dr hab. Zbigniew Kaźmierczyk, prof. UG

Prof. UG, dr hab. Zbigniew KAŹMIERCZYK

Dr hab. Zbigniew Kaźmierczyk prof. nadzw.€“ literaturoznawca, pracuje w Katedrze Historii Literatury na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego, kierownik Pracowni Literatury Etnogenetycznej, prezes Oddziału Gdańskiego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza i wiceprezes Pomorskiego Towarzystwa Filozoficzno-Teologicznego. Ukazał gnostycko-manichejski wymiar egzystencji w twórczości Miłosza (Dzieło demiurga, 2011) stosując język dostępu do apokryfów religii gnozy. Zgromadził argumenty językoznawcze, historyczne, religioznawcze, etnograficzne i archeologiczne na rzecz irańskiej etnogenezy Słowian i ukazał jej implikacje literaturoznawcze w pracy Słowiańska psychomachia Mickiewicza (2012). Wystąpienie irańskiego dualizmu u Miłosza i Mickiewicza (jego stwierdzenie i uzyskanie języka dostępu  opisu i analizy) traktuje jako punkt wyjścia do badań   wschodniego „cienia” Słowiańszczyzny. Metodologia wypracowana do ujęcia specyfiki kultur słowiańskich jest w tych pracach podstawą do hermeneutyki kultur Wschodu i Zachodu i rozwijania komparatystyki mitologicznej.  Autor  ok. stu artykułów opublikowanych w Polsce i za granicą (w przekładzie rosyjskim, ukraińskim, litewskim) w tomach zbiorowych i na łamach periodyków, jak „Tytuł”, „Tygiel Kultury”, „Ruch Literacki”, „Teksty Drugie”, „Slavia”, „Res Philologica”, „Ceslovo Miloso Skaitymai”.

Książki

• Słowiańska psychomachia Mickiewicza, Gdańsk 2012;
• Dzieło demiurga. Zapis gnostyckiego doświadczenia egzystencji   we wczesnej poezji Czesława Miłosza, Gdański 2011;

     Artykuły

•  ‘Ach, te to , książki zbójeckie’ – z drugiego obiegu w Gdańsku [w:] Czeska a polska samizdatova literatura, Opava 2004; 
• ‘Bo on nie pójdzie, jak dawni  rycerze’. (Przemiana ethosu na gruncie Słowiańszczyzny – w kręgu filomatów) [w:] „Pogranicza, Kresy, Wschód a idee Europy, seria I, Colloquia Orientalia Bialostocensia III, Literatura/historia, Prace dedykowane profesor Swietłanie Musijenko, Białystok 2013; 
• ‘Wcielenie’ wczesny wiersz Miłosza [w:] „Tytuł” 1999, nr2-3;
• Analiza apokryfu gnostyckiego w wolnej przeróbce Czesława Miłosza Hymn o Perle [w:] 4x Nobel,  Warszawa 2002;
• Apokatastasis [w:] „Punkt po punkcie. Koniec”, Gdańsk 2006;  
• Apokryficzne wiersze Czesława Miłosza [w:] W kręgu apokryfów, Gdańsk 2015 
• Artysta jako obcy człowiek – na przykładzie ‘Dziecięcia Europy czyli Kacpra Hausera’ Jakoba Wassermanna [w:] Z problemów prozy o artyście, Toruń 2005; 
• Astrofizyka w wybranych manifestach romantyzmu, [w:] Szkiełko i oko. Humanistyka w dialogu z fizyką, Warszawa 2016;
• Atricanie mira na asnowie radikalnawa dualizma ducha i tieła w praizwiedieniach Czesława Miłosza [w:] Prabliemy chudożiestwiennoj antropołogii. Semiozis duchownowo i tieliesnawa nacziała w kontiekstie kultury,  Tara 2009;
• Bohater bajroniczny romantyków polskich i Lermontowa [w:] Wzaimadiejstwie literatur w mirowom literaturnom processie. Probliemy tieoreticzeskoj i istoriczeskoj poetiki, Grodno 2005;
• Bohater bajroniczny w powieści poetyckiej ‘szkoły ukraińskiej’ [w:] ’Ukrainska szkoła’ w litieraturi ta kulturi ukrainsko – polskowo pograniczczja, Kijów 2005;
• Ból jako parametr niechęci do natury (Herbert wobec Miłosza) [w:] „Punkt po punkcie. Ból”, Gdańsk 2004;
• Chaosu się uczmy [w:] „Res philologica. Uczone zapiski”, Archangielsk 2004, z. 4;
• Ciemna teofania Dostojewskiego w świetle etnogenetycznym [w:] Literaturnij Proces: metodologiâ, imena, tendencii, Kijów 2014, no. 4;
• Czesław Miłosz w ideałagiczieskam kapkanie Żagarów [w:] Mirowaja litieratura w kontiekstie kultury, Perm 2008;
• Czesław Miłosz wobec mitu wolnej Polski dwudziestolecia międzywojennego [w:] Obraz minulosti v soucasne ceske a polske literature, Opava 2006;
• Czy Mickiewicz był klasykiem? – Reinterpretacja jego poezji dokonywana przez Miłosza. Mała ojczyzna [w:] Mickiewicz w Gdańsku rok 2005, Gdańsk 2006; 
• Czy Mickiewicz był klasykiem? – Reinterpretacja jego poezji dokonywana przez Miłosza. Język i poetyka klasycyzmu [w:] Mickiewicz w Gdańsku rok 2005, Gdańsk 2006; 
• Dolina wierzeń Tomasza [w:] „Česlovo Milošo Skaitymai” 5, Genius loci – asmenybė ir kūrybakaip erdvės vaizdinys”, Kaunas 2012;
• Dom jako centrum świata w utworach Mickiewicza i Miłosza [w:] Dom w literaturze czeskiej i polskiej, Opava 2009; 
• Dyktat pieniądza we wczesnej twórczości Czesława Miłosza [w:] Pieniądz w literaturze i teatrze,  Sopot 2000;
• Dziewica z Orleanu i Don Carlos w twórczości Mickiewicza i operach Wagnera (w interpretacji Zdziechowskiego) [w:] Komparatystyka i konteksty. Komparatystyka między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym II, Bydgoszcz 2012; 
• Estetyczne aspekty gnozy Juliusza Słowackiego [w:] Piękno Juliusza Słowackiego, t. 3, Białystok 2015;
• Être i devenir w poezji Miłosza okresu ‘krońskiego’ [w:] Pogranicza, cezury, zmierzchy Czesława Miłosza, Białystok 2012; 
• Ewolucja romantycznego tytanizmu w ikonografii socrealistycznej – na przykładzie utworów Aleksandra Ścibora-Rylskiego [w:] Socrealizm. Fabuły – komunikaty – ikony, Lublin 2006;
• Fenomenologia gnostyckiego doświadczenia egzystencji w apokryfie Hymn o Perle [w:] Jefremowskije cz’tienia: kancepcja sawriemiennawa mirawazrienija. Sbornik naucznych staniej, Petersburg, 2008; 
• Filologia w epoce neomanichejskiej [w:] Diałog jazykow i kultur. Tieoreticzeskije i prakticzeskije aspiekty, Sbornik naucznych staniej, Archangielsk 2006;       
• Filologia wobec doświadczeń minionego wieku [w:] „Res philologica Uczienyje zapiski”, Siewieradwinskowa Filiała Pomorskiego Państwowego Uniwersytetu im. M.W. Łomonosow, Archangielsk 2009, zeszyt6;
• Harmonia  Blake’a w sukcesji Tomasza (Od Trzech zim do Doliny Issy) [w:] Czesława Miłosza północna strona, Gdańsk 2011; 
• Hegel a Biblia (triada heglowska a trychotomia biblijna) w historiozofii Zygmunta Krasińskiego [w:] Biblia literaturze polskiej. Romantyzm – Pozytywizm – Młoda Polska. Stary Testament, Gdańsk 2014;
• Ideologia i jej idole w twórczości Miłosza [w:] Kulturu sankirtos: patirtrys ir pokyciai, Kowno 2010;
• Ideologia w horyzoncie lektur młodego Miłosza [w:] Czesław Miłosz tradice-soucasnost-recepce, Ostrava 2009;
• Irański dualizm w kosmogonii Słowian – stan badań  [w:] Pogranicze, Kresy, Wschód a idee Europy, Colloquia Orientalia Bialostocensia IV, Białystok 2013;
• Iść na spotkanie siebie samego [w:]  „Bliza. Kwartalnik Artystyczny” 2011, nr5;
• Jedność grzechu i świętości w Dniu oprycznika Władimira Sorokina [w:] „Konstrukcje i destrukcje tożsamości”, t. 4, Wartości w świecie słowiańskim, Warszawa 2015; 
• Język poezji w refleksji Czesława Miłosza [w:] Jazyk. Czeławiek. Kultura, Smoleńsk 2005; 
• Ketman jako współczesna multiplikacja tradycji ikonicznej, [w:] Romantyzm w kulturze popularnej, Szczecin 2016;
• Koliszczyzna w sporze między Słowackim i Krasińskim [w:] ’Ukrainska szkoła’ w litieraturi ta kulturi ukrainsko -polskowo pograniczczja, Kijów 2005;
• Komparatystyka etnogenetyczna [w:] Projekt komparatystyki mitograficznej, Bydgoszcz 2015;
• Kosmos żywiołów manichejskich we wczesnej poezji Czesława Miłosza [w:] „Ruch Literacki” 2007, nr 4-5;
• Lęk w romantycznym poszukiwaniu wiedzy tajemnej (w Fauście Goethego i Kainie Byrona) [w:] „Res Filologica: uczionyje zapiski”, Archangielsk 2007, zeszyt 5;
• Licentia poetica wieszcza z gitarą [w:] W teatrze piosenki,  Poznań 2005;
• Liceum Krzemienieckie w badaniach Marii Danilewicz Zielińskiej [w:] Maria Danilewicz Zielińska Aleksandrów – Londyn – Feijo, szkice – korespondencja – wspomnienia, Rzeszów 2007; 
• Manichejskoje atricanie mira w Kainie Byrona [w:] Gumanitarnyje nauki w Rasii. Tiendiencji i pierspiektiwy XXI wieka, Archangielsk 2008;
• Mickiewicz dawny a ponadczasowy [w:] Droga ku wzajemności, Grodno 2006; 
• Mikołaj Bierdiajew w koncepcji Nowej Wiary Miłosza [w:] Miłosz: dyskursy, Bielsko-Biała 2016;
• Mikołaj Karamzin a słowiańska psychomachia Mickiewicza, [w:] Mikołaj Karamzin i jego czasy, Warszawa 2017; 
• Miłosz o Mickiewiczu (Mickiewicz współczesny i dawny) [w:] Mickiewiczologia. Tradycje i potrzeby, Słupsk 1999;
• Miłosz w ogrodzie ziemi [w:] „Slavia” 2004 nr 3;
• Motywy przemiany w Trylogii (Słowacki Sienkiewicza) [w:] Henryk Sienkiewicz. Tradycja-współczesność-recepcja, Ostrava 2006; 
• O.W.M. wśród przewodników Miłosza na emigracji, [w:] „Česlovo Milošo Skaitymai” Kowno 2011, zeszyt 4;  
• Obraz Rosji we wczesnych utworach Adama Mickiewicza [w:] Adam Mickiewicz a Slovane, Ostrava 2008; 
• Obrazy ziemi w wileńskim okresie twórczości Miłosza [w:] Universalioji asmenybe Europos kulturos kontekstuose (Česlovo Milošo Skaitymai II), Kaunas, 2008;
• Od ‘legendy woli’ do ‘bałwochwalstwa samolubnej etni’ (o esejach wojennych Czesława Miłosza) [w:] Miłosz i Miłosz, Kraków 2013; 
• Od gnostyckiego dualizmu do gnozy historycznej [w:] „Temat” 2007, nr8-10;
• Odbudowa ratusza a rozwój klasycyzmu wileńskiego [w:] „Znad Wilii”, 2006 nr 1;
• Odessa filomatów, [w:] Odessa w literaturach słowiańskich: studia, Białystok-Odessa 2016;
• Pan Tadeusz w warstwie odniesień intertekstualnych Doliny Issy [w:] Teka rozmaitości z wieku nie tylko XIX, Gdańsk 2011; 
• Pisarz w procesie zdobywania i sprawowania władzy totalitarnej - według Miłosza [w:] Kariera pisarza w PRL-u, Warszawa 2014;
• Poeta upojeń - Gałczyński w oczach Miłosza, „Topos” 2015, nr 4;
• Poeta w kuźni natury [w:] Herbert i znaki czasu. Colloquia Herbertiana, Białystok 2002, t. II;
• Poezja Wisławy Szymborskiej w oczach Czesława Miłosza [w:] Wisława Szymborska. Tradice – souczasnost – recepce, Ostrava 2004;
• Pogranicze polsko-rosyjskie według Mickiewicza [w:] Fienomien pamieżża. Sławianskija mowy, literatury i kultury: etnas u swiatle gistoryi i suczasnasci, Grodno 2009;
• Pokolenie bibuły i jego książki zbójeckie [w:] „Tytuł” 2003, nr3-4;
• Ramanticzieskoje splietienie liubwi i smierti w ekranizacjach prozy Iwaszkiewicza (Kawalierowicz – Wajda) [w:] Siemanticz’eskoje polie kultury: gieneticzeskije swiazi, tipałagiczeskije parałłeli, tworczieskije dialogi, Omsk 2008; 
• Relikty mitu kosmogonicznego Słowian w utworach Kraszewskiego [w:] Kraszewski i wiek XIX: studia, Białystok 2014;
• Relikty wierzeń prasłowiańskich w twórczości Mickiewicza i Szewczenki, [w:] „Kiivs'ki Polonistični Studii”, t. 28, Kijów 2016;
• Rosja ideologiczna w Zdobyciu władzy Miłosza, "Świat i Słowo", nr 2 (27),  Bielsko-Biała 2016; 
• Rosja mentalna Miłosza [w:] „Teksty Drugie” 2010, nr 5; 
• Rosja Mickiewicza i Miłosza [w:] Między rusofobią a rusofilią : poglądy, postawy i realizacje w literaturze polskiej od XIX do XXI wieku, Gdańsk 2016;
• Rosja w oczach Miłosza [w:] Rossija -Polsza: fiłołogiczeskij i istariko kulturnyj diskurs, Magnitogorsk 2005;
• Rosja we wczesnych utworach  Mickiewicza [w:] Tworcziestwo Adama Mickiewicza i sawriemiennaja mirowaja kultura, Grodno 2010;
• Sapiehowie w Pamiętnikach Adama Jerzego Czartoryskiego [w:] Sapiehowie epoki Kodnia i Krasiczyna, Lublin 2007; 
• Semantyka i pragmatyka poetyki snu na przykładzie Godziny myśli Juliusza Słowackiego [w:] Siemantika i pragmatika słowa i teksta: mieżdunarodnyj sbornik naucznych statiej, Archangielsk 2005;
• Słowiańkie milczenie Konrada [w:] Milczenie. Antropologia – Hermeneutyka, seria „Od-głosy kultury”, t. I, Częstochowa 2014; [w:] Biblia literaturze polskiej. Romantyzm – Pozytywizm – Młoda Polska. Stary Testament, Gdańsk 2014;
• Słowiańska psychomachia Mickiewicza (ustalenia wstępne) [w:] Album Gdańskie. Prace ofiarowane Profesorowi Józefowi Bachórzowi,  Gdańsk 2009;
• Słowiański dualizm w Balladach i romansach Mickiewicza, "Slavia", R. 85, seš. 3-4, Praga 2016,
• Słowiańskie fantazmaty Zygmunta Krasińskiego [w:] „Gdzie piękność, gdzie poezja…?”. Zygmuntowi Krasińskiemu w 200. Rocznicę urodzin (1812–2012), Studia o literaturze XIX i XX wieku, Częstochowa 2013; 
• Sport w europejskiej historii ciała [w:] Sport heterogeniczny : kultura – nauka, Koszalin 2015;
• Stefan Żeromski wobec tradycji polskiego partykularyzmu ("dług przeklęty" bohaterów Żeromskiego jako ewokacja tradycji romantycznej) [w:] Żeromski : piękno i wolność, Białystok – Rapperswil 2014;
• Szetejnie i okolice – topografia mityczna w poezji Czesława Miłosza [w:] Święte miejsca w literaturze, Olsztyn 2009; 
• Świadectwo Nałkowskiej na tle badań zbrodni hitlerowskich w Gdańsku [w:] Twórczość Zofii Nałkowskiej i literatury słowiańskie, Grodno 2004;
• To Miłosza (Czesław Miłosz to) [w:] „Tytuł” 2000, nr3;
• Totalitarizmo patirties atspindżiai Miłoszo literaturiniame testamente  [w:] Czesławas Miłoszas is XXI amżiaus perspektyvos, Kowno 2007; 
• Tożsamość w wieku ideologii (w gnostycznych analizach Miłosza) [w:] Księga Janion, Gdańsk, 2007;
• Tożsamość w wieku ideologii [w:] „Tygiel Kultury” 2006, nr4-6;
• Wątek awestyjski w ‘Arymanie i Oromazie’ Mickiewicza [w:] Adam Mickiewicz. Dwa wieki kultury polskiej, Rzeszów 2007; 
• Wcielenie – wczesny wiersz Miłosza  [w:] Poznawanie Miłosza 3 (1999-2010), Kraków 2011;
• Wieś syberyjska romantyków polskich [w:] Sibirskaja dieriewnia: istoria, sawriemiennoje sostajanie, pierspiektywy razwitja, Omsk 2006; 
• Wilno i ziemia Mickiewiczowskiej pamięci w biografii Miłosza [w:] Wilno i ziemia Mickiewiczowskiej pamięci (W kręgu literatury i sztuki), Białystok 2000, t.II;
• Wschodnia świadomość zła według Miłosza, [w:] „Acta Polono-Ruthenica”, Olsztyn           2016;
• Wyobraźnia w wędzidle konceptu [w:] Wyobraźnia Juliusza Słowackiego, Bydgoszcz 2006; 
• Zaświat i świat w tomiku Mariusza Więcka ‘Dar języków’... [w:] Česká a polská poezie po roce 1989: sborník z mezinárodní vědecké konferencje, Opava 2015;
  pdf [dostęp 3.06.2015];                                                                                                                                                                                                             

        Artykuły publicystyczne

• Nałkowska w laboratorium Spannera [w:] „Plus Minus” [dodatek do „Rzeczpospolitej” 2006, nr241], nr 41;