Sprawozdanie z działalności Pracowni Badań nad Perswazją Językową w latach 2020-23
-
Organizacja III Międzynarodowej konferencji naukowej „Mowa – Człowiek – Świat: Perswazja językowa w różnych dyskursach”, 13-14 maja 2021, w aplikacji MS Teams.
13-14 maja 2021 roku na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się III Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu „Mowa-Człowiek-Świat: perswazja językowa w rożnych dyskursach” zorganizowana przez Pracownię Badań nad Perswazją Językową. Ze względu na warunki pandemiczne konferencja odbyła w formacie zdalnym.
Konferencję otworzył JM Rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. Piotr Stepnowski oraz Dziekan Wydziału Filologicznego dr hab. prof. UG Urszula Patocka-Sigłowy, którzy postulowali konieczność popularyzowania wiedzy na temat zjawiska manipulacji i perswazji językowej w szeroko pojętym kontekście społecznym i kulturowym.
Akcentowane przez organizatorów wielowymiarowe podejście do pragmatykonu mechanizmów oddziaływania słownego, opierającego się na idei rozumienia mowy jako narzędzia inicjującego działalność kognitywną i behawioralną człowieka, pozwoliło zaprosić do refleksji nad komunikacją perswazyjną szerokie grono specjalistów – lingwistów, medioznawców, literaturoznawców, psychologów, politologów, socjologów, historyków sztuki i pedagogów. Zainteresowanie tematem konferencji mile zaskoczyło organizatorów, ponieważ w konferencji udział wzięło ponad 200 uczestników, co jeszcze raz potwierdziło fakt, iż badania nad współczesną komunikacją perswazyjną stanowią niezwykle inspirujący nurt w badaniach humanistycznych. Imponująca była geografia konferencji, wzięli w niej bowiem udział naukowcy z Rosji, Białorusi, Ukrainy, Kazachstanu, Armenii Estonii, Czech i Chin, a także badacze z wiodących ośrodków naukowych w Polsce: Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Wrocławskiego, Politechniki Wrocławskiej, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i różnych jednostek strukturalnych Uniwersytetu Gdańskiego.
Dwudniowe obrady potwierdziły duże zainteresowanie uczonych specyfiką mechanizmów wywierania wpływu, chęć zgłębiania sekretów atrakcyjności komunikatu i istotę wypowiedzi przekonującej w różnych dyskursach komunikowania codziennego. Mechanizmy wywierania wpływu, sekrety atrakcyjności komunikatu i istotę wypowiedzi przekonującej uczeni przedstawili w sekcjach dyskursu publicznego i politycznego, medialnego i mediów cyfrowych, reklamowego, komunikowania społecznego, dyskursu literackiego, teatralnego, naukowego, specjalistycznego, dydaktycznego, religijnego i dyskursu emocji.
Prace w sekcjach dyskursu medialnego i mediów cyfrowych skupiły badaczy zajmujących się cechami walki ideologicznej, przejawami wrogości w języku, kształtowaniem wizerunku czytelnika we współczesnej publicystyce oraz obrazami rzeczywistości w tekstach informacyjnych. Uczeni przedstawili również manipulacyjny potencjał replik dziennikarzy radiowych i telewizyjnych, techniki indywidualnej manifestacji w publicznej komunikacji medialnej, humor jako skuteczny środek oddziaływania w mediach, a także strategie manipulacyjne polegające na wartościowaniu oponentów w oczach odbiorców. Rozpatrywano również mechanizmy tworzenia informacji na platformach blogowych, problemy zmieniających się wektorów interakcji uczestników dyskursu wirtualnego oraz taktyki manipulacji w nieprofesjonalnej krytyce online. Sekcja dyskursu politycznego i publicznego została zdominowana przez analizy wypowiedzi liderów politycznych. Zaprezentowano strategie perswazyjne w dyskursie parlamentarnym na podstawie analiz wystąpień liderów politycznych, wypowiedzi codziennych polityków, komunikatów wyborczych, rekonstrukcji obrazu medialnego kraju, pojęcia pamięci, wolności i bezpieczeństwa i in. Wystąpienia w sekcji dyskursu komunikowania społecznego wskazały na różnorodność i wzajemne powiązania wielu dyskursów i podejść do rozpatrywania oddziaływania słownego. Analizowano manipulacyjny wymiar globalizmów, gry językowej, taktyk leksykograficznych, skuteczność perswazji i manipulacji w dyskursie rodzicielskim. Uczestnicy sekcji dyskursu literackiego zaprezentowali wyniki badań oddziaływania słownego prezentując sposoby aktualizacji i dialogizacji współczesnego tekstu poetyckiego, perswazyjność metafor, dialog autorski i strategie narracyjne jako techniki manipulacyjne. Sekcja dyskursu naukowego i dydaktycznego skupiła naukowców, którzy podzieli się wynikami badań nad problematyką modelowania pseudoinformacji w naukowym dyskursie lingwistycznym, krytycznym potencjale recenzji jako formie dyskusji naukowej, statusem uczestników komunikacji akademickiej, repertuarem językowych zasobów perswazyjnych w sytuacji usprawiedliwiania się studentów i uczniów oraz badaniami w zakresie dyskursu edukacyjnego w ujęciu lingwokulturologicznym, wychowawczym i zawodowym. Wystąpienia w sekcji dyskursu emocji ujawniły różnorodność i wielokierunkowość podejść do analizy zagadnień emocjonalności, która determinuje wybór środków językowych w konkretnych sytuacjach komunikacyjnych i jest środkiem skutecznej perswazji. W sekcji dyskursu specjalistycznego wystąpili uczeni prowadzący badania w obrębie dyskursu prawniczego, prawno-akademickiego, ekonomicznego, reklamowego, turystycznego, gastronomicznego, religijnego i ezoterycznego.
- Perswazja językowa w różnych dyskursach / Речевое воздействие в разных дискурсах, red. Sładkiewicz Żanna, Klimkiewicz Aleksandra, Wielądek Karolina, vol. 5, 2021, Gdańsk; Sopot, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 414 s., ISBN 978-83-8206-218-2
- Perswazja językowa w różnych dyskursach / Речевое воздействие в разных дискурсах, red. Sładkiewicz Żanna, vol. 6, 2021, Gdańsk; Sopot, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2021, 410 s., ISBN: 978-83-8206-219-9
- Perswazja językowa w różnych dyskursach / Речевое воздействие в разных дискурсах, red. Klimkiewicz Aleksandra, vol. 7, 2022, Gdańsk; Sopot, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2022, 194 s., ISBN: 978-83-8206-387-5
-
Wykład dr hab. ŻANNA SŁADKIEWICZ, prof. UG Białoruskie protesty 2020-2021 jako zjawisko kulturowe: symbole, media, przestrzenie, 21 września 2021 roku o godz. 10:00 w formacie online na platformie Google Meet na zaproszenie Centrum Badań Europy Wschodniej.
-
W dniach 19-20 maja 2022 roku na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa pt. „Język-Polityka–Ideologia”, zorganizowana m.in. przez członków Pracowni Badań Nad Perswazją Językową.
Konferencja zgromadziła badaczy z wielu ośrodków naukowych w Polsce oraz ośrodków zagranicznych (Litwa, Kirgistan). Referaty wygłosili przedstawiciele zarówno hauk humanistycznych, jak i społecznych, co nadało spotkaniu naukowemu prawdziwie interdyscyplinarny charakter.
Obrady zostały otwarte przez Dziekana Wydziału Filologicznego dr hab. Urszulę Patocką-Sigłowy, prof. UG. W części plenarnej wystąpili znakomici i uznani badacze: prof. dr hab. Bogusława Dobek-Ostrowska z Uniwersytetu Wrocławskiego (Nagłośnienie polityki w mediach: mediatyzacja polityki a polityzacja mediów), prof. dr hab. Iwona Hofman z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (Dziennikarstwo jakościowe: model i funkcje w epoce post-prawdy) oraz prof. dr hab. Mirosław Przylipiak z Uniwersytetu Gdańskiego (Między obserwacją a ideologią: przypadek kina bezpośredniego). Uczestnicy wysłuchali także wywiadu online z prof. Ruth Wodak, związaną z Uniwersytetem w Lancaster w Wielkiej Brytanii i Uniwersytetem Wiedeńskim (rozmowa została przeprowadzona przez dr Martę Noińską). Sekcję plenarną moderowały dr hab. Urszula Patocka-Sigłowy oraz dr hab. Żanna Sładkiewicz, prof. UG.
Podczas konferencji naukowcy podjęli refleksję nad językiem współczesnej polityki i publicystyki, a także ideologią w mediach, kinie i literaturze. Tematyka konferencji okazała się niezwykle aktualna w kontekście ostatnich wydarzeń społeczno-politycznych.
Efektem konferencji jest dwutomowa recenzowana publikacja wybranych materiałów o charakterze monograficznym wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego: „Język.Polityka.Ideologia”, t. 1-2, WUG 2023:
- Język, polityka, ideologia, Sładkiewicz Żanna, Noińska Marta (red.), vol. 1, 2023, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 165 s., ISBN 978-83-8206-541-1
- Język, polityka, ideologia, Patocka-Sigłowy Urszula, Noińska Marta (red.), vol. 2, 2023, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 165 s., ISBN 978-83-8206-542-8