Czy poprawne są nazwiska żeńskie typu „Nowakówna” i „Zarębianka”

Nowakówna i Zarębianka to nazwiska noszone dawniej przez niezamężne córki Nowaka 

i Zaręby (żony to Nowakowa i Zarębina). Zostały one utworzone poprawnie. W przedwojennej Polsce tworzono nazwiska żon i panien za pomocą następujących przyrostków:

1. ‑owa, ‑ówna – od nazwisk męskich zakończonych na spółgłoskę (z wyjątkiem g),
np. Kopernik – Kopernikowa – Kopernikówna, Nowak – Nowakowa – Nowakówna, lub na samogłoski ‑e, ‑o, np. Matejko – Matejkowa – Matejkówna;

2. ‑ina/‑yna, ‑anka – od nazwisk męskich zakończonych na ‑a, ‑g, -ga, -ge, -go,
np. Galuba – Galubina – Galubianka, Zaręba – Zarębina – Zarębianka, Śnieg – Śnieżyna – Śnieżanka.

Od nazwisk męskich zakończonych na ‑g celowo nie tworzono form żeńskich za pomocą sufiksów ‑owa, -ówna, gdyż te mogłyby wywoływać nieprzyjemne skojarzenia (por. wygłos ‑g‑ówna).

Wraz z emancypacją kobiet zwyczaj ten zanikł, współcześnie obecny jest jedynie w mowie potocznej lub przy tworzeniu pseudonimów artystycznych. Co więcej, również od nazwisk mających formę przymiotnika, np. Czerny, Długi, Hodowany, Sady, coraz rzadziej tworzy się (ale wciąż się tworzy!) formy żeńskie: Czerna, Długa, Hodowana, Sada. Tego problemu nie ma w przypadku nazwisk zakończonych na ‑ski, -cki, -dzki, którym odpowiadają przyrostki ‑ska, ‑cka, ‑dzka, np. Benkowski – Benkowska.

Polecam zajrzeć na stronę internetową Poradni Językowej PWN, w której wielokrotnie i wyczerpująco odpowiadano na podobne pytania.

Elżbieta Benkowska