Konferencja naukowa, specjalistyczne seminarium naukowe, warsztaty dla studentów, pokazy filmowe, spektakl teatralny, a nawet performans artystyczny to punkty programu czwartego międzynarodowego sympozjum naukowego Border Seminar Migration Narratives and Border Studies, w którym udział wzięło w sumie ponad 70. uczestników z całego świata.
Border Seminar 2023: Migration Narratives and Border Studies zorganizowane zostało przez uniwersyteckie Międzynarodowe Centrum Studiów nad Granicami (International Border Studies Center) oraz pracownię Border Studies na Wydziale Filologicznym UG przy współpracy z Muzeum Emigracji w Gdyni, Centrum Filmowym im. Andrzeja Wajdy na UG oraz grupą badaczy zrzeszonych w ramach Melammu Project.
Program Border Seminar rozpoczął profesor wizytujący UG Jesse Lerner, który w dniach 15-19 maja 2023, we współpracy z Centrum Filmowym im. Andrzeja Wajdy, poprowadził warsztat filmowy dla studentów UG. Rezultatem warsztatów był zrealizowany zespołowo 20-minutowy film Gdańsk City Symphony: Border Metropolis. Pokaz tego filmu odbył się w dniu 26 maja, a więc na zakończenie obrad konferencji. Poza warsztatami filmowymi, w ramach Border Seminar odbyły się także warsztaty dla studentów, których pasjonuje twórczość literacka. Warsztaty „Writing fronterizo! Creative Writing Workshop with Chicano Authors Santiago Vaquera-Vasquez, Carlos Morton” także zakończyły się prezentacją rezultatów przed publicznością (25 maja).
W dniu 22 maja 2023 odbyła się pierwsza część specjalistycznych warsztatów „Experiencing Borders in Antiquity” dedykowanych badaczom i doktorantom przez członków sieci naukowej Melammu Project. Ta część konferencji Border Seminar została zorganizowana przez dr. Krzysztofa Ulanowskiego (WNS, UG) i prof. Sebastiana Finka (Uniwersytet w Innsbrucku). W warsztacie wzięli udział badacze z Włoch, Austrii, Bułgarii, Anglii, Estonii i Polski. Przedmiotem namysłu było postrzeganie i przekraczanie granic w starożytności, starożytne teksty mówiące o doświadczeniach przekraczania granic, granice w tych tekstach, specjalne obrzędy lub idee religijne związane z przekraczaniem granic, hierarchie granic.
Zasadnicza część Border Seminar, a więc konferencja naukowa: Migration Narratives and Border Studies rozpoczęła się 23 maja 2023. Gości przywitała Prodziekan Wydziału Historycznego do spraw Nauki i Współpracy Międzynarodowej – dr hab. Anna Mazurkiewicz, prof. UG. Następnie głos zabrał dr Grzegorz Welizarowicz, Przewodniczący Rady Naukowej International Border Studies Center, który przedstawił działalność centrum jako uprawianie Border Studies w charakterze „akompaniamentu” (Barbara Tomlinson i George Lipsitz).
Wykład otwierający pierwszy dzień obrad (23 maja 2023) wygłosił profesor archeologii z University College of London Andrew Gardner. W kolejnym dniu, obrady przeniesione do gościnnego Muzeum Emigracji w Gdyni otworzył profesor David Newman z Ben Gurion University of the Negev. W czwartek (25 maja) obrady ponownie toczyły się w budynkach na kampusie UG w Oliwie. W tym dniu gości konferencji powitał wykład profesora Stephena Elliot Wilmer z Trinity College w Dublinie. Wszystkie trzy wkłady inaugurujące kolejne dni obrad miały wspólny mianownik a były nim oczywiście granice i migracje. W sposób właściwy dla reprezentowanej przez siebie dyscypliny o granicach imperiów opowiadał archeolog (Gardner: Empires, Frontiers and Border Studies: Broadening the Dialogue), o wizualizacjach granic w karykaturach mówił reprezentujący geografię polityczną Newman (The Visualisation of Borders Through Humour: Caricatures and Cartoon Representations of Contemporary Boundaries), natomiast o narracjach dotyczących przekraczania granic w teatrze opowiadał wybitny specjalista od dramatu, filmu i muzyki (Wilmer: Migration Narratives in Theatre Performance).
Każdy dzień obrad wypełniały liczne sesje panelowe w tym tak istotne jak „Liquid Trajectories: Global Stories of Flight and Migration”, której przewodniczyła prof. Astrid Fellner, Dziekan Wydziału Filozofii na Saarland University. Sesja ta poruszyła istotny jak się wydaje z perspektywy IBSC wątek badawczy, tj. istnienie granic w rozumieniu morskim, pływów, itp. Inne ciekawe sesje badawcze to między innymi sesja językoznawcza jaka odbyła się w Muzeum Emigracji, sesja na temat Południowego Zachodu USA, sesje dotyczące spraw ukraińskich i pogranicza wschodniego Polski, sesja Border Imaginaries and Border Aesthetics czy sesja otwierająca drogę do współpracy pomiędzy młodymi badaczami migracji z Polski, Ukrainy i Pakistanu.
Wyjątkowym i niezapomnianym uzupełnieniem programu konferencji naukowej było przedstawienie teatralne. 23 maja 2023 w sali teatralnej im. Jerzego Limona pokazano spektakl Dreamscape kalifornijskiego zespołu Rickerby’ego Hindsa. Na scenie wystąpili Natali Chloe Micciche w roli Mayishii Miller oraz John “Faahz” Merchant w roli Coronera, Policjanta, Dyspozytora. Spektakl pokazany został nie tylko dla uczestników konferencji; w pokazie wzięła udział grupa studentów UG oraz klasa humanistyczna II LO w Sopocie. Dnia następnego zespół z Kalifornii poprowadzil warsztat „Amplified Fidelity: An Exploration of Beats Without Borders” dla uczestników konferencji w Muzeum Emigracji.
We wtorek w godzinach wieczornych rozpoczął się także performance Martina Blaszka zatytułowany TWO NIGHT WALKS, THREE BORDERS. Artysta przeszedł na przestrzeni nocy z Gdańska Wrzeszcza do Muzeum Emigracji ciągnąc za sobą wózek z instalacją, którą w Muzeum Emigracji w dniu następnym demontował, aby nocy kolejnej odbyć spacer powrotny do UG, i dokonać rozłożenia instalacji w finalnym dniu konferencji. Performansowi towarzyszył opis kuratorski. Artysta Martin Blaszk, który jest także badaczem, w czwartek 25 maja wygłosił referat „An Ambulent Process - Containers and Repertoires in the Devising Performance Laboratory”.
Na drugi dzień obrad konferencji, który odbywał się w Muzeum Emigracji w Gdyni, składały się sesje naukowe, w tym oczywiście ta, dotycząca muzealnych narracji dotyczących migracji. W sali kinowej Muzeum odbył się także wykład profesora wizytującego UG Jessiego Lernera zatuytułowany „Hall of Mirrors” oraz pokaz jego filmu Frontierland/Frontierlandia (1995).
Wydarzeniem podsumowującym Border Seminar 2023 była debata: “Border Studies in Gdańsk: Towards a Border Aesthetics Program at the University of Gdańsk”. W moderowanej przez Rossa Aldridge’a dyskusji wzięli udział: Astrid Fellner (North American Literary and Cultural Studies at Saarland University and UniGR-Center for Border Studies), Stephen Wilmer (School of Drama, Trinity College Dublin), David Newman (Department of Politics and Government, Ben-Gurion University), Santiago Vaquera-Vasquez (Department of Spanish and Portuguese, UNM Albuquerque), Emmanuel Brunet-Jailly (Professor & Jean Monnet Chair, School of Public Administration, University of Victoria). Mówcy odnieśli się do dwóch zasadniczych kwestii: stan Border Studies na świecie oraz nowe cele, jakie może realizować IBSC na UG.
Do powyższego opisu wielu wydarzeń naukowych, edukacyjnych i kulturalnych, które składały się na Border Seminar 2023, dodać także należy pokazy filmowe. Pokaz filmu Ruins (2001) Jessiego Lernera odbył się w Bibliotece Głównej 19 maja. Pokaz The Fragmentations only Mean … (2021) tego samego reżysera odbył się z udziałem autora 26 maja w klubie Dwie Zmiany w Sopocie w ramach zamknięcia Border Seminar. David Newman poprowadził warsztat filmowy, na którym komentował swój film Peeking over the Wall - muru pomiędzy Izraelczykami a Palestyńczykami. Pokaz innego filmu przywiezionego przez Newmana, Le Mur - The Wall (Belgium, 1998) został odwołany, ale sam film został udostępniony zainteresowanym uczestnikom. Stephen Wilmer pokazał swój i jego syna Alexa film dokumentalny One in a Million (2023). Ta projekcja kończyła program Border Seminar.
W Border Seminar wzięło w sumie ponad 70. uczestników z całego świata w tym ok. 45 z nich stawiło się w Gdańsku osobiście. Border Seminar 2023 był największym wydarzeniem orgaznizowanym dotychczas przez IBSC i największym Border Seminar w jego historii. Konferencja zgromadziła badaczy z m.in. Niemiec, Izraela, USA, Kanady, Chin, Pakistanu, Ukrainy, Finlandii, GB, Litwy, Czech, Austrii, Włoch. Całość programu Border Seminar przygotował i koordynował Grzegorz Welizarowicz z zespołem: Rossem Aldridgem, Martinem Blaszkiem, Krzysztofem Ulanowskim i Anną Mazurkiewicz.
Organizatorzy liczą na to, że nawiązane kontakty zaowocują wspólnymi projektami oraz rozwojem badań nad granicami na UG. W licznych dyskusjach wyłoniła się perspektywa wskazująca na unikatową rolę jaką może odegrać nasz ośrodek jako stymulujący namysł i praktykę graniczną.
Border Seminar odbyło się na Wydziale Filologicznym UG w dniach 15-26 maja 2023.
