Wielkie i małe litery

Kiedy słowo „zarządzenie” trzeba napisać wielką literą?

Zarządzenie to ‘oficjalne polecenie wydane przez zwierzchnika lub instytucję nadrzędną’ i ‘akt prawny wydany przez władze wykonawcze określający sposób wykonania ustawy’ (Słownik języka polskiego PWN) lub ‘rozkaz, rozporządzenie; pismo zawierające czyjeś (ustawowe) polecenie’ (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego). Jest to nazwa pospolita, którą zazwyczaj zapisujemy małą literą (najnowsze zarządzenie szefa, ostatnie zarządzenie ministra będzie miało wpływ na budżet). Wielką literę możemy zastosować jedynie, gdy mamy do czynienia z oficjalnym tytułem dokumentu, który został sporządzony przez odpowiednią instytucję, np. Zarządzenie nr 302/2015 Wojewody Pomorskiego z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie powołania Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej. Wynika to z zasady, że wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych i operacji wojskowych (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [[73] 18.16.)

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy nazwę mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa: „hipogryf” czy „Hipogryf”?

Zapis przy użyciu małej lub wielkiej litery zależy w tym przypadku od znaczenia wyrazu. Jeśli leksem ten odnosi się do gatunku/rodzaju zwierzęcia (mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa), należy zapisać go minuskułą: hipogryf, lecz gdy jest to imię lub nazwa własna, to poprawną formą będzie Hipogryf.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawna jest pisownia „Szkoła Średnia w Solcu nad Wisłą”? Oficjalna nazwa tej szkoły to „Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Solcu nad Wisłą”.

Szkoła średnia to nazwa pospolita, a nie nazwa własna tej szkoły, więc wyrażenie szkoła średnia powinniśmy zapisywać małą literą: szkoła średnia w Solcu nad Wisłą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne jest zdanie: „Stanisław Leszczyński założył szkołę kadetów”? Chodzi o pisownię wyrażenia „szkoła kadetów”. Czy nie powinno być „Szkoła Kadetów”?

Wyrażenie szkoła kadetów powinno być pisane małymi literami, jeśli chodzi o typ szkoły, natomiast wielkimi, jeśli jest to nazwa własna konkretnej placówki. W wypadku szkoły założonej przez Stanisława Leszczyńskiego wyrażenie to odnosi się zapewne do placówki we francuskim Lunéville – L’Ecole de Cadet. Nazwa ta była różnorodnie tłumaczona na język polski, używano określeń Szkoła Rycerska, Akademia z Lunéville Stanisława Leszczyńskiego lub właśnie Szkoła Kadetów, która to nazwa jest najwierniejszym tłumaczeniem francuskiego pierwowzoru. Wydaje się zatem, że w przytoczonym zdaniu wyrażenie Szkoła Kadetów powinno być napisane wielkimi literami, choć użycie małych liter też nie byłoby błędem, tyle ze zdanie informowałoby wówczas tylko o typie szkoły, a nie o jej nazwie.

Paulina Osak

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Rumuńska Armia Ludowa” czy „rumuńska armia ludowa”?

Zgodnie z regułą 18.27.1 Zasad pisowni wielką literą zapisujemy nazwy jednostek wojskowych traktowanych jako nazwy własne. Rumuńska Armia Ludowa to nazwa sił zbrojnych Rumunii w okresie socjalizmu. Wyrażenie to zapisujemy zatem dużymi literami.

Żaklina Kamińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Oto fragment zdania z opowiadania fantasy: „… musi przeprowadzić akcję pod kryptonimem «Jak stąpać w obecności Xenosa, aby nie leźć na atomową minę»”. Czy tak rozbudowany kryptonim należy zacząć dużą literą i wyróżnić cudzysłowem?

Przytoczony kryptonim należy rozpocząć dużą literą. Wynika to z analogii do nazw operacji wojskowych, które, jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN, należy pisać wielką literą (porównaj np. Pustynna burza). Użycie cudzysłowu w wypadku kryptonimów nie jest jednoznacznie unormowane. Jednak, biorąc pod uwagę długość tej nazwy, zalecone byłoby jej wydzielenie cudzysłowem, aby była ona czytelna dla odbiorców opowiadania.

Paulina Osak

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Palił C/carmeny i C/caro”?

Zgodnie z regułą 20.10. Zasad pisowni nazwy wytworów przemysłowych, m.in. papierosów, zapisujemy małymi literami, piszemy zatem Palił carmeny, caro. Natomiast zgodnie z regułą 18.31. wielką literą zapisujemy nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych, napiszemy więc Palił papierosy marki Carmen i Caro.

Żaklina Kamińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy pisać wyraz BENIAMINICI ‘przedstawiciele rodu Beniamina’?

Słowniki języka polskiego oraz słowniki ortograficzne nie notują tego wyrazu, jednak jest on często spotykany w tekstach religijnych. Beniamin był najmłodszym synem Jakuba i Racheli, a jego potomkowie wraz z potomkami pozostałych jedenastu synów Jakuba stworzyli dwanaście plemion Izraela.

Zgodnie z regułą [66] Zasad pisowni polskiej, która mówi, że nazwy członków narodów, ras i szczepów zapisujemy wielką literą, powinniśmy zatem pisać tę nazwę dużą literą: Beniaminici. Wszystkie 20 przykładów użycia tego wyrazu w różnych przypadkach gramatycznych, które znajdziemy w Narodowym Korpusie Języka Polskiego, też zostało zapisanych dużą literą.

Małą literą – jak podają słowniki – piszemy natomiast nazwę lewita ‘przedstawiciel jednej z grup kapłańskich, wywodzących się z pokolenia Lewiego’. Jednak w znaczeniu ‘przedstawiciel pokolenia Lewiego’ powinno się i tę nazwę zapisywać dużą literą, np. Pokolenia Judy, Beniaminici i Lewici mogli być nazywani Judejczykami gdyż zamieszkiwali Królestwo Judy.

Żaklina Kamińska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak pisać rzeczownik „wyspy” (czy „Wyspy”) w nazwach geograficznych?

Pisownia wyrazu wyspy w nazwach geograficznych zależna jest od tego, czy słowo to jest integralną częścią całej nazwy, czy nie. Jeśli tak, tzn. wówczas, gdy drugi człon nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku lub rzeczownikiem w dopełniaczu, wszystkie człony nazwy piszemy wielkimi literami, na przykład Wyspy Kanaryjskie, Wyspy Brytyjskie; Wyspy Admiralicji, Wyspy Cooka. W wypadku, w którym wyraz wyspy nie jest integralną częścią nazwy, czyli gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, piszemy go małą literą, na przykład wyspy Malediwy (możemy używać tylko nazwy Malediwy).

Paulina Osak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak w tekście opowiadania powinny być zapisane peryfrastycznie nazwy Matki Boskiej: „U/ucieczka G/grzesznych”, „P/panna Ł/łaskawa”?

„Jeżeli nazwa zarówno jednowyrazowa, jak i opisowa, odnosi się do desygnatu, który wymaga wielkiej litery (np. do Boga, Kocioła, Watykanu), to nazwy te (wszystkie człony) zapisujemy wielką literą, natomiast jeżeli nazwa i jej opisowy zastępnik odnosi się do desygnatu, który nie wymaga wielkiej litery (np. do papieża, kościoła jako budynku), to zapisujemy ją małą literą” (Zasady pisowni słownictwa religijnego, 2005, s. 32). Zgodnie z powyższą zasady peryfrazy określające Matkę Boską zapisujemy wielką literą: Ucieczka Grzesznych, Panna Łaskawa.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis nazwy ciasta jest poprawny: ciasto „tęczowe konfetti”, ciasto „Tęczowe konfetti” czy ciasto „Tęczowe Konfetti”?

Cudzysłów wydaje mi się w tym wyrażeniu niepotrzebny. Można go użyć do wyodrębnienia niektórych nazw własnych, lecz według zasady [98.C.3] Słownika ortograficznego PWN są to: przezwiska, mniej znane pseudonimy, kryptonimy organizacji, jednostki wojskowe oraz nazwy własnych instytucji lub obiektów, które występują na końcu wielowyrazowych nazw opisowych. Nazwy potraw w języku polskimi piszemy zaś małymi literami, taką pisownię zaleca też m.in. Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN (http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-potraw;16256.html). Poprawny zapis nazwy tej potrawy to zatem: ciasto tęczowe konfetti, podobnie jak ciasto red velvet i ciasto czekoladowe espresso.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „stolica Piotrowa” czy „Stolica Piotrowa”?

W znaczeniu ‘Watykan’ i ‘siedziba papieża’ należy zapisać to wyrażenie wielkimi literami – Stolica Piotrowa. Taki zapis notują m.in. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej i Wielki słownik języka polskiego pod red. P. Żmigrodzkiego. Wyjątek stanowi zwrot zasiąść na stolicy Piotrowej ‘objąć urząd papieża’, w którym stolica zachowała swoje pierwotne znaczenie ‘tron’ i dlatego zapisywana jest małą literą.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać wyrażenia „stany południowe” i „stany północne” dla okresu wojny secesyjnej?

Wojna secesyjna toczyła się między Konfederacją Południa, zwaną Południem, a Unią, zwaną Północą. Zgodnie z regułą 18.22. Zasad pisowni wielką literą należy zapisywać nazwy obszarów geograficzno-kulturowych, toteż poprawne są zapisy Północ i Południe. Natomiast wyrażenia stany południowe i stany północne – jako wyrażenia pospolite – zapisujemy małymi literami.

Żaklina Kamińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „rewolucja róż”, „rewolucja Róż” czy „Rewolucja Róż”?

Nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych piszemy małą literą (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [105] 20.6.). Autorzy wspomnianych zasad przytaczają m.in. następujące przykłady: druga wojna światowa, porozumienia sierpniowe, rewolucja francuska, potop szwedzki, aksamitna rewolucja. Opisując wydarzenia w Gruzji, powinniśmy zatem pisać rewolucja róż. Ta sama zasada obowiązuje przy portugalskiej rewolucji goździków, do której nawiązuje nazwa gruzińskiego przewrotu. Ta pisownia jest też upowszechniona w publikacjach prasowych (m.in. w tekstach na stronach internetowych Polskiego Radia).

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Kaphornowcy” dużą literą jest poprawna?

W nazwie własnej organizacji Bractwo Kaphornowców oba człony powinny być zapisane wielką literą, ale rzeczownik kaphornowiec to nazwa członka organizacji, a tego typu rzeczowniki zaliczamy do wyrazów pospolitych i piszemy je małą literą (np. filomata, peeselowiec, legionista ‘członek zespołu sportowego Legia’).

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „r/Rewolucja g/Goździków”?

Wyrażenie rewolucja goździków (nazwa wojskowego zamach stanu w Portugalii w 1974 r.) należy do nazw wydarzeń historycznych, a nazwy wydarzeń, aktów dziejowych lub procesów historycznych piszemy małymi literami.

Nicole Wesołowska 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy POLSKA RACJA STANU: dużą czy małą literą?

Słownik języka polskiego PWN pod redakcją Elżbiety Sobol z 2014 roku podaje pięć znaczeń wyrazu racja. Przy trzecim z nich, definiowanym jako ‘uzasadniona przyczyna, powód, podstawa do czegoś’, pojawia się termin dwuwyrazowy racja stanu, który oznacza ‘uznanie potrzeb i dobra państwa za najwyższą normę działania;. Polska racja stanu jest uszczegółowieniem tego terminu. Jest więc wyrażeniem pospolitym, które zgodnie z zasadami pisowni zapisujemy małymi literami: polska racja stanu.

Żaklina Kamińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy zapisać wyraz „k/Komicja” ‘rzymskie zgromadzenie ludowe’?

Wyraz komicja jest rzeczownikiem pospolitym, a nie nazwą własną starożytnego urzędu, więc obowiązuje tu zapis małą literą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „bohaterowie Sienkiewiczowscy” czy „bohaterowie sienkiewiczowscy”?

Przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?, odnoszące się do właściciela, autora, twórcy) utworzone od imion własnych, zakończone na -owski, -owy, -in, -yn, -ów, piszemy dużą literą, np. Sabałowe bajaniapoezja Miłoszowa, Zosina chustka. Natomiast przymiotniki jakościowe (odpowiadające na pytanie jaki?, tzn. taki, który poprzez związek z kimś lub też ogólne nawiązanie do jakiejś postaci – czymś się charakteryzuje) utworzone od imion własnych piszemy małą literą, np. epoka zygmuntowska, ogród jordanowski, rok mickiewiczowski, porównanie homeryckie.

Pisownia przymiotnika w wyrażeniu bohaterowie S/sienkiewiczowscy zależy więc od znaczenia tego wyrażenia. Kmicic, Wołodyjowski, Zagłoba, Longinus Podbipięta to bohaterowie Sienkiewiczowscy, ale gdy mamy na myśli nie bohaterów stworzonych przez Sienkiewicza, lecz postaci do nich pod jakimś względem podobne, napiszemy bohaterowie sienkiewiczowscy, np. w zdaniu: „Rój” i jego żołnierze nie zostali przedstawieni jaki nieskalani bohaterowie sienkiewiczowscy.

Aleksandra Woźniak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „p/Park Kopernika”?

Zgodnie z regułami pisowni dotyczącej nazewnictwa miejskiego piszemy park Kopernika, ponieważ w wypadku występowania na początku nazwy wielowyrazowej nazwy gatunkowej (np. ulica, park, zamek, pomnik, cmentarz) piszemy ją małą literą, a pozostałe słowa składające się na właściwą nazwę własną – piszemy wielką literą.

Magda Nasiłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „p/Park Jordana”?

Powyższe wielowyrazowe wyrażenie nazywające miejsce użyteczności publicznej należy zapisać odpowiednio małą i wielką literą, a więc: park Jordana. Pisownia ta podyktowana jest faktem, iż stojące na początku wyrażenia słowo park pełni w nim jedynie nazwę gatunkową (rodzajową), czyli określa rodzaj miejsca, na który wskazujemy.

Judyta Szynkarczyn

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „Straszny d/Dwór”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od intencji piszącego. Jeśli ma on na myśli operę, którego autorem jest Stanisław Moniuszko, to powinien napisać Straszny dwór (zgodnie z zasadą pisowni tytułów tylko pierwszy człon piszemy wielką literą). Jeżeli natomiast chodziłoby o zajazd/ hotel/ kawiarnię, to oba wyrazy napiszemy wielką literą (Straszny Dwór).

Milena Żołnowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Psałterz puławski” jest poprawna?

Podany tytuł ma wprawdzie charakter zwyczajowy, ale jest tytułem, a w tytułach tylko pierwszy wyraz zapisujemy wielką literą. Podany w pytaniu zapis jest zatem poprawny.

Nicole Wesołowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami zapisać zdanie „Decyzję zawsze podejmują w/Wspólnoty m/Mieszkaniowe”?

Wyrażenie to powinno być zapisane małymi literami (wspólnoty mieszkaniowe), ponieważ występuje ono w liczbie mnogiej. Oznacza to, że pełni funkcję wyrazu pospolitego i nie odnosi się do konkretnej jednostki organizacyjnej.

Aleksandra Stosik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy pisać wyraz „s/Stolem’?

Stolemy to legendarne olbrzymy, które ponoć przed wiekami zamieszkiwały Kaszuby, a pozostałością po ich pobycie tutaj mają być liczne głazy, którymi te olbrzymy posługiwały się podczas walk bądź zabaw. Wyraz ten piszemy małą literą, ponieważ nie jest to nazwa własna tych legendarnych postaci, lecz nazwa ich typu, tak jak krasnoludki, smoki, dziwożony, rusałki czy czarownice.

Nicole Wesołowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Pomarańczowa r/Rewolucja”?

Zgodnie z zasadami pisowni polskiej nazwy wydarzeń historycznych lub aktów dziejowych piszemy małą literą, np. powstanie warszawskie, rewolucja francuska, aksamitna rewolucja. Poprawnym zapisem nazwy wydarzeń na Ukrainie w okresie od 21 listopada 2014 do 23 stycznia 2005 r. jest więc: pomarańczowa rewolucja.

Alicja Ptak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać poprawnie: „p/Pokój w/Westfalski”?

Nazwa pokój westfalski odnosi się do wydarzenia historycznego, zgodnie z zasadami pisowni powinna więc być zapisana małymi literami. Niektóre nazwy zdarzeń historycznych można ze względów emocjonalnych zapisać wielkimi literami, np. Powstanie Styczniowe. Pokój westfalski nie ma jednak dla Polaków szczególnej wartości sentymentalnej, w związku z tym trudno wyobrazić sobie sytuację, w której zapisalibyśmy tę nazwę wielkimi literami.

Dagmara Kałkus

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „królestwa Bożego” czy „królestwa bożego”?

Według Zasad pisowni słownictwa religijnego zatwierdzonych przez Komisję Języka Religijnego Rady Języka Polskiego: „Wyrazy Boży / boży, Boski / boski w zależności od kontekstu mogą być pisane dużą lub małą literą (jako przymiotnik dzierżawczy od imienia własnego – dużą literą, jako przymiotnik jakościowy – małą literą)”. W połączeniu królestwa Bożego przymiotnik od rzeczownika Bóg ma charakter dzierżawczy (królestwo czyje? – Boże), toteż powinniśmy zapisać go wielką literą.

Malwina Talaśka
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak lepiej zapisać: „Zatoka Tallińska i Fińska” czy „zatoka Tallińska i Fińska”?

Jeśli leksem zatoka używany jest jako termin geograficzny, należy zapisać go małą literą (zasada [127] Słownika ortograficznego PWN), jeśli zaś jest częścią dwuczłonowej nazwy geograficznej, w której drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu lub przymiotnikiem w mianowniku, to należy zapisać go wielką literą (zasada [81]). W wypadku wyliczenia nazw geograficznych zawierających ten sam człon początkowy należy ten człon powtórzyć: Zatoka Tallińska i Zatoka Fińska.

Elżbieta Benkowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „WZGÓRZE TUMSKIE”?

Słownik ortograficzny PWN rejestruje przymiotnik tumski (od: tum ‘średniowieczny kościół katedralny lub kolegiata’) i przytacza następujące przykłady: zabytki tumskie oraz Ostrów Tumski (we Wrocławiu i Poznaniu). Można więc wysnuć wniosek, że jeśli mówimy o wzgórzu, na którym znajduje się średniowieczna kolegiata, należy zapisać je wzgórze tumskie. Wyjątkiem jednak będzie tu nazwa własna wzniesienia znajdującego się na terenie miasta Płocka, która brzmi właśnie Wzgórze Tumskie. W tym wypadku obowiązuje zapis wielkimi literami i taka też forma jest powszechnie stosowana (por. serwis internetowy miasta Płocka).

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Puszcza Zielona”?

Poprawna forma zapisu to Puszcza Zielona. Reguła zawarta w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. prof. E. Polańskiego mówi, że jeśli nazwa geograficzna lub miejscowa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu albo przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą. W przytoczonej nazwie drugi człon – Zielona – jest przymiotnikiem w mianowniku, dlatego całość należy zapisać wielkimi literami.

Anna Nadrowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Puszcza Darżlubska”?

Zgodnie z zasadami pisowni dwuczłonowych nazw geograficznych, jeśli drugi człon takiej nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku bądź rzeczownikiem w dopełniaczu, to oba człony należy zapisać wielką literą. Ponieważ drugi człon nazwy omawianej nazwy własnej stanowi przymiotnik w mianowniku, poprawny jest zapis Puszcza Darżlubska. Wyraz puszcza zapisalibyśmy małą literą, gdyby drugi człon był rzeczownikiem w mianowniku, jak to ma miejsce w wypadku takich nazw geograficznych jak m.in. półwysep Hel bądź wyspa Uznam.

Malwina Talaśka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „j/Jezioro Mausz”?

Zasady pisowni polskiej mówią, że w dwuczłonowych nazwach geograficznych, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, piszemy go wielką literą, natomiast człon pierwszy – małą. Poprawna jest zatem pisownia: jezioro Mausz.

Magda Nasiłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać tytuł i podtytuł : „Okolice. Rocznik E/etnograficzny”?

W tytułach gazet, czasopism, cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych według zasady [85] Słownika ortograficznego PWN wielką literą piszemy wszystkie wyrazy, z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw.

W podtytułach czasopism oraz w tytułach jednorazowych dodatków, decyzją Rady Języka Polskiego z 21 maja 2002 roku (zmodyfikowaną 23 marca 2009 roku), wielką literą pisze się człon pierwszy, a pozostałe zaś – małą.

Poprawny zapisem będzie zatem: Okolice. Rocznik etnograficzny.

Elżbieta Benkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „pamiętniki Paska” czy „Pamiętniki Paska”?

Oryginalny tytuł zbioru tekstów autorstwa Jana Chryzostoma Paska to po prostu Pamiętniki. Dlatego poprawnie powinno się pisać „Pamiętniki” Paska, tak jak np. „Krzyżacy” Sienkiewicza. Wynika to z zasady, że wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [[73] 18.16.). Słowo pamiętnik oznacza jednak również gatunek literacki, a nazwę pospolitą pamiętnik powinno się pisać małą literą. Gdy zatem mamy na myśli gatunek literacki, należy stosować drugą wersję poprawnego zapisu, tj. pamiętniki Paska, tak jak np. wiersze Szymborskiej.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Ogród Zoologiczny w Oliwie” czy „ogród zoologiczny w Oliwie”?

Zgodnie z Zasadami pisowni i interpunkcji PWN ([113] 20.14.), nazwy urzędów, władz, instytucji, organizacji, zakładów używane w znaczeniu nazw pospolitych piszemy małą literą. Wyrażenie ogród zoologiczny jest nazwą pospolitą. Wielkimi literami można by ją zapisać jedynie wówczas, gdyby była to oficjalna nazwa konkretnego zakładu. Oficjalną nazwą gdańskiego zoo jest jednak Miejski Ogród Zoologiczny „Wybrzeża”, zapis wyrażenia podanego w pytaniu wielkimi literami nie ma więc uzasadnienia. Piszemy zatem: ogród zoologiczny w Oliwie.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać wyraz WYSPA w znaczeniu „Wielka Brytania”: małą czy dużą literą?

Wyrazy pospolite używane w znaczeniu nazw własnych zapisujemy wielką literą, czyli wyraz Wyspy w znaczeniu Wielka Brytania zapisujemy wielką literą. Wyraz wyspa nie jest jednak ekwiwalentem nazwy Wielka Brytania, więc zapisujemy go małą literą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „wyrok Boży” czy „wyrok boży”?

Mamy tu do czynienia z przymiotnikiem jakościowym utworzonym od słowa Bóg. Autorzy Zasad pisowni i interpunkcji PWN ([130] 20.31.) informują, że przymiotniki jakościowe utworzone od imion własnych piszemy małą literą, ale zauważają również, że na szczególną uwagę zasługują przymiotniki, które odnoszą się do Chrystusa lub Boga. Wynika to z faktu, że choć zazwyczaj w połączeniach wyrazowych pisze się je małymi literami, to jednak w niewielkiej grupie tych związków tradycyjnie przymiotniki te piszemy wielkimi literami, np. iskra bożapalec bożypokój boży, ale: Syn BożyBaranek Boży. Natomiast prof. Mirosław Bańko z Uniwersytetu Warszawskiego w jednej ze swoich porad językowych dotyczących wyrażenia prawo boże sugeruje, że choć przytoczony kontekst nie wymaga użycia wielkiej litery, to jej zastosowanie zależy od stosunku do spraw wiary osoby piszącej (http://sjp.pwn.pl/poradnia, 2003).

Można zatem założyć, że obydwie wersje są dopuszczalne. Obydwie są też rozpowszechnione w tekstach internetowych. Warto też zauważyć, że równie często (jeśli nie częściej) występuje też połączenie wyroki boskie – a to za sprawą powiedzenia Niezbadane są wyroki boskie.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak w tekście opowiadania powinny być zapisane peryfrastycznie nazwy Matki Boskiej: „U/ucieczka G/grzesznych”, „P/panna Ł/łaskawa”?

„Jeżeli nazwa zarówno jednowyrazowa, jak i opisowa, odnosi się do desygnatu, który wymaga wielkiej litery (np. do Boga, Kocioła, Watykanu), to nazwy te (wszystkie człony) zapisujemy wielką literą, natomiast jeżeli nazwa i jej opisowy zastępnik odnosi się do desygnatu, który nie wymaga wielkiej litery (np. do papieża, kościoła jako budynku), to zapisujemy ją małą literą” (Zasady pisowni słownictwa religijnego, 2005, s. 32). Zgodnie z powyższą zasady peryfrazy określające Matkę Boską zapisujemy wielką literą: Ucieczka Grzesznych, Panna Łaskawa.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis nazwy ciasta jest poprawny: ciasto „tęczowe konfetti”, ciasto „Tęczowe konfetti” czy ciasto „Tęczowe Konfetti”?

Cudzysłów wydaje mi się w tym wyrażeniu niepotrzebny. Można go użyć do wyodrębnienia niektórych nazw własnych, lecz według zasady [98.C.3] Słownika ortograficznego PWN są to: przezwiska, mniej znane pseudonimy, kryptonimy organizacji, jednostki wojskowe oraz nazwy własnych instytucji lub obiektów, które występują na końcu wielowyrazowych nazw opisowych. Nazwy potraw w języku polskimi piszemy zaś małymi literami, taką pisownię zaleca też m.in. Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN (http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-potraw;16256.html). Poprawny zapis nazwy tej potrawy to zatem: ciasto tęczowe konfetti, podobnie jak ciasto red velvet i ciasto czekoladowe espresso.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawna jest pisownia „Szkoła Średnia w Solcu nad Wisłą”? Oficjalna nazwa tej szkoły to „Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Solcu nad Wisłą”.

Szkoła średnia to nazwa pospolita, a nie nazwa własna tej szkoły, więc wyrażenie szkoła średnia powinniśmy zapisywać małą literą: szkoła średnia w Solcu nad Wisłą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „stolica Piotrowa” czy „Stolica Piotrowa”?

W znaczeniu ‘Watykan’ i ‘siedziba papieża’ należy zapisać to wyrażenie wielkimi literami – Stolica Piotrowa. Taki zapis notują m.in. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej i Wielki słownik języka polskiego pod red. P. Żmigrodzkiego. Wyjątek stanowi zwrot zasiąść na stolicy Piotrowej ‘objąć urząd papieża’, w którym stolica zachowała swoje pierwotne znaczenie ‘tron’ i dlatego zapisywana jest małą literą.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „rewolucja róż”, „rewolucja Róż” czy „Rewolucja Róż”?

Nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych piszemy małą literą (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [105] 20.6.). Autorzy wspomnianych zasad przytaczają m.in. następujące przykłady: druga wojna światowa, porozumienia sierpniowe, rewolucja francuska, potop szwedzki, aksamitna rewolucja. Opisując wydarzenia w Gruzji, powinniśmy zatem pisać rewolucja róż. Ta sama zasada obowiązuje przy portugalskiej rewolucji goździków, do której nawiązuje nazwa gruzińskiego przewrotu. Ta pisownia jest też upowszechniona w publikacjach prasowych (m.in. w tekstach na stronach internetowych Polskiego Radia).

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy zapisać wyraz „k/Komicja” ‘rzymskie zgromadzenie ludowe’?

Wyraz komicja jest rzeczownikiem pospolitym, a nie nazwą własną starożytnego urzędu, więc obowiązuje tu zapis małą literą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Kaphornowcy” dużą literą jest poprawna?

W nazwie własnej organizacji Bractwo Kaphornowców oba człony powinny być zapisane wielką literą, ale rzeczownik kaphornowiec to nazwa członka organizacji, a tego typu rzeczowniki zaliczamy do wyrazów pospolitych i piszemy je małą literą (np. filomata, peeselowiec, legionista ‘członek zespołu sportowego Legia’).

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy nazwę mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa: hipogryf czy Hipogryf?

Zapis przy użyciu małej lub wielkiej litery zależy w tym przypadku od znaczenia wyrazu. Jeśli leksem ten odnosi się do gatunku/rodzaju zwierzęcia (mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa), należy zapisać go minuskułą: hipogryf, lecz gdy jest to imię lub nazwa własna, to poprawną formą będzie Hipogryf.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Psałterz floriański” jest poprawna?

Tak, taka pisownia jest poprawna. W jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych wielką literą zapisujemy tylko pierwszy wyraz, np. Ziemia obiecana, Fizyka ciała stałego. Od tej reguły istnieją wprawdzie pewne wyjątki – wielkimi literami zapisujemy nazwy takie, jak: Stary Testament, Nowy Testament, Magna Charta Libertatum, Pismo Święte, Biblia Tysiąclecia oraz tytuły ksiąg biblijnych – ale Psałterz floriański do tych wyjątków nie należy.

Natalia Wyrwicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „Dział Zaopatrzenia” jest poprawny?

W tej sytuacji wszystko zależy od intencji piszącego. Jeśli ma na myśli konkretny dział, którego nazwą własną jest Dział Zaopatrzenia, to – jak wszystkie nazwy własne – należy zapisać ją wielkimi literami. Jeśli zaś chodzi po prostu o dział firmy, który nie ma oficjalnej nazwy lub brzmi ona inaczej niż Dział Zaopatrzenia i używamy tego sformułowania potocznie, powinno ono zastać zapisane małymi literami.

Teresa Topolska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia tytułu książki „Dyktatura Gender” jest poprawna?

Taka pisownia nie jest poprawna. Zgodnie z zasadą dotyczącą pisowni tytułów książek tylko pierwszy wyraz pisany jest w nich wielką literą, chyba że na kolejnych miejscach występują nazwy własne (np. Pan Tadeusz). To znaczy, że tytuły książek, podobnie jak tytuły artykułów, filmów, programów telewizyjnych i piosenek, zapisujemy jak zdania: wielką literę stawiamy tylko na początku tytułu i w występujących w nim nazwach własnych. Prawidłowym zapisem tytułu książki jest Dyktatura gender. Wyrażenie „Dyktatura Gender” mogłoby być natomiast tytułem czasopisma, ponieważ w tytułach czasopism wielką literą piszemy wszystkie wyrazy z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tytułu.

Mariola Sójka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wolno napisać: „Zapraszamy na Bal Gimnazjalny”?

Nie. Nie jest to nazwa ani święta, ani indywidualnej imprezy międzynarodowej lub krajowej. Nazwy obrzędów, zabaw (w tym studniówki, balu maturalnego i innych balów) oraz zwyczajów pisze się od małej litery.

Sylwia Formela

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „mieszkanie z ogrodem dachowym” czy „mieszkanie z Ogrodem Dachowym”?

Większość polskich wyrazów zapisujemy od małej litery. Użycie wielkiej litery musi być zawsze jakoś uzasadnione: względami składniowymi, zwyczajowymi, znaczeniowymi lub grzecznościowymi. Względy znaczeniowe nakazują pisanie od wielkiej litery nazw własnych, a od małej litery – nazw pospolitych. Nazwa własna tylko wskazuje na obiekt, ale nie określa jego cech charakterystycznych. Takie cechy są natomiast określane przez nazwy pospolite. W związku z tym, że w podanym przykładzie otrzymujemy informację o cechach ogrodu, nazwę tę uznajemy za pospolitą, dlatego prawidłowy zapis to mieszkanie z ogrodem dachowym.

Agnieszka Puchała

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „błogosławieństwa Bożego” czy „błogosławieństwa bożego”?

Pod hasłem boży w Wielkim słowniku ortograficznym języka polskiego pod red. Edwarda Polańskiego czytamy: „palec boży, iskra boża, świat boży, boża krówka, ale: Syn Boży, Baranek Boży, łaska Boża, prawda Boża, królestwo Boże”. Połączenie błogosławieństwo Boże należy pod względem znaczenia raczej do tej drugiej grupy. Również w Narodowym Korpusie Języka Polskiego na 98 użyć wyrażenia błogosławieństwo Boże tylko w jednym przymiotnik Boży pisany jest małą literą.

Rafał Nitychoruk
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 10:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „ś/Świadectwo d/Dojrzałości”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czy mamy na myśli typ dokumentu, czy nagłówek umieszczony na świadectwie. W pierwszym wypadku, tzn. gdy mamy do czynienia z nazwą pospolitą o znaczeniu ‘dokument zawierający wyniki maturalne’, oba człony powinny być pisane małymi literami: świadectwo dojrzałości, tak jak w innych nazwach pospolitych, np. dowód osobisty. Natomiast w drugim wypadku chodzi o rodzaj tytułu, dlatego zgodnie z zasadami pisowni tytułów pierwszy człon tego wyrażenia piszemy wielką literą, natomiast drugi małą: Świadectwo dojrzałości.

Alicja Sierotzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis tytułu powieści Konrada Kaczmarka „Stolemowe Znamię”?

Zapis tytułu powieści w tej formie jest niepoprawny, ponieważ w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, wierszy, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), a także w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji i ustaw wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Poprawna jest zatem tylko wersja Stolemowe znamię.

Małgorzata Sańko 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „k/Kanał Kiloński”?

Według zasad pisowni nazw geograficznych w nazwach dwuczłonowych, w których drugi wyraz to rzeczownik w dopełniaczu (Rzeka Świętego Wawrzyńca) albo przymiotnik w mianowniku (Kanał Północny), oba człony pisze się wielką literą. Ponieważ Kanał Kiloński jest nazwą geograficzną, której drugi człon to przymiotnik w mianowniku, również rzeczownik Kanał zapisujemy w niej dużą literą.

Alicja Sierotzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia tytułu książki „Dyktatura Relatywizmu” jest poprawna?

Zgodnie z regułami ortograficznymi w tytułach wieloczłonowych pierwszy wyraz piszemy wielką literą, a kolejne małą, chyba że któryś z następnych członów jest nazwą własną, np. Ania z Zielonego Wzgórza. Relatywizm to jednak wyraz pospolity, dlatego poprawną formą zapisu tego tytułu jest Dyktatura relatywizmu.

Alicja Sierotzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Diabelski Młyn” jest poprawna?

Dla rzeczownika o znaczeniu ‘koło widokowe, rodzaj karuzeli obracającej się na poziomej osi’ pisownia Diabelski Młyn jest niepoprawna. Poprawnym zapisem jest w tym wypadku diabelski młyn. Rzeczownik ten oznacza przecież nie jednostkowy, niepowtarzalny obiekt, lecz typ, rodzaj obiektu, jest zatem nazwą pospolitą, a rzeczowniki pospolite piszemy w języku polskim małymi literami.

Jako tytuł spektaklu teatralnego na podstawie utworu Erica Assousa wyrażenie to zapisujemy natomiast następująco: Diabelski młyn, ponieważ w tytułach utworów literackich od wielkiej litery zaczynamy tylko pierwszy wyraz.

Zapis Diabelski Młyn byłby natomiast poprawny na przykład jako nazwa kawiarni.

Monika Siuda
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Półwysep Krymski”?

Zgodnie z zasadami pisowni w dwuczłonowych nazwach geograficznych, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu (np. Góra Kościuszki, Morze Barentsa, Półwysep Melville’a) lub przymiotnikiem w mianowniku (np. Góry Stołowe, Morze Japońskie, Półwysep Bałkański), oba człony piszemy wielką literą. W wypadku Półwyspu Krymskiego drugi człon nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku, zatem oba człony należy zapisywać wielką literą.

Dorota Raczkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „nasza «Mała Ojczyzna»”?

Zapis nasza Mała Ojczyzna jest poprawny, ale fakultatywnie, przede wszystkim bowiem zapisujemy to wyrażenie – jako pospolite – małymi literami. Wyrażenie Mała Ojczyzna można jednak zapisać wielkimi literami ze względów uczuciowych lub dla uwydatnienia szacunku, podobnie jak wyrazy Ojczyzna, Kraj, Orzeł Biały, Naród, Państwo, Rząd. Natomiast cudzysłów jest w tym zapisie zbędny.

Marta Wałdoch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą zapisać przymiotnik od nazwy „Lukullus”: „lukullusowy” czy „Lukullusowy”?

Zgodnie z zasadami pisowni przymiotniki utworzone od imion, nazwisk, pseudonimów itp., odpowiadające na pytanie jaki? i określające rzeczy lub zjawiska podobne w określony sposób do tych, które są charakterystyczne dla osoby, od której nazwiska przymiotnik utworzono, piszemy małą literą. W tym wypadku napiszemy np. lukullusowa uczta ‘uczta wystawna, odznaczająca się obfitością i smakowitością potraw, czyli taka, jakie wyprawiał Lukullus’.

Jeśli jednak przymiotnik odpowiada na pytanie czyj?, zapisujemy go wielką literą. W tym wypadku napiszemy np. Lukullusowa willa ‘willa Lukullusa’.

Monika Duda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „e/Egzamin d/Dojrzałości”?

Oba człony tego wyrażenia należy pisać małą literą, gdyż jest to nazwa pospolita. Pisownia od dużej litery byłaby zasadna tylko wtedy, gdyby wyrażenie to pełniło funkcję tytułu (wtedy napisalibyśmy: Egzamin dojrzałości).

Paulina Sławik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawnie użyto dużych liter w zdaniu: „Obraz przedstawia Sąd Parysa”?

W przytoczonym zdaniu niepoprawnie użyto dużej litery w rzeczowniku sąd. Rzeczownik ten pełni w tym zdaniu funkcję wyrazu pospolitego (świadczy o tym czasownik przedstawia), toteż powinno napisać się go małą literą. Użycie wielkiej litery byłoby uzasadnione w przypadku, gdyby w zdaniu podano tytuł obrazu Rubensa „Sąd Parysa”. Wtedy wyraz sąd byłby częścią nazwy własnej, a nazwy własne piszemy wielką literą.

Magdalena Szyłak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Kasprowiczowski” czy „kasprowiczowski”?

Przymiotnik ten zapisujemy wielką literą, jeśli jest to przymiotnik dzierżawczy (odpowiadający na pytanie: czyj?), np. Kasprowiczowski tomik, strofy Kasprowiczowskie, Kasprowiczowska Harenda, natomiast małą literą, jeśli zostanie on użyty jako przymiotnik jakościowy (odpowiadający na pytanie jaki?), np. wieczór kasprowiczowski ‘wieczór poezji Jana Kasprowicza’, konkurs kasprowiczowski ‘konkurs poświęcony Janowi Kasprowiczowi’, obchody kasprowiczowskie ‘obchody ku czci Jana Kasprowicza’. Wielką literę stosujemy również wtedy, gdy przymiotnik ten wchodzi w skład wieloczłonowych nazw własnych, np. Rocznik Kasprowiczowski, Rok Kasprowiczowski, I Zlot Kasprowiczowski.

Łukasz Graban
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „j/Jezioro Białe”?

Jak podają Zasady pisowni i interpunkcji, w dwuczłonowych nazwach geograficznych, w których człon drugi jest – jak w tym wypadku – przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą (Wielki słownik ortograficzny, red. E. Polański, PWN, Warszawa 2006, s. 48). Poprawny jest więc zapis: Jezioro Białe.

Katarzyna Bliźniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakich liter należy użyć w zdaniu: „Przesyłam życzenia panu wraz z rodziną”?

Użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidualną sprawą piszącego. Przepisy ortograficzne pozostawiają w tym wypadku użytkownikom języka dużą swobodę, ponieważ użycie wielkiej litery jest wyrazem ich postawy uczuciowej (np. szacunku, miłości, przyjaźni) w stosunku do osób, do których piszą, lub w stosunku do tego, o czym piszą.

Wielką literą piszemy m.in. nazwy osób, do których się zwracamy w listach prywatnych i oficjalnych oraz w podaniach urzędowych, a także nazwy osób bliskich adresatowi lub piszącemu. Pisownia wielką literą obejmuje również przymiotniki i zaimki, które się odnoszą do tych nazw osób. Nazwy osób trzecich, jeśli te osoby są bliskie nam lub osobie, do której się zwracamy, także możemy wyróżnić wielką literą.

Rozpatrywane zdanie w swojej wzorcowej formie powinno zatem być zapisane następująco: Przesyłam życzenia Panu wraz z Rodziną.

Aleksandra Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „pierwszy po Bogu” czy „pierwszy po bogu”?

Prawidłowy jest zapis pierwszy po Bogu, ponieważ wyrażenie to charakteryzuje czyjąś rolę poprzez odniesienie do Boga. Dotyczy ono przede wszystkim kapitana statku lub dowódcy okrętu – jako tych, nad którymi jest już tylko Bóg, ponieważ na morzu nie mają nad sobą zwierzchników, np. Każdy, kto zdecydował się popłyną, musi pamiętać, że – jak to na statku – kapitan jest pierwszy po Bogu i ma zawsze rację; Oczywiście na mostku zawsze musiał pozostawać kapitan, zastępca dowódcy okrętu lub oficer upoważniony przez pierwszego po Bogu (cytaty z Internetu). Rzadziej pierwszymi po Bogu nazywa się inne osoby, które w danym miejscu są najważniejsze, np. Instruktorka prowadząca zajęcia jest pierwsza po Bogu w naszym studio; Często jest tak, że panie w rejestracji, jako pierwsze po Bogu, decydują i koniec; Reżyser był pierwszy po Bogu i o wszystkim decydował. W Kościele miano pierwszej po Bogu nadaje się Najświętszej Maryi Pannie.

Anna Bokwa
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „k/Konserwator z/Zabytków”?

W języku polskim wszystkie wyrazy pospolite piszemy małą literą. Zgodnie z tą zasadą nazwę zawodu konserwator zabytków zapiszemy małymi literami.

Elżbieta Stopa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać ,,dopust b/Boży”?

W wyrażeniu dopust boży przymiotnik boży zasadniczo piszemy małą literą. Taką pisownię zaleca m.in. Wielki słownik ortograficzny pod red. Edwarda Polańskiego, który wyrażenie dopust boży notuje pod hasłem dopust; cytat zawierający wyrażenie dopust boży znajdziemy też pod hasłem dopust w Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod red. Stanisława Dubisza. Użycie małej litery motywowane jest tym, że tak właśnie – jak podaje Pisownia słownictwa religijnego (Tarnów 2011) – zapisujemy przymiotnik b/Boży w wyrażeniach potocznych, pozbawionych głębszej treści religijnej, takich jak boża krówka, iskra boża ‘talent’, dary boże ‘jedzenie i picie’, a wyrażenie dopust boży ma charakter potoczny, por. dopust ‘zdarzenie, głównie złe, rozumiane jako zesłane przez siłę wyższą’.

Dużą literą natomiast piszemy przymiotnik Boży jako przymiotnik dzierżawczy pochodny od rzeczownika Bóg i odnoszący się do Boga, np. plan Boży, prawda Boża, miłosierdzie Boże, łaska Boża. Takie znaczenie może też mieć w niektórych, raczej rzadkich kontekstach przymiotnik Boży występujący w wyrażeniu dopust Boży i wówczas należy go zapisywać dużą literą, np. Zjawiska meteorologiczne budziły grozę. Wierzono, że piorun to dopust Boży, a powstały w wyniku jego uderzenia ogień był święty i nie wolno go było gasić; Ta susza to nie chwilowy dopust Boży. Ani kara Boska (cytaty z Narodowego Korpusu Języka Polskiego), Wola Boża a dopust Boży (tytuł artkułu, katolik.pl); Wielu rzeczy Bóg dla nas nie chce. Nie chce, aby spotkało człowieka jakieś nieszczęście, a tymczasem inny człowiek, nie panujący nad swoimi potrzebami upił się i powodując wypadek, zabił człowieka. Dopust Boży. […] To, co jest dopustem Boga wynika z tego, że wielu ludzi nie liczy się z Bożym planem zarówno wobec siebie, jak i wobec innych ludzi (pierzchalski.eccelsia.org.pl).

Ewa Rogowska-Cybulska
Monika Lidzbarska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami powinno się zapisywać wyrażenie „ś/Święto l/Lotnictwa”?

Zgodnie z zasadami pisowni nazwy świąt i dni świątecznych powinny być w języku polskim zapisywane wielkimi literami. Pełna nazwa własna tego święta, przypadającego w Polsce 28 sierpnia, to Święto Lotnictwa Polskiego, np. Od 1993 r. dzień 28 sierpnia jest Świętem  Lotnictwa Polskiego, obchodzonym dla upamiętnienia zwycięstwa kapitana Franciszka Żwirki i inżyniera Stanisława Wigury na międzynarodowych zawodach lotniczych w Berlinie w 1932 r.
Natomiast w znaczeniu pospolitym zapisujemy to wyrażenie małymi  literami, np. Jest to wspólne święto lotnictwa cywilnego, wojskowego oraz przemysłu lotniczego.
Agnieszka Gorlak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „Poradnik l/Laryngologiczny”?

Poprawny zapis to „Poradnik laryngologiczny” lub „Poradnik Laryngologiczny”, w zależności od tego, do czego odnosi się wyrażenie, którego dotyczy pytanie. Drugi człon tego wyrażenia piszemy małą literą, gdy chodzi o tytuł książki, zgodnie z zasadą, że w tytułach książek, broszur itp. wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz (wyjątek stanowią oczywiście wchodzące w skład tych tytułów nazwy własne). Natomiast jeśli „Poradnik Laryngologiczny” to nazwa czasopisma, wtedy oba człony powinny rozpoczynać się wielkimi literami. Wynika to z zasady, że w tytułach gazet, czasopism i cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych wielką literą piszemy wszystkie wyrazy (z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw).

Monika Pohoryłko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisujemy nazwę „m/Mamiya” (marka aparatu fotograficznego)?

Według zasad polskiej ortografii nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych piszemy wielką literą, zatem napiszemy: aparat marki Mamiya.
Natomiast jeśli wymieniona nazwa nie oznacza marki firmowej, lecz konkretny przedmiot tej marki, to nazwę tę traktujemy jako pospolitą i piszemy małą literą np. fotografował mamiyą.

Anna Ślusarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy JEZIORO DŁUGIE: małymi czy dużymi literami?

Oba człony tej nazwy piszemy dużymi literami: Jezioro Długie. W dwuczłonowych geograficznych nazwach własnych człony typu jezioro, morze, rzeka itp. piszemy małymi literami tylko wówczas, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, np. jezioro Śniardwy, natomiast gdy jest on rzeczownikiem w dopełniaczu, np. Jezioro Wiktorii, lub – jak w tym wypadku – przymiotnikiem, człon pierwszy piszemy dużymi literami.

Dobrawa Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 22:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 22:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą piszemy „g/Góra Bajon”: małą czy dużą ?

Wprawdzie nigdzie nie znalazłam informacji o istnieniu takiej góry, ale pisownia tego wyrażenia nie jest skomplikowana. Według zasad ortograficznych wyrazy takie jak morze, półwysep, góra, jezioro, przełęcz itp., które rozpoczynają wielowyrazowe nazwy geograficzne, piszemy wielką literą, jeśli wchodzą one ściśle w skład takiej nazwy własnej, tj. jeśli jej drugi człon  jest rzeczownikiem w dopełniaczu (np. Góra Kościuszki) lub przymiotnikiem (np. Góry Świętokrzyskie), natomiast małą literą, jeśli są to określenia gatunkowe, tj. jeśli drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku (np. góra Śnieżka). W wypadku wyrażenia góra Bajon zachodzi ta druga sytuacja, toteż człon góra piszemy w nim małą literą.

Martyna Małkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Kwiecień 2016 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Kwiecień 2016 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami piszemy rasy psów?

Rasy psów piszemy małymi literami, np. jamnik, dalmatyńczyk, basset, bolończyk, bulterier, owczarek niemiecki, chart afgański, szpic japoński, gończy bośniacki szorstkowłosy. Duże litery w nazwach ras pojawiają się tylko wtedy, gdy w skład nazwy rasy wchodzi nazwa własna, np. nazwa geograficzna, por. owczarek z Majorki, owczarek z Bergamo, lub nazwa osobowa, por. pies świętego Bernarda, gryfon Korthalsa, gończy Hamiltona.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „m/Makroregion p/Pomorski”?

Makroregion to obszar obejmujący kilka jednolitych pod jakimś względem regionów. W znaczeniu nazwy pospolitej powinien zostać zapisany małymi literami, np. Teren od północy graniczy z Pobrzeżem Koszalińskim, a od wschodu z Pobrzeżem Gdańskim, tworząc makroregion pomorski. Jeśli jednak użyjemy tej nazwy jako komponentu wielowyrazowej nazwy własnej, np. Związek Stowarzyszeń Kultury Fizycznej Makroregion Pomorski, oba człony powinniśmy rozpoczynać dużą literą, podobnie jak pozostałe składniki takiej nazwy.

Klaudia Kluj-Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „jumbo jet” czy „Jumbo Jet”?

Jak podają Wielki słownik ortograficzny języka polskiego pod red. Edwarda Polańskiego i  internetowy Słownik języka polskiego PWN (http://sjp.pwn.pl), wyrażenie jumbo jet ‘wielki pasażerski samolot odrzutowy’ piszemy małymi literami. Dużymi literami zapisujemy natomiast nazwę marki Boeing 747, np. Szerokokadłubowe samoloty pasażerskie Boeing 747 mają od 360 do 660 miejsc. Gdy jednak używamy tego wyrazu jako nazwy pospolitej konkretnego egzemplarza samolotu, stosujemy małą literę, np. Jego koledzy polecieli boeingiem 747.

Ewa Rogowska-Cybulska

 

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „dom b/Boży”?

W znaczeniu ‘kościół’ wyrażenie to należy zapisywać następująco: dom Boży. Taką pisownię zaleca publikacja pt. Pisownia słownictwa religijnego autorstwa Renaty Przybylskiej i Wiesława Przyczyny (Tarnów 2011, s. 70). Dla zapisywania peryfraz (omówień)  autorzy przyjmują zasadę, że peryfrazy nazw, które zapisuje się małą literą, też powinny być zapisywane małymi literami. W peryfrazie dom Boży wyraz dom piszemy małą literą. Przymiotnik Boży, pochodny od rzeczownika Bóg, piszemy tu natomiast wielką literą, ponieważ odnosi się on do Boga, por. też plan Bożylud Bożyprawda Boża, królestwo Bożemiłosierdzie Bożełaska Bożaopatrzność Boża.

Natomiast gdy zestawienie to jest wykorzystywane jako nazwa własna (np. jako nazwa wspólnoty modlitewnej), oba człony piszemy dużymi literami.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „budżet państwa” czy „Budżet Państwa”?

Zgodnie z zasadą zapisywania małą literą wyrazów i wyrażeń, które są używane w znaczeniu pospolitym, zestawienie budżet państwa ‘podstawowy plan finansowy obejmujący dochody i wydatki państwa (władzy rządowej), uchwalany na okres roku budżetowego’ zapisujemy małymi literami. Wielkimi literami zapisujemy natomiast wyrażenie Skarb Państwa – jako nazwę konkretnej instytucji reprezentującej państwo w obrocie prawnym. W znaczeniu gatunkowym również to wyrażenie piszemy małymi literami, np. Państwa członkowskie pozwoliły pieniądzom wpłynąć do ich skarbów państwa.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy ARMATOR: dużą czy małą literą?

Poprawny zapis tego słowa powinien rozpoczynać się małą literą. Wynika to z zasady, iż małą literą piszemy wszystkie wyrazy pospolite, o ile nie są one częścią nazwy własnej. Armator ‘osoba lub firma eksploatująca statek’ to wyraz pospolity.

Klaudia Kluj-Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 22. Marzec 2016 - 23:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Skrótowiec od „produkt krajowy brutto” to „pkb” czy „PKB”?

Skrótowce literowe i głoskowe piszemy w całości wielkimi literami np. GOPR, MEN, PAN, UG. Poprawny skrótowiec wyrażenia produkt krajowy brutto to zatem PKB. Taki zapis potwierdza m.in. Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego.

Klaudia Kluj-Kozłowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Płyta r/Redłowska”?

Płyta Redłowska to nazwa jednego z gdyńskich osiedli, a wielowyrazowe nazwy osiedli piszemy wielkimi literami, np. Złote Łany, Małe Przymorze, Przymorze  Wielkie. Małą literą piszemy jedynie stojący na początku takiej nazwy wyraz osiedle, jeśli stanowi on nazwę gatunkową, np. osiedle Płyta Redłowska.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy PARK SKARYSZEWSKI? (Chodzi o duże i małe litery).

Piszemy park Skarszewski, ponieważ według zasad pisowni polskiej, „jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą”.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać wyrażenie „k/Krzyż Sukiennic”?

Wyraz Sukiennice piszemy oczywiście dużą literą, tak bowiem zapisujemy jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków, obiektów sportowych itp., np. Wawel. Krzyż Sukiennic to miejsce przecięcia się szlaków komunikacyjnych w obrębie Sukiennic, por.: „Pierwsze kramy sukienne stanęły pośrodku głównego placu miasta jako łącznik pomiędzy czterema traktami: ze wschodu na zachód oraz z północy na południe. Tymi traktami są obecnie ulice św. Jana i Bracka oraz Szewska i Sienna. W budynku Sukiennic te trakty przecinały się, tworząc tzw. krzyż sukiennic, który możemy oglądać w obecnych Sukiennicach” (http://www.nabutach.pl/polska/krakow/177-sukiennice-krakow). Wyraz krzyż występuje w tym wyrażeniu w znaczeniu pospolitym ‘przedmiot w kształcie dwóch linii przecinających się pod kątem prostym’. W tym samym znaczeniu słowo to występuje m.in. w wyrażeniu krzyże okien, które pojawia się w zdaniu cytowanym przez Słownik języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego: Dom był gładki jak ściana, o dużych, ciemnych krzyżach okien. Poprawny jest zatem zapis krzyż Sukiennic.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Szopenowski” („Chopinowski”) czy „szopenowski” („chopinowski”)?

Pisownia tego przymiotnika zależy od jego znaczenia.

Dużą literą piszemy przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?) utworzone od nazw własnych, np. Sabałowa bajka, komedia Molierowska ‘komedia Moliera’, Miłoszowe wiersze, a zatem również nokturny Szopenowskie (Chopinowskie), muzyka Szopenowska (Chopinowska).

Małą literą piszemy przymiotniki jakościowe (odpowiadające na pytanie jaki?, tzn. taki, który poprzez związek z kimś lub też ogólne nawiązanie do jakiejś postaci – czymś się charakteryzuje) utworzone od imion własnych, np. ogród jordanowski, porównanie homeryckie, rok mickiewiczowski, syzyfowa praca, wiek balzakowski, a zatem także konkurs szopenowski (chopinowski), legenda szopenowska (chopinowska).

Aleksandra Muszarska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Newtonowski” czy „newtonowski”?

Obie formy są poprawne w zależności od sytuacji.

Przymiotniki utworzone od nazwisk piszemy wielką literą, gdy odpowiadają na pytanie czyj, a małą literą, gdy odpowiadają na pytanie jaki. W praktyce do wielu obiektów, z których nazwą łączy się taki przymiotnik, można odnieść zarówno jedno, jak i drugie pytanie. Tak właśnie jest z mechaniką Newtona – Newtonowską, skoro stworzył ją Isaac Newton, i newtonowską, ponieważ istnieje niezależnie od niego i bez niego też by istniała.

Mateusz Nawrocki

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „r/Regulamin p/Promowania p/Pracy”?

Jeśli Regulamin promowania pracy jest tytułem spisanego zbioru przepisów, to wielką literą zapisujemy pierwszy wyraz, zaś kolejne małą, ponieważ w jedno- i wielowyrazowych tytułach wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Jeśli natomiast wyrażenie to występuje nie jako nazwa własna, lecz w znaczeniu  pospolitym, wszystkie jego człony zapisujemy od małych liter, np. W większości zakładów pracy nie ma odrębnych regulaminów promowania pracy.

Magdalena Poleniewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak poprawnie piszemy nazwę funkcji „m/Minister o/Obrony n/Narodowej”?

Poprawny zapis nazwy tej funkcji to minister obrony narodowej lub Minister Obrony Narodowej. Pisownia dużymi literami wynika z zasady ortograficznej, według której wielką literą zapisujemy nazwy jednoosobowych urzędów w aktach prawnych, np. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie ze zwyczajem nazwę tę możemy zapisać dużymi literami również w tekstach o innym przeznaczeniu, jeśli występuje ona w pełnej formie i odwołuje się do konkretnej osoby. W innych wypadkach nazwę tę zapisujemy małymi literami.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy napisać wyraz LEWICI?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Według Biblii nazwą to określa się ‘pokolenie wywodzące się od trzeciego syna Jakuba i Lei – Lewiego’. Z pokolenia Lewiego pochodzi w starożytnym judaizmie niższa warstwa kapłańska: lewici. Słowniki ortograficzne notują wyraz lewita ‘w starożytnym judaizmie: przedstawiciel jednej z grup kapłańskich, wywodzącej się z pokolenia Lewiego’ jako słowo zapisywane od małej litery. Można też ten sposób zapisu wywieść jakoś z reguły, że nazwy członków bractw i zgromadzeń zakonnych zapisuje się małą literą.

Lewi został wyklęty przez ojca za nieposłuszeństwo, a jego potomstwo zostało skazane na rozproszenie wśród innych plemion izraelskich. Jako nazwę plemienia należałoby chyba ten wyraz zapisać dużą literą, np. w zdaniu: Z uwagi na to, że potomstwu Rubena i Gada oraz połowie potomstwa Manassesa przypadły w udziale obszary Zajordanii, a Lewici nie mieli otrzymać osobnego terenu zamieszkania, do podziału stanęło dziewięć pozostałych plemion i druga połowa plemienia Manassesa albo w zdaniu: Z trzydziestu sześciu tysięcy Lewitów dwadzieścia cztery otrzymało godności kapłańskie, a pozostali musieli zadowolić się urzędami nadzorców, stróżów, pisarzy, sędziów i śpiewaków (z Korpusu językowego PWN). Słowniki ortograficzne i słowniki języka polskiego nie przewidują jednak takiej sytuacji.

Magdalena Poleniewicz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać tytuł KODEKS PRACY?

Wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach deklaracji i ustaw. Tytuł ten należy więc zapisać następująco: Kodeks pracy.

Magdalena Poleniewicz 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy JEZIORO DOBRE? (Chodzi o duże i małe litery).

W wypadku wielowyrazowych nazw geograficznych, które zaczynają się od słów morze, jezioro, cieśnina, wyżyna czy góra, pisownia tych słów zależy od drugiego wyrazu. Gdy człon drugi jest – jak w podanym przykładzie – przymiotnikiem, oba człony zapisujemy wielkimi literami, a więc poprawny jest zapis Jezioro Dobre.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać wyrażenie DOM DZIECKA?

Wyrażenie dom dziecka zapiszemy małą literą, ponieważ nie odnosi się ono do konkretnego domu dziecka, jest to zatem nazwa pospolita. Wielką literą zapisalibyśmy nazwę, która wskazywałaby na konkretną placówkę, np. Dom Dziecka nr 2 im. Janusza Korczaka w Warszawie.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wolno napisać „Wieczne Miasto”, gdy używa się tego wyrażenia zamiast nazwy „Rzym”? W „Słowniku języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego znajduje się zapis „wieczne miasto”.

Reguła [91] Zasad pisowni na temat pisowni peryfraz, czyli wyrażeń omownych, mówi: „Wielką literą można zapisać nazwy pospolite użyte w funkcji nazw własnych osób i miejsc, np. Książę Apostołów lub książę apostołów (= św. Piotr), Mały Kapral lub mały kapral (= Napoleon Bonaparte), Żelazny Kanclerz lub żelazny kanclerz (= Otto von Bismarck), Biały Kontynent lub biały kontynent (= Antarktyda), Srebrny Glob lub srebrny glob (= Księżyc). Najczęstsze nazwy tego rodzaju, pisane zawsze lub prawie zawsze wielkimi literami, umieszczono w części alfabetycznej słownika”. Wielki słownik ortograficzny PWN rejestruje wyrażenie Wieczne Miasto (= Rzym). Zapisywanie tego wyrażenia wielkimi literami jest zatem poprawne.

Justyna Rozmiarek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy zapisać przymiotnik w wyrażeniu „teoria F/foucaultowska”?

Paul Michel Foucault to francuski filozof, historyk i socjolog. Od jego nazwiska można utworzyć przymiotnik F/foucaultowski, którego pisownia zależy od znaczenia. Zgodnie z zasadą [69] zawartą w Wielkim słowniku ortograficznym PWN wielką literą piszemy przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?, odnoszące się do właściciela, autora, twórcy) utworzone od imion własnych, zakończone na ‑owski, ‑owy, ‑in, ‑yn, ‑ów: Pałac Kazimierzowski, dramat Szekspirowski, Sabałowe bajania, poezja Miłoszowa, Zosina chustka, Marysin ojciec, Psałterz Dawidów (= Dawida). W świetle tej reguły przymiotnik w wyrażeniu teoria Foucaultowska należy zapisać wielką literą, ponieważ odnosi się on do twórcy tej teorii.

Justyna Rozmiarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać nazwę placu upamiętniającą Stanisława Leszczyńkiego: „Place Stanislas” czy „place Stanislas”?

W pierwszym momencie odpowiedź na pytanie nie wydaje się skomplikowana. Jeśli podajemy w tekście obcojęzyczną nazwę miejsca (w tym przypadku w języku francuskim), stosujemy pisownię oryginalną, nie biorąc pod uwagę zasad pisowni języka polskiego. W tym miejscu pojawia się jednak problem sprawdzenia, jaki zapis funkcjonuje oficjalnie w języku francuskim. Pobieżnie przeszukując źródła internetowe, można mylnie dojść do wniosku, że poprawny jest zapis Place Stanislas. Jednak, gdy sprawdzimy treść wiarygodnych francuskich encyklopedii internetowych (Encyclopædia Universalis France, Larousse), znajdziemy tam zapis place Stanislas. Tak samo jest z nazwami innych placów we Francji, np. place de l'Hôtel-de-Ville, place Charles-de-Gaulle, place de la Nation. Z tego wynika, że jeżeli chcemy podać nazwę oryginalną, poprawnym zapisem będzie place Stanislas. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy nazwa pojawia się na początku zdania lub podpisu, np. pod fotografią. Drugim rozwiązaniem jest oczywiście podanie polskiej nazwy, czyli po prostu plac Stanisława, co wynika z zasady pisowni [82], według której, jeśli stojący na początku nazwy wyraz plac jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą.

Natalia Klajman

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę projektu edukacyjnego ZAPRASZAMY DO NASZEJ DZIELNICY?

Aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące zapisu powyższego wyrażenia wielką lub małą literą, należy wyjaśnić znaczenie słowa projekt. Według Słownika języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego projekt to ‘plan działania; wstępna wersja czegoś; dokument zawierający obliczenia, rysunki itp. dotyczące wykonania jakiegoś obiektu lub urządzenia’. Zapisując nazwę projektu edukacyjnego, należy zatem skorzystać z reguły [73], mówiącej, że „Wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych, operacji wojskowych”. Według tej reguły w nazwach projektów edukacyjnych wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz, zarówno wówczas, gdy chodzi o tytuł dokumentu, jak i pewne działania (jak w wypadku akcji charytatywnych i porządkowych). W nazwie projektu można też zastosować cudzysłów bądź też kursywę, których celem jest wyróżnienie nazwy własnej projektu. Zatem poprawny zapis to: projekt edukacyjny „Zapraszamy do naszej dzielnicy”.

Justyna Rozmiarek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą zaczyna się rzeczownik s/Sybirak?

Słownik języka polskiego PWN oraz Wielki słownik ortograficzny PWN podają zgodnie, że Sybirak to ‘w czasach carskich lub w okresie Związku Radzieckiego: więzień wywieziony na Syberię lub zesłaniec na Syberię’ też ‘były więzień lub zesłaniec’, natomiast Sybirak to ‘mieszkaniec Syberii’. Encyklopedia PWN podaje ponadto, że sybiracy to „grupa zesłańców politycznych w głąb Rosji, którzy powrócili do Królestwa Polskiego po amnestii w 1857 roku”, a Związek Sybiraków to „organizacja kombatancka, utworzona w Katowicach w 1926 roku (W 1928 r. przyjęła charakter ogólnopolski)”.

Zatem pisownia rzeczownika s/Sybirak zależna jest od jego znaczenia.

Justyna Rozmiarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wolno pisać „Góral”, czy tylko „góral”?

Słowniki języka polskiego podają tylko pisownię tego wyrazu małą literą: góral, jednak nie wszyscy normatywiści zgadzają się, że to jedyna poprawna forma. Powołam się na wypowiedź prof. Mirosława Bańko odnośnie do powyższego zagadnienia:     

„Wprawdzie większość słowników polskich – w tym Wielki słownik ortograficzny PWN – ma wyłącznie hasło góral, ale z ogólnych przepisów dotyczących pisowni nazw etnicznych można wywieść pisownię Góral, gdy chodzi o rdzennego mieszkańca północnej części Karpat Zachodnich (analogicznie do zapisu wielką literą nazw takich jak Kaszubi czy Podhalanie). Jerzy Krzyszpień, który poświęcił temu zagadnieniu cały artykuł (Język Polski, 2010, nr 2), zwraca uwagę na niekonsekwencje w pisowni w literaturze przedmiotu i apeluje o jej ujednolicenie, proponując następujące hasło słownikowe swojego autorstwa jako możliwy wzór:

góral ‘rdzenny mieszkaniec gór, człowiek wywodzący się z rdzennej ludności zamieszkującej góry’: górale andyjscy, górale Atlasu, górale Karpat Wschodnich (Bojkowie, Huculi, Łemkowie), górale kaukascy.

Góral ‘mieszkaniec północnej części Karpat Zachodnich’: Górale, Górale polscy, Górale słowaccy, Górale spod Nowego Targu. Połączenia: Górale Babiogórscy (Babiogórcy) ‘grupa Górali zamieszkująca północne stoki Babiej Góry’, Górale Podhalańscy (Podhalanie) ‘grupa Górali zamieszkująca Podhale’, Górale Śląscy ‘grupa Górali zamieszkująca Beskid Śląski i Morawsko-Śląski w historycznych granicach Śląska’, Górale Żywieccy ‘grupa Górali zamieszkująca dorzecze Soły na południe od grzbietu Beskidu Małego’”.

Należy zatem wnioskować, że pisząc góral, mamy na myśli mieszkańca gór, człowieka wywodzącego się z ludności zamieszkującej góry, natomiast pisząc Góral, myślimy o mieszkańcu konkretnego regionu górskiego.

Justyna Rozmiarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne są następujące zapisy: chłodziarka „Pamir”, wykładzina „Relaks”, pralka „Wijatka”?

Według zasad pisowni polskiej dużą literą piszemy nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych, tak więc zapis chłodziarka „Pamir”, wykładzina „Relaks”, pralka „Wijatka” jest poprawny. Istnieje też możliwość zapisu bez cudzysłowu: chłodziarka marki Pamir, wykładzina marki Relaks, pralka marki Wijatka.

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak w tekście opowiadania zapisać (w opisach) zdania: „wznosi W/wieżę z K/kości S/słoniowej”, „wpuszcza blask G/gwiazdy Z/zarannej”, „rozwiera na oścież B/bramę N/niebieską”?

Przytoczone w pytaniu fragmenty opowiadania wykorzystujące formuły znane z Litanii Loretańskiej do Najświętszej Maryi Panny stanowią peryfrazę modlitwy. Zatem w celu ustalenia poprawnego zapisu tych wyrażeń należy posłużyć się przede wszystkim regułami pisowni słownictwa religijnego. Kwestię użycia dużych lub małych liter w peryfrazach religijnych reguluje zasada nr 22 Pisowni słownictwa religijnego, opracowanej przez Renatę Przybylską i Wiesława Przyczynę, według której pisownię peryfraz reguluje następująca reguła: „jeżeli zarówno nazwa jednowyrazowa, jak i opisowa odnosi się do desygnatu, który wymaga wielkiej litery (np. do Boga, Kościoła, Watykanu), to nazwy te (wszystkie człony) zapisujemy wielką literą; jeżeli natomiast nazwa i jej opisowy zastępnik odnoszą się do desygnatu, który nie wymaga wielkiej litery (np. do papieża, kościoła jako budynku), to zapisujemy je małą literą”. Jak wynika z kontekstu podanych przykładów, wyrażenia, w stosunku do których pojawiają się wątpliwości ortograficzne, nie odnoszą się (jak w tekście modlitwy) do osoby Matki Bożej, a więc do desygnatu wymagającego użycia wielkiej litery. Dlatego poprawność ich zapisu należy rozpatrywać według ich pierwotnego (podstawowego) znaczenia (nie uwzględniając podłoża religijnego).

Związek wyrazowy: wieża z kości słoniowej nie stanowi nazwy jednostkowego obiektu architektonicznego (a więc nazwy własnej), lecz używany jest w funkcji związku frazeologicznego oznaczającego miejsce odosobnienia, należy więc do wyrażeń pospolitych, dlatego wszystkie jego człony należy zapisywać od małych liter. Jeśli chodzi o wyrażenie: gwiazda zaranna, to Uniwersalny słownik języka polskiego zapisuje je od małych liter, mimo że jest ono synonimicznym określeniem obiektu astronomicznego znanego powszechnie pod nazwą Gwiazdy Porannej bądź Jutrzenki (popularnych określeń planety Wenus, widocznej na niebie nad ranem), a według reguły ortograficznej nr 78 zamieszczonej w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego „jedno- i wielowyrazowe nazwy gwiazd, gwiazdozbiorów, planet, księżyców, planetoid, galaktyk, rojów meteorów i innych obiektów astronomicznych” należy zapisywać wielkimi literami. Natomiast w przypadku bramy niebieskiej brakuje przesłanek, według których należałoby to wyrażenie wyróżnić dużymi literami. Należy je zatem traktować jako określenie pospolite i oba jego człony zapisywać od małych liter.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

W których wyrazach należy zastosować dużą literę ze względów grzecznościowych: „w Waszym przedsiębiorstwie” czy „w Waszym Przedsiębiorstwie”?

Stosowanie dużej litery ze względów grzecznościowych i uczuciowych jest indywidualną kwestią piszącego i reguły ortograficzne pozostawiają w tym wypadku dużą swobodę autorowi. W moim odczuciu zapisanie od dużej litery jedynie zaimka osobowego, czyli zastosowanie formy: w Waszym przedsiębiorstwie, jest wystarczające. Jednak według przytoczonego wyżej przepisu ortograficznego wyróżnienie w podanym przykładzie obu członów wyrażenia wielkimi literami również nie jest błędem.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Które wyrazy wyróżnić dużą literą w wyrażeniu „skrypt dla studentów wyższych szkół rolniczych”?

Wszystkie leksemy wchodzące w skład wyrażenia: skrypt dla studentów wyższych szkół rolniczych należy zapisywać małymi literami, gdyż są one elementami związku wyrazowego należącego do nazw rodzajów publikacji, stanowiącego tym samym wyrażenie pospolite. Jedynie w przypadku wykorzystania owego związku w funkcji podtytułu poprawne jest wyróżnienie pierwszego komponentu dużą literą. Ponadto w omawianym przykładzie wątpliwości ortograficzne może budzić wyrażenie: wyższe szkoły rolnicze, które również nie jest nazwą własną, lecz wyrażeniem pospolitym, gdyż określa rodzaj uczelni (o czym świadczy użycie go w liczbie mnogiej), i wszystkie jego człony należy zapisywać od małych liter.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „księga jubileuszowa” czy „Księga Jubileuszowa”?

Związek wyrazowy: księga jubileuszowa, traktowany najczęściej jako nazwa rodzaju publikacji, a więc wyrażenie pospolite, należy zapisywać małymi literami. Możliwy jest zapis, w którym pierwszy człon wyrażenia rozpoczyna się od wielkiej litery, ale tylko w przypadku, gdy występuje ono jako podtytuł publikacji. Natomiast wyróżnienie obu komponentów wielkimi literami nie jest uzasadnione w żadnych okolicznościach.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Insurekcja Kościuszkowska” jest poprawna?

Choć według zasady pisowni [105] nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych piszemy małą literą, zapisu Insurekcja Kościuszkowska nie możemy uznać za niepoprawny. Mianowicie znajduje tu zastosowanie reguła [99], zgodnie z którą „nazwy wydarzeń dziejowych możemy pisać wielkimi literami ze względów uczuciowych bądź dla uwydatnienia szacunku”. Zapis wielkimi literami jest uzasadniony, gdy występuje on np. w tekście upamiętniającym Insurekcję Kościuszkowską lub w tytule debaty poświęconej temu wydarzeniu historycznemu.

Natalia Klajman

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w wyrażeniu „wręczenie aktu nadania imienia...” wyraz „akt” trzeba napisać dużą literą?

Pisownia słowa akt w wyrażeniu wręczenie aktu nadania imienia... zależy od intencji, w jakiej użyjemy tego wyrażenia:

akt nadania imienia jest nazwą pospolitą, tj. nazwą rodzaju dokumentu, który jest wręczany, więc obowiązują reguły pisowni wyrazów pospolitych – małą literą (wręczenie aktu nadania imienia...);

Akt nadania imienia jest nazwą własną, tj. tytułem dokumentu potwierdzającego proces nadania imienia pewnej instytucji czy organizacji, więc obowiązują reguły pisowni tytułów dokumentów, takie same jak reguły pisowni tytułów książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek itp. – pierwszy człon wielowyrazowego tytułu piszemy dużą literą (wręczenie Aktu nadania imienia...).

Wydaje się, że w wypadku nadawania imienia (np. instytucji) kładzie się nacisk ogólnie na rodzaj aktu, bardziej prawdopodobny i uzasadniony jest więc zapis małymi literami: wręczenie aktu nadania imienia… (np. wręczenie aktu nadania imienia Szkole Podstawowej nr 1 w Grodzisku).

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Grudzień 2015 - 11:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 28. Grudzień 2015 - 11:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis: „ciasto Red Velvet”?

Według zasad polskiej pisowni oraz rekomendacji profesora Mirosława Bańki (http://sjp.pwn.pl/poradnia) nazwy potraw piszemy małą literą, a więc należy też zapisywać małymi literami każdy człon wyrażenia ciasto red velvet.

W karcie dań można wyraz ten zacząć dużą literą, kierując się zasadą dotyczącą zapisywania początku tekstu. W takiej sytuacji słowo ciasto napiszemy dużą literą, a pozostałe człony (red velvet) – małą.

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 9. Listopad 2015 - 22:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 9. Listopad 2015 - 22:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyraz KOMSOMOLEC: wielką czy małą literą?

Wyraz komsomolec, oznaczający członka Komsomołu, czyli społeczno-politycznej organizacji młodzieży w ZSRR, powinien zostać zapisany od małej litery. Potwierdza to reguła ortograficzna nr 120 zawarta w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, która brzmi: „nazwy członków partii, stronnictw politycznych, organizacji społecznych, członków zespołów artystycznych i sportowych, więźniów obozów koncentracyjnych itp.” zapisujemy małą literą.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „List 34” czy „list 34” ? Chodzi o protest z 1964 r., podpisany przez 34 sygnatariuszy, m.in. przez Marię Dąbrowską i Stanisława Pigonia.

Poprawny jest pierwszy zapis. Wynika to z zasady [73] Zasad pisowni zawartych w Wielkim słowniku ortograficznym PWN, według której wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach m.in. odezw i deklaracji. List, o którym mowa, nie uzyskał wprawdzie tytułu w momencie swojego powstania, jednak odnosząc się do niego w późniejszym czasie, przyjęło się go określać jako List 34 (z powodu liczby sygnatariuszy), a tym samym nadano mu tytuł. W pozostałych kontekstach, gdy wyraz list występuje nie jako tytuł konkretnego dokumentu, ale jako wyraz pospolity, z punktu widzenia polskiej ortografii poprawny jest oczywiście zapis małymi literami.

Natalia Klajman

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „Wielka encyklopedia powszechna”?

Tak, ten zapis jest poprawny, ponieważ Wielka encyklopedia powszechna jest tytułem książki, a w tytułach książek wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz, np. Poradnik działkowca, Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Uniwersalny słownik języka polskiego.

Daria Charzyńska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę gdańskiej loży masońskiej „Eugenia p/Pod u/Ukoronowanym l/Lwem”?

Należy tę nazwę zapisać w następujący sposób: Eugenia pod Ukoronowanym Lwem. Do zapisywania tej nazwy stosujemy regułę, według której wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę STAN ARIZONA?

Prawidłowy zapis to stan Arizona. Pierwszy człon piszemy małą literą, ponieważ nazwy gatunkowe, takie jak np. nazwa typu okręgu administracyjnego, zapisujemy małą literą. Drugi człon piszemy wielką literą, gdyż nazwy własne państw, regionów, prowincji, stanów, miast, osiedli, wsi itd. zapisujemy wielką literą.

Mateusz Czujko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać nazwę JEZIORO WIKTORII?

W tej nazwie oba składniki zapisujemy wielką literą: Jezioro Wiktorii, ponieważ słowo Wiktorii jest rzeczownikiem w dopełniaczu, a według zasad pisowni polskiej w nazwach geograficznych składających się z rzeczownika typu góra, jezioro, morze itp. oraz rzeczownika w dopełniaczu oba człony piszemy dużymi literami. Gdyby drugi składnik tej nazwy występował w mianowniku, zapisalibyśmy tę nazwę następująco: jezioro Wiktoria.

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „Góra Oliwna” czy „góra Oliwna”?

W przypadku wielowyrazowych nazw geograficznych, które zaczynają się od słów morze, jezioro, cieśnina, wyżyna czy właśnie góra, pisownia tych słów zależy od drugiego wyrazu. Jeśli jest on rzeczownikiem w mianowniku, wówczas pierwszy człon zapisujemy małą literą (góra Horeb, góra Syjon, góra Synaj). W innych przypadkach – gdy człon drugi jest przymiotnikiem lub rzeczownikiem w dopełniaczu – oba człony zapisujemy wielkimi literami, a więc poprawny jest zapis Góra Oliwna.

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „góra Jawor” jest poprawny?

Tak, zapis  góra Jawor jest poprawny, ponieważ w nazwach geograficznych, jeśli taka nazwa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, człon pierwszy typu góra, nizina, półwysep, cieśnina itp. zapisujemy małą literą, natomiast człon drugi — wielką, np. wyspa Uznam, pustynia Gobi – i właśnie góra Jawor.

Anna Mościńska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę basenu portowego w Gdyni: BASEN PREZYDENTA?

Wyrażenie basen Prezydenta należy do tej samej grupy nazw własnych, co nazwy zaczynające się wyrazami molo, bulwar, most, plac, ulica, kopiec itp., dlatego jego pierwszy człon piszemy literą małą, a drugi – wielką, jak bulwar Nadmorski, molo Południowe, most Grunwaldzki, plac Trzech Krzyży, ulica Królowej Jadwigi, kopiec Kościuszki.

Kateryna Razgonova
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Pomnik Chwały na Cmentarzu Orląt we Lwowie” jest poprawna?

Zgodnie z zasadą mówiącą o tym, że gdy w zapisie nazw własnych występują nazwy rodzajowe takie jak: ulica, plac, cmentarz, pomnik itp., to powinniśmy zapisywać te wyrazy małą literą, poprawny jest zapis: pomnik Chwały na cmentarzu Orląt we Lwowie.

Magdalena Szczepińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyrażenie TŁUSTY CZWARTEK?

Wyrażenie TŁUSTY CZWARTEK zapisujemy małą literą: tłusty czwartek. Jest to nazwa zwyczaju, a nazwy zwyczajów i obrzędów, w przeciwieństwie do nazw świąt, zapisujemy małą literą. 

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę ŚLEDZIK ‘spotkanie towarzyskie’. Małą czy dużą literą?

Prawidłowy zapis to śledzik, ponieważ nazwy zwyczajów zapisujemy małą literą.

 

Mateusz Czujko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak poprawnie napisać słowo REDAKCJA?

Słowo to powinno być napisane małą literą (redakcja), ponieważ nie jest to nazwa własna. Wielką literę należy jednak stosować ze względów grzecznościowych w bezpośrednich zwrotach kierowanych do konkretnej redakcji, np. Droga Redakcjo, Do Redakcji „Dziennika”.

Daria Charzyńska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „centrum aglomeracji gdańskiej” czy „Centrum Aglomeracji Gdańskiej”?

Jest to nazwa części miasta o znaczeniu pospolitym, a takie wyrażenia zawsze zapisujemy małą literą. Poprawny jest więc zapis centrum aglomeracji gdańskiej.

Weronika Pochylska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy o kobietach mających określone cechy napiszemy „Barbie”, „Kopciuszek”, czy „barbie”, „kopciuszek”?

Poprawny zapis to barbie oraz kopciuszek, ponieważ w tym wypadku nie wskazujemy na konkretną postać, ale na nosiciela cech takich jak ta postać. Nazwy własne Barbie i Kopciuszek stały się zatem nazwami potocznymi, tzn. uległy apelatywizacji. Pisowni Barbie użyjemy w odniesieniu do marki zabawki, zaś Kopciuszkiem nazwiemy postać baśniową.

Łukasz Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Strategia lizbońska” jest poprawna?

Według wytycznych Rady Języka Polskiego dotyczących wielkich i małych liter w tekstach Unii Europejskiej nie jest to pisownia poprawna. Biorąc pod uwagę, że jest to nazwa obiegowa, powinniśmy oba człony zapisać małą literą: strategia lizbońska.

Weronika Pochylska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 17:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 17:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „Regulamin Pracy” czy „Regulamin pracy”?

Poprawny jest zapis Regulamin pracy, ponieważ wielką literą piszemy tylko pierwszy słowo wielowyrazowego tytułu.

Karolina Bąkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 17:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 17:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisać wyrażenie BOŻONARODZENIOWA MSZA ŚWIĘTA?

Według zasad polskiej pisowni nazwy gatunków modlitw i nabożeństw piszemy małą literą, więc również wyrażenie msza święta zapisujemy małymi literami. Ponieważ bożonarodzeniowa jest zwykłą przydawką przymiotnikową, całe to wyrażenie też piszemy małymi literami: bożonarodzeniowa msza święta.

Według Pisowni słownictwa religijnego przygotowanej przez Komisję Języka Religijnego Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w 2011 r. wyrażenie Msza Święta może być pisane dużymi literami, jeśli jest synonimem Eucharystii. W wyrażeniu oznaczającym Eucharystię przymiotnik święta może też zostać zapisany w skrócie; piszemy go wówczas małą literą: Msza św.

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 17:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 17:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w znaczeniu ‘nadmorski region pomorski’ wyraz Wybrzeże piszemy dużymi literami?

Tak. Zgodnie z Wielkim słownikiem ortograficznym PWN rzeczownik ten w znaczeniu ‘wybrzeże polskie nad Morzem Bałtyckim’ piszemy wielką literą, czyli Wybrzeże.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „ŚWIĘTO KONSTYTUCJI 3 MAJA”?

Według Wielkiego słownika ortograficznego PWN wielką literą piszemy nazwy świąt i dni świątecznych, w tym 3 Maja. Ten sam słownik rejestruje nazwę pierwszej polskiej ustawy zasadniczej zapisywanej Konstytucja 3 maja. Oficjalna nazwa święta to Święto Narodowe Trzeciego Maja, obchodzone w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja  (por. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o przywróceniu Święta Narodowego Trzeciego Maja, Dz. U. z 1990 r. Nr 28, poz. 160). Najbardziej poprawne wydaje się więc stosowanie albo oficjalnej nazwy, albo nazwy opisowej święto Konstytucji 3 maja. Jednak z uwagi na emocjonalny, patriotyczny charakter święta, powszechnie stosowana jest nazwa Święto Konstytucji 3 Maja (także w mediach i na stronach internetowych instytucji rządowych).

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 13. Maj 2024 - 20:50; osoba wprowadzająca: Martyna Wielewska-Baka

Czy poprawnie zastosowano duże i małe litery w następujących napisach informacyjnych podczas konferencji: „Strefa obsługi Sponsorów”, „Obsługa Gości”, „Centrum Wolontariuszy”, „Miejsca dla Fotografów”, „Sala konferencji prasowych”, „Centrum akredytacji”?

Na tablicach informacyjnych pierwszy wyraz piszemy wielką literą, zaś jeśli chodzi o nazwy uczestników konferencji, to zastosowanie ma tutaj reguła [97] „Słownika orograficznego PWN”, wedle której „użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidulaną sprawą piszącego”.

Piszący zatem może napisać zarówno Strefa obsługi Sponsorów, jak i Strefa obsługi sponsorów; Obsługa Gości, jak i Obsługa gości; Centrum Wolontariuszy, jak i Centrum wolontariuszy; Miejsca dla Fotografów, jak i Miejsca dla fotografów. Natomiast w napisach Sala konferencji prasowych i Centrum akredytacji, które nie zawierają nazw osobowych, tylko pierwszy wyraz należy zaczynać dużą literą.

Elżbieta Benkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „konkurs języka angielskiego” czy „Konkurs Języka Angielskiego”?

Odpowiedź na to pytanie zależy od kontekstu, w którym to wyrażenie ma być użyte. Jeśli nie chodzi o żaden konkretny konkurs lub jeśli chcemy opisać rodzaj wydarzenia,  to należy  użyć formy zapisanej małymi literami: konkurs języka angielskiego. Jeżeli zaś chodzi o nazwę imprezy, której organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł, to według reguły [71] Słownika ortograficznego PWN każdy wyraz tej nazwy należy zacząć wielką literą (z wyjątkiem przyimków). W takim przypadku poprawnym zapisem będzie zatem Konkurs Języka Angielskiego.

Elżbieta  Benkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać polskie nazwy stanowisk unijnych, np. „komisarz ds. polityki regionalnej” czy „Komisarz ds. Polityki Regionalnej”?

Nazwy stanowisk unijnych należy zapisywać tak jak nazwy polskich stanowisk. W języku polskim podstawową pisownią dla nazw stanowisk jest pisownia małymi literami, wyjątek jednak stanowią nazwy urzędów jednoosobowych (Rzecznik Praw Obywatelskich). Zespół Rady Języka Polskiego ds. Współpracy z Tłumaczami UE opublikował tekst, w którym zaleca zapis wielkimi literami (Komisarz UE do spraw Środowiska) w przypadku nazwy organu oraz zapis małą literą (komisarz Bieńkowska) w przypadku nazwy funkcji. Zespół sugeruje, że rozróżnienie między nazwą organu a nazwą stanowiska jest możliwe dzięki wystąpieniu albo niewystąpieniu nazwiska osoby sprawującej daną funkcję. W zasadach pisowni i interpunkcji Wielkiego słownika ortograficznego PWN możemy natomiast znaleźć informację, że nawet, jeśli nie ma nazwiska, a nazwa występuje w pełnym brzmieniu, w przypadku organu możemy zapisać ją wielkimi literami, natomiast w przypadku piastuna organu – obydwie wersje są dopuszczalne. W powszechnym użyciu (prasa, komunikaty Polskiej Agencji Prasowej), częściej występuje zapis małą literą. Podsumowując – obydwie możliwości są poprawne, ale zalecana jest pisownia małymi literami.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „Kaplica Królewska”?

Jeśli chodzi o jedną z wielu kaplic, z których korzystał król, to poprawny jest zapis tego wyrażenia – jako wyrażenia pospolitego – małymi literami: kaplica królewska.

Natomiast w odniesieniu do konkretnej kaplicy, takiej jak np. ta w Gdańsku, zastosowanie ma reguła [82] „Słownika ortograficznego PWN”, która mówi, że „Jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą rodzajową (gatunkową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą”. Poprawną formą jest zatem kaplica Królewska.

Jednak piszący, zwłaszcza znawcy zabytków Gdańska, częściej posługują się formą ortograficzną Kaplica Królewska, a w poradnictwie językowym panuje ostatnio tendencja (niemająca wprawdzie oparcia w zasadach pisowni), by takich tradycyjnych form zapisu nie dyskwalifikować. Zgodnie z tą tendencją również formę Kaplica Królewska w Gdańsku wolno zaakceptować.

Elżbieta Benkowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 20. Październik 2015 - 01:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w nazwie funkcji „Zastępca Dyrektora ds. Techniczno-Administracyjnych” ostatni element – „Administracyjnych” – też piszemy wielką literą?

Jak podają zasady pisowni, nazwy godności piszemy małą literą, np. rektor, prezes, dyrektor, zatem małymi literami powinniśmy zapisywać również nazwę zastępca dyrektora ds. techniczno-administracyjnych. Zasady pisowni pozwalają jednak używać w nazwach tego typu w pewnych wypadkach wielkich liter. Zgodnie ze zwyczajem wolno tak postąpić wówczas, gdy nazwa godności odnosi się do konkretnej osoby. Należy też używać wielkich liter dla wyrażenia szacunku dla osoby zajmującej takie stanowisko, na przykład adresując do niej pismo. W takim wypadku wielką literą piszemy również człon występujący po łączniku: Zastępca Dyrektora ds. Techniczno-Administracyjnych.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać wyrażenie „W/wielki J/jubileusz R/roku 2000”?

Poprawny zapis to: Wielki Jubileusz Roku 2000 – zgodnie z zamieszczoną w Zasadach pisowni ogólną regułą, że wielką literą piszemy nazwy imprez międzynarodowych lub krajowych, którym organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł. Jeszcze dokładniej problem pisowni tego typu nazw regulują Zasady pisowni słownictwa religijnego, zatwierdzone przez Radę Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk 7 maja 2004 r. Mówią one, że jednostkowe nazwy obchodów, rocznic i jubileuszy piszemy dużymi litrami, np. Światowy Dzień Młodzieży, Rok Święty, Rok Jubileuszowy.

Łukasz Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 17. Styczeń 2024 - 17:18; osoba wprowadzająca: Martyna Wielewska-Baka

Jak zapisywać wyrażenie „SAMORZĄD UCZNIOWSKI”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czy mamy do czynienia z nazwą własną, odnoszącą się w tej właśnie formie do konkretnej organizacji tego typu w konkretnej szkole, czy też z wyrażeniem pospolitym. W pierwszym wypadku poprawna jest pisownia obu członów wielkimi literami. Jak jednak pisze Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN, ponieważ w szkołach zazwyczaj działa tylko jeden taki samorząd, pisownia małymi literami nie stałaby się źródłem nieporozumienia.

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwę czasopisma „PRZYJACIEL STRAŻY OGNIOWEJ”?

W tytułach gazet, czasopism i cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych wielką literą piszemy wszystkie wyrazy (z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw). Zatem poprawny zapis nazwy tego czasopisma to: Przyjaciel Straży Ogniowej.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „leciał Mosquito PR-Mk9”?

Pisownię nazw samolotów reguluje ta sama zasada, która dotyczy również nazw innych wyrobów przemysłowych, np. samochodów, motocykli, rowerów, aparatów radiowych i telewizyjnych, aparatów fotograficznych, zegarków. Mówi ona, że wielką literą piszemy nazwy marek, a więc w tym wypadku modeli samolotów, małą zaś nazwy konkretnych wyrobów tej marki, czyli w tym wypadku konkretnych samolotów. Zgodnie z tą zasadą piszemy zatem Leciał samolotem Mosquito PR-Mk9, ale Leciał mosquito PR-Mk9. O tym, że symbole literowe również w tym drugim wypadku zapisujemy dużymi literami, pisze Jerzy Bralczyk, odpowiadając w Poradni Językowej PWN na pytanie dotyczące pisowni nazwy Ford Focus RS WRC, por.: „A literki i cyferki, które są rzadko używane przy nazywaniu konkretnego egzemplarza, piszemy zawsze tak samo...”.

Aleksandra Kropacz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy nazwę koktajlu alkoholowego w zdaniu „Piliśmy KRWAWĄ MERY”: małymi czy dużymi literami?

W Wielkim słowniku ortograficznym PWN odnotowana jest tyko jedna wersja pisowni tego wyrażenia: Krwawa Mary (zob. http://sjp.pwn.pl/so/Krwawa-Mary;4455280.html). Jednak reguła ortograficzna dotycząca pisowni różnego rodzaju wyrobów przemysłowych mówi, że nazwy takich wyrobów, m.in. napojów, używane jako nazwy pospolite konkretnych przedmiotów, a nie jako nazwy marek i typów, piszemy małą literą, np. kryniczanka, ustronianka, napoleon (= koniak), tokaj, wyborowa (= wódka). Zatem zgodnie z tą regułą powinniśmy pisać Piliśmy krwawą mary, ale koktajl alkoholowy o nazwie Krwawa Mary. Jan Grzenia z Poradni Językowej PWN zauważa jednak, że w praktyce niełatwo odróżnić użycie nazw typu Krwawa Mary, Pan Tadeusz, Johnnie Walker jako własnych od ich użycia pospolitego. Jego zdaniem bezpieczniejsze jest zatem stosowanie zapisu wielką literą w wypadku liczby pojedynczej, oczywiste zaś jest użycie małej litery w wypadku liczby mnogiej. Ale z drugiej strony autor tej porady pisze: „skoro jednak reguła powiada, że wyrazy pochodzące od nazw własnych, a oznaczające konkretne przedmioty, należy pisać małymi literami, lepiej będzie stosować ją konsekwentnie niż odstępować od niej w imię niejasnych kryteriów”.

Aleksandra Kropacz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wyrażenie „zjazd absolwentów” w zdaniu „W lipcu 1925 r. odbył się w seminarium zjazd absolwentów” należy napisać małymi literami?

Wyrażenie to należy zapisać małymi literami, gdyż nie jest to nazwa własna tego wydarzenia. Wielkich liter należałoby użyć, gdyby organizatorzy zjazdu zdecydowali się nadać mu – jak to określają Zasady pisowni – specjalny tytuł, np. I Zjazd Absolwentów Męskiego Seminarium Nauczycielskiego w Łomży.  

Magdalena Szczepińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 19:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 19:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który wariant pisowniany wybrać: „Był nauczycielem liceum/Liceum w Aleksandrowie”?

Zgodnie z zasadami zawartymi w Wielkim słowniku ortograficznym PWN wielką literą zapisujemy nazwy jednostkowe urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych. W podanym przykładzie liceum nie występuję jako nazwa indywidualna, ponieważ nie wskazano numeru czy patrona szkoły, zatem wyraz zapisać należy małą literą.

Agnieszka Felczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 19:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 19:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać PANIE PROFESORZE w nagłówku listu?

Oba człony wyrażenia Panie Profesorze piszemy w nagłówku listu wielkimi literami. Piszemy tak ze względów grzecznościowych, by okazać adresatowi szacunek.

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 18:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 18:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Powinno się pisać: „specjalista ds. inwestycji” czy „Specjalista ds. Inwestycji”?

Według Zasad pisowni (zawartych m.in. w Nowym słowniku ortograficznym PWN) nazwy stanowisk, funkcji i tytułów piszemy małymi literami, powinniśmy więc pisać specjalista ds. inwestycji. Dużymi literami nazwy stanowisk możemy zapisać tylko w funkcji grzecznościowej, np. w piśmie skierowanym do osoby pełniącej dane stanowisko (np. Szanowny Panie Profesorze), ale nazw typu specjalista ds. inwestycji raczej nie używa się w tej funkcji.
Z kolei w wypadku wielowyrazowych nazw stanowisk umieszczanych na pieczątkach lub w drukach firmowych dopuszcza się pisownię pierwszego wyrazu wielką literą ze względu na to, że wyraz ten zajmuje pierwsze miejsce w tekście. Prof. Małgorzata Marcjanik w Poradni Językowej PWN zaleca jednak w tej sytuacji pisownię małymi literami.

Aneta Kulwikowska 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 18:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 13. Czerwiec 2015 - 18:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „wyspa Ołowianka” czy „Wyspa Ołowianka”?

Zapis powinien być następujący: wyspa Ołowianka. Wynika on z reguły, która mówi, że jeśli geograficzna nazwa własna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, półwysep, cieśnina, tama, kanał, morze, jezioro, wyspa, pustynia, wyżyna itp. piszemy małą literą, natomiast człon drugi – wielką, np. morze Marmara, półwysep Hel, pustynia Gobi, wyspa Uznam.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak stosować duże i małe litery w zapisie nazw: IMPERIUM RZYMSKIE, CESARSTWO RZYMSKIE, REPUBLIKA RZYMSKA?

Praktyczny słownik poprawnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej (wyd. Kurpisz, Poznań 1995 i 2002) podaje pisownię powyższych połączeń wyrazowych od małych liter: imperium rzymskie (s. 180), republika rzymska (s. 13), cesarstwo rzymskie (s. 243).
Natomiast zdaniem Mirosława Bańki wyrażonym w internetowej Poradni Językowej PWN Cesarstwo Rzymskie (po łacinie Imperium Romanum) to nazwa własna, dlatego należy ją zapisywać wielkimi literami. Można traktować ją też jako nazwę opisową i pisać ją małymi literami. Oba zapisy są rozpowszechnione.
Gdyby zastosować argumentację Mirosława Bańki, uzasadnienie miałby również zapis Imperium Rzymskie, polski odpowiednik formy Imperium Romanum, jednak można tu też stosować zapis małymi literami.

Milena Starczewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „pomnik cesarza Wilhelma I” czy „pomnik Cesarza Wilhelma I”?

Nazwy pomników należą do nazewnictwa miejskiego, podobnie jak nazwy ulic, placów, rond, parków itp., a w nazwach z tej grupy pierwszy człon, gdy jest nazwą gatunkową (nazywającą typ obiektu), zapisuje się od małej litery, natomiast pozostałe człony nazwy – od wielkiej litery, np. ulica Długa, plac Niepodległości. Zasady pisowni zawarte m.in. w Wielkim słowniku ortograficznym podają dwa następujące przykłady zapisywania nazw pomników: pomnik Mikołaja Kopernika, pomnik Mickiewicza, które zostały też powtórzone w samym tekście słownika ortograficznego pod hasłem pomnik, gdzie znajdziemy też kolejne przykłady nazw pomników: pomnik Bohaterów Warszawy, pomnik Lotnika, pomnik Nike, pomnik Zaślubin Polski z Morzem. Żaden z tych przykładów nie jest jednak w pełni analogiczny do nazwy pomnika, której dotyczy pytanie, ponieważ żaden po członie pomnik nie zawiera rzeczownika pospolitego o charakterze gatunkującym, jakim jest wyraz cesarz. Pojawia się tu bowiem problem, czy wyraz cesarz wchodzi w skład właściwej nazwy własnej pomnika, czy jest to raczej rozwinięta nazwa opisowa (pomnik cesarza Wilhelma I, a właściwa nazwa to pomnik Wilhelma I). Jednak gdyby posłużyć się analogią do pisowni ulic, np. do nazwy ul. Królowej Jadwigi, to również do zapisu rzeczownika cesarz powinno się zastosować wielką literę: pomnik Cesarza Wilhelma I.

Paweł Żukowski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „plac Rynek Żydowski” jest poprawna?

Jeśli wyraz plac jest jedynie nazwą gatunkową (rodzajową), to piszemy go małą literą, natomiast pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – dużą. W tym wypadku Rynek Żydowski jest nazwą tradycyjną, dawną, a plac – gatunkową. Wyrażenie zostało więc napisane poprawnie.

 Alicja Chrzanowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Park Strzelecki” dla parku miejskiego w Krakowie jest poprawna?

Poprawna pisownia to park Strzelecki. Nazwa ta należy do nazewnictwa miejskiego, a człon park jest nazwą gatunkową i tak jak człon ulica, molo czy pomnik  w nazwach własnych ulic, mol czy pomników zapisujemy go małą literą. Natomiast drugi człon, stanowiący właściwą nazwę własną, zapisujemy dużą literą.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę MOST WOLNOŚCI CZWARTEGO CZERWCA?

Poprawnie zapiszemy most Wolności Czwartego Czerwca (lub most Wolności 4 Czerwca). Taki zapis jest motywowany regułą, która głosi, że jeśli stojący na początku wyraz (np. plac, ulica, most etc.) jest nazwą gatunkową, czyli określającą typ obiektu, zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą (jak ulica Długa, plac Niepodległości).

Magdalena Basińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę PARK SANITARIUSZKI INKI?

Jest to nazwa obiektu miejskiego, zatem zapisujemy ją w następujący sposób: park Sanitariuszki Inki, analogicznie do nazw ulic, placów, rynków itp., np. ulica Królowej Jadwigi, ulica Księcia Józefa, ulica Księdza Jerzego Popiełuszki.

Aleksandra Chajewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami zapisać wyrażenie „W/wiktoria G/grunwaldzka”?

Wyrażenie to zapisuje się małymi literami, ponieważ jest to nazwa wydarzenia historycznego, por. bitwa pod Grunwaldem, wojna trzynastoletnia. Wielką literę można tu jednak zastosować ze względów uczuciowych, np. przy okazji obchodów rocznicy tego wydarzania.

Dominika Bogdańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „wszystkie urzędy skarbowe województwa pomorskiego” czy „wszystkie Urzędy Skarbowe województwa pomorskiego”?

Poprawny jest pierwszy wariant pisowniany, tzn. wszystkie człony należy zapisać małymi literami, ponieważ występują one w liczbie mnogiej, co oznacza, że wyrażenie urząd skarbowy pełni w tym zdaniu funkcję wyrazu pospolitego.

Aleksandra Chajewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „Potop Szwedzki” czy „potop szwedzki”?

Preferowana i neutralna jest forma druga: potop szwedzki, ponieważ w ten właśnie sposób – przy użyciu małych liter – reguły pisowni polskiej zalecają zapisywać nazwy wydarzeń dziejowych. Jednak gdy stosunek piszącego do tego wydarzenia jest bardzo emocjonalny lub z jakiegoś powodu świadomie pragnie zaznaczyć jego rangę, np. w tekście rocznicowym, dopuszczalna jest też wersja z wielkimi literami: Potop Szwedzki.

Jakub Orzeszek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać NORBERTANKA: małą czy dużą literą?

Nazwę norbertanka zapisujemy małą literą, ponieważ tak właśnie piszemy nazwy członków i członkiń zgromadzeń zakonnych, por. szarytka, jezuita, dominikanin, benedyktyni, salezjanie. Dużej litery należy używać tylko wówczas, gdy wyraz ten wchodzi w skład nazwy własnej, np. ulica Norbertanek, kościół Norbertanek, klasztor Norbertanek (jako nazwa budynku klasztornego). Dużymi literami piszemy też nazwę własną zgromadzenia zakonnego sióstr norbertanek, czyli nazwę Zgromadzenie Sióstr Kanoniczek Regularnych Zakonu Premonstratensów.

 

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w zdaniu „Dowódca jednostki pilotował pierwszego mosquito” nazwa samolotu została zapisana poprawnie?

Nazwa samolotu została w tym zdaniu zapisana poprawnie małą literą, ponieważ wyraz mosquito wystąpił tu nie jako nazwa marki (którą jako nazwę własną należy zapisywać dużą literą), lecz jako nazwa konkretnego wyrobu tej marki, czyli nazwa pospolita.

Justyna Michalska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „Lokalny Urząd Skarbowy” czy „lokalny urząd skarbowy”?

Nazwy typów urzędów, np. urząd skarbowy, urząd gminy, urząd stanu cywilnego piszemy małą literą, natomiast gdy chcemy napisać o konkretnej jednostce, wszystkie człony nazwy piszemy dużymi literami, np. Drugi Urząd Skarbowy w Rzeszowie, Urząd Miasta Lublina. Wyrażenie lokalny urząd skarbowy należy do tej pierwszy grupy nazw (nie jest nazwą własną), więc piszemy je małymi literami.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy pisać KATEDRA OLIWSKA?

Poprawny zapis to: katedra oliwska. Wyrażenie to nie jest właściwą nazwą własną katedry w oliwie, lecz wyrażeniem opisowym, podobnie jak archikatedra oliwska, archikatedra gdańska, bazylika archikatedralna w Gdańsku-Oliwie. Nazwa własna katedry oliwskiej to: kościół pw. Trójcy Świętej, Najświętszej Maryi Panny i św. Bernarda.
Pisownię nazwy kościół pw. Trójcy Świętej, Najświętszej Maryi Panny i św. Bernarda ustala reguła, według której w wypadku nazw własnych kościołów (jako budynków) wyrazy kościół, bazylika, katedra, sanktuarium itp. piszemy małą literą, a dużą literą piszemy tylko ten człon, od którego zaczyna się właściwa nazwa własna, np. kościół Mariacki, kościół Dominikanów i kościół Ojców Dominikanów, kościół Świętego Marka (ale skrót piszemy zawsze małą literą, zatem: kościół św. Marka, kościół oo. Dominikanów), kościół pod wezwaniem (pw.) Świętego Wojciecha, sanktuarium Świętego Józefa, kościół Na Skałce. Możliwa jest również pisownia kościół dominikanów, jeśli dominikanów nie jest nazwą własną budynku, lecz jedynie wyrażeniem określającym kościół, który należy do dominikanów, a może nosić jakąś inną nazwę, nieistotną w danym kontekście.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami zapisać słowo „nr” w nazwie „Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr/nr 5”?

Zapis powinien być następujący: Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5, zgodnie z regułą, że wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a  występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Szkoła Podstawowa nr 105 w Warszawie.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU?

Małymi literami piszemy wyrażenie uniwersytet trzeciego wieku wtedy, gdy mamy na myśli ogólnie placówkę oświatową, która prowadzi działalność dydaktyczną wśród osób w podeszłym wieku, np. Początki ruchu uniwersytetów trzeciego wieku sięgają 1972 r. Natomiast wielkimi literami należy pisać to wyrażenie wówczas, gdy stanowi ono nazwę własną lub część nazwy własnej, np. Uniwersytet Trzeciego Wieku w Wejherowie, Uniwersytet Trzeciego Wieku w Białymstoku, Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku, Jagielloński Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Aneta Kulwikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wyraz „trylogia” w odniesieniu do utworu Sienkiewicza można zapisać małą literą?

Zależy to do kontekstu. Wyraz ten najczęściej występuje w funkcji tytułu odnoszącego się do trzech powieści Sienkiewicza i wówczas zapisywany jest wielką literą: Trylogia . Może też pełnić funkcję wyrazu pospolitego i wtedy zapisujemy małą literą. Przykładem odmiennych użyć tego rzeczownika mogą być zdania:
a) Ostatnio przeczytałam Trylogię Sienkiewicza.
b) Ogniem i mieczem, Potop i Pan Wołodyjowski zaliczają się do trylogii.

Dominika Bogdańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020” jest poprawna?

Wyrażenie to jest tytułem aktu prawnego, a zgodnie z Zasadami pisowni zawartymi w Wielkim słowniku ortograficznym języka polskiego w pełnych nazwach ustaw i uchwał pierwszy wyraz zapisuje się dużą literą, kolejne zaś – małymi literami.
Międzyinstytucjonalny przewodnik redakcyjny podaje, że jeżeli od słowa strategia rozpoczyna się pełna nazwa dokumentu, należy stosować zasadę zapisu pierwszego słowa tytułu od wielkiej litery, jeżeli jest on jednak częścią nazwy niepełnej (obiegowej) lub określa jakąś ideę lub proces, należy wszystkie człony zapisać małą literą. Piszemy zatem np. Strategia rozwoju edukacji formalnej (to całościowa nazwa dokumentu, a więc pierwszy człon należy pisać dużą literą) ale: strategia lizbońska (to nazwa obiegowa, zatem obie części zapisujemy małymi literami). Nie ma natomiast zasady, która pozwalała by wielowyrazowe nazwy dokumentów pisać dużymi literami, pisownia Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 jest więc niepoprawna. Prawidłowym zapisem jest w tym wypadku (zakładając, że jest to pełna nazwa dokumentu) Strategia rozwoju województwa pomorskiego 2020.
W Internecie omawiana nazwa jest wielokrotnie pisana dużymi literami, co wynika z przeniesienia do języka polskiego pisowni nazw tego typu dokumentów z języka angielskiego. Nie jest to jednak praktyka pisowniana godna polecenia.

Oktawia Czechowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać nazwę: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA W SPRAWIE WYROBÓW MEDYCZNYCH WYDAWANYCH NA ZLECENIE?

Jeśli chodzi o zapisywanie tytułów aktów prawnych, do których należy rozporządzenie, to wielką literę stosujemy tylko w ich pierwszym wyrazie. Jeśli chodzi o pisownię wyrażenia minister zdrowia, które jest nazwą urzędu jednoosobowego, to – jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN – chociaż takie nazwy zazwyczaj piszemy małą literą, to w aktach prawnych wszystkie człony nazw urzędów jednoosobowych piszemy wielką literą (warto też zwrócić uwagę, że również w innych tekstach nazwy te możemy zapisać wielką literą, pod warunkiem że odnoszą się one do konkretnych osób).
Zatem poprawna wersja tytułu, o który Pan/Pani pyta, to: Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.

Aneta Wadowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą pisze się wyraz PIETA?

Zgodnie z regułą podaną w Zasadach pisowni pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach dzieł sztuki piszemy wielką literą, zatem wyraz Pieta jako tytuł dzieła sztuki (rzeźba Michała Anioła powstała w latach 1498–1500, znajdująca się w Bazylice Świętego Piotra w Rzymie) zapiszemy od dużej litery.

Natomiast jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego, wyraz pospolity pieta ‘motyw w sztuce, przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa’ piszemy od małej litery.

Milena Starczewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Park Wodny” jest poprawna?

Pisownia ta jest poprawna tylko wtedy, gdy mamy na myśli nazwę własną konkretnego parku wodnego, np. Z okazji Dnia Dziecka jedziemy jutro do Parku Wodnego w Krakowie.
Natomiast mając na uwadze jakichś dowolny obiekt sportowo-rekreacyjny, którego główną częścią są baseny kąpielowe, zapisujemy to wyrażenie małymi literami, np. Z okazji Dnia Dziecka jedziemy jutro do parku wodnego.

Aneta Kulwikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyrażenie MARSZ ŻAŁOBNY Chopina?

Według zasad ortografii języka polskiego w tytułach utworów muzycznych wyraz, który jest nazwą gatunkową utworu, piszemy małą literą, np. symfonia Pastoralna, nokturn Es-dur, sonatina a-moll, IX symfonia Beethovena, sonata Księżycowa. Zgodnie z tą zasadą powinniśmy więc pisać: marsz Żałobny Chopina, przyjęła się jednak pisownia Marsz żałobny. Uzasadniona jest także często stosowana pisownia marsz żałobny – jako nazwa pewnej odmiany marsza, czyli wyrażenie pospolite, por. np. wyrażenie marsz żałobny z sonaty b-moll Fryderyka Chopina.

Jakub Orzeszek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę KSIĄŻKA EWIDENCJI SZKOLEŃ WYDZIAŁU REMONTÓW?

Jeśli jest to tytuł konkretnego dokumentu dla konkretnego wydziału, to nazwa tego dokumentu powinna być zapisana w następujący sposób: Książka ewidencji szkoleń Wydziału Remontów. Jeśli natomiast wyrażenie to odnosi się do typu dokumentu, wszystkie wyrazy zapiszemy małymi literami: książka ewidencji szkoleń wydziału remontów.

Alicja Chrzanowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia nazw samolotów w zdaniu „Hurricany zostały pokonane przez Messerschmitty” jest poprawna?

Nie. Zarówno hurricany, jak i messerschmitty wystąpiły w tym zdaniu jako nazwy konkretnych samolotów, nie oznaczają marki, nie są więc nazwami własnymi. Należy zatem pisać te wyrazy małymi literami, podobnie jak np. nazwę ford w zdaniu Jechał fordem.

Jacek Dzięgielewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia GOSPODA „JASKÓŁECZKA” jest poprawna?

Słowo gospoda w różnych kontekstach może być pisane dużą lub małą literą.
Małej litery, czyli zapisu gospoda „Jaskółeczka”, użyjemy zgodnie z zasadą, że wyrazy wchodzące w skład nazwy określającej kawiarnię, hotel, zajazd, aptekę, księgarnię, sklep, bar, winiarnię itp. piszemy wielką literą, natomiast jeśli wyraz stojący przed tą nazwą jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową) przedsiębiorstwa lub lokalu, piszemy go małą literą, np. kawiarnia Kryształowa lub winiarnia „Kryształowa”, winiarnia Bachus lub winiarnia „Bachus”, zajazd U Kmicica lub zajazd „U Kmicica”.
Jeśli natomiast słowo gospoda jest częścią nazwy własnej danego obiektu, wówczas należy zapisywać je dużą literą, np. restauracja Gospoda lub restauracja „Gospoda”.

Jacek Dzięgielewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę gdańskiej loży masońskiej „Eugenia p/Pod u/Ukoronowanym l/Lwem”?

Należy tę nazwę zapisać w następujący sposób: Eugenia pod Ukoronowanym Lwem. Do zapisywania tej nazwy stosujemy regułę, według której wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „Jezioro Genezaret” jest poprawny?

Jeśli nazwa własna geograficzna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, jezioro, półwysep itp. piszemy małą literą, natomiast człon drugi wielką, np. morze Marmara, pustynia Gobi, półwysep Hel. Zgodnie z powyższą zasadą poprawnym zapisem wyrażenia, którego dotyczy pytanie, jest jezioro Genezaret.

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Góra Grabarka” jest poprawna?

Zasady pisowni mówią, że wielowyrazowe nazwy geograficzne, w których wszystkie człony stanowią integralne składniki nazwy (a tak jest w wypadku połączeń rzeczownik + przymiotnik oraz rzeczownik + rzeczownik w dopełniaczu, zapisujemy wielkimi literami, np. Góry Świętokrzyskie, Góra Kościuszki. Natomiast jeśli stojący na początku nazwy wyraz: góra, jezioro, półwysep itp. jest tylko nazwą gatunkową (a tak jest w wypadku połączeń rzeczownik + rzeczownik w mianowniku), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, np. góra Śnieżka. Ponieważ rzeczownik Grabarka występuje w tej nazwie w mianowniku, zapis: Góra Grabarka jest niepoprawny, powinniśmy pisać góra Grabarka.

Joanna Niewiadomska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy ZIEMIA GDAŃSKA?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego w regule 128, nazwy okręgów administracyjnych współczesnych i historycznych, wyodrębnionych w strukturach kościelnych i państwowych, piszemy małymi literami, np. ziemia dobrzyńska, ziemia łęczycka.

Wprawdzie wyrażenie ziemia gdańska nigdy nie było nazwą jednostki administracyjnej, ale również należy je zapisywać małymi literami. Należy tak pisać po pierwsze ze względu na analogię do historycznych nazw okręgów administracyjnych typu wymienionych wyżej wyrażeń ziemia dobrzyńska i ziemia łęczycka, bo przeciętny Polak nie orientuje się przecież, które miejscowości były w I Rzeczypospolitej siedzibami ziem. Po drugie uzasadnieniem dla pisowni małymi literami jest to, że wyrażenie ziemia gdańska stanowi obecnie opisowe określenie regionu, którego centrum stanowi Gdańsk, a wielkimi literami piszemy tylko nazwy własne regionów, np. Pomorze Gdańskie, Gdańskie.

Piotr Wojnarowski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Wydawca żąda, by w książce historycznej poświęconej powstaniu warszawskiemu zastosować pisownię „Powstanie Warszawskie”. W książce tej pojawiają się jednak liczne nazwy innych wydarzeń historycznych, w tym nazwy powstań. Jak zapisywać tę nazwę?

Według Zasad pisowni nazwy wydarzeń historycznych powinno się zapisywać małymi literami, dopuszczalne jest jednak również użycie dużych liter ze względów uczuciowych. Ostateczną decyzję pozostawia się piszącemu. W Narodowym Korpusie Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk Powstanie Warszawskie częściej zapisywane jest małymi literami, w Internecie – jak się wydaje – częściej stosowaną formą zapisu tego wyrażenia jest powstanie warszawskie. Biorąc pod uwagę fakt, iż w książce mają znaleźć się również inne nazwy wydarzeń historycznych, warto byłoby zadbać o ujednolicenie pisowni. Wydaje się jednak, że dopuszczalne jest tu także wyróżnienie wielkimi literami tylko nazwy Powstanie Warszawskie – w intencji oddania szacunku dla jego uczestników w książce, której powstanie to jest głównym bohaterem.

Oktawia Czechowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy słowo „magistrat” należy pisać dużą literą?

Magistrat to termin używany potocznie na określenie organu wykonawczego samorządu terytorialnego w miastach. Magistrat był w Polsce nazwą oficjalną do 1933 r., kiedy tzw. ustawa scaleniowa (o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego) przemianowała magistraty na zarządy miejskie. Mimo to w języku potocznym wyraz ten był używany do 1950 r. (do czasu likwidacji samorządu). W innych znaczeniach słowo magistrat jest albo określeniem budynku, w którym siedzibę mają władze miasta (niekiedy dla odróżnienia od historycznego ratusza), albo całego urzędu miasta (zarządu miejskiego wraz z aparatem urzędniczym).

Wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych. Obecnie słowo magistrat nie jest oficjalną nazwą urzędu, dlatego należy zastosować pisownię małą literą.

Piotr Wojnarowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami pisać „G/geolog P/powiatowy” na pieczątce?

Zasady pisowni, zawarte m.in. w Nowym słowniku ortograficznym PWN, podaje, że nazwy stanowisk, funkcji i tytułów piszemy małymi literami. Zasadę tę należy stosować szczególnie wówczas, jeśli stosowane są przez osoby, których one dotyczą (jak jest w przypadku nazw stanowisk na stemplach). Zalecana jest więc pisownia geolog powiatowy.

Jeśli jednak nazwa wielowyrazowa znajduje się w osobnej linijce (a tak jest właśnie na pieczątce), wtedy dopuszcza się również pisownię pierwszego wyrazu wielką literą, ponieważ wielką literę stosuje się na początku wypowiedzeń rozpoczynających tekst.

Lidia Lewińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinno się pisać: „Generalny Wykonawca Budowy” czy „generalny wykonawca budowy”?

Według Zasad pisowni, zawartych m.in. w Nowym słowniku ortograficznym PWN, nazwy stanowisk, funkcji i tytułów piszemy małymi literami (np. minister spraw wewnętrznych).
Wielką literą możemy jedynie pisać nazwy urzędów jednoosobowych (np. Minister Spraw Zagranicznych), kiedy występują w tekstach prawnych lub kiedy odnosimy je do konkretnej osoby i używamy tytułu w pełnym brzmieniu. Sytuacja ta nie dotyczy jednak wyrażenia generalny wykonawca budowy.
Nazwę generalny wykonawca budowy powinniśmy więc pisać małą literą.

Lidia Lewińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w tekście prawniczym należy zastosować pisownię „Dyrektor Naczelny Muzeum Narodowego w Warszawie”?

Nazwy stanowisk piszemy zasadniczo małymi literami, poprawna jest więc pisownia dyrektor naczelny Muzeum Narodowego w Warszawie.

Wielką literą pisze się natomiast nazwy urzędów jednoosobowych w tekstach prawnych, ponadto – zgodnie ze zwyczajem – wielką literę można pisać te nazwy również w innych tekstach, jeżeli odnosimy je do konkretnej osoby i używamy ich w pełnym brzmieniu. W tekście prawniczym należy zatem stosować pisownię Dyrektor Naczelny Muzeum Narodowego w Warszawie.

Milena Starczewska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak nazwać inicjatywę gromadzenia w szkołach podręczników i obracania nimi we wtórnym obiegu: „Bank Podręczników”, „Bank podręczników” czy „bank podręczników”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czym jest ta inicjatywa:

– jeśli jest to niesformalizowana akcja gromadzenia i rozprowadzania podręczników, wyrażenie bank podręczników ma charakter nazwy pospolitej i oba jego człony powinny być pisane małymi literami;

– jeśli jest to podobna akcja o charakterze sformalizowanym, której organizatorzy chcą nadać nazwę własną, to zgodnie z regułą, że w tytułach akcji charytatywnych i porządkowych wielką literą pisze się tylko pierwszy człon, powinniśmy pisać Bank podręczników;

– jeśli jest to sformalizowana organizacja, która zajmuje się gromadzeniem i rozprowadzaniem podręczników, to oba człony tej nazwy zapiszemy od dużej litery: Bank Podręczników.

Paweł Żukowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwę „Dolina Pięciu Stawów” można przekształcić na „Dolina Pięciostawiańska”?

Przymiotnik złożony pięciostawiański jest zbudowany poprawnie, jest też często używany jako składnik zarówno nazw własnych, np. Pięciostawiańska Kopa, Pięciostawiańska Turnia, Pięciostawiańska Przełączka, II Pięciostawiański Wyścig Kombinowany, jak  i wyrażeń pospolitych, np. pięciostawiańskie zwierzęta, szarlotka pięciostawiańska, pięciostawiańskie wody. Występuje również w połączeniu z rzeczownikiem dolina, ale wyrażenie dolina pięciostawiańska nie ma charakteru nazwy własnej, tą bowiem jest wyrażenie Dolina Pięciu Stawów Polskich. Jako nazwa opisowa dolina pięciostawiańska powinna być pisana małymi literami.

Paweł Żukowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 08:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać skrót „gen.” w nazwie „Zespół Szkół im. Generała Ludwika Michała Paca”?

Skrót od wyrazu generał wchodzący w skład indywidualnej nazwy instytucji zapisujemy małą literą, zgodnie z zasadą, że nazwy godności występujące w nazwach własnych należy pisać dużą literą, a ich skróty – małą, por. ul. Generała Sikorskiego, ale ul. gen. Władysława Sikorskiego; ul. Świętego Jana, ale ul. św. Jana. Piszemy więc Zespół Szkół im. Generała Ludwika Michała Paca, ale Zespół Szkół im. gen. Ludwika Michała Paca.

Joanna Fijas

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 15:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 15:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać ZAKŁADOWA KOMISJA SOCJALNA?

Pisownia tego wyrażenia uzależniona jest od kontekstu, w którym chcemy go użyć. Jeżeli mamy na myśli konkretną komórkę instytucji, jej nazwę własną powinniśmy zapisać  wielkimi literami: Zakładowa Komisja Socjalna. Jeśli jednak chodzi nam o typ instytucji w znaczeniu pospolitym, powinniśmy napisać: zakładowa komisja socjalna.

Magdalena Basińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwę ustawy USTAWA Z DNIA 21 LUTEGO 2014 R. O FUNDUSZU SOŁECKIM?

Tytuły ustaw przytaczane w pełnym brzmieniu pisze się jak tytuły książek, a więc pierwszy wyraz piszemy wielką literą, a pozostałe – małymi literami, w związku z czym nazwa ustawy, której dotyczy pytanie, powinna być zapisana następująco: Ustawa z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim. Natomiast nazwy skrócone, przywoływane w znaczeniu potocznym, zapisujemy małą literą, np. ustawa o nieletnich, ustawa funduszowa, ustawa o funduszu sołeckim.

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą zapisywać wyraz „przedszkole” w sytuacji, gdy w pierwszym zdaniu pisma podano jego pełną nazwę, a w dalszej treści używa się już tylko rzeczownika „przedszkole”?

Jeśli w pierwszym zdaniu tekstu została użyta nazwa własna, np. Przedszkole Samorządowe w Płocku, to wyraz przedszkole występujący samodzielnie w dalszej części tego samego tekstu należy zasadniczo pisać małą literą, jako rzeczownik pospolity. Jednak można go również zapisywać dużą literą, stanowi bowiem skróconą nazwę instytucji. Obie wersje ortograficzne (zapis małą i wielką literą) są zatem poprawne.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę MEDAL „SPRAWIEDLIWY WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA”?

Nazwę tę zapisujemy następująco: medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, ponieważ nazwy własne orderów i odznaczeń piszemy wielkimi literami. Jak w wypadku innych wielowyrazowych nazw własnych małą literą piszemy jedynie występujące wewnątrz tych nazw spójniki i przyimki, a więc również przyimek wśród.

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „KORONKA DO MIŁOSIERDZIA BOŻEGO”?

Jest to tytuł utworu, więc zgodnie z zasadami pisania wszelkich tytułów powinniśmy pierwszy jego człon zapisać wielką literą, a kolejne człony – małymi. Przy zapisywaniu tego tytułu należy jednak uwzględnić jeszcze jedną regułę ortograficzną. Mianowicie niektóre wyrazy należące do słownictwa religijnego piszemy wielkimi literami, aby wyrazić szacunek dla pojęć, które nazywają.

Tak jest w wypadku przymiotu boskiego, jakim jest Miłosierdzie Boże. W związku z tym poprawny zapis to Koronka do Miłosierdzia Bożego.

Małgorzata Tenderenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „KOMISJA DOSKONALENIA ZAWODOWEGO PRZY OKRĘGOWEJ RADZIE ADWOKACKIEJ W WARSZAWIE”?

Odpowiedź: W nazwach własnych urzędów, instytucji, organizacji itp. zapisujemy dużymi literami wszystkie człony oprócz zawartych w tych nazwach przyimków. Zatem nazwę, której dotyczy pytanie, należy zapisać następująco: Komisja Doskonalenia Zawodowego przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „W seminarium działało koło odczytowe” czy „W seminarium działało Koło Odczytowe”?

Obie formy są poprawne, ale wybór małych lub dużych liter zależy od kontekstu. Mając na myśli znaczenie pospolite tego wyrażenia (które w tym zdaniu jest bardziej prawdopodobne), powinniśmy pisać koło odczytowe. Zapis wielkimi literami – Koło Odczytowe – będzie poprawny tylko wtedy, gdyby z szerszego kontekstu wynikało, że jest to nazwa własna konkretnego koła.

Małgorzata Tenderenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwę „Gabinet Stomatologiczny Anna Nowak” piszemy dużymi literami?

Ważny jest tu kontekst. Zasady pisowni podają, iż wielowyrazowe nazwy własne przedsiębiorstw i lokali zapisujemy wielką literą, toteż w funkcji nazwy własnej zapis ten jest poprawny. Jednak jeśli kontekst mówi nam, że gabinet stomatologiczny to jedynie nazwa gatunkowa lokalu, a nie pełna nazwa przedsiębiorstwa,  wtedy zapiszemy to wyrażenie małą literą. Pamiętajmy także, by w takim wypadku odmienić imię i nazwisko właścicielki, tj. podać je w dopełniaczu, a więc: gabinet stomatologiczny Anny Nowak.

Joanna Niewiadomska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Molo Południowe” czy „molo Południowe”?

Poprawną formą jest zapis: molo Południowe. Jeśli stojący na początku wielowyrazowej nazwy własnej wyraz ulica, kopiec, pałac, molo itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, np. ulica Zamkowa, kopiec Józefa Piłsudskiego, pałac Krasińskich i właśnie molo Południowe.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 13. Wrzesień 2024 - 16:38; osoba wprowadzająca: Anna Malcer-Zakrzacka

Jak zapisać nazwę „PLAC PO FARZE”?

Nazwę tę należy zapisać tak: plac Po Farze, ponieważ wyraz plac jest tu nazwą gatunkową, a funkcję właściwej nazwy własnej pełni tylko wyrażenie Po Farze. Nazwy placów zapisujemy zgodnie z zasadami dotyczącymi pisowni nazewnictwa miejskiego, tak jak nazwy ulic, por. ul. Długa, ul. Na Niskich Łąkach; plac Bankowy, plac Trzech Krzyży, plac Na Rozdrożu.

Joanna Fijas

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy potrzebne są duże litery w wyrażeniu „K/klasztor B/bazylianów”?

Zasady pisowni  w punkcie dotyczącym zapisywania nazw dzielnic, ulic, placów, rynku, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków itp. podają m.in. przykłady klasztor Dominikanów, klasztor Norbertanek, a więc zgodnie z tą zasadą poprawna jest pisownia klasztor Bazylianów. Natomiast Poradnia Językowa PWN w odpowiedzi na podobne pytanie z 15.11.2002 r. proponuje dla wyrażeń typu klasztor D/dominikanów dwojaką pisownię, w zależności od znaczenia. Według tej propozycji klasztor Bazylianów to kościół (budynek) należący do zakonu jako instytucji, z kolei klasztor dominikanów to wspólnota mieszkających tam ludzi.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwę „ZLODOWACENIE BAŁTYCKIE”?

Jak podają Zasady pisowni, w wypadku nazw geograficznych, „jeśli nazwa własna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu lub przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą”, a więc poprawny będzie np. zapis Morze Bałtyckie.
Wyraz zlodowacenie nie jest jednak składnikiem nazw obiektów geograficznych, toteż połączenie zlodowacenie bałtyckie należy pisać małymi literami. Potwierdziła to w 2005 r. Rada Języka Polskiego, wypowiadając się w następujący sposób na temat pisowni nazw zlodowaceń pochodzących od nazw rzek: „w wypadku zlodowaceń (ich nazwy tworzone są od nazw rzek, w których dorzeczach ówczesne lądolody skandynawskie osiągały swój największy zasięg): małą literą piszemy rzeczownik zlodowacenie, wielką literą nazwę rzeki (np. zlodowacenie Odry) lub oba człony nazwy małą literą, jeśli drugi człon ma postać przymiotnika (np. zlodowacenie odrzańskie)” (http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=969:naz..).
Możemy oczywiście odnieść tę regułę również do nazwy zlodowacenia, która pochodzi od nazwy morza.
Marlena Lipińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 00:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami pisze się „ŻANDARMERIA WOJSKOWA”?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, obydwa człony nazwy Żandarmeria Wojskowa powinny być zapisane od wielkich liter. Zasada ta jest zgodna z regułą ortograficzną nr 84, zawartą w podanym słowniku, według której: „Nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw (…) piszemy dużą literą”.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać nazwę „ZAKON TEMPLARIUSZY”?

Jak podają Zasady pisowni: „Małą literą piszemy nazwy członków bractw, zgromadzeń zakonnych: franciszkanin, jezuita (…)”. Zgodnie z tą zasadą wyraz templariusze piszemy więc małą literą.
Również jeśli wyraz ten wchodzi w związek z wyrazem zakon, oba wyrazy zapiszemy małymi literami, tj. zakon templariuszy, konstrukcji tej nie uważa się bowiem za nazwę własną. Zapis małymi literami tego typu połączeń można znaleźć w Wielkim słowniku ortograficznym PWN m.in. pod hasłami bernardyn (zakon bernardynów) i dominikanin (zakon dominikanów).
Ponieważ wielkimi literami zapisuje się indywidualne (jednostkowe) nazwy instytucji, organizacji, towarzystw itp., wielkimi literami zapiszemy natomiast pełną oficjalną nazwę tego zakonu: Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona.
Wielkiej litery należałoby też użyć na początku wyrażenia kościół Templariuszy, zgodnie z zasadą dotyczącą zapisywania nazw ulic, budowli, zabytków itp.; jeśli wyraz stojący na początku  takiej nazwy wielowyrazowej jest nazwą gatunkową, to piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielkimi literami, por. ulica Długa, klasztor Dominikanów, kościół Jezuitów i właśnie kościół Templariuszy.
Marlena Lipińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 00:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisać wyraz „twierdza” w połączeniu „t/Twierdza Wisłoujście”?

Zgodnie z zapisem w „Wielkim słowniku ortograficznym PWN” jedno i wielowyrazowe nazwy ulic, budowli, dzielnic piszemy wielką literą. Jeżeli jednak stojący na początku wyraz (ulica, aleja, plac itp.) jest nazwą gatunkową (rodzajową), to zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką. Zatem poprawna wersja ortograficzna tego wyrażenia to: twierdza Wisłoujście.

Aneta Wadowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać „ŚWIĘTA WIELKANOCNE”?

Polskie przepisy ortograficzne nie określają jednoznacznie, jak poprawnie zapisywać wyrażenie święta wielkanocne. Według prof. Mirosława Bańki zapisu wielką literą możemy używać ze względów grzecznościowych lub uczuciowych. Dopuszczalne jest również zapisanie świąt wielkanocnych małą literą. Nie należy jednak łączyć obydwu możliwości zapisu, czyli pisania jednego członu małą, a drugiego dużą literą.

Agnieszka Felczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy można napisać dużymi literami „Msza Święta Wieczerzy Pańskiej”?

Według Zasad pisowni słownictwa religijnego zarówno nazwy nabożeństw, jak i nazwy wydarzeń zbawczych zapisujemy małą literą, jednak w tekstach o charakterze religijnym możliwe jest również użycie wielkich liter. Na zastosowanie w stosunku do tych wyrazów dużych liter pozwala również zasada emocjonalna pisowni, według której w celu wyrażenia szacunku nazwę nabożeństwa można, a nawet należy zapisać wielkimi literami. Zatem najbardziej poprawna w tym przypadku jest pisownia wielką literą, jednak zapis od małych liter również nie jest błędem.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 00:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w tekście omawiającym wyniki badań należy zastosować pisownię „wywiad z Dyrektorem Szkoły”?

Jak podaje „Wielki Słownik Ortograficzny PWN”, tytuły naukowe, zawodowe oraz nazwy godności (np. prezydent, premier) piszemy małą literą (zwłaszcza w tekstach naukowych), chyba że mamy do czynienia z nazwą urzędu jednoosobowego w pełnym brzmieniu, np. Prezydent RP Bronisław Komorowski. Wyżej wymienione tytuły i nazwy godności możemy też zapisać wielką literą, jeżeli chcemy zastosować formę grzecznościową.

W wypadku wyrażenia, którego dotyczy pytanie, nie zachodzi żadna z sytuacji, kiedy należy lub można użyć dużej litery, jego poprawną wersją ortograficzną jest zatem: wywiad z dyrektorem szkoły.

Aneta Wadowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 00:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Brama Żuławska” czy „brama Żuławska”?

W świetle reguły ortograficznej nr 82, zamieszczonej w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz brama powinien zostać zapisany małą literą (jeżeli stanowi nazwę gatunkową  obiektu), a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką literą. Zgodnie z tą zasadą należałoby zatem pisać: brama Żuławska.

Jednocześnie przywołany słownik podaje, iż w nazwie Brama Floriańska obydwa człony należy zapisywać wielką literą. Pisownia ta wynika ze zwyczaju językowego, który w tym przypadku jest argumentem decydującym o poprawności zapisu. Analogicznie zatem można potraktować nazwę zabytkowej bramy miejskiej w Gdańsku – Bramy Żuławskiej – i każdy z tworzących ją wyrazów zapisywać od dużych liter.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „WIEŻA MARIACKA” ?

W przypadku pisowni tej nazwy ma zastosowanie reguła ortograficzna odnosząca się do wielowyrazowych nazw dzielnic, ulic, placów, zabytków itp.: „Jeśli stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz: ulica, aleja, plac, park, kościół (…) jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe litery wchodzące w skład nazwy wielką literą, np.: ulica 3 Maja, pomnik Mickiewicza, osiedle Zawodzie, kościół Świętego Jana.

W myśl powyżej przytoczonej reguły poprawny zapis to wieża Mariacka, gdyż w tym zestawieniu wyraz wieża jest nazwą gatunkową, a przymiotnik Mariacka – właściwą nazwą własną.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „SALA KOLUMNOWA” ?

Nazwę ta należy zaliczyć do tej samej grupy wielowyrazowych nazw własnych co nazwy ulic, placów, parków, obiektów sportowych, budowli, zabytków itp., typu ulica Długa, most Grunwaldzki, willa Atma, pałac Łazienkowski, kościół Mariacki, cerkiew Przemienienia Pańskiego, kaplica Zygmuntowska, a zatem pierwszy człon tej nazwy powinniśmy pisać małą literą, a drugi – dużą: sala Kolumnowa.

Paulina Andrzejewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „WYSPA SPICHRZÓW” ?

Wymieniona nazwa własna należy do nazw geograficznych. Oba jej człony zapisujemy dużymi literami (Wyspa Spichrzów), ponieważ człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu i nie może zostać opuszczony w zdaniu, jeśli nazwa  nie ma mieć charakteru eliptycznego.

Jacek Czaplewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „PRZYLĄDEK ARKOŃSKI” ?

Jest to nazwa geograficzna, której drugi człon ma formę przymiotnikową, więc oba człony należy zapisać wielkimi literami: Przylądek Arkoński.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „POLANA SZYMASZKOWA” ?

Oba człony tej nazwy zapisujemy wielkimi literami, ponieważ należy ona do nazw własnych geograficznych, w których drugi człon jest przymiotnikiem. Piszemy zatem Polana Szymaszkowa – jak Góry Świętokrzyskie, Morze Bałtyckie czy Nizina Mazowiecka.

Dominika Kaleta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać nazwy: „mazowieckie” czy „Mazowieckie” oraz „województwo mazowieckie” czy „Województwo Mazowieckie”?

Poprawny zapis podanych nazw to: Mazowieckie i województwo mazowieckie.

Nazwa Mazowieckie należy do nazw regionów, które zapisujemy wielką literą (jak Mazowsze, Pomorskie, Kielecczyna), natomiast nazwa województwo mazowieckie jest przykładem nazwy jednostki administracyjnej, w związku z czym należy zapisać ją małymi literami (jak województwo pomorskie, powiat kościerski).

Karolina Osowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwy działających w szkole struktur powołanych przez dyrektora: „zespół ds. ewaluacji pracy szkoły”, „zespół samokształceniowy przedmiotów ścisłych” czy „Zespół ds. Ewaluacji Pracy Szkoły”, „Zespół Samokształceniowy Przedmiotów Ścisłych”?

Jak podają zasady pisowni, nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, organizacji, towarzystw itp. zapisujemy wielkimi literami, pamiętając o spójnikach czy przyimkach, które wewnątrz tych nazw zapisujemy małą literą.

Poprawny będzie zatem zapis: Zespół ds. Ewaluacji Pracy Szkoły oraz Zespół Samokształceniowy Przedmiotów Ścisłych, są to bowiem oficjalne i jednostkowe nazwy struktur organizacyjnych, ponadto mowa tu o konkretnych zespołach, nie zaś o ogóle powoływanych zespołów, na przykład w mieście czy województwie (wówczas pisalibyśmy: zespoły ds. ewaluacji pracy szkoły, zespoły samokształceniowe przedmiotów ścisłych).

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „ZAKŁADOWY REGULAMIN PRACY” ?

Jeśli jest to tytuł dokumentu, to do jego zapisania stosujemy tę samą regułę co przy zapisywaniu tytułów książek. Pierwszy człon tej nazwy zapisujemy zatem wielką literą, a pozostałe człony – małymi literami: Zakładowy regulamin pracy. Jeśli natomiast wyrażenie to nie odnosi się do konkretnego dokumentu, to wszystkie jego człony zapisujemy małymi literami, np. Takich informacji należy szukać w zakładowych regulaminach pracy.

Dominika Kaleta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyrażenie „WIGILIA KLASOWA” ?

Oba człony tego wyrażenia piszemy małą literą, bo zgodnie z zasadami pisowni nazwy zwyczajów i imprez piszemy małymi literami, chyba że organizatorzy imprezy chcą nadać jej specjalny tytuł, np. XX Wigilia Charytatywna Radia Łódź, XXI Wigilia Ułanów i Poetów w Lublinie, V Gminna Wigilia w Lubniewicach. Wigilie klasowe nie mają chyba jednak tak oficjalnego charakteru.

Paulina Andrzejewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać wyrażenie „URZĘDY I ODDZIAŁY CELNE WE WROCŁAWIU” ?

Poprawna jest pisownia: urzędy i oddziały celne we Wrocławiu. Wprawdzie nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazw zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych piszemy wielką literą, ale liczba mnoga wyrażenia, o którym mowa w pytaniu, świadczy o tym, że nie jest to nazwa indywidulna, lecz wyrażenie złożone z wyrazów pospolitych, a te piszemy małymi literami. Dużymi literami zapiszemy natomiast odpowiednie nazwy własne: Urząd Celny we Wrocławiu, Oddział Celny I, Oddział Celny II, Oddział Celny Osobowy Port Lotniczy itd.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Oberża pod Złotym Lwem” jest poprawna?

Wszystko zależy od tego, czego to jest nazwa. Jeśli jest to nazwa oberży, wówczas poprawnym zapisem będzie oberża Pod Złotym Lwem. W przypadku, jeśli tak nazwano inny lokal usługowy, na przykład restaurację, wówczas nazwę jej zapiszemy tak: Oberża pod Złotym Lwem. Dzieje się tak, bowiem wyrazy ściśle wchodzące w skład nazwy kawiarni, hotelu, zajazdu, oberży itp. piszemy wielką literą, natomiast jeśli wyraz stojący przed właściwą nazwą jest nazwą gatunkową, zapisujemy go, rozpoczynając od małej litery (np.  kawiarnia U Róży). Spójniki oraz przyimki występujące wewnątrz tych nazw piszemy zawsze małą literą.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy wyraz „N/niedźwiedzica” w nazwach dwu gwiazdozbiorów?

Wymieniona nazwa własna należy do nazw astronomicznych (gwiazdozbiorów, planet, księżyców i innych obiektów astronomicznych), wobec czego oba jej człony (tj. Mała Niedźwiedzica lub Wielka Niedźwiedzica) należy napisać dużymi literami.

Jacek Czaplewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Lecieli Messerschmittem ME-262” jest poprawna?

Messerschmitt ME-262 jest w tym zdaniu nazwą pospolitą konkretnego samolotu określonej marki i dlatego rzeczownik messerschmitt należy zapisać małą literą. Dużą literę należałoby zastosować wówczas, gdyby wyraz ten wystąpił jako nazwa własna modelu samolotu, np. w zdaniu Lecieli samolotem „Messerschmitt ME-262”.  Oznaczenia literowe piszemy zawsze tak, jak zaplanowali to twórcy nazwy, a więc w tym wypadku dużymi literami. Poprawny zapis tego zdania to: Lecieli messerschmittem ME-262.

 Kateryna Razgonova
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinniśmy pisać: „Lokalna Organizacja Turystyczna” czy „lokalna organizacja turystyczna”?

Jak podają Zasady pisowni, nazwy indywidualne urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji i towarzystw piszemy wielką literą, zaś występujące w nich przyimki, spójniki oraz takie wyrażenia, jak: imienia, pod wezwaniem piszemy małą literą, np. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Urząd Miejski, Szkoła Podstawowa im. Noblistów Polskich, Fundacja im. Jurka Owsiaka, Organizacja Narodów Zjednoczonych. Zatem poprawny zapis tego zestawienia, gdy mamy na myśli konkretną, jednostkową organizację turystyczną, to Lokalna Organizacja Turystyczna.

Natomiast jeśli takich instytucji jest wiele i mamy na myśli typ organizacji, należy użyć zapisu lokalna organizacja turystyczna.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę imprezy „FESTYN RODZINNY”?

Nazwę ww. imprezy można zapisać zarówno wielkimi (Festyn Rodzinny), jak i małymi literami (festyn rodzinny). W tym przypadku zapis nazwy imprezy zależy przede wszystkim od jej organizatorów – jeżeli traktują nazwę wydarzenia jako nazwę własną, powinno zapisywać się ją wielkimi literami. Jeżeli wyrażenie to nie nosi znamion nazwy własnej, wszystkie wyrazy nań się składające piszemy małymi literami.

Karolina Osowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia nazwy modelu samochodu „Ferrari 410 Super America” jest poprawna?

Owszem, jest to pisownia poprawna. Nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych pisze się wielką literą, natomiast nazwy samych tych wyrobów – małą, ponieważ są to wyrazy pospolite. Jeśli słowo typu Ferrari/ferrari poprzedzone jest wyrazem, który wskazuje na to, że mamy do czynienia z nazwą marki czy firmy – piszemy je wielką literą, np. Jechał samochodem marki Ferrari 410 Super America; Pracował w Ferrari. Jeśli słowo typu Ferrari/ferrari występuje jako nazwa wyrobu, jego konkretnego egzemplarza – pisze się je małą literą, np. Jechał ferrari; Kupił ferrari.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „DZIEŃ ŚW. PATRYKA”?

Jest to nazwa dnia świątecznego, zatem obowiązuje pisownia wielkimi literami: Dzień Świętego Patryka (jak Dzień Matki, Święto Niepodległości, Zielone Świątki). Jednak, gdy w zapisie pojawia się skrót, zapisujemy go małą literą: Dzień św. Patryka.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 12:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 12:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę basenu portowego w Gdyni: „BASEN PREZYDENTA”?

Wyrażenie basen Prezydenta należy do tej samej grupy nazw własnych, co nazwy zaczynające się wyrazami molo, bulwar, most, plac, ulica, kopiec itp., dlatego jego pierwszy człon piszemy literą małą, a drugi – wielką, jak bulwar Nadmorski, molo Południowe, most Grunwaldzki, plac Trzech Krzyży, ulica Królowej Jadwigi, kopiec Kościuszki.

 

Kateryna Razgonova
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 12:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 17:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakie litery należy zastosować w zapisie nazwy ulicy: ULICA POWSTANIA STYCZNIOWEGO?

Wyraz ulica powinien być zapisany małą literą, natomiast dwa pozostałe, czyli Powstania Styczniowego, należy zapisać z użyciem dużych liter.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać tytuł „Program zajęć indywidualnych?

Wyrażenie Program zajęć indywidualnych należy zapisywać, stosując wielką literę jedynie przy pierwszym słowie. W języku polskim, w przeciwieństwie np. do języka angielskiego, zapisywania tytułów dotyczy taka właśnie reguła. Żaden z pozostałych wyrazów: zajęć i indywidualnych, nie jest ponadto nazwą własną.

Grażyna Milewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest poprawna pisownia tytułu dokumentu MIEJSKI PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO?

Jeśli chodzi o tytuły dokumentów, to ich pisownia powinna być analogiczna do pisowni tytułów artykułów i książek, czyli tylko pierwszy wyraz należy zapisywać wielką literą (tu: Miejski plan zagospodarowania przestrzennego). Można też wszystkie wyrazy zapisać małymi literami, przez co sformułowanie straci status nazwy własnej (miejski plan zagospodarowania przestrzennego), ale nadal będzie poprawne i zrozumiałe.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy nazwę U/unia L/lubelska: od małych czy od dużych liter?

Według zasad pisowni polskiej nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych zapisujemy małą literą, wobec czego poprawny jest zapis unia lubelska.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Lany Poniedziałek” czy „lany poniedziałek”?

Piszemy lany poniedziałek. Choć nazwy świąt piszemy w języku polskim dużą literą, nazwy obrzędów i zwyczajów związanych z danym świętem piszemy już małą literą. Obok lanego poniedziałku do nazw takich obrzędów zaliczamy m.in. andrzejki oraz mikołajki.

Daniel Jurkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „Rada Okręgowa Komisji Kultury we Wrocławiu”, „rada okręgowa Komisji Kultury we Wrocławiu” czy „rada okręgowa komisji kultury we Wrocławiu”?

Piszemy Rada Okręgowa Komisji Kultury we Wrocławiu, ponieważ nazwy jednostkowe urzędów, władz lub instytucji piszemy dużą literą, z wyjątkiem wchodzących w ich skład spójników i przyimków, które zapisujemy małą literą.

Michał Sobczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać nazwę „REGULAMIN ORGANIZACYJNY FIRMY X”?

W wielowyrazowych nazwach odzew, deklaracji, ustaw, regulaminów (jako tytułach dokumentów) wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Jeśli w tytule pojawia się nazwa firmy, wtedy zapisujemy ją wielką literą. Powyższa nazwa powinna być zatem zapisana następująco: Regulamin organizacyjny firmy Jelcz lub Regulamin organizacyjny firmy „Jelcz”.

Magdalena Poleniewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „marzanna” czy „Marzanna”?

Jeżeli chodzi o słomianą kukłę lub roślinę, wyraz marzanna pisany jest małą literą, natomiast dużą literą piszemy imię Marzanna, a także nazwę postaci z mitologii słowiańskiej.

Michał Sobczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy przymiotnik od nazwy „Solidarność” to „Solidarnościowy”, czy „solidarnościowy”?

Poprawny zapis to solidarnościowy. Jeżeli mamy do czynienia z przymiotnikiem jakościowym (odpowiadającym na pytanie: jaki?) utworzonym od nazwy własnej, to zapisujemy ten wyraz małą literą.

Katarzyna Kuźniar

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać wyraz KRZYŻAK odnoszący się do członka zakonu krzyżackiego?

Członek zakonu krzyżackiego to Krzyżak. Nazwy członków zgromadzeń zakonnych piszemy od małej litery, ale Krzyżak stanowi wyjątek, bo jest jednocześnie członkiem zakonu i obywatelem państwa krzyżackiego.

Martyna Skowron

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „Kongres Wiedeński” czy „kongres wiedeński’?

Nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych zapisujemy małą literą, więc poprawna pisownia to: kongres wiedeński. Dopuszcza się też zapis wielką literą ze względów uczuciowych, lecz nie sądzę, aby Polacy wspominali to konkretne wydarzenie z wielkim sentymentem.

Konrad Kempiński

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy pisać: „góra Athos” czy „Góra Athos”?

Poprawna pisownia to góra Athos. Jeśli nazwa geograficzna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity) – tu: góra – piszemy małą literą, natomiast człon drugi – tu: Athos – wielką literą.

Justyna Kubrak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać wyrażenie CMENTARZ WITOMIŃSKI?

Poprawnym zapisem jest zapis cmentarz Witomiński, ponieważ według zasad pisowni składnik stojący na początku nazwy wielowyrazowej z zakresu nazewnictwa miejskiego – np. ulica, park, – pisany jest małą literą jako wyraz pospolity, a kolejny wyraz – jako właściwy element nazwy własnej – pisany jest wielką literą. 

Marta Maj

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 10. Marzec 2015 - 21:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Uprzejmie proszę o wyjaśnienie pisowni nazwy stanowiska: Dyrektor Administracyjny Wydziału. Który z tych członów powinien być napisany dużymi literami, a który małymi?

Podana nazwa stanowiska składa się z dwu części: właściwej nazwy stanowiska, tj. dyrektor administracyjny, oraz nazwy wydziału (np. Wydziału Ekonomicznego, Wydziału Elektroniki), toteż o pisowni małymi lub dużymi literami każdego z tych członów należy decydować osobno.

W wypadku właściwej nazwy stanowiska możliwa jest albo pisownia obu wyrazów małą literą, albo obu – wielką literą, co zależy od tekstu i kontekstu, w jakim to wyrażenie zostało użyte. Zgodna z ogólną normą ortograficzną jest pisownia dyrektor administracyjny i powinno się ją stosować w większości użyć tego wyrażenia. Wielkie litery natomiast powinny wystąpić w zapisie nazw urzędów jednostkowych w aktach prawnych, a więc np. Wymienione wyżej uprawnienia ma również Dyrektor Administracyjny (też: Wymienione wyżej uprawnienia ma również Dyrektor Administracyjny Wydziału). Ponadto, jak podają „Zasady pisowni”, „zgodnie ze zwyczajem pisownię wielkimi literami można stosować również w tekstach o innym przeznaczeniu, pod warunkiem że nazwa taka odnosi się do konkretnej osoby i występuje w pełnym brzmieniu”, a więc np. Zebranie otworzył Dyrektor Administracyjny Wydziału Ekonomicznego Jan Nowak (ale: Zebranie otworzył dyrektor administracyjny wydziału Jan Nowak). Zgodnie z powyższą zasadą wielkimi literami powinny się też zaczynać wszystkie wyrazy w napisie na pieczątce lub szyldzie, a także w adresie, np. Szanowny Pan / Dr Jan Nowak / Dyrektor Administracyjny Wydziału Ekonomicznego. Wskazana jest też pisownia tego wyrażenia wielkimi literami ze względów grzecznościowych, a więc przede wszystkim w tekstach kierowanych do danej osoby.

Również w wypadku wyrazu wydział podstawowa jest pisownia tego wyrazu małą literą. Wielkiej litery używamy oczywiście wówczas, gdy słowo to wchodzi w zakres nazwy własnej, np. Wydział Ekonomiczny (dlatego napiszemy: Na zebranie nie przyszedł tylko dyrektor administracyjny Wydziału Ekonomicznego). Ponadto można zapisywać w ten sposób wyraz użyty w dłuższym tekście zamiast wielowyrazowej nazwy własnej, jeśli najpierw w tym tekście wystąpiła owa pełna nazwa własna; w takiej sytuacji możliwa jest pisownia dyrektor administracyjny Wydziału, np. Niedawno takie spotkanie odbyło się na Wydziale Ekonomicznym. Spotkanie zorganizował dyrektor administracyjny Wydziału.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 8. Maj 2014 - 10:39; osoba wprowadzająca: Anna Malcer-Zakrzacka Ostatnia zmiana: czwartek, 8. Maj 2014 - 10:39; osoba wprowadzająca: Anna Malcer-Zakrzacka

Jakimi literami należy zapisywać nazwy odmian sztuk walki, np. KARATE SHOTOKAN?

Nazwy odmian sztuk walki, podobnie jak nazwy rodzajów sportów bądź tańców, należy zapisywać małymi literami. Użycie wielkiej litery może być uzasadnione jedynie względami składniowymi (Karate shotokan piszemy na początku zadania). W pozostałych sytuacjach powinniśmy pisać: karate shotokan.

Edyta Steckiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 25. Lipiec 2013 - 15:41; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami – małymi czy dużymi – należy pisać nazwy dań, np. KARPATKA, MOZARELLA?

Nazwy dań należy pisać małymi literami, a więc poprawna forma ortograficzna podanych wyrazów to karpatkamozarella. Są to rzeczowniki pospolite, które – jak podają Zasady pisowni poprzedzające Słownik ortograficzny języka polskiego PWN – piszemy małą literą.

 

Olga Obszyńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 25. Lipiec 2013 - 15:40; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami zapisać nazwę wydarzenia historycznego BITWA POD OLSZYNKĄ GROCHOWSKĄ?

Jak podają Zasady pisowni (zwarte m.in. w Wielkim słowniku ortograficznym PWN), nazwy wydarzeń historycznych lub aktów dziejowych piszemy małą literą, np. powstanie warszawskie,  powstanie krakowskie itd. Nazwa tego wydarzenia powinna być zatem zapisana w następujący sposób: bitwa pod Olszynką Grochowską (wielka litera ze względu na nazwę miejscową).

Ze względów uczuciowych i dla uwydatnienia szacunku nazwy wydarzeń historycznych możemy też jednak zapisywać wielkimi literami. Na przykład w tekście upamiętniającym rocznicę tej bitwy możemy zatem pisać: Bitwa pod Olszynką Grochowską.

 

Patrycja Witkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 25. Lipiec 2013 - 15:39; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisać wyrażenie SALA KONFERENCYJNA w piśmie dotyczącym wynajęcia takiej sali?

Nazwy pomieszczeń są wyrazami pospolitymi, a wszystkie wyrazy pospolite zapisujemy małą literą. W ogłoszeniu dotyczącym wynajęcia sali poprawną formą zapisu wyrażenia, o którym mowa w pytaniu, jest zatem zapis małą literą: sala konferencyjna. Przyczyną wahań w zapisie tego wyrażenia może być współczesna tendencja do nadużywania wielkich liter w wyrazach pospolitych, gdy występują one w niektórych pismach użytkowych, m.in. w zaproszeniach i ogłoszeniach.

Anna Orlikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 10. Maj 2013 - 11:11; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisywać wyrażenie SPECJALNOŚĆ NAUCZYCIELSKA?

Wyrażenie specjalność nauczycielska należy zapisywać od małej litery, tak jak nazwy kierunków studiów czy nazwy przedmiotów szkolnych, np. filologia polska czy język polski.

Aneta Olejnik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 17. Kwiecień 2013 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Kartuzjanin czy kartuzjanin?

Mam pytanie odnośnie odmiany wyrazu odnoszącego się do mieszkańca miasta Kartuzy oraz powiatu kartuskiego. W „Słowniku języka polskiego” nie występuje bowiem słowo „kartuzjanin”, dlatego często spotykam się z zarzutem niepoprawnej pisowni. Używam bowiem słowa „kartuzianin” dla określenia mieszkańca miasta Kartuzy, zaś „Kartuzjanin” (tutaj mam problem, czy pisać małą czy też wielką literą) dla określenia mieszkańca powiatu kartuskiego.
Ogólnopolska nazwa mieszkańców Kartuz to kartuzianie, mieszkańca Kartuz – kartuzianin, a mieszkanki Kartuz – kartuzianka. Lokalnie mieszkańców Kartuz określa się też nazwą kartuzjanie, utworzoną od łacińskiego wyrazu Carthusianus ‘członek zakonu kartuzów’, ale wyrazu tego nie należy stosować w tekstach o charakterze oficjalnym i w obiegu ogólnopolskim.
W języku polskim nie ma osobnych wyrazów nazywających mieszańców gmin, powiatów czy województw. W odniesieniu do mieszkańców jednostek administracyjnych używa się tych samych nazw co w wypadku miejscowości, które stanowią ich „stolice”, różnica dotyczy tylko pisowni tych wyrazów, co stanowi konsekwencję reguły ortograficznej, zgodnie z którą nazwy mieszkańców wsi, osiedli, dzielnic i miast należy pisać małą literą, a nazwy mieszańców regionów, państw itd. – dużą literą. Na przykład krakowianin to ‘mieszkaniec Krakowa’, a Krakowianin to ‘mieszkaniec Krakowskiego’ (podobnie jak ateńczyk to ‘mieszkaniec miasta Ateny’, a Ateńczyk to ‘mieszkaniec starożytnego miasta-państwa Ateny’).
A zatem mieszkańcy Kartuz to kartuzianie, a mieszańcy powiatu kartuskiego – Kartuzianie.
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 9. Kwiecień 2013 - 09:22; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisać nazwę SZKOLNY KONKURS PIĘKNEGO CZYTANIA?

W Słowniku ortograficznym języka polskiego pod redakcją Edwarda Polańskiego (wyd. PWN, Warszawa 2006) znajdziemy informację, iż nazwy imprez międzynarodowych i krajowych, którym organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł, piszemy wielką literą, na przykład: Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Światowy Dzień Młodzieży, XI Międzynarodowy Konkurs Pianistów. Nazwę szkolnego konkursu można zaliczyć do tej grupy nazw. Zatem, jeśli organizatorzy traktują to wyrażenie jako nazwę własną, jego poprawny zapis powinien wyglądać tak: Szkolny Konkurs Pięknego Czytania. Jeśli natomiast wyrażenie to nie pełni funkcji nazwy własnej, wszystkie wyrazy wchodzące w jego skład piszemy oczywiście małymi literami: szkolny konkurs pięknego czytania.

Natalia Filipiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 9. Kwiecień 2013 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy w zdaniu „Otrzymuje tytuł Stypendysta miasta Lubania” poprawnie użyto dużych liter?

Słownik języka polskiego PWN pod red. prof. dra Mieczysława Szymczaka definiuje stypendystę jako osobę otrzymującą stypendium, czyli „okresową pomoc finansową
z funduszów państwowych, społecznych lub prywatnych głównie dla studentów, uczniów, pracowników nauki i artystów”.

Niestety Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego nie poświęca żadnego punktu problemowi pisowni tego wyrazu. Wyjaśnia natomiast, że wielką literą piszemy wielowyrazowe nazwy nagród, których drugi człon występuje w dopełniaczu lub ma bliższe określenie przymiotnikowe, np. Nagroda Artystyczna Miasta Lublin. Jeżeli natomiast stojący przed nazwą wyraz nagroda jest wyrazem pospolitym, wtedy zapisujemy go małą literą.

Jeśli rozszerzymy słownikową definicję słowa stypendium i założymy, że jest to przecież też pewnego rodzaju nagroda czy wyróżnienie, można je potraktować analogicznie
i wtedy w zapisie Stypendium (Artystyczne) Miasta Lublina duże litery zostałyby poprawnie użyte.

Nie rozwiązuje to jednak problemu z tytułem. Wydaje mi się, że można tu się pokusić o dalszą analogię i odnieść się do drugiej zasady pisania nazw nagród, kiedy wyraz stojący przed nazwą (w tym wypadku słowo tytuł) jest wyrazem pospolitym, a nie częścią nazwy. Prawidłowy zapis zdania zacytowanego w pytaniu wyglądałby wtedy następująco:

Otrzymuje tytuł Stypendysta Miasta Lubania.

Uzus zdaje się potwierdzać ten wniosek, o czym można się przekonać, przeglądając strony internetowe polskich miast. I tak na stronie www.poznan.pl czytamy:

„Tytuł laureata lub finalisty ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej to szansa na wymarzone studia w Poznaniu i dołączenie do grona Stypendystów Miasta Poznania”.

Z kolei portal www.skierniewice.net.pl informuje, że:

„Od 2009 r. funkcjonuje również Miejski Program Wspierania Uzdolnionych Uczniów – czyli stypendia naukowe i artystyczne. W pierwszej edycji tytuł „Stypendysty Prezydenta Miasta Skierniewice” uzyskało 25 uczniów, w tym roku Prezydent nagrodził 55 młodych zdolnych”.

A na stronie www.mlodziwlodzi.pl widnieje:

„Tytuł Sty­pen­dy­sty Mia­sta Łodzi oraz sty­pen­dium w wyso­ko­ści 1080 brutto mie­sięcz­nie od listo­pada 2011 r. do lipca 2012 r. otrzy­mała lau­re­atka olim­piady przed­mio­to­wej: Pani X.X.”.

Marta Górecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Październik 2012 - 09:52; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy wyraz „świat” można zapisywać dużą literą (na przykład w świetle zasady grzecznościowej)?

Poza oczywistymi sytuacjami, kiedy wyraz świat stoi na początku wypowiedzenia lub wersu w wierszu albo stanowi część tytułu (Dookoła Świata), nazwy ulicy (Nowy Świat) czy regionu geograficznego (Nowy Świat, Stary Świat), nie ma uzasadnienia, by pisać go wielką literą.

Jeśli chodzi jednak o zasadę grzecznościową, słowniki ortograficzne, np. Wielki słownik ortograficzny PWN (red. prof. Edward Polański, Warszawa 2006), podają, że: „użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidualną sprawą piszącego. Przepisy ortograficzne pozostają w tym wypadku dużą swobodę piszącemu, ponieważ użycie wielkiej litery jest wyrazem jego postawy uczuciowej (…) w stosunku do osób, do których pisze, lub w stosunku do tego, o czym pisze”.

Można zatem sobie wyobrazić, że ktoś obdarza ogromnym szacunkiem świat i chce to podkreślić, stosując wielką literę w zapisie. Tak jak na przykład w poniższym nagłówku artykułu o demonstracji przeciwko wykorzystaniu energii jądrowej, w którym grupa ludzi kieruje apel do Świata:

Tokio: „Drogi Świecie, przepraszamy”.

Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny pod redakcją Jerzego Podrackiego (Warszawa 2001) do wyrazów pisanych często wielką literą ze względów uczuciowych i grzecznościowych zalicza następujące słowa: Rodzice, Przyjaciel, Jubilat, Prezydent, Dziekan, Profesor, Naród, Ojczyzna, Ludzkość, Historia. Skoro można napisać (oczywiście tylko w odpowiednim kontekście) wielką literą ludzkość, to zapewne też i świat w znaczeniu ‘ludzie na Ziemi, narody, społeczeństwa’ (taką m.in. definicję podaje większość słowników języka polskiego).

Wielką literą można pisać również nazwy uosobionych pojęć oderwanych. Wielki słownik ortograficzny PWN przytacza tutaj cytat z Stanisława Barańczaka:

„Kiedyś po latach, Historia przyzna nam rację. Ale Historia niczego nie przyzna, nie przyzna się do niczego, Historia nie odezwie się już ani słowem […]”.

Gdyby Stanisław Barańczak chciał napisać, że rację przyzna nam (bądź jej nie przyzna) świat, teoretycznie mógłby napisać słowo Świat wielką literą.

Marta Górecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Październik 2012 - 09:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Piszemy „katedra wawelska” czy „Katedra Wawelska”?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny, jeśli stojący na początku nazwy wyraz jest tylko nazwą gatunkową (np. kościół, klasztor, ulica, zamek, pomnik), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą (np. kościół Na Skałce, klasztor Dominikanów). Jednak reguła ta nie obejmuje wspomnianej w pytaniu katedry, gdyż nie jest to oficjalna, lecz jedynie opisowa nazwa tego obiektu. Poprawny będzie zatem zapis: katedra wawelska.

Katarzyna Buczek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 25. Wrzesień 2012 - 12:25; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy gdańskiego placu: PLAC NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY? Które elementy tej nazwy trzeba zapisywać dużymi literami? Które wyrazy można skrócić i jak?

W wielowyrazowych nazwach ulic, alei, placów itp. wielką literą piszemy wszystkie składniki wchodzące w skład nazwy własnej. Wyraz plac jest nazwą gatunkową, więc zapisujemy go małą literą. Całą nazwę należy więc zapisać następująco: plac Najświętszej Maryi Panny.

Wyraz plac można skrócić do formy: pl. (jest to skrót powstały przez pozostawienie początkowej części wyrazu i odrzucenie końcowej, stawiamy po nim kropkę). Pozostała część nazwy powinna jednak zostać zachowana w całości ze względu na szacunek do postaci religijnej, której dotyczy, oraz ze względów informacyjnych.

Na tabliczkach z nazwami ulic i placów można też zapisywać pierwszy wyraz od dużej litery, jeśli w danym mieście przyjęto taką konwencję (użycie dużej litery byłoby uzasadnione tym, że jest to początek tekstu).

Katarzyna Buczek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 25. Wrzesień 2012 - 12:24; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak na tabliczce z nazwą ulicy zapisać nazwę: ULICA PUŁKOWNIKA JANA DZIEWANOWSKIEGO?

Konwencję dotyczącą zapisu nazw ulic na tabliczkach obierają władze miejskie i to od nich zależy, w jakiej postaci nazwy ulic zostaną na nich zapisane. Aby uniknąć chaosu, w danej miejscowości nazwy ulic powinny być zapisywane jednakowo. Dotyczy to przede wszystkim skracania lub nieskracania wyrazu ulica oraz pisania go wielką lub małą literą. Słownik poprawnej polszczyzny PWN zezwala na skrócenie tego wyrazu do postaci ul. (z kropką na końcu). Wyraz ulica nie jest składnikiem nazwy własnej, lecz nazwą gatunkową, toteż piszemy go małą literą, jednak na tabliczce z nazwą ulicy można zastosować wielką literę ze względu na początek tekstu.

Wyraz pułkownik można skrócić do formy płk – bez użycia kropki, ponieważ jest to skrót składający się m.in. z ostatniej litery tego wyrazu. Kropkę należy jednak postawić, jeżeli jest to skrót od formy innej niż mianownik, na przykład jak w omawianym przykładzie od dopełniacza: ul. płk. Jana Dziewanowskiego. Formę pułkownika można jednak również skrócić do postaci płka (bez użycia kropki), wówczas nazwę ulicy zapiszemy: ul. płka Jana Dziewanowskiego. Jeśli wyraz ten zapisujemy w nazwie ulicy w skrócie, to piszemy go małą literą, jeśli w całości – dużą, tj. ul. Pułkownika Jana Dziewanowskiego.

Dopuszczalne jest też stosowanie skrótu od imienia, tzn. ul. płk. J. Dziewanowskiego, lecz jeśli tekst, w którym występuje ta nazwa, ma na celu upamiętnienie danej osoby (jak na tabliczkach z nazwą ulicy), imię powinno być zapisane w całości.

Ewa Parafjanowicz-Potuczko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 30. Lipiec 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna forma zapisu nazwy ulicy: ULICA RYCERZA BLIZBORA?

Wyraz ulica, ponieważ jest nazwą gatunkową obiektu miejskiego, powinniśmy pisać małą literą. Można go zapisywać w formie pełnej lub skróconej (ul.). Dalsze elementy nazwy tej ulicy piszemy wielką literą, stanowią one bowiem nazwę własną (nazwa tej ulicy upamiętnia postać fikcyjną, bohatera legend kaszubskich). Wyrazu Rycerza nie powinno się w tej nazwie skracać.

Anna Błaszczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 5. Lipiec 2012 - 12:25; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Które wyrazy w nazwie sopockiej ulicy: ULICA KRÓLA JANA KAZIMIERZA trzeba zapisywać dużymi literami? Które z nich można skrócić?

Wyraz ulica jest nazwą gatunkową, w związku z tym piszemy go małą literą. Wyraz ten można skrócić do postaci ul. (z kropką na końcu). Skrót ten może być użyty na przykład na tabliczce z nazwą ulicy czy w adresie. Skrót ul. nie powinien natomiast być stosowany w utworach literackich, np. w narracji powieściowej.

Wyraz KRÓL stanowi składnik wielowyrazowej nazwy własnej obiektu miejskiego i w związku z tym zapisujemy go wielką literą: Króla. Wyrazu tego nie należy skracać.

Dwa kolejne człony nazwy sopockiej ulicy: JANA KAZIMIERZA piszemy oczywiście wielką literą. Nie należy ich skracać, są to bowiem imiona (bez nazwiska), a inicjały imion stosuje się tylko wówczas, gdy towarzyszy im nazwisko.

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 15. Czerwiec 2012 - 14:03; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy pisać wyraz OPATA zawarty w nazwie ulicy w Oliwie: ULICA OPATA JACKA RYBIŃSKIEGO?

Wchodzące w skład nazw ulic nazwy stanowisk, tytułów zawodowych itp. piszemy dużą lub małą literą w zależności od tego, czy zapisujemy je w całości, czy w skrócie. Piszemy zatem ulica (ul.) Opata Jacka Rybińskiego, ale ulica (ul.) op. Jacka Rybińskiego. Na tabliczce z nazwą ulicy wyraz ten warto jednak zapisywać w pełnej formie, ponieważ lepiej wyraża ona pamiątkowy charakter tej nazwy (niestosowanie skrótów jest wyrazem szacunku dla zasług upamiętnianej postaci), a także dlatego, że skrót op. może być niezrozumiały.

Katarzyna Murawska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Czerwiec 2012 - 11:25; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Która forma jest poprawna: szosa Ujska czy Szosa Ujska?

Poprawną formą jest szosa Ujska. Stojący na początku nazwy wyraz szosa jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), dlatego piszemy go małą literą, natomiast drugi wyraz, czyli Ujska, stanowi właściwą nazwę i dlatego piszemy go wielką literą.

Marta Dereszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Czerwiec 2012 - 11:22; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy mieszkaniec Kaszub jest Kaszubem, czy Kaszubą?

Andrzej Markowski w swoim Poradniku informuje, że istnieje siedem sposobów tworzenia nazw mieszkańców płci męskiej: 1) dodanie przyrostka ‑anin (np. Rosjanin); 2) dodanie przyrostka ‑ak (np. warszawiak); 3) dodanie przyrostka ‑czyk (np. malborczyk); 4) dodanie przyrostka ‑ec (np. Niemiec); 5) dodanie przyrostka ‑in (np. Litwin); 6) odcięcie zakończenia nazwy geograficznej np. Belg – i do tej ostatniej grupy należy właśnie Kaszub. Jednak Nowy słownik poprawnej polszczyzny podaje obie formy za równoprawne.

Skąd obok systemowej formy Kaszub wzięła się forma Kaszuba? Tę drugą formę w swoim słowniku notował Aleksander Brückner jako pochodzącą z XIII w. Formę Kaszuba znajdziemy również w pochodzącym z początku XX w. Słowniku warszawskim. Na pojawienie się tej formy wpływ miała niemiecka forma ein Kaschube, którą notuje w swoim słowniku Linde, a która uległa przekształceniu w polskie Kaszuba. Warto też zaznaczyć, że w języku kaszubskim funkcjonuje forma Kaszëba, co wskazywałoby na drogę, jaką do polszczyzny weszła forma z ‑a, która używana jest na terenie Kaszub.

Jeśli chodzi o odmianę, to w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny znajdziemy informację o tym, że Kaszub odmienia się jak wszystkie męskie nazwy mieszkańców regionów zakończone na spółgłoskę, zaś Kaszuba odmienia się według wzorca właściwego rzeczownikom męskim zakończonym na ‑a jak np. poeta. Zatem Kaszub jest Kaszubem, a Kaszuba jest Kaszubą.

Alicja Pioch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Czerwiec 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak poprawnie zapisać nazwy placów: PLAC 11 LISTOPADA i PLAC KONSTYTUCJI 3 MAJA?

Wyraz plac stojący na początku tej nazwy jest tylko nazwą gatunkową, więc powinien być zapisywany małą literą, a pozostałe człony, wchodzące w skład właściwej nazwy – wielką literą. Na tablicach z nazwą placu, jeżeli w danym mieście obowiązuje taka konwencja, dopuszczalny jest też zapis wyrazu plac wielką literą (jest to początek tekstu, ale ten tekst nie jest zdaniem). Wyraz plac można również oczywiście skrócić, pozostawiając dwie pierwsze litery i stawiając po nich kropkę.

Liczebnik 11 (jedenastego) lub 3 (trzeciego) powinien być zapisywany bez kropki, ponieważ w datach nie stawiamy jej po liczebniku porządkowym. Niepoprawne jest również dodawanie końcowej części wyrazu do liczebnika pisanego cyfrą.

Zatem poprawne zapisy nazw tych placów to: plac 11 Listopada lub pl. 11 Listopada oraz plac 3 Konstytucji Maja lub pl. Konstytucji 3 Maja.

Anna Fiszer

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Czerwiec 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami zapisać nazwę ulicy: ULICA MAJORA PILOTA JÓZEFA JAKI? Czy można w tej nazwie użyć skrótu?

Słownik poprawnej polszczyzny PWN dozwala skrócenie wyrazu ulica do postaci ul. (z kropką na końcu). W zależności od typu tekstu wyraz ten może przyjąć pełną lub skróconą formę. Jeśli nazwa ulicy ma pojawić się na tabliczce z nazwą ulicy, należy pamiętać, aby zapis zgadzał się z konwencją obowiązującą w danym mieście. Jeśli wyraz ulica nie występuje na początku zdania, zapisujemy go małą literą.

Zgodnie z zasadami zamieszczonymiSłowniku skrótów i skrótowców skrótem wyrazu major, gdy występuje on w mianowniku, jest mjr (bez kropki). W omawianym przykładzie wyraz ten występuje w formie dopełniacza, w związku z tym istnieją dwie możliwości zapisania jego skrótu: bez końcówki deklinacyjnej z kropką (mjr.) lub też z końcówką deklinacyjną i bez kropki (mjra).

Słownik skrótów i skrótowców nie odnotowuje skrótu wyrazu pilot, jednak zgodnie z obowiązującą konwencją wyraz ten powinien zostać skrócony do formy pil. (z kropką).

Skrócone wyrazy mjr. lub mjra oraz pil. zapisujemy małą literą, ponieważ zgodnie z zasadami ortograficznymi w taki sposób zapisujemy skróty wchodzące w skład nazw własnych należących do nazewnictwa miejskiego. Gdyby wyrazy te zapisano bez skracania, należałoby je zacząć dużymi literami.

Istnieje również możliwość skrócenia imienia (do pierwszej litery z kropką), aczkolwiek, jeśli celem jest upamiętnienie danej osoby (np. na tabliczce z nawą ulicy), takie rozwiązanie nie jest wskazane.

Zatem istnieją następujące możliwości zapisu: ul. Majora Pilota Józefa Jaki, ul. mjr. pil. Józefa Jaki, ul. mjra pil. Józefa Jaki.

Marlena Kardasz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 31. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy gdańskiej ulicy: ULICA KSIĘDZA ROBAKA? Które elementy tej nazwy trzeba zapisywać dużymi literami? Które wyrazy można skrócić i jak?

Nazwy ulic są bez wątpienia nazwami własnymi, co znajduje odzwierciedlenie w pisowni: jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, zabytków, obiektów sportowych piszemy wielką literą. Jeżeli stojący na początku nazwy wyraz ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go jednak małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, jak w nazwach ulica Księdza Jerzego Popiełuszki, ulica Królowej Jadwigi.

Wyraz ulica zwykle piszemy, używając skrótu ul. Nazwę. o której mowa w pytaniu, można zatem zapisać dwojako: ulica Księdza Robaka lub ul. Księdza Robaka.

W nazwie ulica Księdza Jerzego Popiełuszki można też użyć skrótu wyrazu ksiądz: ul. ks. Jerzego Popiełuszki (skróty nazw stanowisk, tytułów zawodowych itp. wchodzące w skład nazw ulic piszemy małą literą).

Z uwagi na to, iż nazwa Ksiądz Robak jest pełną nazwą postaci literackiej, ze względów stylistycznych w nazwie ul. Księdza Robaka wyrazu ksiądz nie należałoby jednak skracać.

Agnieszka Wysomierska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 31. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisać skrót od rzeczownika doktor w napisie na tablicy Młodzieżowy Dom Kultury im. dra Henryka Jordana w Siemanowicach? Dr. czy dra? Od dużej czy od małej litery? Czy można zastosować inicjał zamiast imienia?

Przy zapisywaniu skrótu formy dopełniacza liczby pojedynczej rzeczownika doktor dopuszczane są obie formy: zarówno dr., jak i dra. Skróty występujące w wielowyrazowych nazwach własnych instytucji, w tym skróty tytułów naukowych, zapisujemy małą literą. Gdyby natomiast postanowiono nie skracać formy Doktora, to trzeba by ją zapisać dużą literą, gdyż wchodzi w skład nazwy własnej.

Jeśli chodzi o imię patrona, to wydaje mi się, że nie należy w tym wypadku stosować inicjału – lepiej zapisać całe imię – ponieważ Henryk Jordan nie jest postacią na tyle znaną, by ewentualny czytelnik po zobaczeniu samego inicjału nie miał wątpliwości, jak na imię miał patron domu kultury. Ponadto w napisach będących wyrazem hołdu dla danej osoby nie powinno się skracać imienia tej osoby.

Łukasz Bieszke

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 31. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy w tekście życzeń można rozbić wyrażenie Nowy Rok (np. w Nowym 2011 Roku) i to wyrażenie też zapisywać dużymi literami?

Według zasad polskiej pisowni (zasada 18.13) nazwy świąt i dni świątecznych, w tym wyrażenie Nowy Rok, oznaczające ‘pierwszy dzień rozpoczynającego się roku kalendarzowego’ (SJP, t. 2, s. 379), piszemy wielkimi literami. Natomiast nazwy jednostek czasu – dni, miesięcy oraz okresów kalendarzowych, a więc także wyrażenie nowy rok, oznaczające 365 (lub 366) kolejnych dni, licząc od 1 stycznia – małymi literami (zasady 20.1, 20.2, 20.3). Niemniej, w tekstach życzeń wyrażenie nowy rok, które zazwyczaj odnosi się do kolejnych dwunastu miesięcy, a nie tylko pierwszego dnia roku, zwyczajowo pisze się dużymi literami, nawiązując do nazwy święta. Decyzja co do pisowni wyrażenia nowy rok dużymi lub małymi literami w tekstach życzeń pozostaje więc w gestii piszącego. Niemniej przychylałabym się do uzusu językowego, czyli pisowni dużymi literami, ponieważ dla odbiorcy zapis z okazji Nowego Roku (w znaczeniu dnia świątecznego) oraz w nowym roku (w znaczeniu jednostki czasu) mógłby być niejasny.

Wyrażenie Nowy Rok można rozbić – 2011 byłoby wówczas dookreśleniem, o który rok chodzi. Niemniej dopisanie daty wydaje się pewną redundancją, ponieważ w momencie wysłania lub otrzymywania życzeń wiadomo, o który rok chodzi.

Paulina Biczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 13:07; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisać WZGÓRZE KOCIOŁEK, jeśli nie jest to nazwa oficjalna, lecz nazwa używana przez grupę zaprzyjaźnionych osób?

Nazwa WZGÓRZE KOCIOŁEK zbudowana jest jak nazwa własna i tak też trzeba ją traktować, niezależnie od tego, czy ma ona charakter oficjalny, czy nieoficjalny. Jeśli wielowyrazowa nazwa geograficzna lub miejscowa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku (nieodmieniającym się), wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, półwysep itp., a w naszym przypadku: wzgórze, piszemy małą literą, natomiast człon drugi – wielką, toteż poprawny zapis wyrażenia, którego dotyczy pytanie, jest następujący: wzgórze Kociołek.

Katarzyna Stępińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami napisać BIURO PODAWCZE URZĘDU MIASTA X?

Gdy chcemy zapisać nazwę konkretnej instytucji, wszystkie człony nazwy piszemy dużymi literami, tak więc nazwę Biuro Podawcze Urzędu Miasta Gdańska należy pisać dużymi literami.

Wyrażenie BIURO PODAWCZE może też być używane jako wyraz pospolity i wówczas piszemy je małą literą, na przykład w zdaniu: „Byłam w wielu trójmiejskich biurach podawczych różnych urzędów i wszystkie pracowały bezbłędnie”.

Judyta Srzednicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Piszemy Róg Afryki czy róg Afryki?

Róg Afryki jest peryfrazą nazwy Półwysep Somalijski.

Ani ze słownika ortograficznego, ani z zasad pisowni nie wynika jednoznacznie, jak należy zapisywać to wyrażenie.

Zasady ortograficzne (http://so.pwn.pl/zasady.php) podają, że jeśli w znaczeniu nazwy własnej używane są „wyrażenia o zatartej strukturze”, to wszystkie samodzielne wyrazy tworzące taką metaforę pisze się wielkimi literami, np. Zielona Wyspa, Kraj Kwitnącej Wiśni (p. 18.22). W innym miejscu Zasad (p. 18.34.) mowa o tym, że „nazwy pospolite użyte w funkcji nazw własnych osób i miejsc” można pisać wielkimi literami, np. Biały Kontynent lub biały kontynent (= Antarktyda).

Uwzględniwszy oba fragmenty Zasad, należy przyjąć, że pisownia wielkimi literami pierwszego członu wyrażenia Róg Afryki jest co najmniej dopuszczalna. Wydaje się zresztą, że należy uznać tę peryfrazę za „wyrażenie o zatartej strukturze”, co nakazuje zapis Róg Afryki.

Natalia Ignaciuk-Pakmur

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażeń FILOLOGIA ROSYJSKA i INSTYTUT FILOLOGII ROSYJSKIEJ?

Pisownia wyrażenia instytut filologii rosyjskiej zależeć będzie od tego, czy używamy go jako indywidualnej nazwy jednostkowej, czy też jako nazwy pospolitej. W tym pierwszym wypadku chodzić będzie o jednostkę organizacyjną konkretnej uczelni, np. Instytut Filologii Rosyjskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego powstał w 1965 roku. Jako nazwę własną wyrażenie to zapiszemy wielkimi literami. Warto przy okazji wspomnieć, że nazwa własna ma ściśle ustaloną formę i tylko ta forma zapisywana jest w ten sposób. Wszelkie jej przekształcenia należy pisać małymi literami, np. Historia rzeszowskiej rusycystyki sięga lat sześćdziesiątych.

Natomiast sytuację, w której instytut filologii rosyjskiej występuje jako nazwa pospolita, ilustrują następujące zdania: Każdy instytut filologii rosyjskiej zatrudnia przynajmniej jednego profesora. Nie wszystkie uniwersytety mają instytut filologii rosyjskiej. W instytucie filologii rosyjskiej można studiować literaturę wschodnią.

Czasem na podstawie kontekstu trudno ustalić, o które z powyższych znaczeń chodzi. Np. Kontynuował studia w Instytucie Filologii Rosyjskiej (Uniwersytetu Rzeszowskiego) lub: Kontynuował studia w instytucie filologii rosyjskiej (a nie filologii romańskiej czy germańskiej). W takiej sytuacji z pewnością nie będzie błędem zapis małymi literami. Każdy Instytut Filologii Rosyjskiej jest bowiem także instytutem filologii rosyjskiej (zob. zasady 18.27 oraz 20.14).

Przepisy polskiej ortografii nie odnoszą się bezpośrednio do zapisu nazw kierunków studiów czy specjalności. Nie podlega on jednak żadnej z zasad użycia wielkich liter, zatem poprawny zapis wyrażenia filologia rosyjska to: filologia rosyjska.

Anna Gumowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

W pewnym mieście jest park, który nazywany jest przez wszystkich miejskim. Czy jego nazwę należy zapisywać park Miejski im. S. Staszica, czy park miejski im. S. Staszica?

Zasady pisowni polskiej mówią, że jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków, obiektów sportowych piszemy wielką literą. Jeśli jednak stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, plac, park, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy — wielką literą. Oznacza to, że jeśli wyraz miejski jest integralną częścią nazwy parku, powinniśmy zapisać go wielką literą.

Z podanych informacji nie wynika jednak, czy w tym przypadku przymiotnik miejski jest częścią nazwy własnej parku, czy częścią określenia gatunkowego. Rzeczownik park może być tu tylko dookreślony przymiotnikiem w celu ułatwienia identyfikacji obiektu przez mieszkańców miasta. W tym wypadku należałoby zapisywać ten wyraz małą literą.

Beata Kłos

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Które wyrazy w nazwie USTAWA O FUNDUSZU STYPENDIALNYM DLA UZDOLNIONEJ MŁODZIEŻY powinny być zapisane dużymi, a które małymi literami?

Nazwy ustaw zapisujemy tak jak tytuły książek. W jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych wielką literą zapisujemy tylko pierwszy wyraz. W tym wypadku więc nazwa ustawy powinna być zapisana następująco: Ustawa o funduszu stypendialnym dla uzdolnionej młodzieży.

Lidia Tuzimek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy pisać wyraz osiedle w nazwach własnych typu OSIEDLE ZAMOŚCIE, OSIEDLE GÓRNE?

Wyraz ten powinien zostać zapisany małą literą (osiedle Zamoście, osiedle Górne), ponieważ wszystkie wyrazy stojące na początku wielowyrazowych nazw obiektów miejskich, np. ulica, plac, aleja, cmentarz, klasztor, kościół i właśnie osiedle, są nazwami gatunkowymi (rodzajowymi). Pozostałe elementy nazwy wielowyrazowej powinny być zapisane wielką literą. Wyjątkiem są wyrazy w liczbie mnogiej, gdyż w takim wypadku oba człony są zapisywane wielkimi literami, np. Aleje Jerozolimskie, Aleje Ujazdowskie.

Karolina Wołodko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest pisownia nazwy odznaczenia: MEDAL ZA WOJNĘ 1918–1921?

Zgodnie z zasadami polskiej ortografii nazwy odznaczeń i orderów pisze się wielką literą, przy czym przyimki piszemy literą małą.

Wyrażenie MEDAL ZA WOJNĘ 1918–1921 nie stanowi jednak właściwej nazwy tego medalu. Z tego powodu wszystkie wyrazy wchodzące w skład tego wyrażenia można pisać małymi literami: medal za wojnę 1918–1921. Dopuścić też można zapis medal za Wojnę 1918–1921, ponieważ zasada ortograficzna mówi, że można pisać wielką literą nazwy wypadków dziejowych o ważkim znaczeniu.

Natomiast pełna nazwa tego medalu brzmi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 i w jej wypadku nie ma problemu z pisownią – wszystkie wyrazy są pisane wielką literą, oprócz przyimka za.

Miłosława Kosmulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Piszemy 149 pułk piechoty czy 149 Pułk Piechoty?

Nazwy jednostek wojskowych traktowane są jak nazwy własne, należy je więc pisać wielkimi literami, czyli w tym wypadku poprawną formą jest 149 Pułk Piechoty. Warto również zwrócić uwagę na problem kropki po liczebnikach porządkowych. Zasady ortograficzne podają, że po liczebnikach porządkowych kropkę można postawić, ale nie jest to konieczne, jeżeli nie mamy problemu z odczytaniem, czy nadawcy informacji chodzi o liczebnik główny, czy porządkowy. Zwyczajowo w nazwach jednostek wojskowych kropek się nie stosuje.

Julia Kulwikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak poprawnie zapisać słowo WALKIRIA, wielką czy małą literą?

Według zasad pisowni polskiej wielką literą należy zapisywać imiona własne istot nadprzyrodzonych (bogów i bóstw) oraz jednostkowych postaci mitologicznych. Nazwy mitycznych postaci niejednostkowych, takie jak krasnale, elfy, bogowie, boginie, giganci, nimfy, tytani, anioły itp., zapisuje się natomiast małą literą.

W mitach nordyckich walkirie, przedstawiane jako duchy, wojowniczki lub posłanki Odyna (było ich dziewiętnaście), nosiły własne imiona, toteż słowo walkiria należy traktować nie jako nazwę własną, lecz jako rzeczownik potoczny, odnoszący się do różnych postaci. Wyraz ten należy zatem zapisywać małą literą. Na przykład, pisząc o Brunhildzie, że była piękną walkirią, nie zastosujemy wielkiej litery.

„Walkiria” (Die Walküre) to również tytuł jednej z części dramatu scenicznego „Pierścień Nibelunga”. Zapisując tytuł dzieła, należy oczywiście zastosować wielką literę.

Izabela Dixon

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisywać nazwę „GMINNY PROJEKT ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH”?

W wielowyrazowych nazwach projektów (jako tytułach dokumentów i jako nazwach akcji) wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Powyższa nazwa powinna być zatem zapisana następująco: „Gminny projekt rozwiązywania problemów alkoholowych”.

Adriana Lech

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisywać tytuł aktu prawnego, przetłumaczony z języka niemieckiego: „FEDERALNA USTAWA O NOTARIUSZACH”?

Zgodnie z Zasadami pisowni i interpunkcji wielką literą piszemy m.in. „Pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych, operacji wojskowych”, np. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi [18.16]. Przepis ten wydawałby się jednoznaczny, gdyby nie dość nieoczywisty status tytułu ustawy: czy np. forma ustawa antykryzysowa jest już tytułem, czy raczej jest nim tylko wyrażenie Ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców? A może tytuł to wyłącznie ten zapis, który znajduje się w danym akcie prawnym, czyli w tym wypadku Ustawa z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców? Wszak tak postrzega tytuł aktu prawnego prawo – a ściślej Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”:

§ 16. W tytule ustawy w oddzielnych wierszach zamieszcza się:

1) oznaczenie rodzaju aktu;

2) datę ustawy;

3) ogólne określenie przedmiotu ustawy.

§ 17. Datę ustawy poprzedza się zwrotem „z dnia”, a następnie zamieszcza się wskazanie dnia zapisanego cyframi arabskimi, nazwę miesiąca określoną słownie oraz wskazanie roku zapisanego cyframi arabskimi ze znakiem „r.”, jako skrótem wyrazu „rok”.

Nowe, poprawione i uzupełnione wydanie trzecie Wielkiego słownika ortograficznego PWN (2010) dość jednoznacznie precyzuje, jak zapisywać poszczególne formy nazw (tytułów) ustaw – zarówno te oficjalne, jak i zwyczajowe: „Tytuły ustaw przytaczane w pełnym brzmieniu pisze się wielką literą, np. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Nazwy skrócone, przywoływane w znaczeniu potocznym, zapisujemy małą literą, np. ustawa antyalkoholowa, ustawa o nieletnich”.

Przytoczone reguły pisowni pokrywają się ze stanowiskiem Zespołu Rady Języka Polskiego ds. Współpracy z Tłumaczami Unii Europejskiej, który na posiedzeniu Komisji Ortograficzno-Onomastycznej RJP w grudniu 2005 roku ustalił, że należy dokonać rozróżnienia na tytuły i nazwy zwyczajowe. Jeśli mamy do czynienia z nazwą oficjalnego dokumentu (traktatu, konwencji, karty, umowy, porozumienia, protokołu), będącą jego tytułem, zapisujemy pierwszy wyraz wielką literą, a pozostałe małymi; jeśli mamy do czynienia z nazwami obiegowymi, wszystko zapisujemy małymi literami, np. konwencja brukselska (nazwa zwyczajowa), ale Traktat karty energetycznej (nazwa oficjalna) (por. http://www.polonistyka.fil.ug.edu.pl/?&id_art=1206&lang=pl).

Ponieważ w pytaniu przytoczono pełną polską nazwę aktu prawnego (którą co najwyżej można by uzupełnić o datę jego wydania), jedyny poprawny zapis to: Federalna ustawa o notariuszach (Federalna ustawa o notariuszach z dnia 24 lutego 1961 r.) – wielką literą rozpoczyna się tylko pierwszy wyraz.

Należy pamiętać, że nie jest istotne, czy dany tytuł jest oryginalnie polskojęzyczny – czy przetłumaczono go z innego języka. Polskojęzyczne nazwy własne zapisuje się zgodnie z zasadami polskiej pisowni i nie dotyczy to wyłącznie tytułów aktów prawnych (por. tytuły książek i filmów, np. Gone with the WindPrzeminęło z wiatrem).

Joanna Ginter

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 29. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak w informatorze zapisywać nazwy kierunków studiów (np. MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE), nazwy specjalności (np. HANDEL ZAGRANICZNY) i nazwy przedmiotów?

Zasady pisowni i interpunkcji zamieszczone w Wielkim słowniku ortograficznym PWN nie rozstrzygają tego problemu wprost: nazw kierunków studiów, specjalności i przedmiotów akademickich nie wymieniono ani w wykazie wyrazów zapisywanych wielką literą [18.A], ani w spisie nazw rozpoczynających się od małej litery [20], ani nawet na liście wyrazów, w których dopuszcza się pisownię zarówno literą wielką, jak i małą [18.B]. Należy przypuszczać, że skoro pisowni tych nazw nie objaśniono w przepisach szczegółowych, należy stosować do nich ogólne zasady polskiej ortografii, zgodnie z którymi większość wyrazów zapisuje się małą literą [1.4]. Tak zresztą należy pisać nazwy przedmiotów szkolnych, np. język polski (WSO 2010, s. 329) czy matematyka (WSO 2010, s. 470), więc – per analogiam – zapewne także akademickich.

Zasada ta nie dotyczy sytuacji, w których daną nazwę kierunku studiów, specjalności lub przedmiotu pisze się wielką literą ze względów składniowych [16] czy z powodu zaleceń edytorskich – np. w tabelarycznym układzie indeksu studenta czy protokołu ocen (por. „Teksty w głównych rubrykach główki rozpoczyna się wielkimi literami” – A. Wolański, Edycja tekstów, Warszawa 2008, s. 213). Jednakże nawet w takiej sytuacji wielką literą pisze się jedynie pierwszy wyraz w nazwie kierunku, specjalności, przedmiotu – a więc Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Handel zagraniczny.

Małą literą nazwy kierunków studiów i specjalizacji akademickich radzi także zapisywać dr Jan Grzenia z Poradni Językowej PWN (http://poradnia.pwn.pl/
lista.php?id=6429
, artykuł z 2005 r.), który przy okazji zwraca uwagę na to, że „Zapisy wielkimi literami mogą wystąpić tylko w nazwach własnych”, a więc w omawianych przypadkach np. w wyrażeniach: Instytut Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, Katedra Handlu Zagranicznego, Handel Zagraniczny jako nazwa pracowni itp.

To, że nazwa kierunku studiów, specjalności czy przedmiotu miałaby być zapisana w informatorze, wydaje się nie mieć tu większego znaczenia. Choć informator to publikacja o charakterze nie tyle informacyjnym, ile reklamowym, i uczelnia chce zapewne nadać w nim wykładanemu przez siebie kierunkowi specjalną rangę, nie można pisowni wielką literą tłumaczyć względami uczuciowymi [19.1]. Wszak nadawcą informatora jest instytucja, która o prowadzonym przez siebie kierunku nie musi – przez grzeczność czy z sympatii – pisać od wielkiej litery. Zapisu od dużych liter, choćby w informatorze, nie należy zatem zalecać.

Joanna Ginter

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Pisownia wyrazu uczelnia w tekście, w którym użyto wcześniej pełnej nazwy tej uczelni, ale wyraz uczelnia nie jest jej składnikiem (Uniwersytet Gdański)

W wielowyrazowych indywidualnych nazwach własnych instytucji, urzędów, organizacji, towarzystw i władz wielką literą piszemy wszystkie wyrazy z wyjątkiem wchodzących w ich skład przyimków i spójników (np. Uniwersytet Gdański). Jeżeli pełna nazwa instytucji, w naszym przypadku uniwersytetu, została w tekście wymieniona wcześniej, to również jej nazwę skróconą do głównego komponentu pełnej nazwy w dalszej części tego samego tekstu można pisać od wielkiej litery (por. p. 18.36. Zasad pisowni Polskiej). Poprawny jest zatem w tej sytuacji zarówno zapis Uniwersytet, jak i uniwersytet.

Zastąpienie słowa uniwersytet wyrazem uczelnia nasuwa wątpliwości co do pisowni tego drugiego słowa, nie można już bowiem zastosować do niego reguły dotyczącej zapisywania skróconych nazw instytucji (słowo uczelnia nie wchodzi przecież w skład nazwy własnej Uniwersytet Gdański).

W mojej ocenie można jednak pisać ten wyraz wielką literą, gdy wymaga tego charakter tekstu. W tekstach umów powyższa zasada jest stosowana powszechnie ze względu na konieczność ujednoznacznienia tekstu i uwypukleniu pewnych treści. Możemy także odwołać się do konieczności użycia wielkiej litery ze względów grzecznościowych, aby wyrazić szacunek wobec odbiorcy tekstu.

Źródła: Wielki słownik ortograficzny PWN, pod red. E. Polańskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN 2010

<http://poradnia.pwn.pl/lista.php?kat=1&szukaj=cudzys%B3owie>&nbsp;

Ewa Stoppa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Kiedy wyrazy DOCENT i DOKTOR należy pisać wielkimi literami?

Nazwy tytułów naukowych i zawodowych (np. docent, doktor) piszemy małą literą. Poza względami składniowymi (początek zdania, po dwukropku, po pytajniku, wykrzykniku), graficznymi (np. początki wersów w poezji) lub znaczeniowymi (np. jako nazwisko, przezwisko) omawiane wyrazy możemy zapisać wielkimi literami ze względów uczuciowych i grzecznościowych (użycie dowolne). Jeżeli piszemy list prywatny lub oficjalny czy też urzędowe podania do docenta lub doktora, to zwracając się do tych osób, piszemy te wyrazy wielką literą. Także jeżeli piszemy do innej osoby, dla której konkretny docent lub doktor są bliscy, winniśmy te wyrazy napisać wielką literą.

Katarzyna Stępińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak pisać na wizytówce: specjalista ds. sprzedaży, Specjalista ds. sprzedaży czy Specjalista ds. Sprzedaży?

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Zgodnie z zasadami pisowni i interpunkcji polskiej nazwy stanowisk piszemy małą literą. Zatem: jeżeli użyjemy formy specjalista ds. sprzedaży, nie będzie to błąd. Na wizytówce dopuszczalna jest także pisownia Specjalista ds. sprzedaży – ponieważ rzeczownik specjalista zajmuje miejsce początkowe w wersie. Wreszcie – błędem nie będzie również wybór trzeciej możliwości: Specjalista ds. Sprzedaży. Zapis taki byłby uzasadniony, ponieważ nazwa odnosi się do konkretnej osoby.

Warto pamiętać, że nie bez znaczenia przy wyborze jednej z tych form jest grzecznościowa zasada skromności. Wskazuje ona, aby nazwę stanowiska pisać małą literą (np. lekarz pediatra). Zarzutu o nieprzestrzeganie takiego zalecenia jednak mieć nie można, gdy dana osoba jest pracownikiem firmy, np. dużej korporacji, która zleca wykonanie wizytówki dla podwładnego.

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwy stanowisk typu instruktor ds. czegoś należy pisać w regulaminie małymi literami?

Wielki słownik ortograficzny PWN nie normuje jednoznacznie tego typu zapisu. Odnotowuje, że „chociaż małą literą piszemy nazwy godności współczesnych i historycznych oraz tytułów naukowych i zawodowych (np. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, premier, wojewoda śląski, profesor Uniwersytetu Łódzkiego), to nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych pisze się wielką literą”. Choć regulamin jest pewnego rodzaju aktem prawnym, w powyższym wypadku nie mamy do czynienia z określeniem jednoosobowego urzędu. Nazwa stanowiska nie odnosi się do konkretnej osoby. Nie jest to także zwrot grzecznościowy, co usprawiedliwiałoby użycie wielkich liter. W regulaminie nazwę instruktor ds. czegoś, należy więc pisać małymi literami.

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy wyraz PROFESOR powinien być pisany dużą, czy małą literą?

Norma ortograficzna nakazuje zapisywać tytuły naukowe, zawodowe oraz nazwy godności małą literą. Małymi literami pisze się również kolejne wyrazy wchodzące w skład takich nazw. Wyjątek stanowią sytuacje, w których te dalsze wyrazy tworzą pełną nazwę instytucji, np. profesor Uniwersytetu Gdańskiego.

Wielką literę w nazwach tytułów naukowych, zawodowych oraz w nazwach godności można zastosować wówczas, gdy tworzymy tekst grzecznościowy, czyli wówczas gdy zwracamy się w tekście bezpośrednio do osoby z danym tytułem lub gdy pisząc o kimś, chcemy wyrazić swój szacunek dla niego.

Miłosława Kosmulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy wyraz inwestor występujący w tekście umowy można pisać dużą literą?

Ze słownika ortograficznego ani z zasad pisowni języka polskiego nie wynika, jak należy zapisywać ten wyraz w tekście umowy.

Jednak uzus językowy jest dość utarty – utrwaliła się pisownia Inwestor. Inwestor jest osobą bardzo ważną w umowie, toteż zwyczaj zapisywania tego wyrazu wielką literą w tekście umowy – sprzyjający ujednoznacznieniu tego tekstu – należy ocenić pozytywnie.

Natalia Ignaciuk-Pakmur

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy jeśli w danym tekście słowa bank używa się w odniesieniu do konkretnego banku, którego pełna nazwa została wcześniej wymieniona, to wyraz bank można zapisać dużą literą?

Jak podają Zasady pisowni zawarte w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. E. Polańskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN 2010), skrócone nazwy instytucji i ich działów, których pełna nazwa została wymieniona wcześniej, można zapisywać wielką literą, np. Instytut Języka Polskiego zatrudnia 60 osób. W Instytucie prowadzone są badania nad stanem współczesnej polszczyzny.

Zgodnie z powyższą zasadą można więc pisać słowo bank wielką literą, jeśli jego pełna nazwa (w której skład wchodzi słowo Bank) została wymiona w danym tekście wcześniej.

Jacek Kuchta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy w tekście, w którym najpierw mowa o „przedstawicielach miasta Gdańska”, można stosować zapis dużą literą: „przedstawiciele Miasta”?

Zgodnie z zasadami pisowni ujętymi w Wielkim słowniku ortograficznym PWN wszystkie wyrazy pospolite, a więc również wyraz miasto, piszemy małą literą.

Przepisy ortograficzne dopuszczają użycie wielkiej litery ze względów grzecznościowych i uczuciowych – zapis taki może być wyrazem postawy uczuciowej piszącego do osób, do których kieruje swoją wypowiedź, lub do tego, o czym pisze. Zasady pisowni pozostawiają w tym przypadku autorowi tekstu dużą swobodę. I tak na przykład wyrazy i wyrażenia takie jak Ojczyzna, Naród, Rząd itp. możemy pisać wielką literą, jeżeli pragniemy uwydatnić żywiony do tych wartości stosunek czy przywiązanie do nich.

W omawianym przypadku należałoby jednak zastosować zapis małą literą: przedstawiciele miasta, ponieważ najprawdopodobniej nie chodzi o tekst, którego autor podkreśla uczucia żywione do miasta Gdańska.

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy o instrumencie w kościele Mariackim można napisać: organy Mariackie?

Uniwersalny słownik języka polskiego pod redakcją Stanisława Dubisza podaje dwa sposoby zapisu przymiotnika mariacki: wielką literą, jeżeli przymiotnik ten występuje w nazwie kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny (czyli wyżej wspomniany kościół Mariacki), lub małą, jeżeli występuje w znaczeniu ‘dotyczący kościoła Mariackiego’, na przykład ołtarz mariacki lub hejnał z wieży mariackiej.

Zgodnie z podanym rozróżnieniem przymiotnik mariackie dodany do nazwy instrumentu znajdującego się w kościele Mariackim należy zapisywać małą literą.

 Justyna Trojnar

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Maj 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy gdańskiego placu: PLAC MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO?

W wielowyrazowych nazwach ulic, alei, placów itp. piszemy wielką literą wszystkie składniki, jeżeli wchodzą one w ścisły sposób w skład nazwy własnej. W omawianym przykładzie dotyczy to składników wyrażenia Marszałka Józefa Piłsudskiego. Natomiast jeśli człon utożsamiający występuje na pierwszym miejscu i jest odczuwany jako nazwa pospolita, to zapisujemy go małą literą. W omawianej nazwie taki właśnie charakter ma wyraz plac. Całą nazwę zapiszemy więc następująco: plac Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Człon plac można skrócić do formy pl. (skrót ten powstaje przez pozostawienie początkowej części wyrazu i odrzucenie końcowej, a po takim skrócie zawsze stawiamy kropkę).
Człon Marszałka również można skrócić, do formy marsz. (z kropką), ale formę tę w nazwie placu trzeba zapisywać małą literą.
Imię można skrócić do pierwszej litery: J. (również z kropką).

Dominika Skwiercz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 28. Styczeń 2012 - 23:02; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy poprawnie pisać wyraz „braci” w nazwie gdańskiej ulicy: ulica BRACI Lewoniewskich?

Wyraz ten jest pierwszym składnikiem właściwej nazwy własnej ulicy, toteż należy go zapisywać dużą literą: ulica Braci Lewoniewskich. Rzeczownika tego nie należy skracać. Istnieje wprawdzie pochodzący od wyrazu brat skrót br. (a gdy mowa o kilku osobach, należy go powtórzyć: br. br.), ale bywa on używany jedynie w odniesieniu do braci zakonnych. Nie powinno się go stosować ani w omawianej nazwie ulicy, ani w innych tekstach dotyczących braci Lewoniewskich.

Edyta Steckiewicz
Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 28. Styczeń 2012 - 22:56; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisać wyraz „major” w nazwie gdańskiej ulicy: ulica MAJORA Henryka Sucharskiego?

Jeśli wyrazu tego użyjemy w nazwie ulicy w pełnej postaci, należy zapisywać go dużą literą, jeśli w skrócie – małą.
Skrót rzeczownika major użytego w mianowniku to mjr (bez kropki). W omawianej nazwie ulicy wyraz ten występuje w formie dopełniacza, toteż dopuszczalne są dwie formy zapisania jego skrótu. Po pierwsze, możemy skorzystać z reguły, że jeżeli skrót kończy się tą samą literą co skracany wyraz lub forma wyrazowa, to wówczas na końcu skrótu nie piszemy kropki, np. mjr = major, mjra = majora (jak mgr = magister, mgrowi = magistrowi). Po drugie, możemy zastosować regułę, że jeżeli skrót kończy się na inną literę niż skracany wyraz lub skracana forma gramatyczna, wówczas na końcu skrótu piszemy kropkę, np. mjr. = majora (jak inż. = inżynier, inżyniera;
nr. = numerem).

Aneta Olejnik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 28. Styczeń 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Które wyrazy wchodzące w skład nazwy gdańskiej ulicy: ULICA PO SCHODKACH powinno się pisać dużymi literami?

Według zasad pisowni polskiej wyraz ulica jest nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go więc od małej litery. Dwa kolejne wyrazy wchodzące w skład nazwy gdańskiej ulicy to wyrażenie przyimkowe. Ponieważ w wielowyrazowych nazwach własnych obiektów miejskich wielką literą piszemy wszystkie wyrazy wchodzące w ich skład (poza wspomnianą wyżej nazwą gatunkową), to poprawnym zapisem nazwy ww. ulicy jest: ulica Po Schodkach.
Obowiązuje wprawdzie również zasada, że spójniki i przyimki wchodzące w skład nazw ulic, placów, parków itp. piszemy małą literą, odnosi się ona jednak do sytuacji, gdy przyimek lub spójnik występuje wewnątrz takiej nazwy. Małą literą należałoby zatem zapisać przyimek po, gdy nazwa tej ulicy miała postać: ulica Droga po Schodkach.

Emilia Dampc
Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 26. Styczeń 2012 - 16:08; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać wyraz „kontradmirał” w nazwie tczewskiej ulicy: ULICA KONTRADMIRAŁA JÓZEFA UNRUGA?

Czy jeśli zdecydujemy się na skrót, to może on mieć postać kadma?

Słownik wyrazów obcych definiuje wyraz kontradmirał następująco: „stopień wojskowy w marynarce wojennej odpowiadający stopniowi generała brygady w wojskach lądowych, skrót: kadm.”.
Jeśli wyrazu tego w nazwie ulicy używamy w pełnej postaci, to zapisujemy go dużymi literami: ulica (ul.) Kontradmirała Józefa Unruga.
Jeśli natomiast używamy go w skrócie, powinniśmy zapisać go małą literą: ul. kadm. Józefa Unruga. Jeśli zdecydujemy się na użycie skrótu, to ponieważ kadm. nie kończy się ostatnią literą skracanego rzeczownika, we wszystkich przypadkach gramatycznych ma jednakową postać: kadm. (a więc nie: kadma).

Anna Zdziebłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 26. Styczeń 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak powinno się zapisywać nazwę ULICA BISKUPA HIERONIMA ROZRAŻEWSKIEGO na tabliczce z nazwą ulicy?

Jeśli nazwa ulicy występuje w środku zdania, to jej pierwszy składnik, czyli rzeczownik ulica, należy zapisywać małą literą, ponieważ jest on nazwą gatunkową. Można zapisać ten wyraz w całości bądź w skrócie (z kropką na końcu: ul.). W przypadku tabliczek z nazwą danej ulicy wyraz ten występuje na początku tekstu, nie ma jednak jednoznacznego przepisu dotyczącego stosowania wielkiej bądź małej litery na początku tekstów niebędących zdaniami. Wybierając do zapisania słowa ulica lub ul. małą lub dużą literę, należy jednak w obrębie danej miejscowości zachować jednolitą konwencję.
Kolejny wyraz, tj. BISKUPA, można również zapisać w całości lub w skrócie. Ponieważ bp jest skrótem, który składa się z pierwszej i ostatniej litery wyrazu biskup, to jeśli wyraz ten występuje w mianowniku liczby pojedynczej, nie stawia się w po nim kropki. W sytuacji, gdy skrót występuje w innym przypadku gramatycznym, należy zapisywać go z kropką (bp.) lub z odpowiednią końcówką fleksyjną bez kropki (tu: bpa). Oba te skróty w nazwie ulicy zapisujemy małą literą. Jednak w formach grzecznościowych oraz w sytuacjach oficjalnych wymagających wyrażenia szacunku dla danej osoby za bardziej stosowną uważa się pełną formę tytułu, w związku z tym również na tabliczce z nazwą ulicy wyraz ten warto zapisać w pełnej formie. W takim wypadku zapisuje się go wielką literą.
Istnieje też możliwość zapisu imienia występującego w nazwie ulicy wraz z nazwiskiem w formie inicjału: H. Rozrażewskiego, szczególnie w tekstach o charakterze czysto informacyjnym. Na tabliczce z nazwą ulicy należy jednak zapisać pełną formę imienia, ze względu na upamiętniającą funkcję nazw ulic pochodzących od nazw osób.
Nazwę tej ulicy możemy zatem zapisać na tabliczce następująco: ulica Biskupa Hieronima Rozrażewskiego albo ul. Biskupa Hieronima Rozrażewskiego; ul. bp. Hieronima Rozrażewskiego lub ul. bpa Hieronima Rozrażewskiego.

Michalina Maderska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 20. Styczeń 2012 - 23:19; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy gdańskiej ulicy: ULICA KAPITANA KONSTANTEGO MACIEJEWICZA?

Jaka jest poprawna pisownia nazwy gdańskiej ulicy: ULICA KAPITANA KONSTANTEGO MACIEJEWICZA? Które elementy tej nazwy trzeba zapisywać dużymi literami? Które wyrazy można skrócić i jak?

Według zasad pisowni polskiej (zamieszczonych m.in. w Wielkim słowniku ortograficznym PWN) wyraz ulica jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go zatem małą literą. Wyraz ten możemy skrócić do postaci ul. (z kropką na końcu), ale w niektórych typach tekstów (np. w utworach literackich) powinniśmy go zapisywać w całości. Na tabliczce z nazwą ulicy wyraz ten może być zapisany w skrócie lub w całości, zgodnie z konwencją przyjętą w danej miejscowości. Zgodnie z jednolitą w danej miejscowości konwencją wyraz ulica może też być też zapisany na takiej tabliczce dużą lub małą literą (pisownię dużą literą można uzasadnić tym, że wyraz ulica znajduje się na początku tekstu, pisownię małą literą – tym, że tekst z nazwą ulicy nie jest zdaniem).
Drugi człon nazwy gdańskiej ulicy to wyraz pospolity, jednak w wielowyrazowych nazwach własnych obiektów miejskich wielką literą piszemy wszystkie wchodzące w ich skład wyrazy samodzielne znaczeniowo, dlatego jako element nazwy ulicy rzeczownik ten należy zapisywać następująco: Kapitana. Jeśli jednak słowo to skrócimy – do postaci kpt. (z kropką na końcu) – to taki skrót w nazwie ulicy zapisujemy małą literą.
Imię występujące (razem z nazwiskiem) w nazwie ulicy można skrócić do inicjału, ale takiego zapisu nie należy stosować na tabliczce z nazwą tej ulicy, bo stanowi ona m.in. akt upamiętnienia danej postaci (a zatem upamiętniona powinna zostać również pełna forma jej imienia).
Nazwę gdańskiej ulicy możemy zatem zapisywać następująco: ulica Kapitana Konstantego Maciejewicza, ul. Kapitana Konstantego Maciejewicza, ul. kpt. Konstantego Maciejewicza, ul. kpt. K. Maciejewicza, ewentualnie ulica kpt. Konstantego Maciejewicza lub ulica kpt. K. Maciejewicza. Na tabliczce z nazwą ulicy, która oprócz funkcji informacyjnej pełni też funkcję pamiątkową, zapis jednak powinien przybrać jedną z następujących form: ulica Kapitana Konstantego Maciejewicza, ewentualnie ul. Kapitana Konstantego Maciejewicza lub ul. kpt. Konstantego Maciejewicza (dopuszczalny jest też – jak była mowa wyżej – zapis dużą literą pierwszego wyrazu, jeśli w danej miejscowości przyjęto taką zasadę).

Anna Orlikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 13. Styczeń 2012 - 19:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:47; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwę RADA SOŁECKA W X należy zapisywać od dużych liter?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych piszemy wielką literą, z tym że małą literą piszemy występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. Poprawny jest zatem zapis: Rada Sołecka w X (nazwa miejscowości).
Nazwy urzędów, władz, instytucji, organizacji, zakładów piszemy małą literą wówczas, gdy używane są w znaczeniu nazw pospolitych (np. Pracami rady sołeckiej kieruje przewodniczący wybrany na pierwszym zebraniu).

Katarzyna Buczek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 8. Wrzesień 2011 - 18:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak skrócić pełną nazwę PLAC CENTRALNY IMIENIA RONALDA REAGANA?

Uprzejmie proszę w imieniu grupy radnych o wyjaśnienie: jak skrócić pełną nazwę „Plac Centralny Imienia Ronalda Reagana”.
Od paru lat toczy się spór, czy należy skrócić do:
– Plac Centralny Reagana
– Plac Centralny
– Plac Reagana
czy jeszcze inaczej?
Zatem jakie powinno być prawidłowe nazewnictwo i jaka jest poprawna pisownia wyrażenia: „Plac Centralny Imienia Ronalda Reagana”.
Serdecznie dziękuję i pozdrawiam.

Poprawna pisownia nazwy, której dotyczy pytanie, to „plac Centralny imienia Ronalda Reagana” lub „plac Centralny im. Ronalda Reagana”, lub „pl. Centralny im. Ronalda Reagana”. Słowo „imienia”, niezależnie od tego, czy występuje w pełnej postaci, czy w skrócie, należy zatem pisać małą literą.
Na tabliczkach z nazwami ulic i placów można też zapisywać pierwszy wyraz („plac”) od dużej litery, jeśli w danym mieście taką przyjęto konwencję (duża litera byłaby tu motywowana tym, że to początek tekstu zamieszczanego na danej tabliczce).
Zapis „pl. Centralny im. R. Reagana” również z technicznego punktu widzenia jest poprawny, ale nie należy go stosować na tabliczce z nazwą placu, ponieważ intencją nadania placowi tej nazwy było upamiętnienie Ronalda Reagana, a zapis pełnej postaci imienia lepiej służy uwydatnieniu szacunku niż zastosowanie inicjału.
Jeśli wyrażenie „plac Centralny im. Ronalda Reagana” stanowi – jak wynika z kontekstu pytania – oficjalną urzędową nazwę placu, to tylko to wyrażenie może tę funkcję pełnić i żadne inne wyrażenie, tzn. ani „plac Centralny”, ani „plac Reagana”, ani „plac Centralny Reagana”, tej funkcji nie pełni. Nie należy więc skracać tej nazwy w sytuacjach, w których używa się oficjalnych nazw urzędowych.
Ponieważ nazwa jest długa, w języku potocznym zapewne funkcjonują lub będą funkcjonowały jej krótsze odpowiedniki, ale o tym, czy jest to (będzie to) „plac Centralny”, czy raczej „plac Reagana”, czy jeszcze jakieś inne wyrażenie, przesądza (przesądzi) zwyczaj społeczny. Najmniej prawdopodobny jest utrwalenie się w obiegu potocznym wyrażenia „plac Centralny Reagana” – ze względu na jego długość. Każde z podanych wyrażeń jest zbudowane poprawnie i nie budzi zastrzeżeń normatywnych, jednak tylko jako potoczne warianty nazwy urzędowej.
O tym, że zbyt długa nazwa może być kłopotliwa w praktycznym użyciu, warto pamiętać już w momencie nadawania nazw ulicom i placom.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Czerwiec 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy w tytule kalendarza POWIAT TCZEWSKI można zastosować pisownię drugiego członu dużą literą?

Powyższe wyrażenie z reguły piszemy małymi literami, ponieważ jest to nazwa jednostki administracyjnej. Jeśli wyrażenie to stanowi tytuł, należałoby zapisać je w postaci Powiat tczewski, gdyż według Wielkiego słownika ortograficznego PWN tylko pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych, tytułach ich rozdziałów czy tytułach dzieł sztuki zapisujemy wielką literą.
Jeżeli jednak kalendarz o takiej nazwie jest wydawany cyklicznie lub jest wydawnictwem seryjnym, wówczas wielką literą zapisujemy oba wyrazy.

Beata Kłos

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 10. Czerwiec 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak powinno się pisać: „półwysep Arkoński” czy „Półwysep Arkoński”?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. prof. Edwarda Polańskiego (Warszawa 2003), pisownia geograficznych nazw własnych składających się z dwu członów, z których pierwszy jest rzeczownikiem typu góra, półwysep, nizina itp., zależy od tego, w jakiej formie występuje w takiej nazwie drugi człon.
Jeżeli jest on rzeczownikiem w mianowniku, to pierwszy człon nazwy piszemy małą literą, natomiast człon drugi zapisujemy wielką literą, np. przylądek Rozewie, półwysep Hel.
Natomiast jeśli drugim członem takiej nazwy jest rzeczownik w dopełniaczu lub przymiotnik w mianowniku, to oba człony pisze się wielką literą, np. Wyżyna Małopolska, Góra Kościuszki, Przylądek Dobrej Nadziei, Półwysep Apeniński.
Zgodnie z powyższą zasadą prawidłowa pisownia wyrażenia, którego dotyczy pytanie, to Półwysep Arkoński.

Joanna Szarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 8. Czerwiec 2011 - 21:40; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisać „nie” + „Europejczyk”?

Poprawnym zapisem jest nie-Europejczyk.
Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z 2006 roku, jest to wyjątek od zasady pisowni łącznej partykuły nie z rzeczownikami. Taki wyjątek zachodzi, gdy drugi człon pisany jest wielką literą. Stosuje się wówczas pisownię z łącznikiem, np. nie-Polak, nie-Nigeryjczyk. Podobne odstępstwo od zasady łącznej pisowni cząstki nie z następnym wyrazem dotyczy również przymiotników, jeśli piszemy je wielkimi literami, np. nie-Molierowski, nie-Szekspirowski (ale: niepolski).

Ewa Ziewiec

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2011 - 20:30; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisywać UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU: małymi czy dużymi literami?

W nazwach własnych urzędów, instytucji, stowarzyszeń i organizacji wszystkie wyrazy z wyjątkiem spójników i przyimków piszemy wielkimi literami, zgodnie z tą regułą powinniśmy zatem pisać: Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku (w Uniwersytecie Gdańskim), Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Daniela Chodowieckiego w Gdańsku, Uniwersytet Trzeciego Wieku Wyższej Szkoły Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku itp.
Wyrażenie uniwersytet trzeciego wieku może też jednak – podobnie jak wyrażenia szkoła podstawowa czy liceum ogólnokształcące – występować jako rzeczownik pospolity i wówczas zapisujemy je małymi literami, np. Moja babcia jest zwolenniczką uniwersytetów trzeciego wieku.

Agata Świąder

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 30. Maj 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisywać wyrazy: „diakon”, „kapelan”, „ksiądz”, „prałat” w tekstach dyplomów, np. „Diakonowi” czy „diakonowi”?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, nazwy tytułów naukowych i zawodowych oraz współczesnych i historycznych godności piszemy małą literą.
Zgodnie ze zwyczajem pisownię wielkimi literami w tego typu wyrazach można jednak stosować w listach prywatnych i oficjalnych, pismach urzędowych, podaniach oraz innych tekstach o różnym przeznaczeniu, pod warunkiem że nazwa ta odnosi się do konkretnej osoby i występuje w pełnym brzmieniu. Zapis wielką literą w nazwach typu ksiądz, diakon w tekstach dyplomów jest wyrazem postawy uczuciowej piszącego w stosunku do osób, do których pisze. Użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych, grzecznościowych bądź dla uwydatnienia szacunku jest indywidualną sprawą piszącego. Przepisy ortograficzne pozostawiają w tym wypadku dużą swobodę.

Beata Kłos

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 4. Kwiecień 2011 - 15:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisać poszczególne wyrazy w wyrażeniu SZKOŁA HUMANITARNA?

By podjąć decyzję o użyciu dla zapisania podanego wyrażenia wielkiej lub małej litery, należy wyjaśnić jego znaczenie. Pozwoli to na właściwe zaklasyfikowanie go do którejś z grup opisanych w zasadach pisowni polskiej w rozdziałach dotyczących pisowni dużą lub małą literą.
„Szkoła Humanitarna“ to projekt organizowany przez Polską Akcję Humanitarną, kierowany do wszystkich typów szkół w Polsce. Ideą tego projektu jest przekazywanie wiedzy na temat procesów i związków łączących młodzież z całym światem, a także kształtowanie odpowiedzialnych postaw wśród uczniów. Po zakończeniu i rozliczeniu całego projektu szkoła otrzymuje tytuł Szkoły Humanitarnej.
Zauważamy, że podane wyrażenie ma dwa znaczenia, może występować jako nazwa projektu i nazwa tytułu nadawanego szkole. Pisząc o nazwie projektu edukacyjnego, powinno się używać wielkich liter oraz stosować cudzysłów, którego celem jest wyodrębnienie nazwy własnej: projekt „Szkoła Humanitarna“. Często jednak sami organizatorzy projektu cudzysłów stosują niekonsekwentnie, co może wzbudzać wątpliwości czytelników.
Także pisząc o tytule, który został przyznany szkole, należy stosować wielkie litery: tytuł Szkoła Humanitarna. Wynika to z odniesienia do pisowni tego wyrażenia zasady mówiącej o zapisywaniu jedno- bądź wielowyrazowych nazw nagród od wielkich liter (np. Nagroda Nobla). Uznając, że tytuł, który otrzymuje szkoła, jest rodzajem nagrody, zapisujemy go również od wielkich liter.

Dorota Nowakowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 4. Kwiecień 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy poprawny jest napis na tablicy przy drodze 55: „Powiat Malborski”?

Nazwy jednostek administracyjnych, w tym powiatów, zapisujemy w języku polskim małymi literami, a więc piszemy na przykład: Jednym z powiatów województwa pomorskiego jest powiat malborski.
Na tablicy informacyjnej wyraz powiat możemy jednak zapisać wielką literą, gdyż jest to początek tekstu. Poprawny jest tu zatem zapis: Powiat malborski.

Agata Świąder

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:52; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy w tekście religijnym w wyrażeniu GODZINA KRZYŻA wyraz „krzyż” można zapisać dużą literą?

Wyrażenie GODZINA KRZYŻA (także GODZINA JEZUSA) znajdujemy w różnych tekstach o tematyce religijnej (kazania, teksty naukowe, czasopisma katolickie, strony internetowe), np.

bliska jest godzina Krzyża;
„…[Czyż] jeszcze nie nadeszła godzina moja?” – godzina Jezusa to godzina Krzyża;
godzina krzyża będzie uobecniana podczas podniesienia kielicha z winem, które stanie się krwią Jezusa, podczas mszy św.;
sens tajemnicy zbawienia, której kulminacją jest godzina Jezusowego Krzyża.

Pojęcie zostało wprowadzone w celu określenia wydarzeń, które miały miejsce w Ogrodzie Oliwnym i Kanie Galilejskiej. Jest to metafora, rozumiana jako początek odkupienia naszych win poprzez mękę Chrystusa na krzyżu.
W pisowni wyrażeń tego typu zalecana jest pisownia małą literą z możliwością użycia wielkiej litery dla podkreślenia ważności desygnatu bądź ze względów emocjonalnych. Wyraz Krzyż można zatem pisać w tekście religijnym wielką literą, jeżeli ma to na celu podkreślenie ważności danego wydarzenia lub symboliki. Ostrzegałabym jednakże przed nadmiernym używaniem wielkich liter, gdyż może być to uznane za zbytnią egzaltację językową. Czasami wystarczy jedno podkreślenie, by tekst nabrał właściwych dla nas intencji i wyrażał to, co autor chciałby wyrazić.

Ewelina Mendala

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:50; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisywać poszczególne wyrazy w nazwie formularza: KARTA WAŻENIA MODELU?

Nagłówek formularza stanowi jego tytuł, a zasada [73] Wielkiego słownika ortograficznego PWN mówi, że w tytułach wszelkiego rodzaju aktów prawnych i dokumentów pierwszy wyraz piszemy wielką literą, natomiast kolejne wyrazy – małymi. W związku z tym nagłówek odpowiedniego formularza powinien mieć postać: „Karta ważenia modelu”.
W pozostałych kontekstach, gdy wyrażenie to występuje nie jako tytuł dokumentu, ale jako wyraz pospolity, poprawny z punktu widzenia polskiej ortografii jest zapis małymi literami: „karta ważenia modelu”. W ten sam sposób piszemy o „polisie ubezpieczeniowej”, „obligacjach państwowych” czy „kwestionariuszu osobowym”.
We współczesnej polszczyźnie w nagłówkach tego typu często można spotkać zapis wszystkich wyrazów wielkimi literami. Wynika to zapewne z naśladowania pisowni angielskiej, ale z punktu widzenia zasad pisowni języka polskiego zapis taki jest błędem.

Piotr Sitkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:45; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać wyrażenie POMNIK SYRENKI WARSZAWSKIEJ?

Pomnik to według Słownika języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego dzieło architektoniczne lub architektoniczno-rzeźbiarskie w formie posągu, obelisku, płyty itp. wzniesione dla upamiętnienia osoby lub zdarzenia historycznego. Pomnik, o którym mowa w pytaniu, jest niewątpliwie obiektem spełniającym wszystkie kryteria tej definicji. Umieszczona na warszawskiej Starówce rzeźba służy upamiętnieniu legendarnej postaci, z którą wiąże się historia Warszawy. Zatem wyraz pomnik użyty w tym kontekście należy zapisywać małą literą, zgodnie z zasadą: „Jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy — wielką literą”.
Nazwa Syrenka w odniesieniu do emblematu miasta Warszawy jest natomiast nazwą własną, należy więc ją zapisywać od wielkiej litery. Według informacji zamieszczonych w książce Ireny Grzesiuk-Olszewskiej pt. Warszawska rzeźba pomnikowa (Warszawa 2003, s. 47-49) występującą w herbie postać zamiennie określa się mianem SyrenySyrenki. Oznacza to, że Syrenka nie jest w tym połączeniu tylko derywatem nazwy Syrena, lecz pełni funkcję jej synonimu. Nie jest określeniem potocznym, lecz jednym z obocznych określeń oficjalnych.
Oficjalne nazwy obiektu to, jak pisze Irena Grzesiuk-Olszewska, pomnik Syrenypomnik Syrenki. Przymiotnik warszawska nie wchodzi w skład nazwy własnej, wnosi jedynie dodatkową informację o przynależności tej postaci do miasta Warszawy. Ponieważ przymiotniki od nazw miast zgodnie z regułami pisowni polskiej piszemy od małej litery, zatem w taki sposób należy też zapisać wyraz warszawskiej.
Omawiany związek wyrazowy należy zatem pisać w następujący sposób: pomnik Syrenki warszawskiej.

Leszek Selin

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:43; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką literą należy zapisać wyraz WARSZAWIACY, gdy oznacza on graczy klubów Legia Warszawa i Polonia Warszawa, niekoniecznie mieszkających w stolicy?

Zgodnie z zasadami pisowni polskiej (por. Wielki słownik ortograficzny PWN) nazwy członków partii, stronnictw politycznych, organizacji społecznych czy zespołów artystycznych i sportowych zapisuje się – podobnie jak nazwy mieszkańców miast, osiedli i wsi – małą literą, np. legioniści, poloniści. A więc wyraz warszawiacy należy zapisywać małą literą niezależnie od tego, czy oznacza on mieszkańców Warszawy, czy graczy klubów o nazwach, których drugim członem jest Warszawa.
Większy problem sprawić może pisownia nazw graczy klubów piłkarskich polisemicznych względem nazw mieszkańców terenów geograficznych (np. Bawarczycy). W wypadku tych rzeczowników obowiązuje zasada pisania małą literą nazw członków organizacji społecznych i zespołów sportowych oraz zasada zapisu od wielkiej litery nazw mieszkańców terenów geograficznych. Przyjąć zatem należy, że użycie odpowiedniej litery zależy tu od znaczenia słowa: Bawarczycy to mieszkańcy Bawarii, natomiast bawarczycy – to gracze Bayernu Monachium (por. też w WSO PWN: krakowiak «mieszkaniec Krakowa» oraz Krakowiak «mieszkaniec Krakowskiego»).

Joanna Ginter

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:38; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać przymiotnik „królewskie” w nazwie warszawskich Łazienek: „Łazienki Królewskie” czy „Łazienki królewskie”?

Jak pisze Marek Kwiatkowski w Wielkiej księdze Łazienek (Kraków 2000, s. 7): „Pierwszy monografista Łazienek, Władysław Tatarkiewicz, przypisał im nazwę Warszawskie może i słusznie, bo choć pierwotnie usytuowane poza miastem, stały się w ciągu swego istnienia jego nieodłączną częścią. Stanisław August Poniatowski, ostatni nasz monarcha, nadał Łazienkom kształt, który w swych zasadniczych zarysach przetrwał do dziś i ponieważ to on uczynił najwięcej dla tego miejsca, wznosząc piękne budowle i tworząc ośrodek promieniujący kulturą na całą Rzeczpospolitą, przyjęła się również nazwa Łazienki Królewskie”.
Zgodnie z zasadami użycia wielkich liter w pisowni jedno- i wielowyrazowych nazw zabytków, ogrodów, parków i budowli, oba człony nazwy „Łazienki Królewskie” zapisujemy wielką literą. Zatem przymiotnik „Królewskie” (albo „Warszawskie”) należy zapisać wielką literą, ponieważ stanowi on drugi człon oficjalnej nazwy zabytku.

Joanna Bórkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:34; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisać poszczególne wyrazy w wyrażeniu CHORĄGIEW WIELKA ZIEMI KRAKOWSKIEJ?

W Polsce średniowiecznej wyraz chorągiew nazywał oddział żołnierzy, wojskową podstawową jednostkę organizacyjno-taktyczną (od XIV w. – głównie jazdy rycerskiej) odpowiadającą obecnej kompanii. W tym znaczeniu jest to nazwa pospolita. Chorągiew wielką tworzyli najznamienitsi polscy rycerze. Siłą i liczebnością przewyższała ona pozostałe 49 chorągwi polskich, dlatego też zyskała określenie wielka.
Ziemia krakowska to nazwa dawnego okręgu administracyjnego. W świetle polskich przepisów ortograficznych nazwy okręgów administracyjnych współczesnych i historycznych piszemy małymi literami, np. ziemia dobrzyńska, ziemia łęczycka.
Wszystkie wyrazy w wyrażeniu chorągiew wielka ziemi krakowskiej należy zatem zapisywać małymi literami.

Dorota Skakovska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:24; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisać poszczególne wyrazy w wyrażeniu SPECJALISTA DS. ZARZĄDZANIA ZASOBAMI LUDZKIMI?

Podane wyrażenie jest nazwą stanowiska pracy. Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego nie zawiera reguły ortograficznej określającej wprost sposób zapisu nazw tego typu. Wskazuje jedynie, iż nazwy godności współczesnych i historycznych oraz tytułów naukowych i zawodowych należy pisać małą literą, np. premier, wojewoda, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, prezes, dyrektor, chyba że są to nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych. Wówczas należy je zapisać wielką literą, np. … akceptuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznik Praw Obywatelskich ma uprawnienia w zakresie… Zgodnie z powyższą regułą należy przyjąć, iż także nazwy stanowisk pracy należy pisać małą literą, zwłaszcza wtedy, gdy używając ich, orzekamy o danej osobie lub ją identyfikujemy, a nie tytułujemy.
Jak podaje Wielki słownik ortograficzny, zgodnie ze zwyczajem pisownię wielkimi literami można stosować wtedy, gdy nazwa występuje w użyciu tytularnym i odnosi się do konkretnej osoby oraz występuje w pełnym brzmieniu, np. Zebranie otworzył Naczelnik Gminy Brzezinka Łukasz Rudzki. Zwyczaj ten jednak odnosi się raczej do stanowisk wysokich rangą i nie dotyczy wyrażeń typu specjalista ds. zarządzania zasobami ludzkimi.
Rzeczowniki występujące na początku nazw wielowyrazowych należy też pisać wielką literą w drukach firmowych, na wizytówkach i pieczątkach, gdy zajmują one początkowe miejsce w wypowiedzeniu. Podane wyrażenie należy wówczas zapisywać następująco: Specjalista ds. zarządzania zasobami ludzkimi.

Anna Kłaczyńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać tytuł tygodnika GWIAZDY MÓWIĄ?

Reguła dotycząca pisowni tytułów gazet i czasopism nakazuje pisanie wielką literą wszystkich członów nazwy (z wyjątkiem spójników i przyimków), jeżeli tytuł się odmienia. Kiedy całość pozostaje nieodmienna, pierwszy człon nazwy zapisujemy literą wielką, kolejne zaś literą małą. Piszemy zatem Gazeta Wyborcza, Pani Domu, ale Na żywo, Żyjmy dłużej, a także Gwiazdy mówią.

Maciej Swerpel

 

Od 8 grudnia 2008 r. poprawna postać ortograficzna tego tytułu to „Gwiazdy Mówią?”.
Tego dnia decyzją Rady Języka Polskiego przestała obowiązywać w polskiej ortografii zasada uzależniająca użycie dużych liter w tytułach czasopism od odmienności bądź nieodmienności tych nazw, tzn. pisownia tytułów odmiennych i nieodmiennych została ujednolicona. Po tej zmianie również w tych tytułach czasopism, które się nie odmieniają, wielką literą piszemy wszystkie wyrazy wchodzące w ich skład, ale z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw. A zatem w tytule „Gwiazdy Mówią” oba wyrazy piszemy od dużych liter.

ERC

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy „Halloween” piszemy wielką, czy małą literą?

Wyraz Halloween piszemy w języku polskim dużą literą. Słowo to wywodzi się z języka angielskiego i jest nazwą święta obchodzonego 31 października w Stanach Zjednoczonych i w północnej Europie. Określenie Halloween to skrót od pełnej nazwy tego święta: All Hallows’ Eve. Poprawnie rzeczownik Halloween jest zapisywany wielką literą, ponieważ jest to nazwa święta, a w języku polskim nazwy świąt zapisujemy dużą literą, np. Wielkanoc, Zielone Świątki, Dzień Matki.
Nazwy świąt są zapisywane dużą literą również w języku angielskim (np. Walpurgis Night ‘Noc Walpurgi’ oraz właśnie All Hallows’ EveHalloween). Ponieważ Halloween jest zapożyczeniem właściwym, zachowana została oryginalna pisownia. Warto dodać, że w Polsce nie upowszechnił się zapis poprawny etymologicznie: Hallowe’en.
Halloween jest bodajże jedyną nazwą święta, którą przyswojono w języku polskim jako tzw. cytat (czyli wyraz, którym użytkownicy języka polskiego posługują się w mowie i piśmie w formie oryginalnej, łącznie z akcentem).

Małgorzata Pliszka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisywać tytuł gazety „KOMU I CZEMU?”?

W tytułach czasopism, które odmieniają się przez przypadki, obowiązuje zasada, iż wszystkie wyrazy, poza spójnikami oraz przyimkami, należy pisać wielkimi literami, np. „Dziennik Bałtycki”. Ponadto nazwy własne, umieszczone w tytułach, również należy pisać wielkimi literami, np. „Dąbrowa i Dąbrówka”.
Zawarty w pytaniu tytuł gazety nie odmienia się przez przypadki, toteż tylko pierwszy człon tej nazwy należy pisać wielką literą, następnie spójnik i małą literą, ostatni wyraz również małą. Zgodnie z wyżej wymienionymi zasadami poprawny zapis powinien wyglądać następująco: „Komu i czemu?”.

Dominika Kocieniewska

 

Od 8 grudnia 2008 r. poprawna postać ortograficzna tego tytułu to „Komu i Czemu?”.
Tego dnia decyzją Rady Języka Polskiego przestała obowiązywać w polskiej ortografii zasada uzależniająca użycie dużych liter w tytułach czasopism od odmienności bądź nieodmienności tych nazw, tzn. pisownia tytułów odmiennych i nieodmiennych została ujednolicona. Po tej zmianie również w tych tytułach czasopism, które się nie odmieniają, wielką literą piszemy wszystkie wyrazy wchodzące w ich skład, ale z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw. A zatem w tytule „Komu i Czemu?” małą literą piszemy tylko spójnik „i”.

ERC

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisywać wyraz „ogród” w połączeniach OGRÓD OLIWNY i OGRÓD GETSEMANI?

Nazwy Ogród Oliwnyogród Getsemani, a także ogrojecogrójec odnoszą się do miejsca na stoku Góry Oliwnej, w którym Jezus modlił się przed pojmaniem. W tamtych czasach to miejsce znajdowało się po drugiej stronie doliny potoku Cedron i było oddalone o jeden kilometr od wschodniego odcinka murów obronnych Jerozolimy, który przylegał do świątyni. Całe wzgórze zwane Górą Oliwną porastał gęsty gaj oliwny.
W V wydaniu Biblii Tysiąclecia nazwa Getsemani (greckie Gethsemani od hebrajskiego gat ‘prasa’ i szemany ‘oliwa’, czyli „prasa do tłoczenia oliwy”, „tłocznia oliwy” – zobacz Xavier Leon-Dufour, Słownik Nowego Testamentu, Poznań 1981) występuje w Ewangeliach wg św. Mateusza (26,36: „Wtedy poszedł Jezus z nimi do ogrodu, zwanego Getsemani…”) i św. Marka (14,32: „A kiedy przyszli do ogrodu zwanego Getsemani…”). Nazwa zaś Ogród Oliwny była używana w tradycyjnym polskim języku religijnym, np. ks. Eugeniusz Dąbrowski w swoim tłumaczeniu Nowego Testamentu z lat 40. XX w. opowiadanie o pojmaniu w Ewangelii wg św. Mateusza (26,30 i nast.) opatrzył tytułem W Ogrodzie Oliwnym, a jedna z pieśni pasyjnych rozpoczyna się wersem: „Ogrodzie Oliwny, widok w tobie dziwny…” .
Powyższe zapisy analizowanych wyrażeń pokazują ich poprawną grafię. Trzeba jednak uzasadnić, dlaczego ma ona taką właśnie postać. Ogród należy do grupy wyrazów, które jeśli stoją na początku nazwy wielowyrazowej, powinny być zapisane małą literą wtedy, gdy są nazwami gatunkowymi (np. ulica, aleja, park, cmentarz – zobacz Zasady pisowni i interpunkcjiNowym słowniku ortograficznym PWN, s. XL), tzn. gdy nazywają byty będące rzeczywiście ulicą, aleją, bramą, parkiem, cmentarzem, ogrodem itd. Jeżeli jednak te wyrazy są nazwami obiektów nieprzynależących w istocie do danego gatunku – np. Pałac Staszica i Ogród Saski w Warszawie nie są pałacem i ogrodem, a Tatrzański Park Narodowy parkiem – piszemy je dużą literą jako wchodzące w skład ścisłej nazwy własnej. Ogród Oliwny nie był naprawdę ogrodem. Ksiądz Jakub Wujek określił to miejsce w swoim tłumaczeniu Biblii jako folwark, idąc za Wulgatą, w której św. Hieronim użył wyrazu praedium, tzn. „posiadłość ziemska, grunt”.
Inaczej sprawa ma się z wyrażeniem ogród Getsemani. Tu ścisłą nazwą własną jest jedynie Getsemani, a ogród odczuwamy jako składnik niekonieczny. Możemy go pominąć bez szkody dla rozumienia i dlatego powinniśmy zapisywać go małą literą. Taką pisownię uzasadnia się również przepisem nakazującym w dwuczłonowych nazwach własnych, w których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, pierwszy człon (np. góra, nizina, półwysep itp.) postrzegać jako wyraz pospolity i pisać go małą literą, drugi zaś – wielką.
Na koniec warto się przyjrzeć pisowni wyrazów ogrojecogrójec. W słownikach są one traktowane jako wyrazy pospolite i zapisywane małymi literami. Należy jednak dopuścić ich pisownię wielkimi literami (Ogrojec, Ogrójec), gdy ze względu na uczucia religijne chce się podkreślić ważność miejsca i wydarzeń, które w nim się działy.

Piotr Doroszewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Planujemy wydawać dwumiesięcznik DO RZECZY. Jak należy poprawnie zapisywać ten tytuł?

Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego podaje następującą regułę: wielką literą zapisuje się wszystkie człony tytułów czasopism, cykli wydawniczych, nazwy wydawnictw seryjnych (oprócz spójników i przyimków znajdujących się wewnątrz tytułów/nazw) wtedy, gdy te tytuły czy nazwy odmieniają się, np. „Gazeta Wyborcza”, bo: nie ma „Gazety Wyborczej”. Jeżeli natomiast tytuły czasopism, cykli wydawniczych, nazwy wydawnictw seryjnych nie odmieniają się, wtedy wielką literą zapisuje się tylko pierwszy człon takiego tytułu bądź nazwy, np. „Po prostu”, bo: nie ma „Po prostu”.
Edward Polański regułę tę potwierdza w swoim artykule Reformy ortografii polskiej – wczoraj, dziś, jutro, poświęconym między innymi problemowi pisowni wielką i małą literą. Tytuł planowanego przez Państwa dwumiesięcznika jest nieodmienny. Wielką literą powinien być zatem zapisany tylko pierwszy jego człon: „Do rzeczy”, bo: nie ma „Do rzeczy”.

Kamila Piskunowicz

 

Od 8 grudnia 2008 r. poprawna postać ortograficzna tego tytułu to „Do Rzeczy”.
Tego dnia decyzją Rady Języka Polskiego przestała obowiązywać w polskiej ortografii zasada uzależniająca użycie dużych liter w tytułach czasopism od odmienności bądź nieodmienności tych nazw, tzn. pisownia tytułów odmiennych i nieodmiennych została ujednolicona. Po tej zmianie również w tych tytułach czasopism, które się nie odmieniają, wielką literą piszemy wszystkie wyrazy wchodzące w ich skład, ale z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw. A zatem w tytule „Do Rzeczy” oba wyrazy piszemy dużymi literami.

ERC

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Która forma jest poprawna: „instruktor fitness” czy „instruktor Fitness”, „zajęcia fitness”, „zajęcia fitnessowe” czy „zajęcia z fitness”, „klub fitness” czy „klub fitnessowy”?

Rzeczownik fitness należy zapisywać małą literą, ponieważ nie jest on nazwą własną.
Wyraz ten odmieniamy, ponieważ nie ma problemów z odmienianiem go według reguł polskiej deklinacji męskiej, np. stres – stresu, dres – dresu itd. Dlatego warto polecić formy: instruktor, trener fitnessu, zajęcia z fitnessu (forma pisana bez apostrofu przed końcówką).
Połączenie klub fitness jest kalką angielskiego fitness club, lepiej zatem używać określeń klub fitnessu lub klub fitnessowy.
Polecam też wyrażenie zajęcia fitnessowe, bo przymiotnik ten został utworzony poprawnie.

Kamila Rutkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 5. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak powinno się zapisywać wyrażenie OFICER WOJSKA POLSKIEGO?

Rzeczownik OFICER należy do nazw godności. Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego podaje, że nazwy takie zapisujemy małą literą.
Zapis wyrażenia WOJSKO POLSKIE jest nieco bardziej skomplikowany. Jeśli odnosi się ono do zorganizowanej i uzbrojonej nazwy ludzi gotowych do obrony kraju, oddziału żołnierzy czy obowiązkowej służby wojskowej obywateli, to należy je pisać małymi literami (wojsko polskie). Jeśli używamy go w znaczeniu ogólnej nazwy sił militarnych, które stanowią formacje zbrojne państwa polskiego, wtedy stosujemy wielkie litery (Wojsko Polskie).
Oficer jest stopniem w hierarchii w polskich siłach zbrojnych, czyli w Wojsku Polskim. Prawidłowy zapis wyrażenia będzie miał zatem następującą postać: oficer Wojska Polskiego.

Anna Ceszke

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 3. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać wyrażenia POWIAT ZIEMSKI KARTUSKI, POWIAT GRODZKI GDAŃSKI: małymi czy dużymi literami?

Powyższe wyrażenia piszemy małą literą, ponieważ są to nazwy okręgów administracyjnych, a w świetle polskich przepisów ortograficznych nazwy okręgów administracyjnych współczesnych i historycznych, wyodrębnionych w strukturach kościelnych i państwowych, piszemy małą literą, np. województwo mazowieckie, gmina warszawska, powiat przemyski, ziemia dobrzyńska, ziemia łęczycka, marchia brandenburska, archidiecezja gnieźnieńska, diecezja poznańska.
Ściślej: jeżeli nazwa jednostki administracyjnej ma charakter przymiotnikowy, to małą literą pisze się oba człony, np. okręg wielkopolski, województwo olsztyńskie, powiat kaliski, powiat nowotomyski, natomiast w połączeniach typu miasto Ełk czy gmina Morąg małą literą piszemy nazwy identyfikujące, tzn. wyrazy miasto, gmina, powiat lub województwo.
Ponieważ w podanych wyrażeniach określenia wyrazu powiat są przymiotnikami, piszemy: powiat ziemski kartuskipowiat grodzki gdański.

Aleksandra Węgrzyn

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 3. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Proszę o wymienienie sytuacji, w których przymiotnik „pomorski” należy zapisywać dużą literą.

Zgodnie z zasadami dotyczącymi użycia wielkiej litery, zamieszczonymi w Nowym słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego (Warszawa 2000), przymiotnik pomorski zapisujemy dużą literą, gdy:

  • pełni funkcję nazwiska, np. Jerzy Pomorski;
  • jest on jednym z wyrazów wchodzących w skład nazwy czasopisma, np. Pomorski Kurier Nieruchomości, Gazeta Pomorska;
  • wchodzi w skład nazwy własnej, np. Kamień Pomorski, Kalisz Pomorski;
  • wchodzi w skład nazw indywidualnych (jednostkowych) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, np. Pomorski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia, Pomorski Związek Piłki Nożnej, Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Akademia Pomorska, Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa, Pomorska Spółka Gazownictwa.

Natomiast małą literą zapisujemy przymiotnik pomorski, gdy stanowi część nazwy okręgu administracyjnego (współczesnego lub historycznego), np. województwo pomorskie (też województwo zachodniopomorskiewojewództwo kujawsko-pomorskie).
Oprócz przymiotnika pomorski istnieje też jednak w polszczyźnie rzeczownik Pomorskie ‘region pomorski’. Jest to nazwa własna, zapisujemy ją więc dużą literą. Rzeczownik ten poznajemy w tekstach po tym, że nie towarzyszy mu – jak przymiotnikowi – określający go rzeczownik, pozostający z nim w związku zgody, np. w Pomorskiem, ale: w województwie pomorskim; mieszkańcy Pomorskiego, ale: mieszkańcy województwa lubelskiego i pomorskiego.

Katarzyna Kolasa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 3. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Grudzień 2020 - 17:23; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką literą należy zapisywać nazwy sakramentów: wielką czy małą?

Reguła dotycząca pisowni nazw sakramentów dopuszcza stosowanie liter wielkich, a także małych. Ze względów osobistych, uczuciowych możemy użyć litery wielkiej, pisząc: Pokuta, Pierwsza Komunia Święta. Zazwyczaj jednak nazwy sakramentów zapisujemy literą małą: chrzest, komunia, pokuta.

Maciej Swerpel

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 3. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką literą należy pisać nazwę mieszkańców Wrzeszcza: „Wrzeszczanie” czy „wrzeszczanie”?

Poprawną formą nazwy mieszkańca dzielnicy Gdańska noszącej nazwę Wrzeszcz jest wrzeszczanin (w liczbie mnogiej wrzeszczanie). Jak bowiem podaje Słownik poprawnej polszczyzny PWN z 2004 roku, małą literą należy pisać nazwy mieszkańców miast, wsi, osad, osiedli i dzielnic miejskich, np.: łodzianin (od Łódź), maciejowiczanin (od Maciejowice), oksywiak (od Oksywie), mokotowianin (od Mokotów), natomiast wielką literą piszemy nazwy mieszkańców planet, kontynentów, krajów, krain historycznych, prowincji i dzielnic kraju, np. Marsjanin (od Mars), Australijczyk (od Australia), Bułgar (od Bułgaria), Alzatczyk (od Alzacja), Bawar (od Bawaria), Ślązak (od Śląsk).

Aleksandra Warecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 3. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażeń WĘZEŁ KLINICZNA i WĘZEŁ UNII EUROPEJSKIEJ?

Ponieważ wyrażenia te są nazwami własnymi nazw obiektów miejskich zwanych węzłami komunikacyjnymi, ich pierwszy człon występuje w funkcji nazwy gatunkowej (wyrazu pospolitego), powinien więc być zapisany małą literą. Pozostałe człony wymienionych nazw są wyrazami samodzielnymi, piszemy je więc od dużych liter. A zatem: węzeł Kliniczna, węzeł Unii Europejskiej.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Który zapis jest poprawny: „eurorynek” („Eurorynek”), „euro-rynek” („Euro-rynek”) czy „euro rynek” („Euro rynek”)?

Poprawny jest zapis pierwszy, czyli eurorynek. Euro‑ jest cząstką pochodzącą od przymiotnika europejski, która jako pierwszy człon wyrazów złożonych wskazuje na ich związek z Europą, Europejczykami lub z Unią Europejską. A zatem eurorynek to po prostu rynek europejski.
Według zasad polskiej ortografii złożenia (czyli wyrazy, które zostały utworzone od co najmniej dwu wyrazów – a eurorynek pochodzi od przymiotnika euro<pejski> i rzeczownika rynek) powinny być zawsze pisane łącznie. W wyrazie pospolitym, o którym mowa, nie ma uzasadnienia dla użycia wielkiej litery. Analogicznie zapisywane są wyrazy euroentuzjasta, eurofundusz czy europrodukt.

Anna Laskowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać nazwy kościołów, np. KOŚCIÓŁ ŚW. JANA?

Do zapisywania nazw kościołów stosujemy reguły dotyczące użycia dużych i małych liter w wielowyrazowych nazwach obiektów miejskich. Nakazują one pisać dużą literą wszystkie człony tych nazw z wyjątkiem: 1) pierwszych członów takich nazw, gdy są one nazwami gatunkowymi (wyrazami pospolitymi), 2) wyrazów niesamodzielnych, czyli spójników, przyimków i wyrażeń typu imienia, pod wezwaniem, do spraw, na rzecz. Ponadto w nazwach kościołów pojawia się często przymiotnik święty, należy więc w nich często stosować regułę dotyczącą zapisywania w nazwach wielowyrazowych skrótów wyrazów samodzielnych: skróty te piszemy od małej litery nawet wówczas, gdy ich pełne formy powinniśmy zapisywać w danym wyrażeniu dużą literą. Wymienioną w pytaniu nazwę zapiszemy zatem następująco: kościół Świętego Jana lub kościół św. Jana.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami zapisywać wyrażenie KLASZTOR NORBERTANEK W CZARNOWĄSACH?

Zgodnie z ustaleniami Rady Języka Polskiego z lat 1992–1998 istnieją dwie możliwości poprawnego zapisania tego wyrażenia.
Pierwsza z nich dopuszcza ze względów graficznych zapis całych wyrazów wielkimi literami. Jeśli jest to napis na murze informujący, że właśnie w tym budynku znajduje się KLASZTOR NORBERTANEK W CZARNOWĄSACH, jest to jak najbardziej zapis poprawny. W ten sam sposób zapiszemy to wyrażenie na tablicy informującej, że tenże klasztor znajduje się w odległości np. 100 metrów.
Zazwyczaj jednak o wyborze małej lub wielkiej litery decyduje kryterium znaczeniowe. Wyraz klasztor jest nazwą gatunkową, oznacza on po prostu rodzaj budynku, który pełni określoną funkcję, dlatego zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy samodzielne stanowiące składniki tego wyrażenia wielką, podobnie jak w nazwach: klasztor Kamedułów, ulica Jana Pawła II, plac Zbawiciela czy kościół św. Katarzyny. Tak zapiszemy to wyrażenie na przykład w zdaniu: Jutro pojadę do klasztoru Norbertanek w Czarnowąsach.

Marcin Szymański

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać przymiotnik utworzony od rzeczownika „Mojżesz” w połączeniu z rzeczownikiem „wyznanie”: „wyznanie Mojżeszowe” czy „wyznanie mojżeszowe”?

Pisownia przymiotników pochodzących od nazw własnych znanych osób uzależniona jest od znaczenia tych przymiotników. Jeżeli mają one charakter dzierżawczy, a zatem odpowiadają na pytanie czyj?, piszemy je wielką literą, np. dramat Szekspirowski w znaczeniu ‘dramat Szekspira’, utwór Mickiewiczowski w znaczeniu ‘utwór Mickiewicza’. Jeżeli natomiast mamy do czynienia z przymiotnikiem jakościowym, charakteryzującym cechę określanego obiektu ze względu na osobę, a więc odpowiadającym na pytania: jaki?, który?, przymiotnik ten piszemy małą literą, np. wieczór mickiewiczowski w znaczeniu ‘wieczór poezji Mickiewicza’, dramat szekspirowski w znaczeniu ‘dramat o cechach nawiązujących do dramatów Szekspira’.
Z tej zasady ortograficznej wynika pisownia wyrazów mojżeszowyMojżeszowy. Wyznanie Mojżeszowe byłoby wyznaniem konkretnej osoby – Mojżesza, jeśli zaś mamy na myśli znaczenie ‘religia żydowska’, przymiotnik należy zapisać małą literą: wyznanie mojżeszowe.

Ewa Badyda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Niedawno znalazłem w Internecie słowo „Eurosylwester” w znaczeniu ‘noc, w czasie której wprowadzono euro’. Interesuje mnie, czy zostało ono zapisane poprawnie.

Zapis łączny jest zapisem poprawnym. Rzeczownik ten jest bowiem złożeniem, czyli wyrazem, który powstał w wyniku połączenia rzeczowników eurosylwester, a zgodnie z polskimi regułami ortograficznymi wszystkie złożenia rzeczownikowe, czyli słowa pochodzące od dwóch odrębnych wyrazów, zapisujemy łącznie.
Myślę jednak, że bezzasadne jest w tym przypadku użycie wielkiej litery. Zarówno bowiem słowo sylwester w znaczeniu ‘noc z 31 grudnia na 1 stycznia’, jak i rzeczownik euro, od którego pochodzi pierwszy człon tego złożenia, zapisujemy małymi literami (dla pisowni wyrazu eurosylwester decydujące znaczenie ma oczywiście pisownia wyrazu sylwester).
W związku z tym zapisem poprawnym jest eurosylwester.

Monika Watkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazw gdańskich parków: PARK AKADEMICKI, PARK ORUŃSKI, PARK BRZEŹNIEŃSKI IM. JANA JERZEGO HAFFNERA i PARK OLIWSKI IM. ADAMA MICKIEWICZA?

Poprawne zapisy tych wyrażeń to park Akademicki, park Oruński, park Brzeźnieński im. Jana Jerzego Haffnera (lub park Brzeźnieński imienia Jana Jerzego Haffnera) i park Oliwski im. Adama Mickiewicza (lub park Oliwski imienia Adama Mickiewicza). Nazwy własne parków należą do nazw obiektów miejskich (podobnie jak nazwy ulic, alei, placów, mostów, cmentarzy, kościołów, pałaców i innych budowli miejskich), a w nazwach tego typu pierwszy wyraz – jeśli jest to wyraz typu ulica, aleja, plac, most, cmentarz, kościół itp. – piszemy małą literą. Natomiast wyraz imienia w nazwach tych parków – podobnie jak w nazwach szkół, muzeów i innych instytucji – nie jest wyrazem samodzielnym (pełni funkcję przyimka), a takie wyrazy w wielowyrazowych nazwach własnych wszystkich typów zapisujemy od małej litery (podobnie jak wyrażenia pod wezwaniem, do spraw, na rzecz itp.), niezależnie od tego, czy piszemy je w całości (np. park Brzeźnieński imienia Jana Jerzego Haffnera), czy w skrócie (np. park Brzeźnieński im. Jana Jerzego Haffnera). Oczywiście, jeśli wyraz imienia występuje w nazwie własnej jako wyraz samodzielny, piszemy go dużą literą, np. kościół pw. Imienia Najświętszej Maryi Panny.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaki jest poprawny zapis nazwy ulicy: „3 Maja”, „3 maja” czy „3-go Maja”, „3-go maja”. A jak należy zapisywać nazwę ULICA KONSTYTUCJI 3 MAJA lub 3-GO MAJA?

Forma trzeci, trzeciego jest formą liczebnika porządkowego od liczebnika głównego trzy. Zasady odmiany liczebników porządkowych są w języku polskim takie same jak przymiotników (z jednym wyjątkiem: formy męskoosobowe mogą przyjmować tylko wyrazy pierwsi, drudzy, trzeciczwarci).
W związku z tym, że nie mamy w polszczyźnie żadnych problemów z odmianą tych liczebników, reguła ortograficzna obowiązująca od 1936 r. mówi, że niepoprawne jest dopisywanie końcówek fleksyjnych po cyfrach rzymskich i arabskich oznaczających takie liczebniki. Zatem nie dodaje się końcówki przypadka lub końcowej części wyrazu do liczebnika pisanego cyfrą. Jan Miodek w Słowniku Ojczyzny Polszczyzny stwierdza wyraźnie, że formy typu 3-go maja są niepoprawne i określa je jako cyfrowo-literowe hybrydy (łac. hybrida ‘mieszaniec’).
Zgodnie z zasadą, że w nazwach ulic piszemy wielką literą wszystkie wchodzące w ich skład wszystkie wyrazy samodzielne (z wyjątkiem samego wyrazu ulica), poprawny zapis podanych nazw ulic jest następujący: ulica 3 Maja (lub w skrócie ul. 3 Maja) i ulica Konstytucji 3 Maja (lub w skrócie ul. 3 Konstytucji Maja).

Kinga Ferenc

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy w listach zaimek „nasz” w znaczeniu ‘mój i twój’ należy pisać wielką literą?

Zasada grzecznościowa mówi, że w listach wyrazy Twój, Wasz i inne zwroty kierowane do odbiorcy należy pisać dużą literą. Zaimek mój jako odnoszący się do nadawcy piszemy oczywiście małą literą. A co z zaimkiem nasz? Znaczy on przecież tyle co ‘mój i czyjś jeszcze’, ale czasami jest to ‘mój i nie twój’, a czasami ‘mój i twój’. Czy w związku z tą różnicą znaczeń należy w listach różnicować pisownię tego zaimka (np. Na koniec nasza rodzina pozdrawia Waszą rodzinę, wspominając Nasze wspólne ubiegłoroczne wakacje)?

Na zasadę grzecznościowego użycia wielkiej litery w korespondencji można patrzeć jako na zasadę umożliwiającą ukazanie opozycji między własną osobą, o której mówi się ze skromnością, wykorzystując małą literę, a pozostałymi osobami, o których mówi się z szacunkiem, używając wielkiej litery. Zapis Nasz w znaczeniu ‘mój i Twój’, motywowany wyrażaniem szacunku dla odbiorcy, oznaczałby jednocześnie rezygnację nadawcy z bycia skromnym. Z tego względu za właściwy należy uznać zapis nasz (oraz my) wyłącznie małą literą, niezależnie od odniesienia.

Sylwia Rzedzicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką literą zapisać wyraz HALLOWEENKI jako nazwę imprezy halloweenowej?

Halloweenki to derywat rzeczownikowy od rzeczownika Halloween, nazwy święta obchodzonego w wielu krajach kultury chrześcijańskiej nocą 31 października, czyli przed dniem Wszystkich Świętych. Halloween w naszym kraju stało się popularne pod koniec lat 90.
Halloweenki to niezbyt często używana nazwa zwyczaju związanego z tym świętem, maskarady odnoszącej się do świata zmarłych. Rzeczownik ten został utworzony poprzez dodanie do tematu rzeczownika podstawowego sufiksu ‑ki, zapewne analogicznie do wcześniej powstałego rzeczownika walentynki. Nazwa halloweenki występuje także jako określenie potrawy halloweenowej.
Zgodnie z obowiązującymi zasadami pisowni, podanymi w regułach szczegółowych Słownika ortograficznego PWN, wyraz Halloween powinniśmy zapisywać dużymi literami, ponieważ nazwy dni świątecznych w odróżnieniu od ich nazw opisowych piszemy w języku polskim wielką literą, np. Nowy Rok, Boże Narodzenie, Gwiazdka, Wniebowzięcie, Wielkanoc, Niedziela Wielkanocna, Wielki Czwartek, Wielki Tydzień, Boże Ciało, Zaduszki, Wszystkich Świętych, Zielone Świątki, Epifania, 3 Maja, Dzień Matki.
Natomiast nazwy obrzędów, zabaw i zwyczajów zapisujemy w polszczyźnie małą literą, np. andrzejki, mikołajki, dożynki, dyngus, gaik, kupała, oczepiny, turoń, walentynki, zaręczyny. Zgodnie z tą regułą halloweenki jako nazwę imprezy halloweenowej zapiszemy małą literą. Z takim przede wszystkim zapisem spotykamy tego wyrazu się też w Internecie.
Oczywiście, rzeczownik halloweenki piszemy od małej litery jako również nazwę potrawy.

Izabela Śliwowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy PARK KULTURY I ROZRYWKI „GRODZISKO”?

W wyrażeniu Park Kultury i Rozrywki „Grodzisko” wyraz park nie występuje w swoim podstawowym znaczeniu ‘miejsce z alejkami i drzewami itp.’, lecz w znaczeniu (przenośnym) ‘miejsce, w którym można skorzystać z różnych form rozrywki’, należy zatem w stosunku do tego wyrażenia zastosować te same przepisy, które decydują o pisowni nazwy Pałac Kultury i Nauki, a więc wszystkie wyrazy wchodzące w skład takiej nazwy własnej, z wyjątkiem spójnika i, powinny być pisane od dużej litery.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisać wyrażenie ADWENTYSTA DNIA SIÓDMEGO?

Według Słownika współczesnego języka polskiego pod redakcją Bolesława Dunaja wyraz adwentysta oznacza członka jednej z wspólnot protestanckich, czyli Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego; adwentyści świętują sobotę i głoszą bliskie powtórne przyjście Chrystusa. Nazwy wyznawców religii poprawnie piszemy w języku polskim małą literą np. chrześcijanin, muzułmanin, żyd. Nie ulega zatem wątpliwości, że również rzeczownik adwentysta zapisujemy małą literą.
Pewne wątpliwości może natomiast rodzić pisownia wyrażenia DNIA SIÓDMEGO. Jeśli wyrażenie to wchodzi w skład nazwy własnej oficjalnie zarejestrowanej instytucji kościelnej, piszemy je oczywiście wielkimi literami: Dnia Siódmego. Napiszemy zatem Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, a nawet – w tym samym znaczeniu – Adwentyści Dnia Siódmego. Jednak określenie wyznawcy religii jest nazwą pospolitą, a wyrażenie określające święty dla wyznawców dzień tygodnia jest częścią tej nazwy. Dlatego też wszystkie człony wyrażenia nazywającego wyznawcę religii piszemy małą literą. Poprawnie piszemy więc adwentysta dnia siódmego.

Grzegorz Kolesiński

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisywać zaimek „swój” w znaczeniu ‘twój’ (np. „Pozdrów swoich rodziców” czy „Pozdrów Swoich rodziców”)?

Zaimek swój w listach bądź różnych pismach niezależnie od odniesienia zapisuje się małą literą. W przytoczonym jako przykład zdaniu możliwe jest natomiast grzecznościowe użycie wielkiej litery przy rzeczowniku odnoszącym się do osób trzecich, zwłaszcza bliskich odbiorcy (adresatowi listu): Pozdrów swoich Rodziców.

Sylwia Rzedzicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką literą należy zapisywać nazwy leków: wielką czy małą?

Reguła dotycząca pisowni nazw wyrobów przemysłowych, do których należą nazwy lekarstw, wymaga od nas rozróżniania nazw marek od nazw obiektów reprezentujących te marki. Nazwy marek, czyli nazwy typu wyrobu – jako nazwy własne – zapisujemy wielką literą. Natomiast dla nazwania konkretnych wyrobów przemysłowych, w tym leków, stosujemy małą literę.
Zgodnie z tą regułą piszemy zatem Na przeziębienie najlepsza jest Polopiryna, ale: Wziąłem dwie polopiryny (też Wziąłem polopirynę).

Maciej Swerpel

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia PARK PREZYDENTA RONALDA REAGANA?

Nazwę te możemy zapisać następująco: park Prezydenta Ronalda Reagana, park prez. Ronalda Reagana, a nawet park prez. R. Reagana (choć ten ostatni zapis jest najmniej elegancki). Najlepszy jest zapis pierwszy, gdyż skrót prez. jest wieloznaczny i odnosi się również do prezesa (wprawdzie Ronald Reagan to postać na tyle znana, że skrót nie spowoduje zapewne nieporozumień, ale zapis ze skrótem mógłby być np. źródłem żartów). Jeśli jednak decydujemy się na skrót prez., piszemy go od małej litery, podczas gdy pełną postać tego wyrazu piszemy dużą literą: Prezydenta (jest to bowiem wyraz samodzielny).

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Który zapis jest poprawny: „Afryka równikowa” czy „Afryka Równikowa”?

Nowy słownik ortograficzny PWN informuje, że wielką literą piszemy nazwy geograficzne: jezior, rzek, oceanów, gór, pustyń, wysp, kontynentów, państw, regionów i stanów. Podany przykład nie spełnia jednak wymogów tej reguły. AFRYKA RÓWNIKOWA nie jest wyróżniana jako odrębny region w ramach geografii politycznej i ekonomicznej, nazwa ta nie jest zapisywana na mapach ani w atlasach geograficznych. Przymiotnik równikowa pełni jedynie funkcję określenia położenia geograficznego, nie stanowi więc elementu nazwy, toteż w wyrażeniu AFRYKA RÓWNIKOWA użytym w znaczeniu geograficznym powinien być pisany od małej litery.
Jednak zdaniem badaczy kultur afrykańskich AFRYKA RÓWNIKOWA jest dość jednorodna pod względem etnicznym, w związku z czym stanowi obszar geograficzno-kulturowy. W publikacjach tych badaczy przymiotnik równikowa pisany jest wielką literą. Wynika to z przyjętej w Nowym słowniku ortograficznym zasady: „Wielką literą zapisujemy jednak nazwy obszarów geograficzno-kulturowych, np. Zachód, Europa Zachodnia”.
W codziennej praktyce w większości wypadków stosuje się zapis wielkimi literami, co znajduje swoje odzwierciedlenie w Internecie (zapis Afryka Równikowa występuje tu częściej).

Małgorzata Reiter

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy stosować wielkie litery w zapisie inskrypcji „BÓG, HONOR, OJCZYZNA”: „Bóg, Honor, Ojczyzna”, „Bóg, honor, Ojczyzna”, „Bóg, honor, ojczyzna”?

Ta inskrypcja widnieje na sztandarach Wojska Polskiego w Trzeciej Rzeczpospolitej, jest zatem dewizą, czyli zasadą kierującą naszym postępowaniem. Takie znaczenie miała od swego powstania w 1802 r., kiedy to Napoleon Bonaparte ustanowił odznaczenie Legii Honorowej z napisem „Honneur et Patrie”. Polska wersja tej dewizy pojawiła się w ustawie sejmowej z 1 sierpnia 1919 r., nakazującej, by na drugiej stronie sztandarów Wojska Polskiego umieszczać napis „Honor i ojczyzna”. Haftowano ten napis wielkimi literami łącznie ze spójnikiem. Taka postać dewizy na sztandarach obowiązywała do 15 października 1943 r. Po objęciu funkcji naczelnego wodza gen. Kazimierz Sosnkowski w rozkazie z taką datą zmodyfikował napis, nadając mu postać: „Bóg, honor, ojczyzna”. Nową dewizę wyhaftowano na ponad dwudziestu sztandarach w latach 1944–1945. I w takiej formie przywrócił ją sejm w 1993 r., określając znaki Wojska Polskiego.
Informację o tytułowej inskrypcji wraz z wzorem pisowni jednej z jej wersji: „Bóg, honor i ojczyzna” podaje tylko jeden z nowszych słowników, Praktyczny słownik języka polskiego pod red. Haliny Zgółkowej (pod hasłem „honor”), opatrując ją wyjaśnieniem, że są to „najwyższe wartości patriotyczne Polaków”. I taka pisownia powinna być stosowana, gdy chcemy wyrazić swój obiektywny, rzeczowy, nienacechowany uczuciowo stosunek do tej dewizy, podobnie jak do jej poprzedniej formy – „Honor i ojczyzna”, w której pisownia wyrazu „honor” wielką literą jest uzasadniona względami składniowymi. Napis ten jest wypowiedzeniem, a ściślej zawiadomieniem (jednym z rodzajów wypowiedzeń), więc powinno się go zaczynać od wielkiej litery.
Gdy jednak używamy tej dewizy jako napisu na sztandarze albo gdy chcemy podkreślić, że mówi ona o wartościach rzeczywiście dla Polaków najwyższych, wtedy powinniśmy zapisać wielkimi literami wszystkie trzy wyrazy: „Bóg, Honor, Ojczyzna”. Upoważnia nas do tego zwyczaj stosowania wielkich liter dla okazania komuś szacunku lub wyrażenia stosunku uczuciowego do osób i wartości.
Nie powinniśmy natomiast nadawać inskrypcji formy: „Bóg, honor, Ojczyzna”. Co prawda Nowy słownik ortograficzny PWN dopuszcza użycie wyrazu „ojczyzna” w formie podniosłej „Ojczyzna”, nie informując o możliwości użycia wielkiej litery przy zapisie wyrazu „honor”, ale zapisanie tego ostatniego wyrazu małą literą, a wyrazu „ojczyzna” wielką wskazywałoby, że honor jest niższą wartością niż ojczyzna. Tymczasem forma składniowa tego wypowiedzenia świadczy o tym, że trzy tworzące ją wyrazy są wobec siebie równorzędne (dlatego można tu wprowadzić lub usunąć spójnik „i”), co potwierdza znaczenie całej konstrukcji.

Piotr Doroszewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Który zapis jest poprawny: „mini spa”, „mini-spa”, „minispa”, „mini SPA”, „mini-SPA” czy „miniSPA”? Chodzi o wyraz pospolity, nie o nazwę własną.

Wyraz spa w polszczyźnie jest bardzo często wykorzystywany m.in. przez firmy kosmetyczne i turystyczne. Odnotowuje go np. Wielki słownik wyrazów obcych PWN pod redakcją Mirosława Bańki, podając następujące definicje: 1) ‘zabiegi pielęgnacyjne mające na celu nawilżenie i odżywienie skóry; także kosmetyki zawierające wodę mineralną służące do takich zabiegów’; 2) ‘ośrodek oferujący takie zabiegi’; 3)’wanna z hydromasażem’. Hasło zapisane jest w tym słowniku małymi literami (spa), ponieważ uznane zostało za wyraz pospolity. Pisownia taka związana jest z pochodzeniem tego słowa w polszczyźnie, o którym pisała m.in. Dorota Kopczyńska w artykule pt. „Spa – wanna, zabieg, ośrodek, hotel czy filozofia?” (zob.). Wyraz ten najprawdopodobniej jest zapożyczeniem angielskiego rzeczownika pospolitego spa, oznaczającego m.in. miejscowość kuracyjną, a pochodzącego od nazwy znanego z leczniczych źródeł miasta Spa w Belgii. Współcześnie słowo spa bywa również wiązane z łacińskim wyrażeniem sanitas per aquam ‘zdrowie przez wodę’ (spotyka się też wersje z sanussalus na pierwszym miejscu, co jednak nie zmienia sensu hasła), które nawiązuje do znaczenia tego wyrazu, ale nie ma nic wspólnego z jego pochodzeniem.
Przedrostek mini-, podobnie jak wszystkie przedrostki rodzime i obce, piszemy w polszczyźnie łącznie z wyrazami pospolitymi (por. Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, reguła 148). Dlatego poprawnym zapisem jest forma minispa. Zdarza się jednak, że m.in. specjaliści od reklam, pracownicy firm kosmetycznych czy turystycznych stosują pisownię tego słowa wielkimi literami, np. terapia SPA, zabiegi SPA, tak jakby chodziło o skrótowiec od nazwy własnej, np. PAN, PCK. Przyjmując tę nieuzasadnioną pochodzeniem wyrazu spa pisownię, traktując ją np. jako zabieg marketingowy, należałoby stosować zapis mini-SPA, ponieważ jeśli po przedrostkach, które z wyrazami pospolitymi pisane są łącznie, występuje wyraz pisany wielką literą, to w jego zapisie stosuje się łącznik, np. anty-Platon, arcy-Europejczyk (por. Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, reguła 183).

Beata Byczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazw gdańskich placów: PLAC KSIĘDZA BRONISŁAWA KOMOROWSKIEGO, PLAC KSIĘDZA PRAŁATA JANA GUSTKIEWICZA, PLAC DOKTORA STEFANA MICHALAKA, PLAC BISKUPA EDWARDA O’ROURKE?

W nazwach tych, należących do wielowyrazowych nazw własnych obiektów miejskich, pierwszy wyraz piszemy małą literą, jest on tu bowiem nazwą gatunkową. Pozostałe wyrazy wchodzące w skład tych trzech nazw zapisujemy dużymi literami, jeśli używamy ich w pełnej postaci, są to bowiem wyrazy samodzielne znaczeniowo. Jeśli natomiast wyrazy ksiądz prałat, doktorbiskup zapiszemy w skrócie, skróty te powinniśmy pisać małą literą. Pierwsze dwie nazwy możemy zatem zapisać tak: plac Księdza Prałata Jana Gustkiewicza albo plac ks. prał. Jana Gustkiewicza; plac Księdza Bronisława Komorowskiego albo plac ks. Bronisława Komorowskiego. W wypadku dwu ostatnich nazw, jeśli zdecydujemy się na użycie skrótów od form doktorabiskupa, musimy jeszcze podjąć decyzję co do wyboru postaci tych skrótów: dr. lub dra, bp. lub bpa. Problemu tego nie sprawiają skróty form mianownikowych tych wyrazów, gdyż kończą się one ostatnią literą danego wyrazu: drbp (bez kropek na końcu). W formach przypadków zależnych musimy jednak pamiętać o uwzględnieniu w zapisie skrótu również odpowiedniej końcówki fleksyjnej: albo do przyjętego skrótu formy mianownika dopisujemy końcówkę i nie stawiamy po nim kropki (dra, bpa), albo stosujemy tylko skrót formy mianownika, ale stawiamy po nim kropkę (dr. = doktora, doktorem, doktorowi itp., bp. = biskupa, biskupem, biskupowi itp.). Piszemy zatem: plac Doktora Stefana Michalaka, plac dra Stefana Michalaka lub plac dr. Stefana Michalaka; plac Biskupa Edwarda O’Rourke, plac bpa Edwarda O’Rourke lub plac bp. Edwarda O’Rourke. Ponadto, jeśli zastosujemy skróty tytułów przynależnych tym osobom, możemy również zastosować w zapisie inicjały ich imion.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka obowiązuje zasada przy przenoszeniu nazw między językami – czy kwestie wielkich i małych liter dostosowujemy do języka, do którego przenosimy, czy pozostawiamy je bez zmian, jeśli istnieją różnice? Chodzi mi o nazwę „Crvena zvezda”.

Ani zapis Crvena Zvezda, ani Crvena zvezda nie jest błędem. Ważne, by w ramach tekstu konsekwentnie trzymać się jednego zapisu.
Zapis wielkimi literami jest bardziej popularny, ponieważ jest on zgodny z polską normą, więc dla Polaków łatwiej przyswajalny. Jednym z powodów takiej sytuacji jest też to, że w tekstach angielskich, z których polscy dziennikarze korzystają znacznie częściej niż z serbskich, nazwa ta jest bardzo często tłumaczona na Red Star i zapisywana wielkimi literami.
Nazw własnych zgodnie z polskimi normami się nie przekłada – nie ingeruje się też w ich ortografię, więc teoretycznie bardziej poprawna wydaje się pisownia drugiego członu nazwy małą literą, jak nakazują zasady ortografii serbskiej. Mamy zatem w języku poslkim Bayern Monachium – a nie Bawarię Monachium – i Manchestrer United – a nie Zjednoczonych Manchester, choć wśród polskich klubów możemy znaleźć choćby Zjednoczonych Rychwal czy Mazowsze Grójec.

Łukasz Bieszke

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia ALEJA RZECZYPOSPOLITEJ (chodzi o duże i małe litery)? A może nazwa ta powinna mieć postać ALEJA RZECZPOSPOLITEJ?

W nazwie tej alei pierwszy wyraz piszemy małą literą, bo pełni on w tym wyrażeniu funkcję gatunkową (jest nazwą typu tej ulicy), a drugi wyraz – dużą literą, bo jest właściwą nazwą własną. Nazwa ta powinna więc być zapisywana tak: aleja Rzeczypospolitej. Członu Rzeczypospolitej nie należy zamieniać na Rzeczpospolitej, mimo że ta druga forma odmiany zrostu Rzeczpospolita została niedawno uznana za dopuszczalną. Forma Rzeczypospolitej jest jednak nadal formą elegantszą, bo bardziej tradycyjną, skoro zatem władze miejskie zdecydowały się wyróżnić tę ulicę mianem alei, nie powinny łączyć tego rzeczownika z formą fleksyjną Rzeczpospolitej, którą można uznać za formę potoczną.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Który zapis jest poprawny: „msza święta” czy „Msza Święta”?

Zgodnie z ustaleniami Rady Języka Polskiego dotyczącymi zasad pisowni słownictwa religijnego nazwy nabożeństw piszemy małą literą, np. liturgia, suma, droga krzyżowa. Wielka litera może natomiast pojawiać się w nazwach nabożeństw w tekstach religijnych. Ponieważ msza święta jest najważniejszym nabożeństwem, stosowanie dużej litery przy zapisywaniu tego wyrażenia jest w tych tekstach zalecane. W tekstach religijnych piszemy zatem Msza Święta.

Izabela Kosowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia RONDO IM. ŚWIĘTEGO JANA DE LA SALLE?

Wyrażenie to jest nazwą własną obiektu miejskiego, a w wielowyrazowych nazwach tego typu pierwszy wyraz, jeśli występuje w znaczeniu gatunkowym, zapisujemy małą literą, natomiast wszystkie pozostałe wyrazy samodzielne użyte w pełnej postaci – piszemy dużymi literami. Zgodnie z tą regułą piszemy rondo im. Świętego Jana de la Salle, gdyż dela nie są wyrazami samodzielnymi. Możemy również zastosować tu konwencjonalny skrót św., a wówczas poprawny zapis tego wyrażenia przybierze postać: rondo im. św. Jana de la Salle. W zapisie tej nazwy nie powinniśmy natomiast raczej używać inicjału imienia, w odniesieniu do świętych nie wytworzył się bowiem taki zwyczaj.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

W pewnym tekście reklamowym zabawce tamagotchi zostały nadane nazwy „Cyber-Kurczę” i „Cyber Kurczę”, a także „Cyber-Kurczak” i „Cyber Kurczak”. Która wersja ortograficzna jest poprawna?

Poprawny zapis to cyberkurczęcyberkurczak. Cząstka cyber jest w języku polskim pierwszym członem wyrazów złożonych wskazującym na ich związek z informatyką. Słowo cyber w polszczyźnie nie występuje, można jednak tę cząstkę interpretować jako powstałą od przymiotnika cybernetyczny. W związku z tym derywaty słowotwórcze zaczynające się od cyber‑ należy interpretować jako wyrazy złożone.
W języku polskim wszystkie rzeczowniki złożone, których człony są wyrazami pospolitymi, pisze się łącznie, np. europoseł (od posełeuro<pejski>), biopaliwa (od bio<logiczny>paliwa), infolinia (od info<rmacyjny>linia), a zatem łącznie piszemy też złożenia z cząstką cyber‑, np. cyberprzestrzeń, cybersmok, cyberzwierzątko. Tak napiszemy również wyrazy cyberkurczęcyberkurczak, gdyż – podobnie jak wyraz tamagotchi – nie są one nazwami własnymi, lecz wyrazami pospolitymi nazywającymi rodzaj zabawki.

Justyna Błaszczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy gdańskiego parku: PARK MI(L))EN(N)IUM GDAŃSKA, tj. które wyrazy pisać tu od dużej litery i jak zapisać środkowy wyraz: z dwiema literami „l” i „n” czy z pojedynczymi literami „l” i „n”?

Nazwę tego parku można zapisać dwojako: albo park Millennium Gdańska, albo park Milenium Gdańska. W nazwach własnych obiektów miejskich, do których należą parki, małą literą zapisujemy tylko pierwsze wyrazy, i to tylko wtedy, gdy występują one w znaczeniu gatunkowym. Ponieważ wyraz park występuje w tej nazwie w takim znaczeniu, zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy piszemy dużymi literami. Natomiast zapożyczony z łaciny wyraz millennium ma w języku polskim co najmniej dwie poprawne formy ortograficzne: oryginalną, przejętą z łaciny: millennium, i w pełni spolszczoną: milenium. W niektórych źródłach można też spotkać (rzadszą) postać millenium, nie zasługuje ona jednak na aprobatę ze względu na brak konsekwencji w sposobie spolszczenia tego wyrazu.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia SKWER IM. HARCERZY POLSKICH W BYŁYM WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU?

Ponieważ nazwa ta należy do wielowyrazowych nazw własnych obiektów miejskich, małą literą zapisujemy w niej pierwszy wyraz, bo jest nim rzeczownik gatunkowy skwer, a z kolejnych wyrazów wchodzących w skład tej nazwy tylko wyrazy niesamodzielne: przyimek w oraz przyimek wtórny imienia (im.). Pozostałe wyrazy wchodzące w skład tej nazwy są wyrazami samodzielnymi, zapisujemy je zatem dużymi literami: skwer im. Harcerzy Polskich w Byłym Wolnym Mieście Gdańsku lub skwer imienia Harcerzy Polskich w Byłym Wolnym Mieście Gdańsku.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy ZAUŁEK ŚWIĘTEGO BARTŁOMIEJA?

Nazwę tę zapisujemy następująco: zaułek Świętego Bartłomieja lub zaułek św. Bartłomieja. Pierwszy człon tej nazwy piszemy małą literą, ponieważ w nazwach własnych obiektów miejskich, do których należą nazwy zaułków (podobnie jak nazwy ulic, rond, alei i innych ciągów komunikacyjnych), występujące na początku nazwy gatunkowe zapisujemy właśnie małą literą. Pozostałe wyrazy wchodzące w skład tego wyrażenia są właściwymi składnikami nazwy własnej, toteż piszemy je dużymi literami – chyba że przymiotnik święty zapiszemy w skrócie.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz