prof. dr hab. Jan Ciechowicz
Profesor dr hab. Jan Ciechowicz
Wybitny historyk teatru i literaturoznawca, nestor gdańskiej teatrologii, znakomity nauczyciel akademicki, wychowawca licznego grona młodych badaczy, teatrologów i ludzi teatru.
Urodził się 24 czerwca 1949 roku w Koluszkach, zmarł 16 września 2017 roku w Gdyni. Był absolwentem KUL-u, gdzie pod okiem wybitnych teatrologów, profesor Ireny Sławińskiej i profesora Zbigniewa Raszewskiego ukończył z wyróżnieniem w 1972 roku studia w zakresie filologii polskiej ze specjalnością teatrologiczną.
Od początku jego zainteresowania naukowe koncentrowały się na historii dramatu i teatru polskiego XIX i XX wieku. Jednocześnie ani na moment nie zerwał kontaktu z żywym teatrem i żywą literaturą, pisując regularnie recenzje, eseje i szkice, głównie w „Tygodniku Powszechnym”, ale także w „Dialogu” i w „Tytule”. Jego rozprawa doktorska Sam na scenie, wydana przez Ossolineum w roku 1984, dotyczyła teatru jednoosobowego w Polsce na przestrzeni dwóch stuleci. Rozprawę habilitacyjną Dom opowieści poświęcił Teatrowi Rapsodycznemu Mieczysława Kotlarczyka. Już wtedy znacznie rozszerzył swoje pole badań. Jego zainteresowania Szekspirem, Schulzem i Mrożkiem owocowały książkami „pod redakcją”, udało mu się także zredagować cztery książki poświęcone teatrowi gdańskiemu, jego tradycji i współczesności. Osobne studia poświęcił Mickiewiczowi, Wyspiańskiemu i Iredyńskiemu. Zajmował się badawczo zarówno teatrem monumentalnym, jak i teatrem małych form.
W sumie opublikował prawie 200 artykułów, cztery książki autorskie i zredagował 20 monografii wieloautorskich. W jego dorobku znalazły się m.in. następujące książki: Myślenie teatrem (2000), Teatr i okolice (2010), Gdańsk teatralny. Historia i współczesność (red. przy współpr.. H. Kasjaniuk, 1992); Od Shakespeare’a do Szekspira (współred. Z. Majchrowski, 1993); Teatr pamięci Brunona Schulza (współred. H. Kasjaniuk, 1993); Zbigniew Cybulski – aktor XX wieku (współred. T. Szczepański, 1997); Konkurs szekspirowski – wczoraj i dziś (red., 1997); Pół wieku Teatru Wybrzeże – przedstawienia (red., 1998); Gdańskie teatry osobne (współred. A. Żurowski, 2000); W kręgu teatru monumentalnego (współred. L. Kuchtówna, 2000); Dramat polski. Interpretacje (t. 1-2, współred. Z. Majchrowski, 2001); 200 lat teatru na Targu Węglowym w Gdańsku (red., 2004); Teatry Stanisława Hebanowskiego (współred. W. Zawistowski, 2005); Teatr – terytorium terroru (współred. M. Jarmułowicz, 2008); Współczesne formy teatru muzycznego (na świecie, w Polsce, w Gdyni) (red. 2009); Futbol w świecie sztuki (współred. W. Moska, 2012); Dramaturgia Janusza Głowackiego – trochę teatru (red. 2013); Dybuk: na pograniczu dwóch światów (współred. M. Abramowicz, K. Kręglewska, 2017).
Pracę na Uniwersytecie Gdańskim podjął zaraz po studiach, co wiązało się z jednoczesną przeprowadzką do Gdyni, w której mieszkał do końca życia. Całą swoją karierę zawodową związał z Instytutem Filologii Polskiej, przechodząc w nim przez wszystkie szczeble kariery naukowej, od asystenta do profesora. Od 1996 roku przez 20 lat sprawował funkcję kierownika Zakładu Dramatu, Teatru i Filmu (potem Katedra Dramatu, Teatru i Widowisk). Od roku 1995 wykładał też historię teatru w gdyńskim Studio Wokalno-Aktorskim. Wypromował ponad 120 magistrów i licencjatów oraz 15 doktorów.
Przez szereg lat pełnił funkcję prezesa gdańskiego oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, był też wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Historyków Teatru, członkiem Komitetu Nauk o Sztuce PAN i wielu stowarzyszeń naukowych.
Wśród Jego licznych odznaczeń i wyróżnień znalazł się Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za rozprawę Sam na scenie (1981), Nagroda Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) za Dom opowieści i Pomorska Nagroda Artystyczna w roku 2004 w dziedzinie teatru za redakcję tomu 200 lat teatru na Targu Węglowym w Gdańsku. Był dwukrotnie nominowany do Nagrody Artusa i wielokrotnie wyróżniany nagrodą naukową Rektora UG.