Której z form należy używać w zwrocie do biskupa: „Jego Eminencjo” czy „Wasza Eminencjo”?

Hierarchizacja Kościoła katolickiego wymaga, jak wiadomo, używania odpowiedniej tytulatury, która okazuje się często kłopotliwa. Należy przede wszystkim znać tytuły przysługujące dostojnikom kościelnym. Tytułem przynależnym biskupom jest ekscelencja (fr. excellence z łac. excellentia ‘doskonałość’), eminencja (niem. Eminenz z łac. eminentia ‘wyniosłość, dostojność’) zaś jest tytułem honorowym kardynała.
W jaki sposób zwrócić się do biskupa bezpośrednio? W sferach kościelnych żywa jest nadal tradycyjna forma: Wasza Ekscelencjo!, która jest analogiczna do dawnego zwrotu do króla: Wasza Królewska Mość!, czy późniejszego Wasza Wysokość!
Widoczne jest jednak dążenie do tego, aby pomijać zaimek Wasza (Ekscelencjo!), jak też posługiwać się konstrukcjami łączonymi typu Ekscelencjo, Księże Biskupie! Konstrukcje z zaimkiem Wasza dla wielu użytkowników języka mają już dziś bowiem charakter anachroniczny. Zaimek ten służył kiedyś jako forma zwracania się do osób starszych, szanowanych. Pojawia się on jeszcze czasem gdzieniegdzie na polskiej wsi.
Zdarza się jednak, że niektórzy zwracają się do biskupa w bezpośredniej rozmowie błędnie: Jego Ekscelencjo! Wyraźna jest tu tendencja przenoszenia form zwracania się pośredniego na formy zwracania się bezpośredniego, np. Czy Jego Ekscelencja odebrał już list? (zamiast: Czy Wasza Ekscelencja odebrał już list?). To zniesienie opozycji między formą bezpośrednią a pośrednią prawdopodobnie wynika z wzorowania się na popularnym typie tytułowania: Czy Ksiądz Biskup odebrał już list? (forma pośrednia i bezpośrednia).

Małgorzata Milewska-Stawiany