Wielkie i małe litery

Zarządzenie to ‘oficjalne polecenie wydane przez zwierzchnika lub instytucję nadrzędną’ i ‘akt prawny wydany przez władze wykonawcze określający sposób wykonania ustawy’ (Słownik języka polskiego PWN) lub ‘rozkaz, rozporządzenie; pismo zawierające czyjeś (ustawowe) polecenie’ (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego). Jest to nazwa pospolita, którą zazwyczaj zapisujemy małą literą (najnowsze zarządzenie szefa, ostatnie zarządzenie ministra będzie miało wpływ na budżet). Wielką literę możemy zastosować jedynie, gdy mamy do czynienia z oficjalnym tytułem dokumentu, który został sporządzony przez odpowiednią instytucję, np. Zarządzenie nr 302/2015 Wojewody Pomorskiego z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie powołania Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej. Wynika to z zasady, że wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych i operacji wojskowych (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [[73] 18.16.)

Magdalena Buchowska

Zapis przy użyciu małej lub wielkiej litery zależy w tym przypadku od znaczenia wyrazu. Jeśli leksem ten odnosi się do gatunku/rodzaju zwierzęcia (mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa), należy zapisać go minuskułą: hipogryf, lecz gdy jest to imię lub nazwa własna, to poprawną formą będzie Hipogryf.

Elżbieta Benkowska

Szkoła średnia to nazwa pospolita, a nie nazwa własna tej szkoły, więc wyrażenie szkoła średnia powinniśmy zapisywać małą literą: szkoła średnia w Solcu nad Wisłą.

Aleksandra Wysińska

Wyrażenie szkoła kadetów powinno być pisane małymi literami, jeśli chodzi o typ szkoły, natomiast wielkimi, jeśli jest to nazwa własna konkretnej placówki. W wypadku szkoły założonej przez Stanisława Leszczyńskiego wyrażenie to odnosi się zapewne do placówki we francuskim Lunéville – L’Ecole de Cadet. Nazwa ta była różnorodnie tłumaczona na język polski, używano określeń Szkoła Rycerska, Akademia z Lunéville Stanisława Leszczyńskiego lub właśnie Szkoła Kadetów, która to nazwa jest najwierniejszym tłumaczeniem francuskiego pierwowzoru. Wydaje się zatem, że w przytoczonym zdaniu wyrażenie Szkoła Kadetów powinno być napisane wielkimi literami, choć użycie małych liter też nie byłoby błędem, tyle ze zdanie informowałoby wówczas tylko o typie szkoły, a nie o jej nazwie.

Paulina Osak

Zgodnie z regułą 18.27.1 Zasad pisowni wielką literą zapisujemy nazwy jednostek wojskowych traktowanych jako nazwy własne. Rumuńska Armia Ludowa to nazwa sił zbrojnych Rumunii w okresie socjalizmu. Wyrażenie to zapisujemy zatem dużymi literami.

Przytoczony kryptonim należy rozpocząć dużą literą. Wynika to z analogii do nazw operacji wojskowych, które, jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN, należy pisać wielką literą (porównaj np. Pustynna burza). Użycie cudzysłowu w wypadku kryptonimów nie jest jednoznacznie unormowane. Jednak, biorąc pod uwagę długość tej nazwy, zalecone byłoby jej wydzielenie cudzysłowem, aby była ona czytelna dla odbiorców opowiadania.

Paulina Osak

Zgodnie z regułą 20.10. Zasad pisowni nazwy wytworów przemysłowych, m.in. papierosów, zapisujemy małymi literami, piszemy zatem Palił carmeny, caro. Natomiast zgodnie z regułą 18.31. wielką literą zapisujemy nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych, napiszemy więc Palił papierosy marki Carmen i Caro.

Słowniki języka polskiego oraz słowniki ortograficzne nie notują tego wyrazu, jednak jest on często spotykany w tekstach religijnych. Beniamin był najmłodszym synem Jakuba i Racheli, a jego potomkowie wraz z potomkami pozostałych jedenastu synów Jakuba stworzyli dwanaście plemion Izraela.

Zgodnie z regułą [66] Zasad pisowni polskiej, która mówi, że nazwy członków narodów, ras i szczepów zapisujemy wielką literą, powinniśmy zatem pisać tę nazwę dużą literą: Beniaminici. Wszystkie 20 przykładów użycia tego wyrazu w różnych przypadkach gramatycznych, które znajdziemy w Narodowym Korpusie Języka Polskiego, też zostało zapisanych dużą literą.

Małą literą – jak podają słowniki – piszemy natomiast nazwę lewita ‘przedstawiciel jednej z grup kapłańskich, wywodzących się z pokolenia Lewiego’. Jednak w znaczeniu ‘przedstawiciel pokolenia Lewiego’ powinno się i tę nazwę zapisywać dużą literą, np. Pokolenia Judy, Beniaminici i Lewici mogli być nazywani Judejczykami gdyż zamieszkiwali Królestwo Judy.

Żaklina Kamińska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pisownia wyrazu wyspy w nazwach geograficznych zależna jest od tego, czy słowo to jest integralną częścią całej nazwy, czy nie. Jeśli tak, tzn. wówczas, gdy drugi człon nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku lub rzeczownikiem w dopełniaczu, wszystkie człony nazwy piszemy wielkimi literami, na przykład Wyspy Kanaryjskie, Wyspy Brytyjskie; Wyspy Admiralicji, Wyspy Cooka. W wypadku, w którym wyraz wyspy nie jest integralną częścią nazwy, czyli gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, piszemy go małą literą, na przykład wyspy Malediwy (możemy używać tylko nazwy Malediwy).

Paulina Osak

„Jeżeli nazwa zarówno jednowyrazowa, jak i opisowa, odnosi się do desygnatu, który wymaga wielkiej litery (np. do Boga, Kocioła, Watykanu), to nazwy te (wszystkie człony) zapisujemy wielką literą, natomiast jeżeli nazwa i jej opisowy zastępnik odnosi się do desygnatu, który nie wymaga wielkiej litery (np. do papieża, kościoła jako budynku), to zapisujemy ją małą literą” (Zasady pisowni słownictwa religijnego, 2005, s. 32). Zgodnie z powyższą zasady peryfrazy określające Matkę Boską zapisujemy wielką literą: Ucieczka Grzesznych, Panna Łaskawa.

Aleksandra Wysińska

Cudzysłów wydaje mi się w tym wyrażeniu niepotrzebny. Można go użyć do wyodrębnienia niektórych nazw własnych, lecz według zasady [98.C.3] Słownika ortograficznego PWN są to: przezwiska, mniej znane pseudonimy, kryptonimy organizacji, jednostki wojskowe oraz nazwy własnych instytucji lub obiektów, które występują na końcu wielowyrazowych nazw opisowych. Nazwy potraw w języku polskimi piszemy zaś małymi literami, taką pisownię zaleca też m.in. Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN (http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-potraw;16256.html). Poprawny zapis nazwy tej potrawy to zatem: ciasto tęczowe konfetti, podobnie jak ciasto red velvet i ciasto czekoladowe espresso.

Elżbieta Benkowska

W znaczeniu ‘Watykan’ i ‘siedziba papieża’ należy zapisać to wyrażenie wielkimi literami – Stolica Piotrowa. Taki zapis notują m.in. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej i Wielki słownik języka polskiego pod red. P. Żmigrodzkiego. Wyjątek stanowi zwrot zasiąść na stolicy Piotrowej ‘objąć urząd papieża’, w którym stolica zachowała swoje pierwotne znaczenie ‘tron’ i dlatego zapisywana jest małą literą.

Elżbieta Benkowska

Wojna secesyjna toczyła się między Konfederacją Południa, zwaną Południem, a Unią, zwaną Północą. Zgodnie z regułą 18.22. Zasad pisowni wielką literą należy zapisywać nazwy obszarów geograficzno-kulturowych, toteż poprawne są zapisy Północ i Południe. Natomiast wyrażenia stany południowe i stany północne – jako wyrażenia pospolite – zapisujemy małymi literami.

Żaklina Kamińska

Nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych piszemy małą literą (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [105] 20.6.). Autorzy wspomnianych zasad przytaczają m.in. następujące przykłady: druga wojna światowa, porozumienia sierpniowe, rewolucja francuska, potop szwedzki, aksamitna rewolucja. Opisując wydarzenia w Gruzji, powinniśmy zatem pisać rewolucja róż. Ta sama zasada obowiązuje przy portugalskiej rewolucji goździków, do której nawiązuje nazwa gruzińskiego przewrotu. Ta pisownia jest też upowszechniona w publikacjach prasowych (m.in. w tekstach na stronach internetowych Polskiego Radia).

Magdalena Buchowska

W nazwie własnej organizacji Bractwo Kaphornowców oba człony powinny być zapisane wielką literą, ale rzeczownik kaphornowiec to nazwa członka organizacji, a tego typu rzeczowniki zaliczamy do wyrazów pospolitych i piszemy je małą literą (np. filomata, peeselowiec, legionista ‘członek zespołu sportowego Legia’).

Aleksandra Wysińska

Wyrażenie rewolucja goździków (nazwa wojskowego zamach stanu w Portugalii w 1974 r.) należy do nazw wydarzeń historycznych, a nazwy wydarzeń, aktów dziejowych lub procesów historycznych piszemy małymi literami.

Nicole Wesołowska 

Słownik języka polskiego PWN pod redakcją Elżbiety Sobol z 2014 roku podaje pięć znaczeń wyrazu racja. Przy trzecim z nich, definiowanym jako ‘uzasadniona przyczyna, powód, podstawa do czegoś’, pojawia się termin dwuwyrazowy racja stanu, który oznacza ‘uznanie potrzeb i dobra państwa za najwyższą normę działania;. Polska racja stanu jest uszczegółowieniem tego terminu. Jest więc wyrażeniem pospolitym, które zgodnie z zasadami pisowni zapisujemy małymi literami: polska racja stanu.

Żaklina Kamińska

Wyraz komicja jest rzeczownikiem pospolitym, a nie nazwą własną starożytnego urzędu, więc obowiązuje tu zapis małą literą.

Aleksandra Wysińska

Przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?, odnoszące się do właściciela, autora, twórcy) utworzone od imion własnych, zakończone na -owski, -owy, -in, -yn, -ów, piszemy dużą literą, np. Sabałowe bajania, poezja Miłoszowa, Zosina chustka. Natomiast przymiotniki jakościowe (odpowiadające na pytanie jaki?, tzn. taki, który poprzez związek z kimś lub też ogólne nawiązanie do jakiejś postaci – czymś się charakteryzuje) utworzone od imion własnych piszemy małą literą, np. epoka zygmuntowska, ogród jordanowski, rok mickiewiczowski, porównanie homeryckie.

Pisownia przymiotnika w wyrażeniu bohaterowie S/sienkiewiczowscy zależy więc od znaczenia tego wyrażenia. Kmicic, Wołodyjowski, Zagłoba, Longinus Podbipięta to bohaterowie Sienkiewiczowscy, ale gdy mamy na myśli nie bohaterów stworzonych przez Sienkiewicza, lecz postaci do nich pod jakimś względem podobne, napiszemy bohaterowie sienkiewiczowscy, np. w zdaniu: „Rój” i jego żołnierze nie zostali przedstawieni jaki nieskalani bohaterowie sienkiewiczowscy.

Zgodnie z regułami pisowni dotyczącej nazewnictwa miejskiego piszemy park Kopernika, ponieważ w wypadku występowania na początku nazwy wielowyrazowej nazwy gatunkowej (np. ulica, park, zamek, pomnik, cmentarz) piszemy ją małą literą, a pozostałe słowa składające się na właściwą nazwę własną – piszemy wielką literą.

Magda Nasiłowska

Powyższe wielowyrazowe wyrażenie nazywające miejsce użyteczności publicznej należy zapisać odpowiednio małą i wielką literą, a więc: park Jordana. Pisownia ta podyktowana jest faktem, iż stojące na początku wyrażenia słowo park pełni w nim jedynie nazwę gatunkową (rodzajową), czyli określa rodzaj miejsca, na który wskazujemy.

Judyta Szynkarczyn

Pisownia tego wyrażenia zależy od intencji piszącego. Jeśli ma on na myśli operę, którego autorem jest Stanisław Moniuszko, to powinien napisać Straszny dwór (zgodnie z zasadą pisowni tytułów tylko pierwszy człon piszemy wielką literą). Jeżeli natomiast chodziłoby o zajazd/ hotel/ kawiarnię, to oba wyrazy napiszemy wielką literą (Straszny Dwór).

Milena Żołnowska

Podany tytuł ma wprawdzie charakter zwyczajowy, ale jest tytułem, a w tytułach tylko pierwszy wyraz zapisujemy wielką literą. Podany w pytaniu zapis jest zatem poprawny.

Nicole Wesołowska

Wyrażenie to powinno być zapisane małymi literami (wspólnoty mieszkaniowe), ponieważ występuje ono w liczbie mnogiej. Oznacza to, że pełni funkcję wyrazu pospolitego i nie odnosi się do konkretnej jednostki organizacyjnej.

Aleksandra Stosik

Stolemy to legendarne olbrzymy, które ponoć przed wiekami zamieszkiwały Kaszuby, a pozostałością po ich pobycie tutaj mają być liczne głazy, którymi te olbrzymy posługiwały się podczas walk bądź zabaw. Wyraz ten piszemy małą literą, ponieważ nie jest to nazwa własna tych legendarnych postaci, lecz nazwa ich typu, tak jak krasnoludki, smoki, dziwożony, rusałki czy czarownice.

Zgodnie z zasadami pisowni polskiej nazwy wydarzeń historycznych lub aktów dziejowych piszemy małą literą, np. powstanie warszawskie, rewolucja francuska, aksamitna rewolucja. Poprawnym zapisem nazwy wydarzeń na Ukrainie w okresie od 21 listopada 2014 do 23 stycznia 2005 r. jest więc: pomarańczowa rewolucja.

Alicja Ptak

Nazwa pokój westfalski odnosi się do wydarzenia historycznego, zgodnie z zasadami pisowni powinna więc być zapisana małymi literami. Niektóre nazwy zdarzeń historycznych można ze względów emocjonalnych zapisać wielkimi literami, np. Powstanie Styczniowe. Pokój westfalski nie ma jednak dla Polaków szczególnej wartości sentymentalnej, w związku z tym trudno wyobrazić sobie sytuację, w której zapisalibyśmy tę nazwę wielkimi literami.

Dagmara Kałkus

Według Zasad pisowni słownictwa religijnego zatwierdzonych przez Komisję Języka Religijnego Rady Języka Polskiego: „Wyrazy Boży / boży, Boski / boski w zależności od kontekstu mogą być pisane dużą lub małą literą (jako przymiotnik dzierżawczy od imienia własnego – dużą literą, jako przymiotnik jakościowy – małą literą)”. W połączeniu królestwa Bożego przymiotnik od rzeczownika Bóg ma charakter dzierżawczy (królestwo czyje? – Boże), toteż powinniśmy zapisać go wielką literą.

Jeśli leksem zatoka używany jest jako termin geograficzny, należy zapisać go małą literą (zasada [127] Słownika ortograficznego PWN), jeśli zaś jest częścią dwuczłonowej nazwy geograficznej, w której drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu lub przymiotnikiem w mianowniku, to należy zapisać go wielką literą (zasada [81]). W wypadku wyliczenia nazw geograficznych zawierających ten sam człon początkowy należy ten człon powtórzyć: Zatoka Tallińska i Zatoka Fińska.

Słownik ortograficzny PWN rejestruje przymiotnik tumski (od: tum ‘średniowieczny kościół katedralny lub kolegiata’) i przytacza następujące przykłady: zabytki tumskie oraz Ostrów Tumski (we Wrocławiu i Poznaniu). Można więc wysnuć wniosek, że jeśli mówimy o wzgórzu, na którym znajduje się średniowieczna kolegiata, należy zapisać je wzgórze tumskie. Wyjątkiem jednak będzie tu nazwa własna wzniesienia znajdującego się na terenie miasta Płocka, która brzmi właśnie Wzgórze Tumskie. W tym wypadku obowiązuje zapis wielkimi literami i taka też forma jest powszechnie stosowana (por. serwis internetowy miasta Płocka).

Magdalena Buchowska

Poprawna forma zapisu to Puszcza Zielona. Reguła zawarta w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. prof. E. Polańskiego mówi, że jeśli nazwa geograficzna lub miejscowa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu albo przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą. W przytoczonej nazwie drugi człon – Zielona – jest przymiotnikiem w mianowniku, dlatego całość należy zapisać wielkimi literami.

Anna Nadrowska

Zgodnie z zasadami pisowni dwuczłonowych nazw geograficznych, jeśli drugi człon takiej nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku bądź rzeczownikiem w dopełniaczu, to oba człony należy zapisać wielką literą. Ponieważ drugi człon nazwy omawianej nazwy własnej stanowi przymiotnik w mianowniku, poprawny jest zapis Puszcza Darżlubska. Wyraz puszcza zapisalibyśmy małą literą, gdyby drugi człon był rzeczownikiem w mianowniku, jak to ma miejsce w wypadku takich nazw geograficznych jak m.in. półwysep Hel bądź wyspa Uznam.

Malwina Talaśka

Zasady pisowni polskiej mówią, że w dwuczłonowych nazwach geograficznych, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, piszemy go wielką literą, natomiast człon pierwszy – małą. Poprawna jest zatem pisownia: jezioro Mausz.

Magda Nasiłowska

W tytułach gazet, czasopism, cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych według zasady [85] Słownika ortograficznego PWN wielką literą piszemy wszystkie wyrazy, z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw.

W podtytułach czasopism oraz w tytułach jednorazowych dodatków, decyzją Rady Języka Polskiego z 21 maja 2002 roku (zmodyfikowaną 23 marca 2009 roku), wielką literą pisze się człon pierwszy, a pozostałe zaś – małą.

Poprawny zapisem będzie zatem: Okolice. Rocznik etnograficzny.

Elżbieta Benkowska

Oryginalny tytuł zbioru tekstów autorstwa Jana Chryzostoma Paska to po prostu Pamiętniki. Dlatego poprawnie powinno się pisać „Pamiętniki” Paska, tak jak np. „Krzyżacy” Sienkiewicza. Wynika to z zasady, że wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [[73] 18.16.). Słowo pamiętnik oznacza jednak również gatunek literacki, a nazwę pospolitą pamiętnik powinno się pisać małą literą. Gdy zatem mamy na myśli gatunek literacki, należy stosować drugą wersję poprawnego zapisu, tj. pamiętniki Paska, tak jak np. wiersze Szymborskiej.

Magdalena Buchowska

Zgodnie z Zasadami pisowni i interpunkcji PWN ([113] 20.14.), nazwy urzędów, władz, instytucji, organizacji, zakładów używane w znaczeniu nazw pospolitych piszemy małą literą. Wyrażenie ogród zoologiczny jest nazwą pospolitą. Wielkimi literami można by ją zapisać jedynie wówczas, gdyby była to oficjalna nazwa konkretnego zakładu. Oficjalną nazwą gdańskiego zoo jest jednak Miejski Ogród Zoologiczny „Wybrzeża”, zapis wyrażenia podanego w pytaniu wielkimi literami nie ma więc uzasadnienia. Piszemy zatem: ogród zoologiczny w Oliwie.

Magdalena Buchowska

Wyrazy pospolite używane w znaczeniu nazw własnych zapisujemy wielką literą, czyli wyraz Wyspy w znaczeniu Wielka Brytania zapisujemy wielką literą. Wyraz wyspa nie jest jednak ekwiwalentem nazwy Wielka Brytania, więc zapisujemy go małą literą.

Aleksandra Wysińska

Mamy tu do czynienia z przymiotnikiem jakościowym utworzonym od słowa Bóg. Autorzy Zasad pisowni i interpunkcji PWN ([130] 20.31.) informują, że przymiotniki jakościowe utworzone od imion własnych piszemy małą literą, ale zauważają również, że na szczególną uwagę zasługują przymiotniki, które odnoszą się do Chrystusa lub Boga. Wynika to z faktu, że choć zazwyczaj w połączeniach wyrazowych pisze się je małymi literami, to jednak w niewielkiej grupie tych związków tradycyjnie przymiotniki te piszemy wielkimi literami, np. iskra boża, palec boży, pokój boży, ale: Syn Boży, Baranek Boży. Natomiast prof. Mirosław Bańko z Uniwersytetu Warszawskiego w jednej ze swoich porad językowych dotyczących wyrażenia prawo boże sugeruje, że choć przytoczony kontekst nie wymaga użycia wielkiej litery, to jej zastosowanie zależy od stosunku do spraw wiary osoby piszącej (http://sjp.pwn.pl/poradnia, 2003).

Można zatem założyć, że obydwie wersje są dopuszczalne. Obydwie są też rozpowszechnione w tekstach internetowych. Warto też zauważyć, że równie często (jeśli nie częściej) występuje też połączenie wyroki boskie – a to za sprawą powiedzenia Niezbadane są wyroki boskie.

Magdalena Buchowska

„Jeżeli nazwa zarówno jednowyrazowa, jak i opisowa, odnosi się do desygnatu, który wymaga wielkiej litery (np. do Boga, Kocioła, Watykanu), to nazwy te (wszystkie człony) zapisujemy wielką literą, natomiast jeżeli nazwa i jej opisowy zastępnik odnosi się do desygnatu, który nie wymaga wielkiej litery (np. do papieża, kościoła jako budynku), to zapisujemy ją małą literą” (Zasady pisowni słownictwa religijnego, 2005, s. 32). Zgodnie z powyższą zasady peryfrazy określające Matkę Boską zapisujemy wielką literą: Ucieczka Grzesznych, Panna Łaskawa.

Aleksandra Wysińska

Cudzysłów wydaje mi się w tym wyrażeniu niepotrzebny. Można go użyć do wyodrębnienia niektórych nazw własnych, lecz według zasady [98.C.3] Słownika ortograficznego PWN są to: przezwiska, mniej znane pseudonimy, kryptonimy organizacji, jednostki wojskowe oraz nazwy własnych instytucji lub obiektów, które występują na końcu wielowyrazowych nazw opisowych. Nazwy potraw w języku polskimi piszemy zaś małymi literami, taką pisownię zaleca też m.in. Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN (http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-potraw;16256.html). Poprawny zapis nazwy tej potrawy to zatem: ciasto tęczowe konfetti, podobnie jak ciasto red velvet i ciasto czekoladowe espresso.

Elżbieta Benkowska

Szkoła średnia to nazwa pospolita, a nie nazwa własna tej szkoły, więc wyrażenie szkoła średnia powinniśmy zapisywać małą literą: szkoła średnia w Solcu nad Wisłą.

Aleksandra Wysińska

W znaczeniu ‘Watykan’ i ‘siedziba papieża’ należy zapisać to wyrażenie wielkimi literami – Stolica Piotrowa. Taki zapis notują m.in. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej i Wielki słownik języka polskiego pod red. P. Żmigrodzkiego. Wyjątek stanowi zwrot zasiąść na stolicy Piotrowej ‘objąć urząd papieża’, w którym stolica zachowała swoje pierwotne znaczenie ‘tron’ i dlatego zapisywana jest małą literą.

Elżbieta Benkowska

Nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych piszemy małą literą (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [105] 20.6.). Autorzy wspomnianych zasad przytaczają m.in. następujące przykłady: druga wojna światowa, porozumienia sierpniowe, rewolucja francuska, potop szwedzki, aksamitna rewolucja. Opisując wydarzenia w Gruzji, powinniśmy zatem pisać rewolucja róż. Ta sama zasada obowiązuje przy portugalskiej rewolucji goździków, do której nawiązuje nazwa gruzińskiego przewrotu. Ta pisownia jest też upowszechniona w publikacjach prasowych (m.in. w tekstach na stronach internetowych Polskiego Radia).

Magdalena Buchowska

Wyraz komicja jest rzeczownikiem pospolitym, a nie nazwą własną starożytnego urzędu, więc obowiązuje tu zapis małą literą.

Aleksandra Wysińska

W nazwie własnej organizacji Bractwo Kaphornowców oba człony powinny być zapisane wielką literą, ale rzeczownik kaphornowiec to nazwa członka organizacji, a tego typu rzeczowniki zaliczamy do wyrazów pospolitych i piszemy je małą literą (np. filomata, peeselowiec, legionista ‘członek zespołu sportowego Legia’).

Aleksandra Wysińska

Zapis przy użyciu małej lub wielkiej litery zależy w tym przypadku od znaczenia wyrazu. Jeśli leksem ten odnosi się do gatunku/rodzaju zwierzęcia (mitologicznego konia ze skrzydłami i głową gryfa), należy zapisać go minuskułą: hipogryf, lecz gdy jest to imię lub nazwa własna, to poprawną formą będzie Hipogryf.

Elżbieta Benkowska

Tak, taka pisownia jest poprawna. W jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych wielką literą zapisujemy tylko pierwszy wyraz, np. Ziemia obiecana, Fizyka ciała stałego. Od tej reguły istnieją wprawdzie pewne wyjątki – wielkimi literami zapisujemy nazwy takie, jak: Stary Testament, Nowy Testament, Magna Charta Libertatum, Pismo Święte, Biblia Tysiąclecia oraz tytuły ksiąg biblijnych – ale Psałterz floriański do tych wyjątków nie należy.

Natalia Wyrwicka

W tej sytuacji wszystko zależy od intencji piszącego. Jeśli ma na myśli konkretny dział, którego nazwą własną jest Dział Zaopatrzenia, to – jak wszystkie nazwy własne – należy zapisać ją wielkimi literami. Jeśli zaś chodzi po prostu o dział firmy, który nie ma oficjalnej nazwy lub brzmi ona inaczej niż Dział Zaopatrzenia i używamy tego sformułowania potocznie, powinno ono zastać zapisane małymi literami.

Teresa Topolska

Taka pisownia nie jest poprawna. Zgodnie z zasadą dotyczącą pisowni tytułów książek tylko pierwszy wyraz pisany jest w nich wielką literą, chyba że na kolejnych miejscach występują nazwy własne (np. Pan Tadeusz). To znaczy, że tytuły książek, podobnie jak tytuły artykułów, filmów, programów telewizyjnych i piosenek, zapisujemy jak zdania: wielką literę stawiamy tylko na początku tytułu i w występujących w nim nazwach własnych. Prawidłowym zapisem tytułu książki jest Dyktatura gender. Wyrażenie „Dyktatura Gender” mogłoby być natomiast tytułem czasopisma, ponieważ w tytułach czasopism wielką literą piszemy wszystkie wyrazy z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tytułu.

Mariola Sójka

Nie. Nie jest to nazwa ani święta, ani indywidualnej imprezy międzynarodowej lub krajowej. Nazwy obrzędów, zabaw (w tym studniówki, balu maturalnego i innych balów) oraz zwyczajów pisze się od małej litery.

Sylwia Formela

Większość polskich wyrazów zapisujemy od małej litery. Użycie wielkiej litery musi być zawsze jakoś uzasadnione: względami składniowymi, zwyczajowymi, znaczeniowymi lub grzecznościowymi. Względy znaczeniowe nakazują pisanie od wielkiej litery nazw własnych, a od małej litery – nazw pospolitych. Nazwa własna tylko wskazuje na obiekt, ale nie określa jego cech charakterystycznych. Takie cechy są natomiast określane przez nazwy pospolite. W związku z tym, że w podanym przykładzie otrzymujemy informację o cechach ogrodu, nazwę tę uznajemy za pospolitą, dlatego prawidłowy zapis to mieszkanie z ogrodem dachowym.

Agnieszka Puchała

Pod hasłem boży w Wielkim słowniku ortograficznym języka polskiego pod red. Edwarda Polańskiego czytamy: „palec boży, iskra boża, świat boży, boża krówka, ale: Syn Boży, Baranek Boży, łaska Boża, prawda Boża, królestwo Boże”. Połączenie błogosławieństwo Boże należy pod względem znaczenia raczej do tej drugiej grupy. Również w Narodowym Korpusie Języka Polskiego na 98 użyć wyrażenia błogosławieństwo Boże tylko w jednym przymiotnik Boży pisany jest małą literą.

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czy mamy na myśli typ dokumentu, czy nagłówek umieszczony na świadectwie. W pierwszym wypadku, tzn. gdy mamy do czynienia z nazwą pospolitą o znaczeniu ‘dokument zawierający wyniki maturalne’, oba człony powinny być pisane małymi literami: świadectwo dojrzałości, tak jak w innych nazwach pospolitych, np. dowód osobisty. Natomiast w drugim wypadku chodzi o rodzaj tytułu, dlatego zgodnie z zasadami pisowni tytułów pierwszy człon tego wyrażenia piszemy wielką literą, natomiast drugi małą: Świadectwo dojrzałości.

Alicja Sierotzka

Zapis tytułu powieści w tej formie jest niepoprawny, ponieważ w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, wierszy, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), a także w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji i ustaw wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Poprawna jest zatem tylko wersja Stolemowe znamię.

Małgorzata Sańko 

Według zasad pisowni nazw geograficznych w nazwach dwuczłonowych, w których drugi wyraz to rzeczownik w dopełniaczu (Rzeka Świętego Wawrzyńca) albo przymiotnik w mianowniku (Kanał Północny), oba człony pisze się wielką literą. Ponieważ Kanał Kiloński jest nazwą geograficzną, której drugi człon to przymiotnik w mianowniku, również rzeczownik Kanał zapisujemy w niej dużą literą.

Alicja Sierotzka

Zgodnie z regułami ortograficznymi w tytułach wieloczłonowych pierwszy wyraz piszemy wielką literą, a kolejne małą, chyba że któryś z następnych członów jest nazwą własną, np. Ania z Zielonego Wzgórza. Relatywizm to jednak wyraz pospolity, dlatego poprawną formą zapisu tego tytułu jest Dyktatura relatywizmu.

Alicja Sierotzka

Dla rzeczownika o znaczeniu ‘koło widokowe, rodzaj karuzeli obracającej się na poziomej osi’ pisownia Diabelski Młyn jest niepoprawna. Poprawnym zapisem jest w tym wypadku diabelski młyn. Rzeczownik ten oznacza przecież nie jednostkowy, niepowtarzalny obiekt, lecz typ, rodzaj obiektu, jest zatem nazwą pospolitą, a rzeczowniki pospolite piszemy w języku polskim małymi literami.

Jako tytuł spektaklu teatralnego na podstawie utworu Erica Assousa wyrażenie to zapisujemy natomiast następująco: Diabelski młyn, ponieważ w tytułach utworów literackich od wielkiej litery zaczynamy tylko pierwszy wyraz.

Zapis Diabelski Młyn byłby natomiast poprawny na przykład jako nazwa kawiarni.

Zgodnie z zasadami pisowni w dwuczłonowych nazwach geograficznych, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu (np. Góra Kościuszki, Morze Barentsa, Półwysep Melville’a) lub przymiotnikiem w mianowniku (np. Góry Stołowe, Morze Japońskie, Półwysep Bałkański), oba człony piszemy wielką literą. W wypadku Półwyspu Krymskiego drugi człon nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku, zatem oba człony należy zapisywać wielką literą.

Dorota Raczkiewicz

Zapis nasza Mała Ojczyzna jest poprawny, ale fakultatywnie, przede wszystkim bowiem zapisujemy to wyrażenie – jako pospolite – małymi literami. Wyrażenie Mała Ojczyzna można jednak zapisać wielkimi literami ze względów uczuciowych lub dla uwydatnienia szacunku, podobnie jak wyrazy Ojczyzna, Kraj, Orzeł Biały, Naród, Państwo, Rząd. Natomiast cudzysłów jest w tym zapisie zbędny.

Marta Wałdoch

Zgodnie z zasadami pisowni przymiotniki utworzone od imion, nazwisk, pseudonimów itp., odpowiadające na pytanie jaki? i określające rzeczy lub zjawiska podobne w określony sposób do tych, które są charakterystyczne dla osoby, od której nazwiska przymiotnik utworzono, piszemy małą literą. W tym wypadku napiszemy np. lukullusowa uczta ‘uczta wystawna, odznaczająca się obfitością i smakowitością potraw, czyli taka, jakie wyprawiał Lukullus’.

Jeśli jednak przymiotnik odpowiada na pytanie czyj?, zapisujemy go wielką literą. W tym wypadku napiszemy np. Lukullusowa willa ‘willa Lukullusa’.

Monika Duda

Oba człony tego wyrażenia należy pisać małą literą, gdyż jest to nazwa pospolita. Pisownia od dużej litery byłaby zasadna tylko wtedy, gdyby wyrażenie to pełniło funkcję tytułu (wtedy napisalibyśmy: Egzamin dojrzałości).

Paulina Sławik

W przytoczonym zdaniu niepoprawnie użyto dużej litery w rzeczowniku sąd. Rzeczownik ten pełni w tym zdaniu funkcję wyrazu pospolitego (świadczy o tym czasownik przedstawia), toteż powinno napisać się go małą literą. Użycie wielkiej litery byłoby uzasadnione w przypadku, gdyby w zdaniu podano tytuł obrazu Rubensa „Sąd Parysa”. Wtedy wyraz sąd byłby częścią nazwy własnej, a nazwy własne piszemy wielką literą.

Magdalena Szyłak

Przymiotnik ten zapisujemy wielką literą, jeśli jest to przymiotnik dzierżawczy (odpowiadający na pytanie: czyj?), np. Kasprowiczowski tomik, strofy Kasprowiczowskie, Kasprowiczowska Harenda, natomiast małą literą, jeśli zostanie on użyty jako przymiotnik jakościowy (odpowiadający na pytanie jaki?), np. wieczór kasprowiczowski ‘wieczór poezji Jana Kasprowicza’, konkurs kasprowiczowski ‘konkurs poświęcony Janowi Kasprowiczowi’, obchody kasprowiczowskie ‘obchody ku czci Jana Kasprowicza’. Wielką literę stosujemy również wtedy, gdy przymiotnik ten wchodzi w skład wieloczłonowych nazw własnych, np. Rocznik Kasprowiczowski, Rok Kasprowiczowski, I Zlot Kasprowiczowski.

Jak podają Zasady pisowni i interpunkcji, w dwuczłonowych nazwach geograficznych, w których człon drugi jest – jak w tym wypadku – przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą (Wielki słownik ortograficzny, red. E. Polański, PWN, Warszawa 2006, s. 48). Poprawny jest więc zapis: Jezioro Białe.

Katarzyna Bliźniewska

Użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidualną sprawą piszącego. Przepisy ortograficzne pozostawiają w tym wypadku użytkownikom języka dużą swobodę, ponieważ użycie wielkiej litery jest wyrazem ich postawy uczuciowej (np. szacunku, miłości, przyjaźni) w stosunku do osób, do których piszą, lub w stosunku do tego, o czym piszą.

Wielką literą piszemy m.in. nazwy osób, do których się zwracamy w listach prywatnych i oficjalnych oraz w podaniach urzędowych, a także nazwy osób bliskich adresatowi lub piszącemu. Pisownia wielką literą obejmuje również przymiotniki i zaimki, które się odnoszą do tych nazw osób. Nazwy osób trzecich, jeśli te osoby są bliskie nam lub osobie, do której się zwracamy, także możemy wyróżnić wielką literą.

Rozpatrywane zdanie w swojej wzorcowej formie powinno zatem być zapisane następująco: Przesyłam życzenia Panu wraz z Rodziną.

Aleksandra Matusiak

Prawidłowy jest zapis pierwszy po Bogu, ponieważ wyrażenie to charakteryzuje czyjąś rolę poprzez odniesienie do Boga. Dotyczy ono przede wszystkim kapitana statku lub dowódcy okrętu – jako tych, nad którymi jest już tylko Bóg, ponieważ na morzu nie mają nad sobą zwierzchników, np. Każdy, kto zdecydował się popłyną, musi pamiętać, że – jak to na statku – kapitan jest pierwszy po Bogu i ma zawsze rację; Oczywiście na mostku zawsze musiał pozostawać kapitan, zastępca dowódcy okrętu lub oficer upoważniony przez pierwszego po Bogu (cytaty z Internetu). Rzadziej pierwszymi po Bogu nazywa się inne osoby, które w danym miejscu są najważniejsze, np. Instruktorka prowadząca zajęcia jest pierwsza po Bogu w naszym studio; Często jest tak, że panie w rejestracji, jako pierwsze po Bogu, decydują i koniec; Reżyser był pierwszy po Bogu i o wszystkim decydował. W Kościele miano pierwszej po Bogu nadaje się Najświętszej Maryi Pannie.

W języku polskim wszystkie wyrazy pospolite piszemy małą literą. Zgodnie z tą zasadą nazwę zawodu konserwator zabytków zapiszemy małymi literami.

Elżbieta Stopa

W wyrażeniu dopust boży przymiotnik boży zasadniczo piszemy małą literą. Taką pisownię zaleca m.in. Wielki słownik ortograficzny pod red. Edwarda Polańskiego, który wyrażenie dopust boży notuje pod hasłem dopust; cytat zawierający wyrażenie dopust boży znajdziemy też pod hasłem dopust w Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod red. Stanisława Dubisza. Użycie małej litery motywowane jest tym, że tak właśnie – jak podaje Pisownia słownictwa religijnego (Tarnów 2011) – zapisujemy przymiotnik b/Boży w wyrażeniach potocznych, pozbawionych głębszej treści religijnej, takich jak boża krówka, iskra boża ‘talent’, dary boże ‘jedzenie i picie’, a wyrażenie dopust boży ma charakter potoczny, por. dopust ‘zdarzenie, głównie złe, rozumiane jako zesłane przez siłę wyższą’.

Dużą literą natomiast piszemy przymiotnik Boży jako przymiotnik dzierżawczy pochodny od rzeczownika Bóg i odnoszący się do Boga, np. plan Boży, prawda Boża, miłosierdzie Boże, łaska Boża. Takie znaczenie może też mieć w niektórych, raczej rzadkich kontekstach przymiotnik Boży występujący w wyrażeniu dopust Boży i wówczas należy go zapisywać dużą literą, np. Zjawiska meteorologiczne budziły grozę. Wierzono, że piorun to dopust Boży, a powstały w wyniku jego uderzenia ogień był święty i nie wolno go było gasić; Ta susza to nie chwilowy dopust Boży. Ani kara Boska (cytaty z Narodowego Korpusu Języka Polskiego), Wola Boża a dopust Boży (tytuł artkułu, katolik.pl); Wielu rzeczy Bóg dla nas nie chce. Nie chce, aby spotkało człowieka jakieś nieszczęście, a tymczasem inny człowiek, nie panujący nad swoimi potrzebami upił się i powodując wypadek, zabił człowieka. Dopust Boży. […] To, co jest dopustem Boga wynika z tego, że wielu ludzi nie liczy się z Bożym planem zarówno wobec siebie, jak i wobec innych ludzi (pierzchalski.eccelsia.org.pl).

Poprawny zapis to „Poradnik laryngologiczny” lub „Poradnik Laryngologiczny”, w zależności od tego, do czego odnosi się wyrażenie, którego dotyczy pytanie. Drugi człon tego wyrażenia piszemy małą literą, gdy chodzi o tytuł książki, zgodnie z zasadą, że w tytułach książek, broszur itp. wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz (wyjątek stanowią oczywiście wchodzące w skład tych tytułów nazwy własne). Natomiast jeśli „Poradnik Laryngologiczny” to nazwa czasopisma, wtedy oba człony powinny rozpoczynać się wielkimi literami. Wynika to z zasady, że w tytułach gazet, czasopism i cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych wielką literą piszemy wszystkie wyrazy (z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw).

Monika Pohoryłko

Anna Ślusarska

Oba człony tej nazwy piszemy dużymi literami: Jezioro Długie. W dwuczłonowych geograficznych nazwach własnych człony typu jezioro, morze, rzeka itp. piszemy małymi literami tylko wówczas, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, np. jezioro Śniardwy, natomiast gdy jest on rzeczownikiem w dopełniaczu, np. Jezioro Wiktorii, lub – jak w tym wypadku – przymiotnikiem, człon pierwszy piszemy dużymi literami.

Wprawdzie nigdzie nie znalazłam informacji o istnieniu takiej góry, ale pisownia tego wyrażenia nie jest skomplikowana. Według zasad ortograficznych wyrazy takie jak morze, półwysep, góra, jezioro, przełęcz itp., które rozpoczynają wielowyrazowe nazwy geograficzne, piszemy wielką literą, jeśli wchodzą one ściśle w skład takiej nazwy własnej, tj. jeśli jej drugi człon  jest rzeczownikiem w dopełniaczu (np. Góra Kościuszki) lub przymiotnikiem (np. Góry Świętokrzyskie), natomiast małą literą, jeśli są to określenia gatunkowe, tj. jeśli drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku (np. góra Śnieżka). W wypadku wyrażenia góra Bajon zachodzi ta druga sytuacja, toteż człon góra piszemy w nim małą literą.

Martyna Małkowska

Rasy psów piszemy małymi literami, np. jamnik, dalmatyńczyk, basset, bolończyk, bulterier, owczarek niemiecki, chart afgański, szpic japoński, gończy bośniacki szorstkowłosy. Duże litery w nazwach ras pojawiają się tylko wtedy, gdy w skład nazwy rasy wchodzi nazwa własna, np. nazwa geograficzna, por. owczarek z Majorki, owczarek z Bergamo, lub nazwa osobowa, por. pies świętego Bernarda, gryfon Korthalsa, gończy Hamiltona.

Makroregion to obszar obejmujący kilka jednolitych pod jakimś względem regionów. W znaczeniu nazwy pospolitej powinien zostać zapisany małymi literami, np. Teren od północy graniczy z Pobrzeżem Koszalińskim, a od wschodu z Pobrzeżem Gdańskim, tworząc makroregion pomorski. Jeśli jednak użyjemy tej nazwy jako komponentu wielowyrazowej nazwy własnej, np. Związek Stowarzyszeń Kultury Fizycznej Makroregion Pomorski, oba człony powinniśmy rozpoczynać dużą literą, podobnie jak pozostałe składniki takiej nazwy.

Klaudia Kluj-Kozłowska

Jak podają Wielki słownik ortograficzny języka polskiego pod red. Edwarda Polańskiego i  internetowy Słownik języka polskiego PWN (http://sjp.pwn.pl), wyrażenie jumbo jet ‘wielki pasażerski samolot odrzutowy’ piszemy małymi literami. Dużymi literami zapisujemy natomiast nazwę marki Boeing 747, np. Szerokokadłubowe samoloty pasażerskie Boeing 747 mają od 360 do 660 miejsc. Gdy jednak używamy tego wyrazu jako nazwy pospolitej konkretnego egzemplarza samolotu, stosujemy małą literę, np. Jego koledzy polecieli boeingiem 747.

Ewa Rogowska-Cybulska

W znaczeniu ‘kościół’ wyrażenie to należy zapisywać następująco: dom Boży. Taką pisownię zaleca publikacja pt. Pisownia słownictwa religijnego autorstwa Renaty Przybylskiej i Wiesława Przyczyny (Tarnów 2011, s. 70). Dla zapisywania peryfraz (omówień)  autorzy przyjmują zasadę, że peryfrazy nazw, które zapisuje się małą literą, też powinny być zapisywane małymi literami. W peryfrazie dom Boży wyraz dom piszemy małą literą. Przymiotnik Boży, pochodny od rzeczownika Bóg, piszemy tu natomiast wielką literą, ponieważ odnosi się on do Boga, por. też plan Boży, lud Boży, prawda Boża, królestwo Boże, miłosierdzie Boże, łaska Boża, opatrzność Boża.

Natomiast gdy zestawienie to jest wykorzystywane jako nazwa własna (np. jako nazwa wspólnoty modlitewnej), oba człony piszemy dużymi literami.

Zgodnie z zasadą zapisywania małą literą wyrazów i wyrażeń, które są używane w znaczeniu pospolitym, zestawienie budżet państwa ‘podstawowy plan finansowy obejmujący dochody i wydatki państwa (władzy rządowej), uchwalany na okres roku budżetowego’ zapisujemy małymi literami. Wielkimi literami zapisujemy natomiast wyrażenie Skarb Państwa – jako nazwę konkretnej instytucji reprezentującej państwo w obrocie prawnym. W znaczeniu gatunkowym również to wyrażenie piszemy małymi literami, np. Państwa członkowskie pozwoliły pieniądzom wpłynąć do ich skarbów państwa.

Poprawny zapis tego słowa powinien rozpoczynać się małą literą. Wynika to z zasady, iż małą literą piszemy wszystkie wyrazy pospolite, o ile nie są one częścią nazwy własnej. Armator ‘osoba lub firma eksploatująca statek’ to wyraz pospolity.

Klaudia Kluj-Kozłowska

Skrótowce literowe i głoskowe piszemy w całości wielkimi literami np. GOPR, MEN, PAN, UG. Poprawny skrótowiec wyrażenia produkt krajowy brutto to zatem PKB. Taki zapis potwierdza m.in. Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego.

Klaudia Kluj-Kozłowska

Płyta Redłowska to nazwa jednego z gdyńskich osiedli, a wielowyrazowe nazwy osiedli piszemy wielkimi literami, np. Złote Łany, Małe Przymorze, Przymorze  Wielkie. Małą literą piszemy jedynie stojący na początku takiej nazwy wyraz osiedle, jeśli stanowi on nazwę gatunkową, np. osiedle Płyta Redłowska.

Piszemy park Skarszewski, ponieważ według zasad pisowni polskiej, „jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą”.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Wyraz Sukiennice piszemy oczywiście dużą literą, tak bowiem zapisujemy jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków, obiektów sportowych itp., np. Wawel. Krzyż Sukiennic to miejsce przecięcia się szlaków komunikacyjnych w obrębie Sukiennic, por.: „Pierwsze kramy sukienne stanęły pośrodku głównego placu miasta jako łącznik pomiędzy czterema traktami: ze wschodu na zachód oraz z północy na południe. Tymi traktami są obecnie ulice św. Jana i Bracka oraz Szewska i Sienna. W budynku Sukiennic te trakty przecinały się, tworząc tzw. krzyż sukiennic, który możemy oglądać w obecnych Sukiennicach” (http://www.nabutach.pl/polska/krakow/177-sukiennice-krakow). Wyraz krzyż występuje w tym wyrażeniu w znaczeniu pospolitym ‘przedmiot w kształcie dwóch linii przecinających się pod kątem prostym’. W tym samym znaczeniu słowo to występuje m.in. w wyrażeniu krzyże okien, które pojawia się w zdaniu cytowanym przez Słownik języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego: Dom był gładki jak ściana, o dużych, ciemnych krzyżach okien. Poprawny jest zatem zapis krzyż Sukiennic.

Pisownia tego przymiotnika zależy od jego znaczenia.

Dużą literą piszemy przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?) utworzone od nazw własnych, np. Sabałowa bajka, komedia Molierowska ‘komedia Moliera’, Miłoszowe wiersze, a zatem również nokturny Szopenowskie (Chopinowskie), muzyka Szopenowska (Chopinowska).

Małą literą piszemy przymiotniki jakościowe (odpowiadające na pytanie jaki?, tzn. taki, który poprzez związek z kimś lub też ogólne nawiązanie do jakiejś postaci – czymś się charakteryzuje) utworzone od imion własnych, np. ogród jordanowski, porównanie homeryckie, rok mickiewiczowski, syzyfowa praca, wiek balzakowski, a zatem także konkurs szopenowski (chopinowski), legenda szopenowska (chopinowska).

Obie formy są poprawne w zależności od sytuacji.

Przymiotniki utworzone od nazwisk piszemy wielką literą, gdy odpowiadają na pytanie czyj, a małą literą, gdy odpowiadają na pytanie jaki. W praktyce do wielu obiektów, z których nazwą łączy się taki przymiotnik, można odnieść zarówno jedno, jak i drugie pytanie. Tak właśnie jest z mechaniką Newtona – Newtonowską, skoro stworzył ją Isaac Newton, i newtonowską, ponieważ istnieje niezależnie od niego i bez niego też by istniała.

Mateusz Nawrocki

Jeśli Regulamin promowania pracy jest tytułem spisanego zbioru przepisów, to wielką literą zapisujemy pierwszy wyraz, zaś kolejne małą, ponieważ w jedno- i wielowyrazowych tytułach wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Jeśli natomiast wyrażenie to występuje nie jako nazwa własna, lecz w znaczeniu  pospolitym, wszystkie jego człony zapisujemy od małych liter, np. W większości zakładów pracy nie ma odrębnych regulaminów promowania pracy.

Magdalena Poleniewicz

Poprawny zapis nazwy tej funkcji to minister obrony narodowej lub Minister Obrony Narodowej. Pisownia dużymi literami wynika z zasady ortograficznej, według której wielką literą zapisujemy nazwy jednoosobowych urzędów w aktach prawnych, np. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie ze zwyczajem nazwę tę możemy zapisać dużymi literami również w tekstach o innym przeznaczeniu, jeśli występuje ona w pełnej formie i odwołuje się do konkretnej osoby. W innych wypadkach nazwę tę zapisujemy małymi literami.

Monika Matusiak

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Według Biblii nazwą to określa się ‘pokolenie wywodzące się od trzeciego syna Jakuba i Lei – Lewiego’. Z pokolenia Lewiego pochodzi w starożytnym judaizmie niższa warstwa kapłańska: lewici. Słowniki ortograficzne notują wyraz lewita ‘w starożytnym judaizmie: przedstawiciel jednej z grup kapłańskich, wywodzącej się z pokolenia Lewiego’ jako słowo zapisywane od małej litery. Można też ten sposób zapisu wywieść jakoś z reguły, że nazwy członków bractw i zgromadzeń zakonnych zapisuje się małą literą.

Lewi został wyklęty przez ojca za nieposłuszeństwo, a jego potomstwo zostało skazane na rozproszenie wśród innych plemion izraelskich. Jako nazwę plemienia należałoby chyba ten wyraz zapisać dużą literą, np. w zdaniu: Z uwagi na to, że potomstwu Rubena i Gada oraz połowie potomstwa Manassesa przypadły w udziale obszary Zajordanii, a Lewici nie mieli otrzymać osobnego terenu zamieszkania, do podziału stanęło dziewięć pozostałych plemion i druga połowa plemienia Manassesa albo w zdaniu: Z trzydziestu sześciu tysięcy Lewitów dwadzieścia cztery otrzymało godności kapłańskie, a pozostali musieli zadowolić się urzędami nadzorców, stróżów, pisarzy, sędziów i śpiewaków (z Korpusu językowego PWN). Słowniki ortograficzne i słowniki języka polskiego nie przewidują jednak takiej sytuacji.

Wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach deklaracji i ustaw. Tytuł ten należy więc zapisać następująco: Kodeks pracy.

Magdalena Poleniewicz 

W wypadku wielowyrazowych nazw geograficznych, które zaczynają się od słów morze, jezioro, cieśnina, wyżyna czy góra, pisownia tych słów zależy od drugiego wyrazu. Gdy człon drugi jest – jak w podanym przykładzie – przymiotnikiem, oba człony zapisujemy wielkimi literami, a więc poprawny jest zapis Jezioro Dobre.

Aleksandra Muszarska

Wyrażenie dom dziecka zapiszemy małą literą, ponieważ nie odnosi się ono do konkretnego domu dziecka, jest to zatem nazwa pospolita. Wielką literą zapisalibyśmy nazwę, która wskazywałaby na konkretną placówkę, np. Dom Dziecka nr 2 im. Janusza Korczaka w Warszawie.

Monika Matusiak

Reguła [91] Zasad pisowni na temat pisowni peryfraz, czyli wyrażeń omownych, mówi: „Wielką literą można zapisać nazwy pospolite użyte w funkcji nazw własnych osób i miejsc, np. Książę Apostołów lub książę apostołów (= św. Piotr), Mały Kapral lub mały kapral (= Napoleon Bonaparte), Żelazny Kanclerz lub żelazny kanclerz (= Otto von Bismarck), Biały Kontynent lub biały kontynent (= Antarktyda), Srebrny Glob lub srebrny glob (= Księżyc). Najczęstsze nazwy tego rodzaju, pisane zawsze lub prawie zawsze wielkimi literami, umieszczono w części alfabetycznej słownika”. Wielki słownik ortograficzny PWN rejestruje wyrażenie Wieczne Miasto (= Rzym). Zapisywanie tego wyrażenia wielkimi literami jest zatem poprawne.

Paul Michel Foucault to francuski filozof, historyk i socjolog. Od jego nazwiska można utworzyć przymiotnik F/foucaultowski, którego pisownia zależy od znaczenia. Zgodnie z zasadą [69] zawartą w Wielkim słowniku ortograficznym PWN wielką literą piszemy przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?, odnoszące się do właściciela, autora, twórcy) utworzone od imion własnych, zakończone na ‑owski, ‑owy, ‑in, ‑yn, ‑ów: Pałac Kazimierzowski, dramat Szekspirowski, Sabałowe bajania, poezja Miłoszowa, Zosina chustka, Marysin ojciec, Psałterz Dawidów (= Dawida). W świetle tej reguły przymiotnik w wyrażeniu teoria Foucaultowska należy zapisać wielką literą, ponieważ odnosi się on do twórcy tej teorii.

Justyna Rozmiarek

W pierwszym momencie odpowiedź na pytanie nie wydaje się skomplikowana. Jeśli podajemy w tekście obcojęzyczną nazwę miejsca (w tym przypadku w języku francuskim), stosujemy pisownię oryginalną, nie biorąc pod uwagę zasad pisowni języka polskiego. W tym miejscu pojawia się jednak problem sprawdzenia, jaki zapis funkcjonuje oficjalnie w języku francuskim. Pobieżnie przeszukując źródła internetowe, można mylnie dojść do wniosku, że poprawny jest zapis Place Stanislas. Jednak, gdy sprawdzimy treść wiarygodnych francuskich encyklopedii internetowych (Encyclopædia Universalis France, Larousse), znajdziemy tam zapis place Stanislas. Tak samo jest z nazwami innych placów we Francji, np. place de l'Hôtel-de-Ville, place Charles-de-Gaulle, place de la Nation. Z tego wynika, że jeżeli chcemy podać nazwę oryginalną, poprawnym zapisem będzie place Stanislas. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy nazwa pojawia się na początku zdania lub podpisu, np. pod fotografią. Drugim rozwiązaniem jest oczywiście podanie polskiej nazwy, czyli po prostu plac Stanisława, co wynika z zasady pisowni [82], według której, jeśli stojący na początku nazwy wyraz plac jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą.

Natalia Klajman

Aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące zapisu powyższego wyrażenia wielką lub małą literą, należy wyjaśnić znaczenie słowa projekt. Według Słownika języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego projekt to ‘plan działania; wstępna wersja czegoś; dokument zawierający obliczenia, rysunki itp. dotyczące wykonania jakiegoś obiektu lub urządzenia’. Zapisując nazwę projektu edukacyjnego, należy zatem skorzystać z reguły [73], mówiącej, że „Wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych, operacji wojskowych”. Według tej reguły w nazwach projektów edukacyjnych wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz, zarówno wówczas, gdy chodzi o tytuł dokumentu, jak i pewne działania (jak w wypadku akcji charytatywnych i porządkowych). W nazwie projektu można też zastosować cudzysłów bądź też kursywę, których celem jest wyróżnienie nazwy własnej projektu. Zatem poprawny zapis to: projekt edukacyjny „Zapraszamy do naszej dzielnicy”.

Słownik języka polskiego PWN oraz Wielki słownik ortograficzny PWN podają zgodnie, że Sybirak to ‘w czasach carskich lub w okresie Związku Radzieckiego: więzień wywieziony na Syberię lub zesłaniec na Syberię’ też ‘były więzień lub zesłaniec’, natomiast Sybirak to ‘mieszkaniec Syberii’. Encyklopedia PWN podaje ponadto, że sybiracy to „grupa zesłańców politycznych w głąb Rosji, którzy powrócili do Królestwa Polskiego po amnestii w 1857 roku”, a Związek Sybiraków to „organizacja kombatancka, utworzona w Katowicach w 1926 roku (W 1928 r. przyjęła charakter ogólnopolski)”.

Zatem pisownia rzeczownika s/Sybirak zależna jest od jego znaczenia.

Justyna Rozmiarek

Słowniki języka polskiego podają tylko pisownię tego wyrazu małą literą: góral, jednak nie wszyscy normatywiści zgadzają się, że to jedyna poprawna forma. Powołam się na wypowiedź prof. Mirosława Bańko odnośnie do powyższego zagadnienia:     

„Wprawdzie większość słowników polskich – w tym Wielki słownik ortograficzny PWN – ma wyłącznie hasło góral, ale z ogólnych przepisów dotyczących pisowni nazw etnicznych można wywieść pisownię Góral, gdy chodzi o rdzennego mieszkańca północnej części Karpat Zachodnich (analogicznie do zapisu wielką literą nazw takich jak Kaszubi czy Podhalanie). Jerzy Krzyszpień, który poświęcił temu zagadnieniu cały artykuł (Język Polski, 2010, nr 2), zwraca uwagę na niekonsekwencje w pisowni w literaturze przedmiotu i apeluje o jej ujednolicenie, proponując następujące hasło słownikowe swojego autorstwa jako możliwy wzór:

góral ‘rdzenny mieszkaniec gór, człowiek wywodzący się z rdzennej ludności zamieszkującej góry’: górale andyjscy, górale Atlasu, górale Karpat Wschodnich (Bojkowie, Huculi, Łemkowie), górale kaukascy.

Góral ‘mieszkaniec północnej części Karpat Zachodnich’: Górale, Górale polscy, Górale słowaccy, Górale spod Nowego Targu. Połączenia: Górale Babiogórscy (Babiogórcy) ‘grupa Górali zamieszkująca północne stoki Babiej Góry’, Górale Podhalańscy (Podhalanie) ‘grupa Górali zamieszkująca Podhale’, Górale Śląscy ‘grupa Górali zamieszkująca Beskid Śląski i Morawsko-Śląski w historycznych granicach Śląska’, Górale Żywieccy ‘grupa Górali zamieszkująca dorzecze Soły na południe od grzbietu Beskidu Małego’”.

Należy zatem wnioskować, że pisząc góral, mamy na myśli mieszkańca gór, człowieka wywodzącego się z ludności zamieszkującej góry, natomiast pisząc Góral, myślimy o mieszkańcu konkretnego regionu górskiego.

Justyna Rozmiarek

Według zasad pisowni polskiej dużą literą piszemy nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych, tak więc zapis chłodziarka „Pamir”, wykładzina „Relaks”, pralka „Wijatka” jest poprawny. Istnieje też możliwość zapisu bez cudzysłowu: chłodziarka marki Pamir, wykładzina marki Relaks, pralka marki Wijatka.

Kateryna Razgonova

Przytoczone w pytaniu fragmenty opowiadania wykorzystujące formuły znane z Litanii Loretańskiej do Najświętszej Maryi Panny stanowią peryfrazę modlitwy. Zatem w celu ustalenia poprawnego zapisu tych wyrażeń należy posłużyć się przede wszystkim regułami pisowni słownictwa religijnego. Kwestię użycia dużych lub małych liter w peryfrazach religijnych reguluje zasada nr 22 Pisowni słownictwa religijnego, opracowanej przez Renatę Przybylską i Wiesława Przyczynę, według której pisownię peryfraz reguluje następująca reguła: „jeżeli zarówno nazwa jednowyrazowa, jak i opisowa odnosi się do desygnatu, który wymaga wielkiej litery (np. do Boga, Kościoła, Watykanu), to nazwy te (wszystkie człony) zapisujemy wielką literą; jeżeli natomiast nazwa i jej opisowy zastępnik odnoszą się do desygnatu, który nie wymaga wielkiej litery (np. do papieża, kościoła jako budynku), to zapisujemy je małą literą”. Jak wynika z kontekstu podanych przykładów, wyrażenia, w stosunku do których pojawiają się wątpliwości ortograficzne, nie odnoszą się (jak w tekście modlitwy) do osoby Matki Bożej, a więc do desygnatu wymagającego użycia wielkiej litery. Dlatego poprawność ich zapisu należy rozpatrywać według ich pierwotnego (podstawowego) znaczenia (nie uwzględniając podłoża religijnego).

Związek wyrazowy: wieża z kości słoniowej nie stanowi nazwy jednostkowego obiektu architektonicznego (a więc nazwy własnej), lecz używany jest w funkcji związku frazeologicznego oznaczającego miejsce odosobnienia, należy więc do wyrażeń pospolitych, dlatego wszystkie jego człony należy zapisywać od małych liter. Jeśli chodzi o wyrażenie: gwiazda zaranna, to Uniwersalny słownik języka polskiego zapisuje je od małych liter, mimo że jest ono synonimicznym określeniem obiektu astronomicznego znanego powszechnie pod nazwą Gwiazdy Porannej bądź Jutrzenki (popularnych określeń planety Wenus, widocznej na niebie nad ranem), a według reguły ortograficznej nr 78 zamieszczonej w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego „jedno- i wielowyrazowe nazwy gwiazd, gwiazdozbiorów, planet, księżyców, planetoid, galaktyk, rojów meteorów i innych obiektów astronomicznych” należy zapisywać wielkimi literami. Natomiast w przypadku bramy niebieskiej brakuje przesłanek, według których należałoby to wyrażenie wyróżnić dużymi literami. Należy je zatem traktować jako określenie pospolite i oba jego człony zapisywać od małych liter.

Ewelina Lechocka

Stosowanie dużej litery ze względów grzecznościowych i uczuciowych jest indywidualną kwestią piszącego i reguły ortograficzne pozostawiają w tym wypadku dużą swobodę autorowi. W moim odczuciu zapisanie od dużej litery jedynie zaimka osobowego, czyli zastosowanie formy: w Waszym przedsiębiorstwie, jest wystarczające. Jednak według przytoczonego wyżej przepisu ortograficznego wyróżnienie w podanym przykładzie obu członów wyrażenia wielkimi literami również nie jest błędem.

Ewelina Lechocka

Wszystkie leksemy wchodzące w skład wyrażenia: skrypt dla studentów wyższych szkół rolniczych należy zapisywać małymi literami, gdyż są one elementami związku wyrazowego należącego do nazw rodzajów publikacji, stanowiącego tym samym wyrażenie pospolite. Jedynie w przypadku wykorzystania owego związku w funkcji podtytułu poprawne jest wyróżnienie pierwszego komponentu dużą literą. Ponadto w omawianym przykładzie wątpliwości ortograficzne może budzić wyrażenie: wyższe szkoły rolnicze, które również nie jest nazwą własną, lecz wyrażeniem pospolitym, gdyż określa rodzaj uczelni (o czym świadczy użycie go w liczbie mnogiej), i wszystkie jego człony należy zapisywać od małych liter.

Ewelina Lechocka

Związek wyrazowy: księga jubileuszowa, traktowany najczęściej jako nazwa rodzaju publikacji, a więc wyrażenie pospolite, należy zapisywać małymi literami. Możliwy jest zapis, w którym pierwszy człon wyrażenia rozpoczyna się od wielkiej litery, ale tylko w przypadku, gdy występuje ono jako podtytuł publikacji. Natomiast wyróżnienie obu komponentów wielkimi literami nie jest uzasadnione w żadnych okolicznościach.

Ewelina Lechocka

Choć według zasady pisowni [105] nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych piszemy małą literą, zapisu Insurekcja Kościuszkowska nie możemy uznać za niepoprawny. Mianowicie znajduje tu zastosowanie reguła [99], zgodnie z którą „nazwy wydarzeń dziejowych możemy pisać wielkimi literami ze względów uczuciowych bądź dla uwydatnienia szacunku”. Zapis wielkimi literami jest uzasadniony, gdy występuje on np. w tekście upamiętniającym Insurekcję Kościuszkowską lub w tytule debaty poświęconej temu wydarzeniu historycznemu.

Natalia Klajman

Pisownia słowa akt w wyrażeniu wręczenie aktu nadania imienia... zależy od intencji, w jakiej użyjemy tego wyrażenia:

– akt nadania imienia jest nazwą pospolitą, tj. nazwą rodzaju dokumentu, który jest wręczany, więc obowiązują reguły pisowni wyrazów pospolitych – małą literą (wręczenie aktu nadania imienia...);

– Akt nadania imienia jest nazwą własną, tj. tytułem dokumentu potwierdzającego proces nadania imienia pewnej instytucji czy organizacji, więc obowiązują reguły pisowni tytułów dokumentów, takie same jak reguły pisowni tytułów książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek itp. – pierwszy człon wielowyrazowego tytułu piszemy dużą literą (wręczenie Aktu nadania imienia...).

Wydaje się, że w wypadku nadawania imienia (np. instytucji) kładzie się nacisk ogólnie na rodzaj aktu, bardziej prawdopodobny i uzasadniony jest więc zapis małymi literami: wręczenie aktu nadania imienia… (np. wręczenie aktu nadania imienia Szkole Podstawowej nr 1 w Grodzisku).

Kateryna Razgonova

Według zasad polskiej pisowni oraz rekomendacji profesora Mirosława Bańki (http://sjp.pwn.pl/poradnia) nazwy potraw piszemy małą literą, a więc należy też zapisywać małymi literami każdy człon wyrażenia ciasto red velvet.

W karcie dań można wyraz ten zacząć dużą literą, kierując się zasadą dotyczącą zapisywania początku tekstu. W takiej sytuacji słowo ciasto napiszemy dużą literą, a pozostałe człony (red velvet) – małą.

Kateryna Razgonova

Wyraz komsomolec, oznaczający członka Komsomołu, czyli społeczno-politycznej organizacji młodzieży w ZSRR, powinien zostać zapisany od małej litery. Potwierdza to reguła ortograficzna nr 120 zawarta w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, która brzmi: „nazwy członków partii, stronnictw politycznych, organizacji społecznych, członków zespołów artystycznych i sportowych, więźniów obozów koncentracyjnych itp.” zapisujemy małą literą.

Ewelina Lechocka

Poprawny jest pierwszy zapis. Wynika to z zasady [73] Zasad pisowni zawartych w Wielkim słowniku ortograficznym PWN, według której wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach m.in. odezw i deklaracji. List, o którym mowa, nie uzyskał wprawdzie tytułu w momencie swojego powstania, jednak odnosząc się do niego w późniejszym czasie, przyjęło się go określać jako List 34 (z powodu liczby sygnatariuszy), a tym samym nadano mu tytuł. W pozostałych kontekstach, gdy wyraz list występuje nie jako tytuł konkretnego dokumentu, ale jako wyraz pospolity, z punktu widzenia polskiej ortografii poprawny jest oczywiście zapis małymi literami.

Natalia Klajman

Tak, ten zapis jest poprawny, ponieważ Wielka encyklopedia powszechna jest tytułem książki, a w tytułach książek wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz, np. Poradnik działkowca, Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Uniwersalny słownik języka polskiego.

Należy tę nazwę zapisać w następujący sposób: Eugenia pod Ukoronowanym Lwem. Do zapisywania tej nazwy stosujemy regułę, według której wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego.

Piotr Bednarczyk

Prawidłowy zapis to stan Arizona. Pierwszy człon piszemy małą literą, ponieważ nazwy gatunkowe, takie jak np. nazwa typu okręgu administracyjnego, zapisujemy małą literą. Drugi człon piszemy wielką literą, gdyż nazwy własne państw, regionów, prowincji, stanów, miast, osiedli, wsi itd. zapisujemy wielką literą.

Mateusz Czujko

W tej nazwie oba składniki zapisujemy wielką literą: Jezioro Wiktorii, ponieważ słowo Wiktorii jest rzeczownikiem w dopełniaczu, a według zasad pisowni polskiej w nazwach geograficznych składających się z rzeczownika typu góra, jezioro, morze itp. oraz rzeczownika w dopełniaczu oba człony piszemy dużymi literami. Gdyby drugi składnik tej nazwy występował w mianowniku, zapisalibyśmy tę nazwę następująco: jezioro Wiktoria.

Anna Mościńska

W przypadku wielowyrazowych nazw geograficznych, które zaczynają się od słów morze, jezioro, cieśnina, wyżyna czy właśnie góra, pisownia tych słów zależy od drugiego wyrazu. Jeśli jest on rzeczownikiem w mianowniku, wówczas pierwszy człon zapisujemy małą literą (góra Horeb, góra Syjon, góra Synaj). W innych przypadkach – gdy człon drugi jest przymiotnikiem lub rzeczownikiem w dopełniaczu – oba człony zapisujemy wielkimi literami, a więc poprawny jest zapis Góra Oliwna.

Aleksandra Mieczkowska

Tak, zapis  góra Jawor jest poprawny, ponieważ w nazwach geograficznych, jeśli taka nazwa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, człon pierwszy typu góra, nizina, półwysep, cieśnina itp. zapisujemy małą literą, natomiast człon drugi — wielką, np. wyspa Uznam, pustynia Gobi – i właśnie góra Jawor.

Wyrażenie basen Prezydenta należy do tej samej grupy nazw własnych, co nazwy zaczynające się wyrazami molo, bulwar, most, plac, ulica, kopiec itp., dlatego jego pierwszy człon piszemy literą małą, a drugi – wielką, jak bulwar Nadmorski, molo Południowe, most Grunwaldzki, plac Trzech Krzyży, ulica Królowej Jadwigi, kopiec Kościuszki.

Zgodnie z zasadą mówiącą o tym, że gdy w zapisie nazw własnych występują nazwy rodzajowe takie jak: ulica, plac, cmentarz, pomnik itp., to powinniśmy zapisywać te wyrazy małą literą, poprawny jest zapis: pomnik Chwały na cmentarzu Orląt we Lwowie.

Magdalena Szczepińska

Wyrażenie TŁUSTY CZWARTEK zapisujemy małą literą: tłusty czwartek. Jest to nazwa zwyczaju, a nazwy zwyczajów i obrzędów, w przeciwieństwie do nazw świąt, zapisujemy małą literą. 

Anna Mościńska

Prawidłowy zapis to śledzik, ponieważ nazwy zwyczajów zapisujemy małą literą.

Mateusz Czujko

Słowo to powinno być napisane małą literą (redakcja), ponieważ nie jest to nazwa własna. Wielką literę należy jednak stosować ze względów grzecznościowych w bezpośrednich zwrotach kierowanych do konkretnej redakcji, np. Droga Redakcjo, Do Redakcji „Dziennika”.

Jest to nazwa części miasta o znaczeniu pospolitym, a takie wyrażenia zawsze zapisujemy małą literą. Poprawny jest więc zapis centrum aglomeracji gdańskiej.

Weronika Pochylska

Poprawny zapis to barbie oraz kopciuszek, ponieważ w tym wypadku nie wskazujemy na konkretną postać, ale na nosiciela cech takich jak ta postać. Nazwy własne Barbie i Kopciuszek stały się zatem nazwami potocznymi, tzn. uległy apelatywizacji. Pisowni Barbie użyjemy w odniesieniu do marki zabawki, zaś Kopciuszkiem nazwiemy postać baśniową.

Łukasz Kolenda

Według wytycznych Rady Języka Polskiego dotyczących wielkich i małych liter w tekstach Unii Europejskiej nie jest to pisownia poprawna. Biorąc pod uwagę, że jest to nazwa obiegowa, powinniśmy oba człony zapisać małą literą: strategia lizbońska.

Weronika Pochylska

Poprawny jest zapis Regulamin pracy, ponieważ wielką literą piszemy tylko pierwszy słowo wielowyrazowego tytułu.

Karolina Bąkowska

Według zasad polskiej pisowni nazwy gatunków modlitw i nabożeństw piszemy małą literą, więc również wyrażenie msza święta zapisujemy małymi literami. Ponieważ bożonarodzeniowa jest zwykłą przydawką przymiotnikową, całe to wyrażenie też piszemy małymi literami: bożonarodzeniowa msza święta.

Według Pisowni słownictwa religijnego przygotowanej przez Komisję Języka Religijnego Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w 2011 r. wyrażenie Msza Święta może być pisane dużymi literami, jeśli jest synonimem Eucharystii. W wyrażeniu oznaczającym Eucharystię przymiotnik święta może też zostać zapisany w skrócie; piszemy go wówczas małą literą: Msza św.

Kateryna Razgonova

Tak. Zgodnie z Wielkim słownikiem ortograficznym PWN rzeczownik ten w znaczeniu ‘wybrzeże polskie nad Morzem Bałtyckim’ piszemy wielką literą, czyli Wybrzeże.

Magdalena Buchowska

Według Wielkiego słownika ortograficznego PWN wielką literą piszemy nazwy świąt i dni świątecznych, w tym 3 Maja. Ten sam słownik rejestruje nazwę pierwszej polskiej ustawy zasadniczej zapisywanej Konstytucja 3 maja. Oficjalna nazwa święta to Święto Narodowe Trzeciego Maja, obchodzone w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja  (por. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o przywróceniu Święta Narodowego Trzeciego Maja, Dz. U. z 1990 r. Nr 28, poz. 160). Najbardziej poprawne wydaje się więc stosowanie albo oficjalnej nazwy, albo nazwy opisowej święto Konstytucji 3 maja. Jednak z uwagi na emocjonalny, patriotyczny charakter święta, powszechnie stosowana jest nazwa Święto Konstytucji 3 Maja (także w mediach i na stronach internetowych instytucji rządowych).

Magdalena Buchowska

Na tablicach informacyjnych pierwszy wyraz piszemy wielką literą, zaś jeśli chodzi o nazwy uczestników konferencji, to zastosowanie ma tutaj reguła [97] „Słownika orograficznego PWN”, wedle której „użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidulaną sprawą piszącego”.

Piszący zatem może napisać zarówno Strefa obsługi Sponsorów, jak i Strefa obsługi sponsorów; Obsługa Gości, jak i Obsługa gości; Centrum Wolontariuszy, jak i Centrum wolontariuszy; Miejsca dla Fotografów, jak i Miejsca dla fotografów. Natomiast w napisach Sala konferencji prasowych i Centrum akredytacji, które nie zawierają nazw osobowych, tylko pierwszy wyraz należy zaczynać dużą literą.

Elżbieta Benkowska

Odpowiedź na to pytanie zależy od kontekstu, w którym to wyrażenie ma być użyte. Jeśli nie chodzi o żaden konkretny konkurs lub jeśli chcemy opisać rodzaj wydarzenia,  to należy  użyć formy zapisanej małymi literami: konkurs języka angielskiego. Jeżeli zaś chodzi o nazwę imprezy, której organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł, to według reguły [71] Słownika ortograficznego PWN każdy wyraz tej nazwy należy zacząć wielką literą (z wyjątkiem przyimków). W takim przypadku poprawnym zapisem będzie zatem Konkurs Języka Angielskiego.

Elżbieta  Benkowska

Nazwy stanowisk unijnych należy zapisywać tak jak nazwy polskich stanowisk. W języku polskim podstawową pisownią dla nazw stanowisk jest pisownia małymi literami, wyjątek jednak stanowią nazwy urzędów jednoosobowych (Rzecznik Praw Obywatelskich). Zespół Rady Języka Polskiego ds. Współpracy z Tłumaczami UE opublikował tekst, w którym zaleca zapis wielkimi literami (Komisarz UE do spraw Środowiska) w przypadku nazwy organu oraz zapis małą literą (komisarz Bieńkowska) w przypadku nazwy funkcji. Zespół sugeruje, że rozróżnienie między nazwą organu a nazwą stanowiska jest możliwe dzięki wystąpieniu albo niewystąpieniu nazwiska osoby sprawującej daną funkcję. W zasadach pisowni i interpunkcji Wielkiego słownika ortograficznego PWN możemy natomiast znaleźć informację, że nawet, jeśli nie ma nazwiska, a nazwa występuje w pełnym brzmieniu, w przypadku organu możemy zapisać ją wielkimi literami, natomiast w przypadku piastuna organu – obydwie wersje są dopuszczalne. W powszechnym użyciu (prasa, komunikaty Polskiej Agencji Prasowej), częściej występuje zapis małą literą. Podsumowując – obydwie możliwości są poprawne, ale zalecana jest pisownia małymi literami.

Magdalena Buchowska

Jeśli chodzi o jedną z wielu kaplic, z których korzystał król, to poprawny jest zapis tego wyrażenia – jako wyrażenia pospolitego – małymi literami: kaplica królewska.

Natomiast w odniesieniu do konkretnej kaplicy, takiej jak np. ta w Gdańsku, zastosowanie ma reguła [82] „Słownika ortograficznego PWN”, która mówi, że „Jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą rodzajową (gatunkową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą”. Poprawną formą jest zatem kaplica Królewska.

Jednak piszący, zwłaszcza znawcy zabytków Gdańska, częściej posługują się formą ortograficzną Kaplica Królewska, a w poradnictwie językowym panuje ostatnio tendencja (niemająca wprawdzie oparcia w zasadach pisowni), by takich tradycyjnych form zapisu nie dyskwalifikować. Zgodnie z tą tendencją również formę Kaplica Królewska w Gdańsku wolno zaakceptować.

Jak podają zasady pisowni, nazwy godności piszemy małą literą, np. rektor, prezes, dyrektor, zatem małymi literami powinniśmy zapisywać również nazwę zastępca dyrektora ds. techniczno-administracyjnych. Zasady pisowni pozwalają jednak używać w nazwach tego typu w pewnych wypadkach wielkich liter. Zgodnie ze zwyczajem wolno tak postąpić wówczas, gdy nazwa godności odnosi się do konkretnej osoby. Należy też używać wielkich liter dla wyrażenia szacunku dla osoby zajmującej takie stanowisko, na przykład adresując do niej pismo. W takim wypadku wielką literą piszemy również człon występujący po łączniku: Zastępca Dyrektora ds. Techniczno-Administracyjnych.

Justyna Jans

Poprawny zapis to: Wielki Jubileusz Roku 2000 – zgodnie z zamieszczoną w Zasadach pisowni ogólną regułą, że wielką literą piszemy nazwy imprez międzynarodowych lub krajowych, którym organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł. Jeszcze dokładniej problem pisowni tego typu nazw regulują Zasady pisowni słownictwa religijnego, zatwierdzone przez Radę Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk 7 maja 2004 r. Mówią one, że jednostkowe nazwy obchodów, rocznic i jubileuszy piszemy dużymi litrami, np. Światowy Dzień Młodzieży, Rok Święty, Rok Jubileuszowy.

Łukasz Kolenda

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czy mamy do czynienia z nazwą własną, odnoszącą się w tej właśnie formie do konkretnej organizacji tego typu w konkretnej szkole, czy też z wyrażeniem pospolitym. W pierwszym wypadku poprawna jest pisownia obu członów wielkimi literami. Jak jednak pisze Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN, ponieważ w szkołach zazwyczaj działa tylko jeden taki samorząd, pisownia małymi literami nie stałaby się źródłem nieporozumienia.

Aleksandra Mieczkowska

W tytułach gazet, czasopism i cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych wielką literą piszemy wszystkie wyrazy (z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw). Zatem poprawny zapis nazwy tego czasopisma to: Przyjaciel Straży Ogniowej.

Justyna Jans

Pisownię nazw samolotów reguluje ta sama zasada, która dotyczy również nazw innych wyrobów przemysłowych, np. samochodów, motocykli, rowerów, aparatów radiowych i telewizyjnych, aparatów fotograficznych, zegarków. Mówi ona, że wielką literą piszemy nazwy marek, a więc w tym wypadku modeli samolotów, małą zaś nazwy konkretnych wyrobów tej marki, czyli w tym wypadku konkretnych samolotów. Zgodnie z tą zasadą piszemy zatem Leciał samolotem Mosquito PR-Mk9, ale Leciał mosquito PR-Mk9. O tym, że symbole literowe również w tym drugim wypadku zapisujemy dużymi literami, pisze Jerzy Bralczyk, odpowiadając w Poradni Językowej PWN na pytanie dotyczące pisowni nazwy Ford Focus RS WRC, por.: „A literki i cyferki, które są rzadko używane przy nazywaniu konkretnego egzemplarza, piszemy zawsze tak samo...”.

W Wielkim słowniku ortograficznym PWN odnotowana jest tyko jedna wersja pisowni tego wyrażenia: Krwawa Mary (zob. http://sjp.pwn.pl/so/Krwawa-Mary;4455280.html). Jednak reguła ortograficzna dotycząca pisowni różnego rodzaju wyrobów przemysłowych mówi, że nazwy takich wyrobów, m.in. napojów, używane jako nazwy pospolite konkretnych przedmiotów, a nie jako nazwy marek i typów, piszemy małą literą, np. kryniczanka, ustronianka, napoleon (= koniak), tokaj, wyborowa (= wódka). Zatem zgodnie z tą regułą powinniśmy pisać Piliśmy krwawą mary, ale koktajl alkoholowy o nazwie Krwawa Mary. Jan Grzenia z Poradni Językowej PWN zauważa jednak, że w praktyce niełatwo odróżnić użycie nazw typu Krwawa Mary, Pan Tadeusz, Johnnie Walker jako własnych od ich użycia pospolitego. Jego zdaniem bezpieczniejsze jest zatem stosowanie zapisu wielką literą w wypadku liczby pojedynczej, oczywiste zaś jest użycie małej litery w wypadku liczby mnogiej. Ale z drugiej strony autor tej porady pisze: „skoro jednak reguła powiada, że wyrazy pochodzące od nazw własnych, a oznaczające konkretne przedmioty, należy pisać małymi literami, lepiej będzie stosować ją konsekwentnie niż odstępować od niej w imię niejasnych kryteriów”.

Wyrażenie to należy zapisać małymi literami, gdyż nie jest to nazwa własna tego wydarzenia. Wielkich liter należałoby użyć, gdyby organizatorzy zjazdu zdecydowali się nadać mu – jak to określają Zasady pisowni – specjalny tytuł, np. I Zjazd Absolwentów Męskiego Seminarium Nauczycielskiego w Łomży.  

Magdalena Szczepińska

Zgodnie z zasadami zawartymi w Wielkim słowniku ortograficznym PWN wielką literą zapisujemy nazwy jednostkowe urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych. W podanym przykładzie liceum nie występuję jako nazwa indywidualna, ponieważ nie wskazano numeru czy patrona szkoły, zatem wyraz zapisać należy małą literą.

Agnieszka Felczak

Justyna Michalska

Aneta Kulwikowska 

Zapis powinien być następujący: wyspa Ołowianka. Wynika on z reguły, która mówi, że jeśli geograficzna nazwa własna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, półwysep, cieśnina, tama, kanał, morze, jezioro, wyspa, pustynia, wyżyna itp. piszemy małą literą, natomiast człon drugi – wielką, np. morze Marmara, półwysep Hel, pustynia Gobi, wyspa Uznam.

Piotr Bednarczyk

Milena Starczewska

Nazwy pomników należą do nazewnictwa miejskiego, podobnie jak nazwy ulic, placów, rond, parków itp., a w nazwach z tej grupy pierwszy człon, gdy jest nazwą gatunkową (nazywającą typ obiektu), zapisuje się od małej litery, natomiast pozostałe człony nazwy – od wielkiej litery, np. ulica Długa, plac Niepodległości. Zasady pisowni zawarte m.in. w Wielkim słowniku ortograficznym podają dwa następujące przykłady zapisywania nazw pomników: pomnik Mikołaja Kopernika, pomnik Mickiewicza, które zostały też powtórzone w samym tekście słownika ortograficznego pod hasłem pomnik, gdzie znajdziemy też kolejne przykłady nazw pomników: pomnik Bohaterów Warszawy, pomnik Lotnika, pomnik Nike, pomnik Zaślubin Polski z Morzem. Żaden z tych przykładów nie jest jednak w pełni analogiczny do nazwy pomnika, której dotyczy pytanie, ponieważ żaden po członie pomnik nie zawiera rzeczownika pospolitego o charakterze gatunkującym, jakim jest wyraz cesarz. Pojawia się tu bowiem problem, czy wyraz cesarz wchodzi w skład właściwej nazwy własnej pomnika, czy jest to raczej rozwinięta nazwa opisowa (pomnik cesarza Wilhelma I, a właściwa nazwa to pomnik Wilhelma I). Jednak gdyby posłużyć się analogią do pisowni ulic, np. do nazwy ul. Królowej Jadwigi, to również do zapisu rzeczownika cesarz powinno się zastosować wielką literę: pomnik Cesarza Wilhelma I.

Jeśli wyraz plac jest jedynie nazwą gatunkową (rodzajową), to piszemy go małą literą, natomiast pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – dużą. W tym wypadku Rynek Żydowski jest nazwą tradycyjną, dawną, a plac – gatunkową. Wyrażenie zostało więc napisane poprawnie.

 Alicja Chrzanowska

Poprawna pisownia to park Strzelecki. Nazwa ta należy do nazewnictwa miejskiego, a człon park jest nazwą gatunkową i tak jak człon ulica, molo czy pomnik  w nazwach własnych ulic, mol czy pomników zapisujemy go małą literą. Natomiast drugi człon, stanowiący właściwą nazwę własną, zapisujemy dużą literą.

Daria Lewicka

Poprawnie zapiszemy most Wolności Czwartego Czerwca (lub most Wolności 4 Czerwca). Taki zapis jest motywowany regułą, która głosi, że jeśli stojący na początku wyraz (np. plac, ulica, most etc.) jest nazwą gatunkową, czyli określającą typ obiektu, zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą (jak ulica Długa, plac Niepodległości).

Magdalena Basińska

Jest to nazwa obiektu miejskiego, zatem zapisujemy ją w następujący sposób: park Sanitariuszki Inki, analogicznie do nazw ulic, placów, rynków itp., np. ulica Królowej Jadwigi, ulica Księcia Józefa, ulica Księdza Jerzego Popiełuszki.

Wyrażenie to zapisuje się małymi literami, ponieważ jest to nazwa wydarzenia historycznego, por. bitwa pod Grunwaldem, wojna trzynastoletnia. Wielką literę można tu jednak zastosować ze względów uczuciowych, np. przy okazji obchodów rocznicy tego wydarzania.

Dominika Bogdańska

Poprawny jest pierwszy wariant pisowniany, tzn. wszystkie człony należy zapisać małymi literami, ponieważ występują one w liczbie mnogiej, co oznacza, że wyrażenie urząd skarbowy pełni w tym zdaniu funkcję wyrazu pospolitego.

Aleksandra Chajewska

Preferowana i neutralna jest forma druga: potop szwedzki, ponieważ w ten właśnie sposób – przy użyciu małych liter – reguły pisowni polskiej zalecają zapisywać nazwy wydarzeń dziejowych. Jednak gdy stosunek piszącego do tego wydarzenia jest bardzo emocjonalny lub z jakiegoś powodu świadomie pragnie zaznaczyć jego rangę, np. w tekście rocznicowym, dopuszczalna jest też wersja z wielkimi literami: Potop Szwedzki.

Jakub Orzeszek

Nazwę norbertanka zapisujemy małą literą, ponieważ tak właśnie piszemy nazwy członków i członkiń zgromadzeń zakonnych, por. szarytka, jezuita, dominikanin, benedyktyni, salezjanie. Dużej litery należy używać tylko wówczas, gdy wyraz ten wchodzi w skład nazwy własnej, np. ulica Norbertanek, kościół Norbertanek, klasztor Norbertanek (jako nazwa budynku klasztornego). Dużymi literami piszemy też nazwę własną zgromadzenia zakonnego sióstr norbertanek, czyli nazwę Zgromadzenie Sióstr Kanoniczek Regularnych Zakonu Premonstratensów.

Justyna Michalska

Nazwa samolotu została w tym zdaniu zapisana poprawnie małą literą, ponieważ wyraz mosquito wystąpił tu nie jako nazwa marki (którą jako nazwę własną należy zapisywać dużą literą), lecz jako nazwa konkretnego wyrobu tej marki, czyli nazwa pospolita.

Nazwy typów urzędów, np. urząd skarbowy, urząd gminy, urząd stanu cywilnego piszemy małą literą, natomiast gdy chcemy napisać o konkretnej jednostce, wszystkie człony nazwy piszemy dużymi literami, np. Drugi Urząd Skarbowy w Rzeszowie, Urząd Miasta Lublina. Wyrażenie lokalny urząd skarbowy należy do tej pierwszy grupy nazw (nie jest nazwą własną), więc piszemy je małymi literami.

Magdalena Behounkowa

Piotr Bednarczyk

Zapis powinien być następujący: Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5, zgodnie z regułą, że wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a  występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Szkoła Podstawowa nr 105 w Warszawie.

Piotr Bednarczyk

Małymi literami piszemy wyrażenie uniwersytet trzeciego wieku wtedy, gdy mamy na myśli ogólnie placówkę oświatową, która prowadzi działalność dydaktyczną wśród osób w podeszłym wieku, np. Początki ruchu uniwersytetów trzeciego wieku sięgają 1972 r. Natomiast wielkimi literami należy pisać to wyrażenie wówczas, gdy stanowi ono nazwę własną lub część nazwy własnej, np. Uniwersytet Trzeciego Wieku w Wejherowie, Uniwersytet Trzeciego Wieku w Białymstoku, Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku, Jagielloński Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Aneta Kulwikowska

Dominika Bogdańska

Oktawia Czechowska

Aneta Wadowska

Zgodnie z regułą podaną w Zasadach pisowni pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach dzieł sztuki piszemy wielką literą, zatem wyraz Pieta jako tytuł dzieła sztuki (rzeźba Michała Anioła powstała w latach 1498–1500, znajdująca się w Bazylice Świętego Piotra w Rzymie) zapiszemy od dużej litery.

Natomiast jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego, wyraz pospolity pieta ‘motyw w sztuce, przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa’ piszemy od małej litery.

Milena Starczewska

Aneta Kulwikowska

Według zasad ortografii języka polskiego w tytułach utworów muzycznych wyraz, który jest nazwą gatunkową utworu, piszemy małą literą, np. symfonia Pastoralna, nokturn Es-dur, sonatina a-moll, IX symfonia Beethovena, sonata Księżycowa. Zgodnie z tą zasadą powinniśmy więc pisać: marsz Żałobny Chopina, przyjęła się jednak pisownia Marsz żałobny. Uzasadniona jest także często stosowana pisownia marsz żałobny – jako nazwa pewnej odmiany marsza, czyli wyrażenie pospolite, por. np. wyrażenie marsz żałobny z sonaty b-moll Fryderyka Chopina.

Jeśli jest to tytuł konkretnego dokumentu dla konkretnego wydziału, to nazwa tego dokumentu powinna być zapisana w następujący sposób: Książka ewidencji szkoleń Wydziału Remontów. Jeśli natomiast wyrażenie to odnosi się do typu dokumentu, wszystkie wyrazy zapiszemy małymi literami: książka ewidencji szkoleń wydziału remontów.

Alicja Chrzanowska

Nie. Zarówno hurricany, jak i messerschmitty wystąpiły w tym zdaniu jako nazwy konkretnych samolotów, nie oznaczają marki, nie są więc nazwami własnymi. Należy zatem pisać te wyrazy małymi literami, podobnie jak np. nazwę ford w zdaniu Jechał fordem.

Jacek Dzięgielewski

Jacek Dzięgielewski

Należy tę nazwę zapisać w następujący sposób: Eugenia pod Ukoronowanym Lwem. Do zapisywania tej nazwy stosujemy regułę, według której wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego.

Piotr Bednarczyk

Jeśli nazwa własna geograficzna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, jezioro, półwysep itp. piszemy małą literą, natomiast człon drugi wielką, np. morze Marmara, pustynia Gobi, półwysep Hel. Zgodnie z powyższą zasadą poprawnym zapisem wyrażenia, którego dotyczy pytanie, jest jezioro Genezaret.

Magda Paśko

Zasady pisowni mówią, że wielowyrazowe nazwy geograficzne, w których wszystkie człony stanowią integralne składniki nazwy (a tak jest w wypadku połączeń rzeczownik + przymiotnik oraz rzeczownik + rzeczownik w dopełniaczu, zapisujemy wielkimi literami, np. Góry Świętokrzyskie, Góra Kościuszki. Natomiast jeśli stojący na początku nazwy wyraz: góra, jezioro, półwysep itp. jest tylko nazwą gatunkową (a tak jest w wypadku połączeń rzeczownik + rzeczownik w mianowniku), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, np. góra Śnieżka. Ponieważ rzeczownik Grabarka występuje w tej nazwie w mianowniku, zapis: Góra Grabarka jest niepoprawny, powinniśmy pisać góra Grabarka.

Joanna Niewiadomska

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego w regule 128, nazwy okręgów administracyjnych współczesnych i historycznych, wyodrębnionych w strukturach kościelnych i państwowych, piszemy małymi literami, np. ziemia dobrzyńska, ziemia łęczycka.

Wprawdzie wyrażenie ziemia gdańska nigdy nie było nazwą jednostki administracyjnej, ale również należy je zapisywać małymi literami. Należy tak pisać po pierwsze ze względu na analogię do historycznych nazw okręgów administracyjnych typu wymienionych wyżej wyrażeń ziemia dobrzyńska i ziemia łęczycka, bo przeciętny Polak nie orientuje się przecież, które miejscowości były w I Rzeczypospolitej siedzibami ziem. Po drugie uzasadnieniem dla pisowni małymi literami jest to, że wyrażenie ziemia gdańska stanowi obecnie opisowe określenie regionu, którego centrum stanowi Gdańsk, a wielkimi literami piszemy tylko nazwy własne regionów, np. Pomorze Gdańskie, Gdańskie.

Według Zasad pisowni nazwy wydarzeń historycznych powinno się zapisywać małymi literami, dopuszczalne jest jednak również użycie dużych liter ze względów uczuciowych. Ostateczną decyzję pozostawia się piszącemu. W Narodowym Korpusie Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk Powstanie Warszawskie częściej zapisywane jest małymi literami, w Internecie – jak się wydaje – częściej stosowaną formą zapisu tego wyrażenia jest powstanie warszawskie. Biorąc pod uwagę fakt, iż w książce mają znaleźć się również inne nazwy wydarzeń historycznych, warto byłoby zadbać o ujednolicenie pisowni. Wydaje się jednak, że dopuszczalne jest tu także wyróżnienie wielkimi literami tylko nazwy Powstanie Warszawskie – w intencji oddania szacunku dla jego uczestników w książce, której powstanie to jest głównym bohaterem.

Oktawia Czechowska

Magistrat to termin używany potocznie na określenie organu wykonawczego samorządu terytorialnego w miastach. Magistrat był w Polsce nazwą oficjalną do 1933 r., kiedy tzw. ustawa scaleniowa (o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego) przemianowała magistraty na zarządy miejskie. Mimo to w języku potocznym wyraz ten był używany do 1950 r. (do czasu likwidacji samorządu). W innych znaczeniach słowo magistrat jest albo określeniem budynku, w którym siedzibę mają władze miasta (niekiedy dla odróżnienia od historycznego ratusza), albo całego urzędu miasta (zarządu miejskiego wraz z aparatem urzędniczym).

Wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych. Obecnie słowo magistrat nie jest oficjalną nazwą urzędu, dlatego należy zastosować pisownię małą literą.

Piotr Wojnarowski

Zasady pisowni, zawarte m.in. w Nowym słowniku ortograficznym PWN, podaje, że nazwy stanowisk, funkcji i tytułów piszemy małymi literami. Zasadę tę należy stosować szczególnie wówczas, jeśli stosowane są przez osoby, których one dotyczą (jak jest w przypadku nazw stanowisk na stemplach). Zalecana jest więc pisownia geolog powiatowy.

Jeśli jednak nazwa wielowyrazowa znajduje się w osobnej linijce (a tak jest właśnie na pieczątce), wtedy dopuszcza się również pisownię pierwszego wyrazu wielką literą, ponieważ wielką literę stosuje się na początku wypowiedzeń rozpoczynających tekst.

Lidia Lewińska

Lidia Lewińska

Nazwy stanowisk piszemy zasadniczo małymi literami, poprawna jest więc pisownia dyrektor naczelny Muzeum Narodowego w Warszawie.

Wielką literą pisze się natomiast nazwy urzędów jednoosobowych w tekstach prawnych, ponadto – zgodnie ze zwyczajem – wielką literę można pisać te nazwy również w innych tekstach, jeżeli odnosimy je do konkretnej osoby i używamy ich w pełnym brzmieniu. W tekście prawniczym należy zatem stosować pisownię Dyrektor Naczelny Muzeum Narodowego w Warszawie.

Milena Starczewska

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czym jest ta inicjatywa:

– jeśli jest to niesformalizowana akcja gromadzenia i rozprowadzania podręczników, wyrażenie bank podręczników ma charakter nazwy pospolitej i oba jego człony powinny być pisane małymi literami;

– jeśli jest to podobna akcja o charakterze sformalizowanym, której organizatorzy chcą nadać nazwę własną, to zgodnie z regułą, że w tytułach akcji charytatywnych i porządkowych wielką literą pisze się tylko pierwszy człon, powinniśmy pisać Bank podręczników;

– jeśli jest to sformalizowana organizacja, która zajmuje się gromadzeniem i rozprowadzaniem podręczników, to oba człony tej nazwy zapiszemy od dużej litery: Bank Podręczników.

Paweł Żukowski

Przymiotnik złożony pięciostawiański jest zbudowany poprawnie, jest też często używany jako składnik zarówno nazw własnych, np. Pięciostawiańska Kopa, Pięciostawiańska Turnia, Pięciostawiańska Przełączka, II Pięciostawiański Wyścig Kombinowany, jak  i wyrażeń pospolitych, np. pięciostawiańskie zwierzęta, szarlotka pięciostawiańska, pięciostawiańskie wody. Występuje również w połączeniu z rzeczownikiem dolina, ale wyrażenie dolina pięciostawiańska nie ma charakteru nazwy własnej, tą bowiem jest wyrażenie Dolina Pięciu Stawów Polskich. Jako nazwa opisowa dolina pięciostawiańska powinna być pisana małymi literami.

Paweł Żukowski

Skrót od wyrazu generał wchodzący w skład indywidualnej nazwy instytucji zapisujemy małą literą, zgodnie z zasadą, że nazwy godności występujące w nazwach własnych należy pisać dużą literą, a ich skróty – małą, por. ul. Generała Sikorskiego, ale ul. gen. Władysława Sikorskiego; ul. Świętego Jana, ale ul. św. Jana. Piszemy więc Zespół Szkół im. Generała Ludwika Michała Paca, ale Zespół Szkół im. gen. Ludwika Michała Paca.

Joanna Fijas

Pisownia tego wyrażenia uzależniona jest od kontekstu, w którym chcemy go użyć. Jeżeli mamy na myśli konkretną komórkę instytucji, jej nazwę własną powinniśmy zapisać  wielkimi literami: Zakładowa Komisja Socjalna. Jeśli jednak chodzi nam o typ instytucji w znaczeniu pospolitym, powinniśmy napisać: zakładowa komisja socjalna.

Magdalena Basińska

Tytuły ustaw przytaczane w pełnym brzmieniu pisze się jak tytuły książek, a więc pierwszy wyraz piszemy wielką literą, a pozostałe – małymi literami, w związku z czym nazwa ustawy, której dotyczy pytanie, powinna być zapisana następująco: Ustawa z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim. Natomiast nazwy skrócone, przywoływane w znaczeniu potocznym, zapisujemy małą literą, np. ustawa o nieletnich, ustawa funduszowa, ustawa o funduszu sołeckim.

Magda Paśko

Jeśli w pierwszym zdaniu tekstu została użyta nazwa własna, np. Przedszkole Samorządowe w Płocku, to wyraz przedszkole występujący samodzielnie w dalszej części tego samego tekstu należy zasadniczo pisać małą literą, jako rzeczownik pospolity. Jednak można go również zapisywać dużą literą, stanowi bowiem skróconą nazwę instytucji. Obie wersje ortograficzne (zapis małą i wielką literą) są zatem poprawne.

Magdalena Behounkowa

Nazwę tę zapisujemy następująco: medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, ponieważ nazwy własne orderów i odznaczeń piszemy wielkimi literami. Jak w wypadku innych wielowyrazowych nazw własnych małą literą piszemy jedynie występujące wewnątrz tych nazw spójniki i przyimki, a więc również przyimek wśród.

Justyna Michalska

Jest to tytuł utworu, więc zgodnie z zasadami pisania wszelkich tytułów powinniśmy pierwszy jego człon zapisać wielką literą, a kolejne człony – małymi. Przy zapisywaniu tego tytułu należy jednak uwzględnić jeszcze jedną regułę ortograficzną. Mianowicie niektóre wyrazy należące do słownictwa religijnego piszemy wielkimi literami, aby wyrazić szacunek dla pojęć, które nazywają.

Tak jest w wypadku przymiotu boskiego, jakim jest Miłosierdzie Boże. W związku z tym poprawny zapis to Koronka do Miłosierdzia Bożego.

Małgorzata Tenderenda

Odpowiedź: W nazwach własnych urzędów, instytucji, organizacji itp. zapisujemy dużymi literami wszystkie człony oprócz zawartych w tych nazwach przyimków. Zatem nazwę, której dotyczy pytanie, należy zapisać następująco: Komisja Doskonalenia Zawodowego przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie.

Daria Lewicka

Obie formy są poprawne, ale wybór małych lub dużych liter zależy od kontekstu. Mając na myśli znaczenie pospolite tego wyrażenia (które w tym zdaniu jest bardziej prawdopodobne), powinniśmy pisać koło odczytowe. Zapis wielkimi literami – Koło Odczytowe – będzie poprawny tylko wtedy, gdyby z szerszego kontekstu wynikało, że jest to nazwa własna konkretnego koła.

Małgorzata Tenderenda

Ważny jest tu kontekst. Zasady pisowni podają, iż wielowyrazowe nazwy własne przedsiębiorstw i lokali zapisujemy wielką literą, toteż w funkcji nazwy własnej zapis ten jest poprawny. Jednak jeśli kontekst mówi nam, że gabinet stomatologiczny to jedynie nazwa gatunkowa lokalu, a nie pełna nazwa przedsiębiorstwa,  wtedy zapiszemy to wyrażenie małą literą. Pamiętajmy także, by w takim wypadku odmienić imię i nazwisko właścicielki, tj. podać je w dopełniaczu, a więc: gabinet stomatologiczny Anny Nowak.

Joanna Niewiadomska

Poprawną formą jest zapis: molo Południowe. Jeśli stojący na początku wielowyrazowej nazwy własnej wyraz ulica, kopiec, pałac, molo itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, np. ulica Zamkowa, kopiec Józefa Piłsudskiego, pałac Krasińskich i właśnie molo Południowe.

Łukasz Szymon Kolenda

Nazwę tę należy zapisać tak: plac Po Farze, ponieważ wyraz plac jest tu nazwą gatunkową, a funkcję właściwej nazwy własnej pełni tylko wyrażenie Po Farze. Nazwy placów zapisujemy zgodnie z zasadami dotyczącymi pisowni nazewnictwa miejskiego, tak jak nazwy ulic, por. ul. Długa, ul. Na Niskich Łąkach; plac Bankowy, plac Trzech Krzyży, plac Na Rozdrożu.

Joanna Fijas

Zasady pisowni  w punkcie dotyczącym zapisywania nazw dzielnic, ulic, placów, rynku, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków itp. podają m.in. przykłady klasztor Dominikanów, klasztor Norbertanek, a więc zgodnie z tą zasadą poprawna jest pisownia klasztor Bazylianów. Natomiast Poradnia Językowa PWN w odpowiedzi na podobne pytanie z 15.11.2002 r. proponuje dla wyrażeń typu klasztor D/dominikanów dwojaką pisownię, w zależności od znaczenia. Według tej propozycji klasztor Bazylianów to kościół (budynek) należący do zakonu jako instytucji, z kolei klasztor dominikanów to wspólnota mieszkających tam ludzi.

Magdalena Behounkowa

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, obydwa człony nazwy Żandarmeria Wojskowa powinny być zapisane od wielkich liter. Zasada ta jest zgodna z regułą ortograficzną nr 84, zawartą w podanym słowniku, według której: „Nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw (…) piszemy dużą literą”.

Ewelina Lechocka

Zgodnie z zapisem w „Wielkim słowniku ortograficznym PWN” jedno i wielowyrazowe nazwy ulic, budowli, dzielnic piszemy wielką literą. Jeżeli jednak stojący na początku wyraz (ulica, aleja, plac itp.) jest nazwą gatunkową (rodzajową), to zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką. Zatem poprawna wersja ortograficzna tego wyrażenia to: twierdza Wisłoujście.

Aneta Wadowska

Polskie przepisy ortograficzne nie określają jednoznacznie, jak poprawnie zapisywać wyrażenie święta wielkanocne. Według prof. Mirosława Bańki zapisu wielką literą możemy używać ze względów grzecznościowych lub uczuciowych. Dopuszczalne jest również zapisanie świąt wielkanocnych małą literą. Nie należy jednak łączyć obydwu możliwości zapisu, czyli pisania jednego członu małą, a drugiego dużą literą.

Agnieszka Felczak

Według Zasad pisowni słownictwa religijnego zarówno nazwy nabożeństw, jak i nazwy wydarzeń zbawczych zapisujemy małą literą, jednak w tekstach o charakterze religijnym możliwe jest również użycie wielkich liter. Na zastosowanie w stosunku do tych wyrazów dużych liter pozwala również zasada emocjonalna pisowni, według której w celu wyrażenia szacunku nazwę nabożeństwa można, a nawet należy zapisać wielkimi literami. Zatem najbardziej poprawna w tym przypadku jest pisownia wielką literą, jednak zapis od małych liter również nie jest błędem.

Ewelina Lechocka

Jak podaje „Wielki Słownik Ortograficzny PWN”, tytuły naukowe, zawodowe oraz nazwy godności (np. prezydent, premier) piszemy małą literą (zwłaszcza w tekstach naukowych), chyba że mamy do czynienia z nazwą urzędu jednoosobowego w pełnym brzmieniu, np. Prezydent RP Bronisław Komorowski. Wyżej wymienione tytuły i nazwy godności możemy też zapisać wielką literą, jeżeli chcemy zastosować formę grzecznościową.

W wypadku wyrażenia, którego dotyczy pytanie, nie zachodzi żadna z sytuacji, kiedy należy lub można użyć dużej litery, jego poprawną wersją ortograficzną jest zatem: wywiad z dyrektorem szkoły.

Aneta Wadowska

W świetle reguły ortograficznej nr 82, zamieszczonej w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz brama powinien zostać zapisany małą literą (jeżeli stanowi nazwę gatunkową  obiektu), a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką literą. Zgodnie z tą zasadą należałoby zatem pisać: brama Żuławska.

Jednocześnie przywołany słownik podaje, iż w nazwie Brama Floriańska obydwa człony należy zapisywać wielką literą. Pisownia ta wynika ze zwyczaju językowego, który w tym przypadku jest argumentem decydującym o poprawności zapisu. Analogicznie zatem można potraktować nazwę zabytkowej bramy miejskiej w Gdańsku – Bramy Żuławskiej – i każdy z tworzących ją wyrazów zapisywać od dużych liter.

Ewelina Lechocka

W przypadku pisowni tej nazwy ma zastosowanie reguła ortograficzna odnosząca się do wielowyrazowych nazw dzielnic, ulic, placów, zabytków itp.: „Jeśli stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz: ulica, aleja, plac, park, kościół (…) jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe litery wchodzące w skład nazwy wielką literą, np.: ulica 3 Maja, pomnik Mickiewicza, osiedle Zawodzie, kościół Świętego Jana.

W myśl powyżej przytoczonej reguły poprawny zapis to wieża Mariacka, gdyż w tym zestawieniu wyraz wieża jest nazwą gatunkową, a przymiotnik Mariacka – właściwą nazwą własną.

Paulina Pitek

Nazwę ta należy zaliczyć do tej samej grupy wielowyrazowych nazw własnych co nazwy ulic, placów, parków, obiektów sportowych, budowli, zabytków itp., typu ulica Długa, most Grunwaldzki, willa Atma, pałac Łazienkowski, kościół Mariacki, cerkiew Przemienienia Pańskiego, kaplica Zygmuntowska, a zatem pierwszy człon tej nazwy powinniśmy pisać małą literą, a drugi – dużą: sala Kolumnowa.

Wymieniona nazwa własna należy do nazw geograficznych. Oba jej człony zapisujemy dużymi literami (Wyspa Spichrzów), ponieważ człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu i nie może zostać opuszczony w zdaniu, jeśli nazwa  nie ma mieć charakteru eliptycznego.

Jacek Czaplewski

Jest to nazwa geograficzna, której drugi człon ma formę przymiotnikową, więc oba człony należy zapisać wielkimi literami: Przylądek Arkoński.

Aleksandra Liszewska

Oba człony tej nazwy zapisujemy wielkimi literami, ponieważ należy ona do nazw własnych geograficznych, w których drugi człon jest przymiotnikiem. Piszemy zatem Polana Szymaszkowa – jak Góry Świętokrzyskie, Morze Bałtyckie czy Nizina Mazowiecka.

Dominika Kaleta

Poprawny zapis podanych nazw to: Mazowieckie i województwo mazowieckie.

Nazwa Mazowieckie należy do nazw regionów, które zapisujemy wielką literą (jak Mazowsze, Pomorskie, Kielecczyna), natomiast nazwa województwo mazowieckie jest przykładem nazwy jednostki administracyjnej, w związku z czym należy zapisać ją małymi literami (jak województwo pomorskie, powiat kościerski).

Karolina Osowska

Jak podają zasady pisowni, nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, organizacji, towarzystw itp. zapisujemy wielkimi literami, pamiętając o spójnikach czy przyimkach, które wewnątrz tych nazw zapisujemy małą literą.

Poprawny będzie zatem zapis: Zespół ds. Ewaluacji Pracy Szkoły oraz Zespół Samokształceniowy Przedmiotów Ścisłych, są to bowiem oficjalne i jednostkowe nazwy struktur organizacyjnych, ponadto mowa tu o konkretnych zespołach, nie zaś o ogóle powoływanych zespołów, na przykład w mieście czy województwie (wówczas pisalibyśmy: zespoły ds. ewaluacji pracy szkoły, zespoły samokształceniowe przedmiotów ścisłych).

Monika Matusiak

Jeśli jest to tytuł dokumentu, to do jego zapisania stosujemy tę samą regułę co przy zapisywaniu tytułów książek. Pierwszy człon tej nazwy zapisujemy zatem wielką literą, a pozostałe człony – małymi literami: Zakładowy regulamin pracy. Jeśli natomiast wyrażenie to nie odnosi się do konkretnego dokumentu, to wszystkie jego człony zapisujemy małymi literami, np. Takich informacji należy szukać w zakładowych regulaminach pracy.

Dominika Kaleta

Oba człony tego wyrażenia piszemy małą literą, bo zgodnie z zasadami pisowni nazwy zwyczajów i imprez piszemy małymi literami, chyba że organizatorzy imprezy chcą nadać jej specjalny tytuł, np. XX Wigilia Charytatywna Radia Łódź, XXI Wigilia Ułanów i Poetów w Lublinie, V Gminna Wigilia w Lubniewicach. Wigilie klasowe nie mają chyba jednak tak oficjalnego charakteru.

Paulina Andrzejewska

Poprawna jest pisownia: urzędy i oddziały celne we Wrocławiu. Wprawdzie nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazw zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych piszemy wielką literą, ale liczba mnoga wyrażenia, o którym mowa w pytaniu, świadczy o tym, że nie jest to nazwa indywidulna, lecz wyrażenie złożone z wyrazów pospolitych, a te piszemy małymi literami. Dużymi literami zapiszemy natomiast odpowiednie nazwy własne: Urząd Celny we Wrocławiu, Oddział Celny I, Oddział Celny II, Oddział Celny Osobowy Port Lotniczy itd.

Łukasz Szymon Kolenda

Wszystko zależy od tego, czego to jest nazwa. Jeśli jest to nazwa oberży, wówczas poprawnym zapisem będzie oberża Pod Złotym Lwem. W przypadku, jeśli tak nazwano inny lokal usługowy, na przykład restaurację, wówczas nazwę jej zapiszemy tak: Oberża pod Złotym Lwem. Dzieje się tak, bowiem wyrazy ściśle wchodzące w skład nazwy kawiarni, hotelu, zajazdu, oberży itp. piszemy wielką literą, natomiast jeśli wyraz stojący przed właściwą nazwą jest nazwą gatunkową, zapisujemy go, rozpoczynając od małej litery (np.  kawiarnia U Róży). Spójniki oraz przyimki występujące wewnątrz tych nazw piszemy zawsze małą literą.

Monika Matusiak

Wymieniona nazwa własna należy do nazw astronomicznych (gwiazdozbiorów, planet, księżyców i innych obiektów astronomicznych), wobec czego oba jej człony (tj. Mała Niedźwiedzica lub Wielka Niedźwiedzica) należy napisać dużymi literami.

Jacek Czaplewski

Messerschmitt ME-262 jest w tym zdaniu nazwą pospolitą konkretnego samolotu określonej marki i dlatego rzeczownik messerschmitt należy zapisać małą literą. Dużą literę należałoby zastosować wówczas, gdyby wyraz ten wystąpił jako nazwa własna modelu samolotu, np. w zdaniu Lecieli samolotem „Messerschmitt ME-262”.  Oznaczenia literowe piszemy zawsze tak, jak zaplanowali to twórcy nazwy, a więc w tym wypadku dużymi literami. Poprawny zapis tego zdania to: Lecieli messerschmittem ME-262.

Jak podają Zasady pisowni, nazwy indywidualne urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji i towarzystw piszemy wielką literą, zaś występujące w nich przyimki, spójniki oraz takie wyrażenia, jak: imienia, pod wezwaniem piszemy małą literą, np. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Urząd Miejski, Szkoła Podstawowa im. Noblistów Polskich, Fundacja im. Jurka Owsiaka, Organizacja Narodów Zjednoczonych. Zatem poprawny zapis tego zestawienia, gdy mamy na myśli konkretną, jednostkową organizację turystyczną, to Lokalna Organizacja Turystyczna.

Natomiast jeśli takich instytucji jest wiele i mamy na myśli typ organizacji, należy użyć zapisu lokalna organizacja turystyczna.

Paulina Pitek

Nazwę ww. imprezy można zapisać zarówno wielkimi (Festyn Rodzinny), jak i małymi literami (festyn rodzinny). W tym przypadku zapis nazwy imprezy zależy przede wszystkim od jej organizatorów – jeżeli traktują nazwę wydarzenia jako nazwę własną, powinno zapisywać się ją wielkimi literami. Jeżeli wyrażenie to nie nosi znamion nazwy własnej, wszystkie wyrazy nań się składające piszemy małymi literami.

Karolina Osowska

Owszem, jest to pisownia poprawna. Nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych pisze się wielką literą, natomiast nazwy samych tych wyrobów – małą, ponieważ są to wyrazy pospolite. Jeśli słowo typu Ferrari/ferrari poprzedzone jest wyrazem, który wskazuje na to, że mamy do czynienia z nazwą marki czy firmy – piszemy je wielką literą, np. Jechał samochodem marki Ferrari 410 Super America; Pracował w Ferrari. Jeśli słowo typu Ferrari/ferrari występuje jako nazwa wyrobu, jego konkretnego egzemplarza – pisze się je małą literą, np. Jechał ferrari; Kupił ferrari.

Łukasz Szymon Kolenda

Jest to nazwa dnia świątecznego, zatem obowiązuje pisownia wielkimi literami: Dzień Świętego Patryka (jak Dzień Matki, Święto Niepodległości, Zielone Świątki). Jednak, gdy w zapisie pojawia się skrót, zapisujemy go małą literą: Dzień św. Patryka.

Aleksandra Liszewska

Wyrażenie basen Prezydenta należy do tej samej grupy nazw własnych, co nazwy zaczynające się wyrazami molo, bulwar, most, plac, ulica, kopiec itp., dlatego jego pierwszy człon piszemy literą małą, a drugi – wielką, jak bulwar Nadmorski, molo Południowe, most Grunwaldzki, plac Trzech Krzyży, ulica Królowej Jadwigi, kopiec Kościuszki.

Wyraz ulica powinien być zapisany małą literą, natomiast dwa pozostałe, czyli Powstania Styczniowego, należy zapisać z użyciem dużych liter.

Joanna Albecka

Wyrażenie Program zajęć indywidualnych należy zapisywać, stosując wielką literę jedynie przy pierwszym słowie. W języku polskim, w przeciwieństwie np. do języka angielskiego, zapisywania tytułów dotyczy taka właśnie reguła. Żaden z pozostałych wyrazów: zajęć i indywidualnych, nie jest ponadto nazwą własną.

Grażyna Milewicz

Jeśli chodzi o tytuły dokumentów, to ich pisownia powinna być analogiczna do pisowni tytułów artykułów i książek, czyli tylko pierwszy wyraz należy zapisywać wielką literą (tu: Miejski plan zagospodarowania przestrzennego). Można też wszystkie wyrazy zapisać małymi literami, przez co sformułowanie straci status nazwy własnej (miejski plan zagospodarowania przestrzennego), ale nadal będzie poprawne i zrozumiałe.

Joanna Albecka

Według zasad pisowni polskiej nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych zapisujemy małą literą, wobec czego poprawny jest zapis unia lubelska.

Joanna Albecka

Piszemy lany poniedziałek. Choć nazwy świąt piszemy w języku polskim dużą literą, nazwy obrzędów i zwyczajów związanych z danym świętem piszemy już małą literą. Obok lanego poniedziałku do nazw takich obrzędów zaliczamy m.in. andrzejki oraz mikołajki.

Daniel Jurkiewicz

Piszemy Rada Okręgowa Komisji Kultury we Wrocławiu, ponieważ nazwy jednostkowe urzędów, władz lub instytucji piszemy dużą literą, z wyjątkiem wchodzących w ich skład spójników i przyimków, które zapisujemy małą literą.

Michał Sobczak

W wielowyrazowych nazwach odzew, deklaracji, ustaw, regulaminów (jako tytułach dokumentów) wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Jeśli w tytule pojawia się nazwa firmy, wtedy zapisujemy ją wielką literą. Powyższa nazwa powinna być zatem zapisana następująco: Regulamin organizacyjny firmy Jelcz lub Regulamin organizacyjny firmy „Jelcz”.

Magdalena Poleniewicz

Jeżeli chodzi o słomianą kukłę lub roślinę, wyraz marzanna pisany jest małą literą, natomiast dużą literą piszemy imię Marzanna, a także nazwę postaci z mitologii słowiańskiej.

Michał Sobczak

Poprawny zapis to solidarnościowy. Jeżeli mamy do czynienia z przymiotnikiem jakościowym (odpowiadającym na pytanie: jaki?) utworzonym od nazwy własnej, to zapisujemy ten wyraz małą literą.

Katarzyna Kuźniar

Członek zakonu krzyżackiego to Krzyżak. Nazwy członków zgromadzeń zakonnych piszemy od małej litery, ale Krzyżak stanowi wyjątek, bo jest jednocześnie członkiem zakonu i obywatelem państwa krzyżackiego.

Martyna Skowron

Nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych zapisujemy małą literą, więc poprawna pisownia to: kongres wiedeński. Dopuszcza się też zapis wielką literą ze względów uczuciowych, lecz nie sądzę, aby Polacy wspominali to konkretne wydarzenie z wielkim sentymentem.

Konrad Kempiński

Poprawna pisownia to góra Athos. Jeśli nazwa geograficzna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity) – tu: góra – piszemy małą literą, natomiast człon drugi – tu: Athos – wielką literą.

Justyna Kubrak

Poprawnym zapisem jest zapis cmentarz Witomiński, ponieważ według zasad pisowni składnik stojący na początku nazwy wielowyrazowej z zakresu nazewnictwa miejskiego – np. ulica, park, ”– pisany jest małą literą jako wyraz pospolity, a kolejny wyraz – jako właściwy element nazwy własnej – pisany jest wielką literą. 

Marta Maj

Podana nazwa stanowiska składa się z dwu części: właściwej nazwy stanowiska, tj. dyrektor administracyjny, oraz nazwy wydziału (np. Wydziału Ekonomicznego, Wydziału Elektroniki), toteż o pisowni małymi lub dużymi literami każdego z tych członów należy decydować osobno.

W wypadku właściwej nazwy stanowiska możliwa jest albo pisownia obu wyrazów małą literą, albo obu – wielką literą, co zależy od tekstu i kontekstu, w jakim to wyrażenie zostało użyte. Zgodna z ogólną normą ortograficzną jest pisownia dyrektor administracyjny i powinno się ją stosować w większości użyć tego wyrażenia. Wielkie litery natomiast powinny wystąpić w zapisie nazw urzędów jednostkowych w aktach prawnych, a więc np. Wymienione wyżej uprawnienia ma również Dyrektor Administracyjny (też: Wymienione wyżej uprawnienia ma również Dyrektor Administracyjny Wydziału). Ponadto, jak podają „Zasady pisowni”, „zgodnie ze zwyczajem pisownię wielkimi literami można stosować również w tekstach o innym przeznaczeniu, pod warunkiem że nazwa taka odnosi się do konkretnej osoby i występuje w pełnym brzmieniu”, a więc np. Zebranie otworzył Dyrektor Administracyjny Wydziału Ekonomicznego Jan Nowak (ale: Zebranie otworzył dyrektor administracyjny wydziału Jan Nowak). Zgodnie z powyższą zasadą wielkimi literami powinny się też zaczynać wszystkie wyrazy w napisie na pieczątce lub szyldzie, a także w adresie, np. Szanowny Pan / Dr Jan Nowak / Dyrektor Administracyjny Wydziału Ekonomicznego. Wskazana jest też pisownia tego wyrażenia wielkimi literami ze względów grzecznościowych, a więc przede wszystkim w tekstach kierowanych do danej osoby.

Również w wypadku wyrazu wydział podstawowa jest pisownia tego wyrazu małą literą. Wielkiej litery używamy oczywiście wówczas, gdy słowo to wchodzi w zakres nazwy własnej, np. Wydział Ekonomiczny (dlatego napiszemy: Na zebranie nie przyszedł tylko dyrektor administracyjny Wydziału Ekonomicznego). Ponadto można zapisywać w ten sposób wyraz użyty w dłuższym tekście zamiast wielowyrazowej nazwy własnej, jeśli najpierw w tym tekście wystąpiła owa pełna nazwa własna; w takiej sytuacji możliwa jest pisownia dyrektor administracyjny Wydziału, np. Niedawno takie spotkanie odbyło się na Wydziale Ekonomicznym. Spotkanie zorganizował dyrektor administracyjny Wydziału.

Ewa Rogowska-Cybulska

Nazwy odmian sztuk walki, podobnie jak nazwy rodzajów sportów bądź tańców, należy zapisywać małymi literami. Użycie wielkiej litery może być uzasadnione jedynie względami składniowymi (Karate shotokan piszemy na początku zadania). W pozostałych sytuacjach powinniśmy pisać: karate shotokan.

Edyta Steckiewicz

Nazwy dań należy pisać małymi literami, a więc poprawna forma ortograficzna podanych wyrazów to karpatka i mozarella. Są to rzeczowniki pospolite, które – jak podają Zasady pisowni poprzedzające Słownik ortograficzny języka polskiego PWN – piszemy małą literą.

Olga Obszyńska

Jak podają Zasady pisowni (zwarte m.in. w Wielkim słowniku ortograficznym PWN), nazwy wydarzeń historycznych lub aktów dziejowych piszemy małą literą, np. powstanie warszawskie,  powstanie krakowskie itd. Nazwa tego wydarzenia powinna być zatem zapisana w następujący sposób: bitwa pod Olszynką Grochowską (wielka litera ze względu na nazwę miejscową).

Ze względów uczuciowych i dla uwydatnienia szacunku nazwy wydarzeń historycznych możemy też jednak zapisywać wielkimi literami. Na przykład w tekście upamiętniającym rocznicę tej bitwy możemy zatem pisać: Bitwa pod Olszynką Grochowską.

Patrycja Witkowska

Nazwy pomieszczeń są wyrazami pospolitymi, a wszystkie wyrazy pospolite zapisujemy małą literą. W ogłoszeniu dotyczącym wynajęcia sali poprawną formą zapisu wyrażenia, o którym mowa w pytaniu, jest zatem zapis małą literą: sala konferencyjna. Przyczyną wahań w zapisie tego wyrażenia może być współczesna tendencja do nadużywania wielkich liter w wyrazach pospolitych, gdy występują one w niektórych pismach użytkowych, m.in. w zaproszeniach i ogłoszeniach.

Anna Orlikowska

Wyrażenie specjalność nauczycielska należy zapisywać od małej litery, tak jak nazwy kierunków studiów czy nazwy przedmiotów szkolnych, np. filologia polska czy język polski.

Aneta Olejnik

W Słowniku ortograficznym języka polskiego pod redakcją Edwarda Polańskiego (wyd. PWN, Warszawa 2006) znajdziemy informację, iż nazwy imprez międzynarodowych i krajowych, którym organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł, piszemy wielką literą, na przykład: Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Światowy Dzień Młodzieży, XI Międzynarodowy Konkurs Pianistów. Nazwę szkolnego konkursu można zaliczyć do tej grupy nazw. Zatem, jeśli organizatorzy traktują to wyrażenie jako nazwę własną, jego poprawny zapis powinien wyglądać tak: Szkolny Konkurs Pięknego Czytania. Jeśli natomiast wyrażenie to nie pełni funkcji nazwy własnej, wszystkie wyrazy wchodzące w jego skład piszemy oczywiście małymi literami: szkolny konkurs pięknego czytania.

Natalia Filipiak

Słownik języka polskiego PWN pod red. prof. dra Mieczysława Szymczaka definiuje stypendystę jako osobę otrzymującą stypendium, czyli „okresową pomoc finansową
z funduszów państwowych, społecznych lub prywatnych głównie dla studentów, uczniów, pracowników nauki i artystów”.

Niestety Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego nie poświęca żadnego punktu problemowi pisowni tego wyrazu. Wyjaśnia natomiast, że wielką literą piszemy wielowyrazowe nazwy nagród, których drugi człon występuje w dopełniaczu lub ma bliższe określenie przymiotnikowe, np. Nagroda Artystyczna Miasta Lublin. Jeżeli natomiast stojący przed nazwą wyraz nagroda jest wyrazem pospolitym, wtedy zapisujemy go małą literą.

Jeśli rozszerzymy słownikową definicję słowa stypendium i założymy, że jest to przecież też pewnego rodzaju nagroda czy wyróżnienie, można je potraktować analogicznie
i wtedy w zapisie Stypendium (Artystyczne) Miasta Lublina duże litery zostałyby poprawnie użyte.

Nie rozwiązuje to jednak problemu z tytułem. Wydaje mi się, że można tu się pokusić o dalszą analogię i odnieść się do drugiej zasady pisania nazw nagród, kiedy wyraz stojący przed nazwą (w tym wypadku słowo tytuł) jest wyrazem pospolitym, a nie częścią nazwy. Prawidłowy zapis zdania zacytowanego w pytaniu wyglądałby wtedy następująco:

Otrzymuje tytuł Stypendysta Miasta Lubania.

Uzus zdaje się potwierdzać ten wniosek, o czym można się przekonać, przeglądając strony internetowe polskich miast. I tak na stronie www.poznan.pl czytamy:

„Tytuł laureata lub finalisty ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej to szansa na wymarzone studia w Poznaniu i dołączenie do grona Stypendystów Miasta Poznania”.

Z kolei portal www.skierniewice.net.pl informuje, że:

„Od 2009 r. funkcjonuje również Miejski Program Wspierania Uzdolnionych Uczniów – czyli stypendia naukowe i artystyczne. W pierwszej edycji tytuł „Stypendysty Prezydenta Miasta Skierniewice” uzyskało 25 uczniów, w tym roku Prezydent nagrodził 55 młodych zdolnych”.

A na stronie www.mlodziwlodzi.pl widnieje:

„Tytuł Sty­pen­dy­sty Mia­sta Łodzi oraz sty­pen­dium w wyso­ko­ści 1080 brutto mie­sięcz­nie od listo­pada 2011 r. do lipca 2012 r. otrzy­mała lau­re­atka olim­piady przed­mio­to­wej: Pani X.X.”.

Marta Górecka

Poza oczywistymi sytuacjami, kiedy wyraz świat stoi na początku wypowiedzenia lub wersu w wierszu albo stanowi część tytułu (Dookoła Świata), nazwy ulicy (Nowy Świat) czy regionu geograficznego (Nowy Świat, Stary Świat), nie ma uzasadnienia, by pisać go wielką literą.

Jeśli chodzi jednak o zasadę grzecznościową, słowniki ortograficzne, np. Wielki słownik ortograficzny PWN (red. prof. Edward Polański, Warszawa 2006), podają, że: „użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidualną sprawą piszącego. Przepisy ortograficzne pozostają w tym wypadku dużą swobodę piszącemu, ponieważ użycie wielkiej litery jest wyrazem jego postawy uczuciowej (…) w stosunku do osób, do których pisze, lub w stosunku do tego, o czym pisze”.

Można zatem sobie wyobrazić, że ktoś obdarza ogromnym szacunkiem świat i chce to podkreślić, stosując wielką literę w zapisie. Tak jak na przykład w poniższym nagłówku artykułu o demonstracji przeciwko wykorzystaniu energii jądrowej, w którym grupa ludzi kieruje apel do Świata:

Tokio: „Drogi Świecie, przepraszamy”.

Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny pod redakcją Jerzego Podrackiego (Warszawa 2001) do wyrazów pisanych często wielką literą ze względów uczuciowych i grzecznościowych zalicza następujące słowa: Rodzice, Przyjaciel, Jubilat, Prezydent, Dziekan, Profesor, Naród, Ojczyzna, Ludzkość, Historia. Skoro można napisać (oczywiście tylko w odpowiednim kontekście) wielką literą ludzkość, to zapewne też i świat w znaczeniu ‘ludzie na Ziemi, narody, społeczeństwa’ (taką m.in. definicję podaje większość słowników języka polskiego).

Wielką literą można pisać również nazwy uosobionych pojęć oderwanych. Wielki słownik ortograficzny PWN przytacza tutaj cytat z Stanisława Barańczaka:

„Kiedyś po latach, Historia przyzna nam rację. Ale Historia niczego nie przyzna, nie przyzna się do niczego, Historia nie odezwie się już ani słowem […]”.

Gdyby Stanisław Barańczak chciał napisać, że rację przyzna nam (bądź jej nie przyzna) świat, teoretycznie mógłby napisać słowo Świat wielką literą.

Marta Górecka

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny, jeśli stojący na początku nazwy wyraz jest tylko nazwą gatunkową (np. kościół, klasztor, ulica, zamek, pomnik), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą (np. kościół Na Skałce, klasztor Dominikanów). Jednak reguła ta nie obejmuje wspomnianej w pytaniu katedry, gdyż nie jest to oficjalna, lecz jedynie opisowa nazwa tego obiektu. Poprawny będzie zatem zapis: katedra wawelska.

Katarzyna Buczek

W wielowyrazowych nazwach ulic, alei, placów itp. wielką literą piszemy wszystkie składniki wchodzące w skład nazwy własnej. Wyraz plac jest nazwą gatunkową, więc zapisujemy go małą literą. Całą nazwę należy więc zapisać następująco: plac Najświętszej Maryi Panny.

Wyraz plac można skrócić do formy: pl. (jest to skrót powstały przez pozostawienie początkowej części wyrazu i odrzucenie końcowej, stawiamy po nim kropkę). Pozostała część nazwy powinna jednak zostać zachowana w całości ze względu na szacunek do postaci religijnej, której dotyczy, oraz ze względów informacyjnych.

Na tabliczkach z nazwami ulic i placów można też zapisywać pierwszy wyraz od dużej litery, jeśli w danym mieście przyjęto taką konwencję (użycie dużej litery byłoby uzasadnione tym, że jest to początek tekstu).

Katarzyna Buczek

Konwencję dotyczącą zapisu nazw ulic na tabliczkach obierają władze miejskie i to od nich zależy, w jakiej postaci nazwy ulic zostaną na nich zapisane. Aby uniknąć chaosu, w danej miejscowości nazwy ulic powinny być zapisywane jednakowo. Dotyczy to przede wszystkim skracania lub nieskracania wyrazu ulica oraz pisania go wielką lub małą literą. Słownik poprawnej polszczyzny PWN zezwala na skrócenie tego wyrazu do postaci ul. (z kropką na końcu). Wyraz ulica nie jest składnikiem nazwy własnej, lecz nazwą gatunkową, toteż piszemy go małą literą, jednak na tabliczce z nazwą ulicy można zastosować wielką literę ze względu na początek tekstu.

Wyraz pułkownik można skrócić do formy płk – bez użycia kropki, ponieważ jest to skrót składający się m.in. z ostatniej litery tego wyrazu. Kropkę należy jednak postawić, jeżeli jest to skrót od formy innej niż mianownik, na przykład jak w omawianym przykładzie od dopełniacza: ul. płk. Jana Dziewanowskiego. Formę pułkownika można jednak również skrócić do postaci płka (bez użycia kropki), wówczas nazwę ulicy zapiszemy: ul. płka Jana Dziewanowskiego. Jeśli wyraz ten zapisujemy w nazwie ulicy w skrócie, to piszemy go małą literą, jeśli w całości – dużą, tj. ul. Pułkownika Jana Dziewanowskiego.

Dopuszczalne jest też stosowanie skrótu od imienia, tzn. ul. płk. J. Dziewanowskiego, lecz jeśli tekst, w którym występuje ta nazwa, ma na celu upamiętnienie danej osoby (jak na tabliczkach z nazwą ulicy), imię powinno być zapisane w całości.

Ewa Parafjanowicz-Potuczko

Wyraz ulica, ponieważ jest nazwą gatunkową obiektu miejskiego, powinniśmy pisać małą literą. Można go zapisywać w formie pełnej lub skróconej (ul.). Dalsze elementy nazwy tej ulicy piszemy wielką literą, stanowią one bowiem nazwę własną (nazwa tej ulicy upamiętnia postać fikcyjną, bohatera legend kaszubskich). Wyrazu Rycerza nie powinno się w tej nazwie skracać.

Anna Błaszczyk

Wyraz ulica jest nazwą gatunkową, w związku z tym piszemy go małą literą. Wyraz ten można skrócić do postaci ul. (z kropką na końcu). Skrót ten może być użyty na przykład na tabliczce z nazwą ulicy czy w adresie. Skrót ul. nie powinien natomiast być stosowany w utworach literackich, np. w narracji powieściowej.

Wyraz KRÓL stanowi składnik wielowyrazowej nazwy własnej obiektu miejskiego i w związku z tym zapisujemy go wielką literą: Króla. Wyrazu tego nie należy skracać.

Dwa kolejne człony nazwy sopockiej ulicy: JANA KAZIMIERZA piszemy oczywiście wielką literą. Nie należy ich skracać, są to bowiem imiona (bez nazwiska), a inicjały imion stosuje się tylko wówczas, gdy towarzyszy im nazwisko.

Wchodzące w skład nazw ulic nazwy stanowisk, tytułów zawodowych itp. piszemy dużą lub małą literą w zależności od tego, czy zapisujemy je w całości, czy w skrócie. Piszemy zatem ulica (ul.) Opata Jacka Rybińskiego, ale ulica (ul.) op. Jacka Rybińskiego. Na tabliczce z nazwą ulicy wyraz ten warto jednak zapisywać w pełnej formie, ponieważ lepiej wyraża ona pamiątkowy charakter tej nazwy (niestosowanie skrótów jest wyrazem szacunku dla zasług upamiętnianej postaci), a także dlatego, że skrót op. może być niezrozumiały.

Katarzyna Murawska

Ewa Rogowska-Cybulska

Poprawną formą jest szosa Ujska. Stojący na początku nazwy wyraz szosa jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), dlatego piszemy go małą literą, natomiast drugi wyraz, czyli Ujska, stanowi właściwą nazwę i dlatego piszemy go wielką literą.

Marta Dereszewska

Andrzej Markowski w swoim Poradniku informuje, że istnieje siedem sposobów tworzenia nazw mieszkańców płci męskiej: 1) dodanie przyrostka ‑anin (np. Rosjanin); 2) dodanie przyrostka ‑ak (np. warszawiak); 3) dodanie przyrostka ‑czyk (np. malborczyk); 4) dodanie przyrostka ‑ec (np. Niemiec); 5) dodanie przyrostka ‑in (np. Litwin); 6) odcięcie zakończenia nazwy geograficznej np. Belg – i do tej ostatniej grupy należy właśnie Kaszub. Jednak Nowy słownik poprawnej polszczyzny podaje obie formy za równoprawne.

Skąd obok systemowej formy Kaszub wzięła się forma Kaszuba? Tę drugą formę w swoim słowniku notował Aleksander Brückner jako pochodzącą z XIII w. Formę Kaszuba znajdziemy również w pochodzącym z początku XX w. Słowniku warszawskim. Na pojawienie się tej formy wpływ miała niemiecka forma ein Kaschube, którą notuje w swoim słowniku Linde, a która uległa przekształceniu w polskie Kaszuba. Warto też zaznaczyć, że w języku kaszubskim funkcjonuje forma Kaszëba, co wskazywałoby na drogę, jaką do polszczyzny weszła forma z ‑a, która używana jest na terenie Kaszub.

Jeśli chodzi o odmianę, to w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny znajdziemy informację o tym, że Kaszub odmienia się jak wszystkie męskie nazwy mieszkańców regionów zakończone na spółgłoskę, zaś Kaszuba odmienia się według wzorca właściwego rzeczownikom męskim zakończonym na ‑a jak np. poeta. Zatem Kaszub jest Kaszubem, a Kaszuba jest Kaszubą.

Alicja Pioch

Wyraz plac stojący na początku tej nazwy jest tylko nazwą gatunkową, więc powinien być zapisywany małą literą, a pozostałe człony, wchodzące w skład właściwej nazwy – wielką literą. Na tablicach z nazwą placu, jeżeli w danym mieście obowiązuje taka konwencja, dopuszczalny jest też zapis wyrazu plac wielką literą (jest to początek tekstu, ale ten tekst nie jest zdaniem). Wyraz plac można również oczywiście skrócić, pozostawiając dwie pierwsze litery i stawiając po nich kropkę.

Liczebnik 11 (jedenastego) lub 3 (trzeciego) powinien być zapisywany bez kropki, ponieważ w datach nie stawiamy jej po liczebniku porządkowym. Niepoprawne jest również dodawanie końcowej części wyrazu do liczebnika pisanego cyfrą.

Zatem poprawne zapisy nazw tych placów to: plac 11 Listopada lub pl. 11 Listopada oraz plac 3 Konstytucji Maja lub pl. Konstytucji 3 Maja.

Anna Fiszer

Nazwy ulic są bez wątpienia nazwami własnymi, co znajduje odzwierciedlenie w pisowni: jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, zabytków, obiektów sportowych piszemy wielką literą. Jeżeli stojący na początku nazwy wyraz ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go jednak małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, jak w nazwach ulica Księdza Jerzego Popiełuszki, ulica Królowej Jadwigi.

Wyraz ulica zwykle piszemy, używając skrótu ul. Nazwę. o której mowa w pytaniu, można zatem zapisać dwojako: ulica Księdza Robaka lub ul. Księdza Robaka.

W nazwie ulica Księdza Jerzego Popiełuszki można też użyć skrótu wyrazu ksiądz: ul. ks. Jerzego Popiełuszki (skróty nazw stanowisk, tytułów zawodowych itp. wchodzące w skład nazw ulic piszemy małą literą).

Z uwagi na to, iż nazwa Ksiądz Robak jest pełną nazwą postaci literackiej, ze względów stylistycznych w nazwie ul. Księdza Robaka wyrazu ksiądz nie należałoby jednak skracać.

Agnieszka Wysomierska

Przy zapisywaniu skrótu formy dopełniacza liczby pojedynczej rzeczownika doktor dopuszczane są obie formy: zarówno dr., jak i dra. Skróty występujące w wielowyrazowych nazwach własnych instytucji, w tym skróty tytułów naukowych, zapisujemy małą literą. Gdyby natomiast postanowiono nie skracać formy Doktora, to trzeba by ją zapisać dużą literą, gdyż wchodzi w skład nazwy własnej.

Jeśli chodzi o imię patrona, to wydaje mi się, że nie należy w tym wypadku stosować inicjału – lepiej zapisać całe imię – ponieważ Henryk Jordan nie jest postacią na tyle znaną, by ewentualny czytelnik po zobaczeniu samego inicjału nie miał wątpliwości, jak na imię miał patron domu kultury. Ponadto w napisach będących wyrazem hołdu dla danej osoby nie powinno się skracać imienia tej osoby.

Łukasz Bieszke

Słownik poprawnej polszczyzny PWN dozwala skrócenie wyrazu ulica do postaci ul. (z kropką na końcu). W zależności od typu tekstu wyraz ten może przyjąć pełną lub skróconą formę. Jeśli nazwa ulicy ma pojawić się na tabliczce z nazwą ulicy, należy pamiętać, aby zapis zgadzał się z konwencją obowiązującą w danym mieście. Jeśli wyraz ulica nie występuje na początku zdania, zapisujemy go małą literą.

Zgodnie z zasadami zamieszczonymi w Słowniku skrótów i skrótowców skrótem wyrazu major, gdy występuje on w mianowniku, jest mjr (bez kropki). W omawianym przykładzie wyraz ten występuje w formie dopełniacza, w związku z tym istnieją dwie możliwości zapisania jego skrótu: bez końcówki deklinacyjnej z kropką (mjr.) lub też z końcówką deklinacyjną i bez kropki (mjra).

Słownik skrótów i skrótowców nie odnotowuje skrótu wyrazu pilot, jednak zgodnie z obowiązującą konwencją wyraz ten powinien zostać skrócony do formy pil. (z kropką).

Skrócone wyrazy mjr. lub mjra oraz pil. zapisujemy małą literą, ponieważ zgodnie z zasadami ortograficznymi w taki sposób zapisujemy skróty wchodzące w skład nazw własnych należących do nazewnictwa miejskiego. Gdyby wyrazy te zapisano bez skracania, należałoby je zacząć dużymi literami.

Istnieje również możliwość skrócenia imienia (do pierwszej litery z kropką), aczkolwiek, jeśli celem jest upamiętnienie danej osoby (np. na tabliczce z nawą ulicy), takie rozwiązanie nie jest wskazane.

Zatem istnieją następujące możliwości zapisu: ul. Majora Pilota Józefa Jaki, ul. mjr. pil. Józefa Jaki, ul. mjra pil. Józefa Jaki.

Marlena Kardasz

Według zasad polskiej pisowni (zasada 18.13) nazwy świąt i dni świątecznych, w tym wyrażenie Nowy Rok, oznaczające ‘pierwszy dzień rozpoczynającego się roku kalendarzowego’ (SJP, t. 2, s. 379), piszemy wielkimi literami. Natomiast nazwy jednostek czasu – dni, miesięcy oraz okresów kalendarzowych, a więc także wyrażenie nowy rok, oznaczające 365 (lub 366) kolejnych dni, licząc od 1 stycznia – małymi literami (zasady 20.1, 20.2, 20.3). Niemniej, w tekstach życzeń wyrażenie nowy rok, które zazwyczaj odnosi się do kolejnych dwunastu miesięcy, a nie tylko pierwszego dnia roku, zwyczajowo pisze się dużymi literami, nawiązując do nazwy święta. Decyzja co do pisowni wyrażenia nowy rok dużymi lub małymi literami w tekstach życzeń pozostaje więc w gestii piszącego. Niemniej przychylałabym się do uzusu językowego, czyli pisowni dużymi literami, ponieważ dla odbiorcy zapis z okazji Nowego Roku (w znaczeniu dnia świątecznego) oraz w nowym roku (w znaczeniu jednostki czasu) mógłby być niejasny.

Wyrażenie Nowy Rok można rozbić – 2011 byłoby wówczas dookreśleniem, o który rok chodzi. Niemniej dopisanie daty wydaje się pewną redundancją, ponieważ w momencie wysłania lub otrzymywania życzeń wiadomo, o który rok chodzi.

Paulina Biczkowska

Pisownia wyrażenia instytut filologii rosyjskiej zależeć będzie od tego, czy używamy go jako indywidualnej nazwy jednostkowej, czy też jako nazwy pospolitej. W tym pierwszym wypadku chodzić będzie o jednostkę organizacyjną konkretnej uczelni, np. Instytut Filologii Rosyjskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego powstał w 1965 roku. Jako nazwę własną wyrażenie to zapiszemy wielkimi literami. Warto przy okazji wspomnieć, że nazwa własna ma ściśle ustaloną formę i tylko ta forma zapisywana jest w ten sposób. Wszelkie jej przekształcenia należy pisać małymi literami, np. Historia rzeszowskiej rusycystyki sięga lat sześćdziesiątych.

Natomiast sytuację, w której instytut filologii rosyjskiej występuje jako nazwa pospolita, ilustrują następujące zdania: Każdy instytut filologii rosyjskiej zatrudnia przynajmniej jednego profesora. Nie wszystkie uniwersytety mają instytut filologii rosyjskiej. W instytucie filologii rosyjskiej można studiować literaturę wschodnią.

Czasem na podstawie kontekstu trudno ustalić, o które z powyższych znaczeń chodzi. Np. Kontynuował studia w Instytucie Filologii Rosyjskiej (Uniwersytetu Rzeszowskiego) lub: Kontynuował studia w instytucie filologii rosyjskiej (a nie filologii romańskiej czy germańskiej). W takiej sytuacji z pewnością nie będzie błędem zapis małymi literami. Każdy Instytut Filologii Rosyjskiej jest bowiem także instytutem filologii rosyjskiej (zob. zasady 18.27 oraz 20.14).

Przepisy polskiej ortografii nie odnoszą się bezpośrednio do zapisu nazw kierunków studiów czy specjalności. Nie podlega on jednak żadnej z zasad użycia wielkich liter, zatem poprawny zapis wyrażenia filologia rosyjska to: filologia rosyjska.

Anna Gumowska

Zasady pisowni polskiej mówią, że jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków, obiektów sportowych piszemy wielką literą. Jeśli jednak stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, plac, park, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy — wielką literą. Oznacza to, że jeśli wyraz miejski jest integralną częścią nazwy parku, powinniśmy zapisać go wielką literą.

Z podanych informacji nie wynika jednak, czy w tym przypadku przymiotnik miejski jest częścią nazwy własnej parku, czy częścią określenia gatunkowego. Rzeczownik park może być tu tylko dookreślony przymiotnikiem w celu ułatwienia identyfikacji obiektu przez mieszkańców miasta. W tym wypadku należałoby zapisywać ten wyraz małą literą.

Beata Kłos

Nazwy ustaw zapisujemy tak jak tytuły książek. W jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych wielką literą zapisujemy tylko pierwszy wyraz. W tym wypadku więc nazwa ustawy powinna być zapisana następująco: Ustawa o funduszu stypendialnym dla uzdolnionej młodzieży.

Lidia Tuzimek

Wyraz ten powinien zostać zapisany małą literą (osiedle Zamoście, osiedle Górne), ponieważ wszystkie wyrazy stojące na początku wielowyrazowych nazw obiektów miejskich, np. ulica, plac, aleja, cmentarz, klasztor, kościół i właśnie osiedle, są nazwami gatunkowymi (rodzajowymi). Pozostałe elementy nazwy wielowyrazowej powinny być zapisane wielką literą. Wyjątkiem są wyrazy w liczbie mnogiej, gdyż w takim wypadku oba człony są zapisywane wielkimi literami, np. Aleje Jerozolimskie, Aleje Ujazdowskie.

Karolina Wołodko

Zgodnie z zasadami polskiej ortografii nazwy odznaczeń i orderów pisze się wielką literą, przy czym przyimki piszemy literą małą.

Wyrażenie MEDAL ZA WOJNĘ 1918–1921 nie stanowi jednak właściwej nazwy tego medalu. Z tego powodu wszystkie wyrazy wchodzące w skład tego wyrażenia można pisać małymi literami: medal za wojnę 1918–1921. Dopuścić też można zapis medal za Wojnę 1918–1921, ponieważ zasada ortograficzna mówi, że można pisać wielką literą nazwy wypadków dziejowych o ważkim znaczeniu.

Natomiast pełna nazwa tego medalu brzmi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 i w jej wypadku nie ma problemu z pisownią – wszystkie wyrazy są pisane wielką literą, oprócz przyimka za.

Miłosława Kosmulska

Nazwy jednostek wojskowych traktowane są jak nazwy własne, należy je więc pisać wielkimi literami, czyli w tym wypadku poprawną formą jest 149 Pułk Piechoty. Warto również zwrócić uwagę na problem kropki po liczebnikach porządkowych. Zasady ortograficzne podają, że po liczebnikach porządkowych kropkę można postawić, ale nie jest to konieczne, jeżeli nie mamy problemu z odczytaniem, czy nadawcy informacji chodzi o liczebnik główny, czy porządkowy. Zwyczajowo w nazwach jednostek wojskowych kropek się nie stosuje.

Julia Kulwikowska

Według zasad pisowni polskiej wielką literą należy zapisywać imiona własne istot nadprzyrodzonych (bogów i bóstw) oraz jednostkowych postaci mitologicznych. Nazwy mitycznych postaci niejednostkowych, takie jak krasnale, elfy, bogowie, boginie, giganci, nimfy, tytani, anioły itp., zapisuje się natomiast małą literą.

W mitach nordyckich walkirie, przedstawiane jako duchy, wojowniczki lub posłanki Odyna (było ich dziewiętnaście), nosiły własne imiona, toteż słowo walkiria należy traktować nie jako nazwę własną, lecz jako rzeczownik potoczny, odnoszący się do różnych postaci. Wyraz ten należy zatem zapisywać małą literą. Na przykład, pisząc o Brunhildzie, że była piękną walkirią, nie zastosujemy wielkiej litery.

„Walkiria” (Die Walküre) to również tytuł jednej z części dramatu scenicznego „Pierścień Nibelunga”. Zapisując tytuł dzieła, należy oczywiście zastosować wielką literę.

Izabela Dixon

W wielowyrazowych nazwach projektów (jako tytułach dokumentów i jako nazwach akcji) wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz. Powyższa nazwa powinna być zatem zapisana następująco: „Gminny projekt rozwiązywania problemów alkoholowych”.

Adriana Lech

Zgodnie z Zasadami pisowni i interpunkcji wielką literą piszemy m.in. „Pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych, operacji wojskowych”, np. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi [18.16]. Przepis ten wydawałby się jednoznaczny, gdyby nie dość nieoczywisty status tytułu ustawy: czy np. forma ustawa antykryzysowa jest już tytułem, czy raczej jest nim tylko wyrażenie Ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców? A może tytuł to wyłącznie ten zapis, który znajduje się w danym akcie prawnym, czyli w tym wypadku Ustawa z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców? Wszak tak postrzega tytuł aktu prawnego prawo – a ściślej Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”:

§ 16. W tytule ustawy w oddzielnych wierszach zamieszcza się:

1) oznaczenie rodzaju aktu;

2) datę ustawy;

3) ogólne określenie przedmiotu ustawy.

§ 17. Datę ustawy poprzedza się zwrotem „z dnia”, a następnie zamieszcza się wskazanie dnia zapisanego cyframi arabskimi, nazwę miesiąca określoną słownie oraz wskazanie roku zapisanego cyframi arabskimi ze znakiem „r.”, jako skrótem wyrazu „rok”.

Nowe, poprawione i uzupełnione wydanie trzecie Wielkiego słownika ortograficznego PWN (2010) dość jednoznacznie precyzuje, jak zapisywać poszczególne formy nazw (tytułów) ustaw – zarówno te oficjalne, jak i zwyczajowe: „Tytuły ustaw przytaczane w pełnym brzmieniu pisze się wielką literą, np. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Nazwy skrócone, przywoływane w znaczeniu potocznym, zapisujemy małą literą, np. ustawa antyalkoholowa, ustawa o nieletnich”.

Przytoczone reguły pisowni pokrywają się ze stanowiskiem Zespołu Rady Języka Polskiego ds. Współpracy z Tłumaczami Unii Europejskiej, który na posiedzeniu Komisji Ortograficzno-Onomastycznej RJP w grudniu 2005 roku ustalił, że należy dokonać rozróżnienia na tytuły i nazwy zwyczajowe. Jeśli mamy do czynienia z nazwą oficjalnego dokumentu (traktatu, konwencji, karty, umowy, porozumienia, protokołu), będącą jego tytułem, zapisujemy pierwszy wyraz wielką literą, a pozostałe małymi; jeśli mamy do czynienia z nazwami obiegowymi, wszystko zapisujemy małymi literami, np. konwencja brukselska (nazwa zwyczajowa), ale Traktat karty energetycznej (nazwa oficjalna) (por. http://www.polonistyka.fil.ug.edu.pl/?&id_art=1206&lang=pl).

Ponieważ w pytaniu przytoczono pełną polską nazwę aktu prawnego (którą co najwyżej można by uzupełnić o datę jego wydania), jedyny poprawny zapis to: Federalna ustawa o notariuszach (Federalna ustawa o notariuszach z dnia 24 lutego 1961 r.) – wielką literą rozpoczyna się tylko pierwszy wyraz.

Należy pamiętać, że nie jest istotne, czy dany tytuł jest oryginalnie polskojęzyczny – czy przetłumaczono go z innego języka. Polskojęzyczne nazwy własne zapisuje się zgodnie z zasadami polskiej pisowni i nie dotyczy to wyłącznie tytułów aktów prawnych (por. tytuły książek i filmów, np. Gone with the Wind – Przeminęło z wiatrem).

Joanna Ginter

Nazwa WZGÓRZE KOCIOŁEK zbudowana jest jak nazwa własna i tak też trzeba ją traktować, niezależnie od tego, czy ma ona charakter oficjalny, czy nieoficjalny. Jeśli wielowyrazowa nazwa geograficzna lub miejscowa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku (nieodmieniającym się), wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, półwysep itp., a w naszym przypadku: wzgórze, piszemy małą literą, natomiast człon drugi – wielką, toteż poprawny zapis wyrażenia, którego dotyczy pytanie, jest następujący: wzgórze Kociołek.

Katarzyna Stępińska

Gdy chcemy zapisać nazwę konkretnej instytucji, wszystkie człony nazwy piszemy dużymi literami, tak więc nazwę Biuro Podawcze Urzędu Miasta Gdańska należy pisać dużymi literami.

Wyrażenie BIURO PODAWCZE może też być używane jako wyraz pospolity i wówczas piszemy je małą literą, na przykład w zdaniu: „Byłam w wielu trójmiejskich biurach podawczych różnych urzędów i wszystkie pracowały bezbłędnie”.

Judyta Srzednicka

Róg Afryki jest peryfrazą nazwy Półwysep Somalijski.

Ani ze słownika ortograficznego, ani z zasad pisowni nie wynika jednoznacznie, jak należy zapisywać to wyrażenie.

Zasady ortograficzne (http://so.pwn.pl/zasady.php) podają, że jeśli w znaczeniu nazwy własnej używane są „wyrażenia o zatartej strukturze”, to wszystkie samodzielne wyrazy tworzące taką metaforę pisze się wielkimi literami, np. Zielona Wyspa, Kraj Kwitnącej Wiśni (p. 18.22). W innym miejscu Zasad (p. 18.34.) mowa o tym, że „nazwy pospolite użyte w funkcji nazw własnych osób i miejsc” można pisać wielkimi literami, np. Biały Kontynent lub biały kontynent (= Antarktyda).

Uwzględniwszy oba fragmenty Zasad, należy przyjąć, że pisownia wielkimi literami pierwszego członu wyrażenia Róg Afryki jest co najmniej dopuszczalna. Wydaje się zresztą, że należy uznać tę peryfrazę za „wyrażenie o zatartej strukturze”, co nakazuje zapis Róg Afryki.

Natalia Ignaciuk-Pakmur

W wielowyrazowych indywidualnych nazwach własnych instytucji, urzędów, organizacji, towarzystw i władz wielką literą piszemy wszystkie wyrazy z wyjątkiem wchodzących w ich skład przyimków i spójników (np. Uniwersytet Gdański). Jeżeli pełna nazwa instytucji, w naszym przypadku uniwersytetu, została w tekście wymieniona wcześniej, to również jej nazwę skróconą do głównego komponentu pełnej nazwy w dalszej części tego samego tekstu można pisać od wielkiej litery (por. p. 18.36. Zasad pisowni Polskiej). Poprawny jest zatem w tej sytuacji zarówno zapis Uniwersytet, jak i uniwersytet.

Zastąpienie słowa uniwersytet wyrazem uczelnia nasuwa wątpliwości co do pisowni tego drugiego słowa, nie można już bowiem zastosować do niego reguły dotyczącej zapisywania skróconych nazw instytucji (słowo uczelnia nie wchodzi przecież w skład nazwy własnej Uniwersytet Gdański).

W mojej ocenie można jednak pisać ten wyraz wielką literą, gdy wymaga tego charakter tekstu. W tekstach umów powyższa zasada jest stosowana powszechnie ze względu na konieczność ujednoznacznienia tekstu i uwypukleniu pewnych treści. Możemy także odwołać się do konieczności użycia wielkiej litery ze względów grzecznościowych, aby wyrazić szacunek wobec odbiorcy tekstu.

Źródła: Wielki słownik ortograficzny PWN, pod red. E. Polańskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN 2010

<http://poradnia.pwn.pl/lista.php?kat=1&szukaj=cudzys%B3owie>&nbsp;

Ewa Stoppa

Nazwy tytułów naukowych i zawodowych (np. docent, doktor) piszemy małą literą. Poza względami składniowymi (początek zdania, po dwukropku, po pytajniku, wykrzykniku), graficznymi (np. początki wersów w poezji) lub znaczeniowymi (np. jako nazwisko, przezwisko) omawiane wyrazy możemy zapisać wielkimi literami ze względów uczuciowych i grzecznościowych (użycie dowolne). Jeżeli piszemy list prywatny lub oficjalny czy też urzędowe podania do docenta lub doktora, to zwracając się do tych osób, piszemy te wyrazy wielką literą. Także jeżeli piszemy do innej osoby, dla której konkretny docent lub doktor są bliscy, winniśmy te wyrazy napisać wielką literą.

Katarzyna Stępińska

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Zgodnie z zasadami pisowni i interpunkcji polskiej nazwy stanowisk piszemy małą literą. Zatem: jeżeli użyjemy formy specjalista ds. sprzedaży, nie będzie to błąd. Na wizytówce dopuszczalna jest także pisownia Specjalista ds. sprzedaży – ponieważ rzeczownik specjalista zajmuje miejsce początkowe w wersie. Wreszcie – błędem nie będzie również wybór trzeciej możliwości: Specjalista ds. Sprzedaży. Zapis taki byłby uzasadniony, ponieważ nazwa odnosi się do konkretnej osoby.

Warto pamiętać, że nie bez znaczenia przy wyborze jednej z tych form jest grzecznościowa zasada skromności. Wskazuje ona, aby nazwę stanowiska pisać małą literą (np. lekarz pediatra). Zarzutu o nieprzestrzeganie takiego zalecenia jednak mieć nie można, gdy dana osoba jest pracownikiem firmy, np. dużej korporacji, która zleca wykonanie wizytówki dla podwładnego.

Wielki słownik ortograficzny PWN nie normuje jednoznacznie tego typu zapisu. Odnotowuje, że „chociaż małą literą piszemy nazwy godności współczesnych i historycznych oraz tytułów naukowych i zawodowych (np. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, premier, wojewoda śląski, profesor Uniwersytetu Łódzkiego), to nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych pisze się wielką literą”. Choć regulamin jest pewnego rodzaju aktem prawnym, w powyższym wypadku nie mamy do czynienia z określeniem jednoosobowego urzędu. Nazwa stanowiska nie odnosi się do konkretnej osoby. Nie jest to także zwrot grzecznościowy, co usprawiedliwiałoby użycie wielkich liter. W regulaminie nazwę instruktor ds. czegoś, należy więc pisać małymi literami.

Norma ortograficzna nakazuje zapisywać tytuły naukowe, zawodowe oraz nazwy godności małą literą. Małymi literami pisze się również kolejne wyrazy wchodzące w skład takich nazw. Wyjątek stanowią sytuacje, w których te dalsze wyrazy tworzą pełną nazwę instytucji, np. profesor Uniwersytetu Gdańskiego.

Wielką literę w nazwach tytułów naukowych, zawodowych oraz w nazwach godności można zastosować wówczas, gdy tworzymy tekst grzecznościowy, czyli wówczas gdy zwracamy się w tekście bezpośrednio do osoby z danym tytułem lub gdy pisząc o kimś, chcemy wyrazić swój szacunek dla niego.

Miłosława Kosmulska

Ze słownika ortograficznego ani z zasad pisowni języka polskiego nie wynika, jak należy zapisywać ten wyraz w tekście umowy.

Jednak uzus językowy jest dość utarty – utrwaliła się pisownia Inwestor. Inwestor jest osobą bardzo ważną w umowie, toteż zwyczaj zapisywania tego wyrazu wielką literą w tekście umowy – sprzyjający ujednoznacznieniu tego tekstu – należy ocenić pozytywnie.

Natalia Ignaciuk-Pakmur

Jak podają Zasady pisowni zawarte w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. E. Polańskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN 2010), skrócone nazwy instytucji i ich działów, których pełna nazwa została wymieniona wcześniej, można zapisywać wielką literą, np. Instytut Języka Polskiego zatrudnia 60 osób. W Instytucie prowadzone są badania nad stanem współczesnej polszczyzny.

Zgodnie z powyższą zasadą można więc pisać słowo bank wielką literą, jeśli jego pełna nazwa (w której skład wchodzi słowo Bank) została wymiona w danym tekście wcześniej.

Jacek Kuchta

Zgodnie z zasadami pisowni ujętymi w Wielkim słowniku ortograficznym PWN wszystkie wyrazy pospolite, a więc również wyraz miasto, piszemy małą literą.

Przepisy ortograficzne dopuszczają użycie wielkiej litery ze względów grzecznościowych i uczuciowych – zapis taki może być wyrazem postawy uczuciowej piszącego do osób, do których kieruje swoją wypowiedź, lub do tego, o czym pisze. Zasady pisowni pozostawiają w tym przypadku autorowi tekstu dużą swobodę. I tak na przykład wyrazy i wyrażenia takie jak Ojczyzna, Naród, Rząd itp. możemy pisać wielką literą, jeżeli pragniemy uwydatnić żywiony do tych wartości stosunek czy przywiązanie do nich.

W omawianym przypadku należałoby jednak zastosować zapis małą literą: przedstawiciele miasta, ponieważ najprawdopodobniej nie chodzi o tekst, którego autor podkreśla uczucia żywione do miasta Gdańska.

Uniwersalny słownik języka polskiego pod redakcją Stanisława Dubisza podaje dwa sposoby zapisu przymiotnika mariacki: wielką literą, jeżeli przymiotnik ten występuje w nazwie kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny (czyli wyżej wspomniany kościół Mariacki), lub małą, jeżeli występuje w znaczeniu ‘dotyczący kościoła Mariackiego’, na przykład ołtarz mariacki lub hejnał z wieży mariackiej.

Zgodnie z podanym rozróżnieniem przymiotnik mariackie dodany do nazwy instrumentu znajdującego się w kościele Mariackim należy zapisywać małą literą.

 Justyna Trojnar

Zasady pisowni i interpunkcji zamieszczone w Wielkim słowniku ortograficznym PWN nie rozstrzygają tego problemu wprost: nazw kierunków studiów, specjalności i przedmiotów akademickich nie wymieniono ani w wykazie wyrazów zapisywanych wielką literą [18.A], ani w spisie nazw rozpoczynających się od małej litery [20], ani nawet na liście wyrazów, w których dopuszcza się pisownię zarówno literą wielką, jak i małą [18.B]. Należy przypuszczać, że skoro pisowni tych nazw nie objaśniono w przepisach szczegółowych, należy stosować do nich ogólne zasady polskiej ortografii, zgodnie z którymi większość wyrazów zapisuje się małą literą [1.4]. Tak zresztą należy pisać nazwy przedmiotów szkolnych, np. język polski (WSO 2010, s. 329) czy matematyka (WSO 2010, s. 470), więc – per analogiam – zapewne także akademickich.

Zasada ta nie dotyczy sytuacji, w których daną nazwę kierunku studiów, specjalności lub przedmiotu pisze się wielką literą ze względów składniowych [16] czy z powodu zaleceń edytorskich – np. w tabelarycznym układzie indeksu studenta czy protokołu ocen (por. „Teksty w głównych rubrykach główki rozpoczyna się wielkimi literami” – A. Wolański, Edycja tekstów, Warszawa 2008, s. 213). Jednakże nawet w takiej sytuacji wielką literą pisze się jedynie pierwszy wyraz w nazwie kierunku, specjalności, przedmiotu – a więc Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Handel zagraniczny.

Małą literą nazwy kierunków studiów i specjalizacji akademickich radzi także zapisywać dr Jan Grzenia z Poradni Językowej PWN (http://poradnia.pwn.pl/
lista.php?id=6429, artykuł z 2005 r.), który przy okazji zwraca uwagę na to, że „Zapisy wielkimi literami mogą wystąpić tylko w nazwach własnych”, a więc w omawianych przypadkach np. w wyrażeniach: Instytut Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, Katedra Handlu Zagranicznego, Handel Zagraniczny jako nazwa pracowni itp.

To, że nazwa kierunku studiów, specjalności czy przedmiotu miałaby być zapisana w informatorze, wydaje się nie mieć tu większego znaczenia. Choć informator to publikacja o charakterze nie tyle informacyjnym, ile reklamowym, i uczelnia chce zapewne nadać w nim wykładanemu przez siebie kierunkowi specjalną rangę, nie można pisowni wielką literą tłumaczyć względami uczuciowymi [19.1]. Wszak nadawcą informatora jest instytucja, która o prowadzonym przez siebie kierunku nie musi – przez grzeczność czy z sympatii – pisać od wielkiej litery. Zapisu od dużych liter, choćby w informatorze, nie należy zatem zalecać.

Joanna Ginter

W wielowyrazowych nazwach ulic, alei, placów itp. piszemy wielką literą wszystkie składniki, jeżeli wchodzą one w ścisły sposób w skład nazwy własnej. W omawianym przykładzie dotyczy to składników wyrażenia Marszałka Józefa Piłsudskiego. Natomiast jeśli człon utożsamiający występuje na pierwszym miejscu i jest odczuwany jako nazwa pospolita, to zapisujemy go małą literą. W omawianej nazwie taki właśnie charakter ma wyraz plac. Całą nazwę zapiszemy więc następująco: plac Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Człon plac można skrócić do formy pl. (skrót ten powstaje przez pozostawienie początkowej części wyrazu i odrzucenie końcowej, a po takim skrócie zawsze stawiamy kropkę).
Człon Marszałka również można skrócić, do formy marsz. (z kropką), ale formę tę w nazwie placu trzeba zapisywać małą literą.
Imię można skrócić do pierwszej litery: J. (również z kropką).

Dominika Skwiercz

Wyraz ten jest pierwszym składnikiem właściwej nazwy własnej ulicy, toteż należy go zapisywać dużą literą: ulica Braci Lewoniewskich. Rzeczownika tego nie należy skracać. Istnieje wprawdzie pochodzący od wyrazu brat skrót br. (a gdy mowa o kilku osobach, należy go powtórzyć: br. br.), ale bywa on używany jedynie w odniesieniu do braci zakonnych. Nie powinno się go stosować ani w omawianej nazwie ulicy, ani w innych tekstach dotyczących braci Lewoniewskich.

Edyta Steckiewicz
Ewa Rogowska-Cybulska

Jeśli wyrazu tego użyjemy w nazwie ulicy w pełnej postaci, należy zapisywać go dużą literą, jeśli w skrócie – małą.
Skrót rzeczownika major użytego w mianowniku to mjr (bez kropki). W omawianej nazwie ulicy wyraz ten występuje w formie dopełniacza, toteż dopuszczalne są dwie formy zapisania jego skrótu. Po pierwsze, możemy skorzystać z reguły, że jeżeli skrót kończy się tą samą literą co skracany wyraz lub forma wyrazowa, to wówczas na końcu skrótu nie piszemy kropki, np. mjr = major, mjra = majora (jak mgr = magister, mgrowi = magistrowi). Po drugie, możemy zastosować regułę, że jeżeli skrót kończy się na inną literę niż skracany wyraz lub skracana forma gramatyczna, wówczas na końcu skrótu piszemy kropkę, np. mjr. = majora (jak inż. = inżynier, inżyniera;
nr. = numerem).

Aneta Olejnik

Według zasad pisowni polskiej wyraz ulica jest nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go więc od małej litery. Dwa kolejne wyrazy wchodzące w skład nazwy gdańskiej ulicy to wyrażenie przyimkowe. Ponieważ w wielowyrazowych nazwach własnych obiektów miejskich wielką literą piszemy wszystkie wyrazy wchodzące w ich skład (poza wspomnianą wyżej nazwą gatunkową), to poprawnym zapisem nazwy ww. ulicy jest: ulica Po Schodkach.
Obowiązuje wprawdzie również zasada, że spójniki i przyimki wchodzące w skład nazw ulic, placów, parków itp. piszemy małą literą, odnosi się ona jednak do sytuacji, gdy przyimek lub spójnik występuje wewnątrz takiej nazwy. Małą literą należałoby zatem zapisać przyimek po, gdy nazwa tej ulicy miała postać: ulica Droga po Schodkach.

Emilia Dampc
Ewa Rogowska-Cybulska

Czy jeśli zdecydujemy się na skrót, to może on mieć postać kadma?

Słownik wyrazów obcych definiuje wyraz kontradmirał następująco: „stopień wojskowy w marynarce wojennej odpowiadający stopniowi generała brygady w wojskach lądowych, skrót: kadm.”.
Jeśli wyrazu tego w nazwie ulicy używamy w pełnej postaci, to zapisujemy go dużymi literami: ulica (ul.) Kontradmirała Józefa Unruga.
Jeśli natomiast używamy go w skrócie, powinniśmy zapisać go małą literą: ul. kadm. Józefa Unruga. Jeśli zdecydujemy się na użycie skrótu, to ponieważ kadm. nie kończy się ostatnią literą skracanego rzeczownika, we wszystkich przypadkach gramatycznych ma jednakową postać: kadm. (a więc nie: kadma).

Anna Zdziebłowska

Jeśli nazwa ulicy występuje w środku zdania, to jej pierwszy składnik, czyli rzeczownik ulica, należy zapisywać małą literą, ponieważ jest on nazwą gatunkową. Można zapisać ten wyraz w całości bądź w skrócie (z kropką na końcu: ul.). W przypadku tabliczek z nazwą danej ulicy wyraz ten występuje na początku tekstu, nie ma jednak jednoznacznego przepisu dotyczącego stosowania wielkiej bądź małej litery na początku tekstów niebędących zdaniami. Wybierając do zapisania słowa ulica lub ul. małą lub dużą literę, należy jednak w obrębie danej miejscowości zachować jednolitą konwencję.
Kolejny wyraz, tj. BISKUPA, można również zapisać w całości lub w skrócie. Ponieważ bp jest skrótem, który składa się z pierwszej i ostatniej litery wyrazu biskup, to jeśli wyraz ten występuje w mianowniku liczby pojedynczej, nie stawia się w po nim kropki. W sytuacji, gdy skrót występuje w innym przypadku gramatycznym, należy zapisywać go z kropką (bp.) lub z odpowiednią końcówką fleksyjną bez kropki (tu: bpa). Oba te skróty w nazwie ulicy zapisujemy małą literą. Jednak w formach grzecznościowych oraz w sytuacjach oficjalnych wymagających wyrażenia szacunku dla danej osoby za bardziej stosowną uważa się pełną formę tytułu, w związku z tym również na tabliczce z nazwą ulicy wyraz ten warto zapisać w pełnej formie. W takim wypadku zapisuje się go wielką literą.
Istnieje też możliwość zapisu imienia występującego w nazwie ulicy wraz z nazwiskiem w formie inicjału: H. Rozrażewskiego, szczególnie w tekstach o charakterze czysto informacyjnym. Na tabliczce z nazwą ulicy należy jednak zapisać pełną formę imienia, ze względu na upamiętniającą funkcję nazw ulic pochodzących od nazw osób.
Nazwę tej ulicy możemy zatem zapisać na tabliczce następująco: ulica Biskupa Hieronima Rozrażewskiego albo ul. Biskupa Hieronima Rozrażewskiego; ul. bp. Hieronima Rozrażewskiego lub ul. bpa Hieronima Rozrażewskiego.

Michalina Maderska

Jaka jest poprawna pisownia nazwy gdańskiej ulicy: ULICA KAPITANA KONSTANTEGO MACIEJEWICZA? Które elementy tej nazwy trzeba zapisywać dużymi literami? Które wyrazy można skrócić i jak?

Według zasad pisowni polskiej (zamieszczonych m.in. w Wielkim słowniku ortograficznym PWN) wyraz ulica jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go zatem małą literą. Wyraz ten możemy skrócić do postaci ul. (z kropką na końcu), ale w niektórych typach tekstów (np. w utworach literackich) powinniśmy go zapisywać w całości. Na tabliczce z nazwą ulicy wyraz ten może być zapisany w skrócie lub w całości, zgodnie z konwencją przyjętą w danej miejscowości. Zgodnie z jednolitą w danej miejscowości konwencją wyraz ulica może też być też zapisany na takiej tabliczce dużą lub małą literą (pisownię dużą literą można uzasadnić tym, że wyraz ulica znajduje się na początku tekstu, pisownię małą literą – tym, że tekst z nazwą ulicy nie jest zdaniem).
Drugi człon nazwy gdańskiej ulicy to wyraz pospolity, jednak w wielowyrazowych nazwach własnych obiektów miejskich wielką literą piszemy wszystkie wchodzące w ich skład wyrazy samodzielne znaczeniowo, dlatego jako element nazwy ulicy rzeczownik ten należy zapisywać następująco: Kapitana. Jeśli jednak słowo to skrócimy – do postaci kpt. (z kropką na końcu) – to taki skrót w nazwie ulicy zapisujemy małą literą.
Imię występujące (razem z nazwiskiem) w nazwie ulicy można skrócić do inicjału, ale takiego zapisu nie należy stosować na tabliczce z nazwą tej ulicy, bo stanowi ona m.in. akt upamiętnienia danej postaci (a zatem upamiętniona powinna zostać również pełna forma jej imienia).
Nazwę gdańskiej ulicy możemy zatem zapisywać następująco: ulica Kapitana Konstantego Maciejewicza, ul. Kapitana Konstantego Maciejewicza, ul. kpt. Konstantego Maciejewicza, ul. kpt. K. Maciejewicza, ewentualnie ulica kpt. Konstantego Maciejewicza lub ulica kpt. K. Maciejewicza. Na tabliczce z nazwą ulicy, która oprócz funkcji informacyjnej pełni też funkcję pamiątkową, zapis jednak powinien przybrać jedną z następujących form: ulica Kapitana Konstantego Maciejewicza, ewentualnie ul. Kapitana Konstantego Maciejewicza lub ul. kpt. Konstantego Maciejewicza (dopuszczalny jest też – jak była mowa wyżej – zapis dużą literą pierwszego wyrazu, jeśli w danej miejscowości przyjęto taką zasadę).

Anna Orlikowska

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych piszemy wielką literą, z tym że małą literą piszemy występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. Poprawny jest zatem zapis: Rada Sołecka w X (nazwa miejscowości).
Nazwy urzędów, władz, instytucji, organizacji, zakładów piszemy małą literą wówczas, gdy używane są w znaczeniu nazw pospolitych (np. Pracami rady sołeckiej kieruje przewodniczący wybrany na pierwszym zebraniu).

Katarzyna Buczek

Uprzejmie proszę w imieniu grupy radnych o wyjaśnienie: jak skrócić pełną nazwę „Plac Centralny Imienia Ronalda Reagana”.
Od paru lat toczy się spór, czy należy skrócić do:
– Plac Centralny Reagana
– Plac Centralny
– Plac Reagana
czy jeszcze inaczej?
Zatem jakie powinno być prawidłowe nazewnictwo i jaka jest poprawna pisownia wyrażenia: „Plac Centralny Imienia Ronalda Reagana”.
Serdecznie dziękuję i pozdrawiam.

Poprawna pisownia nazwy, której dotyczy pytanie, to „plac Centralny imienia Ronalda Reagana” lub „plac Centralny im. Ronalda Reagana”, lub „pl. Centralny im. Ronalda Reagana”. Słowo „imienia”, niezależnie od tego, czy występuje w pełnej postaci, czy w skrócie, należy zatem pisać małą literą.
Na tabliczkach z nazwami ulic i placów można też zapisywać pierwszy wyraz („plac”) od dużej litery, jeśli w danym mieście taką przyjęto konwencję (duża litera byłaby tu motywowana tym, że to początek tekstu zamieszczanego na danej tabliczce).
Zapis „pl. Centralny im. R. Reagana” również z technicznego punktu widzenia jest poprawny, ale nie należy go stosować na tabliczce z nazwą placu, ponieważ intencją nadania placowi tej nazwy było upamiętnienie Ronalda Reagana, a zapis pełnej postaci imienia lepiej służy uwydatnieniu szacunku niż zastosowanie inicjału.
Jeśli wyrażenie „plac Centralny im. Ronalda Reagana” stanowi – jak wynika z kontekstu pytania – oficjalną urzędową nazwę placu, to tylko to wyrażenie może tę funkcję pełnić i żadne inne wyrażenie, tzn. ani „plac Centralny”, ani „plac Reagana”, ani „plac Centralny Reagana”, tej funkcji nie pełni. Nie należy więc skracać tej nazwy w sytuacjach, w których używa się oficjalnych nazw urzędowych.
Ponieważ nazwa jest długa, w języku potocznym zapewne funkcjonują lub będą funkcjonowały jej krótsze odpowiedniki, ale o tym, czy jest to (będzie to) „plac Centralny”, czy raczej „plac Reagana”, czy jeszcze jakieś inne wyrażenie, przesądza (przesądzi) zwyczaj społeczny. Najmniej prawdopodobny jest utrwalenie się w obiegu potocznym wyrażenia „plac Centralny Reagana” – ze względu na jego długość. Każde z podanych wyrażeń jest zbudowane poprawnie i nie budzi zastrzeżeń normatywnych, jednak tylko jako potoczne warianty nazwy urzędowej.
O tym, że zbyt długa nazwa może być kłopotliwa w praktycznym użyciu, warto pamiętać już w momencie nadawania nazw ulicom i placom.

Ewa Rogowska-Cybulska

Powyższe wyrażenie z reguły piszemy małymi literami, ponieważ jest to nazwa jednostki administracyjnej. Jeśli wyrażenie to stanowi tytuł, należałoby zapisać je w postaci Powiat tczewski, gdyż według Wielkiego słownika ortograficznego PWN tylko pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych, tytułach ich rozdziałów czy tytułach dzieł sztuki zapisujemy wielką literą.
Jeżeli jednak kalendarz o takiej nazwie jest wydawany cyklicznie lub jest wydawnictwem seryjnym, wówczas wielką literą zapisujemy oba wyrazy.

Beata Kłos

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. prof. Edwarda Polańskiego (Warszawa 2003), pisownia geograficznych nazw własnych składających się z dwu członów, z których pierwszy jest rzeczownikiem typu góra, półwysep, nizina itp., zależy od tego, w jakiej formie występuje w takiej nazwie drugi człon.
Jeżeli jest on rzeczownikiem w mianowniku, to pierwszy człon nazwy piszemy małą literą, natomiast człon drugi zapisujemy wielką literą, np. przylądek Rozewie, półwysep Hel.
Natomiast jeśli drugim członem takiej nazwy jest rzeczownik w dopełniaczu lub przymiotnik w mianowniku, to oba człony pisze się wielką literą, np. Wyżyna Małopolska, Góra Kościuszki, Przylądek Dobrej Nadziei, Półwysep Apeniński.
Zgodnie z powyższą zasadą prawidłowa pisownia wyrażenia, którego dotyczy pytanie, to Półwysep Arkoński.

Joanna Szarek

Poprawnym zapisem jest nie-Europejczyk.
Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z 2006 roku, jest to wyjątek od zasady pisowni łącznej partykuły nie z rzeczownikami. Taki wyjątek zachodzi, gdy drugi człon pisany jest wielką literą. Stosuje się wówczas pisownię z łącznikiem, np. nie-Polak, nie-Nigeryjczyk. Podobne odstępstwo od zasady łącznej pisowni cząstki nie z następnym wyrazem dotyczy również przymiotników, jeśli piszemy je wielkimi literami, np. nie-Molierowski, nie-Szekspirowski (ale: niepolski).

Ewa Ziewiec

W nazwach własnych urzędów, instytucji, stowarzyszeń i organizacji wszystkie wyrazy z wyjątkiem spójników i przyimków piszemy wielkimi literami, zgodnie z tą regułą powinniśmy zatem pisać: Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku (w Uniwersytecie Gdańskim), Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Daniela Chodowieckiego w Gdańsku, Uniwersytet Trzeciego Wieku Wyższej Szkoły Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku itp.
Wyrażenie uniwersytet trzeciego wieku może też jednak – podobnie jak wyrażenia szkoła podstawowa czy liceum ogólnokształcące – występować jako rzeczownik pospolity i wówczas zapisujemy je małymi literami, np. Moja babcia jest zwolenniczką uniwersytetów trzeciego wieku.

Agata Świąder

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, nazwy tytułów naukowych i zawodowych oraz współczesnych i historycznych godności piszemy małą literą.
Zgodnie ze zwyczajem pisownię wielkimi literami w tego typu wyrazach można jednak stosować w listach prywatnych i oficjalnych, pismach urzędowych, podaniach oraz innych tekstach o różnym przeznaczeniu, pod warunkiem że nazwa ta odnosi się do konkretnej osoby i występuje w pełnym brzmieniu. Zapis wielką literą w nazwach typu ksiądz, diakon w tekstach dyplomów jest wyrazem postawy uczuciowej piszącego w stosunku do osób, do których pisze. Użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych, grzecznościowych bądź dla uwydatnienia szacunku jest indywidualną sprawą piszącego. Przepisy ortograficzne pozostawiają w tym wypadku dużą swobodę.

Beata Kłos

By podjąć decyzję o użyciu dla zapisania podanego wyrażenia wielkiej lub małej litery, należy wyjaśnić jego znaczenie. Pozwoli to na właściwe zaklasyfikowanie go do którejś z grup opisanych w zasadach pisowni polskiej w rozdziałach dotyczących pisowni dużą lub małą literą.
„Szkoła Humanitarna“ to projekt organizowany przez Polską Akcję Humanitarną, kierowany do wszystkich typów szkół w Polsce. Ideą tego projektu jest przekazywanie wiedzy na temat procesów i związków łączących młodzież z całym światem, a także kształtowanie odpowiedzialnych postaw wśród uczniów. Po zakończeniu i rozliczeniu całego projektu szkoła otrzymuje tytuł Szkoły Humanitarnej.
Zauważamy, że podane wyrażenie ma dwa znaczenia, może występować jako nazwa projektu i nazwa tytułu nadawanego szkole. Pisząc o nazwie projektu edukacyjnego, powinno się używać wielkich liter oraz stosować cudzysłów, którego celem jest wyodrębnienie nazwy własnej: projekt „Szkoła Humanitarna“. Często jednak sami organizatorzy projektu cudzysłów stosują niekonsekwentnie, co może wzbudzać wątpliwości czytelników.
Także pisząc o tytule, który został przyznany szkole, należy stosować wielkie litery: tytuł Szkoła Humanitarna. Wynika to z odniesienia do pisowni tego wyrażenia zasady mówiącej o zapisywaniu jedno- bądź wielowyrazowych nazw nagród od wielkich liter (np. Nagroda Nobla). Uznając, że tytuł, który otrzymuje szkoła, jest rodzajem nagrody, zapisujemy go również od wielkich liter.

Dorota Nowakowska