Co oznacza wyraz „tilaka”?

Tilaka jest to znak malowany głównie na czole przez wyznawców hinduizmu. Poza czołem tilaka może pojawić się w jedenastu innych miejscach: na nasadzie nosa, na szyi (z lewej lub prawej strony albo pośrodku), w okolicach serca, na ramionach, brzuchu (na środku lub po lewej bądź prawej stronie), na dole pleców i tyle szyi. Tilakę robi się z papki sandałowej albo glinki wydobywanej ze świętej rzeki lub jeziora. Maluje się ją palcem serdecznym prawej dłoni, a do poprawek można użyć małego palca. Szerokość tilaki powinna odpowiadać odległości między brwiami, a długość sięgać od nasady nosa do linii włosów. Znacząc poszczególne części ciała, intonuje się odpowiednią mantrę.
Wygląd tilaki zależy od wyznania. Wyznawcy wisznuizmu malują tilakę o kształcie wydłużonej litery U z odwróconą kroplą u podstawy, w kolorach od bladożółtego do jasnobrązowego. Wyznawcy śri sampradai malują ją białą i w środku dodają trzecią, czerwoną linię.
Znaczenie tilaki może być rozmaite i może być tłumaczone m.in. jako odbicie stopy Kryszny oraz listka ulubionej jego rośliny – tulasi lub jako Brahma i Śiwa (linie) oraz siedziba Wisznu (przestrzeń między liniami) i Lakszmi (środkowa, czerwona linia). Wyznawcy Kryszny malują tilakę na znak oddania Panu, ponieważ dzięki niej nieustannie pamiętają, że należą do Kryszny, który chroni ich ze wszystkich stron. Osoby widzące tilakę u kogoś pamiętają o Krysznie i uwalniają się od grzesznych reakcji.
Słowo tilaka jest odmienne: tilaka, tilaki, tilace, tilakę, tilaką… itd.

Anna Olszańska

Bibliografia
T. Hermann, J. Jurewicz, B.J. Koc, A. Ługowski, Mały słownik klasycznej myśli indyjskiej, Semper, Warszawa 1992.