Jaką formę rodzajową powinny mieć orzeczenia w podanych niżej zdaniach: „Przedstawicielka firmy, a jednocześnie jej dyrektor do spraw marketingu przedstawił/przedstawiła ofertę wykupu akcji”; „Głowa państwa, François Hollande zwołał/zwołała zebranie”?

Forma rodzajowa czasownika w podanych zdaniach powinna być dostosowana do podmiotu.

W pierwszym zdaniu wykonawcą czynności nazwanym podmiotem jest kobieta, czego dowiadujemy się z żeńskiej formy rzeczownika przedstawicielka, więc mimo tego, że jednocześnie została ona określona jako dyrektor do spraw marketingu, poprawną formą orzeczenia  jest przedstawiła. Ma tu zastosowanie zasada opisana w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny pod red. A. Markowskiego, mówiąca, że: „Jeżeli podmiot jest uzupełniony przez dopowiedzenie (rozwijające jego treść), formę orzeczenia uzgadnia się z samym podmiotem. (…) O tym, jaki jest układ hierarchiczny składników podmiotu, przesądza automatycznie szyk – właściwy podmiot stoi na pierwszym miejscu”.

W drugim zdaniu formę orzeczenia należy dostosować do płci wykonawcy czynności nazwanego podmiotem: François Hollande jest mężczyzną, a zatem użyjemy czasownika w formie męskiej, tj. zwołał. Wynika to z uzupełnienia do wyżej podanej zasady opisanej w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny pod red. A. Markowskiego: „Jeżeli jednak w dopowiedzeniu [do podmiotu] są wyrazy będące jednoznacznymi określeniami płci wykonawcy (wykonawców) czynności, orzeczenie ma rodzaj zgodny ze wskazaną płcią”.

Poprawne są zatem zdania: Przedstawicielka firmy, a jednocześnie jej dyrektor do spraw marketingu przedstawiła ofertę wykupu akcji; Głowa państwa, François Hollande zwołał wczoraj nadzwyczajne zebranie.

Anna Gortat