Jak zapisywać wyraz „nie/działający” (razem czy osobno) w sformułowaniu „podmiot nie/działający w celu osiągnięcia zysku”?

Według Słownika ortograficznego PWN 9 grudnia 1997 roku zmienił się sposób zapisu przeczenia nie z imiesłowami przymiotnikowymi. Od tego momentu obowiązuje zasada łącznej pisowni przeczenia nie z imiesłowami przymiotnikowymi, niezależnie od tego, czy użyte są w znaczeniu przymiotnikowym, np. nieoceniony ‘bezcenny’, czy czasownikowym, np. nieoceniony ‘taki, którego nie oceniono’. W świetle tej zasady wyraz nie/działający w podanym sformułowaniu należy zatem zapisywać łącznie.
Nowa zasada dopuszcza jednak również jako oboczny dawny, tzn. rozdzielny, sposób zapisu przeczenia nie z imiesłowami przymiotnikowymi w znaczeniu czasownikowym. Gdyby do zapisu wyrazu nie/działający chcieć zastosować dawną regułę, wówczas należałoby ustalić, w jakim znaczeniu wyraz ten został użyty w podanym sformułowaniu. Jeśli wyrażenie nie/działający oznacza tu podmiot, który nie działa w celu osiągnięcia zysku w danym momencie, a więc zostało użyte w znaczeniu czasownikowym, to zgodnie z dawną zasadą należy je zapisywać rozdzielnie. Jeśli natomiast wyraz ten oznacza podmiot, który nie działa w celu osiągnięcia zysku w ogóle, tzn. jest to jego cecha stała (jeśli jest to pewien rodzaj organizacji), to według dawnej reguły należy go zapisywać łącznie.
Poprawny zapis wyrazu nie/działający w podanym sformułowaniu zależy zatem od jego znaczenia oraz wyboru piszącego, którą zasadę pisowni zastosuje. Jeśli wyraz nie/działający oznacza cechę stałą, to w świetle obu zasad – starych i nowych – należy zapisywać go łącznie. Jeśli natomiast wyraz ten nie oznacza cechy stałej, można zapisywać go i łącznie – zgodnie z nowymi zasadami – i rozdzielnie – zgodnie ze starymi zasadami, dopuszczanymi w takim wypadku fakultatywnie przez nowe zasady.

Kamila Piskunowicz