Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza
Tomy wieloautorskie z serii Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza
VII tom z serii Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza zatytułowany Frazeologia z perspektywy językoznawcy i tłumacza zawiera opracowania, które koncentrują się na zagadnieniach szeroko rozumianej frazeologii, wpisanych w kontekst międzykulturowy, międzyjęzykowy, przekładowy i przekładoznawczy. Nowe podejścia Autorów oraz zastosowane techniki badawcze odsłaniają nowe aspekty frazeologii i nowe perspektywy jej ujmowania.
Tomy V i VI z serii Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza stanowią opracowania monograficzne tematów określonych w tytułach:
Problemy polszczyzny w przekładzie – przedstawiane w monografii głównie w kontekście ekwiwalencji – łączą się z zagadnieniami rozumienia, interpretacji, kreatywności i trafności rozwiązań translatorskich oraz recepcji tekstu przełożonego. Odpowiadając na pytanie o polszczyznę w tekstach przełożonych, autorzy poszczególnych opracowań dowodzą, że polszczyzna jest systemem zróżnicowanym, elastycznym, otwartym, dobrze odpowiadającym potrzebom komunikacyjnym jej użytkowników – w tym tłumaczy. Mówiąc o błędach w tekstach przełożonych na język polski, winniśmy więc oceniać polszczyznę i teksty przełożone z perspektywy trafności wyborów tłumacza. Z zaproponowanej problematyki szczególnie zostały wyeksponowane kulturowe uwarunkowania przekładu, polszczyzna w przekładzie tekstów literackich, medialnych, naukowych i popularnonaukowych, dokumentacji oraz problem tekstów dawnych w przekładzie, a także sama historia przekładu, co odzwierciedla kompozycja monografii. Opracowania zostały w niej pogrupowane na trzy kręgi tematyczne: Z zagadnień historii przekładu, Polszczyzna w kontekście ekwiwalencji i adekwatności przekładowej oraz Media a przekład.
Podstawą opracowań różnorodnych problemów szczegółowych składających się na tom szósty są teksty literackie (w większości polskie) i ich tłumaczenia na język rosyjski, kaszubski i górnołużycki, a także – w ramach wielojęzycznych konfrontacji przekładowych – porównania przekładów oryginałów (polskich i anielskiego) na język ukraiński i rosyjski, angielski i włoski oraz niemiecki i rosyjski. Swoistym dopełnieniem tych zagadnień są konfrontacje w zakresie paremiologii słowiańskiej.
Tematyka tomów wiąże się z podstawowymi problemami współczesnego językoznawstwa i translatoryki. Tradycyjnie autorzy artykułów koncentrują się wokół trzech podstawowych zagadnień: współczesnej leksykografii, interpretacji faktów językowych oraz przekładu. Zawartość tomów przynosi szeroki obraz badań nad słowem – jego wartością semantyczną, strukturą formalną – również w ujęciu konfrontatywnym, rolą w tekście oraz w szeroko rozumianej komunikacji międzykulturowej i opisem leksykograficznym słowa.
Spisy treści tomów I, II, III, IV
Tekst jako kultura. Kultura jako tekst
Seria wydawnicza Tekst jako kultura. Kultura jako tekst
Autorzy umieszczonych w monografii materiałów demonstrują wielość podejść, rozumienia i metod badawczych tekstu. Głównym kierunkiem badań współzależności pomiędzy językiem i kulturą jest przede wszystkim kierunek od tekstu do kultury - „tekst jako kultura”, który zdobył rezonans zwłaszcza w środowisku filologów, między innymi dlatego, że odzwierciedla priorytety poznania filologicznego i utrwala naukowe tradycje lingwistyki, literaturoznawstwa, przekładoznawstwa, tekstologii i in. Takie rozumienie umieszcza tekst w systemie komunikacji werbalnej, która już się ukształtowała i została teoretycznie ujęta jako dziedzina translacji informacji kulturowych. (…)
Druga część tytułu monografii - „kultura jako tekst” - zmienia kierunek współzależności, wprowadzając do dialogu naukowego rozumienie tekstu, wypracowane przez filozofię, kulturoznawstwo i antropologię kulturową: tekstem jest wszystko, co stworzył człowiek, czyli dowolny artefakt, który jest nośnikiem informacji kulturowych.
Drugi tom poświęcony został badaniom nad problematyką wzajemnych zależności pomiędzy tekstem a kulturą. Problematyka tomu – w odróżnieniu od pierwszej książki – skoncentrowana jest wokół trzech podstawowych zagadnień. Pierwsze dotyczy badawczych paradygmatów metodologicznych, drugie – ujmowania tekstu jako produktu kultury narodowej, trzecie skupia się wokół problemu przekładu – tekstu „między kulturami”.
Dążąc do uniezależnienia się od ideologii „wewnętrznej” nauka o tekście zwróciła się w stronę funkcjonalizmu, komunikatywizmu, analizy pragmatycznej i – ostatecznie – w stronę determinizmu kulturowego. Ta pozycja metodologiczna doprowadziła do włączenia do badań nad tekstem takich kategorii jak: sytuacyjność, ukierunkowanie komunikacyjne, znaczenia pragmatyczne, przestrzeń komunikacyjna, zestaw tekstów i inne. Wśród głównych zadań teorii tekstu na tym etapie można wymienić: tekst i jego powiązanie z nadawcą i odbiorcą, tekst jako złożony znak, relacja tekst – rzeczywistość oraz tekst – inne teksty. Te problemy i zadania znalazły się w centrum uwagi naszych autorów.
Szczegółowe informacje o konferencjach z tego cyklu znaleźć można na stronie http://www.tekst-jako-kultura.ug.edu.pl/