Warsztaty / Workshops

W dniach 04-06.10.2024 na zaproszenie prof. Moniki Wolting z Uniwersytetu Wrocławskiego  prof. Eliza Szymańska brała udział w międzynarodowych warsztatach naukowych dotyczących narracji o formowaniu tożsamości w niemieckojęzycznej literaturze współczesnej. W dużej części wystąpień referenci/tki zajmowali się tzw. literaturą migracyjną lub postmigracyjną. Także wystąpienie prof. Szymańskiej pt. „Alienität – Liminalität – Mimikry. Zur Triade der Identitätsnarrative in den Texten deutsch-polnischer Autor:innen“ dotyczyło literatury postmigracyjnej w Niemczech. Na przykładzie kilkunastu tekstów literatury współczesnej poddanych analizie estetyczno-strukturalnej, tematyczno-treściowej oraz biograficzno-referencyjnej prelegentka pokazała jak formują one na poziomie narracyjnym swoistą triadę „pisania z doświadczenia migracyjnego“.

Auf Einladung von Prof. Monika Wolting von der Universität Wrocław nahm Prof. Eliza Szymańska vom vierten bis zum sechsten Oktober 2024 an einem internationalen wissenschaftlichen Workshop über Narrative der Identitätsbildung in der deutschsprachigen Gegenwartsliteratur teil. Ein großer Teil der Vorträge befasste sich mit der so genannten Migrationsliteratur oder postmigrantischer Literatur. Auch der Vortrag von Prof. Szymańska mit dem Titel. 'Alienität - Liminalität - Mimikry. Zur Triade der Identitätsnarrative in den Texten deutsch-polnischer Autor:innen“ betraf die postmigrantische Literatur in Deutschland. Anhand von mehreren zeitgenössischen literarischen Texten, die einer ästhetisch-strukturellen, thematisch-inhaltlichen und biographisch-referentiellen Analyse unterzogen wurden, zeigte die Referentin, wie sie auf narrativer Ebene eine Triade des „Schreibens aus der Migrations-Erfahrung“ formen.

12 stycznia 2024 Instytut Filologii Germańskiej gościł Zofię Sucharską, tłumaczkę niemieckojęzycznej literatury współczesnej oraz absolwentkę gdańskiej germanistyki, która na zaproszenie prof. Marion Brandt, dyrektor IFG,  poprowadziła warsztaty translatorskie z grupą translatorską oraz nauczycielską III roku germanistyki. Odbyły się one w ramach prowadzonych przez prof. Agnieszkę Haas ćwiczeń z Przekładu literackiego.

Przedmiotem warsztatów był fragment powieści Esther Kinsky pt. Rombo (Suhrkamp 2022).

Spotkanie było poświęcone nie tylko językowej analizie, interpretacji oraz dyskusji na temat semantycznych zawiłości i rozwiązań translatorskich, ale także rozmowie o kulisach pracy tłumacza, stawianiu pierwszych kroków w tym zawodzie oraz funkcjonowaniu rynku wydawniczego w Polsce i Niemczech.

Zofia Sucharska ukończyła filologię germańską na Uniwersytecie Gdańskim. Studiowała także na kierunku Neuere Deutsche Literatur w Berlinie. Była stypendystką europejskiego programu TransStar Europa oraz uczestniczką warsztatów tłumaczeniowych poświęconych przekładowi literatury. Została trzykrotnie wyróżniona w konkursie na najlepszy przekład z literatur niemieckojęzycznych. W jej dorobku translatorskim znajdują się przekłady esejów Esther Kinsky Obcowanie z obcym (wspólnie ze Sławą Lisiecką, Od Do 2021; oryg. Fremdsprechen: Gedanken zum Übersetzen. Essay, Matthes & Seitz, Berlin 2013) oraz Odkrycie kreatywności. O procesie społecznej estetyzacji Andreasa Reckwitza (wspólnie z Katarzyną Kończal, NCN, 2017, oryg. Die Erfindung der Kreativität. Zum Prozess gesellschaftlicher Ästhetisierung, Suhrkamp, Berlin 2012), a także przekłady powieści: W sztucznym świetle Deniz Ohde (Marpress 2022; oryg. Streulicht, Suhrkamp, Berlin 2020), Gość Ariane Koch (Wydawnictwo Drzazgi 2022; oryg. Die Aufdrängung, Suhrkamp, Berlin 2021), Czempionki Jovany Reisinger (Wydawnictwo Marpress 2023; oryg. Spitzenreiterinnen, Verbrecher Verlag 2021;) oraz Dżiny Fatmy Aydemir (Wydawnictwo Cyranka, 2023; oryg. Dschinns, dtv Verlagsgesellschaft 2022). Nominowana do prestiżowej nagrody Deutscher Buchpreis powieść Rombo ukaże się w tłumaczeniu Zofii Sucharskiej w Wydawnictwie Drzazgi jesienią tego roku.

Fragment powieści Esther Kinsky pt. Rombo (Suhrkamp 2022, s. 27-28):

Monte San Simeone

Am Zusammenfluss von Fella und Tagliamento bei Venzone erhebt sich der Monte San Simeone, ein hoher, kegelförmiger Berg mit bewaldetem Rücken und felsigen Nasen. Dem Berg schreibt man in den schweifenden, schwankenden, immer wieder erzitternden Erzählungen vom Erdbeben den Ursprung des Rombo zu. Darunter, oder darin, wie es im geläufigen Erzählton heißt, ergrollte der Orcolat, das Ungeheuer Erdbeben von 1976. Ein Fabelwesen mit Spuren, die sich nicht verwischen lassen.

Den Gipfel des Monte San Simeone kann man von zwei Seiten erklimmen, von der steilen felsigen Seite des Zusammenflusses oder, sanfter, in vielen Serpentinen von der Seite des tiefblauen eisigen Lago di Cavazzo, des Sees, der vom einstigen Bett des Tagliamento zurückgeblieben ist. Über die Gründe für den Richtungswechsel des Flusses kann man spekulieren, nichts scheint sich so verschoben zu haben, dass der Weg versperrt war. Ein Stimmungsumschwung. Eine Hingezogenheit zum anderen Fluss, zum anderen Tal, zu anderem Gestein, nach Osten. Flüsse haben ihre eigenen Beweggründe. Die verlassenen Betten, längst von Besiedlung überwunden, markiert auch nach Jahrtausenden noch ein dünner Dunst an Herbst- und Wintermorgen, eine ungreifbare Spur.

W drugiej części spotkania z Zofią Sucharską studentki i studenci filologii germańskiej pytali o tajniki pracy tłumacza literatury. Publikujemy tu zapis tej rozmowy.

Jak wygląda rynek wydawniczy w Polsce, jeśli chodzi o literaturę niemiecką?

Zdecydowanie najwięcej książek tłumaczy się z języka angielskiego. Jeśli chodzi o literaturę niemieckojęzyczną, to ta sytuacja nieco się zmienia, niemniej wydawcy nadal są dość niechętni. W uproszczeniu można powiedzieć, że po prostu się boją, bo literatura niemieckojęzyczna nie sprzedaje się dobrze. I niestety tak jest, wydawanie książek to dość trudny „biznes”. Kosztuje dużo, więc przed wydaniem książki trzeba się zastanowić, jak zostanie ona przyjęta na rynku i czy znajdzie czytelnika. Decydują o tym także wciąż żywe uprzedzenia wobec niemieckiej kultury i wobec Niemiec, na przykład przekonanie, że będzie to książka o wojnie albo jakaś trudna „klasyka”, tymczasem w Niemczech wydaje się wiele fantastycznych rzeczy. Są jednak w Polsce między innymi małe wydawnictwa, które postanawiają, że chcą tę sytuację zmienić, i wydawcy, którzy odważyli się takie książki wydawać, co bardzo mnie cieszy, bo jest bardzo wiele współczesnych tytułów wartych wydania. Zachęcam także przy okazji do sprawdzenia w księgarniach, ile wydawniczych nowości stanowią książki przetłumaczone z języka niemieckiego. Jest ich naprawdę niewiele.

Na czym polega zawód tłumacza i jak otrzymać pierwsze zlecenie?

Zachęcam do szukania możliwości opublikowania swojego tłumaczenia po raz pierwszy. Warto w tym miejscu wspomnieć o różnego rodzaju konkursach na najlepszy przekład. Moja historia również zaczęła się w ten sposób. Wiele lat temu wzięłam udział w konkursie na najlepszy przekład, otrzymałam wyróżnienie i pojechałam na warsztaty tłumaczeniowe. Od tego się zaczęło. Konkurs ten jest organizowany przez Dom Literatury w Łodzi i odbywa się co roku, konkurs na przekład z literatur niemieckojęzycznych odbywa się w ramach Festiwalu Literatury. Należy wykonać próbkę tłumaczenia, i wysłać je, anonimowo, do organizatorów. Są przewidziane także nagrody, ale nie trzeba wygrać konkursu, żeby wziąć udział w warsztatach. Wystarczy, że zdobędzie się wyróżnienie. Warsztaty te prowadzi znana tłumaczka, pani Sława Lisiecka. Na warsztatach można się dowiedzieć, co Państwo „zrobili” z tekstem, co było dobre, a nad czym należałoby popracować. Jest to bardzo rozwijające i godne polecenia. Okazało się wtedy, że Sława Lisiecka szuka chętnych do programu TransStar, a tam koncepcja była taka, że spotykaliśmy się przez trzy lata w grupkach w różnych kombinacjach językowych (chodziło o przekłady z niemieckiego na tak zwane małe języki, na przykład polski, czeski). Wysłałam swoje tłumaczenie próbne i dostałam się do tego programu, co otworzyło mi dalszą drogę. Mogłam poznać panią Lisiecką, a potem przetłumaczyłyśmy razem pierwszą książkę, eseje Esther Kinsy o sztuce przekładu. Pierwsza książka, która ukazała się drukiem, to był przełom. Ale trzeba mieć dużo cierpliwości.

Jest festiwal Opowiadania w Wrocławiu z konkursem na najlepszy przekład. Warto także śledzić, co robi Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury i interesować się, co nowego się ukazuje na rynku książki. W sopockiej księgarni Smak Słowa na „Monciaku” odbywały się dwa lata temu spotkania z tłumaczami, których książka jeszcze nie ukazała się drukiem. Wystąpiłam na takim spotkaniu z powieścią „W sztucznym świetle” Deniz Ohde, opowiadałam, dlaczego to jest dobra książka, jakie miałam problemy tłumaczeniowe oraz o współpracy z autorką. Można na takich spotkaniach poznać innych tłumaczy. Warto też śledzić programy mentorskie polegające na tym, że doświadczony tłumacz pracuje nad danym tekstem z osobą początkującą w tym zawodzie.

Warto publikować fragmenty tłumaczeń w różnych magazynach online, bo bez żadnej publikacji pisanie do wydawnictw prawdopodobnie nie przyniesie żadnego skutku. Wydawcy dostają tak dużo propozycji wydawniczych, że propozycja od anonimowej osoby nie będzie brana pod uwagę. Warto opublikować też swoje tłumaczenia na stronach internetowych lub w jakimś magazynie. Publikacja taka jest znakiem jakości.

Czym zajmuje się Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury?

Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury jest instytucją, która zrzesza w Polsce tłumaczy literackich przekładających teksty z różnych języków na język polski. Ich celem jest poprawa sytuacji tłumaczy w Polsce. Starają się oni między innymi walczyć o lepsze honoraria czy też zwracać wydawcom uwagę na to, żeby na przykład na okładce pojawiło się nazwisko tłumacza. To nie jest bowiem takie oczywiste. STL dokonuje tak zwanych interwencji, czyli wyobraźmy sobie, że w jakiejś gazecie ukazuje się przetłumaczony fragment jakiejś książki. Widzimy nazwisko autora oryginału oraz przetłumaczony fragment tekstu, ale brakuje nazwiska tłumacza, który przełożył ten tekst na język polski. Interwencja taka polega na tym, że Stowarzyszenie zgłasza się do redakcji gazety i prosi o podanie nazwiska tłumacza w artykule. Przecież to jasne, że to nie irlandzka autorka wymyśliła stosowną grę słowną po polsku, lecz był ktoś, kto o dwudziestej trzeciej przed komputerem zmęczony wpadł na to, jak w ciekawy sposób przełożyć taki związek frazeologiczny, zachowując przy tym jednocześnie płynność i oryginalne brzmienie tekstu. Doceńmy zatem to, że ta osoba wykonała swoją pracę, chociażby poprzez umieszczenie jej nazwiska.

Kto wybiera książki warte wydania w przekładzie? Czy tłumacz może podsunąć wydawnictwu propozycję książki, którą warto przetłumaczyć?

W przypadku języka niemieckiego często to rzeczywiście tłumacze podsuwają propozycje wydawnictwom. Z mojego doświadczenia wynika, że wydawcy nie znają języka niemieckiego na tyle dobrze, by ocenić tekst oryginalny. Są więc zdani na opinie tłumaczy. Tłumacz jest nie tylko rzemieślnikiem, który oddaje treść książki, ale jest także trochę takim pośrednikiem kulturowym. Proponuje, szuka, poleca i uzasadnia propozycję. W przypadku dużych wydawnictw proces decyzyjny jest bardziej skomplikowany i rozciągnięty w czasie. O tym, czy książka zostanie przyjęta do planu wydawniczego, decyduje grono osób w oparciu o między innymi recenzję wewnętrzną.

Czy na tłumaczenie fragmentu jakiejś książki w czasopiśmie wydawca niemiecki musi wydać pozwolenie?

Pierwszą rzeczą, jaką musi zrobić wydawca, jest zakup praw do publikacji, to są prawa autorskie. Nabywa je na określony czas i proces wydawniczy może ruszyć. Także na publikacje w czasopiśmie powinna być zgoda wydawcy niemieckiego, ale często nie ma z tym problemu, bo wydawcom z Niemiec zależy na popularyzacji wydanych tytułów.

Czy książki autorów nagradzanych w Niemczech cieszą się zainteresowaniem wydawnictw w Polsce?

Obserwuję ciekawy trend, jeśli chodzi o Deutscher Buchpreis. Jest to nagroda, która sprawia, że książka dociera do szerszego grona odbiorców. Okazuje się, że wydawcy w Polsce zaczęli od jakiegoś czasu interesować się nagrodzonymi książkami. Dziesięć lat temu, o ile pamiętam, tak nie było.

Czy oprócz tłumaczenia tekstów literackich zajmuje się Pani także tłumaczeniem symultanicznym?

Sytuacja, w której musimy od razu zareagować i od razu przetworzyć tekst i przetłumaczyć zdanie na inny język, to inny rodzaj umiejętności, którymi należy władać niż w przypadku języka pisanego. W przekładzie literackim najistotniejszą rolę odgrywają inne umiejętności, na przykład sprawne posługiwanie się polszczyzną. Toteż może warto zauważyć, że jeśli chce się dobrze tłumaczyć na polski, to trzeba bardzo dużo czytać po polsku i to głównie po polsku. Czytać po niemiecku to jest jedna rzecz, tak by lepiej zrozumieć język, który czytamy, ale poprawne oddanie tego po polsku, tak aby dla czytelnika, który nie zna niemieckiego, było to zrozumiałe, to jest trochę co innego. Nie jestem tłumaczką ustną. Ale z racji tego, iż od ponad 10 lat mieszkam w Berlinie, zdarza mi się w sytuacjach życia codziennego pośredniczyć pomiędzy osobami, które nie znają języka polskiego, a osobami, które nie znają języka niemieckiego. Zawodowo jednak się tym nie zajmuję.

Czy używała Pani kiedyś internetowego tłumacza, by wspomagać się w tworzeniu tłumaczenia? Jak w ogóle taki proces wygląda od kuchni?

Nie, nie korzystam z narzędzi do tłumaczeń. To dobrze, że pan zadaje pytanie o proces tłumaczenia, od razu rozwinę ten wątek. Generalnie tłumaczenie literatury jest pracą moim zdaniem niezwykle satysfakcjonującą, to coś fantastycznego. Ale trzeba się liczyć z tym, że ta praca na co dzień jest bardzo mozolna, zwłaszcza jeśli chodzi o przetłumaczenie książki o dużej objętości albo takiej napisanej zawiłym językiem. Na przykład takiej jak powieść autorstwa Esther Kinsky. To są godziny, godziny, godziny, naprawdę godziny. I nie mówię tu o dziesiątkach godzin, to są raczej setki godzin spędzonych przed komputerem w samotności. Nie ma wtedy za bardzo kontaktu z ludźmi, co najwyżej można odezwać się do autorki poprzez e-mail albo zadać pytanie innym tłumaczom zrzeszonym na forum STL-u. Poza tym jednak siedzimy tak naprawdę przed komputerem i pracujemy z tekstem, który już prawie znamy na pamięć, ale mimo wszystko cały czas go jeszcze poprawiamy.

Tłumacze pracują w różny sposób. Niektórzy z nich, także literaccy, pracują tak, że mają tekst niemiecki i tworzą pierwszą wersję po polsku, która jest już jak najbardziej idealna. Ja nie potrafię tak pracować. Staram się stworzyć najpierw pierwszą wersję; w języku tłumaczeń literackich nazywamy taką pracę „rybką”. Są w niej jeszcze znaki zapytania, podkreślenia i komentarze. Muszę sprawdzić znaczenie jakiegoś pojęcia, np. co to był za zawód wykonywany w latach 70. w tamtej części Włoch, co wymaga sporo researchu. I to jest wersja pierwsza, potem dopiero zaczyna się zabawa ze słowem, redagowanie tekstu po raz pierwszy, po raz drugi, a jak trzeba, to i po raz trzeci, czwarty czy piąty. Mówimy tu cały czas o całym tekście, czyli o całej książce, a najczęściej jest to sporo tekstu, i to dość trudnego. I dopiero, powiedzmy, za piątym razem mam takie poczucie, że teraz już ten tekst jest tak dopracowany, że mogę go odesłać do redakcji. A tam redaktor, czyli osoba, która powinna być bardzo wnikliwa i posiadać ogromne wyczucie językowe, jest w stanie znaleźć w tekście, który nam się dotąd wydawał idealny, jakieś niedociągnięcia. Wyłapuje ona mnóstwo rzeczy, które są do poprawki i znowu ten tekst wraca do nas. Znowu do niego zasiadamy i znowu go poprawiamy. Jest to więc praca bardzo mozolna. Potem na koniec jeszcze korekta, wykonana przez kolejną osobę, która sprawdza między innymi interpunkcję i ortografię. I na koniec dostajemy tak zwany „tekst po składzie”, czyli już w PDF wygenerowany w takim formacie, który zostanie wydrukowany. Patrzymy także, czy może na przykład jedno zdanie powinno być złamane w innym miejscu albo czy nie mamy gdzieś podwójnej spacji i dopiero potem książka jest drukowana. Muszę jednak zaznaczyć, iż moment, w którym się trzyma książkę wydrukowaną, to jest coś niesamowitego i bardzo satysfakcjonującego. Nie potrafię go porównać z niczym innym, to po prostu wspaniałe uczucie. Ale rozumiem też, że to też nie jest praca dla każdego.

Czy spotkała się Pani kiedyś z autorką, której książkę Pani tłumaczyła?

Tak, miałam taką sytuację w zeszłym roku. Nie wiem, czy państwo słyszeli, że na „Literackim Sopocie” gościem honorowym były w zeszłym roku Niemcy, co oznacza, że przyjechali wtedy różni autorzy niemieckojęzyczni. Jedną z tych osób była Jovana Reisinger, osoba mniej więcej w moim wieku, której książka po raz pierwszy została przetłumaczona na inny język, co ją głęboko poruszyło. Proszę sobie wyobrazić, jakie to musi być pozytywne doświadczenie dla autora lub autorki, zaistnieć w innym języku, którego kompletnie się nie rozumie. To bardzo wzruszające momenty w pracy tłumacza.

Jak wspomina Pani swoje studia w Gdańsku, co te studia Pani dały?

Studia na Uniwersytecie Gdańskim były doskonałym wstępem do poznania realiów niemieckojęzycznych, przekrojowej historii literatury, a także dogłębnego poznania gramatyki z perspektywy filologicznej oraz słownictwa, zarówno tego codziennego, jak i fachowego. Różnorodne zajęcia i stosowanie języka do mówienia i pisania o np. historii literatury od samego początku były wyzwaniem, ale też doskonałą okazją, by szybko poczuć się swobodnie, posługując się językiem niemieckim.

Jaką radę dałaby Pani sobie 10 lat temu?

Myślę, że po prostu więcej cierpliwości. Szukanie zleceń to jest coś, co wymaga ogromnych pokładów cierpliwości i wytrwałości, co stanowi podstawę zaistnienia, a później przetrwania w tym zawodzie.

Dziękujemy za rozmowę!

Rozmowę spisali

dr hab. Agnieszka Haas, prof. UG (prowadząca zajęcia z przekładu literackiego)

Paweł Manke (student III roku germanistyki)

Warsztaty naukowe w ramach projektu „Sprache, Literatur, Gedächtnis und Geschlecht in transkulturellen Räumen“ Germanistische Institutspartnerschaft z Instytutem Germanistyki Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf , 23./24.10.2020

Koncepcja warsztatu: Prof. Marion Brandt (Uniwersytet Gdański), Prof. Volker Dörr (Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf)

Międzynarodowe warsztaty interdyscyplinarne: Nachbeben einer Zäsur in der interkulturellen Literatur und Kulturpraxis. Formationserlebnisse einer Umbruchsgeneration. Gdańsk, 03-04.2021. Organizatorzy: Pracownia Badań nas Narracjami Pogranicza/Pracownia Badań Interkulturowości w Literaturze i Teatrze Instytut Filologii Germańskiej. Współorganizator: IBSC Uniwersytet Gdański, Europejskie Centrum Solidarności Gdańsk. Partnerzy: Österreichisches Kulturforum in Warschau.

Kryteria  przypisania/przypisywania do danego pokolenia są różne. Rok 1989/90 miał znaczący wpływ nie tylko na jedno pokolenie. Wybrałyśmy termin "pokolenie zmiany", aby skupić się na tych pisarzach, pracownikach kultury i naukowcach, którzy doświadczyli tego punktu zwrotnego w Europie Środkowo-Wschodniej jako młodzi dorośli, a także na tak zwanym "drugim pokoleniu", które "zostało wyemigrowane" z Europy Wschodniej jako dzieci na krótko przed zmianą. Dla wszystkich z nich zwrot oznaczał wyzwanie lub możliwość wielowymiarowego pozycjonowania siebie, które było negocjowane na różne sposoby i powinno być raczej postrzegane jako proces. To właśnie te wielokulturowe projekty tożsamościowe, a także spotkania z osobami, które same siebie określają jako "odmiennie ukształtowane kulturowo" (Ortrud Gutjahr) (mamy tu na myśli zarówno relacje między-, jak i wewnątrzkulturowe), znalazły się w centrum rozważań naukowców i naukowczyń z Polski, Niemiec, Ukrainy i Japonii, którzy spotkali się w ramach międzynarodowych interdyscyplinarnych warsztatów naukowych "Wstrząsy wtórne cezury 1989/90 w interkulturowej literaturze i praktyce. Doświadczenia formacyjne pokolenia przełomu".

Linki do streaminu poszczególnych sekcji:

miejsce: Uniwersytet Gdański, Wydział Filologiczny

I. Zum Stand der aktuellen Debatte

II. Zwischen Umbruch und Bewährung/Akteure-Umsetzungen

miejsce: Europejskie Centrum Solidarności/Tagungsort: Europäisches Solidarność-Zentrum, Danzig

III. Europäisches Solidarność-Zentrum als Nachbeben von 1989/90? - ein Gespräch mit Basil Kerski / Positionierungen und ihre Dilemmata

Internationale interdisziplinäre Werkstatt: Nachbeben einer Zäsur in der interkulturellen Literatur und Kulturpraxis. Formationserlebnisse einer Umbruchsgeneration. Gdańsk, 03-04.12. 2021. Veranstalter: Arbeitsstelle zur Erforschung von Narrativen im Grenzraum/ Arbeitssstelle zur Erforschung von Interkulturalität in Literatur und Theater Institut für Deutsche Philologie Universität Danzig. Mitveranstalter: IBSC Universität Gdańsk, Europäisches Solidarność-Zentrum Gdańsk. Partner: Österreichisches Kulturforum in Warschau.

Wie man zu einer Generation zuordnet/zugeordnet wird, verläuft unterschiedlich. 1989/90 hat nicht nur eine Generation wesentlich geprägt. Nichtsdestoweniger möchten wir uns mit dem Begriff „Umbruchsgeneration“ auf diejenigen Schriftsteller*innen, Kulturschaffenden und Wissenschaftler*innen fokussieren, die als junge Erwachsene diesen Wendepunkt in Ostmitteleuropa miterlebten, oder auch auf die sogenannte „zweite Generation“, die als Kinder aus dem osteuropäischen Raum kurz vor dem Umbruch „migriert wurden“ (Małgorzata Zduniak-Wiktorowicz). Für alle bedeutete die Wende die Herausforderung bzw. Möglichkeit einer mehrdimensionalen Selbstpositionierung, die unterschiedlich ausgehandelt wurde und eher als ein Prozess zu betrachten ist. Gerade diese plurikulturellen Identitätsprojekte sowie die Begegnung mit Personen, die sich als „unterschiedlich kulturell geprägt“ (Ortrud Gutjahr) selbstbestimmen (dabei denken wir sowohl an die inter- als auch an die  intrakulturellen Relationen), stellten wir ins Zentrum unserer Fragestellung im Rahmen der internationalen Werkstatt "Nachbeben einer Zäsur in der interkulturellen Literatur und Kulturpraxis. Formationserlebnisse einer Generation", an der Wissenschaftler*innen aus Polen, Deutschland, Ukraine und Japan teilnahmen.

Links zum Streaming der einzelnen Sektionen

Tagungsort: Universität Danzig, Philologische Fakultät

I. Zum Stand der aktuellen Debatte

II. Zwischen Umbruch und Bewährung/Akteure-Umsetzungen

Tagungsort: Europäisches Solidarność-Zentrum, Danzig

III. Europäisches Solidarność-Zentrum als Nachbeben von 1989/90? - ein Gespräch mit Basil Kerski / Positionierungen und ihre Dilemmata

Objazd naukowy Pracowni Badań nad Narracjami Pamięci Pogranicza zrealizowany został w dniach 26−27 listopada w ramach projektu IDUB / Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza: POGRANICZA W DIALOGU. DIALOGI NA POGRANICZACH. LITERATURA – PAMIĘĆ – TOŻSAMOŚĆ. „Sztudienrajza” poprowadziła członków i współpracujących z Pracownią na Pomorze Środkowe trasą Kluki – Łokciowe − Smołdziński Las – Czołpino – Gardna Wielka – Cecenowo – Łeba. Uczestnicy poznawali region kontemplując piękno przyrody, analizując krajobraz kulturowy i procesy kształtowania pamięci kulturowej oraz  spotykając się z aktorami tutejszego życia społecznego.

Więcej informacji i fotorelację można znaleźć TUTAJ

Im Januar 2016 nahm eine Gruppe von Studierenden des letzten Bachelorjahres am Unterricht in der Bibliothek der Polnischen Akademie der Wissenschaften (PAN) teil. Der Unterricht wurde von Dr. Maria Otto geführt, die die Kustodin der Sondersammlungen der PAN in Gdańsk ist. Die Studierenden erfuhren über die Geschichte der Bibliothek, der europäischen Druckindustrie und über die alten Buchbindetechniken. Sie konnten auch die interessantesten Frühdrucke aus der Sondersammlung betrachten. Darunter befand sich eins der Bücher, die dem italienischen Humanisten und Bücherfreund, Giovanni Bernardino Bonifacio, marchese d’Oria angehört haben. Er schenkte der Stadt Gdańsk seine Büchersammlung aus Dankbarkeit für die Rettung während des Sturms auf der Ostsee.

Mini-Deutsch

Warsztaty językowe dla przedszkolaków

W dniach 16.01.2014 i 23.01.2014 odbyła się druga edycja projektu Mini-Deutsch. Studenci II-I (specjalizacja nauczycielska) przeprowadzili warsztaty dla Morskiego Przedszkola Niepublicznego Edward Ferenc. Temat pierwszych warsztatów: „Ich bin…” [Warsztaty koordynowane przez maskotę Hans Hase; pomoc dydaktyczna: piosenka; zabawa z piłką: utrwalenie]. Temat drugich warsztatów: „Die Haustiere” [Powtórzenie z pierwszego spotkania: przedstawianie się; wprowadzenie nowego tematu: „Die Haustiere” (Hund, Katze, Maus, Kuh, Schaf, Pferd, Schwein i Hahn) za pomocą obrazków i masek zwierząt. Praca zespołowa (podskok, klaśnięcie, okrzyk, zanucenie, rączki w górę itp.) wspomagająca utrwalenie wiedzy. Na koniec kolorowanka masek i zabawa z maskotką Hans Hase]. Rozdanie dyplomów uczestnictwa w warsztatach.

Koordynator projektu: dr Magdalena Rozenberg (Katedra Językoznawstwa i Teorii Przekładu)

Am 16.01.2014 und 23.01.2014 fand die zweite Edition des Projekts Mini-Deutsch statt. Die Studierenden des ersten Semesters Masterstudium (Lehramt) haben die Werkstatt für den Kindergarten „Morskie Przedszkole Niepubliczne Edward Ferenc“ durchgeführt. Das Thema der ersten Werkstatt: „Ich bin...“ (Die Werkstätte waren von Maskottchen Hans Hase koordiniert; die didaktische Hilfe: ein Lied; Ballspiel: Festigung). Das Thema der zweiten Werkstatt: „Die Haustiere“ (Die Wiederholung des ersten Treffens: sich vorstellen; die Einführung des neuen Themas: „Die Haustiere“ ((Hund, Katze, Maus, Kuh, Schaf, Pferd, Schwein und Hahn) mithilfe von Bildern und Tiermasken. Die Gruppenarbeit (Hüpfen, Klatschen, Ruf, Summen, Händchen hoch etc.), die die Festigung des Wissens fördern. Am Ende konnte man die Tiermasken bemalen und mit dem Maskottchen Hans Hase spielen). Zum Schluss erfolgte die Übergabe der Diplome für die Teilnahme an den Werkstätten.

Koordinatorin des Projekts: Dr. Magdalena Rozenberg (Lehrstuhl für Sprachwissenschaft und Übersetzungstheorie)

„Mini-Deutsch”

  Warsztaty Językowe dla Przedszkolaków

Projekt „Mini-Deutsch” skierowany jest do przedszkoli (do dzieci w wieku 5 lat). „Mini-Deutsch” charakteryzują dwa cele: 1) promowanie nauki języka niemieckiego u dzieci w wieku przedszkolnym oraz zachęcanie ich do dalszej nauki; 2) nauka języków obcych (tu  języka niemieckiego) w odejściu od systemu zajęć w przedszkolu. Zajęcia odbywają się poza przedszkolem, w otoczeniu nowym dla dzieci, co sprzyja rozwijaniu ciekawości nie tylko tej językowej, lecz również poznawczej. W projekcie formę pracy stanowią warsztaty językowe, które opierają się na różnych animacjach językowych. Animacja językowa to metoda wspierająca procesy uczenia się poprzez zabawę i aktywność fizyczną, które w sposób wyraźny determinują cechy rozwojowe dziecka. Metoda ta również zespala i integruje grupę oraz bazując na zabawach językowych pomaga dzieciom otworzyć się na język obcy. Pomimo szybkiego zapamiętywania dzieci charakteryzuje również szybkie zapominanie oraz krótka koncentracja uwagi, co oznacza potrzebę jej stymulowania za pomocą różnych bodźców (obraz, dźwięk/piosenki, zabawy ruchowe czy kolorowanie obrazków). Tak stymulowane ćwiczenia wspomagają aktywność językową dziecka.

W dniach 12.12.2013 i 19.12.2013 studenci II-I (specjalizacja nauczycielska) przeprowadzili warsztaty dla  Przedszkola im. św. Jana de La Salle. Temat pierwszych warsztatów: „Ich bin…” [Warsztaty koordynowane przez maskotę Felixa; pomoc dydaktyczna: piosenka; zabawa z piłką: utrwalenie]. Temat drugich warsztatów: „Die Farben“ [Powtórzenie z pierwszego spotkania: przedstawianie się; wprowadzenie nowego zagadnienia: czterech (podstawowych) kolorów przy pomocy balonów: niebieski (blau), czerwony (rot), żółty (gelb) i zielony (grün); praca w grupach (podskok, klaśnięcie, okrzyk, zanucenie, rączki w górę itp.) wspomagająca utrwalenie wiedzy; na koniec kolorowanka (cztery poznane kolory)]. Rozdanie dyplomów.

Koordynator projektu: dr Magdalena Rozenberg (Katedra Językoznawstwa i Teorii Przekładu)

Sprachwerkstätten für Vorschulkinder

Das Projekt Mini-Deutsch ist an Kindergärten (an fünfjährige Kinder) gerichtet. Mini-Deutsch verfolgt zwei Ziele: 1) das Werben für das Deutschlernen unter Kindergarten-Kindern und das Anspornen zum weiteren Lernen; 2) Fremdsprachenlernen (hier: Deutschlernen) außerhalb des Unterrichtsystems im Kindergarten. 

Der Unterricht findet außerhalb des Kindergartens statt, in einer für die Kinder neuen Umgebung, was die Entwicklung der nicht nur sprachlichen Neugier fördert. Die Arbeitsform im Projekt sind Sprachwerkstätte, die durch Sprachanimation unterstützt werden. Die Sprachanimation ist eine Methode, die die Lernprozesse durch Spiele und körperliche Aktivität fördert. Diese Methode verstärkt und integriert die Gruppe; aufgrund von Sprachspielen hilft sie den Kindern, sich auf eine Fremdsprache zu öffnen. Kinder merken sich zwar die Informationen schnell, aber sie vergessen die Inhalte auch schnell, weswegen die Konzentration mithilfe unterschiedlicher Reize (Bild, Klang/Lied, Spiele oder Bilderausmalen) gefördert werden soll. Derartige Übungen unterstützen die sprachliche Aktivität des Kindes.

Am 12.12.2013 und 19.12.2013 haben die Studierenden des zweiten Jahrgangs (Lehramt) die Werkstätte für den Kindergarten Przedszkole im. św. Jana de La Salle durchgeführt. Das Thema des ersten Treffens war „Ich bin…”. Die Werkstatt wurde durch das Maskottchen Felix koordiniert, didaktische Hilfe: Lied; Ballspiel: Festigung. Das Thema des zweiten Treffens: „Die Farben“. Es wurde vom ersten Treffen wiederholt: sich vorstellen, neues Thema: vier Grundfarben mithilfe der Ballons: blau, rot, gelb und grün, Gruppenarbeit (Hüpfen, Klatschen, Ruf, Summen, Händchen hoch etc.), das die Festigung fördert. Zuletzt haben Kinder die Bilder ausgemalt (vier neue Farben). Zum Schluss erfolgte die Übergabe der Diplome für die Teilnahme an den Werkstätten.

Koordinatorin des Projekts: Dr. Magdalena Rozenberg (Lehrstuhl für Sprachwissenschaft und Übersetzungstheorie)

 28.11.2013 w godzinach 11.30-16.30 odbyły się
zorganizowane przez

Instytut Filologii Germańskiej warsztaty translatoryczne, których przedmiotem były współczesne teksty o charakterze
administracyjno-prawnym, w tym zarówno przykładowe teksty tłumaczone na zlecenie osób prywatnych, jak i teksty tłumaczone dla instytucji państwowych.

Warsztaty pt.

"Jeden dzień z życia tłumacza"

poprowadził doświadczony tłumacz przysięgły języka niemieckiego

mgr Piotr Maj.

W warsztatach udział wzięło 28 studentów, głównie studenci II roku MSU.

Po odbyciu 6-godzinnych warsztatów studenci otrzymali certyfikaty, które wręczyła Dyrektor IFG - prof. Danuta Olszewska.

Am 28.11.2013 fand um 11.30-16.30 Uhr

die vom

Institut für Germanistik

organisierte Übersetzerwerkstatt statt.

Das Thema war Übersetzung von gegenwärtigen juristischen Texten,

darunter die Übersetzung für Privatkunden und Behörden.

Die Werkstatt

„Ein Tag aus dem Leben eines Übersetzers“

leitete der erfahrene vereidigte Übersetzer aus dem Deutschen

Mag. Piotr Maj.

An der Werkstatt nahmen 28 Studierende teil, hauptsächlich aus dem 9. Semester.

Nach sechsstündiger Werkstatt haben die Studenten die Teilnahmebescheinigungen bekommen, die von Prof. Danuta Olszewska, der Leiterin des IfG, überreicht wurden.

Gdański pisarz i noblista Günter Grass był gościem Wydziału Uniwersytetu Gdańskiego 30 czerwca 2012. Doktor Honoris Causa Uniwersytetu Gdańskiego wziął udział w spotkaniu z doktorantami - uczestnikami Międzynarodowych Warsztatów Letnich zatytułowanych "Günter Grass. Twórczość i recepcja", a zorganizowanych przez Instytut Filologii Germańskiej i Stowarzyszenie Güntera Grassa w Gdańsku. Podczas blisko dwugodzinnego spotkania pisarz przeczytał fragment z książki "Grimmswörter", a następnie odpowiadał na pytania zadawane z sali.
W Warsztatach odbywających się w dniach 27.06.-1.07.2012 r. uczestniczyło dziesięciu doktorantów i dwie studentki z pięciu krajów: Polski, Niemiec, Rosji, Austrii i Chorwacji oraz prowadzący wykłady i seminaria profesorowie z Polski, Niemiec i Danii.

• Galeria zdjęć/ Bildgalerie
• Program Internationale Sommerwerkstatt

Der Danziger Schriftsteller und Nobelpreisträger Günter Grass war an der Universität Gdansk am 30.06.2012 zu Gast. Der Doctor Honoris Causa der UG nahm am Treffen mit den Teilnehmern der Internationalen Sommerwerkstatt, den Doktoranden, unter dem Titel "Günter Grass. Twórczość i recepcja" (Günter Grass. Das Werk und die Rezeption“) teil. Die Werkstatt wurde vom Institut für Germanistik und von der Danziger Günter-Grass-Gesellschaft organisiert. Während des fast zweistündigen Treffens las der Schriftsteller eine Passage aus dem Buch „Grimmwörter“ vor und beantwortete die gestellten Fragen.

An den Werkstätten, die 27.06.-1.07.2012 stattfanden, nahmen zehn Doktoranden und zwei Studentinnen aus fünf Ländern teil: Polen, Deutschland, Russland, Österreich und Kroatien sowie Professoren aus Polen, Deutschland und Dänemark.