Czy słowo „wpierw” jest we współczesnej polszczyźnie poprawne?

Istnieje wiele różnych wyrazów służących mówieniu o uprzedniości, czyli o tym, że coś było wcześniej, było w pierwszej kolejności lub pojawiło się (albo pojawi się) przed czymś. Słowem najbardziej neutralnym i nienacechowanym jest oczywiście najpierw. Jest ono również najczęściej używane, ma jednak wiele synonimów, do których należy m.in. wpierw, o którym mowa w pytaniu.
We współczesnej polszczyźnie wpierw jest słowem uważanym za poprawne, jednak nie uchodzi ono za zbyt eleganckie. W sytuacjach neutralnych raczej skłonni jesteśmy mówić najpierw. W tym samym znaczeniu zdarza się również, chociaż bardzo rzadko, usłyszeć archaiczne nasamprzód lub gwarowe najprzód, które w języku ogólnym poprawne nie są. Z tego powodu słowo wpierw, choć już nieco archaiczne, jest mimo wszystko najbliższym synonimem słowa najpierw.
Mały słownik języka polskiego z roku 1968 podaje przykład użycia tego słowa w zdaniu: Aby kogo ocenić, trzeba go wpierw dobrze poznać. Wpierw pojawia się również w edycji tego słownika z roku 1980, jednak późniejsze małe słowniki języka polskiego już go nie podają – nie występuje ono już np. w Słowniku współczesnej polszczyzny PWN z roku 2002. Tak więc, mimo że używanie słowa wpierw w dalszym ciągu można uznać za poprawne, wyraz ten staje się coraz bardziej archaiczny i powoli zanika.

Grzegorz Wojewoda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 6. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz