Kierownik Zakładu: dr Anna Hau
PRACOWNICY NAUKOWO-DYDAKTYCZNI i DYDAKTYCZNI:
dr hab. Żanna Sładkiewicz, profesor UG
dr Anna Hau
dr Joanna Mampe
dr Aleksandra Klimkiewicz
dr Tatiana Kopac
dr Marta Noińska
dr Elżbieta Pietraś
dr Marcin Trendowicz
dr Katarzyna Wądołowska-Lesner
dr Bianca Sadowska
mgr Iryna Antonenko
mgr Małgorzata Marciszewska
mgr Karolina Rudnicka
DOKTORANCI ZAKŁADU:
mgr Izabela Dłużyk (opiekun naukowy dr hab. Żanna Sładkiewicz, prof. UG)
mgr Xin Jiang (opiekun naukowy dr hab. Żanna Sładkiewicz, prof. UG)
mgr Aneta Rejment (opiekun naukowy dr hab. Żanna Sładkiewicz, prof. UG)
mgr Karolina Rudnicka (opiekun naukowy dr hab. Żanna Sładkiewicz, prof. UG)
Działalność naukowa Zakładu obejmuje szeroki krąg zagadnień, odnoszących się do procesów akwizycji umiejętności językowych, kompetencji komunikacyjnej na gruncie języka obcego, jako nowego środka porozumiewania. Stąd tak szerokie spektrum badań, dotyczących różnorodnych aspektów tych zagadnień – glottodydaktycznych, lingwistycznych, psycholingwistycznych, socjolingwistycznych, pragmalingwistycznych, kognitywistycznych, kulturoznawczych i innych. Odniesienie do tych aspektów określa nowe kierunki badań, pozwalające na szczegółowe i nowatorskie ujęcie problematyki: potrzeb językowych i ich związków z motywacją uczenia się zależnie od narodowości i uwarunkowań polityczno-gospodarczych, sprawności czytania i pisania w języku obcym, czytelności tekstu, z drugiej strony, analiz osobowości językowej, jej struktury i asocjacyjnych odniesień w aspekcie kognitywnym i psycholingwistycznym, ujęcia kognitywnego w kontekście komunikacji międzykulturowej. Istotnym kierunkiem badań jest analiza sposobów skutecznego oddziaływania językowego w rożnych typach dyskursu: politycznym, medialnym, religijnym, dydaktycznym, zarówno w przestrzeni komunikacji narodowej, jak i międzykulturowej. W centrum uwagi badawczej i dydaktycznej znajduje się przede wszystkim praktyczna nauka języka rosyjskiego jako nowego środka komunikacji językowej, narzędzia poznania i propagowania wiedzy o Rosji, jej języku, kulturze, religii, teatrze, filmie, muzyce oraz narzędzia kształtowania tożsamości narodowej. Stąd ustalenie zależności między nauczaniem języka a pragmatyką komunikacyjną, przygotowanie i wykorzystanie interaktywnych, multimedialnych pomocy naukowych i ich wpływu na efektywność nauczania i uczenia się. Warto podkreślić, że większość badań prowadzonych w ramach pracy Zakładu Pragmatyki Komunikacji i Dydaktyki Języka Rosjskiego ma charakter empiryczny.
W dorobku naukowym dr hab. Żanny Sładkiewicz prof. UG znajdują oryginalne ujęcie wielokierunkowe badania skoncentrowane na zagadnieniach pragmatyki komunikacji i dyskursologii, ściślej: dyskursu politycznego, medialnego, satyrycznego; metaforyki politycznej, perswazji językowej. Prof. Sładkiewicz jest autorką i współautorką ok. 100 prac naukowych z zakresu językoznawstwa rosyjskiego i słowiańskiego, komunikologii, pragmalingwistyki, komunikacji niewerbalnej, socjolingwistyki, fonetyki, frazeologii, w tym 8 książek (autorstwo, współautorstwa, redakcja): Политический фельетон в свете теории речевого воздействия (Gdańsk 2013), „Mówimy, jak mówimy…”. Komunikacja w języku potocznym. Podejście interdyscyplinarne (Gdańsk 2014), „Mówimy, jak mówimy...” Gdzie ukryta jest potoczność? (Gdańsk 2015), Imiona komunikacji językowej, czyli demakijażowanie sensów (Gdańsk 2015); W poszukiwaniu tożsamości językowej (Gdańsk 2016, tom I); Perswazja językowa w różnych dyskursach, (Gdańsk 2017-2019, tom I-IV), W poszukiwaniu tożsamości językowej (Gdańsk 2018, tom III); Здоровье превыше всего. Коммуникативная ситуация оправдания в дидактическом дискурсе: прагматический и межкультурный аспект (Gdańsk 2019, współaut. A. Klimkiewicz, I. Samojłowa) oraz podręcznika akademickiego Ćwiczenia z fonetyki języka rosyjskiego dla początkujących (Gdańsk 2014, współaut. M. Marciszewska). Publikuje w języku polskim i rosyjskim m.in. na łamach pism „Opcje”, „Polilog. Studia Neofilologiczne”, „Przegląd Rusycystyczny”, „Przegląd Wschodnioeuropejski”, „Zeszyty Medioznawcze”, „Acta Slavica Estonica”, „Rossica Olomucensia”, „Studia Slawistyczne”, „Studia Rossica Gedanensia”, „Studia Slavica”, „Семиозис и культура”, „Слово.ру. Балтийский акцент”, „Политическая наука”; w kraju i za granicą (Białoruś, Czechy, Rosja, Litwa, Ukraina, Estonia).
Problemy glottodydaktyczne – motywacja w nauczaniu języka obcego, potrzeby komunikacyjne i językowe, zagadnienia psycholingwistyki i socjolingwistyki (ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień tożsamości językowej i kulturowej) są przedmiotem zainteresowań i badań empirycznych dr Anny Hau.
Przedmiotem badań dr Aleksandy Klimkiewicz są aspekty związane z kształceniem językowym osób dorosłych (nauczanie i akwizycja leksyki), nauczaniem języka rosyjskiego jako pokrewnego oraz wykorzystywaniem narzędzi komputerowych i sieciowych w edukacji akademickiej. W kręgu jej zainteresowań naukowych znajdują się także nowe zjawiska językowe w rosyjskiej przestrzeni internetowej. Zajmuje się opracowaniem i wdrażaniem form b-learning, m-learning na poziomie filologicznym.
Zainteresowania naukowe dr Elżbiety Pietraś oscelują wokół zagadnień współczesnej glottodydaktyki (e-learning, nauczanie multimedialne, dydaktyki języków specjalistycznych), psycho- i socjolingwistyki, translatoryki, kultury i sztuki rosyjskiej.
Dr Marcin Trendowicz prowadzi badania z zakresu lingwistyki kulturowej i kognitywnej. W sferę jego zainteresowań naukowych wchodzą również zagadnienia związane z porównawczą analizą gatunków mowy w języku polskim i rosyjskim, komunikacją międzykulturową i kulturowymi aspektami przekładu.
Dr Marta Noińska zajmuje się zagadnieniami nauczania komunikacji werbalnej i niewerbarnej; multimodalną analizą dyskursu oraz badaniem dyskursu politycznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego rytualnych gatunków w Polsce, Rosji, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych.
Mgr Karolina Rudnicka prowadzi lingwistyczne badania przestrzeni miejskiej ze szczególnym akcentem na inskrypcje w Gdańsku i Kaliningradzie.
Pracownicy badawczo-dydaktyczni Zakładu mają w swoim dorobku liczne artykuły publikowane w wydawnictwach i czasopismach krajowych i zagranicznych. Swoje osiągnięcia naukowe i rezultaty badań przedstawiają na wielu międzynarodowych konferencjach naukowych w kraju i zagranicą.
Jednym z założeń edukacji na poziomie szkoły wyższej jest przygotowanie studentów nie tylko do pracy zawodowej, ale także wdrożenie do badań i analiz naukowych. Różnorodny zakres tematyczny badań pracowników pozwala na odpowiednie ukierunkowanie badawcze w pracach dyplomowych studentów. Nasi studenci ramach seminariów magisterskich i licencjackich prowadzą szerokie badania (głównie empiryczne) bezpośrednio odnoszące się do tematyki badawczej pracowników naukowych.
Pracownicy Zakładu opracowali nowe programy nauczania języka rosyjskiego w ramach zajęć praktycznych nie tylko dla filologicznych grup zaawansowanych, lecz także dla grup początkujących na trzech kierunkach: filologia rosyjska, rosjoznawstwo i studia wschodnie.
Zakład Pragmatyki Komunikacyjnej i Dydaktyki Języka Rosyjskiego jest organizatorem międzynarodowych konferencji:
Cykliczne międzynarodowe interdyscyplinarne konferencje naukowe Leksyka w komunikacji językowej (I – Łączyno, 1998, II – Stawiska, 2001, III – Jastrzębia Góra – 2008). Ideą tych konferencji jest prezentacja zainteresowań i osiągnięć badawczych jej uczestników – przedstawicieli rożnych orientacji językowych: slawistów (polonistów, rusycystów i innych), anglistów, germanistów, romanistów itd., reprezentujących różne kierunki badawcze (literaturoznawstwo, glottodydaktyka, leksykologia, leksykografia, lingwistyka komunikacyjna itp.), a także socjologów, psychologów, semiotyków, kulturologów i matematyków. W konferencjach wzięło udział wielu naukowców z zagranicy (Belgia, Białoruś, Łotwa, Niemcy, Rosja, Ukraina) i z Polski. Poplonem tych konferencji jest cykl wydawniczy: „Słowa, słowa, słowa”... w komunikacji językowej, red. M. Grabska, Gdańsk 2001, 2004, 2011.
Celem Międzynarodowej Konferencji Naukowej „… IŻ SWÓJ JĘZYK MAJĄ” – W poszukiwaniu tożsamości językowej(2015, UG) oraz „Mówię, więc (kim?) jestem – W poszukiwaniu tożsamości językowej” (2017, 2019 UG) było stworzenie nowego forum wymiany myśli pomiędzy naukowcami zajmującymi się zagadnieniami języka, kultury, tożsamości. Poszukiwanie najskuteczniejszych metod porozumiewania się związane jest dziś z uwzględnieniem bardzo szerokiej perspektywy zagadnień nie tylko językoznawczych, ale i psycholingwistycznych, socjologicznych, kulturowych, nieuchronnie prowadząc do pytania o tożsamość językową – zarówno indywidualną, jak i grupową, narodową. Język bowiem jest nie tylko narzędziem przekazu informacji, środkiem komunikowania, ale i spoiwem łączącym ludzi we wspólnoty. Dlatego spektrum zagadnień poruszonych w ramach konferencji jest bardzo szerokie, obejmuje m.in. takie zagadnienia jak: językowe determinanty konstruowania modelu świata, problemy tożsamości językowej mniejszości narodowych, tożsamość kulturowa i językowa jako wynik zachowania dziedzictwa przodków, kompetencja kulturowa w nauce języków obcych i inne. Plonem konferencji są dwa tomy monografii W poszukiwaniu tożsamości językowej... (tom I – red. Ż. Sładkiewicz i K. Wądołowska-Lesner; tom II – red. W. Stec i A. Hau; tom III – red. Ż. Sładkiewicz i K. Wądołowska-Lesner; tom IV – red. A. Hau i O. Yegorova). Tomy 5 i 6 są w trakcie opracowania.
Dr J. Mampe zainicjowała cykl konferencji naukowych „Socjolingwistyczne badania w teorii i praktyce”, celem którego jest dyskusja naukowa wokół aktualnych problemów języka w dynamicznie zmieniającej się konfiguracji społecznej. Efektem spotkań są recenzowane monografie wieloautorskie „Socjolingwistyczne badania w teorii i praktyce” 1, 2, 3, 4, 5, 6 (2014-2018). Tomy 7 i 8 są w trakcie opracowania.
Szeroko rozumianym zagadnieniom pragmatyki językowej poświęcony jest cykl Międzynarodowych Konferencji Naukowych Naukowa „Mowa. Człowiek. Świat: perswazja językowa w różnych dyskursach”, zainicjowany przez prof. UG dr hab. Ż. Sładkiewicz, dr A. Klimkiewicz i dr K. Wądołowską-Lesner. Pierwszą edycja odbyła się w maju 2016, druga w maju 2018. Celem konferencji było stworzenie nowego forum wymiany doświadczeń pomiędzy naukowcami, których badania przyczyniają się do zgłębienia wiedzy o sposobach oddziaływania językowego w rożnych typach dyskursu: politycznym, medialnym, religijnym czy dydaktycznym, zarówno w przestrzeni komunikacji narodowej, jak i międzykulturowej. Novum niniejszego projektu stanowi wielokierunkowa analiza problemów ustalenia powinowactwa mentalnego użytkowników różnych języków w szerokim opracowaniu interdyscyplinarnym. Zwieńczeniem konferencji jest recenzowana dwutomowa publikacja o charakterze monograficznym: Perswazja językowa w różnych dyskursach, Tom I, Tom II, Gdańsk: WUG, 2017; Tomy III, Tom IV, Gdańsk 2019. Kolejna edycja konferencji – maj 2020.
W Zakładzie były wielokrotnie prowadzone warsztaty i seminaria dla pracowników i studentów, na których naukowcy krajowi i zagraniczni przedstawiali istotne problemy lingwokulturowe, glottodydaktyczne, socjolingwistyczne, metodyczne itp. Zakład współpracuje z kilkoma ośrodkami akademickimi w kraju i zagranicą, organizuje praktyki językowe dla studentów w krajach rosyjskojęzycznych.
Zakład organizuje cykliczne spotkania popularyzujące naukę języka rosyjskiego, z których najpoważniejsze to "Dyktando" i „Olimpiada”. Dyktando organizowane jest przez Zakład Pragmatyki Komunikacji i Dydaktyki Języka Rosyjskiego przy współpracy z Bałtyckim Federalnym Uniwersytetem im. Immanuela Kanta w Kaliningradzie i Rosyjskim Centrum Nauki i Kultury w Gdańsku oraz przy znacznym poparciu Władz Dziekańskich i Rektoratu. "Dyktando" stało się już znaną imprezą cykliczną, która przyczynia się do promowania Filologii Rosyjskiej i Rosjoznawstwa wśród licealistów. Konkurs i imprezy towarzyszące (filmy, występy artystyczne) służą też poznawaniu piękna języka rosyjskiego oraz kultury rosyjskiej. W pierszej edycji Dyktanda wzięło udział 60 uczniów trójmiejskich szkół licealnych. Od tego czasu znacznie wzrosła liczba zainteresowanych Dyktandem Uczestników. W roku 2016, podczas jubileuszowej, 10 edycji Dyktanda, było ich ponad 200. Nagrody są imponujące. Laureatom Dyktanda Bałtycki Federalny Uniwersytet im. Immanuela Kanta funduje kilkudniowy, atrakcyjny pobyt w Kaliningradzie.
W 2012 roku odbyła się pierwsza edycja Międzynarodowej Olimpiady „Języka rosyjskiego, literatury i kultury Rosji”, która była organizowana przez Bałtycki Federalny Uniwersytet im. Immanuela Kanta w Kaliningradzie. Koordynacją prac organizacyjnych z ramienia UG jest dr K. Wądołowska-Lesner. Olimpiada jest prowadzona co roku drogą elektroniczną, a bierze w niej udział 250 studentów europejskich uniwersytetów. Finał Olimpiady odbywa się w Kaliningradzie. Nasi studenci regularnie są laureatami Olimpiady.
Pod auspicjami Zakładu prężnie działają trzy pracownie naukowo-badawcze: Pracownia Badań Nad Perswazją Językową (kierownik – prof. UG, dr hab. Ż. Sładkiewicz); Pracownia Badań Nad Socjolingwistycznymi Aspektami Języka (kierownik – dr J. Mampe); Pracownia Badań Nad Akwizycją i Nauczaniem Języków Obcych (kierownik – dr J. Mampe) oraz studenckie koło naukowe „Łomonosow” (opiekun – dr J. Mampe).
Studencki zespół wokalno-muzyczny „Czarny Kot”, prowadzony przez dr Tatianę Kopac, zadziwia nas swoimi talentami podczas rozmaitych imprez instytutowych i uczelnianych – dyktanda, jubileuszy pracowików, festywalu nauki; występu zespołu również cieszą się sukcesem za granicą (w Rosji).
Zakład Pragmatyki Komunikacji i Dydaktyki Języka Rosyjskiego nawiązał współpracę z kilkoma wydawnictwami: Edgard, Langenscheidt, REA, WSiP, Wydawnictwo Naukowe PWN, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, które m.in. ufundowały nagrody dla laureatów konkursu Dyktando. Ponadto Zakład współpracuje z wieloma szkołami w Województwie Pomorskim.