Wykład gościnny Tomasza Wiśniewskiego na Uniwersytecie w Cambridge

W dniu 22 lutego 2024 roku, dr hab. Tomasz Wiśniewski, prof. UG – kierownik Pracowni Badawczej Between.Pomiędzy – wygłosił w Sidney Sussex College na Uniwersytecie w Cambridge wykład gościnny Mapping the Peripheries of Poland by Complicité. Drugim panelistą seminarium Polish Echoes in British Theatre był profesor Paul Allain z Kent University w Canterbury, który w roku 2022 pełnił na Uniwersytecie Gdańskim funkcję profesora wizytującego. Spotkanie z ramienia Uniwersytetu w Cambridge prowadziła profesor Klaudia Łączyńska.

Seminarium w Cambridge było kolejną odsłoną prowadzonego przez Tomasza Wiśniewskiego projektu naukowego Geografia teatralnej wyobraźni, w którym ważne miejsce zajmują badania wpływu polskich twórców na przedstawienia grupy teatralnej prowadzonej przez Simona McBurneya. W marcu 2023 roku Wiśniewski wygłosił wykład na zaproszenie Complicité, The Barbican Centre oraz Instytutu Kultury Polskiej w Londynie, podczas pokazów adaptacji powieści Olgi Tokarczuk Prowadź swój pług przez kości umarłych w stolicy Wielkiej Brytanii. Z kolei w maju 2023 roku, podczas festiwalu Between.Pomiędzy na Uniwersytecie Gdańskim, wspólnie z profesorem Allainem uczestniczył w dyskusji na temat wpływu polskich twórców na współczesny teatr brytyjski.

W Drive Your Plow Over the Bones of the Dead Complicité przenosi na scenę obrazy z polsko-czeskiego pogranicza, a także uwypukla kwestie etyczne związane z myślistwem oraz aktywizmem ekologicznym. Polska literatura i teatr stanowiły inspirację dla twórczości tego teatru już wcześniej. Inscenizacja The Street of Crocodiles (Ulica Krokodyli) wystawiana w latach 1992-1999 inspirowana była opowiadaniami Brunona Schulza, a także obrazowaniem scenicznym Tadeusza Kantora. Z kolei, w przedstawieniu Mnemonic (Mnemoniczny) – granym w latach 1999-2003 – kluczową rolę odgrywała transeuropejska podróż poszukującej własnej tożsamości Alicji. Wykreowany w tej sztuce świat sceniczny okazuje się zadziwiająco aktualny w świetle obecnej sytuacji geopolitycznej w Kijowie, Ukrainie oraz Europie Środkowo-Wschodniej. Z tego względu Complicité oraz Teatr Narodowy w Londynie zdecydowały się wznowić to przedstawienie latem 2024 roku.

Tomasz Wiśniewski jest autorem książki Complicite, Theatre and Aesthetics (Palgrave Macmillan, 2016), będącej jak dotychczas jedyną monografią naukową poświęconą temu zespołowi. Podczas festiwalu Between.Pomiędzy trzykrotnie odbyły się warsztaty teatralne prowadzone przez Marcello Magni’ego (współzałożyciela Complicité), a także Douglasa Rintoula, reżysera związanego z tą grupą. W warsztatach prowadzonych w latach 2010, 2011 oraz 2013 uczestniczyli krajowi i zagraniczni aktorzy, pracownicy naukowi, a także studenci kierunków zarządzanie instytucjami artystycznymi oraz filologia angielska.

Profesor Paul Allain na temat seminarium:

„Zaproszenie profesora Wiśniewskiego do udziału we wspólnym seminarium dla Studiów Slawistycznych Uniwersytetu w Cambridge przyjąłem z prawdziwą przyjemnością. Mój wykład stanowił rozwinięcie tematu podjętego przeze mnie podczas profesury wizytującej w Gdańsku na temat Polskich ech w teatrze brytyjskim, a także odnosił się do referatu wygłoszonego przez Tomka w Barbakanie, gdy Complicité wystawiało Drive Your Plow Over the Bones of the Dead. W moim wykładzie podkreśliłem liczne synergie i powiązania zachodzące między działaniami Jerzego Grotowskiego i Gardzienic oraz twórczością wiodących współczesnych brytyjskich twórczyń teatralnych – Katie Mitchell i Emmą Rice. Ważną rolę w wykładzie odgrywało moje doświadczenie bliskiej współpracy z pierwszą z nich. Omówiłem również rozwój teatru fizycznego w Wielkiej Brytanii na przestrzeni ostatnich dekad, podkreślając wagę Complicité w tym procesie. Publiczność seminarium, czyli nauczyciele akademiccy i studenci, byli podekscytowani przedstawionymi przez nas w Sidney Sussex College powiązaniami i echami, co widoczne było podczas ożywionej dyskusji. Jak widać nasza współpraca rozwija się...”

Artykuły Tomasza Wiśniewskiego na temat twórczości Complicité w dostępie otwartym:

• „Królicza nora, czyli ramy spotkania w teatrze Complicité", „Konteksty” https://czasopisma.ispan.pl/index.php/k/issue/download/67/Spis%20treści
• „Complicité, czyli współuczestnictwo”, „Tekstualia” https://tekstualiascience.com/res.../html/article/details...
• „Świat dźwięków w teatrze Complicité, czyli Mnemoniczny jako słuchowisko”, „Tekstualia” https://tekstualia.pl/files/c3a90920/wisniewski.pdf
• „Poezja sceny w teatrze Complicite: przykład Ulicy Krokodyli według Brunona Schulza”,

„Tekstualia” https://tekstualiascience.com/resources/html/article/details?id=193200

• „Brawa, owacje, kwiaty, czyli steinerowska restytucja w teatrze”, „Konteksty” https://czasopisma.ispan.pl/inde.../k/article/view/1601/1469
• „Groza i wyobraźnia w teatrze”, „Konteksty” https://czasopisma.ispan.pl/inde.../k/article/view/1661/1483