Esej prof. Leśniaka Dlaczego Luter i esej dobrze się „nie tolerują”?

Sławomir Leśniak, Warum sich Luther und der Essay schlecht vertragen? Zur Reformation aus literaturwissenschaftlicher Perspektive/ Dlaczego Luter i esej dobrze się „nie tolerują”? Reformacja z perspektywy literaturoznawczej, [w:] Die reformation 1517. Zwischen Gewinn und Verlust. Seria: Refo500 Academic Studies 66, Vandenhoeck & Ruprecht 2020, s. 125-137.

Znakomity esej naukowy profesora Sławomira Leśniaka zatytułowany Dlaczego Luter i esej dobrze się „nie tolerują”? Reformacja z perspektywy literaturoznawczej ukazał się w prestiżowym wydawnictwie Vandenhoeck & Ruprecht. Esej rzadko podejmuje religię jako główny temat swoich wypowiedzi. Mimo tego jednak pisma Marcina Lutra łączy wiele z esejem: krytyka rozumu, dowartościowanie indywiduum czy asymilacja języka mówionego w piśmie. Analogie te współistnieją jednocześnie z fundamentalną różnicą, która niczym nieprzekraczalna granica dzieli ducha nowożytnego eseju od refleksji teologicznej niemieckiego reformatora, którą  ogranicza „biblijne słowo”. Wolny chrześcijanin Lutra wątpi w siły swojego myślenia i swojej woli i zdaje się na działanie łaski, eseista (Montaigne) zaś rusza w swoim myśleniu „bez obciążenia winą” we wszystkie strony i eksperymentuje ze światem, z tekstem i ze swoim „ja”.