Seminaria licencjackie

(1)

Dr hab. Zofia Pomirska, prof. UG

Propozycje zagadnień podejmowanych na seminarium 2025/2026

Problematyka seminarium obejmuje zagadnienia łączące elementy językoznawstwa i literaturoznawstwa oraz psychologii i pedagogiki. Proponuję przyjrzenie się polskiej szkole z perspektywy ucznia jako uczestnika procesu nauczania – uczenia się, a zwłaszcza tego, który wymaga zindywidualizowanej ścieżki kształcenia („edukacji skrojonej na miarę”). Chciałabym zwrócić uwagę na te idee i prądy we współczesnej edukacji, które mogą stać się źródłem inspiracji dla polonisty. Szczególnie interesuje mnie obszar kształcenia sprawności językowych (nadawczo-odbiorczych) ucznia w kontekście edukacji polonistycznej, w tym rozmaite uwarunkowania sprawności czytelniczych. Odrębnym problemem badawczym jest wizerunek szkoły (i szkolnej społeczności) w literaturze dla młodego czytelnika.

Przykładowe zagadnienia:

1.         Umiejętność i sprawność czytania jako składniki sprawności językowej.

2.         Stan umiejętności czytelniczych dzieci i młodzieży szkolnej.

3.          Kultura żywego słowa jako wsparcie praktyk czytelniczych.

4.         Specjalne potrzeby edukacyjne w praktyce szkolnej.

5.         Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu w kontekście nauczania języka polskiego.

6.         Nauczanie języka polskiego w perspektywie inkluzji.

7.         Paradygmat konstruktywistyczny a tworzenie środowiska uczenia się języka polskiego.

8.         Językowo-kulturowa kreacja szkoły w literaturze dla dzieci i młodzieży.

Seminarium będzie się odbywać w pokoju 3.42, serdecznie zapraszam!

(2)

dr Sylwia Karpowicz-Słowikowska pok. 3.21 (czwartek godz. 9:45)

Zakres: literatura polska II połowy XIX i początku XX wieku

Kręgi tematyczne:

1. Tożsamość narodowa i społeczna (w literaturze i publicystyce).

Proponowane tematy:

• „Motyw wspólnoty narodowej i jego transformacje w utworach…”
• „Ewolucja kategorii ‘narodu’ i ‘społeczeństwa’ w …”
• „Ojczyzna prywatna i wspólna – literackie wizje patriotyzmu w ...”
• „Tożsamość klasowa i społeczna w polskiej prozie i publicystyce przełomu XIX i XX wieku”
• „Literacka twarz obcości – ‘inny’ jako figura społeczna i narodowa w polskiej literaturze przełomu XIX i XX”
• „Narracje lokalne i ogólnonarodowe – przestrzenie tożsamości w polskiej literaturze”
• „Naród jako wspólnota pamięci na przykładzie…”

2. Literatura wobec historii: narracje o Polsce i Polakach

Proponowane tematy:

• „Polska jako kraj ‘niespełniony’? Refleksje historyczno-literackie od Sienkiewicza …”
• „Mit powstańczy w polskiej literaturze – między gloryfikacją a dekonstrukcją”
• „Polskość jako narracja – konstruowanie narodowej tożsamości w literaturze przełomu XIX i XX”
• „Powstanie jako doświadczenie narodowe – obraz Polski i Polaków w literaturze powstańczej”
• „Historia prywatna i zbiorowa – portret społeczny Polaków w narracjach literackich”

3. Język ideologii – jak literatura piękna i publicystyka kreują światopoglądy?

Proponowane tematy:

• „Powieść jako manifest – ideologiczne przesłanie utworów”
• „Publicystyka jako forma kształtowania opinii społecznej”
• „Polityka w języku poetyckim – ideologiczne przesłania w poezji polskiej przełomu XIX i XX wieku”
• „Kreowanie ‘wroga’ w języku literatury i mediów – mechanizmy polaryzacji światopoglądowej”
• „Publicystyka i literatura jako narzędzie formowania świadomości społecznej – analiza porównawcza wybranych tekstów z przełomu XIX i XX wieku”

4. Możliwe są tematy zaproponowane przez studenta, mieszczące się w zakreślonej problematyce.

(3)

dr Beata Jędrzejczak

gabinet: 3.46

temat: Wokół relacji język a (pop)kultura

Zapraszam na seminarium językoznawcze poświęcone relacji języka i kultury, przede wszystkim współczesnej zmediatyzowanej kultury popularnej.

Współczesna kultura podlega procesom egalitaryzacji, które prowadzą do zatarcia granic między jej odmianami tzw. wysoką i popularną. Jednak zjawiska takie jak renesans literatury gatunkowej, kluczowa rola celebrytów w przestrzeni publicznej, ekspansja zachowań codziennych w świecie wirtualnym czy rezygnacja z intymności na rzecz zaistnienia w rzeczywistości medialnej stanowią ewidentne przejawy niepodzielnego panowania kultury popularnej. Badania dotyczące języka i kultury w tym kontekście są niezbędne dla współczesnej humanistyki, ponieważ to właśnie w sferze popkultury manifestują się kluczowe procesy komunikacyjne XXI wieku i rysują się tendencje wyznaczające mapę współczesności.

Przykładowe obszary badań to:

• Językowo-kulturowe obrazy wybranych elementów rzeczywistości (materialnej i niematerialnej), odnoszących się m.in. do grup narodowościowych, etnicznych, wyznaniowych, zawodowych, politycznych, subkultur, mniejszości seksualnych, płci, ról rodzinnych, postaci mistycznych, mitologicznych i fantastycznych, uczuć, wartości i antywartości, ideologii w wybranych tekstach, np. w utworach muzycznych, współczesnej frazeologii, tytułach powieści popularnych;
• Językowo-wizualne i multimodalne kreacje wybranych elementów rzeczywistości w dyskursie medialnym (prasowym, radiowym, telewizyjnym, internetowym);
• Zmiany we współczesnym języku uwarunkowane kulturowo (np. odmiana mówiono-pisana, ekspansja stylu potocznego, wulgaryzacja języka);
• Tekst medialny w perspektywie genologicznej, np. mem internetowy, zapowiedź książkowa, wywiad;
• Język w mediach jako nośnik wartości – sposoby wyrażania sądów wartościujących, aksjologia w rzeczywistości zmediatyzowanej;
• Reklama;
• Perswazja i manipulacja w mediach – środki językowe i stylistyczne (stereotypy, konotacje, etykietowanie, rola kontrastu, ironii, autorytetu, ekspresji);
• Nazwy własne w tekstach medialnych, onomastyczna analiza dyskursu;
• Tabu i eufemizmy w języku i kulturze.

Zapraszam także do zgłaszania tematów wybiegających poza proponowane zagadnienie, ale mieszczące się w zakresie współczesnego językoznawstwa polonistycznego.

(4)

Dr Jolanta Laskowska pokój 3.37

Profil seminarium: literaturoznawczy i medioznawczy

Zakres tematyczny: Literatura, czytelnictwo, rynek książki i media w perspektywie współczesnej polonistyki

Opis seminarium

Seminarium poświęcone jest szeroko rozumianym zagadnieniom literatury, kultury czytelniczej i mediów – od dawnych tradycji po współczesne zjawiska. Szczególną uwagę poświęcimy procesom zachodzącym na Pomorzu Gdańskim i w Trójmieście, ale nie zabraknie również tematów ogólnopolskich i globalnych. Celem zajęć jest ukazanie literatury zarówno jako dziedziny twórczości artystycznej, jak i jako istotnego elementu kultury społecznej, edukacyjnej oraz medialnej.

Seminarium obejmuje następujące zagadnienia:

• literatura Pomorza Gdańskiego – sylwetki twórców związanych z regionem, dominujące tematy, recepcja lokalna i ogólnopolska, a także funkcje tożsamościowe i kulturotwórcze literatury;
• czytelnictwo w Polsce – przemiany praktyk lekturowych na przestrzeni dziejów, zmieniające się preferencje odbiorców, popularność poszczególnych gatunków oraz wpływ mediów tradycyjnych i społecznościowych na nawyki czytelnicze;
• rynek książki – mechanizmy funkcjonowania współczesnego rynku wydawniczego w Polsce, działalność dużych i niszowych wydawnictw, rola instytucji promujących literaturę, a także ekonomiczne i kulturowe uwarunkowania obiegu książki;
• bestsellery i autorzy – analiza fenomenu popularności wybranych tytułów i pisarzy, zarówno w skali ogólnopolskiej, jak i regionalnej, oraz refleksja nad znaczeniem literatury popularnej w kształtowaniu kultury czytelniczej;
• trójmiejska kultura literacka – festiwale, spotkania autorskie i inne wydarzenia literackie, rola instytucji wspierających rozwój literatury, obecność pisarzy w lokalnym życiu kulturalnym;
• bibliologia i ruch wydawniczy – historia książki jako obiektu kultury, przemiany technologii druku i dystrybucji, a także współczesne formy obiegu tekstów w kulturze cyfrowej;
• nowe media w dydaktyce polonistycznej – zastosowanie narzędzi cyfrowych w nauczaniu literatury i języka polskiego, rozwój e-booków i audiobooków, funkcjonowanie blogów i vlogów literackich, a także innowacyjne metody pracy z tekstem;
• literatura i media – obecność pisarzy w przestrzeni medialnej, strategie promocji książek w Internecie, rola influencerów, bookstagrama i podcastów literackich w kształtowaniu trendów czytelniczych;
• nowe gatunki literackie – powieść graficzna, literatura interaktywna, fanfikcja, literatura transmedialna oraz inne formy artystyczne łączące literaturę z mediami wizualnymi i cyfrowymi.

Seminarium ma charakter interdyscyplinarny – łączy literaturoznawstwo, bibliologię, medioznawstwo oraz wiedzę o kulturze. Studenci będą mieli możliwość samodzielnego wyboru tematów badawczych, analizy zjawisk literackich i medialnych oraz zaproponowania własnych pomysłów na pracę licencjacką.

(5)

dr hab. Magdalena Horodecka, prof. UG

Tematyka seminarium dyplomowego:

Trauma i rezyliencja w literaturze niefikcjonalnej (reportaż-dziennik-esej-autobiografia)

Na seminarium dyplomowym wspierać będę studentki i studentów w przygotowaniu licencjatów o charakterze naukowym lub naukowo-dziennikarskim.

Tematem przewodnim semnarium będzie wątek traumy i odporności psychicznej (rezyliencji) - tematyzowany w wybranych utworach niefikcjonalnych.

W czasach nasilonych kryzysów psychicznych, badanie strategii podmiotów, które pozwalają im pracować na zasobach, zdrowieć i trwać w obliczu trudności i cierpienia, staje się palącym zagadnieniem społecznym.

Praca dyplomowa będzie polegała na analizie i interpretacji jednego utworu z listy, którą prezentuję poniżej. W przypadku pracy o charakterze naukowo-dziennikarskim, część naukowa jest nieco krótsza, a aneks do niej stanowi praca dziennikarska studenta / studentki (wywiad, reportaż, esej).

Wyboru utworu do analizy dokonamy w czasie pierwszego miesiąca zajęć, nie trzeba się niepokoić koniecznością natychmiastowej decyzji:).

LICENCJATY - TEMATY PRAC

1. Katarzyna Stoparczyk - sztuka wywiadu. (Jak mieć w życiu frajdę / wywiady z dziećmi). Z opcją przeprowadzenia wywiadu z dzieckiem / dziećmi lub z opcją wywiadu z osobą / osobami, które mają w życiu frajdę.
2. Jacek Hołub, Wszystko mam bardziej. Życie w spektrum autyzmu.

z opcją rozmowy z rodziną, w której występuje problem dziecka z neuroróżnorodnością lub wywiad z osobą neuroróżnorodną.

3. Jolanta Brach-Czajna, Szczeliny istnienia
4. Olga Tokarczuk, Czuły narrator
5. Ryszard Kapuściński, Muzyka i malarstwo w “Lapidariach”
6. Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem
7. Teresa Torańska, Są. Rozmowy o dobrych uczuciach.
8. Trauma i rezyliencja w pisarstwie Simony Kossak
9. Katarzyna Kubisiowska - sztuka wywiadu. Bilsko bliżej. Rozmowy o tym, co najważniejsze.
10. Anna Sawińska, Przesłonięty uśmiech. O kobietach w Korei Południowej
11. Małgorzata Nocuń, Miłość to cała moja wina. O kobietach z byłego Związku Radzieckiego.
12. Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze
13. Lidia Ostałowska, Farby wodne
14. Angelika Kuźniak, Stryjeńska. Diabli nadali (praca z opcją wywiadu z autorką)
15. Angelika Kuźniak, Ewelina Karpacz-Oboładze, Krótka historia o długiej miłości (praca z opcją wywiadu z autorką).
16. Witold Szabłowski, Opowieści z Wołynia.
17. Eseistyka Zbigniewa Herberta (np.Barbarzyńca w ogrodzie lub Labirynt nad morzem)
18. Eseistyka Józefa Czapskiego (np. Wyrwane strony)
19. Magdalena Grzebałkowska, 1945. Wojna i pokój (praca z opcją wywiadu z autorką).
20. Magdalena Grzebałkowska, Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia.
21. Zenon Kruczyński, Uczeń zen i sarna (praca z opcją wywiadu z autorem).
22. Barack Obama, Ziemia obiecana (praca wymaga b. dobrej znajomości języka angielskiego).
23. Michał Choiński, New Yorker. Biografia pisma,które zmieniło Amerykę

Seminarium będzie się odbywać w pokoju 4.22

(6)

Dr ha. Zbigniew Kaźmierczyk prof. UG

Seminarium licencjackie, fil. pol. 1 st., stac. III rok, 2025 / 26,

p. 3.20

            Seminarium licencjackie, historyczno-literackie, z uwzględnieniem rozmaitych metodologii literaturoznawczych, obejmować będzie literaturę polską, z odniesieniami do literatury powszechnej, poczynając od początku wieku XIX. Proponuję bloki przykładowych tematów poświęcone:

                        I Romantyzmowi.

                        II Transformacji tradycji romantycznej w epokach następnych.

                        III Literaturze współczesnej.

Ad. I

1. Biblia romantyków.

2. Romantyczne filozofie historii

3. Ukraina romantyków: A. Malczewski, J. B. Zaleski, S. Goszczyński, M. Grabowski, T. A. Olizarowski.

4.Litwa i Ukraina romantyków: A. Mickiewicz, K. Proniewska, filomaci – a wyżej (w p. 3.) wymienieni.

5.Kobiety życia romantyków.

6. Romantyczne figury przemiany osobowości.

7.Niesamowici Słowianie Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego.

8. Dante, Szekspir, Schiller, Goethe, Byron, Chateaubriand romantyków polskich.

9. Romantyczne: bunt i wolność.

10. Dzieci w dziełach literatury romantyzmu.

11. Rycerze i przemiany tradycji rycerskiej w literaturze romantycznej.

12. Poetyki romantyczne: klasycznej idylli i frenezji.

13.Rewolucja przemysłowa a  indolencja Słowian wzgledem świata materii. Poezja C. K. Norwida.

14. Romantyczne portrety Sarmatów.

15.Tematy i problematyka prelekcji paryskich Adama Mickiewicza.

16. Edmund T. A. Olizarowskiego a Lesław R. Zmorskiego (mniej znane poematy romantyczne).

17. Rosja romantyków polskich: Mickiewicz, Krasiński, Słowacki, Kraszewski (do wyboru).

18. Recepcja romantyzmu polskiego w Rosji: Mickiewicz czytany przez Puszkina.

19. Doświadczenie Niemiec J. i. Kraszewskiego.

20 Prasłowiańskie relikty wierzeń religijnych w literaturze romantyzmu.

Ad. II

1.Szkła ukraińska polskiego romantyzmu w Carze W. Pruszkowskiego lub w powieściach W. Odojewskiego.

2.Romantyczni buntownicy jako słowiańskie Dzieci szatana Stanisława Przybyszewskiego.

3.Manichejska teologia Mickiewicza i T. Micińskiego.

4. Multiplikacje Konrada Wallenroda w Zniewolonym umyśle Cz. Miłosza.

5. Nawiedzenia dziecięce: bohaterów romantyków i J. Andrzejewskiego w Bramach raju.

6. Niemcy romantyków a L. Kruczkowskiego, T. Borowskiego, Z. Nałkowskiej, Cz. Miłosza, T. Różewicza, Z. Herberta (do wyboru).

7. Pan Tadeusz a Dolina Issy Miłosza.

8.Klasycyzm (stoicyzm) i romantyzm Herberta: coincidentia oppositorum?

9. Herbert sopocki i gdański; wieszcz Sierpnia ‘80.

11. Miłosz i Herbert wobec romantyzmu.

12. Obraz rewolucji Krasińskiego, Witkiewicza, (Struga), Gombrowicza, Mrożka.

13.Powstanie M. Mochnackiego i w Pamiętniku powstania warszawskiego M. Białoszewskiego.

14. „Poeta przeklęty”: Marek Hłasko.

15. „Kościół” A. Towiańskiego a „kościół międzyludzki” W. Gombrowicza.

16. Obłęd: życia w absolutyzmie pretotalitarnym według romantyków i w systemie totalitarnym J. Krzysztonia.

17. Polacy na zesłaniu: według Słowackiego i J. Huszczy w Sępie Sybiru.

18. Rosja Mickiewicza i Miłosza: Ustęp a Zdobycie władzy.

19. W. Blake w powieści       O. Tokarczuk ‘Prowadź swój pług przez kości umarłych’.

20. Romantyzm a racjonalizm w Madame A. Libery.

21. Antyromantyczne stereotypy w Wojnie polsko-ruskiej Masłowskiej.

22. Czas i śmierć w szkole ukraińskiej polskiego romantyzmu i w nowelach oraz powieściach J. Iwaszkiewicza.

Ad. III

1. Mentalność eks-centryczna w powieści J. Mackiewicza Sprawa pułkownika Miesojedowa.

2. Obraz Polesia w Buncie Rojstów J. Mackiewicza.

3. Bolszewizm w powieściach J. Mackiewicza.

4. Ekspatriacja jako trauma historyczno-psychologiczna T. Konwickiego.

5. Feuerbachizm W. Gombrowicza.

6. Józef Czapski Na nieludzkiej ziemi w świetle „Kultury” paryskiej.

7. Łagier jako system nekrokracji rosyjskiej: G. Herling Grudziński a J. Czapski i inni.

8. Łagier a lagier: Herling Grudziński i Czapski a T. Borowski.

9.Totalitaryzmy jako systemy wcielonego karierowiczostwa: J. Mackiewicz, Cz. Miłosz w kontekście Mefista K. Manna.

10. Etiologia poddaństwa: Zniewolony umysł Cz. Miłosza.

11. Rok 1984 G. Orwella a Góry Parnasu Miłosza

12. Antyk Herberta.

13. Herbert śpiewany.

14. Lekcja biologii w poezji W. Szymborskiej.

15. Iwaszkiewicz a Miłosz: relacje twórcze i osobiste.

16. Powieści B. Schulza: ujęcie krytyki fantazmatycznej.

17. Poezja traktatowa Cz. Miłosza (o traktatach: moralnym, poetyckim, teologicznym).

18.Katastrofa awansu społecznego: Tańczący jastrząb J. Kawalca.

19. Kazimierz Nowosielski jako poeta gdański.

20. Forma eseju: na przykładzie twórczości Jerzego Stempowskiego.

                                                           Podał: Zbigniew Kaźmierczyk