Wiem, że konstrukcja „ubierać płaszcz” jest uważana za błąd, a poprawną formą jest „wkładać płaszcz”. Ale czy płaszcz można też „nakładać”?

Czynność związaną z przywdziewaniem płaszcza można oddać w polszczyźnie za pomocą kilku czasowników: ubierać się, wkładać, nakładać, zakładać.
Konstrukcja ubierać płaszcz jest niepoprawna, gdyż czasownik ubierać bez zwrotnego zaimka się oznacza czynność dotyczącą innej osoby lub przedmiotu, np. Słownik współczesnego języka polskiego pod redakcją Bogusława Dunaja podaje następującą definicję czasownika ubierać: ‘okrywać kogoś lub coś’. Poprawnymi użyciami tego czasownika są więc jego użycia w zdaniach: Dziewczynka ubiera lalkę, Mama ubiera dziecko w płaszcz. Podobnie znaczenie czasownika ubierać opisuje Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego. Czasownik ubierać tworzy konstrukcję ktoś ubiera kogoś w coś i nie oznacza tego samego, co wkładać.
Z normą wzorcową zgodna jest natomiast konstrukcja ubierać się w płaszcz. Słownik współczesnego języka polskiego podaje, że czasownik ubierać znaczy ‘okrywać swe ciało, wkładać coś na siebie’. Nowy słownik poprawnej polszczyzny rejestruje poprawną konstrukcję ktoś ubiera się w coś.
Znaczenie zbliżone do czasownika ubierać ma czasownik wkładać, który według wymienionych słowników oznacza ‘kłaść coś na siebie, wdziewać, zakładać’. Tworzy on konstrukcję ktoś wkłada coś. Czasownik ten więc w zwrocie wkładać płaszcz użyty jest poprawnie. Wyraz ten według Nowego słownika poprawnej polszczyzny służy do nazywania czynności polegającej na okrywaniu się czymś.
W relacji synonimii wobec czasownika wkładać pozostaje czasownik zakładać, który znaczy m.in. ‘ubierać się w coś’. Tworzy on konstrukcję ktoś zakłada coś komuś lub czemuś, jak w zdaniu Dziadek zakłada koszulę. Poprawnie powiemy więc i wkładać płaszcz, i zakładać płaszcz.
Poprawna jest też konstrukcja nakładać płaszcz, według Słownika współczesnego języka polskiego czasownik nakładać znaczy bowiem ‘wkładać coś na siebie lub na kogoś’. Powiemy więc nakładać dziecku czapkę oraz nakładać ciepłe skarpety.
A zatem: możemy nie tylko ubierać się w płaszcz, ale też wkładać płaszcz, nakładać płaszcz oraz zakładać płaszcz.

Grzegorz Kolesiński