Ortografia

Jak piszemy „spodnio+buty”: razem czy z łącznikiem?

Słowniki nie rejestrują słowa spodniobuty ani spodnio-buty. Zamiast niego w Słowniku języka polskiego PWN występuje bliskoznaczne słowo wodery lub wadery oznaczające ‘buty połączone ze spodniami – najczęściej używane przez wędkarzy i myśliwych’. Spodniobuty są natomiast bardzo powszechne w uzusie – hasło to (pisane razem) występuje na portalach poświęconych wędkarstwu, a także na stronach internetowych sklepów wędkarskich i sportowych. Jeśli chodzi o poprawny zapis, można zaproponować formę stosowaną w przypadku podobnie budowanego rzeczownika spódnicospodnie. Wspomniany Słownik języka polskiego dopuszcza tu dwie formy zapisu: albo pisownię łączną złożenia spódnicospodnie, albo pisownię z łącznikiem zestawienia spódnica-spodnie (w tym przypadku oba człony występują w mianowniku). Na tej podstawie można więc dopuścić zarówno spodniobuty, jak i spodnie-buty. Forma pisana łącznie jest jednak zdecydowanie bardziej upowszechniona w środowisku wędkarskim.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „zarząd prawno+administracyjny”?

Przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo piszemy z łącznikiem (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [186] 50.). By przekonać się, czy człony rzeczywiście są równorzędne, można zamiast łącznika podstawić i, np. flaga biało-czerwona (biała i czerwona), Akademia Górniczo-Hutnicza (górnicza i hutnicza), kraj przemysłowo-rolniczy (przemysłowy i rolniczy). W tym wypadku mielibyśmy więc do czynienia z połączeniem zarząd prawno-administracyjny ‘prawny i administracyjny’, co wydaje się uzasadnione. Z kolei przykładem członów nierównorzędnych znaczeniowo może być np. wyrażenie stosunek administracyjnoprawny, czyli ‘stosunek prawny regulowany przez normy prawa administracyjnego’.

Połączenie prawno-administracyjny jest rozpowszechnione na portalach internetowych przedsiębiorstw lub instytucji, rzadko jednak można spotkać się z połączeniem zarząd prawno-administracyjny, częściej pojawia się pion prawno-administracyjny (np. Grupy Orlen).

Magdalena Buchowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Kiedy słowo „zarządzenie” trzeba napisać wielką literą?

Zarządzenie to ‘oficjalne polecenie wydane przez zwierzchnika lub instytucję nadrzędną’ i ‘akt prawny wydany przez władze wykonawcze określający sposób wykonania ustawy’ (Słownik języka polskiego PWN) lub ‘rozkaz, rozporządzenie; pismo zawierające czyjeś (ustawowe) polecenie’ (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego). Jest to nazwa pospolita, którą zazwyczaj zapisujemy małą literą (najnowsze zarządzenie szefa, ostatnie zarządzenie ministra będzie miało wpływ na budżet). Wielką literę możemy zastosować jedynie, gdy mamy do czynienia z oficjalnym tytułem dokumentu, który został sporządzony przez odpowiednią instytucję, np. Zarządzenie nr 302/2015 Wojewody Pomorskiego z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie powołania Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej. Wynika to z zasady, że wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych i operacji wojskowych (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [[73] 18.16.)

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy nazwę mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa: „hipogryf” czy „Hipogryf”?

Zapis przy użyciu małej lub wielkiej litery zależy w tym przypadku od znaczenia wyrazu. Jeśli leksem ten odnosi się do gatunku/rodzaju zwierzęcia (mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa), należy zapisać go minuskułą: hipogryf, lecz gdy jest to imię lub nazwa własna, to poprawną formą będzie Hipogryf.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „nagornokarabachski” czy „nagornokarabaski”?

Chodzi tu o przymiotnik pochodzący od nazwy kaukaskiego regionu, który w języku angielskim nazywa się Nagorno-Karabakh. W języku polskim poprawna nazwa tego terytorium (które od lat jest przedmiotem konfliktu między Armenią a Azerbejdżanem) to Górski Karabach (por. Wielki słownik ortograficzny PWN). Przymiotnik od nazwy regionu powinno utworzyć się zatem od polskiej wersji językowej.

W artykułach poświęconych geopolityce w odniesieniu do Górskiego Karabachu można spotkać przymiotnik karabaski (por. www.geopolityka.org) lub rzadziej górsko-karabachski (por. Przegląd Geograficzny, Instytut Geografii PAN, 1966 r.). Obydwie te formy można uznać za poprawne.

Dodatkowym problemem może być jednak nazwa autonomicznego obwodu w Związku Radzieckim, który funkcjonował na terenie regionu w latach 1923–1991 i jego pełna nazwa w języku rosyjskim to Нагорно-Карабахская автономная область. W języku polskim występują dwa ekwiwalenty tej nazwy: Autonomiczny Obwód Górskiego Karabachu (por. Nowe spojrzenie w naukach o polityce, Uniwersytet Warszawski, 2012) lub – częściej – Nagorno-Karabachski Obwód Autonomiczny (spopularyzowana na portalach historycznych, a także przez Wikipedię). Wydaje się więc, że można zastosować określenie Nagorno-Karabachski (w rozpowszechnionej pisowni), ale tylko w sytuacji, gdy odnosimy się nie do regionu, a do obwodu z czasów ZSRR.

Magda Buchowska

Wprawdzie zgodnie z regułą [40] Zasad pisowni „przymiotnikowy przyrostek -ski, dodany do rzeczowników o temacie zakończonym na: g, ch, z, s, sz, ż, c, szcz, śl, rk, rg, tworzył na granicy rdzenia i przyrostka różnego rodzaju grupy spółgłoskowe, które w przeszłości ulegały uproszczeniu, doprowadzając do współczesnej postaci tych przymiotników”, np. Czechczeski (nie: czechski), Włochwłoski (nie: włochski), a zatem od postaci Nagorny Karabach powinien powstać przymiotnik nagornokarabaski, ale od niektórych rzeczowników o tematach zakończonych na ch przyrostek ‑ski tworzy również od pełnego tematu, por. Kazachkazaski i kazachski. Formę nagornokarabachski można zatem zaakceptować.

Należałoby jednak polecić pisownię bez łącznika: nagornokarabachski, bowiem zgodnie z zasadą [43] Zasad pisowni „od dwuczłonowych nazw miejscowych składających się z przymiotnika i rzeczownika tworzymy przymiotniki pisane bez łącznika”, np. Jelenia Górajeleniogórski, Nowa Huta – nowohucki.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 12:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 12:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawna jest pisownia „Szkoła Średnia w Solcu nad Wisłą”? Oficjalna nazwa tej szkoły to „Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Solcu nad Wisłą”.

Szkoła średnia to nazwa pospolita, a nie nazwa własna tej szkoły, więc wyrażenie szkoła średnia powinniśmy zapisywać małą literą: szkoła średnia w Solcu nad Wisłą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne jest zdanie: „Stanisław Leszczyński założył szkołę kadetów”? Chodzi o pisownię wyrażenia „szkoła kadetów”. Czy nie powinno być „Szkoła Kadetów”?

Wyrażenie szkoła kadetów powinno być pisane małymi literami, jeśli chodzi o typ szkoły, natomiast wielkimi, jeśli jest to nazwa własna konkretnej placówki. W wypadku szkoły założonej przez Stanisława Leszczyńskiego wyrażenie to odnosi się zapewne do placówki we francuskim Lunéville – L’Ecole de Cadet. Nazwa ta była różnorodnie tłumaczona na język polski, używano określeń Szkoła Rycerska, Akademia z Lunéville Stanisława Leszczyńskiego lub właśnie Szkoła Kadetów, która to nazwa jest najwierniejszym tłumaczeniem francuskiego pierwowzoru. Wydaje się zatem, że w przytoczonym zdaniu wyrażenie Szkoła Kadetów powinno być napisane wielkimi literami, choć użycie małych liter też nie byłoby błędem, tyle ze zdanie informowałoby wówczas tylko o typie szkoły, a nie o jej nazwie.

Paulina Osak

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Rumuńska Armia Ludowa” czy „rumuńska armia ludowa”?

Zgodnie z regułą 18.27.1 Zasad pisowni wielką literą zapisujemy nazwy jednostek wojskowych traktowanych jako nazwy własne. Rumuńska Armia Ludowa to nazwa sił zbrojnych Rumunii w okresie socjalizmu. Wyrażenie to zapisujemy zatem dużymi literami.

Żaklina Kamińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Oto fragment zdania z opowiadania fantasy: „… musi przeprowadzić akcję pod kryptonimem «Jak stąpać w obecności Xenosa, aby nie leźć na atomową minę»”. Czy tak rozbudowany kryptonim należy zacząć dużą literą i wyróżnić cudzysłowem?

Przytoczony kryptonim należy rozpocząć dużą literą. Wynika to z analogii do nazw operacji wojskowych, które, jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN, należy pisać wielką literą (porównaj np. Pustynna burza). Użycie cudzysłowu w wypadku kryptonimów nie jest jednoznacznie unormowane. Jednak, biorąc pod uwagę długość tej nazwy, zalecone byłoby jej wydzielenie cudzysłowem, aby była ona czytelna dla odbiorców opowiadania.

Paulina Osak

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Palił C/carmeny i C/caro”?

Zgodnie z regułą 20.10. Zasad pisowni nazwy wytworów przemysłowych, m.in. papierosów, zapisujemy małymi literami, piszemy zatem Palił carmeny, caro. Natomiast zgodnie z regułą 18.31. wielką literą zapisujemy nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych, napiszemy więc Palił papierosy marki Carmen i Caro.

Żaklina Kamińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy pisać wyraz BENIAMINICI ‘przedstawiciele rodu Beniamina’?

Słowniki języka polskiego oraz słowniki ortograficzne nie notują tego wyrazu, jednak jest on często spotykany w tekstach religijnych. Beniamin był najmłodszym synem Jakuba i Racheli, a jego potomkowie wraz z potomkami pozostałych jedenastu synów Jakuba stworzyli dwanaście plemion Izraela.

Zgodnie z regułą [66] Zasad pisowni polskiej, która mówi, że nazwy członków narodów, ras i szczepów zapisujemy wielką literą, powinniśmy zatem pisać tę nazwę dużą literą: Beniaminici. Wszystkie 20 przykładów użycia tego wyrazu w różnych przypadkach gramatycznych, które znajdziemy w Narodowym Korpusie Języka Polskiego, też zostało zapisanych dużą literą.

Małą literą – jak podają słowniki – piszemy natomiast nazwę lewita ‘przedstawiciel jednej z grup kapłańskich, wywodzących się z pokolenia Lewiego’. Jednak w znaczeniu ‘przedstawiciel pokolenia Lewiego’ powinno się i tę nazwę zapisywać dużą literą, np. Pokolenia Judy, Beniaminici i Lewici mogli być nazywani Judejczykami gdyż zamieszkiwali Królestwo Judy.

Żaklina Kamińska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak pisać rzeczownik „wyspy” (czy „Wyspy”) w nazwach geograficznych?

Pisownia wyrazu wyspy w nazwach geograficznych zależna jest od tego, czy słowo to jest integralną częścią całej nazwy, czy nie. Jeśli tak, tzn. wówczas, gdy drugi człon nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku lub rzeczownikiem w dopełniaczu, wszystkie człony nazwy piszemy wielkimi literami, na przykład Wyspy Kanaryjskie, Wyspy Brytyjskie; Wyspy Admiralicji, Wyspy Cooka. W wypadku, w którym wyraz wyspy nie jest integralną częścią nazwy, czyli gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, piszemy go małą literą, na przykład wyspy Malediwy (możemy używać tylko nazwy Malediwy).

Paulina Osak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak w tekście opowiadania powinny być zapisane peryfrastycznie nazwy Matki Boskiej: „U/ucieczka G/grzesznych”, „P/panna Ł/łaskawa”?

„Jeżeli nazwa zarówno jednowyrazowa, jak i opisowa, odnosi się do desygnatu, który wymaga wielkiej litery (np. do Boga, Kocioła, Watykanu), to nazwy te (wszystkie człony) zapisujemy wielką literą, natomiast jeżeli nazwa i jej opisowy zastępnik odnosi się do desygnatu, który nie wymaga wielkiej litery (np. do papieża, kościoła jako budynku), to zapisujemy ją małą literą” (Zasady pisowni słownictwa religijnego, 2005, s. 32). Zgodnie z powyższą zasady peryfrazy określające Matkę Boską zapisujemy wielką literą: Ucieczka Grzesznych, Panna Łaskawa.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis nazwy ciasta jest poprawny: ciasto „tęczowe konfetti”, ciasto „Tęczowe konfetti” czy ciasto „Tęczowe Konfetti”?

Cudzysłów wydaje mi się w tym wyrażeniu niepotrzebny. Można go użyć do wyodrębnienia niektórych nazw własnych, lecz według zasady [98.C.3] Słownika ortograficznego PWN są to: przezwiska, mniej znane pseudonimy, kryptonimy organizacji, jednostki wojskowe oraz nazwy własnych instytucji lub obiektów, które występują na końcu wielowyrazowych nazw opisowych. Nazwy potraw w języku polskimi piszemy zaś małymi literami, taką pisownię zaleca też m.in. Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN (http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-potraw;16256.html). Poprawny zapis nazwy tej potrawy to zatem: ciasto tęczowe konfetti, podobnie jak ciasto red velvet i ciasto czekoladowe espresso.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „stolica Piotrowa” czy „Stolica Piotrowa”?

W znaczeniu ‘Watykan’ i ‘siedziba papieża’ należy zapisać to wyrażenie wielkimi literami – Stolica Piotrowa. Taki zapis notują m.in. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej i Wielki słownik języka polskiego pod red. P. Żmigrodzkiego. Wyjątek stanowi zwrot zasiąść na stolicy Piotrowej ‘objąć urząd papieża’, w którym stolica zachowała swoje pierwotne znaczenie ‘tron’ i dlatego zapisywana jest małą literą.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać wyrażenia „stany południowe” i „stany północne” dla okresu wojny secesyjnej?

Wojna secesyjna toczyła się między Konfederacją Południa, zwaną Południem, a Unią, zwaną Północą. Zgodnie z regułą 18.22. Zasad pisowni wielką literą należy zapisywać nazwy obszarów geograficzno-kulturowych, toteż poprawne są zapisy Północ i Południe. Natomiast wyrażenia stany południowe i stany północne – jako wyrażenia pospolite – zapisujemy małymi literami.

Żaklina Kamińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „rewolucja róż”, „rewolucja Róż” czy „Rewolucja Róż”?

Nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych piszemy małą literą (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [105] 20.6.). Autorzy wspomnianych zasad przytaczają m.in. następujące przykłady: druga wojna światowa, porozumienia sierpniowe, rewolucja francuska, potop szwedzki, aksamitna rewolucja. Opisując wydarzenia w Gruzji, powinniśmy zatem pisać rewolucja róż. Ta sama zasada obowiązuje przy portugalskiej rewolucji goździków, do której nawiązuje nazwa gruzińskiego przewrotu. Ta pisownia jest też upowszechniona w publikacjach prasowych (m.in. w tekstach na stronach internetowych Polskiego Radia).

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Kaphornowcy” dużą literą jest poprawna?

W nazwie własnej organizacji Bractwo Kaphornowców oba człony powinny być zapisane wielką literą, ale rzeczownik kaphornowiec to nazwa członka organizacji, a tego typu rzeczowniki zaliczamy do wyrazów pospolitych i piszemy je małą literą (np. filomata, peeselowiec, legionista ‘członek zespołu sportowego Legia’).

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „r/Rewolucja g/Goździków”?

Wyrażenie rewolucja goździków (nazwa wojskowego zamach stanu w Portugalii w 1974 r.) należy do nazw wydarzeń historycznych, a nazwy wydarzeń, aktów dziejowych lub procesów historycznych piszemy małymi literami.

Nicole Wesołowska 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy POLSKA RACJA STANU: dużą czy małą literą?

Słownik języka polskiego PWN pod redakcją Elżbiety Sobol z 2014 roku podaje pięć znaczeń wyrazu racja. Przy trzecim z nich, definiowanym jako ‘uzasadniona przyczyna, powód, podstawa do czegoś’, pojawia się termin dwuwyrazowy racja stanu, który oznacza ‘uznanie potrzeb i dobra państwa za najwyższą normę działania;. Polska racja stanu jest uszczegółowieniem tego terminu. Jest więc wyrażeniem pospolitym, które zgodnie z zasadami pisowni zapisujemy małymi literami: polska racja stanu.

Żaklina Kamińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy zapisać wyraz „k/Komicja” ‘rzymskie zgromadzenie ludowe’?

Wyraz komicja jest rzeczownikiem pospolitym, a nie nazwą własną starożytnego urzędu, więc obowiązuje tu zapis małą literą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „bohaterowie Sienkiewiczowscy” czy „bohaterowie sienkiewiczowscy”?

Przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?, odnoszące się do właściciela, autora, twórcy) utworzone od imion własnych, zakończone na -owski, -owy, -in, -yn, -ów, piszemy dużą literą, np. Sabałowe bajaniapoezja Miłoszowa, Zosina chustka. Natomiast przymiotniki jakościowe (odpowiadające na pytanie jaki?, tzn. taki, który poprzez związek z kimś lub też ogólne nawiązanie do jakiejś postaci – czymś się charakteryzuje) utworzone od imion własnych piszemy małą literą, np. epoka zygmuntowska, ogród jordanowski, rok mickiewiczowski, porównanie homeryckie.

Pisownia przymiotnika w wyrażeniu bohaterowie S/sienkiewiczowscy zależy więc od znaczenia tego wyrażenia. Kmicic, Wołodyjowski, Zagłoba, Longinus Podbipięta to bohaterowie Sienkiewiczowscy, ale gdy mamy na myśli nie bohaterów stworzonych przez Sienkiewicza, lecz postaci do nich pod jakimś względem podobne, napiszemy bohaterowie sienkiewiczowscy, np. w zdaniu: „Rój” i jego żołnierze nie zostali przedstawieni jaki nieskalani bohaterowie sienkiewiczowscy.

Aleksandra Woźniak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „p/Park Kopernika”?

Zgodnie z regułami pisowni dotyczącej nazewnictwa miejskiego piszemy park Kopernika, ponieważ w wypadku występowania na początku nazwy wielowyrazowej nazwy gatunkowej (np. ulica, park, zamek, pomnik, cmentarz) piszemy ją małą literą, a pozostałe słowa składające się na właściwą nazwę własną – piszemy wielką literą.

Magda Nasiłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „p/Park Jordana”?

Powyższe wielowyrazowe wyrażenie nazywające miejsce użyteczności publicznej należy zapisać odpowiednio małą i wielką literą, a więc: park Jordana. Pisownia ta podyktowana jest faktem, iż stojące na początku wyrażenia słowo park pełni w nim jedynie nazwę gatunkową (rodzajową), czyli określa rodzaj miejsca, na który wskazujemy.

Judyta Szynkarczyn

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „Straszny d/Dwór”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od intencji piszącego. Jeśli ma on na myśli operę, którego autorem jest Stanisław Moniuszko, to powinien napisać Straszny dwór (zgodnie z zasadą pisowni tytułów tylko pierwszy człon piszemy wielką literą). Jeżeli natomiast chodziłoby o zajazd/ hotel/ kawiarnię, to oba wyrazy napiszemy wielką literą (Straszny Dwór).

Milena Żołnowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Psałterz puławski” jest poprawna?

Podany tytuł ma wprawdzie charakter zwyczajowy, ale jest tytułem, a w tytułach tylko pierwszy wyraz zapisujemy wielką literą. Podany w pytaniu zapis jest zatem poprawny.

Nicole Wesołowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami zapisać zdanie „Decyzję zawsze podejmują w/Wspólnoty m/Mieszkaniowe”?

Wyrażenie to powinno być zapisane małymi literami (wspólnoty mieszkaniowe), ponieważ występuje ono w liczbie mnogiej. Oznacza to, że pełni funkcję wyrazu pospolitego i nie odnosi się do konkretnej jednostki organizacyjnej.

Aleksandra Stosik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy pisać wyraz „s/Stolem’?

Stolemy to legendarne olbrzymy, które ponoć przed wiekami zamieszkiwały Kaszuby, a pozostałością po ich pobycie tutaj mają być liczne głazy, którymi te olbrzymy posługiwały się podczas walk bądź zabaw. Wyraz ten piszemy małą literą, ponieważ nie jest to nazwa własna tych legendarnych postaci, lecz nazwa ich typu, tak jak krasnoludki, smoki, dziwożony, rusałki czy czarownice.

Nicole Wesołowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Pomarańczowa r/Rewolucja”?

Zgodnie z zasadami pisowni polskiej nazwy wydarzeń historycznych lub aktów dziejowych piszemy małą literą, np. powstanie warszawskie, rewolucja francuska, aksamitna rewolucja. Poprawnym zapisem nazwy wydarzeń na Ukrainie w okresie od 21 listopada 2014 do 23 stycznia 2005 r. jest więc: pomarańczowa rewolucja.

Alicja Ptak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać poprawnie: „p/Pokój w/Westfalski”?

Nazwa pokój westfalski odnosi się do wydarzenia historycznego, zgodnie z zasadami pisowni powinna więc być zapisana małymi literami. Niektóre nazwy zdarzeń historycznych można ze względów emocjonalnych zapisać wielkimi literami, np. Powstanie Styczniowe. Pokój westfalski nie ma jednak dla Polaków szczególnej wartości sentymentalnej, w związku z tym trudno wyobrazić sobie sytuację, w której zapisalibyśmy tę nazwę wielkimi literami.

Dagmara Kałkus

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „królestwa Bożego” czy „królestwa bożego”?

Według Zasad pisowni słownictwa religijnego zatwierdzonych przez Komisję Języka Religijnego Rady Języka Polskiego: „Wyrazy Boży / boży, Boski / boski w zależności od kontekstu mogą być pisane dużą lub małą literą (jako przymiotnik dzierżawczy od imienia własnego – dużą literą, jako przymiotnik jakościowy – małą literą)”. W połączeniu królestwa Bożego przymiotnik od rzeczownika Bóg ma charakter dzierżawczy (królestwo czyje? – Boże), toteż powinniśmy zapisać go wielką literą.

Malwina Talaśka
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „zakład jedno+ruchowy”?

Poprawna forma to zakład jednoruchowy, ponieważ – jak czytamy w „Wielkim słowniku ortograficznym PWN” pod red. prof. E. Polańskiego – „przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takie, w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, pisze się łącznie”. Wyraz jednoruchowy spełnia ten wymóg. Jest on złożeniem (od: jeden ruch), w którym pierwszy człon wskazuje na jednostkowość tego, co nazywa człon drugi.

Anna Nadrowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „ultra+objętość”?

Poprawna jest pisownia łączna: ultraobjętość. Według autorów Wielkiego słownika ortograficznego PWN (Warszawa 2016, s. 70-71) wyrazy pospolite z przedrostkami rodzimymi i obcymi (m.in. ekstra-, kontr-, między-, pseudo-, ultra- itp.) należy pisać łącznie (np. ultrablask).

Magda Nasiłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „ocena diagnostyczno+orzecznicza’?

Wyrażenie to piszemy z łącznikiem, tj. diagnostyczno-orzecznicza, ponieważ w języku polskim przymiotniki zbudowane z członów  równorzędnych pisane są z łącznikiem (tu: ocena diagnostyczna i orzecznicza = ocena diagnostyczno-orzecznicza).

Urszula Wiśniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo + powstałe państwo”?

Zgodnie z zasadą, że wyrażenia, które składają się z przysłówka i przymiotnika lub imiesłowu odmiennego piszemy rozłącznie, poprawnym zapisem jest nowo powstałe państwo.

Należy jednak pamiętać, że od tej reguły są pewne odstępstwa. Niektóre połączenia scaliły się do tego stopnia, że traktujemy je jako wyrazy pisane łącznie. Dzieje się tak, gdy nie opisujemy doraźnej cechy danego obiektu, lecz jakąś jego cechę stałą. Zapiszemy na przykład zestaw głośnomówiący, bo mamy tu na myśli trwałą właściwość obiektu, ale już głośno mówiący nauczyciel, gdyż jest to jego cecha doraźna. Wyrażenia nowo powstałe państwo, które pojawia się w pytaniu, to jednak nie dotyczy: nowo powstały nie jest cechą stałą. Dodatkowo mamy tu do czynienia z przysłówkiem (nowo) i tzw. imiesłowem przeszłym (powstałe), który – ponieważ imiesłowy przeszłe nie są tworzone kategorialnie – należy w zasadzie do przymiotników. Takie połączenia zapisujemy osobno.

Mariola Sójka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „kupić coś za+granicą”?

Jest to przykład wyrażenia przyimkowego odpowiadającego na pytanie gdzie?, czyli połączenie przyimka za z rzeczownikiem granica, które piszemy rozdzielnie. Wyrażenie to zostałoby napisane łącznie, gdyby odpowiadało na pytanie czym? i występowało w narzędniku, gdyż wtedy funkcjonowałoby jako rzeczownik, a nie wyrażenie przyimkowe, np. zachwycać się zagranicą.

Joanna Milewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak poprawnie zapisać: „komisja po wypadkowa” czy „komisja powypadkowa”?

W języku polskim wszystkie przedrostki, zarówno rodzime, jak i obce, pisze się łącznie z wyrazami pospolitymi, na przykład: pobłądzeniepobratymiecpochwalićpociąć. W związku z tym wyrażenie komisja powypadkowa należy pisać łącznie.

Łukasz Graban

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać: „diecezja kujawsko+pomorska”?

Przymiotnik złożony w nazwie diecezja kujawsko-pomorska podlega zasadzie dotyczącej pisowni przymiotników złożonych z członów równorzędnych znaczeniowo. Diecezja kujawsko-pomorska to diecezja obejmująca Kujawy i Pomorze – żadna z krain geograficznych nie jest w tej sytuacji nadrzędna wobec drugiej. W związku z tym przymiotnik w nazwie diecezja kujawsko-pomorska powinniśmy zapisywać z łącznikiem.

Dagmara Kałkus

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest rozdzielny zapis „jak by” w zdaniu: „Ach! Jak by było cudownie!”?

Jakby pisane łącznie jest spójnikiem (jakby zamiennie z gdyby), natomiast rozdzielny zapis jak by wskazuje na jego funkcję zaimkową (np. Jak by
to zrobić?). W zacytowanym powyżej zdaniu jak by występuje w tej drugiej funkcji, pisownia rozdzielna jest tu więc poprawna.

Urszula Wiśniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy następujący zapis: ,,48.osobowy” jest poprawny?

Powyższy zapis nie jest poprawny. Kropkę możemy postawić po liczebnikach porządkowych zapisanych cyframi arabskimi, np. 48., czyli czterdziesty ósmy, choć zapis bez kropki też jest w tej sytuacji poprawny (natomiast zawsze bez kropki po cyfrze arabskiej zapisujemy liczebniki główne i zbiorowe). Podany w pytaniu wyraz (czterdziestoośmioosobowy) jest przymiotnikiem złożonym o pierwszym członie liczebnikowym. W takim wypadku pomiędzy cyfrą a drugim członem złożenia powinien wystąpić łącznik: 48-osobowy.

Agnieszka Bondarczuk
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 21. Czerwiec 2016 - 14:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak lepiej zapisać: „Zatoka Tallińska i Fińska” czy „zatoka Tallińska i Fińska”?

Jeśli leksem zatoka używany jest jako termin geograficzny, należy zapisać go małą literą (zasada [127] Słownika ortograficznego PWN), jeśli zaś jest częścią dwuczłonowej nazwy geograficznej, w której drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu lub przymiotnikiem w mianowniku, to należy zapisać go wielką literą (zasada [81]). W wypadku wyliczenia nazw geograficznych zawierających ten sam człon początkowy należy ten człon powtórzyć: Zatoka Tallińska i Zatoka Fińska.

Elżbieta Benkowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „WZGÓRZE TUMSKIE”?

Słownik ortograficzny PWN rejestruje przymiotnik tumski (od: tum ‘średniowieczny kościół katedralny lub kolegiata’) i przytacza następujące przykłady: zabytki tumskie oraz Ostrów Tumski (we Wrocławiu i Poznaniu). Można więc wysnuć wniosek, że jeśli mówimy o wzgórzu, na którym znajduje się średniowieczna kolegiata, należy zapisać je wzgórze tumskie. Wyjątkiem jednak będzie tu nazwa własna wzniesienia znajdującego się na terenie miasta Płocka, która brzmi właśnie Wzgórze Tumskie. W tym wypadku obowiązuje zapis wielkimi literami i taka też forma jest powszechnie stosowana (por. serwis internetowy miasta Płocka).

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Puszcza Zielona”?

Poprawna forma zapisu to Puszcza Zielona. Reguła zawarta w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. prof. E. Polańskiego mówi, że jeśli nazwa geograficzna lub miejscowa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu albo przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą. W przytoczonej nazwie drugi człon – Zielona – jest przymiotnikiem w mianowniku, dlatego całość należy zapisać wielkimi literami.

Anna Nadrowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Puszcza Darżlubska”?

Zgodnie z zasadami pisowni dwuczłonowych nazw geograficznych, jeśli drugi człon takiej nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku bądź rzeczownikiem w dopełniaczu, to oba człony należy zapisać wielką literą. Ponieważ drugi człon nazwy omawianej nazwy własnej stanowi przymiotnik w mianowniku, poprawny jest zapis Puszcza Darżlubska. Wyraz puszcza zapisalibyśmy małą literą, gdyby drugi człon był rzeczownikiem w mianowniku, jak to ma miejsce w wypadku takich nazw geograficznych jak m.in. półwysep Hel bądź wyspa Uznam.

Malwina Talaśka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „j/Jezioro Mausz”?

Zasady pisowni polskiej mówią, że w dwuczłonowych nazwach geograficznych, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, piszemy go wielką literą, natomiast człon pierwszy – małą. Poprawna jest zatem pisownia: jezioro Mausz.

Magda Nasiłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać tytuł i podtytuł : „Okolice. Rocznik E/etnograficzny”?

W tytułach gazet, czasopism, cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych według zasady [85] Słownika ortograficznego PWN wielką literą piszemy wszystkie wyrazy, z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw.

W podtytułach czasopism oraz w tytułach jednorazowych dodatków, decyzją Rady Języka Polskiego z 21 maja 2002 roku (zmodyfikowaną 23 marca 2009 roku), wielką literą pisze się człon pierwszy, a pozostałe zaś – małą.

Poprawny zapisem będzie zatem: Okolice. Rocznik etnograficzny.

Elżbieta Benkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „pamiętniki Paska” czy „Pamiętniki Paska”?

Oryginalny tytuł zbioru tekstów autorstwa Jana Chryzostoma Paska to po prostu Pamiętniki. Dlatego poprawnie powinno się pisać „Pamiętniki” Paska, tak jak np. „Krzyżacy” Sienkiewicza. Wynika to z zasady, że wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [[73] 18.16.). Słowo pamiętnik oznacza jednak również gatunek literacki, a nazwę pospolitą pamiętnik powinno się pisać małą literą. Gdy zatem mamy na myśli gatunek literacki, należy stosować drugą wersję poprawnego zapisu, tj. pamiętniki Paska, tak jak np. wiersze Szymborskiej.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Ogród Zoologiczny w Oliwie” czy „ogród zoologiczny w Oliwie”?

Zgodnie z Zasadami pisowni i interpunkcji PWN ([113] 20.14.), nazwy urzędów, władz, instytucji, organizacji, zakładów używane w znaczeniu nazw pospolitych piszemy małą literą. Wyrażenie ogród zoologiczny jest nazwą pospolitą. Wielkimi literami można by ją zapisać jedynie wówczas, gdyby była to oficjalna nazwa konkretnego zakładu. Oficjalną nazwą gdańskiego zoo jest jednak Miejski Ogród Zoologiczny „Wybrzeża”, zapis wyrażenia podanego w pytaniu wielkimi literami nie ma więc uzasadnienia. Piszemy zatem: ogród zoologiczny w Oliwie.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać wyraz WYSPA w znaczeniu „Wielka Brytania”: małą czy dużą literą?

Wyrazy pospolite używane w znaczeniu nazw własnych zapisujemy wielką literą, czyli wyraz Wyspy w znaczeniu Wielka Brytania zapisujemy wielką literą. Wyraz wyspa nie jest jednak ekwiwalentem nazwy Wielka Brytania, więc zapisujemy go małą literą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „wyrok Boży” czy „wyrok boży”?

Mamy tu do czynienia z przymiotnikiem jakościowym utworzonym od słowa Bóg. Autorzy Zasad pisowni i interpunkcji PWN ([130] 20.31.) informują, że przymiotniki jakościowe utworzone od imion własnych piszemy małą literą, ale zauważają również, że na szczególną uwagę zasługują przymiotniki, które odnoszą się do Chrystusa lub Boga. Wynika to z faktu, że choć zazwyczaj w połączeniach wyrazowych pisze się je małymi literami, to jednak w niewielkiej grupie tych związków tradycyjnie przymiotniki te piszemy wielkimi literami, np. iskra bożapalec bożypokój boży, ale: Syn BożyBaranek Boży. Natomiast prof. Mirosław Bańko z Uniwersytetu Warszawskiego w jednej ze swoich porad językowych dotyczących wyrażenia prawo boże sugeruje, że choć przytoczony kontekst nie wymaga użycia wielkiej litery, to jej zastosowanie zależy od stosunku do spraw wiary osoby piszącej (http://sjp.pwn.pl/poradnia, 2003).

Można zatem założyć, że obydwie wersje są dopuszczalne. Obydwie są też rozpowszechnione w tekstach internetowych. Warto też zauważyć, że równie często (jeśli nie częściej) występuje też połączenie wyroki boskie – a to za sprawą powiedzenia Niezbadane są wyroki boskie.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak w tekście opowiadania powinny być zapisane peryfrastycznie nazwy Matki Boskiej: „U/ucieczka G/grzesznych”, „P/panna Ł/łaskawa”?

„Jeżeli nazwa zarówno jednowyrazowa, jak i opisowa, odnosi się do desygnatu, który wymaga wielkiej litery (np. do Boga, Kocioła, Watykanu), to nazwy te (wszystkie człony) zapisujemy wielką literą, natomiast jeżeli nazwa i jej opisowy zastępnik odnosi się do desygnatu, który nie wymaga wielkiej litery (np. do papieża, kościoła jako budynku), to zapisujemy ją małą literą” (Zasady pisowni słownictwa religijnego, 2005, s. 32). Zgodnie z powyższą zasady peryfrazy określające Matkę Boską zapisujemy wielką literą: Ucieczka Grzesznych, Panna Łaskawa.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis nazwy ciasta jest poprawny: ciasto „tęczowe konfetti”, ciasto „Tęczowe konfetti” czy ciasto „Tęczowe Konfetti”?

Cudzysłów wydaje mi się w tym wyrażeniu niepotrzebny. Można go użyć do wyodrębnienia niektórych nazw własnych, lecz według zasady [98.C.3] Słownika ortograficznego PWN są to: przezwiska, mniej znane pseudonimy, kryptonimy organizacji, jednostki wojskowe oraz nazwy własnych instytucji lub obiektów, które występują na końcu wielowyrazowych nazw opisowych. Nazwy potraw w języku polskimi piszemy zaś małymi literami, taką pisownię zaleca też m.in. Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN (http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-potraw;16256.html). Poprawny zapis nazwy tej potrawy to zatem: ciasto tęczowe konfetti, podobnie jak ciasto red velvet i ciasto czekoladowe espresso.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawna jest pisownia „Szkoła Średnia w Solcu nad Wisłą”? Oficjalna nazwa tej szkoły to „Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Solcu nad Wisłą”.

Szkoła średnia to nazwa pospolita, a nie nazwa własna tej szkoły, więc wyrażenie szkoła średnia powinniśmy zapisywać małą literą: szkoła średnia w Solcu nad Wisłą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „stolica Piotrowa” czy „Stolica Piotrowa”?

W znaczeniu ‘Watykan’ i ‘siedziba papieża’ należy zapisać to wyrażenie wielkimi literami – Stolica Piotrowa. Taki zapis notują m.in. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej i Wielki słownik języka polskiego pod red. P. Żmigrodzkiego. Wyjątek stanowi zwrot zasiąść na stolicy Piotrowej ‘objąć urząd papieża’, w którym stolica zachowała swoje pierwotne znaczenie ‘tron’ i dlatego zapisywana jest małą literą.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „rewolucja róż”, „rewolucja Róż” czy „Rewolucja Róż”?

Nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych piszemy małą literą (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [105] 20.6.). Autorzy wspomnianych zasad przytaczają m.in. następujące przykłady: druga wojna światowa, porozumienia sierpniowe, rewolucja francuska, potop szwedzki, aksamitna rewolucja. Opisując wydarzenia w Gruzji, powinniśmy zatem pisać rewolucja róż. Ta sama zasada obowiązuje przy portugalskiej rewolucji goździków, do której nawiązuje nazwa gruzińskiego przewrotu. Ta pisownia jest też upowszechniona w publikacjach prasowych (m.in. w tekstach na stronach internetowych Polskiego Radia).

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy zapisać wyraz „k/Komicja” ‘rzymskie zgromadzenie ludowe’?

Wyraz komicja jest rzeczownikiem pospolitym, a nie nazwą własną starożytnego urzędu, więc obowiązuje tu zapis małą literą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Kaphornowcy” dużą literą jest poprawna?

W nazwie własnej organizacji Bractwo Kaphornowców oba człony powinny być zapisane wielką literą, ale rzeczownik kaphornowiec to nazwa członka organizacji, a tego typu rzeczowniki zaliczamy do wyrazów pospolitych i piszemy je małą literą (np. filomata, peeselowiec, legionista ‘członek zespołu sportowego Legia’).

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy nazwę mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa: hipogryf czy Hipogryf?

Zapis przy użyciu małej lub wielkiej litery zależy w tym przypadku od znaczenia wyrazu. Jeśli leksem ten odnosi się do gatunku/rodzaju zwierzęcia (mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa), należy zapisać go minuskułą: hipogryf, lecz gdy jest to imię lub nazwa własna, to poprawną formą będzie Hipogryf.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Dlaczego w nazwie „Bielsko-Biała” stosujemy łącznik, a w nazwie „Biała Podlaska” – nie?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z 2016 roku, łącznik stosujemy, gdy „nazwa miejscowa składa się z dwu lub więcej członów rzeczownikowych, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub/i geograficzną, a więc miejscowość lub jej część”. W przypadku nazwy Bielsko-Biała należy zastosować łącznik, ponieważ mamy tu do czynienia z dwoma członami rzeczownikowymi. Z kolei nazwa Biała Podlaska składa się z dwóch członów przymiotnikowych, z których pierwszy jest nadrzędny wobec drugiego i pełni funkcję rzeczownika. Dwuczłonowe nazwy miejscowe z członem podrzędnym przymiotnikowym piszemy bez łącznika, np. Gorzów Wielkopolski, Ostrów Mazowiecka, Dąbrowska Górnicza, Biała Piska. Tak też – bez łącznika – piszemy Biała Podlaska.

Dorota Raczkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „ziemniaki niczym nie+okraszone”?

Okraszone to imiesłów przymiotnikowy. Zgodnie z uchwałą Rady Języka Polskiego z 9 grudnia 1997 roku partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia z imiesłowami przymiotnikowymi (czynnymi i biernymi) piszemy łącznie, niezależnie od tego, czy zostały one użyte w znaczeniu przymiotnikowym czy czasownikowym (zasada [168] w Wielkim słowniku ortograficznym PWN). Pisownia ziemniaki niczym nieokraszone jest więc na pewno poprawna.

Nowa reguła pozwala też jednak na oboczną rozdzielną pisownię partykuły nie z imiesłowami przymiotnikowymi, jeśli zostały one użyte czasownikowo (opisują cechę chwilową). W związku z tym, jeśli imiesłów okraszone został użyty w tym wyrażeniu w znaczeniu czasownikowym, dopuszczalne jest również zastosowanie pisowni rozdzielnej, np. Przez roztargnienie podała na stół ziemniaki niczym nie okraszone i musiała wrócić z nimi do kuchni.

Małgorzata Sańko
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „wewnątrz + kontynentalny”?

Poprawny jest zapis wewnątrzkontynentalny. Pierwszy człon wewnątrz jest przedrostkiem, a w języku polskim wszystkie przedrostki (rodzime i obce) zapisuje się łącznie z wyrazami pospolitymi.

Sylwia Formela

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „produkt wysoko+marżowy”?

Wyrażenie to nazywa produkt, który ma wysoką marżę. Z tej definicji wynika, że człony, z których powstał ów przymiotnik złożony: wysoka i marża, pozostają ze sobą w stosunku nierównorzędnym (człon wysoka określa człon marża). Przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych zapisujemy łącznie, dlatego piszemy produkt wysokomarżowy.

Teresa Topolska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „normalizacyjno+językowy”?

Zgodnie z zasadami pisowni przymiotników złożonych ich pisownia zależy od tego, czy poszczególne człony są wobec siebie równorzędne, czy nierównorzędne pod względem znaczeniowym. Połączenia członów znaczeniowo równorzędnych piszemy z łącznikiem, natomiast połączenia członów nierównorzędnych, tzn. takich, w których jeden z członów jest określany przez drugi, piszemy łącznie.

Przymiotnik normalizacyjno+językowy znaczy ‘dotyczący normalizacji językowej’, więc jego człony łączą się w stosunku nadrzędno-podrzędnym (nierównorzędnym). Zatem poprawny zapis to: normalizacyjnojęzykowy.

Anna Ślusarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „opis materiałowo + techniczny”?

Wyrażenie: opis materiałowo-techniczny piszemy z łącznikiem, ponieważ wyrazy techniczny i materiałowy łączą się tu w stosunku równorzędnym (tzn. jest to opis i materiałowy, i techniczny). Przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych piszemy zawsze z łącznikiem, np. flaga biało-czerwona ‘flaga biała i czerwona’, kraj przemysłowo-rolniczy ‘kraj przemysłowy i rolniczy’.

Łukasz Graban
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać „komisja po+wypadkowa”?

W języku polskim wszystkie przedrostki, zarówno rodzime, jak i obce, pisze się łącznie z wyrazami pospolitymi. W związku z tym wyrażenie komisja powypadkowa należy pisać łącznie.

Marta Wałdoch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „eks+opozycjonista”?

Zgodnie z zasadami pisowni przedrostki pochodzenia obcego w wyrazach pospolitych piszemy łącznie, dlatego prawidłowy zapis to eksopozycjonista. Można jednak spotkać się z pisownią z łącznikiem: eks-opozycjonista, gdyż taki zapis był do niedawna dopuszczalny.

Agnieszka Puchała

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „działalność badawczo+rozwojowa”?

Wielki słownik ortograficzny języka polskiego PWN pod red. Edwarda Polańskiego oraz  Słownik języka polskiego PWN podają zapis połączenia badawczo-rozwojowy z łącznikiem. Taki zapis wynika z reguły nakazującej przy zapisywaniu przymiotników złożonych z członów równorzędnych stosować łącznik, a przymiotnik badawczo-rozwojowy należy właśnie do przymiotników o członach równorzędnych: działalność badawczo-rozwojowa to ‘działalność i badawcza, i rozwojowa’.

Rafał Nitychoruk
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy wyraz „sto+pięćdziesięcio+milimetrowy”? Czy można ten wyraz zapisać cyfrą?

Powyższy wyraz możemy zapisać na dwa sposoby: stopięćdziesięciomilimetrowy lub 150‑milimetrowy. Przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, również te, które rozpoczynają się od członu liczebnikowego, zapisujemy łącznie, np. dwusamogłoskowy, sześcioipółletni i właśnie  stopięćdziesięciomilimetrowy. Z kolei w wyrazach złożonych z cyfrą lub literą w pierwszym członie stosujemy łącznik, np. 30-lecie, n-liniowy, 123-centymetrowy i właśnie 150‑milimetrowy.

Natalia Wyrwicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy następujący zapis: ,,48.osobowy” jest poprawny?

Powyższy zapis nie jest poprawny. Kropkę możemy postawić po liczebnikach porządkowych zapisanych cyframi arabskimi, np. 48., czyli czterdziesty ósmy, choć zapis bez kropki też jest w tej sytuacji poprawny (natomiast zawsze bez kropki po cyfrze arabskiej zapisujemy liczebniki główne i zbiorowe). Podany w pytaniu wyraz (czterdziestoośmioosobowy) jest przymiotnikiem złożonym o pierwszym członie liczebnikowym. W takim wypadku pomiędzy cyfrą a drugim członem złożenia powinien wystąpić łącznik: 48-osobowy.

Agnieszka Bondarczuk
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Psałterz floriański” jest poprawna?

Tak, taka pisownia jest poprawna. W jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych wielką literą zapisujemy tylko pierwszy wyraz, np. Ziemia obiecana, Fizyka ciała stałego. Od tej reguły istnieją wprawdzie pewne wyjątki – wielkimi literami zapisujemy nazwy takie, jak: Stary Testament, Nowy Testament, Magna Charta Libertatum, Pismo Święte, Biblia Tysiąclecia oraz tytuły ksiąg biblijnych – ale Psałterz floriański do tych wyjątków nie należy.

Natalia Wyrwicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „Dział Zaopatrzenia” jest poprawny?

W tej sytuacji wszystko zależy od intencji piszącego. Jeśli ma na myśli konkretny dział, którego nazwą własną jest Dział Zaopatrzenia, to – jak wszystkie nazwy własne – należy zapisać ją wielkimi literami. Jeśli zaś chodzi po prostu o dział firmy, który nie ma oficjalnej nazwy lub brzmi ona inaczej niż Dział Zaopatrzenia i używamy tego sformułowania potocznie, powinno ono zastać zapisane małymi literami.

Teresa Topolska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia tytułu książki „Dyktatura Gender” jest poprawna?

Taka pisownia nie jest poprawna. Zgodnie z zasadą dotyczącą pisowni tytułów książek tylko pierwszy wyraz pisany jest w nich wielką literą, chyba że na kolejnych miejscach występują nazwy własne (np. Pan Tadeusz). To znaczy, że tytuły książek, podobnie jak tytuły artykułów, filmów, programów telewizyjnych i piosenek, zapisujemy jak zdania: wielką literę stawiamy tylko na początku tytułu i w występujących w nim nazwach własnych. Prawidłowym zapisem tytułu książki jest Dyktatura gender. Wyrażenie „Dyktatura Gender” mogłoby być natomiast tytułem czasopisma, ponieważ w tytułach czasopism wielką literą piszemy wszystkie wyrazy z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tytułu.

Mariola Sójka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wolno napisać: „Zapraszamy na Bal Gimnazjalny”?

Nie. Nie jest to nazwa ani święta, ani indywidualnej imprezy międzynarodowej lub krajowej. Nazwy obrzędów, zabaw (w tym studniówki, balu maturalnego i innych balów) oraz zwyczajów pisze się od małej litery.

Sylwia Formela

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „mieszkanie z ogrodem dachowym” czy „mieszkanie z Ogrodem Dachowym”?

Większość polskich wyrazów zapisujemy od małej litery. Użycie wielkiej litery musi być zawsze jakoś uzasadnione: względami składniowymi, zwyczajowymi, znaczeniowymi lub grzecznościowymi. Względy znaczeniowe nakazują pisanie od wielkiej litery nazw własnych, a od małej litery – nazw pospolitych. Nazwa własna tylko wskazuje na obiekt, ale nie określa jego cech charakterystycznych. Takie cechy są natomiast określane przez nazwy pospolite. W związku z tym, że w podanym przykładzie otrzymujemy informację o cechach ogrodu, nazwę tę uznajemy za pospolitą, dlatego prawidłowy zapis to mieszkanie z ogrodem dachowym.

Agnieszka Puchała

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „błogosławieństwa Bożego” czy „błogosławieństwa bożego”?

Pod hasłem boży w Wielkim słowniku ortograficznym języka polskiego pod red. Edwarda Polańskiego czytamy: „palec boży, iskra boża, świat boży, boża krówka, ale: Syn Boży, Baranek Boży, łaska Boża, prawda Boża, królestwo Boże”. Połączenie błogosławieństwo Boże należy pod względem znaczenia raczej do tej drugiej grupy. Również w Narodowym Korpusie Języka Polskiego na 98 użyć wyrażenia błogosławieństwo Boże tylko w jednym przymiotnik Boży pisany jest małą literą.

Rafał Nitychoruk
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „ś/Świadectwo d/Dojrzałości”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czy mamy na myśli typ dokumentu, czy nagłówek umieszczony na świadectwie. W pierwszym wypadku, tzn. gdy mamy do czynienia z nazwą pospolitą o znaczeniu ‘dokument zawierający wyniki maturalne’, oba człony powinny być pisane małymi literami: świadectwo dojrzałości, tak jak w innych nazwach pospolitych, np. dowód osobisty. Natomiast w drugim wypadku chodzi o rodzaj tytułu, dlatego zgodnie z zasadami pisowni tytułów pierwszy człon tego wyrażenia piszemy wielką literą, natomiast drugi małą: Świadectwo dojrzałości.

Alicja Sierotzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis tytułu powieści Konrada Kaczmarka „Stolemowe Znamię”?

Zapis tytułu powieści w tej formie jest niepoprawny, ponieważ w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, wierszy, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), a także w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji i ustaw wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Poprawna jest zatem tylko wersja Stolemowe znamię.

Małgorzata Sańko 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „k/Kanał Kiloński”?

Według zasad pisowni nazw geograficznych w nazwach dwuczłonowych, w których drugi wyraz to rzeczownik w dopełniaczu (Rzeka Świętego Wawrzyńca) albo przymiotnik w mianowniku (Kanał Północny), oba człony pisze się wielką literą. Ponieważ Kanał Kiloński jest nazwą geograficzną, której drugi człon to przymiotnik w mianowniku, również rzeczownik Kanał zapisujemy w niej dużą literą.

Alicja Sierotzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia tytułu książki „Dyktatura Relatywizmu” jest poprawna?

Zgodnie z regułami ortograficznymi w tytułach wieloczłonowych pierwszy wyraz piszemy wielką literą, a kolejne małą, chyba że któryś z następnych członów jest nazwą własną, np. Ania z Zielonego Wzgórza. Relatywizm to jednak wyraz pospolity, dlatego poprawną formą zapisu tego tytułu jest Dyktatura relatywizmu.

Alicja Sierotzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Diabelski Młyn” jest poprawna?

Dla rzeczownika o znaczeniu ‘koło widokowe, rodzaj karuzeli obracającej się na poziomej osi’ pisownia Diabelski Młyn jest niepoprawna. Poprawnym zapisem jest w tym wypadku diabelski młyn. Rzeczownik ten oznacza przecież nie jednostkowy, niepowtarzalny obiekt, lecz typ, rodzaj obiektu, jest zatem nazwą pospolitą, a rzeczowniki pospolite piszemy w języku polskim małymi literami.

Jako tytuł spektaklu teatralnego na podstawie utworu Erica Assousa wyrażenie to zapisujemy natomiast następująco: Diabelski młyn, ponieważ w tytułach utworów literackich od wielkiej litery zaczynamy tylko pierwszy wyraz.

Zapis Diabelski Młyn byłby natomiast poprawny na przykład jako nazwa kawiarni.

Monika Siuda
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „ultra+blask”?

Poprawna jest pisownia łączna (bez dywizu oraz spacji): ultrablask, ponieważ, jak podają autorzy Wielkiego słownika ortograficznego PWN (Warszawa 2016, s. 70–71), wyrazy pospolite z przedrostkami rodzimymi i obcymi (takimi jak ekstra-, kontr-, między-, pseudo-, także ultra- itp.) pisze się łącznie (np. ultrafiolet). Tak jest również w przypadku ultrablasku.

Alicja Sierotzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy łączny zapis „tobyś” jest poprawny w następującym zdaniu: „Panie, gdybyś mnie kochał, tobyś przy mnie był”?

Łączny zapis tobyś jest poprawny. Ponieważ to pełni w tym wypadku funkcję spójnika, a połączenia cząstki by ze spójnikami piszemy łącznie, więc połączenie toby należy pisać łącznie. Natomiast końcowe ‑ś jest ruchomą końcówką 2. osoby liczby pojedynczej czasownika, a ruchome końcówki czasowników piszemy łącznie z poprzedzającymi je wyrazami, np. Czyś tam był?, Gdzieś był?, Aleś nabroił!, Tyś tego nie mógł zrobić.

Marta Wałdoch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „stoliki nie+objęte sprzedażą”?

Zgodnie z nową zasadą, obowiązującą od 9 grudnia 1997 r., partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia piszemy z imiesłowami przymiotnikowymi (czynnymi i biernymi) łącznie, niezależnie od tego, czy występują w zdaniu w znaczeniu przymiotnikowym czy czasownikowym. Nadal dopuszczalna jest jednak również dawna pisownia, zależna od znaczenia: łączna w wypadku znaczenia przymiotnikowego i rozdzielna w wypadku znaczenia czasownikowego.

A zatem zapis stoliki nieobjęte sprzedażą jest poprawny niezależnie od znaczenia, w jakim tego wyrażenia użyjemy, ale w znaczeniu czasownikowym, czynnościowym, poprawna jest również pisownia rozdzielna, np. W styczniu do sprzedaży trafiły stoliki nie objęte sprzedażą w roku ubiegłym.

Magdalena Szyłak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „lokomotywa spalinowo+elektryczna”?

Aby odpowiedzieć na pytanie o poprawny zapis wyrażenia lokomotywa spalinowo+elektryczna, trzeba ustalić rodzaj relacji zachodzącej między członami określającymi rzeczownik lokomotywa. Parafrazując to wyrażenie, przekonamy się, że te dwa człony są równorzędne znaczeniowo, ponieważ lokomotywa jest jednocześnie spalinowa i elektryczna; formalnym wyznacznikiem równorzędności jest tu spójnik i, który mógłby wystąpić między obu członami. Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN, przymiotniki złożone z członów równorzędnych znaczeniowo zapisujemy z łącznikiem, poprawny jest zatem zapis lokomotywa spalinowo-elektryczna.

Monika Siuda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest rozdzielny zapis „jak by” w zdaniu: „Ach! Jak by sobie można to pięknie urządzić!”?

Tak, zapis ten jest poprawny. W tym zadaniu jak by nie jest użyte w znaczeniu porównawczym. Jest to połączenie zaimka przysłownego jak i partykuły by (jak by = w jaki sposób by?).

Paulina Sławik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „dyżur popołudniowo+nocny”?

Przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo piszemy zawsze z łącznikiem. Wyznacznikiem formalnym może być tu spójnik „i”, który podstawiamy zamiast łącznika, np. kraj przemysłowo-rolniczy ‘kraj przemysłowy i rolniczy’. Piszemy zatem: dyżur popołudniowo-nocny ‘dyżur popołudniowy i nocny’.

Aleksandra Matusiak

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Półwysep Krymski”?

Zgodnie z zasadami pisowni w dwuczłonowych nazwach geograficznych, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu (np. Góra Kościuszki, Morze Barentsa, Półwysep Melville’a) lub przymiotnikiem w mianowniku (np. Góry Stołowe, Morze Japońskie, Półwysep Bałkański), oba człony piszemy wielką literą. W wypadku Półwyspu Krymskiego drugi człon nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku, zatem oba człony należy zapisywać wielką literą.

Dorota Raczkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „nasza «Mała Ojczyzna»”?

Zapis nasza Mała Ojczyzna jest poprawny, ale fakultatywnie, przede wszystkim bowiem zapisujemy to wyrażenie – jako pospolite – małymi literami. Wyrażenie Mała Ojczyzna można jednak zapisać wielkimi literami ze względów uczuciowych lub dla uwydatnienia szacunku, podobnie jak wyrazy Ojczyzna, Kraj, Orzeł Biały, Naród, Państwo, Rząd. Natomiast cudzysłów jest w tym zapisie zbędny.

Marta Wałdoch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą zapisać przymiotnik od nazwy „Lukullus”: „lukullusowy” czy „Lukullusowy”?

Zgodnie z zasadami pisowni przymiotniki utworzone od imion, nazwisk, pseudonimów itp., odpowiadające na pytanie jaki? i określające rzeczy lub zjawiska podobne w określony sposób do tych, które są charakterystyczne dla osoby, od której nazwiska przymiotnik utworzono, piszemy małą literą. W tym wypadku napiszemy np. lukullusowa uczta ‘uczta wystawna, odznaczająca się obfitością i smakowitością potraw, czyli taka, jakie wyprawiał Lukullus’.

Jeśli jednak przymiotnik odpowiada na pytanie czyj?, zapisujemy go wielką literą. W tym wypadku napiszemy np. Lukullusowa willa ‘willa Lukullusa’.

Monika Duda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „e/Egzamin d/Dojrzałości”?

Oba człony tego wyrażenia należy pisać małą literą, gdyż jest to nazwa pospolita. Pisownia od dużej litery byłaby zasadna tylko wtedy, gdyby wyrażenie to pełniło funkcję tytułu (wtedy napisalibyśmy: Egzamin dojrzałości).

Paulina Sławik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawnie użyto dużych liter w zdaniu: „Obraz przedstawia Sąd Parysa”?

W przytoczonym zdaniu niepoprawnie użyto dużej litery w rzeczowniku sąd. Rzeczownik ten pełni w tym zdaniu funkcję wyrazu pospolitego (świadczy o tym czasownik przedstawia), toteż powinno napisać się go małą literą. Użycie wielkiej litery byłoby uzasadnione w przypadku, gdyby w zdaniu podano tytuł obrazu Rubensa „Sąd Parysa”. Wtedy wyraz sąd byłby częścią nazwy własnej, a nazwy własne piszemy wielką literą.

Magdalena Szyłak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Kasprowiczowski” czy „kasprowiczowski”?

Przymiotnik ten zapisujemy wielką literą, jeśli jest to przymiotnik dzierżawczy (odpowiadający na pytanie: czyj?), np. Kasprowiczowski tomik, strofy Kasprowiczowskie, Kasprowiczowska Harenda, natomiast małą literą, jeśli zostanie on użyty jako przymiotnik jakościowy (odpowiadający na pytanie jaki?), np. wieczór kasprowiczowski ‘wieczór poezji Jana Kasprowicza’, konkurs kasprowiczowski ‘konkurs poświęcony Janowi Kasprowiczowi’, obchody kasprowiczowskie ‘obchody ku czci Jana Kasprowicza’. Wielką literę stosujemy również wtedy, gdy przymiotnik ten wchodzi w skład wieloczłonowych nazw własnych, np. Rocznik Kasprowiczowski, Rok Kasprowiczowski, I Zlot Kasprowiczowski.

Łukasz Graban
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „j/Jezioro Białe”?

Jak podają Zasady pisowni i interpunkcji, w dwuczłonowych nazwach geograficznych, w których człon drugi jest – jak w tym wypadku – przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą (Wielki słownik ortograficzny, red. E. Polański, PWN, Warszawa 2006, s. 48). Poprawny jest więc zapis: Jezioro Białe.

Katarzyna Bliźniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakich liter należy użyć w zdaniu: „Przesyłam życzenia panu wraz z rodziną”?

Użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidualną sprawą piszącego. Przepisy ortograficzne pozostawiają w tym wypadku użytkownikom języka dużą swobodę, ponieważ użycie wielkiej litery jest wyrazem ich postawy uczuciowej (np. szacunku, miłości, przyjaźni) w stosunku do osób, do których piszą, lub w stosunku do tego, o czym piszą.

Wielką literą piszemy m.in. nazwy osób, do których się zwracamy w listach prywatnych i oficjalnych oraz w podaniach urzędowych, a także nazwy osób bliskich adresatowi lub piszącemu. Pisownia wielką literą obejmuje również przymiotniki i zaimki, które się odnoszą do tych nazw osób. Nazwy osób trzecich, jeśli te osoby są bliskie nam lub osobie, do której się zwracamy, także możemy wyróżnić wielką literą.

Rozpatrywane zdanie w swojej wzorcowej formie powinno zatem być zapisane następująco: Przesyłam życzenia Panu wraz z Rodziną.

Aleksandra Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „prace ogólno+porządkowe”?

Prawidłowy zapis to prace ogólnoporządkowe. Zasady pisowni polskiej mówią, że przymiotniki złożone z dwóch członów nierównorzędnych znaczeniowo (tj. gdy główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy tylko określa je bliżej) piszemy łącznie. W tym wypadku chodzi o prace porządkowe, a człon  ogólno- charakteryzuje bliżej rodzaj tych prac porządkowych (ogólne prace porządkowe).

Anna Bokwa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „poza+antenowy telefoniczny dyżur specjalisty”?

Jak podają Zasady pisowni i interpunkcji, wszystkie przedrostki, zarówno rodzime, jak i obce, z wyrazami pospolitymi pisze się łącznie (Wielki słownik ortograficzny, red. E. Polański, PWN, Warszawa 2006, s. 69). Zatem poprawny jest zapis: pozaantenowy telefoniczny dyżur specjalisty.

Katarzyna Bliźniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo+zjednany”?

W języku polskim zestawienia, których pierwszym członem jest przysłówek, a drugim imiesłów odmienny lub przymiotnik, zapisujemy oddzielnie. W przypadku wyrażenia nowo zjednany pierwszym członem jest właśnie przysłówek, a drugim – imiesłów przymiotnikowy. Dlatego to połączenie zapisujemy oddzielnie.

Istnieją wprawdzie połączenia przysłówka oraz imiesłowu lub przymiotnika, które zapisujemy łącznie. Dzieje się tak wtedy, kiedy elementy tych połączeń scaliły się i nie wykazują doraźnej cechy obiektu, do którego się odnoszą, lecz oznaczają jego stałą właściwość, np. klej szybkoschnący. W wypadku zestawienia nowo zjednany taka sytuacja jednak na pewno nie zachodzi.

Elżbieta Stopa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „brunatno-żółte larwy” czy „brunatnożółte larwy”?

Zgodnie z zasadami pisowni łącznej i rozłącznej, jeśli mamy do czynienia z przymiotnikiem złożonym z dwu członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takich, w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, pisownia powinna być łączna. Jeśli natomiast dany przymiotnik złożony jest z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo, powinien być zapisany z łącznikiem między obu członami. W wyżej wymienionym wypadku należałoby więc określić, czy larwy są koloru żółtego o odcieniu brunatnym (wtedy obowiązuje pisownia łączna: brunatnożółte larwy), czy też są na przykład żółte z brunatnymi plamami (wtedy poprawna jest pisownia z łącznikiem: brunatno-żółte larwy).

 Agnieszka Gorlak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „pierwszy po Bogu” czy „pierwszy po bogu”?

Prawidłowy jest zapis pierwszy po Bogu, ponieważ wyrażenie to charakteryzuje czyjąś rolę poprzez odniesienie do Boga. Dotyczy ono przede wszystkim kapitana statku lub dowódcy okrętu – jako tych, nad którymi jest już tylko Bóg, ponieważ na morzu nie mają nad sobą zwierzchników, np. Każdy, kto zdecydował się popłyną, musi pamiętać, że – jak to na statku – kapitan jest pierwszy po Bogu i ma zawsze rację; Oczywiście na mostku zawsze musiał pozostawać kapitan, zastępca dowódcy okrętu lub oficer upoważniony przez pierwszego po Bogu (cytaty z Internetu). Rzadziej pierwszymi po Bogu nazywa się inne osoby, które w danym miejscu są najważniejsze, np. Instruktorka prowadząca zajęcia jest pierwsza po Bogu w naszym studio; Często jest tak, że panie w rejestracji, jako pierwsze po Bogu, decydują i koniec; Reżyser był pierwszy po Bogu i o wszystkim decydował. W Kościele miano pierwszej po Bogu nadaje się Najświętszej Maryi Pannie.

Anna Bokwa
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „k/Konserwator z/Zabytków”?

W języku polskim wszystkie wyrazy pospolite piszemy małą literą. Zgodnie z tą zasadą nazwę zawodu konserwator zabytków zapiszemy małymi literami.

Elżbieta Stopa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać ,,dopust b/Boży”?

W wyrażeniu dopust boży przymiotnik boży zasadniczo piszemy małą literą. Taką pisownię zaleca m.in. Wielki słownik ortograficzny pod red. Edwarda Polańskiego, który wyrażenie dopust boży notuje pod hasłem dopust; cytat zawierający wyrażenie dopust boży znajdziemy też pod hasłem dopust w Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod red. Stanisława Dubisza. Użycie małej litery motywowane jest tym, że tak właśnie – jak podaje Pisownia słownictwa religijnego (Tarnów 2011) – zapisujemy przymiotnik b/Boży w wyrażeniach potocznych, pozbawionych głębszej treści religijnej, takich jak boża krówka, iskra boża ‘talent’, dary boże ‘jedzenie i picie’, a wyrażenie dopust boży ma charakter potoczny, por. dopust ‘zdarzenie, głównie złe, rozumiane jako zesłane przez siłę wyższą’.

Dużą literą natomiast piszemy przymiotnik Boży jako przymiotnik dzierżawczy pochodny od rzeczownika Bóg i odnoszący się do Boga, np. plan Boży, prawda Boża, miłosierdzie Boże, łaska Boża. Takie znaczenie może też mieć w niektórych, raczej rzadkich kontekstach przymiotnik Boży występujący w wyrażeniu dopust Boży i wówczas należy go zapisywać dużą literą, np. Zjawiska meteorologiczne budziły grozę. Wierzono, że piorun to dopust Boży, a powstały w wyniku jego uderzenia ogień był święty i nie wolno go było gasić; Ta susza to nie chwilowy dopust Boży. Ani kara Boska (cytaty z Narodowego Korpusu Języka Polskiego), Wola Boża a dopust Boży (tytuł artkułu, katolik.pl); Wielu rzeczy Bóg dla nas nie chce. Nie chce, aby spotkało człowieka jakieś nieszczęście, a tymczasem inny człowiek, nie panujący nad swoimi potrzebami upił się i powodując wypadek, zabił człowieka. Dopust Boży. […] To, co jest dopustem Boga wynika z tego, że wielu ludzi nie liczy się z Bożym planem zarówno wobec siebie, jak i wobec innych ludzi (pierzchalski.eccelsia.org.pl).

Ewa Rogowska-Cybulska
Monika Lidzbarska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami powinno się zapisywać wyrażenie „ś/Święto l/Lotnictwa”?

Zgodnie z zasadami pisowni nazwy świąt i dni świątecznych powinny być w języku polskim zapisywane wielkimi literami. Pełna nazwa własna tego święta, przypadającego w Polsce 28 sierpnia, to Święto Lotnictwa Polskiego, np. Od 1993 r. dzień 28 sierpnia jest Świętem  Lotnictwa Polskiego, obchodzonym dla upamiętnienia zwycięstwa kapitana Franciszka Żwirki i inżyniera Stanisława Wigury na międzynarodowych zawodach lotniczych w Berlinie w 1932 r.
Natomiast w znaczeniu pospolitym zapisujemy to wyrażenie małymi  literami, np. Jest to wspólne święto lotnictwa cywilnego, wojskowego oraz przemysłu lotniczego.
Agnieszka Gorlak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „Poradnik l/Laryngologiczny”?

Poprawny zapis to „Poradnik laryngologiczny” lub „Poradnik Laryngologiczny”, w zależności od tego, do czego odnosi się wyrażenie, którego dotyczy pytanie. Drugi człon tego wyrażenia piszemy małą literą, gdy chodzi o tytuł książki, zgodnie z zasadą, że w tytułach książek, broszur itp. wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz (wyjątek stanowią oczywiście wchodzące w skład tych tytułów nazwy własne). Natomiast jeśli „Poradnik Laryngologiczny” to nazwa czasopisma, wtedy oba człony powinny rozpoczynać się wielkimi literami. Wynika to z zasady, że w tytułach gazet, czasopism i cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych wielką literą piszemy wszystkie wyrazy (z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw).

Monika Pohoryłko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisujemy nazwę „m/Mamiya” (marka aparatu fotograficznego)?

Według zasad polskiej ortografii nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych piszemy wielką literą, zatem napiszemy: aparat marki Mamiya.
Natomiast jeśli wymieniona nazwa nie oznacza marki firmowej, lecz konkretny przedmiot tej marki, to nazwę tę traktujemy jako pospolitą i piszemy małą literą np. fotografował mamiyą.

Anna Ślusarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy JEZIORO DŁUGIE: małymi czy dużymi literami?

Oba człony tej nazwy piszemy dużymi literami: Jezioro Długie. W dwuczłonowych geograficznych nazwach własnych człony typu jezioro, morze, rzeka itp. piszemy małymi literami tylko wówczas, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, np. jezioro Śniardwy, natomiast gdy jest on rzeczownikiem w dopełniaczu, np. Jezioro Wiktorii, lub – jak w tym wypadku – przymiotnikiem, człon pierwszy piszemy dużymi literami.

Dobrawa Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 22:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 22:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Ile „i” (jedno czy dwa) należy zapisać w dopełniaczu liczby pojedynczej rzeczownika „Tania”?

Rzeczowniki obcego pochodzenia zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na -nia w dopełniaczu liczby pojedynczej zapisujemy z podwójnym -i (-nii), ponieważ zakończenie to wymawiamy jako [ńji]. Jednak słowiańskie imię Tania wymawiamy zazwyczaj jako [Tańa], a nie [Tańja], jak wymawialibyśmy to imię, byłoby pochodziło z języków zachodnioeuropejskich. W dopełniaczu liczby pojedynczej zapisujemy zatem to imię z jednym ‑i: Tani. Taką formę zawiera m.in. Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego.

Dobrawa Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy poprawnie: „kopalni” czy „kopalnii”?

Jeśli litera i w zakończeniu ‑nia oznacza głoskę zapisywaną zwykle literą j, np. opinia – [op’ińja], begonia – [begońja], Dania – [Dańja], rzeczowniki o tym zakończeniu mają w dopełniaczu liczby pojedynczej -ii, np. opinii, begonii, Danii. Jeśli natomiast litera i oznacza wyłącznie miękkość spółgłoski [ń], np. Ania – [Ańa], piekarnia – [p’jekarńa] kopalnia – [kopalńa], to w dopełniaczu należy pisać ‑i. Poprawna jest więc forma kopalni.

Dobrawa Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie+wykonanie” i „nie+wykonano”: razem czy osobno?

Wyraz niewykonanie piszemy łącznie, ponieważ tak właśnie pisze się partykułę nie z rzeczownikami pospolitymi (również odczasownikowymi). Pisownia rozdzielna partykuły nie z rzeczownikami poprawna jest natomiast w wypadku przeciwstawień typu: W tym konkursie wygrywają pomyły, a nie wykonanie; Wszytko byłoby w tej historii na dobrej drodze, gdyby nie wykonanie; Nie sztuka błysnąć, gdy całe zdjęcie „robi” nie wykonanie, lecz temat (przykłady zaczerpnięte z Internetu).
Natomiast nie wykonano piszemy rozdzielnie, ponieważ partykułę nie z nieosobowymi formami czasowników na ‑no, ‑to pisze się rozdzielnie.
Dobrawa Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie+przekraczający” i „nie+przekraczalny”?

Partykułę przeczącą nie z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy od grudnia 1997 r. łącznie, niewątpliwie poprawna jest więc forma nieprzekraczający. Ciągle jednak poprawne są również formy pisane według zasad sprzed grudnia 1997 r. Z imiesłowem w znaczeniu przymiotnikowym partykułę nie pisano wówczas łącznie, natomiast z imiesłowem w znaczeniu czasownikowym – rozdzielnie. Obecnie w tym drugim wypadku poprawna jest więc zarówno pisownia rozdzielna, np. Pozwolenie jest ważne przez okres nie przekraczający pięciu lat, jak i łączna, np. Pozwolenie jest ważne przez okres nieprzekraczający pięciu lat. Zawsze natomiast poprawna jest pisownia rozdzielna połączenia nie przekraczający w wypadku wyraźnych przeciwstawień, np. w zdaniu Pogoda byłaby idealna, gdyby nie przekraczający 55 km/godz. wiatr.

Jeśli chodzi o wyraz przekraczalny, to jest on przymiotnikiem, toteż poprawnie piszemy łącznie: nieprzekraczalny, np. Termin ten jest nieprzekraczalny. Pisownia rozdzielna byłaby poprawna tylko w zdaniu, w którym wystąpiłby wyraźnie czemuś przeciwstawiony przymiotnik przekraczalny.

Dobrawa Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą piszemy „g/Góra Bajon”: małą czy dużą ?

Wprawdzie nigdzie nie znalazłam informacji o istnieniu takiej góry, ale pisownia tego wyrażenia nie jest skomplikowana. Według zasad ortograficznych wyrazy takie jak morze, półwysep, góra, jezioro, przełęcz itp., które rozpoczynają wielowyrazowe nazwy geograficzne, piszemy wielką literą, jeśli wchodzą one ściśle w skład takiej nazwy własnej, tj. jeśli jej drugi człon  jest rzeczownikiem w dopełniaczu (np. Góra Kościuszki) lub przymiotnikiem (np. Góry Świętokrzyskie), natomiast małą literą, jeśli są to określenia gatunkowe, tj. jeśli drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku (np. góra Śnieżka). W wypadku wyrażenia góra Bajon zachodzi ta druga sytuacja, toteż człon góra piszemy w nim małą literą.

Martyna Małkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Kwiecień 2016 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Kwiecień 2016 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „Albanii” czy „Albani”?

Wyrazy zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na -nia piszemy w dopełniaczu przez -i bądź ‑ii – w zależności od ich pochodzenia (obcego lub rodzimego) oraz od wymowy formy mianownika.

Jeżeli dany rzeczownik jest rodzimy, a jego zakończenie w mianowniku brzmi [ńa], to w dopełniaczu piszemy -i, np. kuchni, szklarni, babuni. W wypadku rzeczowników obcego pochodzenia kończących się w mianowniku na [ńja] piszemy w dopełniaczu ‑ii. Ponieważ wyraz Albania jest obcego pochodzenia, a w jego wymowie w mianowniku wyraźnie słychać [ńja], zatem poprawna jest forma Albanii

Ewa Rogowska-Cybulska
Martyna Małkowska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „trudno+zmywalny”: razem czy osobno?

Łączna pisownia tego wyrażenia to błąd często spotykany w ulotkach i reklamach. Według zasad ortografii polskiej połączenia przysłówków z przymiotnikami lub imiesłowami przymiotnikowymi pisze się rozłącznie, poprawna jest zatem forma trudno zmywalny. Pisownia łączna tego typu połączeń dopuszczalna jest tylko w sytuacji, gdy składniki takiego połączenia scaliły się i wskazują na trwałą właściwość obiektu, do którego się odnoszą. W wypadku połączenia trudno zmywalny taka sytuacja nie zachodzi.

Ewa Rogowska-Cybulska
Martyna Małkowska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „groch nie+łuskany”: razem czy osobno?

Groch niełuskany piszemy łącznie. Wyraz łuskany jest imiesłowem przymiotnikowym biernym, a przeczenie nie z imiesłowami przymiotnikowymi pisze się łącznie. Pisownię rozdzielną nie z imiesłowem przymiotnikowym można zastosować ewentualnie w wypadku czasownikowego znaczenia takiego imiesłowu (choć i w tym znaczeniu poprawna jest pisownia łączna), ale w wyrażeniu groch niełuskany taka sytuacja nie zachodzi, gdyż wyrażenie to nazywa pewien spotykany w handlu gatunek nasion grochu, a więc stałą cechę grochu, imiesłów niełuskany występuje tu zatem w znaczeniu przymiotnikowym.

Ewa Rogowska-Cybulska
Martyna Małkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyrażenie „umowa wieczysto+księgowa”?

Poprawny zapis tego połączenia to wieczystoksięgowa. Jest to wyrażenie nierównorzędne,chodzi tu bowiem o umowę, która została zapisana w księdze wieczystej. Zgodnie z regułą [136] przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych piszemy łącznie.

Monika Pohoryłko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 30. Marzec 2016 - 23:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 30. Marzec 2016 - 23:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy ,,sumy poza + bilansowe”?

W języku polskim wszystkie przedrostki (rodzime i obce), m.in. poza‑, w połączeniach z wyrazami pospolitymi pisze się łącznie. Zgodny z normą jest więc następujący zapis: sumy pozabilansowe.

Monika Lidzbarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 30. Marzec 2016 - 23:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 30. Marzec 2016 - 23:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo+zorganizowany”: razem czy osobno?

Połączenie nowo+zorganizowany piszemy oddzielnie, gdyż jest ono jednym z zestawień, które składają się w pierwszym członie z przysłówka (tu: nowo), a w drugim z imiesłowu odmiennego lub przymiotnika (tu: zorganizowany). Takie zestawienia piszemy oddzielnie.

Mikołaj Ostrowski

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 30. Marzec 2016 - 23:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 30. Marzec 2016 - 23:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „średnio+wydajny”: razem czy osobno?

Połączenie to piszemy osobno: średnio wydajny, ponieważ według zasad pisowni polskiej wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi jest imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia i pisze rozdzielnie.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo+założony”: razem czy osobno?

Piszemy oddzielnie: nowo założony, ponieważ połączenie przysłówka i określanego przez  niego imiesłowu przymiotnikowego lub przymiotnika traktujemy jako zestawienie, por. dawno odkryty, trudno dostępny, mało używany, długo oczekiwany, krótko obcięty, jasno nakrapiany.

Agnieszka Żur

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami piszemy rasy psów?

Rasy psów piszemy małymi literami, np. jamnik, dalmatyńczyk, basset, bolończyk, bulterier, owczarek niemiecki, chart afgański, szpic japoński, gończy bośniacki szorstkowłosy. Duże litery w nazwach ras pojawiają się tylko wtedy, gdy w skład nazwy rasy wchodzi nazwa własna, np. nazwa geograficzna, por. owczarek z Majorki, owczarek z Bergamo, lub nazwa osobowa, por. pies świętego Bernarda, gryfon Korthalsa, gończy Hamiltona.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „m/Makroregion p/Pomorski”?

Makroregion to obszar obejmujący kilka jednolitych pod jakimś względem regionów. W znaczeniu nazwy pospolitej powinien zostać zapisany małymi literami, np. Teren od północy graniczy z Pobrzeżem Koszalińskim, a od wschodu z Pobrzeżem Gdańskim, tworząc makroregion pomorski. Jeśli jednak użyjemy tej nazwy jako komponentu wielowyrazowej nazwy własnej, np. Związek Stowarzyszeń Kultury Fizycznej Makroregion Pomorski, oba człony powinniśmy rozpoczynać dużą literą, podobnie jak pozostałe składniki takiej nazwy.

Klaudia Kluj-Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „jumbo jet” czy „Jumbo Jet”?

Jak podają Wielki słownik ortograficzny języka polskiego pod red. Edwarda Polańskiego i  internetowy Słownik języka polskiego PWN (http://sjp.pwn.pl), wyrażenie jumbo jet ‘wielki pasażerski samolot odrzutowy’ piszemy małymi literami. Dużymi literami zapisujemy natomiast nazwę marki Boeing 747, np. Szerokokadłubowe samoloty pasażerskie Boeing 747 mają od 360 do 660 miejsc. Gdy jednak używamy tego wyrazu jako nazwy pospolitej konkretnego egzemplarza samolotu, stosujemy małą literę, np. Jego koledzy polecieli boeingiem 747.

Ewa Rogowska-Cybulska

 

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „dom b/Boży”?

W znaczeniu ‘kościół’ wyrażenie to należy zapisywać następująco: dom Boży. Taką pisownię zaleca publikacja pt. Pisownia słownictwa religijnego autorstwa Renaty Przybylskiej i Wiesława Przyczyny (Tarnów 2011, s. 70). Dla zapisywania peryfraz (omówień)  autorzy przyjmują zasadę, że peryfrazy nazw, które zapisuje się małą literą, też powinny być zapisywane małymi literami. W peryfrazie dom Boży wyraz dom piszemy małą literą. Przymiotnik Boży, pochodny od rzeczownika Bóg, piszemy tu natomiast wielką literą, ponieważ odnosi się on do Boga, por. też plan Bożylud Bożyprawda Boża, królestwo Bożemiłosierdzie Bożełaska Bożaopatrzność Boża.

Natomiast gdy zestawienie to jest wykorzystywane jako nazwa własna (np. jako nazwa wspólnoty modlitewnej), oba człony piszemy dużymi literami.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „budżet państwa” czy „Budżet Państwa”?

Zgodnie z zasadą zapisywania małą literą wyrazów i wyrażeń, które są używane w znaczeniu pospolitym, zestawienie budżet państwa ‘podstawowy plan finansowy obejmujący dochody i wydatki państwa (władzy rządowej), uchwalany na okres roku budżetowego’ zapisujemy małymi literami. Wielkimi literami zapisujemy natomiast wyrażenie Skarb Państwa – jako nazwę konkretnej instytucji reprezentującej państwo w obrocie prawnym. W znaczeniu gatunkowym również to wyrażenie piszemy małymi literami, np. Państwa członkowskie pozwoliły pieniądzom wpłynąć do ich skarbów państwa.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy ARMATOR: dużą czy małą literą?

Poprawny zapis tego słowa powinien rozpoczynać się małą literą. Wynika to z zasady, iż małą literą piszemy wszystkie wyrazy pospolite, o ile nie są one częścią nazwy własnej. Armator ‘osoba lub firma eksploatująca statek’ to wyraz pospolity.

Klaudia Kluj-Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest dopełniacz liczby pojedynczej rzeczownika „tuleja”?

W dopełniaczu i miejscowniku liczby pojedynczej rzeczowników zakończonych w mianowniku  liczby pojedynczej na -eja piszemy -ei. Zatem dopełniacz liczby pojedynczej rzeczownika tuleja to tulei.

Mateusz Nawrocki

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy dopełniacz rzeczownika „plebania”: przez jedno „i” czy przez dwa („ii’)?

Piszemy plebanii. Jest to słowo zapożyczone z łaciny i wymawiane w mianowniku liczby pojedynczej jako [plebańja], a rzeczowniki zapożyczone zakończone w mianowniku na -nia, wymawianym jako [ńja], mają w dopełniaczu zakończenie -nii.

Andrzej Karolczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „opinii” czy „opini”?

Poprawnym zapisem jest opinii. Wynika to z zasady, że jeśli -ia występuje po n, to w tych wyrazach, których zakończenie wymawiamy jako [-ńja], piszemy ‑nii; wyraz opina wymawiamy jako [op’ińja].

Patryk Prill

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Nazwy zakończone w mianowniku na „-ia” w dopełniaczu liczby pojedynczej piszemy przez jedno lub dwa „i” w zależności od tego, czy to nazwa rodzima, czy obca. Jak zatem zapisujemy dopełniacz od nazwy „Polonia”, która odnosi się do naszego państwa?

Poprawny jest zapis Polonii, ponieważ jest to forma zlatynizowana i traktujemy ją jak wyrazy obcego pochodzenia, por. też CracoviaCracovii, Varsovia – Varsovii.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać „złoto/medalowy”: razem, osobno czy z łącznikiem?

Wyraz ten należy zapisywać łącznie: złotomedalowy, ponieważ przymiotniki złożone, których człony nie są równorzędne znaczeniowo, lecz człon pierwszy dookreśla znaczenie członu drugiego, pisze się razem. Przymiotnik złotomedalowy, stosowany przez myśliwych oraz wędkarzy, np. złotomedalowe byki, złotomedalowe parostki, złotomedalowy rogacz, brzana złotomedalowa, ma znaczenie ‘kwalifikujący się na złoty medal’ i pochodzi od wyrażenia złoty medal, jest zatem zbudowany z członów nierównorzędnych.

Agata Grocholska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „sześcio/krotny”: razem czy osobno?

Przymiotnik sześciokrotny ‘powtarzający się sześć razy’, ‘taki, który osiągnął coś sześć razy’ lub ‘sześć razy większy lub mniejszy od czegoś’ piszemy łącznie, ponieważ łącznie zapisuje się przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych, np. sześciokątny, sześcioletni, sześciomiesięczny, sześcioosobowy, sześciostrzałowy, sześciotygodniowy. W tekstach niebeletrystycznych możemy także zastosować zapis cyfrowo-literowy: 6-krotny.

Wiktoria Ratkowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo+zakupiony”: razem czy osobno?

Poprawny zapis to nowo zakupiony. Przysłówek nowo piszemy zawsze osobno z określanymi przez niego imiesłowami przymiotnikowymi lub przymiotnikami, np. nowo wybudowanynowo budowanynowo powstałynowo powstający, ponieważ zestawienia przysłówków i określanych przez nie imiesłowów przymiotnikowych lub przymiotników zapisujemy osobno.

Adam Hraish

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „trudno+zbywalny”?

Poprawny zapis to: trudno zbywalny, ponieważ zestawienia przysłówków (tu: trudno) i określanych przez nie przymiotników (tu: zbywalny) lub imiesłowów przymiotnikowych zasadniczo piszemy rozdzielnie. Niektóre podobne połączenia wyrazowe ulegają leksykalizacji, czyli zaczynają być odczuwane jako pojedynczy wyraz. Piszemy np. płyta długogrająca i zestaw głośnomówiący, a także lekkostrawny lub lekko strawny (obie formy można znaleźć w słownikach ortograficznych). Wydaje się jednak, że powyższy przykład to doraźne połączenie wyrazowe, którego nie ma potrzeby pisać łącznie.

Adam Hraisch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać przymiotnik „rzymsko+katolicki”. W Internecie jest pisownia z łącznikiem i bez łącznika.

Przymiotnik rzymskokatolicki należy zapisywać łącznie, bez łącznika. Łącznik stosuje się w przymiotnikach złożonych z członów równorzędnych, np. biało-czerwony ‘biały i czerwony’. Gdy człony przymiotnika są nierównorzędne, a pierwszy z członów określa ten drugi, jak w wypadku przymiotnika rzymskokatolicki ‘ katolicki w obrządku rzymskim’, łącznika się nie stosuje.

Marta Zielezińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo+wydany”: razem czy osobno?

Poprawną formą zapisu tego połączenia jest nowo wydany. Wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi jest imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia i pisze rozdzielnie, np. cicho pisząca (maszyna), daleko idący (wniosek), dziko rosnący, jednakowo brzmiący.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „w związku z nie+wyznaczeniem”: razem czy osobno?

Połączenie to piszemy razem, ponieważ wyznaczenie to rzeczownik pochodzący od czasownika, a partykułę nie z rzeczownikami pisze się łącznie. Oddzielnie zapisujemy tylko takie połączenia nie z rzeczownikami, które stanowią wyraźne przeciwstawienia, np. Liczy się nie wyznaczenie celu, ale jego realizacja.

Maja Cendrowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Skrótowiec od „produkt krajowy brutto” to „pkb” czy „PKB”?

Skrótowce literowe i głoskowe piszemy w całości wielkimi literami np. GOPR, MEN, PAN, UG. Poprawny skrótowiec wyrażenia produkt krajowy brutto to zatem PKB. Taki zapis potwierdza m.in. Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego.

Klaudia Kluj-Kozłowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Płyta r/Redłowska”?

Płyta Redłowska to nazwa jednego z gdyńskich osiedli, a wielowyrazowe nazwy osiedli piszemy wielkimi literami, np. Złote Łany, Małe Przymorze, Przymorze  Wielkie. Małą literą piszemy jedynie stojący na początku takiej nazwy wyraz osiedle, jeśli stanowi on nazwę gatunkową, np. osiedle Płyta Redłowska.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy PARK SKARYSZEWSKI? (Chodzi o duże i małe litery).

Piszemy park Skarszewski, ponieważ według zasad pisowni polskiej, „jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą”.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać wyrażenie „k/Krzyż Sukiennic”?

Wyraz Sukiennice piszemy oczywiście dużą literą, tak bowiem zapisujemy jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków, obiektów sportowych itp., np. Wawel. Krzyż Sukiennic to miejsce przecięcia się szlaków komunikacyjnych w obrębie Sukiennic, por.: „Pierwsze kramy sukienne stanęły pośrodku głównego placu miasta jako łącznik pomiędzy czterema traktami: ze wschodu na zachód oraz z północy na południe. Tymi traktami są obecnie ulice św. Jana i Bracka oraz Szewska i Sienna. W budynku Sukiennic te trakty przecinały się, tworząc tzw. krzyż sukiennic, który możemy oglądać w obecnych Sukiennicach” (http://www.nabutach.pl/polska/krakow/177-sukiennice-krakow). Wyraz krzyż występuje w tym wyrażeniu w znaczeniu pospolitym ‘przedmiot w kształcie dwóch linii przecinających się pod kątem prostym’. W tym samym znaczeniu słowo to występuje m.in. w wyrażeniu krzyże okien, które pojawia się w zdaniu cytowanym przez Słownik języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego: Dom był gładki jak ściana, o dużych, ciemnych krzyżach okien. Poprawny jest zatem zapis krzyż Sukiennic.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Szopenowski” („Chopinowski”) czy „szopenowski” („chopinowski”)?

Pisownia tego przymiotnika zależy od jego znaczenia.

Dużą literą piszemy przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?) utworzone od nazw własnych, np. Sabałowa bajka, komedia Molierowska ‘komedia Moliera’, Miłoszowe wiersze, a zatem również nokturny Szopenowskie (Chopinowskie), muzyka Szopenowska (Chopinowska).

Małą literą piszemy przymiotniki jakościowe (odpowiadające na pytanie jaki?, tzn. taki, który poprzez związek z kimś lub też ogólne nawiązanie do jakiejś postaci – czymś się charakteryzuje) utworzone od imion własnych, np. ogród jordanowski, porównanie homeryckie, rok mickiewiczowski, syzyfowa praca, wiek balzakowski, a zatem także konkurs szopenowski (chopinowski), legenda szopenowska (chopinowska).

Aleksandra Muszarska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Newtonowski” czy „newtonowski”?

Obie formy są poprawne w zależności od sytuacji.

Przymiotniki utworzone od nazwisk piszemy wielką literą, gdy odpowiadają na pytanie czyj, a małą literą, gdy odpowiadają na pytanie jaki. W praktyce do wielu obiektów, z których nazwą łączy się taki przymiotnik, można odnieść zarówno jedno, jak i drugie pytanie. Tak właśnie jest z mechaniką Newtona – Newtonowską, skoro stworzył ją Isaac Newton, i newtonowską, ponieważ istnieje niezależnie od niego i bez niego też by istniała.

Mateusz Nawrocki

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „pompa ssąco+tłocząca”: razem, czy osobno?

Poprawna forma zapisu tego przymiotnika złożonego to pompa ssąco-tłocząca. W przymiotniku tym używamy dywizu, czyli łącznika, ponieważ zbudowany jest on z członów równorzędnych. Pompa ta ssie oraz tłoczy.

Agnieszka Mazelewska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo+utworzony”: razem czy osobno?

Wyrażenie nowo utworzony należy pisać osobno, podobnie jak w wypadku innych wyrażeń, których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, np.: wolno stojący, daleko idący. Wyrażenia te traktowane są jako zestawienia, toteż pisane są oddzielnie.

Weronika Dzierżawska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „nie+wywiązywanie się z umów”: razem czy osobno?

W wypadku użycia połączenia nie+wywiązywanie się z umów jako rzeczownika zaprzeczonego piszemy partykułę przeczącą nie razem z rzeczownikiem: niewywiązywanie się z umów, np. Niepokoi mnie niewywiązywanie się z umów. Wyjątkowo zapiszemy nie z rzeczownikiem osobno, kiedy dokonujemy przeciwstawienia: np. To nie wywiązywanie się z umów było przyczyną szybkiego awansu, ale znajomość z przełożonymi.

Martyna Hoppe

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy napisać „nie+uroniona łza”: razem czy osobno?

Nie+uroniona łza piszemy razem, czyli: nieuroniona łza. Jest tak, gdyż – jak podaje Wielki słownik języka ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego – partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia piszemy z imiesłowami przymiotnikowymi łącznie, niezależnie od znaczenia tego imiesłowu. Pisownia rozdzielna jest jednak dopuszczalna w wypadku, gdy imiesłów przymiotnikowy występuje w znaczeniu czasownikowym. Połączenia nieuroniona jeszcze łza, dawno nieuroniona łza moglibyśmy zatem zapisać również jako nie uroniona jeszcze łza, dawno nie uroniona łza.

Michał Żołnierowicz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „w Gdańsku-Oruni” czy „w Gdańsku-Orunii”?

Poprawną formą jest w Gdańsku-Oruni – ze względu na rodzimość nazwy własnej Orunia oraz wymowę zakończenia formy mianownika [ńa], nie [ńja]. Podobnie zapisujemy dopełniacz wyrazów jaskinia, Gdynia czy uczelnia: jaskini, Gdyni, uczelni.

Marta Czerlińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy dopełniacz od „Szwajcaria Kaszubska”: przez jedno czy przez dwa „i”? Traktujemy tę nazwę jak rodzimą, czy jak obcą?

Poprawnie odmieniony dopełniacz brzmi Szwajcarii Kaszubskiej, gdyż w przypadkach zależnych obcych rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych w mianowniku na ‑ia w dopełniaczu piszemy ‑ii. Nie ma wątpliwości, iż kłopotliwy w odmianie wyraz (nie całe zestawienie) jest pochodzenia obcego, dlatego przy jego zapisywaniu ma zastosowanie reguła dotycząca wyrazów zapożyczonych.

Weronika Formela

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać dopełniacz nazwy miejscowej „Nowa Cerkiew”?

Jak podaje Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (http://ksng.gugik.gov.pl/urzedowe_nazwy_miejscowosci.php), forma dopełniacza nazwy miejscowej Nowa Cerkiew to Nowej Cerkwi. W dopełniaczu członu rzeczownikowego zapisujemy jedno i, ponieważ jest to wyraz rodzimy.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „staro+warszawski”?

Poprawny zapis tego połączenia to starowarszawski, zgodnie z regułą, że przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych piszemy łącznie. Starowarszawski to przymiotnik złożony z członów nierównorzędnych, znaczy bowiem ‘związany ze starą Warszawą’.

Daniela Różańska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „państwowo+prywatny”: łącznie czy z łącznikiem?

Według Wielkiego słownika ortograficznego PWN pod red. Edwarda Polańskiego przymiotnik ten należy pisać z łącznikiem, ponieważ łącznik pomiędzy członami sygnalizuje ich równorzędność: państwowo-prywatny to ‘państwowy i prywatny’, np. bank państwowo-prywatny to ‘bank częściowo państwowy, częściowo prywatny’.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo+położony”: razem czy osobno?

Wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi jest imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia i pisze rozdzielnie. Piszemy zatem osobno: nowo położony.

Mateusz Nawrocki

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „nie+pobieranie”: razem czy osobno?

Partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia piszemy  z rzeczownikami łącznie, nawet jeżeli jest to rzeczownik odczasownikowy, na przykład: niedopuszczenie, niezorganizowanie. Prawidłowo należy więc pisać niepobieranie. Rozłączną pisownię zachowujemy natomiast wówczas, gdy w zdaniu pojawia się wyraźne przeciwstawienie, np. Karane jest nie pobieranie, ale udostępnianie utworu; Przygotowanie do pobierania to jeszcze nie pobieranie.

Małgorzata Trzebiatowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „mało/wydajny”: razem czy osobno?

Poprawny jest zapis mało wydajny, ponieważ przysłówek łączący się z przymiotnikiem (a także z imiesłowem przymiotnikowym) piszemy zazwyczaj osobno. Łącznie pisze się tylko nieliczne wyrażenia, które uległy scaleniu, np. płyta długogrająca, zestaw głośnomówiący, klej szybkoschnący.

Victoria Ogievich

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „celno+dewizowy”: razem czy osobno?

Według zasad ortograficznych dotyczących pisowni przymiotników złożonych przymiotniki złożone z dwóch członów znaczeniowo równorzędnych piszemy z łącznikiem. Zatem przymiotnik celno+dewizowy ‘celny i dewizowy, dotyczący cła i dewiz’ piszemy następująco: celno-dewizowy, np. informator celno-dewizowy dla turystów, przepisy celno-dewizowe w ruchu turystycznym, deklaracja celno-dewizowa.

Anastazja Wysocka
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „polsko+języczny”: łącznie czy z łącznikiem?

Przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takie, w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, pisze się łącznie, np. zachodniopolski (= dotyczący Polski zachodniej), wielkogabarytowy (= mający wielkie gabaryty), długookresowy (= trwający przez długi okres) i właśnie polskojęzyczny (= posługujący się językiem polskim, napisany w języku polskim, zamieszkały przez ludność posługującą się językiem polskim).

Sylwia Trzebiatowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „parking nie+strzeżony”: razem czy osobno?

Piszemy razem: parking niestrzeżony, ponieważ partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy od 1997 r. łącznie niezależnie od znaczenia. Można wprawdzie nadal stosować dawną zasadę, że łączna lub rozdzielna pisownia partykuły nie z imiesłowem odmiennym zależy od jego znaczenia: przymiotnikowego lub czasownikowego, ale imiesłów niestrzeżony ma znaczenie przymiotnikowe (nazywa typ parkingu, a więc jego stałą cechę), toteż również w świetle dawnej reguły partykułę nie należało z nim pisać łącznie.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo+powołany”: razem czy osobno?

Piszem osobno: nowo powołany, ponieważ wyrażenia, których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi jest imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia i pisze rozdzielnie.

Patryk Prill

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie+przystąpienie”: razem czy osobno?

Połączenie to piszemy łącznie, ponieważ według zasad pisowni polskiej łącznie piszemy partykułę nie z rzeczownikami, w tym z rzeczownikami odczasownikowymi, do których należy przystąpienie. Wyjątkowo rozłącznie należy zapisywać partykułę nie w wyraźnych przeciwstawieniach, np. Poważne myślenie o przyszłości Polski w Unii powinno zakładać nie przystąpienie Polski do Unii, ale integrację naszego kraju ze strukturami Unii, oraz w strukturach przeczących typu: ani nie przystąpienie, ani nie wstąpienie.

Sylwia Trzebiatowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „klasa mało+liczna”: razem czy osobno?

Wyrażenie klasa mało liczna należy pisać osobno, ponieważ wyrażenia złożone z przysłówka (tu: mało) i przymiotnika lub imiesłowu przymiotnikowego (tu: liczna) zasadniczo piszemy rozdzielnie. Łączna pisownia takich połączeń ma charakter wyjątkowy i może być stosowana wówczas, gdy oba człony uległy scaleniu, np. zestaw głośnomówiący, klej szybkoschnący, chory słabowidzący, płyta długogrająca, człowiek wszystkowiedzący ‘mądry’; zestawienie (klasa) mało liczna nie należy do tej grupy.

Marta Zielezińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 4. Marzec 2016 - 01:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak poprawnie pisze się „wysoko/dochodowy”?

Poprawna forma zapisu tego słowa to: wysokodochodowy. Przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takie, w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, pisze się łącznie, np. wysokodochodowy ‘zapewniający wysoki dochód, dochodowy w wysokim stopniu’, bladoróżowy ‘różowy o bladym natężeniu’, słonogorzki ‘gorzki z posmakiem słonym’.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „w razie nie+dotrzymania umowy”: razem czy osobno?

Połączenie niedotrzymanie piszemy w tym kontekście razem, ponieważ nie z rzeczownikami piszemy łącznie, niezależnie od tego, czy jest to wyraz zleksykalizowany (niepokój, nieszczęście, niedotrzymanie), czy też doraźnie utworzony (niekorektor, nieksiążka). Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy partykuła nie jest wyraźnym przeciwstawieniem; piszemy ją wówczas osobno, np. nie korektor, ale redaktor; nie dotrzymanie umowy, ale jej podpisanie.

Anna Jabłonowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nowo+położony”: razem czy osobno?

Człon nowo zapisujemy łącznie wówczas, gdy wchodzi on w skład rzeczowników (np. nowonabywca ‘ktoś, kto właśnie kupił coś cennego’) oraz gdy zawierający go przymiotnik złożony pochodzi od wyrażenia składającego się z przymiotnika i rzeczownika (np. noworoczny od Nowy Rok). Oddzielnie piszemy ten człon w połączeniu z imiesłowami przymiotnikowymi lub przymiotnikami, np. nowo narodzony, nowo powstający, nowo wybudowany, nowo otwarty. Poprawny jest zatem zapis: nowo położony (chodnik, dywan).

Klaudia Piotrowiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie+zachowany obiekt zabytkowy”: razem czy osobno?

Od 9 grudnia 1997 r. partykułę nie piszemy z imiesłowami przymiotnikowymi łącznie, niezależnie od ich znaczenia (przymiotnikowego lub czasownikowego). Łącznie zapiszemy więc również połączenie niezachowany obiekt zabytkowy. Nowa zasada dopuszcza jednak jako oboczną również rozłączną pisownię imiesłowów przymiotnikowych, ale tylko w znaczeniu czasownikowym, np. niezachowany do naszych czasów obiekt zabytkowy // nie zachowany do naszych czasów obiekt zabytkowy; niezachowany w całości obiekt zabytkowy // nie zachowany w całości obiekt zabytkowy.

Paulina Morzyc
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie+posługiwanie się”: razem czy osobno?

Wyrażenie nieposługiwanie się piszemy razem, ponieważ wyraz posługiwanie się jest rzeczownikiem, a według zasad ortografii polskiej partykułę nie z rzeczownikami (również odczasownikowymi) piszemy łącznie. Jednak rozdzielnie piszemy to połączenie wówczas, gdy jest ono elementem wyraźnego przeciwstawienia, np. Zarzucono mu nie posługiwanie się wulgaryzmami, lecz błędy gramatyczne; Najsłabsza strona tego tekstu to ani nie posługiwanie się ubogim słownictwem, ani nie błędy gramatyczne, lecz niespójność.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „lekko+różowy”: razem czy osobno?

Wyrażenie lekko różowy piszemy osobno, ponieważ jest to połączenie przysłówka i określanego przez niego przymiotnika, a takie połączenia piszemy na ogół osobno. Łącznie piszemy tylko takie połączenia przysłówka z przymiotnikiem lub imiesłowem przymiotnikowym, które uległy scaleniu, np. (płyta) długogrająca, (zestaw) głośnomówiący; lekko różowy do nich nie należy.

Damian Szulc

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „r/Regulamin p/Promowania p/Pracy”?

Jeśli Regulamin promowania pracy jest tytułem spisanego zbioru przepisów, to wielką literą zapisujemy pierwszy wyraz, zaś kolejne małą, ponieważ w jedno- i wielowyrazowych tytułach wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Jeśli natomiast wyrażenie to występuje nie jako nazwa własna, lecz w znaczeniu  pospolitym, wszystkie jego człony zapisujemy od małych liter, np. W większości zakładów pracy nie ma odrębnych regulaminów promowania pracy.

Magdalena Poleniewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak poprawnie piszemy nazwę funkcji „m/Minister o/Obrony n/Narodowej”?

Poprawny zapis nazwy tej funkcji to minister obrony narodowej lub Minister Obrony Narodowej. Pisownia dużymi literami wynika z zasady ortograficznej, według której wielką literą zapisujemy nazwy jednoosobowych urzędów w aktach prawnych, np. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie ze zwyczajem nazwę tę możemy zapisać dużymi literami również w tekstach o innym przeznaczeniu, jeśli występuje ona w pełnej formie i odwołuje się do konkretnej osoby. W innych wypadkach nazwę tę zapisujemy małymi literami.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy napisać wyraz LEWICI?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Według Biblii nazwą to określa się ‘pokolenie wywodzące się od trzeciego syna Jakuba i Lei – Lewiego’. Z pokolenia Lewiego pochodzi w starożytnym judaizmie niższa warstwa kapłańska: lewici. Słowniki ortograficzne notują wyraz lewita ‘w starożytnym judaizmie: przedstawiciel jednej z grup kapłańskich, wywodzącej się z pokolenia Lewiego’ jako słowo zapisywane od małej litery. Można też ten sposób zapisu wywieść jakoś z reguły, że nazwy członków bractw i zgromadzeń zakonnych zapisuje się małą literą.

Lewi został wyklęty przez ojca za nieposłuszeństwo, a jego potomstwo zostało skazane na rozproszenie wśród innych plemion izraelskich. Jako nazwę plemienia należałoby chyba ten wyraz zapisać dużą literą, np. w zdaniu: Z uwagi na to, że potomstwu Rubena i Gada oraz połowie potomstwa Manassesa przypadły w udziale obszary Zajordanii, a Lewici nie mieli otrzymać osobnego terenu zamieszkania, do podziału stanęło dziewięć pozostałych plemion i druga połowa plemienia Manassesa albo w zdaniu: Z trzydziestu sześciu tysięcy Lewitów dwadzieścia cztery otrzymało godności kapłańskie, a pozostali musieli zadowolić się urzędami nadzorców, stróżów, pisarzy, sędziów i śpiewaków (z Korpusu językowego PWN). Słowniki ortograficzne i słowniki języka polskiego nie przewidują jednak takiej sytuacji.

Magdalena Poleniewicz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać tytuł KODEKS PRACY?

Wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach deklaracji i ustaw. Tytuł ten należy więc zapisać następująco: Kodeks pracy.

Magdalena Poleniewicz 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy JEZIORO DOBRE? (Chodzi o duże i małe litery).

W wypadku wielowyrazowych nazw geograficznych, które zaczynają się od słów morze, jezioro, cieśnina, wyżyna czy góra, pisownia tych słów zależy od drugiego wyrazu. Gdy człon drugi jest – jak w podanym przykładzie – przymiotnikiem, oba człony zapisujemy wielkimi literami, a więc poprawny jest zapis Jezioro Dobre.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać wyrażenie DOM DZIECKA?

Wyrażenie dom dziecka zapiszemy małą literą, ponieważ nie odnosi się ono do konkretnego domu dziecka, jest to zatem nazwa pospolita. Wielką literą zapisalibyśmy nazwę, która wskazywałaby na konkretną placówkę, np. Dom Dziecka nr 2 im. Janusza Korczaka w Warszawie.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „nowo+rozpoczynany”?

Wyrazy nowo rozpoczynany należy pisać oddzielnie, zgodnie z zasadą, że przysłówki (tu: nowo) wraz z określanymi przez nie przymiotnikami i imiesłowami przymiotnikowymi (tu: rozpoczynany) piszemy osobno, z wyjątkiem sytuacji, gdy takie połączenia się scaliły, np. płyta długogrająca, zestaw głośnomówiący; wyrażenie nowo rozpoczynany nie należy jednak do wyrażeń tego typu.

Daniela Różańska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „nowo/przyjęci członkowie stowarzyszenia”: razem czy osobno?

Poprawna formą zapisu tego połączenia to nowo przyjęci członkowie stowarzyszenia. Wyrażenie nowo przyjęty notuje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego z 2010 r. Pisownię tę wyjaśnia punkt 134. Zasad pisowni i interpunkcji, który nakazuje rozdzielną pisownię przysłówków (tu: nowo) z imiesłowami odmiennymi (tu: przyjęty); wyrażenie nowo przyjęty zostało podane jako jeden z przykładów ilustrujących tę regułę. Innymi przykładami potwierdzającymi tę regułę są takie wyrażenia, jak wolno stojący czy daleko idący.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak pisze się „nie+uregulowanie spraw”: razem czy osobno?

Poprawnym zapisem jest nieuregulowanie spraw, czyli połączenie to piszemy razem. Wynika to z zasady, że partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia piszemy z rzeczownikami (również odczasownikowymi) łącznie. Rozdzielnie powinniśmy zapisać to połączenie wówczas, gdy sygnalizuje ono wyraźne przeciwieństwo, np. Interesowało ich nie uregulowanie spraw spadkowych, lecz ich zapoznanie się z testamentem

Patryk Prill
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie+ratyfikowany”: razem czy osobno?

Połączenie to należy zapisywać łącznie: nieratyfikowany, ponieważ partykułę nie z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy łącznie (np. niebędący, nieoceniony, nieumyty), niezależnie od ich znaczenia (przymiotnikowego lub czasownikowego). Taka zasada wprowadzona została uchwałą Rady Języka Polskiego z 9 grudnia 1997 r. Nadal dopuszczalna jest jednak pisownia rozdzielna, gdy imiesłów jest użyty w znaczeniu czasownikowym. Możemy zatem zapisać zarówno umowa dotychczas jeszcze nieratyfikowana, jak i umowa dotychczas jeszcze nie ratyfikowana, ponieważ w tym wyrażeniu użycie zaimka dotychczas i partykuły jeszcze świadczy o czasownikowym znaczeniu imiesłowu. Pisownia rozdzielna byłaby natomiast wymagana, gdyby imiesłów ratyfikowany wystąpił w kontekście wyraźnego przeciwstawienia, np. układ nie ratyfikowany, ale dopiero przygotowywany do ratyfikacji.

Anna Jabłonowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „nie+krzywdzenie”: razem czy osobno?

Pisownia tego połączenia zależy od kontekstu. W zdaniu Gorąco opowiadał się za niekrzywdzeniem zwierząt napiszemy je razem, zgodnie z zasadą łącznej pisowni partykuły nie z rzeczownikami (również odczasownikowymi). Jeśli jednak traktujemy to połączenie jako dwa osobne wyrazy, jak na przykład w zdaniu To nie krzywdzenie zwierząt sprawiało mu przykrość, lecz fakt, że mógł temu zapobiec, to oczywiście napiszemy je osobno.

Andrzej Karolczak
 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „niebiesko+srebrny”: łącznie czy z łącznikiem?

Przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo piszemy zawsze z łącznikiem, natomiast przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych – łącznie. Pisownia przymiotnika niebiesko/srebrny zależy zatem od tego, jaki jest stosunek dwu członów wchodzących w skład tego przymiotnika: równorzędny czy nierównorzędny. Jeśli przymiotnik ten odnosi się do czegoś, co jest częściowo niebieskie, a częściowo srebrne, piszemy niebiesko-srebrny, jeśli natomiast nazywa on niebieski odcień koloru srebrnego, piszemy niebieskosrebrny.

Klaudia Jankowiak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy “nie+umeblowany”: razem czy osobno?

Nie+umeblowany, w zależności od kontekstu wypowiedzi, piszemy razem lub osobno. Partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia piszemy z imiesłowami przymiotnikowymi łącznie, niezależnie od znaczenia, np. Nieumeblowany pokój do wynajęcia. W znaczeniu czasownikowym można jednak zastosować również pisownię rozdzielną, np. Pokój, ciągle nie umeblowany, wynajęliśmy studentom // Pokój, ciągle nieumeblowany, wynajęliśmy studentom.

Partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia piszemy rozdzielnie przed przymiotnikami i imiesłowami przymiotnikowymi wtedy, kiedy:

a) partykuła nie jest nie tylko zaprzeczeniem, ale też wprowadza przeciwstawienie:
nie czarne, ale białe; nie umeblowane, ale odmalowane;

b) partykuła nie, występująca między identycznymi formami, tworzy wyrażenia uogólniające lub wskazujące na niepewność co do opisywanego obiektu: Samochód stary nie stary, najważniejsze, że jeszcze na chodzie; Pokój umeblowany nie umeblowany, najważniejsze, że wyremontowany;

c) partykuła nie konfrontuje dwa stany rzeczy bądź też dwie cechy, aby wyeksponować jeden (jedną) z nich: Sytuacja jest zła, ale nie beznadziejna.

d) partykuła nie występuje po przysłówkach „bynajmniej” i „wcale” dla podkreślenia prawdziwości sądu: Urzędniczka, bynajmniej nie opryskliwa, szybko mnie obsłużyłaWcale nie śmieszny ten żart; Pokój, bynajmniej nie umeblowany, wydawał się bardzo mały;

e) są one poprzedzone wyrażeniem „gdyby nie”: Gdyby nie szybka reakcja ratownika, dziecko by utonęło; Gdyby nie umeblowana kuchnia, nie udałoby się im wynająć mieszkania.

Antonina Fiutak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „lekko+słonawy”: razem czy osobno?

Wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi jest imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia i pisze rozdzielnie, więc poprawnym zapisem jest lekko słonawy.

Patryk Prill

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „budynek jedno+kondygnacyjny”: razem czy osobno?

Wyraz ten piszemy razem, ponieważ jest on przymiotnikiem złożonym z członów nierównorzędnych: jednokondygnacyjny to ‘mający jedną kondygnację’.

Weronika Formela
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „zakład energetyczno+mechaniczny”: razem czy z łącznikiem?

Poprawny jest zapis zakład energetyczno-mechaniczny, ponieważ przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo piszemy zawsze z łącznikiem. Wyznacznikiem formalnym może tu być spójnik i, który podstawiamy zamiast łącznika, np. flaga biało-czerwona (biała i czerwona), Akademia Górniczo-Hutnicza (górnicza i hutnicza), kraj przemysłowo-rolniczy (przemysłowy i rolniczy) i właśnie zakład energetyczno-mechaniczny (energetyczny i mechaniczny).

 Anna Jabłonowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „dwudziesto+minutowy”: razem czy osobno? Czy można zapisać ten wyraz z użyciem cyfr?

Połączenie to piszemy razem: dwudziestominutowy, ponieważ jest to przymiotnik złożony z członów nierównorzędnych (utworzony od wyrażenia nadrzędno-podrzędnego dwadzieścia minut), a przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych zapisujemy łącznie.

Przymiotnik ten można również zapisać z użyciem cyfr. Według zasad pisowni polskiej dopuszczalny jest zapis mieszany: 20-minutowy.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „cywilno+prawny”: razem czy osobno?

Piszemy cywilnoprawny. Przymiotnik cywilnoprawny pochodzi od wyrażenia prawo cywilne, a według zasad pisowni polskiej przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takie, w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, pisze się łącznie.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać dopełniacz liczby pojedynczej rzeczownika „rękojmia”?

Rękojmia jest wyrazem rodzimym (rzeczownik ten pochodzi od zwrotu jąć ręką), toteż w dopełniaczu piszemy jedno i: rękojmi.

Adam Hraish
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „patriotyźmie” jest poprawny?

Zapis patriotyźmie jest błędny, ponieważ rzeczowniki męskie kończące się w mianowniku liczby pojedynczej na -izm i -yzm mają w miejscowniku liczby pojedynczej zakończenie pisane jako ‑izmie i ‑yzmie, np. romantyzmromantyzmie, patriotyzmpatriotyzmie, inaczej niż rzeczowniki żeńskie na -izna i -yzna, w których z przed ń wymienia się na ź, por. bliznabliźnie, drożyznadrożyźnie. Miejscownik patriotyzmie możemy wymawiać zarówno przez ź: [patriotyźmie], jak i przez z: [patriotyzmie], ale tylko jeden sposób zapisu jest poprawny: patriotyzmie.

Sylwia Trzebiatowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „parafii” czy „parafi”?

Należy pisać parafii, co wynika z obcego pochodzenia tego wyrazu (rzeczownik parafia pochodzi z języka greckiego). Jeśli nie wiemy, jakie jest pochodzenie danego słowa, możemy zastosować regułę, wynikającą z wniosków z rozważań nad procesami historycznojęzykowymi: zakończenie -ii zazwyczaj występuje w odmianie rzeczowników zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na -ia w po spółgłoskach: d, ch, f, g, k, l, r, t, v.

Antonina Fiutak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest właściwa: „ul. Okrzei” czy „ul. Okrzeji”?

Poprawna jest pisownia: ul. Okrzei (ul. Stefana Okrzei). Nazwisko Okrzeja odmieniamy jak żeńskie rzeczowniki pospolite zakończone na ‑ja po samogłosce, a przed końcówką i opuszczamy w pisowni literę j, por. też M. Maja – D. Mai, M. ostoja – D. ostoi, M. knieja – D. kniei itp.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy dopełniacz liczby pojedynczej rzeczownika „filologia”?

Pisownia form dopełniacza, celownika i miejscownika rzeczowników rodzaju żeńskiego liczby pojedynczej, które w mianowniku liczby pojedynczej kończą się na -ia, zależy od poczucia rodzimości tych wyrazów oraz od wymowy ich formy mianownikowej. Po spółgłoskach g, k, ch t, d, r i l w formach wymienionych przypadków piszemy zawsze ii, ponieważ  wszystkie rzeczowniki kończące się w mianowniku na ‑gia, ‑kia, ‑chia, ‑tia, ‑dia, ‑ria i ‑lia  są rzeczownikami zapożyczonymi. Poprawny jest zatem zapis filologii.

Anna Jabłonowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Ile „i” powinien mieć dopełniacz nazwy „Chylonia” (dzielnica Gdyni)?

Nazwa Chylonia ma w dopełniaczu formę Chyloni, podobnie jak nazwa miasta, którego Chylonia jest dzielnicą: Gdyni. Wynika to z zasad ortograficznych dotyczących pisowni dopełniacza, celownika i miejscownika rzeczowników  zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na ‑ia. Mówią one, że „jeśli -ia występuje po n, to piszemy -ni w wyrazach, których zakończenie wymawiamy w mianowniku jako [-ńa], natomiast w tych wyrazach, których zakończenie wymawiamy jako [-ńja], piszemy ‑nii”. Wśród przykładów ilustrujących tę regułę w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. Edwarda Polańskiego zamieszczono właśnie nazwę własną Chyloni.

Damian Szulc
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „ampułkarni” czy „ampułkarnii”?

Poprawna forma to ampułkarni. W dopełniaczu liczby pojedynczej rzeczowników zakończonych na ‑nia piszemy jedno lub dwa i w zależności od wymowy formy mianownika. Jeśli kończy się on w wymowie na [ńja], piszemy w dopełniaczu ii, np. Daniaw Danii, jeśli natomiast kończy się w wymowie na [ńa], piszemy i, np. Hania Hani. Ponieważ ampułkarnia jest wyrazem rodzimym, jej mianownik – jak mianowniki innych rzeczowników utworzonych przyrostkiem ‑arnia – wymawiamy z [ńa] na końcu, tj. [ampułkarńa], a zatem w dopełniaczu piszemy ampułkarni.

 

 Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 23:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „trudno+topliwy”: razem czy osobno?

Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego podaje, że wyrażenie to można zapisać na dwa sposoby: trudnotopliwy albo trudno topliwy. Zgodnie z zasadami ortografii wyrażenie, w którym pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi przymiotnikiem bądź imiesłowem przymiotnikowym określanym przez ten przysłówek, należy pisać oddzielnie. Postępując zgodnie z tą zasadą, powinniśmy zatem pisać: trudno topliwy. Gdy jednak wyrażenie to opisuje cechę trwałą, niezmienny atrybut jakiegoś obiektu, stosuje się pisownię łączną: trudnotopliwy.

Weronika Formela

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „funkcja transportowo/dokumentacyjna”: razem czy osobno?

Wyrażenie funkcja transportowo-dokumentacyjna piszemy z łącznikiem, ponieważ przymiotniki transportowa i dokumentacyjna są w tym połączeniu przymiotnikami równorzędnymi. Zamiast łącznika można tu wstawić spójnik i (funkcja transportowa i dokumentacyjna) i zabieg ten nie zmieni znaczenia całego wyrażenia.

Oliwia Zielińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisać przymiotnik „polityczno+militarny”: razem czy z łącznikiem?

Przymiotnik ten piszemy z łącznikiem: polityczno-militarny. Wynika to z faktu, iż przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo piszemy zawsze z łącznikiem (sojusz, konflikt lub kryzys polityczno-militarny to ‘sojusz, konflikt lub kryzys polityczny i militarny'), w przeciwieństwie do przymiotników składających się z dwóch członów, w których główne znaczenie jest zawarte w drugim członie – takie przymiotniki piszemy łącznie.

Anna Flizikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinno się pisać „nowo+zatrudniony”: razem czy osobno?

Połączenie nowo zatrudniony powinno się pisać osobno, ponieważ wyraz nowo jest przysłówkiem, a zatrudniony – imiesłowem przymiotnikowym biernym; zestawienia przysłówków z imiesłowami piszemy rozdzielnie.

Sonia Nastały

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie/złożenie”: razem czy osobno?

Wyraz złożenie jest rzeczownikiem odczasownikowym, pochodzącym od czasownika złożyć, a zgodnie z zasadami pisowni polskiej nie z rzeczownikami – w tym z rzeczownikami odczasownikowymi – piszemy łącznie. Zatem prawidłowy zapis tego wyrazu to niezłożenie.

Agata Stanisławska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy połączenie „nie+zarezerwowanie”: razem czy osobno?

Poprawną formą jest niezarezerwowanie, pisane razem. Słowo zarezerwowanie jest rzeczownikiem (odczasownikowym), a zgodnie z obowiązującymi regułami pisowni cząstkę nie z rzeczownikami piszemy łącznie.

Anna Flizikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać wyraz „nie/zamówienie”: razem czy osobno?

Partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia piszemy z rzeczownikami łącznie. Łącznie zatem piszemy też rzeczownik niezamówienie, podobnie jak rzeczowniki niezdyscyplinowanie czy niezorganizowanie. Gdyby jednak chodziło o wyraźne przeciwstawienie (np. nie zamówienie, ale coś innego), należałoby napisać partykułę nie osobno. 

Małgorzata Michałowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „niczym nie+zagłuszony śpiew ptaków”?

Wyraz zagłuszony to imiesłów przymiotnikowy. Partykułę nie z takimi imiesłowami piszemy od 1997 r. łącznie niezależnie od tego, czy użyte są w znaczeniu przymiotnikowym, czy czasownikowym. W związku z tym poprawny zapis to przede wszystkim: niczym niezagłuszony śpiew ptaków.

Jednak jeśli imiesłów przymiotnikowy występuje w znaczeniu czasownikowym, a w takim znaczeniu pojawia się on w omawianym wyrażeniu, wolno także zastosować pisownią rozdzielną: niczym nie zagłuszony  śpiew ptaków. O czasownikowości znaczenia tego imiesłowu decyduje opatrzenie go dopełnieniem niczym.

Małgorzata Michałowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie+uzasadniony”: razem czy osobno?

Wyrażenie to piszemy razem, stosując się do zasady ortograficznej, głoszącej, że partykułę nie pisze się łącznie z przymiotnikami w stopniu równym (np. niebrzydki) i imiesłowami przymiotnikowymi (np. niezrobiony), a także z rzeczownikami (np. nieprzyjaciel) i przysłówkami utworzonymi od przymiotników (np. niedawno).]; uzasadniony jest imiesłowem przymiotnikowym. Należy jednak pamiętać, że osobno pisze się wyraźne przeciwstawienia, np. nie uzasadniony, ale zasadny.

Weronika Formela

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy partykułę „nie” w zdaniach: „Prosimy nie+karmić mew” i „Prosimy o nie+karmienie mew”: razem czy osobno?

W pierwszym zdaniu partykułę nie piszemy osobno: Prosimy nie karmić mew, ponieważ karmić to bezokolicznik, czyli jedna z form czasownika, a nie z czasownikami piszemy oddzielnie. W drugim zdaniu nie piszemy łącznie: Prosimy o niekarmienie mew, ponieważ karmienie jest rzeczownikiem odczasownikowym (pochodzącym od czasownika karmić), a nie z rzeczownikami piszemy razem.

Kamil Doering
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „budynek jedno+kondygnacyjny”: razem czy osobno?

Wyraz ten piszemy razem, ponieważ jest on przymiotnikiem złożonym z członów nierównorzędnych: jednokondygnacyjny to ‘mający jedną kondygnację’.

Weronika Formela
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „20-stka” jest poprawny?

Taki zapis jest niepoprawny. Wyraz ten powinno się w całości zapisywać słownie: dwudziestka, ponieważ zgodnie z zasadami pisowni polskiej dodawanie literowych zakończeń do wyrazów zapisanych cyframi jest niepoprawne (nie piszemy też 1-szy, 2-gi, 3-ciego, 3-ech, 4-ech itp.). Dwudziestka to rzeczownik odliczebnikowy, więc nie powinno się go też zapisywać cyfrą (20), bo tę odczytalibyśmy jako odnoszącą się do liczebnika dwadzieścia, dwudziestu lub dwudziestoma, w zależności od przypadka, w jakim ten liczebnik został użyty.

Damian Gleska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie/załatwienie”: razem czy osobno?

Niezałatwienie piszemy razem, ponieważ wyraz załatwienie jest rzeczownikiem, a według zasad ortografii polskiej partykułę nie z rzeczownikami piszemy łącznie. Piszemy zatem np.: W tej sytuacji można złożyć zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie; Gwarancja nie zawiera sankcji za niezałatwienie reklamacji w terminie. Jednak w sytuacji, gdy partykuła nie wprowadza przeciwstawienie, połączenie to piszemy rozdzielnie, np.  Obietnica urzędnika to jeszcze nie załatwienie problemu; Potrzebny jest komplet rozwiązań, a nie załatwienie tylko jednej kwestii.

Katarzyna Adamus
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie/kontrolowany”: razem czy osobno?

Słowo niekontrolowany piszemy łącznie, ponieważ kontrolowany to imiesłów przymiotnikowy, a partykułę nie z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy łącznie. Gdy imiesłów ten występuje w zdaniu w znaczeniu czasownikowym, można też zastosować obocznie pisownię rozłączną, np. Obiekt, obecnie już nie kontrolowany, nadal działa albo Obiekt, obecnie już niekontrolowany, nadal działa.  

Zapis rozłączny wymagany jest tylko w wypadku wyraźnego przeciwstawienia, np. Spółka była przez niego nie kontrolowana, lecz zarządzana; Telewizja jest przez świat polityki kontrolowalna (nie kontrolowana, ale właśnie kontrolowalna), a także w konstrukcjach, których ośrodkiem jest spójnik ani, np. ani nie kontrolowany, ani nie zarządzany.

Daria Kuczkowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać połączenie „nowo/wstępujący”: razem czy osobno?

Według zasad pisowni polskiej przysłówki, w tym przysłówek nowo (czyli ‘niedawno, dopiero co’), w połączeniu z imiesłowami przymiotnikowymi czynnymi i biernymi piszemy osobno. Jak wiadomo, wyraz wstępujący jest właśnie imiesłowem przymiotnikowym czynnym (świadczy o tym zakończenie -ący, ‑ąca, ‑ące), więc połączenie, którego dotyczy pytanie, piszemy w następujący sposób: nowo wstępujący.

Agata Jezierska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „nie/dojście”?

Wyraz dojście jest rzeczownikiem, więc zgodnie z zasadą, która głosi, że partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia z rzeczownikami piszemy łącznie, wyraz niedojście zapiszemy łącznie. Wyjątkiem w tym przypadku może być sytuacja, gdy partykuła nie jest nie tylko wykładnikiem zaprzeczenia, ale również wprowadza przeciwstawienie, na przykład: nie dojście, ale dążenie [do władzy] – wówczas pisownia będzie rozdzielna.

Anna Gortat

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie/podlegający”: razem czy osobno?

Podlegający jest imiesłowem przymiotnikowym czynnym. Ponieważ partykułę nie z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy (od 1997 r.) łącznie, poprawna jest forma niepodlegający. W kontekstach, w których wyraz ten ma znaczenie czasownikowe, można jednak zastosować również pisownię rozdzielną, np. Szkolenie skierowano do rodziców dzieci nie podlegających (lub: niepodlegających) jeszcze obowiązkowi szkolnemu. Osoby nie podlegające (lub: niepodlegające) do końca tego roku nowemu ubezpieczeniu nie muszą tego zgłaszać.

Patryk Borowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisać wyraz „nie/wykonanie”: razem czy osobno?

Wyraz niewykonanie piszemy łącznie, ponieważ cząstkę nie z rzeczownikami pisze się łącznie – nawet w wypadku, gdy pochodzą one od czasownika i przejmują po nim schemat łączliwości składniowej. Pisownia rozdzielna partykuły nie z rzeczownikami pospolitymi (w tym odczasownikowymi) poprawna jest w wypadku przeciwstawienia typu Liczy się nie wykonanie, lecz pomysł.

Magdalena Bogdanowicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 19:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 19:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „cztero/letni”: razem czy z łącznikiem?

Wyraz czteroletni piszemy razem, gdyż jest to przymiotnik złożony z członów nierównorzędnych (pochodzi od wyrażenia cztery lata), a tak zbudowane przymiotniki złożone piszemy łącznie, np. wieloletni (od wiele lat), zachodniopolski (od zachodnia Polska), krótkoterminowy (od krótki termin). Można także wybrać zapis pierwszego członu cyfrą, a wówczas należy zastosować łącznik: 4-letni.

Klaudia Hyrdel
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 19:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 20:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wolno napisać „Wieczne Miasto”, gdy używa się tego wyrażenia zamiast nazwy „Rzym”? W „Słowniku języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego znajduje się zapis „wieczne miasto”.

Reguła [91] Zasad pisowni na temat pisowni peryfraz, czyli wyrażeń omownych, mówi: „Wielką literą można zapisać nazwy pospolite użyte w funkcji nazw własnych osób i miejsc, np. Książę Apostołów lub książę apostołów (= św. Piotr), Mały Kapral lub mały kapral (= Napoleon Bonaparte), Żelazny Kanclerz lub żelazny kanclerz (= Otto von Bismarck), Biały Kontynent lub biały kontynent (= Antarktyda), Srebrny Glob lub srebrny glob (= Księżyc). Najczęstsze nazwy tego rodzaju, pisane zawsze lub prawie zawsze wielkimi literami, umieszczono w części alfabetycznej słownika”. Wielki słownik ortograficzny PWN rejestruje wyrażenie Wieczne Miasto (= Rzym). Zapisywanie tego wyrażenia wielkimi literami jest zatem poprawne.

Justyna Rozmiarek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy zapisać przymiotnik w wyrażeniu „teoria F/foucaultowska”?

Paul Michel Foucault to francuski filozof, historyk i socjolog. Od jego nazwiska można utworzyć przymiotnik F/foucaultowski, którego pisownia zależy od znaczenia. Zgodnie z zasadą [69] zawartą w Wielkim słowniku ortograficznym PWN wielką literą piszemy przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?, odnoszące się do właściciela, autora, twórcy) utworzone od imion własnych, zakończone na ‑owski, ‑owy, ‑in, ‑yn, ‑ów: Pałac Kazimierzowski, dramat Szekspirowski, Sabałowe bajania, poezja Miłoszowa, Zosina chustka, Marysin ojciec, Psałterz Dawidów (= Dawida). W świetle tej reguły przymiotnik w wyrażeniu teoria Foucaultowska należy zapisać wielką literą, ponieważ odnosi się on do twórcy tej teorii.

Justyna Rozmiarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać nazwę placu upamiętniającą Stanisława Leszczyńkiego: „Place Stanislas” czy „place Stanislas”?

W pierwszym momencie odpowiedź na pytanie nie wydaje się skomplikowana. Jeśli podajemy w tekście obcojęzyczną nazwę miejsca (w tym przypadku w języku francuskim), stosujemy pisownię oryginalną, nie biorąc pod uwagę zasad pisowni języka polskiego. W tym miejscu pojawia się jednak problem sprawdzenia, jaki zapis funkcjonuje oficjalnie w języku francuskim. Pobieżnie przeszukując źródła internetowe, można mylnie dojść do wniosku, że poprawny jest zapis Place Stanislas. Jednak, gdy sprawdzimy treść wiarygodnych francuskich encyklopedii internetowych (Encyclopædia Universalis France, Larousse), znajdziemy tam zapis place Stanislas. Tak samo jest z nazwami innych placów we Francji, np. place de l'Hôtel-de-Ville, place Charles-de-Gaulle, place de la Nation. Z tego wynika, że jeżeli chcemy podać nazwę oryginalną, poprawnym zapisem będzie place Stanislas. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy nazwa pojawia się na początku zdania lub podpisu, np. pod fotografią. Drugim rozwiązaniem jest oczywiście podanie polskiej nazwy, czyli po prostu plac Stanisława, co wynika z zasady pisowni [82], według której, jeśli stojący na początku nazwy wyraz plac jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą.

Natalia Klajman

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę projektu edukacyjnego ZAPRASZAMY DO NASZEJ DZIELNICY?

Aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące zapisu powyższego wyrażenia wielką lub małą literą, należy wyjaśnić znaczenie słowa projekt. Według Słownika języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego projekt to ‘plan działania; wstępna wersja czegoś; dokument zawierający obliczenia, rysunki itp. dotyczące wykonania jakiegoś obiektu lub urządzenia’. Zapisując nazwę projektu edukacyjnego, należy zatem skorzystać z reguły [73], mówiącej, że „Wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych, operacji wojskowych”. Według tej reguły w nazwach projektów edukacyjnych wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz, zarówno wówczas, gdy chodzi o tytuł dokumentu, jak i pewne działania (jak w wypadku akcji charytatywnych i porządkowych). W nazwie projektu można też zastosować cudzysłów bądź też kursywę, których celem jest wyróżnienie nazwy własnej projektu. Zatem poprawny zapis to: projekt edukacyjny „Zapraszamy do naszej dzielnicy”.

Justyna Rozmiarek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą zaczyna się rzeczownik s/Sybirak?

Słownik języka polskiego PWN oraz Wielki słownik ortograficzny PWN podają zgodnie, że Sybirak to ‘w czasach carskich lub w okresie Związku Radzieckiego: więzień wywieziony na Syberię lub zesłaniec na Syberię’ też ‘były więzień lub zesłaniec’, natomiast Sybirak to ‘mieszkaniec Syberii’. Encyklopedia PWN podaje ponadto, że sybiracy to „grupa zesłańców politycznych w głąb Rosji, którzy powrócili do Królestwa Polskiego po amnestii w 1857 roku”, a Związek Sybiraków to „organizacja kombatancka, utworzona w Katowicach w 1926 roku (W 1928 r. przyjęła charakter ogólnopolski)”.

Zatem pisownia rzeczownika s/Sybirak zależna jest od jego znaczenia.

Justyna Rozmiarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wolno pisać „Góral”, czy tylko „góral”?

Słowniki języka polskiego podają tylko pisownię tego wyrazu małą literą: góral, jednak nie wszyscy normatywiści zgadzają się, że to jedyna poprawna forma. Powołam się na wypowiedź prof. Mirosława Bańko odnośnie do powyższego zagadnienia:     

„Wprawdzie większość słowników polskich – w tym Wielki słownik ortograficzny PWN – ma wyłącznie hasło góral, ale z ogólnych przepisów dotyczących pisowni nazw etnicznych można wywieść pisownię Góral, gdy chodzi o rdzennego mieszkańca północnej części Karpat Zachodnich (analogicznie do zapisu wielką literą nazw takich jak Kaszubi czy Podhalanie). Jerzy Krzyszpień, który poświęcił temu zagadnieniu cały artykuł (Język Polski, 2010, nr 2), zwraca uwagę na niekonsekwencje w pisowni w literaturze przedmiotu i apeluje o jej ujednolicenie, proponując następujące hasło słownikowe swojego autorstwa jako możliwy wzór:

góral ‘rdzenny mieszkaniec gór, człowiek wywodzący się z rdzennej ludności zamieszkującej góry’: górale andyjscy, górale Atlasu, górale Karpat Wschodnich (Bojkowie, Huculi, Łemkowie), górale kaukascy.

Góral ‘mieszkaniec północnej części Karpat Zachodnich’: Górale, Górale polscy, Górale słowaccy, Górale spod Nowego Targu. Połączenia: Górale Babiogórscy (Babiogórcy) ‘grupa Górali zamieszkująca północne stoki Babiej Góry’, Górale Podhalańscy (Podhalanie) ‘grupa Górali zamieszkująca Podhale’, Górale Śląscy ‘grupa Górali zamieszkująca Beskid Śląski i Morawsko-Śląski w historycznych granicach Śląska’, Górale Żywieccy ‘grupa Górali zamieszkująca dorzecze Soły na południe od grzbietu Beskidu Małego’”.

Należy zatem wnioskować, że pisząc góral, mamy na myśli mieszkańca gór, człowieka wywodzącego się z ludności zamieszkującej góry, natomiast pisząc Góral, myślimy o mieszkańcu konkretnego regionu górskiego.

Justyna Rozmiarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne są następujące zapisy: chłodziarka „Pamir”, wykładzina „Relaks”, pralka „Wijatka”?

Według zasad pisowni polskiej dużą literą piszemy nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych, tak więc zapis chłodziarka „Pamir”, wykładzina „Relaks”, pralka „Wijatka” jest poprawny. Istnieje też możliwość zapisu bez cudzysłowu: chłodziarka marki Pamir, wykładzina marki Relaks, pralka marki Wijatka.

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak w tekście opowiadania zapisać (w opisach) zdania: „wznosi W/wieżę z K/kości S/słoniowej”, „wpuszcza blask G/gwiazdy Z/zarannej”, „rozwiera na oścież B/bramę N/niebieską”?

Przytoczone w pytaniu fragmenty opowiadania wykorzystujące formuły znane z Litanii Loretańskiej do Najświętszej Maryi Panny stanowią peryfrazę modlitwy. Zatem w celu ustalenia poprawnego zapisu tych wyrażeń należy posłużyć się przede wszystkim regułami pisowni słownictwa religijnego. Kwestię użycia dużych lub małych liter w peryfrazach religijnych reguluje zasada nr 22 Pisowni słownictwa religijnego, opracowanej przez Renatę Przybylską i Wiesława Przyczynę, według której pisownię peryfraz reguluje następująca reguła: „jeżeli zarówno nazwa jednowyrazowa, jak i opisowa odnosi się do desygnatu, który wymaga wielkiej litery (np. do Boga, Kościoła, Watykanu), to nazwy te (wszystkie człony) zapisujemy wielką literą; jeżeli natomiast nazwa i jej opisowy zastępnik odnoszą się do desygnatu, który nie wymaga wielkiej litery (np. do papieża, kościoła jako budynku), to zapisujemy je małą literą”. Jak wynika z kontekstu podanych przykładów, wyrażenia, w stosunku do których pojawiają się wątpliwości ortograficzne, nie odnoszą się (jak w tekście modlitwy) do osoby Matki Bożej, a więc do desygnatu wymagającego użycia wielkiej litery. Dlatego poprawność ich zapisu należy rozpatrywać według ich pierwotnego (podstawowego) znaczenia (nie uwzględniając podłoża religijnego).

Związek wyrazowy: wieża z kości słoniowej nie stanowi nazwy jednostkowego obiektu architektonicznego (a więc nazwy własnej), lecz używany jest w funkcji związku frazeologicznego oznaczającego miejsce odosobnienia, należy więc do wyrażeń pospolitych, dlatego wszystkie jego człony należy zapisywać od małych liter. Jeśli chodzi o wyrażenie: gwiazda zaranna, to Uniwersalny słownik języka polskiego zapisuje je od małych liter, mimo że jest ono synonimicznym określeniem obiektu astronomicznego znanego powszechnie pod nazwą Gwiazdy Porannej bądź Jutrzenki (popularnych określeń planety Wenus, widocznej na niebie nad ranem), a według reguły ortograficznej nr 78 zamieszczonej w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego „jedno- i wielowyrazowe nazwy gwiazd, gwiazdozbiorów, planet, księżyców, planetoid, galaktyk, rojów meteorów i innych obiektów astronomicznych” należy zapisywać wielkimi literami. Natomiast w przypadku bramy niebieskiej brakuje przesłanek, według których należałoby to wyrażenie wyróżnić dużymi literami. Należy je zatem traktować jako określenie pospolite i oba jego człony zapisywać od małych liter.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

W których wyrazach należy zastosować dużą literę ze względów grzecznościowych: „w Waszym przedsiębiorstwie” czy „w Waszym Przedsiębiorstwie”?

Stosowanie dużej litery ze względów grzecznościowych i uczuciowych jest indywidualną kwestią piszącego i reguły ortograficzne pozostawiają w tym wypadku dużą swobodę autorowi. W moim odczuciu zapisanie od dużej litery jedynie zaimka osobowego, czyli zastosowanie formy: w Waszym przedsiębiorstwie, jest wystarczające. Jednak według przytoczonego wyżej przepisu ortograficznego wyróżnienie w podanym przykładzie obu członów wyrażenia wielkimi literami również nie jest błędem.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Które wyrazy wyróżnić dużą literą w wyrażeniu „skrypt dla studentów wyższych szkół rolniczych”?

Wszystkie leksemy wchodzące w skład wyrażenia: skrypt dla studentów wyższych szkół rolniczych należy zapisywać małymi literami, gdyż są one elementami związku wyrazowego należącego do nazw rodzajów publikacji, stanowiącego tym samym wyrażenie pospolite. Jedynie w przypadku wykorzystania owego związku w funkcji podtytułu poprawne jest wyróżnienie pierwszego komponentu dużą literą. Ponadto w omawianym przykładzie wątpliwości ortograficzne może budzić wyrażenie: wyższe szkoły rolnicze, które również nie jest nazwą własną, lecz wyrażeniem pospolitym, gdyż określa rodzaj uczelni (o czym świadczy użycie go w liczbie mnogiej), i wszystkie jego człony należy zapisywać od małych liter.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „księga jubileuszowa” czy „Księga Jubileuszowa”?

Związek wyrazowy: księga jubileuszowa, traktowany najczęściej jako nazwa rodzaju publikacji, a więc wyrażenie pospolite, należy zapisywać małymi literami. Możliwy jest zapis, w którym pierwszy człon wyrażenia rozpoczyna się od wielkiej litery, ale tylko w przypadku, gdy występuje ono jako podtytuł publikacji. Natomiast wyróżnienie obu komponentów wielkimi literami nie jest uzasadnione w żadnych okolicznościach.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Insurekcja Kościuszkowska” jest poprawna?

Choć według zasady pisowni [105] nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych piszemy małą literą, zapisu Insurekcja Kościuszkowska nie możemy uznać za niepoprawny. Mianowicie znajduje tu zastosowanie reguła [99], zgodnie z którą „nazwy wydarzeń dziejowych możemy pisać wielkimi literami ze względów uczuciowych bądź dla uwydatnienia szacunku”. Zapis wielkimi literami jest uzasadniony, gdy występuje on np. w tekście upamiętniającym Insurekcję Kościuszkowską lub w tytule debaty poświęconej temu wydarzeniu historycznemu.

Natalia Klajman

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w wyrażeniu „wręczenie aktu nadania imienia...” wyraz „akt” trzeba napisać dużą literą?

Pisownia słowa akt w wyrażeniu wręczenie aktu nadania imienia... zależy od intencji, w jakiej użyjemy tego wyrażenia:

akt nadania imienia jest nazwą pospolitą, tj. nazwą rodzaju dokumentu, który jest wręczany, więc obowiązują reguły pisowni wyrazów pospolitych – małą literą (wręczenie aktu nadania imienia...);

Akt nadania imienia jest nazwą własną, tj. tytułem dokumentu potwierdzającego proces nadania imienia pewnej instytucji czy organizacji, więc obowiązują reguły pisowni tytułów dokumentów, takie same jak reguły pisowni tytułów książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek itp. – pierwszy człon wielowyrazowego tytułu piszemy dużą literą (wręczenie Aktu nadania imienia...).

Wydaje się, że w wypadku nadawania imienia (np. instytucji) kładzie się nacisk ogólnie na rodzaj aktu, bardziej prawdopodobny i uzasadniony jest więc zapis małymi literami: wręczenie aktu nadania imienia… (np. wręczenie aktu nadania imienia Szkole Podstawowej nr 1 w Grodzisku).

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Grudzień 2015 - 11:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 28. Grudzień 2015 - 11:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis: „ciasto Red Velvet”?

Według zasad polskiej pisowni oraz rekomendacji profesora Mirosława Bańki (http://sjp.pwn.pl/poradnia) nazwy potraw piszemy małą literą, a więc należy też zapisywać małymi literami każdy człon wyrażenia ciasto red velvet.

W karcie dań można wyraz ten zacząć dużą literą, kierując się zasadą dotyczącą zapisywania początku tekstu. W takiej sytuacji słowo ciasto napiszemy dużą literą, a pozostałe człony (red velvet) – małą.

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 9. Listopad 2015 - 22:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 9. Listopad 2015 - 22:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyraz KOMSOMOLEC: wielką czy małą literą?

Wyraz komsomolec, oznaczający członka Komsomołu, czyli społeczno-politycznej organizacji młodzieży w ZSRR, powinien zostać zapisany od małej litery. Potwierdza to reguła ortograficzna nr 120 zawarta w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, która brzmi: „nazwy członków partii, stronnictw politycznych, organizacji społecznych, członków zespołów artystycznych i sportowych, więźniów obozów koncentracyjnych itp.” zapisujemy małą literą.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „List 34” czy „list 34” ? Chodzi o protest z 1964 r., podpisany przez 34 sygnatariuszy, m.in. przez Marię Dąbrowską i Stanisława Pigonia.

Poprawny jest pierwszy zapis. Wynika to z zasady [73] Zasad pisowni zawartych w Wielkim słowniku ortograficznym PWN, według której wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach m.in. odezw i deklaracji. List, o którym mowa, nie uzyskał wprawdzie tytułu w momencie swojego powstania, jednak odnosząc się do niego w późniejszym czasie, przyjęło się go określać jako List 34 (z powodu liczby sygnatariuszy), a tym samym nadano mu tytuł. W pozostałych kontekstach, gdy wyraz list występuje nie jako tytuł konkretnego dokumentu, ale jako wyraz pospolity, z punktu widzenia polskiej ortografii poprawny jest oczywiście zapis małymi literami.

Natalia Klajman

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia „wysoko/punktowany”?

Wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem (np. wysoko), zaś drugi imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek (np. punktowany), traktowane są jako zestawienia i pisownia ich powinna być rozdzielna: wysoko punktowany. Pisownia łączna możliwa jest jedynie wówczas, gdy dane połączenie scaliło się i odnosi się do trwałej własności obiektu (np. zestaw głośnomówiący, klej szybkoschnący).

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „wysoko/parametryzowany”: razem czy osobno?

Wyrażenie to piszemy osobno, ponieważ słowo wysoko jest przysłówkiem, a parametryzowany – imiesłowem przymiotnikowym. Takie wyrażenia piszemy osobno, np. wysoko kwalifikowany, wysoko latający. Wprawdzie niektóre z takich połączeń scaliły się i są zapisywane łącznie, np. zestaw głośnomówiący, płyta długogrająca, ale wysoko parametryzowany nie należy do tej grupy.

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy łączna pisownia rzeczownika „wczesnonowożytny (okres)” jest poprawna?

Wyraz wczesnonowożytny to przymiotnik złożony połączony interfiksem ‑o-, w którym człon pierwszy jest określeniem członu drugiego (jaki nowożytny? – wczesny). Przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takich,  w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, piszemy łącznie.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak pisać zestawienie „wąż(-)kusiciel”: z łącznikiem czy bez łącznika?

Takie zestawienie należy pisać bez łącznika, ponieważ drugi człon tego zestawienia, czyli rzeczownik kusiciel, pełni funkcję określenia członu pierwszego, czyli rzeczownika wąż (wąż kusiciel to ‘wąż, który kusi’), tak jak np. artysta grafik, lekarz chirurg.

Joanna Fijas

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać połączenie „świeżo/zoperowana” twarz?

Wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi jest imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, piszemy rozdzielnie, gdyż są to zestawienia. W tym wypadku mamy do czynienia z połączeniem przysłówka świeżo oraz imiesłowu przymiotnikowego zoperowana, zatem poprawny zapis tego zestawienia to świeżo zoperowana twarz.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „system sześcio-komorowy” z łącznikiem jest poprawna?

Poprawną formą zapisu tego przymiotnika jest (system) sześciokomorowy, gdyż jest to przymiotnik złożony z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. taki, w którym główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, a człon pierwszy je dookreśla, przymiotnik (system) sześciokomorowy znaczy bowiem ‘(system) o sześciu komorach’.

Magdalena Szczepińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinno się zapisywać „wysoko/węglowa stal”?

Poprawny zapis to: wysokowęglowa stal. Przymiotnik ten zapisujemy łącznie, ponieważ jest on zbudowany z członów nierównorzędnych: stal wysokowęglowa to ‘stal o wysokiej zawartości węgla’ (nie ‘wysoka i węglowa’).

Aleksandra Chajewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „wpływ czynników przed- i po-zbiorczych” jest poprawny?

Łącznik stosuje się w wyrażeniach, w których występuje dwukrotnie przymiotnik złożony, różniący się tylko pierwszym członem, np. mało- i średniorolny, krótko- i długoterminowy. Podobnie należy postępować w wypadku podobnych par przymiotników od wyrażeń przymiotnikowych. Poprawny jest tu zatem zapis: wpływ czynników przed- i pozbiorczych.

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać „oddelegowany do pracy za/granicą”: razem czy osobno?

Wyrażenie to zapisujemy osobno: za granicą, ponieważ nie jest ono w tym połączeniu  składniowym narzędnikiem rzeczownika zagranica (jak w zdaniu Zachwycam się zagranicą), lecz wyrażeniem przyimkowym (odpowiadającym na pytanie gdzie?).

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Należy pisać „ponadkrajowy” czy „ponad krajowy”?

Poprawną formą zapisu tego wyrazu jest ponadkrajowy. Przymiotnik  ten piszemy łącznie, ponieważ współtworzy go przedrostek słowotwórczy ponad, przejęty z wyrażenia przyimkowego ponad krajem, od którego pochodzi ten wyraz (ponadkrajowy = ‘taki, który jest ponad krajem’), a wszystkie przedrostki polskiego i obcego pochodzenia piszemy łącznie. 

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisać wyraz „nisko/wartościowy”: razem czy osobno?

Przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takie, w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, pisze się łącznie, np. jasnoniebieski (= niebieski o jasnym odcieniu), niskowartościowy (= o niskiej wartości).

Łukasz Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia „nie/zaleganie”?

Podane wyrażenie jest rzeczownikiem, zaś nie z rzeczownikami pisze się według Zasad pisowni łącznie (niezaleganie, nienasycenie, nieprzychodzenie itd.). Wyjątki – jak podaje za Zasadami pisowni sekretarz Rady Języka Polskiego – stanową jedynie dwie sytuacje:

a) jeśli rzeczownik zaprzeczony pisany jest pisany wielką literą, to – aby uniknąć wielkich liter w środku wyrazu – stosuje się łącznik (nie-Polak);

b) jeśli nie, pomimo sąsiedztwa z rzeczownikiem, logicznie odnosi się w zdaniu do czasownika, to powinno się zachować pisownię rozłączną (Nie zaleganie przed telewizorem, ale wspólne spacerowanie powinno spajać więzy rodzinne).

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „nie/gojąca się rana”?

Poprawny zapis to niegojąca się rana. Partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia piszemy z imiesłowami przymiotnikowymi (czynnymi i biernymi) łącznie, niezależnie od tego, czy użyte są w znaczeniu przymiotnikowym czy czasownikowym. Jednak w wypadku, gdy znaczenie imiesłowu zaprzeczonego ma charakter czasownikowy, można również zastosować pisownię rozdzielną, np. nie gojąca się od wielu dni rana.

Łukasz Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „mega zamieszanie” jest poprawna?

Nie, poprawna jest tylko pisownia megazamieszanie, ponieważ w języku polskim przedrostki, również te obcego pochodzenia, piszemy łącznie z wyrazami, które poprzedzają, np. supercena, hiperinflacja, pradziadek.

Aleksandra Chajewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „organ architektoniczno-budowlany” jest poprawny?

Tak, zapis ten jest poprawny. Wskazane są tu dwie różne dziedziny: architektura i budownictwo, a przymiotniki złożone o członach równorzędnych zapisujemy z łącznikiem, np. biało-czerwony, polsko-czeski, górsko-wyżynny.

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „Wielka encyklopedia powszechna”?

Tak, ten zapis jest poprawny, ponieważ Wielka encyklopedia powszechna jest tytułem książki, a w tytułach książek wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz, np. Poradnik działkowca, Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Uniwersalny słownik języka polskiego.

Daria Charzyńska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę gdańskiej loży masońskiej „Eugenia p/Pod u/Ukoronowanym l/Lwem”?

Należy tę nazwę zapisać w następujący sposób: Eugenia pod Ukoronowanym Lwem. Do zapisywania tej nazwy stosujemy regułę, według której wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę STAN ARIZONA?

Prawidłowy zapis to stan Arizona. Pierwszy człon piszemy małą literą, ponieważ nazwy gatunkowe, takie jak np. nazwa typu okręgu administracyjnego, zapisujemy małą literą. Drugi człon piszemy wielką literą, gdyż nazwy własne państw, regionów, prowincji, stanów, miast, osiedli, wsi itd. zapisujemy wielką literą.

Mateusz Czujko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać nazwę JEZIORO WIKTORII?

W tej nazwie oba składniki zapisujemy wielką literą: Jezioro Wiktorii, ponieważ słowo Wiktorii jest rzeczownikiem w dopełniaczu, a według zasad pisowni polskiej w nazwach geograficznych składających się z rzeczownika typu góra, jezioro, morze itp. oraz rzeczownika w dopełniaczu oba człony piszemy dużymi literami. Gdyby drugi składnik tej nazwy występował w mianowniku, zapisalibyśmy tę nazwę następująco: jezioro Wiktoria.

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „Góra Oliwna” czy „góra Oliwna”?

W przypadku wielowyrazowych nazw geograficznych, które zaczynają się od słów morze, jezioro, cieśnina, wyżyna czy właśnie góra, pisownia tych słów zależy od drugiego wyrazu. Jeśli jest on rzeczownikiem w mianowniku, wówczas pierwszy człon zapisujemy małą literą (góra Horeb, góra Syjon, góra Synaj). W innych przypadkach – gdy człon drugi jest przymiotnikiem lub rzeczownikiem w dopełniaczu – oba człony zapisujemy wielkimi literami, a więc poprawny jest zapis Góra Oliwna.

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „góra Jawor” jest poprawny?

Tak, zapis  góra Jawor jest poprawny, ponieważ w nazwach geograficznych, jeśli taka nazwa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, człon pierwszy typu góra, nizina, półwysep, cieśnina itp. zapisujemy małą literą, natomiast człon drugi — wielką, np. wyspa Uznam, pustynia Gobi – i właśnie góra Jawor.

Anna Mościńska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę basenu portowego w Gdyni: BASEN PREZYDENTA?

Wyrażenie basen Prezydenta należy do tej samej grupy nazw własnych, co nazwy zaczynające się wyrazami molo, bulwar, most, plac, ulica, kopiec itp., dlatego jego pierwszy człon piszemy literą małą, a drugi – wielką, jak bulwar Nadmorski, molo Południowe, most Grunwaldzki, plac Trzech Krzyży, ulica Królowej Jadwigi, kopiec Kościuszki.

Kateryna Razgonova
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Pomnik Chwały na Cmentarzu Orląt we Lwowie” jest poprawna?

Zgodnie z zasadą mówiącą o tym, że gdy w zapisie nazw własnych występują nazwy rodzajowe takie jak: ulica, plac, cmentarz, pomnik itp., to powinniśmy zapisywać te wyrazy małą literą, poprawny jest zapis: pomnik Chwały na cmentarzu Orląt we Lwowie.

Magdalena Szczepińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyrażenie TŁUSTY CZWARTEK?

Wyrażenie TŁUSTY CZWARTEK zapisujemy małą literą: tłusty czwartek. Jest to nazwa zwyczaju, a nazwy zwyczajów i obrzędów, w przeciwieństwie do nazw świąt, zapisujemy małą literą. 

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę ŚLEDZIK ‘spotkanie towarzyskie’. Małą czy dużą literą?

Prawidłowy zapis to śledzik, ponieważ nazwy zwyczajów zapisujemy małą literą.

 

Mateusz Czujko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak poprawnie napisać słowo REDAKCJA?

Słowo to powinno być napisane małą literą (redakcja), ponieważ nie jest to nazwa własna. Wielką literę należy jednak stosować ze względów grzecznościowych w bezpośrednich zwrotach kierowanych do konkretnej redakcji, np. Droga Redakcjo, Do Redakcji „Dziennika”.

Daria Charzyńska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „centrum aglomeracji gdańskiej” czy „Centrum Aglomeracji Gdańskiej”?

Jest to nazwa części miasta o znaczeniu pospolitym, a takie wyrażenia zawsze zapisujemy małą literą. Poprawny jest więc zapis centrum aglomeracji gdańskiej.

Weronika Pochylska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy o kobietach mających określone cechy napiszemy „Barbie”, „Kopciuszek”, czy „barbie”, „kopciuszek”?

Poprawny zapis to barbie oraz kopciuszek, ponieważ w tym wypadku nie wskazujemy na konkretną postać, ale na nosiciela cech takich jak ta postać. Nazwy własne Barbie i Kopciuszek stały się zatem nazwami potocznymi, tzn. uległy apelatywizacji. Pisowni Barbie użyjemy w odniesieniu do marki zabawki, zaś Kopciuszkiem nazwiemy postać baśniową.

Łukasz Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Strategia lizbońska” jest poprawna?

Według wytycznych Rady Języka Polskiego dotyczących wielkich i małych liter w tekstach Unii Europejskiej nie jest to pisownia poprawna. Biorąc pod uwagę, że jest to nazwa obiegowa, powinniśmy oba człony zapisać małą literą: strategia lizbońska.

Weronika Pochylska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 17:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 17:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „Regulamin Pracy” czy „Regulamin pracy”?

Poprawny jest zapis Regulamin pracy, ponieważ wielką literą piszemy tylko pierwszy słowo wielowyrazowego tytułu.

Karolina Bąkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 17:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 17:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisać wyrażenie BOŻONARODZENIOWA MSZA ŚWIĘTA?

Według zasad polskiej pisowni nazwy gatunków modlitw i nabożeństw piszemy małą literą, więc również wyrażenie msza święta zapisujemy małymi literami. Ponieważ bożonarodzeniowa jest zwykłą przydawką przymiotnikową, całe to wyrażenie też piszemy małymi literami: bożonarodzeniowa msza święta.

Według Pisowni słownictwa religijnego przygotowanej przez Komisję Języka Religijnego Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w 2011 r. wyrażenie Msza Święta może być pisane dużymi literami, jeśli jest synonimem Eucharystii. W wyrażeniu oznaczającym Eucharystię przymiotnik święta może też zostać zapisany w skrócie; piszemy go wówczas małą literą: Msza św.

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 17:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 17:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak poprawnie należy pisać: „przebywać za granicą” czy „przebywać zagranicą”?

Formą poprawną jest przebywać za granicą. Informują o tym następujące konteksty zamieszczone w słowniku poprawnej polszczyzny: Stosunki z zagranicą (ale: Być za granicą; mieszkać za granicą; jechać za granicę; przesyłka za granicę, nie: do zagranicy).

Agnieszka Tańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 23. Październik 2015 - 15:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 23. Październik 2015 - 15:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyraz/wyrazy „nie/wpisanie” w zdaniu „Błąd polegał na nie/wpisaniu danych”?

Według zasad pisowni polskiej partykułę nie z rzeczownikami, również odczasownikowymi, piszemy łącznie, poprawnie należy więc zapisać: Błąd polegał na niewpisaniu danych

Gabriela Lustyk 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 23. Październik 2015 - 15:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 23. Październik 2015 - 15:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „nie uzależniony” czy „nieuzależniony”?

Formą poprawną jest niemal zawsze nieuzależniony, ponieważ partykułę nie z imiesłowami przymiotnikowymi (czynnymi i biernymi) piszemy od 9 rudnia 1997 r. łącznie. Nowa pisownia dopuszcza jednak jako oboczną rozdzielną pisownię nie z imiesłowami w znaczeniu czasownikowym, np. Jan, nie uzależniony jeszcze od komputera, potrafi się cieszyć długimi spacerami (ale w zdaniu tym poprawna jest też pisownia nieuzależniony). Zawsze natomiast stosuje się pisownię rozdzielną w wyraźnych przeciwstawieniach, np. nie uzależniony, ale trochę zależny, a także w konstrukcjach, których ośrodkiem jest spójnik ani lub ni, np. ani nie uzależniony, ani nie niezależny.

Karolina Bąkowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 23. Październik 2015 - 15:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 23. Październik 2015 - 15:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „w 5. rzędzie”?

Tak, ten zapis jest poprawny, ponieważ po cyfrach arabskich odpowiadających liczebnikom porządkowym możemy stawiać kropkę, aby odróżnić te liczebniki od liczebników głównych, po których kropki się nie stawia. Wyjątkiem są zapisy, w których liczebniki porządkowe oznaczają dzień, rok lub godzinę, np. w roku 2015, o godz. 9, 3 maja.

Agnieszka Tańska

Ewa  Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 23. Październik 2015 - 15:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 23. Październik 2015 - 15:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która wymowa i pisownia jest poprawna: „naczynko” czy „naczyńko”?

Według współczesnych słowników języka polskiego poprawne są obie formy, zarówno naczynko, jak i naczyńko, pierwsza z nich jest jednak używana częściej. W Narodowym Korpusie Języka Polskiego forma naczynko wyświetla się 25 razy, a forma naczyńko – 15 razy.

Gabriela Lustyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 23. Październik 2015 - 15:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 23. Październik 2015 - 15:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać cyframi „lata siedemdziesiąte”?

Poprawnie lata zapisujemy z kropką po cyfrze, czyli lata 70. (bez dopisywania końcówki lub innych fragmentów liczebnika). 

 

Gabriela Lustyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 23. Październik 2015 - 15:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 23. Październik 2015 - 15:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi nazwa regionu od rosyjskiej nazwy miejscowej „Juża”? „Region jużski”?

Prawidłowa nazwa to region juski, a szczegółowej odpowiedzi na to pytanie udzielił już Jan Grzenia w Poradni językowej PWN, pod adresem: http://sjp.pwn.pl/slowniki/ju%C5%BCski.html.

Elżbieta Benkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w znaczeniu ‘nadmorski region pomorski’ wyraz Wybrzeże piszemy dużymi literami?

Tak. Zgodnie z Wielkim słownikiem ortograficznym PWN rzeczownik ten w znaczeniu ‘wybrzeże polskie nad Morzem Bałtyckim’ piszemy wielką literą, czyli Wybrzeże.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „ŚWIĘTO KONSTYTUCJI 3 MAJA”?

Według Wielkiego słownika ortograficznego PWN wielką literą piszemy nazwy świąt i dni świątecznych, w tym 3 Maja. Ten sam słownik rejestruje nazwę pierwszej polskiej ustawy zasadniczej zapisywanej Konstytucja 3 maja. Oficjalna nazwa święta to Święto Narodowe Trzeciego Maja, obchodzone w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja  (por. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o przywróceniu Święta Narodowego Trzeciego Maja, Dz. U. z 1990 r. Nr 28, poz. 160). Najbardziej poprawne wydaje się więc stosowanie albo oficjalnej nazwy, albo nazwy opisowej święto Konstytucji 3 maja. Jednak z uwagi na emocjonalny, patriotyczny charakter święta, powszechnie stosowana jest nazwa Święto Konstytucji 3 Maja (także w mediach i na stronach internetowych instytucji rządowych).

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 13. Maj 2024 - 20:50; osoba wprowadzająca: Martyna Wielewska-Baka

Czy poprawnie zastosowano duże i małe litery w następujących napisach informacyjnych podczas konferencji: „Strefa obsługi Sponsorów”, „Obsługa Gości”, „Centrum Wolontariuszy”, „Miejsca dla Fotografów”, „Sala konferencji prasowych”, „Centrum akredytacji”?

Na tablicach informacyjnych pierwszy wyraz piszemy wielką literą, zaś jeśli chodzi o nazwy uczestników konferencji, to zastosowanie ma tutaj reguła [97] „Słownika orograficznego PWN”, wedle której „użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidulaną sprawą piszącego”.

Piszący zatem może napisać zarówno Strefa obsługi Sponsorów, jak i Strefa obsługi sponsorów; Obsługa Gości, jak i Obsługa gości; Centrum Wolontariuszy, jak i Centrum wolontariuszy; Miejsca dla Fotografów, jak i Miejsca dla fotografów. Natomiast w napisach Sala konferencji prasowych i Centrum akredytacji, które nie zawierają nazw osobowych, tylko pierwszy wyraz należy zaczynać dużą literą.

Elżbieta Benkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „konkurs języka angielskiego” czy „Konkurs Języka Angielskiego”?

Odpowiedź na to pytanie zależy od kontekstu, w którym to wyrażenie ma być użyte. Jeśli nie chodzi o żaden konkretny konkurs lub jeśli chcemy opisać rodzaj wydarzenia,  to należy  użyć formy zapisanej małymi literami: konkurs języka angielskiego. Jeżeli zaś chodzi o nazwę imprezy, której organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł, to według reguły [71] Słownika ortograficznego PWN każdy wyraz tej nazwy należy zacząć wielką literą (z wyjątkiem przyimków). W takim przypadku poprawnym zapisem będzie zatem Konkurs Języka Angielskiego.

Elżbieta  Benkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać polskie nazwy stanowisk unijnych, np. „komisarz ds. polityki regionalnej” czy „Komisarz ds. Polityki Regionalnej”?

Nazwy stanowisk unijnych należy zapisywać tak jak nazwy polskich stanowisk. W języku polskim podstawową pisownią dla nazw stanowisk jest pisownia małymi literami, wyjątek jednak stanowią nazwy urzędów jednoosobowych (Rzecznik Praw Obywatelskich). Zespół Rady Języka Polskiego ds. Współpracy z Tłumaczami UE opublikował tekst, w którym zaleca zapis wielkimi literami (Komisarz UE do spraw Środowiska) w przypadku nazwy organu oraz zapis małą literą (komisarz Bieńkowska) w przypadku nazwy funkcji. Zespół sugeruje, że rozróżnienie między nazwą organu a nazwą stanowiska jest możliwe dzięki wystąpieniu albo niewystąpieniu nazwiska osoby sprawującej daną funkcję. W zasadach pisowni i interpunkcji Wielkiego słownika ortograficznego PWN możemy natomiast znaleźć informację, że nawet, jeśli nie ma nazwiska, a nazwa występuje w pełnym brzmieniu, w przypadku organu możemy zapisać ją wielkimi literami, natomiast w przypadku piastuna organu – obydwie wersje są dopuszczalne. W powszechnym użyciu (prasa, komunikaty Polskiej Agencji Prasowej), częściej występuje zapis małą literą. Podsumowując – obydwie możliwości są poprawne, ale zalecana jest pisownia małymi literami.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „Kaplica Królewska”?

Jeśli chodzi o jedną z wielu kaplic, z których korzystał król, to poprawny jest zapis tego wyrażenia – jako wyrażenia pospolitego – małymi literami: kaplica królewska.

Natomiast w odniesieniu do konkretnej kaplicy, takiej jak np. ta w Gdańsku, zastosowanie ma reguła [82] „Słownika ortograficznego PWN”, która mówi, że „Jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą rodzajową (gatunkową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą”. Poprawną formą jest zatem kaplica Królewska.

Jednak piszący, zwłaszcza znawcy zabytków Gdańska, częściej posługują się formą ortograficzną Kaplica Królewska, a w poradnictwie językowym panuje ostatnio tendencja (niemająca wprawdzie oparcia w zasadach pisowni), by takich tradycyjnych form zapisu nie dyskwalifikować. Zgodnie z tą tendencją również formę Kaplica Królewska w Gdańsku wolno zaakceptować.

Elżbieta Benkowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać epitet „z daleka celnego Apolla”?

W tłumaczeniach dzieł Homera często znajdujemy ten epitet pisany łącznie: zdalekacelnego Apolla. Jednak zgodnie z zasadą pisowni podaną w Wielkim słowniku ortograficznym PWN: „wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi jest imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia i pisze rozdzielnie”, powinno się to wyrażenie zapisywać osobno: z daleka celnego Apolla.

Magdalena Staknis
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „wysoko/wartościowy”: razem czy osobno?

Słownik języka polskiego PWN notuje przymiotnik wysokowartościowy wraz z definicją; ‘mający dużą wartość lub bogaty w wartościowe składniki’. Słowo to pisane jest w tym słowniku łącznie.

Według Zasad pisowni wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi – imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia i pisze rozdzielnie np. wysoko kwalifikowany. Powyższe zestawienia trzeba jednak odróżniać od przymiotników złożonych z członów nierównorzędnych znaczeniowo, w których podstawowe znaczenie zawiera się w słowie drugim, a człon pierwszy określa bliżej to znaczenie. Przymiotniki takie pisze się łącznie, np. właśnie wysokowartościowy ‘o wysokiej wartości’.

 

Oktawia Czechowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „teoretyczno-prawny” (z łącznikiem) jest poprawna?

Pisownia ta nie jest poprawna, ponieważ w przypadku przymiotników złożonych dwuczłonowych, gdy człony te są nierównorzędne znaczeniowo, zapisujemy je łącznie (np. błękitnoniebieskigrekokatolicki). Ponieważ przymiotnik, o którym mowa w pytaniu, składa się właśnie z członów nierównorzędnych, znaczy bowiem ‘związany z teorią prawa’, obowiązuje pisownia teoretycznoprawny.

Magdalena Staknis

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy poprawnie: „ptako-pajacyk” czy „ptakopajacyk”?

Ptakopajacyk to rzeczownik złożony utworzony interfiksem ‑o‑, należy go więc pisać łącznie, jak rzeczowniki marszobieg, meblościanka, mrówkolew czy osłomuł.

Pisownię tego typu struktur znajdziemy jednak tylko w części słownikowej wydawnictw ortograficznych, nie została ona natomiast jasno uregulowana w treści zasad ortograficznych.

Zasady pisowni zajmują się bowiem zestawieniami. Zestawienia mogą być pisane łącznie lub rozdzielnie w zależności od tego, czy człony danego złożenia są równorzędne, czy nierównorzędne – por. Zasady pisowni i interpunkcji polskiej reguła nr 25 i reguła nr 51 (http://sjp.pwn.pl/zasady/Zasady-pisowni-i-interpunkcji;713485.html). Jeżeli człony złożenia są równorzędne, to znaczy oznaczają równoważne cechy lub funkcje osoby lub przedmiotu, to piszemy je z łącznikiem: kupno-sprzedaż, pralka-suszarka, ława-stół (przykłady pochodzą z internetowych Zasad pisowni i interpunkcji PWN). Jeżeli jednakże człon drugi zestawienia pełni funkcję określenia członu pierwszego, to wówczas zestawienia mają pisownię rozłączną: artysta malarz, lekarz chirurg, ryba piła – w tego typu złożeniach człony mają stosunek nierównorzędny artysta malarz to artysta będący przede wszystkim malarzem, lekarz chirurg to lekarz ze specjalnością chirurgiczną. Jak zauważa profesor Mirosław Bańsko w swoich poradach dotyczących pisowni zestawień (Poradnia językowa PWN), „zasady pisowni polskiej zmuszają nas niekiedy do subtelnych i niestety subiektywnych rozróżnień” na przykład w sprawie, czy urządzenie, które pierze i suszy jest jednocześnie pralką i suszarką (pralka-suszarka) czy też bardziej pralką, a suszarka to tylko jej dodatkowa funkcja (pralkosuszarka).

Profesor Mirosław Bańko zauważa, że zapis z łącznikiem -o- „zwalnia nas z obowiązku odmieniania pierwszego członu, ale sprawia, że budowa wyrazu staje się mniej wyraźna” (Poradnia językowa PWN), zaś pisownia z dywizem wymaga jednoczesnej odmiany obydwu członów nazwy, co zdaje się być zarówno niewygodne, jak i skomplikowane, „a przy tym bezafiksalne zestawienie członów sprawia wrażenie, jakby chodziło o przedmiot wykonany doraźnie. Chcąc uniknąć tych niedogodności i jednocześnie nie łamać zasad ortografii, sięgamy po zapis łączny, z interfiksem, który narzuca interpretację desygnatu, nie zawsze pożądaną (…) Być może tego rodzaju dylematy – a nie tylko nieznajomość ortografii – sprawia, że w tekstach pojawiają się zapisy skądinąd funkcjonalne, choć niezgodne z zasadami” (Poradnia językowa PWN).

Profesor stwierdza także w tym samym źródle, iż „na szczęście (podkr. J. Kuchta) pewien wyłom w pisowni rzeczowników złożonych już nastąpił. Wbrew przywoływanej zasadzie już kilkadziesiąt lat temu upowszechniły się złożenia o członach znaczeniowo równorzędnych, a mimo to pisane łącznie, z interfiksem, np. chłoporobotnik, meblościanka, marszobieg. Językoznawcy, po okresie upominania się o zapis chłop-robotnik, mebel-ścianka, marsz-bieg, pogodzili się z pisownią łączną”. W innym miejscu jednakże profesor pisze: „Dotychczasowe zmiany w polskiej pisowni nie napawają jednak optymizmem, gdyż zamiast wprowadzać więcej swobody, sprowadzały się do zastępowania jednych zapisów innymi” (Poradnia językowa PWN).

Jak wynika z wyżej przytoczonych zasad ortografii, wyraz, o którym mowa w pytaniu, możemy zapisać z dywizem (ptak-pajacyk) lub zamiast dywizu użyć spójki -o- (ptakopajacyk), nie można jednak użyć jednocześnie dywizu i spójki -o-.

                                                                                                                                  Jacek Kuchta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy łączna pisownia „pieprz grubomielony” jest poprawna?

Zasada dotycząca pisowni połączeń przysłówków i imiesłowów przymiotnikowych, do których należy połączenie grubo mielony, jest prosta: piszemy je rozdzielnie. Wyjątkowo, jeśli człony takiego połączenia scaliły się, tj. „nie wykazują już doraźnej cechy obiektu, do którego się odnoszą, lecz – niekiedy ze zmianą znaczenia – stanowią o jego trwałej właściwości”, pisane są łącznie, np. płyta długogrająca, zestaw głośnomówiący, chory słabowidzący. Wyrażenie pieprz grubo mielony chyba jednak nie należy do tej grupy, choć w pewnym sensie – jako nazwa jednego z gatunków pieprzu – stanowi o jego trwałej właściwości.

Łączna pisownia takich wyrazów z pierwszym członem grubo‑, jak gruboskórny, gruboziarnisty, grubokościsty, grubodzioby, grubokroplisty itp., zarejestrowanych w Wielkim słowniku ortograficznym PWN, wynika natomiast z innej zasady ortograficznej. Nie są to bowiem połączenia przysłówka i imiesłowu przymiotnikowego lub przymiotnika, lecz przymiotniki złożone, utworzone od  połączeń rzeczownika i przymiotnika: gruboskórny ‘o grubej skórze’, gruboziarnisty ‘mający grube ziarna’, grubokościsty ‘o grubych kościach’, grubodzioby ‘o grubym dziobie’, grubokroplisty ‘charakteryzujący się grubymi kroplami’.

Jacek Kuchta
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „historyczno-prawny” czy historycznoprawny”?

Przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo piszemy zawsze z łącznikiem. Jak czytamy w Zasadach pisowni i interpunkcji polskiej PWN, „wyznacznikiem formalnym może tu być spójnik i, który podstawiamy zamiast łącznika”, na przykład flaga biało-czerwona, czyli biała i czerwona, Akademia Górniczo-Hutnicza, czyli górnicza i hutnicza, kraj przemysłowo-rolniczy, czyli przemysłowy i rolniczy (patrz http://sjp.pwn.pl/zasady/Pisownia-przymiotnikow-zlozonych-typu-I-bialo-czerwony-I;629540.html). Przymiotniki zaś złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takie, w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, pisze się łącznie, np. rzymskokatolicki = katolicki w obrządku rzymskim (patrz http://sjp.pwn.pl/zasady/Pisownia-przymiotnikow-zlozonych-typu-jasnoniebieski-rolniczoprzemyslowy-dwuipolletni-przeszloroczny-szaroniebieskosrebrzysty;629465.html).

Myślę, że – powołując się na wyżej wymienione zasady ortograficzne – podany w pytaniu przymiotnik można zapisać zarówno łącznie, jak i z dywizem, w zależności od tego, co dokładnie chcielibyśmy wyrazić: historycznoprawny to ‘dotyczący historii prawa’, a historyczno-prawny – ‘dotyczący prawa i historii’.

Jacek Kuchta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać określenie „nawozy długodziałające”, razem czy osobno?

Zgodnie z zasadą podaną w Wielkim słowniku ortograficznym PWN: „wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi jest imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia i pisze rozdzielnie”, podane wyrażenie powinniśmy zapisywać osobno: nawozy długo działające.

Magdalena Staknis

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 00:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Wprowadzono do polszczyzny angielski rzeczownik „orienteering” ‘bieg na orientację’. Czy można używać jego spolszczonej wersji „orientiring” oraz utworzyć od niego przymiotnik „orienteeringowy” („orientiringowy”)?

Jak pisze profesor Jerzy Bralczyk, „sufiks -ing jest tak już u nas rozpowszechniony, że niedługo będzie traktowany jak polski”, o czym świadczy obecność w języku polskim takich wyrazów, jak trening, doping, holding, surfing, monitoring oraz (nowszych) mobbing czy kontroling. W Poradni językowej PWN profesorowie Bralczyk i Bańko opowiadają się w swoich opracowaniach za pisownią spolszczoną (patrz hasła kontroling i seksting). W wypadku rzeczownika orieteering należy jednak zastanowić się, czy potrzebne jest wprowadzanie klejonego obcego słowa, skoro istnieje już polskie określenie bieg na orientację. Stosowanie go wydaje się raczej świadczyć o panującej wśród dziennikarzy sportowych fascynacji angielszczyzną.

Jacek Kuchta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w nazwie funkcji „Zastępca Dyrektora ds. Techniczno-Administracyjnych” ostatni element – „Administracyjnych” – też piszemy wielką literą?

Jak podają zasady pisowni, nazwy godności piszemy małą literą, np. rektor, prezes, dyrektor, zatem małymi literami powinniśmy zapisywać również nazwę zastępca dyrektora ds. techniczno-administracyjnych. Zasady pisowni pozwalają jednak używać w nazwach tego typu w pewnych wypadkach wielkich liter. Zgodnie ze zwyczajem wolno tak postąpić wówczas, gdy nazwa godności odnosi się do konkretnej osoby. Należy też używać wielkich liter dla wyrażenia szacunku dla osoby zajmującej takie stanowisko, na przykład adresując do niej pismo. W takim wypadku wielką literą piszemy również człon występujący po łączniku: Zastępca Dyrektora ds. Techniczno-Administracyjnych.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać wyrażenie „W/wielki J/jubileusz R/roku 2000”?

Poprawny zapis to: Wielki Jubileusz Roku 2000 – zgodnie z zamieszczoną w Zasadach pisowni ogólną regułą, że wielką literą piszemy nazwy imprez międzynarodowych lub krajowych, którym organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł. Jeszcze dokładniej problem pisowni tego typu nazw regulują Zasady pisowni słownictwa religijnego, zatwierdzone przez Radę Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk 7 maja 2004 r. Mówią one, że jednostkowe nazwy obchodów, rocznic i jubileuszy piszemy dużymi litrami, np. Światowy Dzień Młodzieży, Rok Święty, Rok Jubileuszowy.

Łukasz Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 17. Styczeń 2024 - 17:18; osoba wprowadzająca: Martyna Wielewska-Baka

Jak zapisywać wyrażenie „SAMORZĄD UCZNIOWSKI”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czy mamy do czynienia z nazwą własną, odnoszącą się w tej właśnie formie do konkretnej organizacji tego typu w konkretnej szkole, czy też z wyrażeniem pospolitym. W pierwszym wypadku poprawna jest pisownia obu członów wielkimi literami. Jak jednak pisze Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN, ponieważ w szkołach zazwyczaj działa tylko jeden taki samorząd, pisownia małymi literami nie stałaby się źródłem nieporozumienia.

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwę czasopisma „PRZYJACIEL STRAŻY OGNIOWEJ”?

W tytułach gazet, czasopism i cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych wielką literą piszemy wszystkie wyrazy (z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw). Zatem poprawny zapis nazwy tego czasopisma to: Przyjaciel Straży Ogniowej.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „leciał Mosquito PR-Mk9”?

Pisownię nazw samolotów reguluje ta sama zasada, która dotyczy również nazw innych wyrobów przemysłowych, np. samochodów, motocykli, rowerów, aparatów radiowych i telewizyjnych, aparatów fotograficznych, zegarków. Mówi ona, że wielką literą piszemy nazwy marek, a więc w tym wypadku modeli samolotów, małą zaś nazwy konkretnych wyrobów tej marki, czyli w tym wypadku konkretnych samolotów. Zgodnie z tą zasadą piszemy zatem Leciał samolotem Mosquito PR-Mk9, ale Leciał mosquito PR-Mk9. O tym, że symbole literowe również w tym drugim wypadku zapisujemy dużymi literami, pisze Jerzy Bralczyk, odpowiadając w Poradni Językowej PWN na pytanie dotyczące pisowni nazwy Ford Focus RS WRC, por.: „A literki i cyferki, które są rzadko używane przy nazywaniu konkretnego egzemplarza, piszemy zawsze tak samo...”.

Aleksandra Kropacz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy nazwę koktajlu alkoholowego w zdaniu „Piliśmy KRWAWĄ MERY”: małymi czy dużymi literami?

W Wielkim słowniku ortograficznym PWN odnotowana jest tyko jedna wersja pisowni tego wyrażenia: Krwawa Mary (zob. http://sjp.pwn.pl/so/Krwawa-Mary;4455280.html). Jednak reguła ortograficzna dotycząca pisowni różnego rodzaju wyrobów przemysłowych mówi, że nazwy takich wyrobów, m.in. napojów, używane jako nazwy pospolite konkretnych przedmiotów, a nie jako nazwy marek i typów, piszemy małą literą, np. kryniczanka, ustronianka, napoleon (= koniak), tokaj, wyborowa (= wódka). Zatem zgodnie z tą regułą powinniśmy pisać Piliśmy krwawą mary, ale koktajl alkoholowy o nazwie Krwawa Mary. Jan Grzenia z Poradni Językowej PWN zauważa jednak, że w praktyce niełatwo odróżnić użycie nazw typu Krwawa Mary, Pan Tadeusz, Johnnie Walker jako własnych od ich użycia pospolitego. Jego zdaniem bezpieczniejsze jest zatem stosowanie zapisu wielką literą w wypadku liczby pojedynczej, oczywiste zaś jest użycie małej litery w wypadku liczby mnogiej. Ale z drugiej strony autor tej porady pisze: „skoro jednak reguła powiada, że wyrazy pochodzące od nazw własnych, a oznaczające konkretne przedmioty, należy pisać małymi literami, lepiej będzie stosować ją konsekwentnie niż odstępować od niej w imię niejasnych kryteriów”.

Aleksandra Kropacz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „przykłady z kraju i z zagranicy” jest poprawny?

Tak. Rzeczownik zagranica piszemy tutaj łącznie, ponieważ oznacza on abstrakcyjny obszar: ‘obce kraje’; coś jest z zagranicy, a więc pochodzi z państwa innego niż rodzime. Świadczy o tym kontekst wyrażenia przyimkowego z kraju, które wystąpiło w kontrastowym znaczeniu, ale w tej samej formie gramatycznej (z + dopełniacz) co wyrażenie z zagranicy.
Pisownia rozdzielna zza granicy byłaby poprawna w odniesieniu do sytuacji, gdy coś było za granicą, czyli znajdowało się fizycznie poza linią graniczną danego kraju, rezerwatu, miasta, parku, działki, słowem: każdego wyznaczonego terenu.

Jakub Orzeszek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: wysoko wykwalifikowany czy wysokowykwalifikowany?

Zapis poprawny to wysoko wykwalifikowany, ponieważ połączenia przysłówków z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy oddzielnie – z wyjątkiem wyrażeń, które się scaliły (np. płyta długogrająca, zestaw głośnomówiący), ale wysoko wykwalifikowanych do nich nie należy.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „wewnątrzuszny” czy „wewnątrz uszny”?

Poprawną formą jest wewnątrzuszny, ponieważ przymiotnik ten pochodzi od wyrażenia przyimkowego wewnątrz ucha (np. wewnątrzuszny aparat słuchowy to ‘aparat słuchowy umieszczony wewnątrz ucha’), w związku z czym człon wewnątrz‑ pełni w nim funkcję przedrostka, a w języku polskim wszystkie przedrostki pisze się łącznie z wyrazami pospolitymi.   

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisać „nie” w wyrażeniu „przyczyna nie/przekazywania wpłat”: razem czy osobno?

Należy pisać przyczyna nieprzekazywania wpłat, ponieważ przekazywanie to rzeczownik odczasownikowy, a według reguł pisowni polskiej partykułę nie z rzeczownikami piszemy łącznie.

Dominika Potocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać nazwę „mikro/przedsiębiorstwo”: razem czy z łącznikiem?

W języku polskim wszystkie przedrostki rodzime i obce w połączeniu z wyrazami pospolitymi piszemy łącznie. Poprawny zapis to zatem mikroprzedsiębiorstwo.

Weronika Pochylska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać przymiotnik „czasowo/jakościowy”: osobno czy z łącznikiem?

Przymiotnik czasowo-jakościowy należy pisać z łącznikiem, ponieważ jest on złożony z członów równorzędnych znaczeniowo. Jak wynika z przykładów znalezionych w Internecie, kompromis czasowo-jakościowy to ‘kompromis dotyczący relacji czasu i jakości’ (nie zaś ‘kompromis dotyczący jakości czasu’), efekty czasowo-jakościowe to ‘efekty dotyczące czasu i jakości’ (nie zaś ‘efekty dotyczące jakości czasu’), a parametry czasowo-jakościowe to parametry dotyczące czasu i jakości’ (nie zaś ‘parametry dotyczące jakości czasu’).    

Justyna Michalska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „ciemnoblond” jest poprawna?

Tak, wyraz ten zapisujemy łącznie, ponieważ o pisowni przymiotników złożonych – również tych nieodmiennych – decyduje to, jak są zbudowane: z członów równorzędnych czy nierównorzędnych. W tym wypadku blond jest członem nadrzędnym, a ciemno‑ podrzędnym, dopełniającym znaczenie drugiego członu, a cały wyraz nazywa jeden kolor o ciemnym odcieniu.

Weronika Pochylska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wyrażenie „zjazd absolwentów” w zdaniu „W lipcu 1925 r. odbył się w seminarium zjazd absolwentów” należy napisać małymi literami?

Wyrażenie to należy zapisać małymi literami, gdyż nie jest to nazwa własna tego wydarzenia. Wielkich liter należałoby użyć, gdyby organizatorzy zjazdu zdecydowali się nadać mu – jak to określają Zasady pisowni – specjalny tytuł, np. I Zjazd Absolwentów Męskiego Seminarium Nauczycielskiego w Łomży.  

Magdalena Szczepińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 19:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 19:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który wariant pisowniany wybrać: „Był nauczycielem liceum/Liceum w Aleksandrowie”?

Zgodnie z zasadami zawartymi w Wielkim słowniku ortograficznym PWN wielką literą zapisujemy nazwy jednostkowe urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych. W podanym przykładzie liceum nie występuję jako nazwa indywidualna, ponieważ nie wskazano numeru czy patrona szkoły, zatem wyraz zapisać należy małą literą.

Agnieszka Felczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 19:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 19:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać PANIE PROFESORZE w nagłówku listu?

Oba człony wyrażenia Panie Profesorze piszemy w nagłówku listu wielkimi literami. Piszemy tak ze względów grzecznościowych, by okazać adresatowi szacunek.

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 18:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 18:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Powinno się pisać: „specjalista ds. inwestycji” czy „Specjalista ds. Inwestycji”?

Według Zasad pisowni (zawartych m.in. w Nowym słowniku ortograficznym PWN) nazwy stanowisk, funkcji i tytułów piszemy małymi literami, powinniśmy więc pisać specjalista ds. inwestycji. Dużymi literami nazwy stanowisk możemy zapisać tylko w funkcji grzecznościowej, np. w piśmie skierowanym do osoby pełniącej dane stanowisko (np. Szanowny Panie Profesorze), ale nazw typu specjalista ds. inwestycji raczej nie używa się w tej funkcji.
Z kolei w wypadku wielowyrazowych nazw stanowisk umieszczanych na pieczątkach lub w drukach firmowych dopuszcza się pisownię pierwszego wyrazu wielką literą ze względu na to, że wyraz ten zajmuje pierwsze miejsce w tekście. Prof. Małgorzata Marcjanik w Poradni Językowej PWN zaleca jednak w tej sytuacji pisownię małymi literami.

Aneta Kulwikowska 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 18:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 18:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „wyspa Ołowianka” czy „Wyspa Ołowianka”?

Zapis powinien być następujący: wyspa Ołowianka. Wynika on z reguły, która mówi, że jeśli geograficzna nazwa własna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, półwysep, cieśnina, tama, kanał, morze, jezioro, wyspa, pustynia, wyżyna itp. piszemy małą literą, natomiast człon drugi – wielką, np. morze Marmara, półwysep Hel, pustynia Gobi, wyspa Uznam.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak stosować duże i małe litery w zapisie nazw: IMPERIUM RZYMSKIE, CESARSTWO RZYMSKIE, REPUBLIKA RZYMSKA?

Praktyczny słownik poprawnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej (wyd. Kurpisz, Poznań 1995 i 2002) podaje pisownię powyższych połączeń wyrazowych od małych liter: imperium rzymskie (s. 180), republika rzymska (s. 13), cesarstwo rzymskie (s. 243).
Natomiast zdaniem Mirosława Bańki wyrażonym w internetowej Poradni Językowej PWN Cesarstwo Rzymskie (po łacinie Imperium Romanum) to nazwa własna, dlatego należy ją zapisywać wielkimi literami. Można traktować ją też jako nazwę opisową i pisać ją małymi literami. Oba zapisy są rozpowszechnione.
Gdyby zastosować argumentację Mirosława Bańki, uzasadnienie miałby również zapis Imperium Rzymskie, polski odpowiednik formy Imperium Romanum, jednak można tu też stosować zapis małymi literami.

Milena Starczewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „pomnik cesarza Wilhelma I” czy „pomnik Cesarza Wilhelma I”?

Nazwy pomników należą do nazewnictwa miejskiego, podobnie jak nazwy ulic, placów, rond, parków itp., a w nazwach z tej grupy pierwszy człon, gdy jest nazwą gatunkową (nazywającą typ obiektu), zapisuje się od małej litery, natomiast pozostałe człony nazwy – od wielkiej litery, np. ulica Długa, plac Niepodległości. Zasady pisowni zawarte m.in. w Wielkim słowniku ortograficznym podają dwa następujące przykłady zapisywania nazw pomników: pomnik Mikołaja Kopernika, pomnik Mickiewicza, które zostały też powtórzone w samym tekście słownika ortograficznego pod hasłem pomnik, gdzie znajdziemy też kolejne przykłady nazw pomników: pomnik Bohaterów Warszawy, pomnik Lotnika, pomnik Nike, pomnik Zaślubin Polski z Morzem. Żaden z tych przykładów nie jest jednak w pełni analogiczny do nazwy pomnika, której dotyczy pytanie, ponieważ żaden po członie pomnik nie zawiera rzeczownika pospolitego o charakterze gatunkującym, jakim jest wyraz cesarz. Pojawia się tu bowiem problem, czy wyraz cesarz wchodzi w skład właściwej nazwy własnej pomnika, czy jest to raczej rozwinięta nazwa opisowa (pomnik cesarza Wilhelma I, a właściwa nazwa to pomnik Wilhelma I). Jednak gdyby posłużyć się analogią do pisowni ulic, np. do nazwy ul. Królowej Jadwigi, to również do zapisu rzeczownika cesarz powinno się zastosować wielką literę: pomnik Cesarza Wilhelma I.

Paweł Żukowski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „plac Rynek Żydowski” jest poprawna?

Jeśli wyraz plac jest jedynie nazwą gatunkową (rodzajową), to piszemy go małą literą, natomiast pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – dużą. W tym wypadku Rynek Żydowski jest nazwą tradycyjną, dawną, a plac – gatunkową. Wyrażenie zostało więc napisane poprawnie.

 Alicja Chrzanowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Park Strzelecki” dla parku miejskiego w Krakowie jest poprawna?

Poprawna pisownia to park Strzelecki. Nazwa ta należy do nazewnictwa miejskiego, a człon park jest nazwą gatunkową i tak jak człon ulica, molo czy pomnik  w nazwach własnych ulic, mol czy pomników zapisujemy go małą literą. Natomiast drugi człon, stanowiący właściwą nazwę własną, zapisujemy dużą literą.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę MOST WOLNOŚCI CZWARTEGO CZERWCA?

Poprawnie zapiszemy most Wolności Czwartego Czerwca (lub most Wolności 4 Czerwca). Taki zapis jest motywowany regułą, która głosi, że jeśli stojący na początku wyraz (np. plac, ulica, most etc.) jest nazwą gatunkową, czyli określającą typ obiektu, zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą (jak ulica Długa, plac Niepodległości).

Magdalena Basińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę PARK SANITARIUSZKI INKI?

Jest to nazwa obiektu miejskiego, zatem zapisujemy ją w następujący sposób: park Sanitariuszki Inki, analogicznie do nazw ulic, placów, rynków itp., np. ulica Królowej Jadwigi, ulica Księcia Józefa, ulica Księdza Jerzego Popiełuszki.

Aleksandra Chajewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „zasilacz wysoko-częstotliwościowy” jest poprawna?

Zgodnie z zasadą, że przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo pisze się łącznie, poprawną pisownią jest zasilacz wysokoczęstotliwościowy (ponieważ przymiotnik ten znaczy ‘dotyczący wysokich częstotliwości’).

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „wewnątrz wydziałowy” czy „wewnątrzwydziałowy”?

Poprawny zapis tego przymiotnika to wewnątrzwydziałowy, znaczy on bowiem ‘znajdujący się wewnątrz wydziału, dotyczący spraw wewnątrz wydziału’, a zatem pochodzi od wyrażenia przyimkowego wewnątrz wydziału. Przymiotniki pochodzące od wyrażeń przyimkowych zapisujemy łącznie, ponieważ motywujący je przyimek, wchodząc w skład nowego wyrazu, staje się w nim przedrostkiem, a w języku polskim wszystkie przedrostki pisze się łącznie z wyrazami pospolitymi, por. międzywydziałowy, ponadwydziałowy, pozawydziałowy, przywydziałowy.

Paulina Pitek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy wyrażenie „tupu/tupu”: z łącznikiem, z przecinkiem czy po prostu osobno (bez żadnego znaku)?

Wyrażenie tupu-tupu piszemy z łącznikiem, ponieważ jest to para wyrazów podobnie brzmiących występujących zawsze razem, mających charakter zestawień równorzędnych, jak łapu-capu, gadu-gadu, szuru-buru, stuku-puku.

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „partnerstwo publiczno-prywatne” jest poprawny?

Tak, ponieważ łącznik występujący pomiędzy członami tego przymiotnika złożonego sygnalizuje ich równorzędność. Partnerstwo, o którym mowa, jest w niektórych swych aspektach publiczne, w innych zaś prywatne, obie domeny jednak występują równocześnie.

Jakub Orzeszek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawna jest pisownia „niestanowiący”?

Partykułę nie piszemy z imiesłowami przymiotnikowymi (zarówno czynnymi jak i biernymi) łącznie, zatem pisownia niestanowiący jest poprawna. 
W pewnych sytuacjach jednak poprawna jest tylko lub również pisownia rozdzielna. Ta pierwsza sytuacja zachodzi w wypadku wyraźnych przeciwstawień, np. nie stanowiący, ale ustanowiony; ustanowiony, a nie stanowiący, a także w konstrukcjach ze spójnikami ani lub ni, np. ani stanowiący, ani ustanowiony. Z drugą sytuacją mamy do czynienia w wypadku wyraźnie czasownikowego znaczenia imiesłowu stanowiący, np. Dom, nie stanowiący już jej własności, był jednak obiektem jej nieustannej troski (poprawna jest też oczywiście pisownia łączna: Dom, niestanowiący już jej własności, był jednak obiektem jej nieustannej troski).
 
 Daria Lewicka
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „brunatno/czerwony”: łącznie czy z dywizem?

Pisownia tego przymiotnika zależy od jego znaczenia i budowy, mianowicie od tego, jaki charakter mają człony, z których jest on zbudowany: równorzędny czy nierównorzędny. Jeśli mamy problem ze stwierdzeniem, czy wymienione człony są równorzędne, w celu rozstrzygnięcia tego problemu należy sprawdzić, czy można między nimi wstawić spójnik i, np.  słownik polsko-angielski ‘słownik polski i angielski’, ale słownik staroangielski ‘słownik starej wersji języka angielskiego’.

Jeśli oba wyrazy tworzące ten przymiotnik są równorzędne znaczeniowo, czyli chodzi o coś, co jest brunatne i czerwone (częściowo brunatne, a częściowo czerwone), to złożenie to zapiszemy przy użyciu łącznika: brunatno-czerwony.

Człony te jednak mogą mieć również charakter nierównorzędny, ponieważ brunatny to ‘ciemnobrązowy z odcieniem szarawym lub czerwonawym’. Jeśli użyjemy tego przymiotnika w znaczeniu ‘czerwony z odcieniem brunatnym’, poprawny będzie zapis łączny: brunatnoczerwony.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami zapisać wyrażenie „W/wiktoria G/grunwaldzka”?

Wyrażenie to zapisuje się małymi literami, ponieważ jest to nazwa wydarzenia historycznego, por. bitwa pod Grunwaldem, wojna trzynastoletnia. Wielką literę można tu jednak zastosować ze względów uczuciowych, np. przy okazji obchodów rocznicy tego wydarzania.

Dominika Bogdańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „wszystkie urzędy skarbowe województwa pomorskiego” czy „wszystkie Urzędy Skarbowe województwa pomorskiego”?

Poprawny jest pierwszy wariant pisowniany, tzn. wszystkie człony należy zapisać małymi literami, ponieważ występują one w liczbie mnogiej, co oznacza, że wyrażenie urząd skarbowy pełni w tym zdaniu funkcję wyrazu pospolitego.

Aleksandra Chajewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „Potop Szwedzki” czy „potop szwedzki”?

Preferowana i neutralna jest forma druga: potop szwedzki, ponieważ w ten właśnie sposób – przy użyciu małych liter – reguły pisowni polskiej zalecają zapisywać nazwy wydarzeń dziejowych. Jednak gdy stosunek piszącego do tego wydarzenia jest bardzo emocjonalny lub z jakiegoś powodu świadomie pragnie zaznaczyć jego rangę, np. w tekście rocznicowym, dopuszczalna jest też wersja z wielkimi literami: Potop Szwedzki.

Jakub Orzeszek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać NORBERTANKA: małą czy dużą literą?

Nazwę norbertanka zapisujemy małą literą, ponieważ tak właśnie piszemy nazwy członków i członkiń zgromadzeń zakonnych, por. szarytka, jezuita, dominikanin, benedyktyni, salezjanie. Dużej litery należy używać tylko wówczas, gdy wyraz ten wchodzi w skład nazwy własnej, np. ulica Norbertanek, kościół Norbertanek, klasztor Norbertanek (jako nazwa budynku klasztornego). Dużymi literami piszemy też nazwę własną zgromadzenia zakonnego sióstr norbertanek, czyli nazwę Zgromadzenie Sióstr Kanoniczek Regularnych Zakonu Premonstratensów.

 

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w zdaniu „Dowódca jednostki pilotował pierwszego mosquito” nazwa samolotu została zapisana poprawnie?

Nazwa samolotu została w tym zdaniu zapisana poprawnie małą literą, ponieważ wyraz mosquito wystąpił tu nie jako nazwa marki (którą jako nazwę własną należy zapisywać dużą literą), lecz jako nazwa konkretnego wyrobu tej marki, czyli nazwa pospolita.

Justyna Michalska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „Lokalny Urząd Skarbowy” czy „lokalny urząd skarbowy”?

Nazwy typów urzędów, np. urząd skarbowy, urząd gminy, urząd stanu cywilnego piszemy małą literą, natomiast gdy chcemy napisać o konkretnej jednostce, wszystkie człony nazwy piszemy dużymi literami, np. Drugi Urząd Skarbowy w Rzeszowie, Urząd Miasta Lublina. Wyrażenie lokalny urząd skarbowy należy do tej pierwszy grupy nazw (nie jest nazwą własną), więc piszemy je małymi literami.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy pisać KATEDRA OLIWSKA?

Poprawny zapis to: katedra oliwska. Wyrażenie to nie jest właściwą nazwą własną katedry w oliwie, lecz wyrażeniem opisowym, podobnie jak archikatedra oliwska, archikatedra gdańska, bazylika archikatedralna w Gdańsku-Oliwie. Nazwa własna katedry oliwskiej to: kościół pw. Trójcy Świętej, Najświętszej Maryi Panny i św. Bernarda.
Pisownię nazwy kościół pw. Trójcy Świętej, Najświętszej Maryi Panny i św. Bernarda ustala reguła, według której w wypadku nazw własnych kościołów (jako budynków) wyrazy kościół, bazylika, katedra, sanktuarium itp. piszemy małą literą, a dużą literą piszemy tylko ten człon, od którego zaczyna się właściwa nazwa własna, np. kościół Mariacki, kościół Dominikanów i kościół Ojców Dominikanów, kościół Świętego Marka (ale skrót piszemy zawsze małą literą, zatem: kościół św. Marka, kościół oo. Dominikanów), kościół pod wezwaniem (pw.) Świętego Wojciecha, sanktuarium Świętego Józefa, kościół Na Skałce. Możliwa jest również pisownia kościół dominikanów, jeśli dominikanów nie jest nazwą własną budynku, lecz jedynie wyrażeniem określającym kościół, który należy do dominikanów, a może nosić jakąś inną nazwę, nieistotną w danym kontekście.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami zapisać słowo „nr” w nazwie „Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr/nr 5”?

Zapis powinien być następujący: Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5, zgodnie z regułą, że wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a  występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Szkoła Podstawowa nr 105 w Warszawie.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU?

Małymi literami piszemy wyrażenie uniwersytet trzeciego wieku wtedy, gdy mamy na myśli ogólnie placówkę oświatową, która prowadzi działalność dydaktyczną wśród osób w podeszłym wieku, np. Początki ruchu uniwersytetów trzeciego wieku sięgają 1972 r. Natomiast wielkimi literami należy pisać to wyrażenie wówczas, gdy stanowi ono nazwę własną lub część nazwy własnej, np. Uniwersytet Trzeciego Wieku w Wejherowie, Uniwersytet Trzeciego Wieku w Białymstoku, Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku, Jagielloński Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Aneta Kulwikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wyraz „trylogia” w odniesieniu do utworu Sienkiewicza można zapisać małą literą?

Zależy to do kontekstu. Wyraz ten najczęściej występuje w funkcji tytułu odnoszącego się do trzech powieści Sienkiewicza i wówczas zapisywany jest wielką literą: Trylogia . Może też pełnić funkcję wyrazu pospolitego i wtedy zapisujemy małą literą. Przykładem odmiennych użyć tego rzeczownika mogą być zdania:
a) Ostatnio przeczytałam Trylogię Sienkiewicza.
b) Ogniem i mieczem, Potop i Pan Wołodyjowski zaliczają się do trylogii.

Dominika Bogdańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020” jest poprawna?

Wyrażenie to jest tytułem aktu prawnego, a zgodnie z Zasadami pisowni zawartymi w Wielkim słowniku ortograficznym języka polskiego w pełnych nazwach ustaw i uchwał pierwszy wyraz zapisuje się dużą literą, kolejne zaś – małymi literami.
Międzyinstytucjonalny przewodnik redakcyjny podaje, że jeżeli od słowa strategia rozpoczyna się pełna nazwa dokumentu, należy stosować zasadę zapisu pierwszego słowa tytułu od wielkiej litery, jeżeli jest on jednak częścią nazwy niepełnej (obiegowej) lub określa jakąś ideę lub proces, należy wszystkie człony zapisać małą literą. Piszemy zatem np. Strategia rozwoju edukacji formalnej (to całościowa nazwa dokumentu, a więc pierwszy człon należy pisać dużą literą) ale: strategia lizbońska (to nazwa obiegowa, zatem obie części zapisujemy małymi literami). Nie ma natomiast zasady, która pozwalała by wielowyrazowe nazwy dokumentów pisać dużymi literami, pisownia Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 jest więc niepoprawna. Prawidłowym zapisem jest w tym wypadku (zakładając, że jest to pełna nazwa dokumentu) Strategia rozwoju województwa pomorskiego 2020.
W Internecie omawiana nazwa jest wielokrotnie pisana dużymi literami, co wynika z przeniesienia do języka polskiego pisowni nazw tego typu dokumentów z języka angielskiego. Nie jest to jednak praktyka pisowniana godna polecenia.

Oktawia Czechowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać nazwę: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA W SPRAWIE WYROBÓW MEDYCZNYCH WYDAWANYCH NA ZLECENIE?

Jeśli chodzi o zapisywanie tytułów aktów prawnych, do których należy rozporządzenie, to wielką literę stosujemy tylko w ich pierwszym wyrazie. Jeśli chodzi o pisownię wyrażenia minister zdrowia, które jest nazwą urzędu jednoosobowego, to – jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN – chociaż takie nazwy zazwyczaj piszemy małą literą, to w aktach prawnych wszystkie człony nazw urzędów jednoosobowych piszemy wielką literą (warto też zwrócić uwagę, że również w innych tekstach nazwy te możemy zapisać wielką literą, pod warunkiem że odnoszą się one do konkretnych osób).
Zatem poprawna wersja tytułu, o który Pan/Pani pyta, to: Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.

Aneta Wadowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą pisze się wyraz PIETA?

Zgodnie z regułą podaną w Zasadach pisowni pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach dzieł sztuki piszemy wielką literą, zatem wyraz Pieta jako tytuł dzieła sztuki (rzeźba Michała Anioła powstała w latach 1498–1500, znajdująca się w Bazylice Świętego Piotra w Rzymie) zapiszemy od dużej litery.

Natomiast jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego, wyraz pospolity pieta ‘motyw w sztuce, przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa’ piszemy od małej litery.

Milena Starczewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Park Wodny” jest poprawna?

Pisownia ta jest poprawna tylko wtedy, gdy mamy na myśli nazwę własną konkretnego parku wodnego, np. Z okazji Dnia Dziecka jedziemy jutro do Parku Wodnego w Krakowie.
Natomiast mając na uwadze jakichś dowolny obiekt sportowo-rekreacyjny, którego główną częścią są baseny kąpielowe, zapisujemy to wyrażenie małymi literami, np. Z okazji Dnia Dziecka jedziemy jutro do parku wodnego.

Aneta Kulwikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyrażenie MARSZ ŻAŁOBNY Chopina?

Według zasad ortografii języka polskiego w tytułach utworów muzycznych wyraz, który jest nazwą gatunkową utworu, piszemy małą literą, np. symfonia Pastoralna, nokturn Es-dur, sonatina a-moll, IX symfonia Beethovena, sonata Księżycowa. Zgodnie z tą zasadą powinniśmy więc pisać: marsz Żałobny Chopina, przyjęła się jednak pisownia Marsz żałobny. Uzasadniona jest także często stosowana pisownia marsz żałobny – jako nazwa pewnej odmiany marsza, czyli wyrażenie pospolite, por. np. wyrażenie marsz żałobny z sonaty b-moll Fryderyka Chopina.

Jakub Orzeszek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę KSIĄŻKA EWIDENCJI SZKOLEŃ WYDZIAŁU REMONTÓW?

Jeśli jest to tytuł konkretnego dokumentu dla konkretnego wydziału, to nazwa tego dokumentu powinna być zapisana w następujący sposób: Książka ewidencji szkoleń Wydziału Remontów. Jeśli natomiast wyrażenie to odnosi się do typu dokumentu, wszystkie wyrazy zapiszemy małymi literami: książka ewidencji szkoleń wydziału remontów.

Alicja Chrzanowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia nazw samolotów w zdaniu „Hurricany zostały pokonane przez Messerschmitty” jest poprawna?

Nie. Zarówno hurricany, jak i messerschmitty wystąpiły w tym zdaniu jako nazwy konkretnych samolotów, nie oznaczają marki, nie są więc nazwami własnymi. Należy zatem pisać te wyrazy małymi literami, podobnie jak np. nazwę ford w zdaniu Jechał fordem.

Jacek Dzięgielewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia GOSPODA „JASKÓŁECZKA” jest poprawna?

Słowo gospoda w różnych kontekstach może być pisane dużą lub małą literą.
Małej litery, czyli zapisu gospoda „Jaskółeczka”, użyjemy zgodnie z zasadą, że wyrazy wchodzące w skład nazwy określającej kawiarnię, hotel, zajazd, aptekę, księgarnię, sklep, bar, winiarnię itp. piszemy wielką literą, natomiast jeśli wyraz stojący przed tą nazwą jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową) przedsiębiorstwa lub lokalu, piszemy go małą literą, np. kawiarnia Kryształowa lub winiarnia „Kryształowa”, winiarnia Bachus lub winiarnia „Bachus”, zajazd U Kmicica lub zajazd „U Kmicica”.
Jeśli natomiast słowo gospoda jest częścią nazwy własnej danego obiektu, wówczas należy zapisywać je dużą literą, np. restauracja Gospoda lub restauracja „Gospoda”.

Jacek Dzięgielewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę gdańskiej loży masońskiej „Eugenia p/Pod u/Ukoronowanym l/Lwem”?

Należy tę nazwę zapisać w następujący sposób: Eugenia pod Ukoronowanym Lwem. Do zapisywania tej nazwy stosujemy regułę, według której wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „Jezioro Genezaret” jest poprawny?

Jeśli nazwa własna geograficzna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, jezioro, półwysep itp. piszemy małą literą, natomiast człon drugi wielką, np. morze Marmara, pustynia Gobi, półwysep Hel. Zgodnie z powyższą zasadą poprawnym zapisem wyrażenia, którego dotyczy pytanie, jest jezioro Genezaret.

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Góra Grabarka” jest poprawna?

Zasady pisowni mówią, że wielowyrazowe nazwy geograficzne, w których wszystkie człony stanowią integralne składniki nazwy (a tak jest w wypadku połączeń rzeczownik + przymiotnik oraz rzeczownik + rzeczownik w dopełniaczu, zapisujemy wielkimi literami, np. Góry Świętokrzyskie, Góra Kościuszki. Natomiast jeśli stojący na początku nazwy wyraz: góra, jezioro, półwysep itp. jest tylko nazwą gatunkową (a tak jest w wypadku połączeń rzeczownik + rzeczownik w mianowniku), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, np. góra Śnieżka. Ponieważ rzeczownik Grabarka występuje w tej nazwie w mianowniku, zapis: Góra Grabarka jest niepoprawny, powinniśmy pisać góra Grabarka.

Joanna Niewiadomska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy ZIEMIA GDAŃSKA?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego w regule 128, nazwy okręgów administracyjnych współczesnych i historycznych, wyodrębnionych w strukturach kościelnych i państwowych, piszemy małymi literami, np. ziemia dobrzyńska, ziemia łęczycka.

Wprawdzie wyrażenie ziemia gdańska nigdy nie było nazwą jednostki administracyjnej, ale również należy je zapisywać małymi literami. Należy tak pisać po pierwsze ze względu na analogię do historycznych nazw okręgów administracyjnych typu wymienionych wyżej wyrażeń ziemia dobrzyńska i ziemia łęczycka, bo przeciętny Polak nie orientuje się przecież, które miejscowości były w I Rzeczypospolitej siedzibami ziem. Po drugie uzasadnieniem dla pisowni małymi literami jest to, że wyrażenie ziemia gdańska stanowi obecnie opisowe określenie regionu, którego centrum stanowi Gdańsk, a wielkimi literami piszemy tylko nazwy własne regionów, np. Pomorze Gdańskie, Gdańskie.

Piotr Wojnarowski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Wydawca żąda, by w książce historycznej poświęconej powstaniu warszawskiemu zastosować pisownię „Powstanie Warszawskie”. W książce tej pojawiają się jednak liczne nazwy innych wydarzeń historycznych, w tym nazwy powstań. Jak zapisywać tę nazwę?

Według Zasad pisowni nazwy wydarzeń historycznych powinno się zapisywać małymi literami, dopuszczalne jest jednak również użycie dużych liter ze względów uczuciowych. Ostateczną decyzję pozostawia się piszącemu. W Narodowym Korpusie Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk Powstanie Warszawskie częściej zapisywane jest małymi literami, w Internecie – jak się wydaje – częściej stosowaną formą zapisu tego wyrażenia jest powstanie warszawskie. Biorąc pod uwagę fakt, iż w książce mają znaleźć się również inne nazwy wydarzeń historycznych, warto byłoby zadbać o ujednolicenie pisowni. Wydaje się jednak, że dopuszczalne jest tu także wyróżnienie wielkimi literami tylko nazwy Powstanie Warszawskie – w intencji oddania szacunku dla jego uczestników w książce, której powstanie to jest głównym bohaterem.

Oktawia Czechowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy słowo „magistrat” należy pisać dużą literą?

Magistrat to termin używany potocznie na określenie organu wykonawczego samorządu terytorialnego w miastach. Magistrat był w Polsce nazwą oficjalną do 1933 r., kiedy tzw. ustawa scaleniowa (o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego) przemianowała magistraty na zarządy miejskie. Mimo to w języku potocznym wyraz ten był używany do 1950 r. (do czasu likwidacji samorządu). W innych znaczeniach słowo magistrat jest albo określeniem budynku, w którym siedzibę mają władze miasta (niekiedy dla odróżnienia od historycznego ratusza), albo całego urzędu miasta (zarządu miejskiego wraz z aparatem urzędniczym).

Wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych. Obecnie słowo magistrat nie jest oficjalną nazwą urzędu, dlatego należy zastosować pisownię małą literą.

Piotr Wojnarowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami pisać „G/geolog P/powiatowy” na pieczątce?

Zasady pisowni, zawarte m.in. w Nowym słowniku ortograficznym PWN, podaje, że nazwy stanowisk, funkcji i tytułów piszemy małymi literami. Zasadę tę należy stosować szczególnie wówczas, jeśli stosowane są przez osoby, których one dotyczą (jak jest w przypadku nazw stanowisk na stemplach). Zalecana jest więc pisownia geolog powiatowy.

Jeśli jednak nazwa wielowyrazowa znajduje się w osobnej linijce (a tak jest właśnie na pieczątce), wtedy dopuszcza się również pisownię pierwszego wyrazu wielką literą, ponieważ wielką literę stosuje się na początku wypowiedzeń rozpoczynających tekst.

Lidia Lewińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinno się pisać: „Generalny Wykonawca Budowy” czy „generalny wykonawca budowy”?

Według Zasad pisowni, zawartych m.in. w Nowym słowniku ortograficznym PWN, nazwy stanowisk, funkcji i tytułów piszemy małymi literami (np. minister spraw wewnętrznych).
Wielką literą możemy jedynie pisać nazwy urzędów jednoosobowych (np. Minister Spraw Zagranicznych), kiedy występują w tekstach prawnych lub kiedy odnosimy je do konkretnej osoby i używamy tytułu w pełnym brzmieniu. Sytuacja ta nie dotyczy jednak wyrażenia generalny wykonawca budowy.
Nazwę generalny wykonawca budowy powinniśmy więc pisać małą literą.

Lidia Lewińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w tekście prawniczym należy zastosować pisownię „Dyrektor Naczelny Muzeum Narodowego w Warszawie”?

Nazwy stanowisk piszemy zasadniczo małymi literami, poprawna jest więc pisownia dyrektor naczelny Muzeum Narodowego w Warszawie.

Wielką literą pisze się natomiast nazwy urzędów jednoosobowych w tekstach prawnych, ponadto – zgodnie ze zwyczajem – wielką literę można pisać te nazwy również w innych tekstach, jeżeli odnosimy je do konkretnej osoby i używamy ich w pełnym brzmieniu. W tekście prawniczym należy zatem stosować pisownię Dyrektor Naczelny Muzeum Narodowego w Warszawie.

Milena Starczewska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak nazwać inicjatywę gromadzenia w szkołach podręczników i obracania nimi we wtórnym obiegu: „Bank Podręczników”, „Bank podręczników” czy „bank podręczników”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czym jest ta inicjatywa:

– jeśli jest to niesformalizowana akcja gromadzenia i rozprowadzania podręczników, wyrażenie bank podręczników ma charakter nazwy pospolitej i oba jego człony powinny być pisane małymi literami;

– jeśli jest to podobna akcja o charakterze sformalizowanym, której organizatorzy chcą nadać nazwę własną, to zgodnie z regułą, że w tytułach akcji charytatywnych i porządkowych wielką literą pisze się tylko pierwszy człon, powinniśmy pisać Bank podręczników;

– jeśli jest to sformalizowana organizacja, która zajmuje się gromadzeniem i rozprowadzaniem podręczników, to oba człony tej nazwy zapiszemy od dużej litery: Bank Podręczników.

Paweł Żukowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwę „Dolina Pięciu Stawów” można przekształcić na „Dolina Pięciostawiańska”?

Przymiotnik złożony pięciostawiański jest zbudowany poprawnie, jest też często używany jako składnik zarówno nazw własnych, np. Pięciostawiańska Kopa, Pięciostawiańska Turnia, Pięciostawiańska Przełączka, II Pięciostawiański Wyścig Kombinowany, jak  i wyrażeń pospolitych, np. pięciostawiańskie zwierzęta, szarlotka pięciostawiańska, pięciostawiańskie wody. Występuje również w połączeniu z rzeczownikiem dolina, ale wyrażenie dolina pięciostawiańska nie ma charakteru nazwy własnej, tą bowiem jest wyrażenie Dolina Pięciu Stawów Polskich. Jako nazwa opisowa dolina pięciostawiańska powinna być pisana małymi literami.

Paweł Żukowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać „procedury wysoko/specjalistyczne” (razem czy osobno)?

Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji zawiera hasło wysokospecjalistyczny, co przesądza sprawę łącznej pisowni tego przymiotnika.

Hasło to odsyła ponadto do reguły [136], według której „Przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takie, w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, pisze się łącznie”. W internetowym słowniku języka polskiego znajdziemy pod hasłem wysokospecjalistyczny objaśnienie ‘związany z wysokim stopniem specjalizacji’, które potwierdza, że wysokospecjalistyczny to przymiotnik złożony z członów nierównorzędnych (człon specjalizacja jest nadrzędny, a człon wysoki – podrzędny). Również Jan Grzenia, opowiadając się 12 VII 2010 r. w internetowej poradni językowej PWN za łączną pisownią tego wyrażenia, definiuje je jako ‘specjalistyczny w wysokim stopniu’, a więc opisuje jako przymiotnik złożony z członów nierównorzędnych (człon specjalistyczny jest nadrzędny, a człon wysoki – podrzędny).

Paweł Żukowski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać partykułę „ci”: z łącznikiem czy rozdzielnie? Np. „wstał ci” czy „wstał-ci”?

Według zasad pisowni obowiązujących we współczesnej polszczyźnie partykułę ci piszemy z poprzedzającymi ją wyrazami rozdzielnie, np. A to ci heca!, Masz ci los, a więc zgodnie z tą zasadą  powinniśmy pisać wstał ci. W dawnych tekstach związanych ze zmartwychwstaniem Chrystusa często jednak można znaleźć tę partykułę zapisaną z łącznikiem, np. Jezusa szukacie? Tu go nie znajdziecie. Wstał-ci z martwych, grób pusty, Oto złożone chusty. Alleluja! albo Szli do miasteczka Emaus, Spotkał-ci ich Pan Jezus. Alleluja! Taką pisownię spotkamy również we współczesnych książeczkach do nabożeństwa.
Wariantem partykuły ci jest  ‑ć. Ten wariant  piszemy z poprzedzającym go wyrazem łącznie, np. boć, ponoć, toć.

Marlena Lipińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „socjologiczno/literacki”: razem czy osobno?

Jest to uzależnione od znaczenia tego przymiotnika. Jeżeli odnosi się on do socjologii literatury (dziedzina wiedzy poświęcona badaniu zjawisk społecznej genezy twórczości i zasad jej odbioru w systemie komunikacji społecznej), poprawny zapis to: socjologicznoliteracki, ponieważ motywujące ten przymiotnik wyrazy są względem siebie nierównorzędne. Jeżeli natomiast dotyczy on zarówno socjologii, jak i literatury, zapisujemy go z łącznikiem: socjologiczno-literacki, gdyż wchodzące w jego skład przymiotniki są względem siebie równorzędne.

Marta Godlewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „prawno-państwowy” jest poprawny?

Zapis ten jest niepoprawny, ponieważ w wypadku użycia łącznika ten przymiotnik złożony musiałby dotyczyć prawa i państwa w takim samym stopniu (łącznik stosuje się przy zapisie przymiotników złożonych z członów równorzędnych). Ponieważ przymiotnik ten znaczy ‘dotyczący norm prawnych regulujących ustrój państwa’ (Doroszewski), poprawną formą jest prawnopaństwowy (pisownię łączną  stosuje się przy zapisywaniu przymiotników złożonych z członów nierównorzędnych).

Marta Godlewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy istnieje wyraz „pośniadanowy”?

Słowniki języka polskiego nie odnotowują wyrazu pośniadanowy, słowo to nie występuje także w uzusie, a w szczególności nie jest używane w środowisku internetowym, co można sprawdzić w Narodowym Korpusie Języka Polskiego, a także za pomocą wyszukiwarek internetowych.

Słownik języka polskiego pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego i W. Niedźwiedzkiego z początku XX w. rejestruje natomiast słowo pośniadaniowy ‘następujący po śniadaniu, po śniadaniu będący’, z następującymi przykładami użycia: Pora pośniadaniowa; Na pośniadaniowy deser pojemy chałwy, tak na ząb; Ucinamy sobie pogawędkę pośniadaniową.

Słowo to występuje także dość często w Internecie, o czym świadczy ilość wyników uzyskanych po wpisaniu do wyszukiwarki Google zapytania odnośnie do wyrazu pośniadaniowy (ok. 2230).

Piotr Wojnarowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „myśl obronno-ekonomiczna” jest poprawny?

Poprawny zapis przymiotników złożonych uzależniony jest od znaczenia. Jeżeli w tym wypadku myśl dotyczy w równym stopniu obrony i ekonomii, jest to myśl obronno-ekonomiczna.

Marta Godlewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „ustawa karno-skarbowa” jest poprawny?

Poprawna, notowana przez słowniki postać przymiotnika, którego dotyczy pytanie, jest inna: karnoskarbowy. Przymiotnik ten utworzono od zestawienia (kodeks) karny skarbowy – w polskim systemie prawnym zachowania podatników polegające na naruszaniu norm prawa podatkowego są penalizowane przepisami ustawy z dnia 10 września 1999 r. pn. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2013 r. poz. 186, z późn. zm.). W wyrażeniu kodeks karny skarbowy człony karny i skarbowy nie są równorzędne, co oddajemy za pomocą pisowni łącznej (bez łącznika).

Zapis ustawa karno-skarbowa należałoby rozumieć jako ‘karna i zarazem skarbowa’, co oznaczałby, że materia karna i skarbowa są w niej poruszane równomiernie. W rzeczywistości ustawa karnoskarbowa penalizuje czyny polegające na naruszaniu zakazów i nakazów prawa finansowego, czyli zajmuje się kwestiami związanymi z prawem karnym w odniesieniu do kwestii skarbowych.

Piotr Wojnarowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawnie zapisano łącznie wyraz „zagranicą” w zdaniu „Potwierdzają uznanie dla profesora Tadeusza Zielińskiego, które i zagranicą znajdują odbicie w różnych publikacjach”?

W podanym zdaniu łączny zapis słowa zagranicą jest błędny. W Słowniku wyrazów kłopotliwych Mirosław Bańko podaje, że zagranica to ‘obce kraje’, natomiast za granicą oznacza ‘w obcym kraju’, ‘za linią graniczną’. Przy rozróżnieniu pisowni pomóc może również zadawanie pytań pomocniczych: co? – zagranica, gdzie? – za granicą. W związku z powyższym w przedstawionym zdaniu należy użyć formy za granicą.

Agnieszka Felczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „dźwig-żuraw” jest poprawna?

Pisownia z łącznikiem jest w tym przypadku nieuzasadniona. Przy tego typu zestawieniach należy zastosować pisownię rozdzielną, gdyż drugi człon jest dookreśleniem pierwszego. Ich stosunek do siebie jest nierównorzędny. Żuraw to rodzaj dźwigu, zatem poprawny jest zapis bez łącznika: dźwig żuraw.

Marta Godlewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia przymiotnika „anglo-amerykański krąg kulturowy” (z łącznikiem) jest poprawna?

Tak, zapis z łącznikiem jest poprawny. Według zasady pisowni przymiotników złożonych, które składają się z członów równorzędnych, krąg kulturowy jest w równym stopniu angielski i amerykański, czyli anglo-amerykański.

Marta Godlewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać skrót „gen.” w nazwie „Zespół Szkół im. Generała Ludwika Michała Paca”?

Skrót od wyrazu generał wchodzący w skład indywidualnej nazwy instytucji zapisujemy małą literą, zgodnie z zasadą, że nazwy godności występujące w nazwach własnych należy pisać dużą literą, a ich skróty – małą, por. ul. Generała Sikorskiego, ale ul. gen. Władysława Sikorskiego; ul. Świętego Jana, ale ul. św. Jana. Piszemy więc Zespół Szkół im. Generała Ludwika Michała Paca, ale Zespół Szkół im. gen. Ludwika Michała Paca.

Joanna Fijas

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 15:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 15:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać ZAKŁADOWA KOMISJA SOCJALNA?

Pisownia tego wyrażenia uzależniona jest od kontekstu, w którym chcemy go użyć. Jeżeli mamy na myśli konkretną komórkę instytucji, jej nazwę własną powinniśmy zapisać  wielkimi literami: Zakładowa Komisja Socjalna. Jeśli jednak chodzi nam o typ instytucji w znaczeniu pospolitym, powinniśmy napisać: zakładowa komisja socjalna.

Magdalena Basińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwę ustawy USTAWA Z DNIA 21 LUTEGO 2014 R. O FUNDUSZU SOŁECKIM?

Tytuły ustaw przytaczane w pełnym brzmieniu pisze się jak tytuły książek, a więc pierwszy wyraz piszemy wielką literą, a pozostałe – małymi literami, w związku z czym nazwa ustawy, której dotyczy pytanie, powinna być zapisana następująco: Ustawa z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim. Natomiast nazwy skrócone, przywoływane w znaczeniu potocznym, zapisujemy małą literą, np. ustawa o nieletnich, ustawa funduszowa, ustawa o funduszu sołeckim.

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą zapisywać wyraz „przedszkole” w sytuacji, gdy w pierwszym zdaniu pisma podano jego pełną nazwę, a w dalszej treści używa się już tylko rzeczownika „przedszkole”?

Jeśli w pierwszym zdaniu tekstu została użyta nazwa własna, np. Przedszkole Samorządowe w Płocku, to wyraz przedszkole występujący samodzielnie w dalszej części tego samego tekstu należy zasadniczo pisać małą literą, jako rzeczownik pospolity. Jednak można go również zapisywać dużą literą, stanowi bowiem skróconą nazwę instytucji. Obie wersje ortograficzne (zapis małą i wielką literą) są zatem poprawne.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę MEDAL „SPRAWIEDLIWY WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA”?

Nazwę tę zapisujemy następująco: medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, ponieważ nazwy własne orderów i odznaczeń piszemy wielkimi literami. Jak w wypadku innych wielowyrazowych nazw własnych małą literą piszemy jedynie występujące wewnątrz tych nazw spójniki i przyimki, a więc również przyimek wśród.

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „KORONKA DO MIŁOSIERDZIA BOŻEGO”?

Jest to tytuł utworu, więc zgodnie z zasadami pisania wszelkich tytułów powinniśmy pierwszy jego człon zapisać wielką literą, a kolejne człony – małymi. Przy zapisywaniu tego tytułu należy jednak uwzględnić jeszcze jedną regułę ortograficzną. Mianowicie niektóre wyrazy należące do słownictwa religijnego piszemy wielkimi literami, aby wyrazić szacunek dla pojęć, które nazywają.

Tak jest w wypadku przymiotu boskiego, jakim jest Miłosierdzie Boże. W związku z tym poprawny zapis to Koronka do Miłosierdzia Bożego.

Małgorzata Tenderenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „KOMISJA DOSKONALENIA ZAWODOWEGO PRZY OKRĘGOWEJ RADZIE ADWOKACKIEJ W WARSZAWIE”?

Odpowiedź: W nazwach własnych urzędów, instytucji, organizacji itp. zapisujemy dużymi literami wszystkie człony oprócz zawartych w tych nazwach przyimków. Zatem nazwę, której dotyczy pytanie, należy zapisać następująco: Komisja Doskonalenia Zawodowego przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „W seminarium działało koło odczytowe” czy „W seminarium działało Koło Odczytowe”?

Obie formy są poprawne, ale wybór małych lub dużych liter zależy od kontekstu. Mając na myśli znaczenie pospolite tego wyrażenia (które w tym zdaniu jest bardziej prawdopodobne), powinniśmy pisać koło odczytowe. Zapis wielkimi literami – Koło Odczytowe – będzie poprawny tylko wtedy, gdyby z szerszego kontekstu wynikało, że jest to nazwa własna konkretnego koła.

Małgorzata Tenderenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwę „Gabinet Stomatologiczny Anna Nowak” piszemy dużymi literami?

Ważny jest tu kontekst. Zasady pisowni podają, iż wielowyrazowe nazwy własne przedsiębiorstw i lokali zapisujemy wielką literą, toteż w funkcji nazwy własnej zapis ten jest poprawny. Jednak jeśli kontekst mówi nam, że gabinet stomatologiczny to jedynie nazwa gatunkowa lokalu, a nie pełna nazwa przedsiębiorstwa,  wtedy zapiszemy to wyrażenie małą literą. Pamiętajmy także, by w takim wypadku odmienić imię i nazwisko właścicielki, tj. podać je w dopełniaczu, a więc: gabinet stomatologiczny Anny Nowak.

Joanna Niewiadomska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Molo Południowe” czy „molo Południowe”?

Poprawną formą jest zapis: molo Południowe. Jeśli stojący na początku wielowyrazowej nazwy własnej wyraz ulica, kopiec, pałac, molo itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, np. ulica Zamkowa, kopiec Józefa Piłsudskiego, pałac Krasińskich i właśnie molo Południowe.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 13. Wrzesień 2024 - 16:38; osoba wprowadzająca: Anna Malcer-Zakrzacka

Jak zapisać nazwę „PLAC PO FARZE”?

Nazwę tę należy zapisać tak: plac Po Farze, ponieważ wyraz plac jest tu nazwą gatunkową, a funkcję właściwej nazwy własnej pełni tylko wyrażenie Po Farze. Nazwy placów zapisujemy zgodnie z zasadami dotyczącymi pisowni nazewnictwa miejskiego, tak jak nazwy ulic, por. ul. Długa, ul. Na Niskich Łąkach; plac Bankowy, plac Trzech Krzyży, plac Na Rozdrożu.

Joanna Fijas

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy potrzebne są duże litery w wyrażeniu „K/klasztor B/bazylianów”?

Zasady pisowni  w punkcie dotyczącym zapisywania nazw dzielnic, ulic, placów, rynku, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków itp. podają m.in. przykłady klasztor Dominikanów, klasztor Norbertanek, a więc zgodnie z tą zasadą poprawna jest pisownia klasztor Bazylianów. Natomiast Poradnia Językowa PWN w odpowiedzi na podobne pytanie z 15.11.2002 r. proponuje dla wyrażeń typu klasztor D/dominikanów dwojaką pisownię, w zależności od znaczenia. Według tej propozycji klasztor Bazylianów to kościół (budynek) należący do zakonu jako instytucji, z kolei klasztor dominikanów to wspólnota mieszkających tam ludzi.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „zespół pocysterski” czy „po cysterski”?

Poprawny jest zapis zespół pocysterski, ponieważ  przedrostki z wyrazami pospolitymi pisze się w języku polskim łącznie. Dotyczy to również wyrazów utworzonych od wyrażeń przyimkowych, do których należy przymiotnik pocysterski (od po cystersach), por. pobernardyński (od po bernardynach), podbramkowy (od pod bramką), ponadplanowy (od ponad plan).

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 30. Maj 2015 - 16:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 30. Maj 2015 - 16:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia z kreseczką wyrażenia „płyta gipsowo-klejowa” jest poprawna?

Tak, ponieważ są to człony równorzędne, gdyż płyta gipsowo-klejowa to płyta złożona z gipsu i kleju, czyli gipsowa i klejowa jednocześnie, por. też mieszanka gipsowo-klejowa, szpachlówka gipsowo-klejowa. Przymiotniki złożone z członów równorzędnych piszemy z łącznikiem, por. flaga biało-czerwona (biała i czerwona), Akademia Górniczo-Hutnicza (górnicza i hutnicza).

Joanna Fijas

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 30. Maj 2015 - 16:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 30. Maj 2015 - 16:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać konstrukcję „ogólno/teoretyczny”?

Poprawny zapis to: ogólnoteoretyczny. W wypadku pisowni tego wyrazu należy powołać się na regułę dotyczącą pisowni przymiotników złożonych: człony nierównorzędne znaczeniowo, czyli takie, w których główne znaczenie zawiera drugi człon, a człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, piszemy łącznie. Mówiąc prościej, najważniejsza informacja zakodowana jest w drugiej części tej konstrukcji (teoretyczny), natomiast pierwsza część (ogólno‑) ma charakter uzupełniający. Ta sama reguła dotyczy pisowni przymiotników typu bladoróżowy czy rzymskokatolicki.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 30. Maj 2015 - 16:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 30. Maj 2015 - 16:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „nieodesłanie” jest poprawna?

Tak, ponieważ chodzi o gerundia, czyli rzeczowniki odsłowne (inaczej odczasownikowe), które z przeczeniem nie zapisuje się łącznie. Rozdzielna pisownia nie odesłanie jest poprawna tylko w wypadku przeciwstawienia odesłania innej nazwie czynności, np. Radziliśmy mu nie odesłanie przesyłki, lecz oddanie jej bratu nadawcy lub Radziliśmy mu zachowanie kopii, a nie odesłanie jej do sprzedającego.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 30. Maj 2015 - 16:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 30. Maj 2015 - 16:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „nie/dostarczona energia”?

Piszemy niedostarczona energia, ponieważ partykułę nie z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy łącznie. Dopuszczalna jest też pisownia rozdzielna tego połączenia, ale tylko w wypadku, gdy imiesłów ma znaczenie czasownikowe, np. energia nie dostarczona na czas.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 30. Maj 2015 - 16:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 30. Maj 2015 - 16:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak poprawnie piszemy: „klejofuga” czy „klejo-fuga”?

Piszemy klejofuga. Mamy tu do czynienia ze złożeniem rzeczownikowym utworzonym od dwóch rzeczowników, tj. klej + fuga, za pomocą interfiksu -o- (cząstka słowotwórcza łącząca podstawy słowotwórcze w wyrazach pochodnych tworzonych na bazie dwóch lub więcej podstaw słowotwórczych). Rzeczowniki złożone z wyrazów pospolitych zawierające interfiks zawsze piszemy łącznie.  Łącznik stosujemy tylko w rzeczownikach złożonych pochodzących od nazw własnych, np. Polako-Szwed.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 30. Maj 2015 - 16:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 30. Maj 2015 - 16:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwę „ZLODOWACENIE BAŁTYCKIE”?

Jak podają Zasady pisowni, w wypadku nazw geograficznych, „jeśli nazwa własna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu lub przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą”, a więc poprawny będzie np. zapis Morze Bałtyckie.
Wyraz zlodowacenie nie jest jednak składnikiem nazw obiektów geograficznych, toteż połączenie zlodowacenie bałtyckie należy pisać małymi literami. Potwierdziła to w 2005 r. Rada Języka Polskiego, wypowiadając się w następujący sposób na temat pisowni nazw zlodowaceń pochodzących od nazw rzek: „w wypadku zlodowaceń (ich nazwy tworzone są od nazw rzek, w których dorzeczach ówczesne lądolody skandynawskie osiągały swój największy zasięg): małą literą piszemy rzeczownik zlodowacenie, wielką literą nazwę rzeki (np. zlodowacenie Odry) lub oba człony nazwy małą literą, jeśli drugi człon ma postać przymiotnika (np. zlodowacenie odrzańskie)” (http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=969:naz..).
Możemy oczywiście odnieść tę regułę również do nazwy zlodowacenia, która pochodzi od nazwy morza.
Marlena Lipińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 00:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami pisze się „ŻANDARMERIA WOJSKOWA”?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, obydwa człony nazwy Żandarmeria Wojskowa powinny być zapisane od wielkich liter. Zasada ta jest zgodna z regułą ortograficzną nr 84, zawartą w podanym słowniku, według której: „Nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw (…) piszemy dużą literą”.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać nazwę „ZAKON TEMPLARIUSZY”?

Jak podają Zasady pisowni: „Małą literą piszemy nazwy członków bractw, zgromadzeń zakonnych: franciszkanin, jezuita (…)”. Zgodnie z tą zasadą wyraz templariusze piszemy więc małą literą.
Również jeśli wyraz ten wchodzi w związek z wyrazem zakon, oba wyrazy zapiszemy małymi literami, tj. zakon templariuszy, konstrukcji tej nie uważa się bowiem za nazwę własną. Zapis małymi literami tego typu połączeń można znaleźć w Wielkim słowniku ortograficznym PWN m.in. pod hasłami bernardyn (zakon bernardynów) i dominikanin (zakon dominikanów).
Ponieważ wielkimi literami zapisuje się indywidualne (jednostkowe) nazwy instytucji, organizacji, towarzystw itp., wielkimi literami zapiszemy natomiast pełną oficjalną nazwę tego zakonu: Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona.
Wielkiej litery należałoby też użyć na początku wyrażenia kościół Templariuszy, zgodnie z zasadą dotyczącą zapisywania nazw ulic, budowli, zabytków itp.; jeśli wyraz stojący na początku  takiej nazwy wielowyrazowej jest nazwą gatunkową, to piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielkimi literami, por. ulica Długa, klasztor Dominikanów, kościół Jezuitów i właśnie kościół Templariuszy.
Marlena Lipińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 00:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisać wyraz „twierdza” w połączeniu „t/Twierdza Wisłoujście”?

Zgodnie z zapisem w „Wielkim słowniku ortograficznym PWN” jedno i wielowyrazowe nazwy ulic, budowli, dzielnic piszemy wielką literą. Jeżeli jednak stojący na początku wyraz (ulica, aleja, plac itp.) jest nazwą gatunkową (rodzajową), to zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką. Zatem poprawna wersja ortograficzna tego wyrażenia to: twierdza Wisłoujście.

Aneta Wadowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać „ŚWIĘTA WIELKANOCNE”?

Polskie przepisy ortograficzne nie określają jednoznacznie, jak poprawnie zapisywać wyrażenie święta wielkanocne. Według prof. Mirosława Bańki zapisu wielką literą możemy używać ze względów grzecznościowych lub uczuciowych. Dopuszczalne jest również zapisanie świąt wielkanocnych małą literą. Nie należy jednak łączyć obydwu możliwości zapisu, czyli pisania jednego członu małą, a drugiego dużą literą.

Agnieszka Felczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy można napisać dużymi literami „Msza Święta Wieczerzy Pańskiej”?

Według Zasad pisowni słownictwa religijnego zarówno nazwy nabożeństw, jak i nazwy wydarzeń zbawczych zapisujemy małą literą, jednak w tekstach o charakterze religijnym możliwe jest również użycie wielkich liter. Na zastosowanie w stosunku do tych wyrazów dużych liter pozwala również zasada emocjonalna pisowni, według której w celu wyrażenia szacunku nazwę nabożeństwa można, a nawet należy zapisać wielkimi literami. Zatem najbardziej poprawna w tym przypadku jest pisownia wielką literą, jednak zapis od małych liter również nie jest błędem.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 00:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w tekście omawiającym wyniki badań należy zastosować pisownię „wywiad z Dyrektorem Szkoły”?

Jak podaje „Wielki Słownik Ortograficzny PWN”, tytuły naukowe, zawodowe oraz nazwy godności (np. prezydent, premier) piszemy małą literą (zwłaszcza w tekstach naukowych), chyba że mamy do czynienia z nazwą urzędu jednoosobowego w pełnym brzmieniu, np. Prezydent RP Bronisław Komorowski. Wyżej wymienione tytuły i nazwy godności możemy też zapisać wielką literą, jeżeli chcemy zastosować formę grzecznościową.

W wypadku wyrażenia, którego dotyczy pytanie, nie zachodzi żadna z sytuacji, kiedy należy lub można użyć dużej litery, jego poprawną wersją ortograficzną jest zatem: wywiad z dyrektorem szkoły.

Aneta Wadowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 00:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Brama Żuławska” czy „brama Żuławska”?

W świetle reguły ortograficznej nr 82, zamieszczonej w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz brama powinien zostać zapisany małą literą (jeżeli stanowi nazwę gatunkową  obiektu), a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką literą. Zgodnie z tą zasadą należałoby zatem pisać: brama Żuławska.

Jednocześnie przywołany słownik podaje, iż w nazwie Brama Floriańska obydwa człony należy zapisywać wielką literą. Pisownia ta wynika ze zwyczaju językowego, który w tym przypadku jest argumentem decydującym o poprawności zapisu. Analogicznie zatem można potraktować nazwę zabytkowej bramy miejskiej w Gdańsku – Bramy Żuławskiej – i każdy z tworzących ją wyrazów zapisywać od dużych liter.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy skrót od „postscriptum” można zapisać jako „P.S.”?

Pisownia skrótu P.S. jest poprawna, ale poprawny – i znacznie częstszy – jest też zapis PS (bez kropek). Można się o tym przekonać m.in. z odpowiedniego hasła w Słowniku skrótów i skrótowców Jerzego Podrackiego (Warszawa 1999): „PS, rzad. P.S. postscriptum (łac.) dopisek do listu. Skr. pisany bez kropek, wyjątkowo też z kropkami, czytany jako cały wyraz (wymawiany też: pe-es)”. Oba skróty: PS i P.S. notuje także w haśle postscriptum Uniwersalny słownik języka polskiego pod red. Stanisława Dubisza (Warszawa 2003). W Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod red. Andrzeja Markowskiego (Warszawa 1999) oraz w Wielkim słowniku ortograficznym PWN z zasadami pisowni i interpunkcji (Warszawa 2010) zarejestrowano jednak tylko skrót PS (bez kropek).

Małgorzata Fularczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy skrót „n.p.m.” jest poprawny?

Podana pisownia skrótu n.p.m. jest poprawna. Informuje o tym m.in. odpowiednie hasło w Słowniku skrótów i skrótowców Jerzego Podrackiego (Warszawa 1999): „n.p.m. geogr. nad poziomem morza. Skr. używany przy określaniu wysokości geograficznej, pisany z kropkami, czytany jako całe, nieodmienne wyrażenie”.

Zgodnie z zasadą, że kropkę stawiamy „po ostatniej literze skrótu polskiej nazwy kilkuwyrazowej, której drugi lub kolejny człon zaczyna się od spółgłoski, np. ds. (do spraw), cdn. (ciąg dalszy nastąpi), zapisaną w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod red. Andrzeja Markowskiego (Warszawa 1999), mogłoby się wydawać, że skrót od wyrażenia nad poziomem morza powinien być zapisywany jako *npm., pisownia n.p.m. jest jednak prawidłowa, ponieważ zapis tego skrótu stanowi wyjątek od przytoczonej reguły. Można się o tym przekonać, czytając wypowiedź Mirosława Bańki z Poradni Językowej PWN: „Pisownię skrótów n.p.m. ‘nad poziomem morza’ i p.p.m. ‘pod poziomem morza’ warto zapamiętać, gdyż stanowią one wyjątki od ogólnej zasady ilustrowanej takimi przykładami jak cdn., tzw. czy np.”.

Małgorzata Fularczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „i.t.d.”?

Zapis i.t.d. jest niepoprawny. Prawidłowy zapis to itd.

Według Nowego słownika poprawnej polszczyzny PWN pod red. Andrzeja Markowskiego (Warszawa 1999) kropkę stawiamy „po ostatniej literze skrótu polskiej nazwy kilkuwyrazowej, której drugi lub kolejny człon zaczyna się od spółgłoski, np. ds. (do spraw), cdn. (ciąg dalszy nastąpi). Stawianie kropek między poszczególnymi literami takiego skrótu (np. *c.d.n.”) jest błędem”.

Również w Słowniku skrótów i skrótowców Jerzego Podrackiego (Warszawa 1999) znajduje się hasło itd. (nie i.t.d.), które ma następującą postać: „Itd. I tak dalej. Skr. pisany z kropką, czytany jako całe wyrażenie, także jako cały wyraz: itede”.

Małgorzata Fularczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne jest zdanie: „Przepracowałam pięć lat w IKEA”?

Zdanie to jest poprawne, ale nie jest to jedyna możliwa wersja użycia skrótowca IKEA w tym zdaniu.

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji pod red. E. Polańskiego, istnieją dwa poprawne sposoby stosowania tego skrótowca. Pierwszy z nich to pozostawienie go bez odmiany – formę IKEA we wszystkich przypadkach gramatycznych stosują przedstawiciele polskich oddziałów tej firmy. Drugi sposób to odmiana IKE-i, IKE-ę, IKE-ą; prawidłowy jest też zapis Ikea, Ikei, Ikeę, Ikeą. Ostatnia możliwość wynika z reguły ortograficznej, według której odmianę zakończonych na -A skrótowców typu EFTA zapisujemy w dwojaki sposób, tj. np. Efta, Efty, Eftę, Eftą lub EFTA, ETF-y, EFT-ę, EFT-ą.

Użyta w podanym zdaniu wersja nieodmieniona wielu użytkownikom języka polskiego może wydać się niepoprawna. Należy jednak wziąć pod uwagę, że IKEA to skrótowiec utworzony ze szwedzkiego zestawienia Ingwar Kamprad z Elmtaryd w parafii Agunnaryd i jego odmienianie powoduje pozbawienie go ostatniego znaczącego elementu. Ponadto, jak zauważa w poradzie z 4 marca 2008 r. Mirosław Bańko (Poradnia Językowa PWN), forma IKEA nie odmienia swojej nazwy nie tylko dlatego, że w języku szwedzkim deklinacja rzeczowników zachowała się w stanie szczątkowym, ale też dlatego, że forma odmieniona dość znacznie różni się od formy podstawowej, co mogłoby utrudnić klientom rozpoznanie marki.

W powyższym przykładzie forma nieodmieniona wydaje się dodatkowo uzasadniona tym, że jest to wypowiedź osoby, która przepracowała pięć lat w tej sieci, więc zapewne przyzwyczaiła się do wersji preferowanej przez samą firmę.

Aleksandra Arumińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne jest zdanie: „Wyszła za człowieka, który pracował w GOPR-ze”?

Zdanie to jest poprawne. Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji pod red. E. Polańskiego, jeśli przy odmianie skrótowców zakończonych na R pojawia się spółgłoska [ż], zapisujemy ją jako „R-z”, dlatego użyta w podanym zdaniu forma GOPR-ze jest poprawna. Taki zapis jest też wynikiem zastosowania innej, ogólniejszej reguły dotyczącej zapisywania skrótowców odmiennych, która nakazuje pisać końcówkę fleksyjną zawsze małą literą i oddzielać ją od tematu łącznikiem.

Istnieje też inna możliwość skonstruowania tego zdania: skrótowiec GOPR można pozostawić bez odmiany (Wyszła za człowieka, który pracował w GOPR). W poradzie z 13 grudnia 2008 r., udzielonej w Poradni Językowej PWN, Mirosław Bańko zauważa jednak, że nieodmienianie skrótowców jest stosunkowo częste w piśmie, a rzadsze w języku mówionym, ponieważ nieodmieniony skrótowiec nabiera bardziej oficjalnego charakteru. Wydaje się zatem, że w zdaniu, którego dotyczy pytanie, odmiana skrótowca GOPR jest lepszym rozwiązaniem, przytoczone zdanie nie ma bowiem charakteru oficjalnego.

 Aleksandra Arumińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakiej formy skrótowca „VAT” należy użyć w sformułowaniu: „nie wspominając o …” i jak zapisać przymiotnik od tego skrótowca?

Miejscownik liczby pojedynczej słowa VAT, który jest wymagany w sformułowaniu nie wspominając o …, może przybrać zarówno postać o Vacie, jak i o VAT. O odmianie skrótowców decyduje sposób ich wymowy. Skrótowce pisane w całości dużymi literami, które w mianowniku liczby pojedynczej kończą się w wymowie na spółgłoskę, albo pozostają nieodmienione (dlatego poprawna jest forma nie wspominając o VAT), albo odmieniają się według wzorca odmiany rzeczowników pospolitych męskich nieżywotnych. W tym drugim wypadku miejscownik brzmi [o wacie], toteż pewien problem może sprawić jego zapis. Jeśli podczas odmiany skrótowca nie następuje zmiana w temacie, to końcówkę dodaje się po łączniku (np. VAT-u). Jeśli jednak do zmian w temacie dochodzi, pozostawiamy tylko pierwszą literę odmienianego skrótowca wielką, a pozostałą część zapisujemy małymi literami, nie oddzielając końcówki fleksyjnej od tematu łącznikiem, a więc piszemy o Vacie.

Wyrazy utworzone od skrótowców też można zapisywać na dwa sposoby, albo dodając przyrostek po łączniku (a więc VAT-owski), albo zapisując cały wyraz małymi literami bez łącznika (a więc vatowski).

 

Barbara Kubica

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne jest zdanie „Jeszcze nie wypełniłem tegorocznego PIT”?

Skrótowce, które są pisane w całości dużymi literami i kończą się w wymowie na spółgłoskę, albo odmieniane są według wzorca odmiany rzeczowników męskich nieżywotnych, albo w ogóle nie są odmieniane. Zdanie Jeszcze nie wypełniłem tegorocznego PIT jest zatem poprawne. Poprawna jest jednak również wersja Jeszcze nie wypełniłem tegorocznego PIT-u.

Według Wielkiego słownika ortograficznego PWN z zasadami pisowni i interpunkcji pod red. E. Polańskiego (Warszawa 2010) skrótowiec PIT (= Personal Income Tax, podatek od dochodów osobistych) w dopełniaczu przybiera końcówkę -u. Końcówkę tę zapisuje się po łączniku, ponieważ w formie dopełniacza nie następuje zmiana w temacie.

Barbara Kubica

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać skrótowiec „CD-ROM” w zdaniu „Można to zapisać na …”?

Skrótowce, które są pisane w całości dużymi literami i kończą się w wymowie na spółgłoskę, albo są odmieniane według wzorca odmiany rzeczowników męskich nieżywotnych, albo w ogóle nie są odmieniane. Poprawne są zatem dwa warianty tego zdania: Można to zapisać na CD-ROM i Można to zapisać na CD-ROM-ie. Zapis skrótowca w tej drugiej wersji stanowi konsekwencję zastosowania reguły, według której w wypadku skrótowców odmiennych po spółgłoskach miękkich, np. mi, ni, fi, pisze się ‑ie, np. o WAM-ie. Formę CD-ROM-ie zawiera również Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji pod red. E. Polańskiego (Warszawa 2010).

Barbara Kubica
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 23. Maj 2015 - 20:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „WIEŻA MARIACKA” ?

W przypadku pisowni tej nazwy ma zastosowanie reguła ortograficzna odnosząca się do wielowyrazowych nazw dzielnic, ulic, placów, zabytków itp.: „Jeśli stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz: ulica, aleja, plac, park, kościół (…) jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe litery wchodzące w skład nazwy wielką literą, np.: ulica 3 Maja, pomnik Mickiewicza, osiedle Zawodzie, kościół Świętego Jana.

W myśl powyżej przytoczonej reguły poprawny zapis to wieża Mariacka, gdyż w tym zestawieniu wyraz wieża jest nazwą gatunkową, a przymiotnik Mariacka – właściwą nazwą własną.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „SALA KOLUMNOWA” ?

Nazwę ta należy zaliczyć do tej samej grupy wielowyrazowych nazw własnych co nazwy ulic, placów, parków, obiektów sportowych, budowli, zabytków itp., typu ulica Długa, most Grunwaldzki, willa Atma, pałac Łazienkowski, kościół Mariacki, cerkiew Przemienienia Pańskiego, kaplica Zygmuntowska, a zatem pierwszy człon tej nazwy powinniśmy pisać małą literą, a drugi – dużą: sala Kolumnowa.

Paulina Andrzejewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „WYSPA SPICHRZÓW” ?

Wymieniona nazwa własna należy do nazw geograficznych. Oba jej człony zapisujemy dużymi literami (Wyspa Spichrzów), ponieważ człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu i nie może zostać opuszczony w zdaniu, jeśli nazwa  nie ma mieć charakteru eliptycznego.

Jacek Czaplewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „PRZYLĄDEK ARKOŃSKI” ?

Jest to nazwa geograficzna, której drugi człon ma formę przymiotnikową, więc oba człony należy zapisać wielkimi literami: Przylądek Arkoński.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „POLANA SZYMASZKOWA” ?

Oba człony tej nazwy zapisujemy wielkimi literami, ponieważ należy ona do nazw własnych geograficznych, w których drugi człon jest przymiotnikiem. Piszemy zatem Polana Szymaszkowa – jak Góry Świętokrzyskie, Morze Bałtyckie czy Nizina Mazowiecka.

Dominika Kaleta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać nazwy: „mazowieckie” czy „Mazowieckie” oraz „województwo mazowieckie” czy „Województwo Mazowieckie”?

Poprawny zapis podanych nazw to: Mazowieckie i województwo mazowieckie.

Nazwa Mazowieckie należy do nazw regionów, które zapisujemy wielką literą (jak Mazowsze, Pomorskie, Kielecczyna), natomiast nazwa województwo mazowieckie jest przykładem nazwy jednostki administracyjnej, w związku z czym należy zapisać ją małymi literami (jak województwo pomorskie, powiat kościerski).

Karolina Osowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwy działających w szkole struktur powołanych przez dyrektora: „zespół ds. ewaluacji pracy szkoły”, „zespół samokształceniowy przedmiotów ścisłych” czy „Zespół ds. Ewaluacji Pracy Szkoły”, „Zespół Samokształceniowy Przedmiotów Ścisłych”?

Jak podają zasady pisowni, nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, organizacji, towarzystw itp. zapisujemy wielkimi literami, pamiętając o spójnikach czy przyimkach, które wewnątrz tych nazw zapisujemy małą literą.

Poprawny będzie zatem zapis: Zespół ds. Ewaluacji Pracy Szkoły oraz Zespół Samokształceniowy Przedmiotów Ścisłych, są to bowiem oficjalne i jednostkowe nazwy struktur organizacyjnych, ponadto mowa tu o konkretnych zespołach, nie zaś o ogóle powoływanych zespołów, na przykład w mieście czy województwie (wówczas pisalibyśmy: zespoły ds. ewaluacji pracy szkoły, zespoły samokształceniowe przedmiotów ścisłych).

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „ZAKŁADOWY REGULAMIN PRACY” ?

Jeśli jest to tytuł dokumentu, to do jego zapisania stosujemy tę samą regułę co przy zapisywaniu tytułów książek. Pierwszy człon tej nazwy zapisujemy zatem wielką literą, a pozostałe człony – małymi literami: Zakładowy regulamin pracy. Jeśli natomiast wyrażenie to nie odnosi się do konkretnego dokumentu, to wszystkie jego człony zapisujemy małymi literami, np. Takich informacji należy szukać w zakładowych regulaminach pracy.

Dominika Kaleta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyrażenie „WIGILIA KLASOWA” ?

Oba człony tego wyrażenia piszemy małą literą, bo zgodnie z zasadami pisowni nazwy zwyczajów i imprez piszemy małymi literami, chyba że organizatorzy imprezy chcą nadać jej specjalny tytuł, np. XX Wigilia Charytatywna Radia Łódź, XXI Wigilia Ułanów i Poetów w Lublinie, V Gminna Wigilia w Lubniewicach. Wigilie klasowe nie mają chyba jednak tak oficjalnego charakteru.

Paulina Andrzejewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać wyrażenie „URZĘDY I ODDZIAŁY CELNE WE WROCŁAWIU” ?

Poprawna jest pisownia: urzędy i oddziały celne we Wrocławiu. Wprawdzie nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazw zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych piszemy wielką literą, ale liczba mnoga wyrażenia, o którym mowa w pytaniu, świadczy o tym, że nie jest to nazwa indywidulna, lecz wyrażenie złożone z wyrazów pospolitych, a te piszemy małymi literami. Dużymi literami zapiszemy natomiast odpowiednie nazwy własne: Urząd Celny we Wrocławiu, Oddział Celny I, Oddział Celny II, Oddział Celny Osobowy Port Lotniczy itd.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Oberża pod Złotym Lwem” jest poprawna?

Wszystko zależy od tego, czego to jest nazwa. Jeśli jest to nazwa oberży, wówczas poprawnym zapisem będzie oberża Pod Złotym Lwem. W przypadku, jeśli tak nazwano inny lokal usługowy, na przykład restaurację, wówczas nazwę jej zapiszemy tak: Oberża pod Złotym Lwem. Dzieje się tak, bowiem wyrazy ściśle wchodzące w skład nazwy kawiarni, hotelu, zajazdu, oberży itp. piszemy wielką literą, natomiast jeśli wyraz stojący przed właściwą nazwą jest nazwą gatunkową, zapisujemy go, rozpoczynając od małej litery (np.  kawiarnia U Róży). Spójniki oraz przyimki występujące wewnątrz tych nazw piszemy zawsze małą literą.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy wyraz „N/niedźwiedzica” w nazwach dwu gwiazdozbiorów?

Wymieniona nazwa własna należy do nazw astronomicznych (gwiazdozbiorów, planet, księżyców i innych obiektów astronomicznych), wobec czego oba jej człony (tj. Mała Niedźwiedzica lub Wielka Niedźwiedzica) należy napisać dużymi literami.

Jacek Czaplewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Lecieli Messerschmittem ME-262” jest poprawna?

Messerschmitt ME-262 jest w tym zdaniu nazwą pospolitą konkretnego samolotu określonej marki i dlatego rzeczownik messerschmitt należy zapisać małą literą. Dużą literę należałoby zastosować wówczas, gdyby wyraz ten wystąpił jako nazwa własna modelu samolotu, np. w zdaniu Lecieli samolotem „Messerschmitt ME-262”.  Oznaczenia literowe piszemy zawsze tak, jak zaplanowali to twórcy nazwy, a więc w tym wypadku dużymi literami. Poprawny zapis tego zdania to: Lecieli messerschmittem ME-262.

 Kateryna Razgonova
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinniśmy pisać: „Lokalna Organizacja Turystyczna” czy „lokalna organizacja turystyczna”?

Jak podają Zasady pisowni, nazwy indywidualne urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji i towarzystw piszemy wielką literą, zaś występujące w nich przyimki, spójniki oraz takie wyrażenia, jak: imienia, pod wezwaniem piszemy małą literą, np. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Urząd Miejski, Szkoła Podstawowa im. Noblistów Polskich, Fundacja im. Jurka Owsiaka, Organizacja Narodów Zjednoczonych. Zatem poprawny zapis tego zestawienia, gdy mamy na myśli konkretną, jednostkową organizację turystyczną, to Lokalna Organizacja Turystyczna.

Natomiast jeśli takich instytucji jest wiele i mamy na myśli typ organizacji, należy użyć zapisu lokalna organizacja turystyczna.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę imprezy „FESTYN RODZINNY”?

Nazwę ww. imprezy można zapisać zarówno wielkimi (Festyn Rodzinny), jak i małymi literami (festyn rodzinny). W tym przypadku zapis nazwy imprezy zależy przede wszystkim od jej organizatorów – jeżeli traktują nazwę wydarzenia jako nazwę własną, powinno zapisywać się ją wielkimi literami. Jeżeli wyrażenie to nie nosi znamion nazwy własnej, wszystkie wyrazy nań się składające piszemy małymi literami.

Karolina Osowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia nazwy modelu samochodu „Ferrari 410 Super America” jest poprawna?

Owszem, jest to pisownia poprawna. Nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych pisze się wielką literą, natomiast nazwy samych tych wyrobów – małą, ponieważ są to wyrazy pospolite. Jeśli słowo typu Ferrari/ferrari poprzedzone jest wyrazem, który wskazuje na to, że mamy do czynienia z nazwą marki czy firmy – piszemy je wielką literą, np. Jechał samochodem marki Ferrari 410 Super America; Pracował w Ferrari. Jeśli słowo typu Ferrari/ferrari występuje jako nazwa wyrobu, jego konkretnego egzemplarza – pisze się je małą literą, np. Jechał ferrari; Kupił ferrari.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „DZIEŃ ŚW. PATRYKA”?

Jest to nazwa dnia świątecznego, zatem obowiązuje pisownia wielkimi literami: Dzień Świętego Patryka (jak Dzień Matki, Święto Niepodległości, Zielone Świątki). Jednak, gdy w zapisie pojawia się skrót, zapisujemy go małą literą: Dzień św. Patryka.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 12:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 12:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę basenu portowego w Gdyni: „BASEN PREZYDENTA”?

Wyrażenie basen Prezydenta należy do tej samej grupy nazw własnych, co nazwy zaczynające się wyrazami molo, bulwar, most, plac, ulica, kopiec itp., dlatego jego pierwszy człon piszemy literą małą, a drugi – wielką, jak bulwar Nadmorski, molo Południowe, most Grunwaldzki, plac Trzech Krzyży, ulica Królowej Jadwigi, kopiec Kościuszki.

 

Kateryna Razgonova
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 12:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 17:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „żołnierz jeniec” jest poprawna?

Tak, jest to zapis poprawny, ponieważ tego typu zestawienia mają pisownię rozdzielną. Człon drugi pełni tu funkcję określenia członu pierwszego, jak np. inżynier górnik ‘inżynier ze specjalnością górniczą’.

Dominika Kaleta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy rozdzielna pisownia „późno średniowieczny” (np. „miecz”) jest poprawna?

Nie jest to pisownia poprawna. Wyraz późnośredniowieczny ‘pochodzący z późnego średniowiecza’ jest przymiotnikiem złożonym, który został utworzony od wyrażenia o strukturze nadrzędno-podrzędnej (późne średniowiecze), a przymiotniki złożone o takim pochodzeniu zapisujemy łącznie, por. późnobarokowy ‘dotyczący późnego baroku’, późnopopołudniowy ‘dotyczący późnego popołudnia’, późnojesienny ‘dotyczący późnej jesieni’. Osobno piszemy natomiast połączenia przysłówków i przymiotników lub imiesłowów przymiotnikowych, np. późno dojrzewającypóźno plonujący, późno otwarty.

Karolina Osowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „południowo-wschodni kraniec Polski” z łącznikiem jest poprawna?

Tak, jest to pisownia poprawna. Przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo piszemy zawsze z łącznikiem, np. biało-czerwonyprzemysłowo-rolniczy i właśnie południowo-wschodni.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy rozdzielna pisownia „nowo zamieszkały” jest poprawna?

Tak, jest to pisownia poprawna, ponieważ jest to zestawienie przysłówka z przymiotnikiem, a takie zestawienia – poza nielicznymi wyjątkami, do których podane połącznie nie należy – należy zapisać osobno.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinno się pisać: „nieprawnik” czy „nie-prawnik” ?

Poprawną formą jest nieprawnik, słowo prawnik jest bowiem rzeczownikiem, a partykułę nie z rzeczownikami piszemy zawsze łącznie (nie tylko w połączeniach stałych typu nieprzyjaciel, również w połączeniach doraźnych, do których należy nieprawnik). Wyjątkiem jest pisownia partykuły nie  z rzeczownikami będącymi nazwami własnymi, które zapisujemy z łącznikiem, np. nie-Polak, nie-Europejczycy.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „niby-deistyczny” czy „nibydeistyczny”?

Przyrostki quasi- i niby- stanowią wyjątki w pisowni przedrostków i pisze się je, używając dywizu, zatem poprawny jest zapis niby-deistyczny.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „lodówko-zamrażarka” jest poprawna?

Nie jest to zapis poprawny, ponieważ jest to rzeczownik złożony utworzony za pomocą interfiksu (złożenie właściwe), a takie rzeczowniki złożone zawsze piszemy łącznie, zarówno w wypadku złożeń nierównorzędnych, jak żywopłot i czworokąt, jak i równorzędnych, jak chłodziarkozamrażarka i wiertarkofrezarka.

Dominika Kaleta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „albobyś” czy „albo byś” (np. w zdaniu: „Poszedłbyś do niej albobyś do niej zadzwonił”)?

Zgodnie z zasadami ortografii polszczyzny cząstka -by występująca po spójnikach zawsze powinna być zapisywana z nimi łącznie. Albobyś zapisujemy zatem łącznie, tak jak żebyś i abyś.

 

Karolina Osowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 10:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak się pisze „bez/kosztowy”: razem czy osobno?

Wyraz bezkosztowy powinno się pisać razem, gdyż taka jest zasada zapisywania wyrazów utworzonych od wyrażeń przyimkowych (bezkosztowy < bez kosztów).

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakie litery należy zastosować w zapisie nazwy ulicy: ULICA POWSTANIA STYCZNIOWEGO?

Wyraz ulica powinien być zapisany małą literą, natomiast dwa pozostałe, czyli Powstania Styczniowego, należy zapisać z użyciem dużych liter.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „ul. 11 Listopada” jest poprawna?

Powyższa pisownia jest poprawna. Błędny byłby zapis 11go. Wszystkie wyrazy wchodzące w skład nazw ulic – poza nazwą gatunkową ulica – piszemy dużymi literami.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „Piła-Koszyce” czy „Piła Koszyce”?

Koszyce to dzielnica Piły. Zgodnie z zasadami pisowni polskiej „jeżeli nazwa miejscowa składa się z dwu lub więcej członów rzeczownikowych, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub/i geograficzną, a więc miejscowość lub jej część”, w jej zapisie stosujemy łącznik (dywiz). Piszmy zatem: w dzielnicy Piła-Koszyce, a nie Piła Koszyce, podobnie jak: w dzielnicy Gdańsk-Wrzeszcz, a nie Gdańsk Wrzeszcz

Barbara Zapolnik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy dopełniacz od imienia „Lilla” może być zapisywany przez dwa „ii”: „Lilii” (jak nazwa kwiatu)?

Dopełniacz od imienia Lilla powinien być zapisany przez jedno i: Lilli. Forma Lilii, z dwoma ii, to dopełniacz od imienia Lilia.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać tytuł „Program zajęć indywidualnych?

Wyrażenie Program zajęć indywidualnych należy zapisywać, stosując wielką literę jedynie przy pierwszym słowie. W języku polskim, w przeciwieństwie np. do języka angielskiego, zapisywania tytułów dotyczy taka właśnie reguła. Żaden z pozostałych wyrazów: zajęć i indywidualnych, nie jest ponadto nazwą własną.

Grażyna Milewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest poprawna pisownia tytułu dokumentu MIEJSKI PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO?

Jeśli chodzi o tytuły dokumentów, to ich pisownia powinna być analogiczna do pisowni tytułów artykułów i książek, czyli tylko pierwszy wyraz należy zapisywać wielką literą (tu: Miejski plan zagospodarowania przestrzennego). Można też wszystkie wyrazy zapisać małymi literami, przez co sformułowanie straci status nazwy własnej (miejski plan zagospodarowania przestrzennego), ale nadal będzie poprawne i zrozumiałe.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy nazwę U/unia L/lubelska: od małych czy od dużych liter?

Według zasad pisowni polskiej nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych zapisujemy małą literą, wobec czego poprawny jest zapis unia lubelska.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Lany Poniedziałek” czy „lany poniedziałek”?

Piszemy lany poniedziałek. Choć nazwy świąt piszemy w języku polskim dużą literą, nazwy obrzędów i zwyczajów związanych z danym świętem piszemy już małą literą. Obok lanego poniedziałku do nazw takich obrzędów zaliczamy m.in. andrzejki oraz mikołajki.

Daniel Jurkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „mechanizmie” czy „mechanizmie”?

Poprawna forma to mechanizmie. Słowo mechanizm jest rzeczownikiem zakończonym w mianowniku liczby pojedynczej na ‑izm, a rzeczowniki zakończone na -izm lub -yzm pisane są w miejscowniku liczby pojedynczej przez z, mimo że czytamy w nich ź.

Renata Seliga

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest pisownia form celownika i miejscownika rzeczowników „bielizna” i „mielizna”?

Formy celownika oraz miejscownika obydwu tych wyrazów należy zapisać przez ź, a zatem odpowiednio: bieliźnie oraz mieliźnie.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka