Które sformułowanie jest poprawne: „ System finansowania opiera się o coś” czy „System finansowania jest oparty na czymś”?

Bardzo istotną rzeczą jest wyjaśnienie znaczenia i kontekstu czasownika opierać się. Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. prof. Andrzeja Markowskiego podaje kilka znaczeń tego czasownika. Po pierwsze – opierać się oznacza ‘wspierać się na czymś, o coś, spoczywać na tym całym ciężarem, dotykać z pewną siłą, aby utrzymać pozycję pionową’: ktoś opiera się czymś o kogoś, o coś, np. Ona opierała się plecami o ścianę. Po drugie – oznacza ‘wpierać się na czymś poziomym’: ktoś, coś opiera się (czymś) na czymś, np. Półka opierała się jedną stroną na blacie biurka. Po trzecie – oznacza  ‘odwoływać się do czegoś, wykorzystywać coś jako uzasadnienie czegoś’: coś opiera się na czymś, a nie: o coś, np. Opieramy się w naszych prognozach na wynikach ankiet (a nie: o wyniki ankiet). Po czwarte – czasownik ten może być użyty w znaczeniu ‘przeciwstawiać się komuś, czemuś’: ktoś opiera się komuś, czemuś, a nie: przeciw komuś, czemuś, np. Długo opierałem się pokusie, ale w końcu kupiłem te bilety na koncert. Po piąte – oznacza  ‘korzystać z pomocy, oparcia; mieć w kimś oparcie’: ktoś opiera się na kimś, na czymś, a nie: o kogoś, o coś (w czymś), np. W podejmowaniu ważnych decyzji opierałem się na radzie przyjaciół (a nie: o radę przyjaciół).

Analizując podane konteksty i znaczenia wyżej wymienionego czasownika, należy stwierdzić, że poprawnym sformułowaniem jest System finansowania jest oparty na czymś. To sformułowanie jest użyte w znaczeniu ‘odwoływać się do czegoś, wykorzystywać coś jako uzasadnienie czegoś’. Wniosek jest jeden: jeżeli mamy jakieś sądy, tezy odwołujące się do konkretnych przypadków, to zawsze używamy przyimka na, ponieważ swoje argumenty zawsze opieramy ‘na czymś’, czyli na konkretnych danych. Natomiast jeśli mówimy o konkretnym przedmiocie, który potrzebuje czegoś, aby utrzymać równowagę pionową, aby się nie przewrócić, wówczas używamy przyimka o, np. Opieram się o słup, żeby się nie przewrócić.

Krzysztof Hryckowian