prof. Janusz Siatkowski (Warszawa): Nazwy warkocza według ogólnosłowiańskiego Atlasu Słowiańskiego
• Prof. Ewa Geller (IFG, Warszawa): Slawizmy w kuchni żydowskiej
• Prof. Oleksij Prokopczuk (AP, Słupsk): Sytuacja językowa na Ukrainie: walka o język
• Prof. Krystyna Szcześniak (Kat. Slawistyki, Gdańsk): Nazwy magicznych zaklinań w językach słowiańskich
• Dr Marcin Zabawa (IFA, Katowice): Polish-English language contact and its influence on the semantics of Polish
• Dr Grzegorz Chromik (IFG UJ): Deutsche Familiennamen polnischer Herkunft und polnische Familiennamen deutscher Herkunft auf dem Gebiet der ehemaligen Sprachinsel Bielitz
• Prof. Barbara Sadownik (IFG Lublin): Zur Förderung der interkulturellen Kompetenz im glottodidaktischen Prozess
• Dr Anita Gostomska (Kat. Slawistyki, UG): Kontakty kulturowe i językowe w najnowszej twórczości Dubravki Ugresic
• Dr Anna Podemska-Kałuża (IFP, UAM): „Jedność w dwoistości”. O peregrynacjach kulturowych i językowych w pisarstwie Egona Naganowskiego
• Dr Krzysztof Tkaczyk (IFG, Warszawa): W poszukiwaniu nowego języka. Rzecz o włoskich futurystach, rosyjskich kubofuturystach i niemieckich dadaistach
• Mgr Anna Jakubowska (Inst. Slawistyki Zachodniej i Południowej, UW): O frazeologii czeskiej i górnołużyckiej
• Dr Elżbieta Kaczmarska (Inst. Slaw. Zachodniej i Południowej, UW): Funkcja stylistyczna konstrukcji z nominalizacjami w języku polskim i czeskim
• Mgr Agnieszka Mazurowska (Fil. Studium Dokt., Gdańsk): Sytuacja socjolingwistyczna ludności mieszanej polsko-ukraińskiej w Baniach Mazurskich
• Dr Krystyna Rembiszewska (Instytut Słowianoznawstwa PAN, Warszawa): Nazwy dziecka nieślubnego w gwarach Mazowsza i Podlasia jako przejaw kontaktów językowych
• Dr Igor Panasiuk (Viadrina, Frankfurt/O.): Zur kulturellen Übersetzungsproblematik
• Dr Magdalena Jurewicz (ILS, UAM Poznań): Zmiana modalności wypowiedzi jako technika ratowania twarzy tłumacza w bilateralnym tłumaczeniu konsekutywnym
• Mgr Agata Kondrat (Warszawa): Slawizmy leksykalne w polu semantycznym męskich nazw ubiorów w języku jidysz
• Mgr Piotr Kuna (IFG, UJ): Podejście teoretyczne w tłumaczeniu relewantnych kulturowo terminów z języka specjalistycznego prawa. Niemiecki i polski system stosunków majątkowych małżonków
• Mgr Krzysztof Szczurek (Conseil de l’Union Européenne, Servis linguistique; Bruxelles): Problemy ekwiwalencji terminologicznej w tłumaczeniu tekstów prawnych UE
• Prof. Alla Kożynowa (Kat. Językoznawstwa Teoretycznego, Mińsk): Wpływ czeskich tłumaczeń biblijnych 16 w. na tłumaczenia polskie i wschodniosłowiańskie
• Dr hab. Sławomira Kaleta-Wojtasik (IFG, UJ Kraków): O niektórych zapożyczeniach z jęz. niemieckiego w „Słowniku dyalektycznym Księstwa Cieszyńskiego” (1889) Andrzeja Cińciały
• Prof. Michael Zock (Marseille): Sprachproduktion aus kognitiver Perspektive
• Prof. Alena Rudenka (Dept. of Theoretical Ling. and Slav. Lang., Minsk): The Competition of Conceptual Models on different Stages of the Development of Slavonic Languages
• Dr Agata Kowalska-Szubert (Kat. Niderl., Wrocław.): Niderlandzkie zapożyczenia leksykalne w języku polskim i ich miejsce w słownikach
• Mgr Monika Sobina (NKJO Olsztyn): Zapożyczenia językowe w zróżnicowanej kulturowo organizacji na przykładzie firmy Michelin
• Dr Joanna Kubaszczyk (ILS, Poznań): Teoria prototypu w kontekście kontaktów językowo-kulturowych i przekładu polsko-niemieckiego
• Dr Paweł Rybszleger (ILS, Poznań): Formy anakolutu w mówionym języku polskim i niemieckim na przykładzie rozmów medialnych
• Mgr Izabela Błaziak (Fil. Studium Dokt., Gdańsk): Jałowiec (Juniperus communis) w ujęciu kulturowym
• Mgr Liliana Górska (Fil. Studium Dokt. UMK, Toruń): „Von den sterbens leufften”. Przyczynek do nowożytnego kaznodziejstwa w czasach zarazy
• Mgr Justyna Suracka (IJP, UW): Zderzenie kultur w ujęciu translatorycznym na podstawie XIX-wiecznych przekładów literatury rosyjskiej
• Dr Magda Bielenia-Grajewska (IFA UG): Hybrydyczność polskiego języka ekonomii
• Mgr Helena Sokołowa (Filol. Studium Dokt., Gdańsk): Kulturowy obraz kobiety w przysłowiach rosyjskich i serbskich
• Prof. Grażyna Łopuszańska (IFG Gdańsk): Gdański język niemiecki
• Mgr Piotr Kocyba (Inst. für Slavistik TU, Dresden): Instrumentalizacja kontaktu językowego: Wasserpolnisch a gwara śląska i kreole górnośląskie
• Dr Jan Sikora (IFG, Gdańsk): Analiza dwujęzycznych artykułów prasowych „Danziger Neuste Nachrichten” w ujęciu kontrastywnym

14. Konferencja naukowa Günter Grass. Literatura – Sztuka – Polityka / Günter Grass. Literatur – Kunst – Politik, 4-6 października 2007, Gdańsk

W dniach 4-6 października 2007 w Dworze Artusa w Gdańsku oraz w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się konferencja naukowa "Günter Grass. Literatura – Sztuka – Polityka / Günter Grass. Literatur – Kunst – Politik". Konferencja została zorganizowana w związku z osiemdziesiątą rocznicą urodzin pisarza (przypadającą 16 października) i miała na celu analizę jego dorobku literackiego i artystycznego, działalności politycznej oraz recepcji w Niemczech, Polsce i za granicą. Miejscem obrad było rodzinne miasto pisarza utrwalone w jego książkach. Konferencja była wspólnym dziełem Stowarzyszenia Güntera Grassa w Gdańsku, Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Gdańskiego, Fundacji im. Friedricha Eberta, Urzędu Miasta Gdańska, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, Ambasady Niemiec w Warszawie i Konsulatu Generalnego RFN w Gdańsku oraz Fundacji Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, wspieranych także przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej. W konferencji wzięli udział uczestnicy z dziewięciu krajów, głównie z Polski i Niemiec, a także z USA, Danii, Norwegii, Szwecji, Litwy, Ukrainy i Indii. Podczas konferencji wygłoszono 25 referatów. Konferencja miała otwarty charakter. Obradom przysłuchiwali się goście z zewnątrz, w tym pracownicy Uniwersytetu Gdańskiego i studenci oraz dziennikarze. Podczas konferencji poddano ocenie dorobek literacki Grassa oraz cieszącą się uznaniem jego twórczość artystyczną – grafiki, rzeźby i rysunki. Zasługą pisarza jest budowanie mostów łączących narody, rozpatrywano więc także jego aktywną postawę polityczną, szczególnie jego kontakty z Polską. Wystąpienia konferencyjne były tłumaczone symultanicznie na język polski i niemiecki.
Program konferencji
Przemówienia powitalne podczas otwarcia konferencji wygłosili: Marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz, Rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. Andrzej Ceynowa, Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz, Konsul Generalna RFN Ute Minke-Koenig (w imieniu ambasadora Niemiec w Warszawie Michaela H. Gerdtsa), Przewodnicząca Fundacji Friedricha Eberta Anke Fuchs, Wiceprzewodnicząca Frakcji SPD w Bundestagu Dr. Angelica Schwall-Düren. Zabrał głos również Günter Grass, który mówił o wizycie kanclerza Niemiec Willego Brandta w 1970 r. w Warszawie i odczytał poświęcone jej opowiadanie z książki "Moje stulecie".
Po południu w gmachu Biblioteki Głównej UG odbyła się debata na temat "Przyszłość polsko-niemieckiej pamięci dla wspólnej Europy", w której wzięli udział Günter Grass, Lech Wałęsa, Richard von Weizsäcker i prof.Stefan Meller. Debatę prowadził Adam Krzemiński.
W drugim i trzecim dniu obrady konferencji odbywały się w Gmachu Biblioteki UG. W ostatniej sesji ponownie uczestniczył Günter Grass wraz żona Ute i siostrą Waltraut:

Oprócz konferencji odbyły się imprezy zorganizowane w Gdańsku z okazji 80. urodzin pisarza: wystawa grafik w Zielonej Bramie, przegląd filmów na motywacch grassowskich w Kinie Neptun, koncert grupy: Mikołaj Trzaska Mottlau River Band w Kościele św. Jana, prapremiera teatralna "Blaszanego Bębenka" w Teatrze Wybrzeże, wystawa w Bibliotece Głównej UG i Teatr Gotowania wg. Güntera Grassa w Restauracji Turbot. Wydano także książkę "Gdańsk według Güntera Grassa" autorstwa Mieczysława Abramowicza i "Kalendarz grassowski / Grass-Kalender 2008" przygotowany przez Wydawnictwo słowo / obraz terytoria.

Uczestnicy konferencji wraz z jubilatem (w środku).

15. Międzynarodowa konferencja naukowa "Modalität/Temporalität in kontrastiver und typologischer Sicht" („Modalność / temporalność w ujęciu kontrastywnym i typologicznym”), Gdańsk, 5-7.05.2008.

Konferencja była kolejnym z cyklu spotkań tzw. "Arbeitskreis Modalität im Deutschen", tj. grona naukowców zajmujących się modalnością w językach germańskich, zainicjowanego w latach 90-ych przez prof. Heinza Vatera (Niemcy) i prof. Oddleifa Leirbukta (Norwegia). Dotychczasowe spotkania odbywały m.in. w Norwegii, Grecji i Belgii. Materiały z gdańskiej konferencji zostaną opublikowane w roku 2009.

• Prof. Werner Abraham (Universität Wien): Die Urmasse von Modalität und ihre Ausgliederung. Modalität anhand von Modalverben, Modalpartikel, Modus und Sub- und Konjunktionen – was ist das Gemeinsame, was das Trennende, und was steckt dahinter?
• Prof. Elisabeth Leiss (Universität München): Epistemizität und Evidentialität im Modalverbsystem des Deutschen
• Prof. Heinz Vater (Universität Köln): ’Sie möchten zum Chef kommen’ - möchten als selbständiges Modalverb
• Associate Prof. Ole Letnes (Høgskolen i Agder, Kristiansand): Zur ’affektiven’ Komponente epistemischer müssen-Verwendungen
• Dr Kjetil BergHenjum (Universitetet i Bergen): „Kom skal vi klippe sauen“: Zum norwegischen Konstruktionstyp <Verb im Imperativ + skal + Pronomen + infinitivisches Hauptverb>
• Prof. Michail Kotin (Uniwersytet Zielonogórski): Zur referenziellen Identität von Tempus- und Modusformen
• Associate Prof. SigbjørnL. Berge (Høgskolen i Agder, Kristiansand): Modal interpretations of the preterite tense in English and Norwegian
• Prof. Gabriele Diewald, Dr Elena Smirnova (Universität Hannover): Abgrenzung von Modalität und Evidentialität im heutigen Deutsch
• Mgr Monika Schönherr (Universität Würzburg): Korpusgestützte Analyse der nicht-morphologischen Kodierungsformen der epistemischen Modalität in Otfrids Evangelienbuch
• Prof. Veronika Ehrich (Universität Tübingen): Modale und temporale Subordination im Deutschen
• Prof. Olga Kostrowa (Самарский государственный педагогический университет): Grenzgebiete der Temporalität im Deutschen, Englischen und Russischen: eine Fallstudie anhand der temporalen Konjunktionen
• Dr Anna Awerina (Московский государственный педагогический университет): Satzmodelle mit der Semantik der Vermutung im Deutschen im Vergleich zum Russischen und Besonderheiten ihres Funktionierens in der Rede
• Prof. Andrzej Kątny (Uniwersytet Gdański): Zur epistemischen Verwendung der Modalverben im Deutschen aus kontrastiver Sicht
• Dr Luise Liefländer-Leskinen (University of Joensuu, Savonlinna): Modalität in Zeitungskarikaturen
• Dr Tanja Mortelmans (Universiteit Antwerpen): Quotative Marker im Deutschen und Niederländischen. Eine kontrastive Analyse der Modalverben und des Modusgebrauchs in beiden Sprachen
• Doc. dr Irina Shipowa (Московский государственный педагогический университет): Epistemische Modalität im Deutschen und Russischen in kontrastiver Sicht
• Dr Anna Socka (Uniwersytet Gdański):Evidentialität im Deutschen und Polnischen in kontrastiver Sicht (Ein erster Blick)

16. Polsko-niemiecka konferencja naukowa Artur Schopenhauer – Filozof z Gdańska, Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego, 23-26 października 2008 roku