Którą regułą należy wyjaśniać pisownię rz w rzeczowniku lekarz: 1) bo to wyraz zakończony przyrostkiem -arz; 2) bo występuje tu wymiana r: rz, np. lekarz: lekarski?

Reguły ortograficzne takie jak przytoczone w pytaniu pełnią jedynie funkcję mnemotechniczną (ułatwiają zapamiętanie pisowni pewnych grup wyrazów), dlatego nie istnieje skala, która stawiałaby jedną regułę ponad drugą. W przypadku słowa lekarz obie przytoczone reguły dobrze uzasadniają pisownię przez rz, nie należy się więc doszukiwać wśród nich reguły nadrzędnej.

Gdybyśmy zatem mieli wątpliwości, jak należy zapisywać wyraz lekarz, możemy skorzystać z reguły, że jeśli chodzi o rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone w wymowie na ‑asz, to piszemy rz w wypadku nazwy wykonawców zawodów (bo są utworzone przyrostkiem ‑arz), np. drukarz, stolarz, windziarz i właśnie lekarz, natomiast ‑ż w wypadku nazw czynności (bo są utworzone przyrostkiem ‑aż), np. sondaż, drenaż, montaż. Można również powołać się na wymianę rz na r w wyrazach pokrewnych, takich jak lekarski, lekarstwo, lekarka.

Izabela Dixon