Czy skrót od Uniwersytetu Gdańskiego nie powinien mieć postaci „UG.” (skoro skrót od „świętej pamięci” ma postać „śp.”)?

Nie, skrót od wyrażenia Uniwersytet Gdański powinien mieć (i ma) postać UG (bez kropki). Wynika to z tego, że śp. jest skrótem, UG zaś – skrótowcem, a w polskich zasadach ortograficznych do zapisywania skrótów i skrótowców stosuje się odmienne reguły. Różnica między skrótem a skrótowcem jest taka, że skrótu używa się tylko w piśmie, nie w mowie, na przykład skrót śp. odczytujemy zawsze jako „świętej pamięci”, a nie jako „eśpe” (nie mówimy przecież „eśpe Jan Nowak”), natomiast skrótowce stosowane są w tej postaci także w mowie, tzn. UG wymawiamy jako „ugie” również w zdaniach (mówi się np. „pracuję na ugie”). Dodatkową różnicą jest to, że skróty na ogół powstają od wyrażeń pospolitych, skrótowce od nazw własnych.

Jak informują Zasady pisowni, „w skrótowcach rodzimych i przyswojonych nie stawiamy kropki, np. FSO, UJ, USA (mimo ang. U.S.A.), PS (mimo łac. P.S.), PZMot, MKOl”. W wypadku skrótów zasady stawiania lub niestawiania kropek są znacznie bardziej skomplikowane, uzależniają bowiem użycie kropki od liczby skracanych wyrazów, ich zakończenia (czy skrót kończy się ostatnią literą pełnego wyrazu, czy nie; czy drugi lub kolejny z wyrazów skracanego wyrażenia zaczyna się samogłoską, czy nie), a nawet znaczenia (na przykład po skrótach nazw jednostek miar i wag kropek się nie stosuje).

Skrót śp. pisany jest z kropką na końcu zgodnie z regułą dotyczącą skrótów wyrażeń dwu- lub więcejwyrazowych, w których drugi (i kolejne) wyrazy nie zaczynają się od samogłoski. Gdy bowiem drugi lub kolejny wyraz skracanego wyrażenia zaczyna się samogłoską, stawiamy kropkę po skrócie każdego wyrazu, np. m.in. (= między innymi), o.o. (= odgraniczona odpowiedzialność).

Ewa Rogowska-Cybulska