Jak prawidłowo nazwać rondo imionami bohaterów legendy: JASNY I DERSŁAWA czy JASNEJ I DERSŁAWA ?

W odpowiedzi na pytanie skierowane do Telefonicznej Poradni Językowej Uniwersytetu Gdańskiego wyjaśniam, że prawidłowa nazwa ronda położonego na osiedlu Bajkowym  to  rondo Jasnej i Dersława. 

Wątpliwość dotyczyła wyboru pomiędzy dwiema formami imienia bohaterki legendy Romana Landowskiego: Jasny lub Jasnej. Imię bohaterki legendy w mianowniku ma postać Jasna, a w nazwie ronda wystąpić powinno w dopełniaczu. Należy zatem rozstrzygnąć, czy imię to odmieniać będziemy jak przymiotnik, czy jak rzeczownik, a więc czy dopełniacz będzie taki jak przy odmianie przymiotnika, np. piękna – rondo pięknej, Jasnej; czy jak przy odmianie rzeczownika np. dziewczyna – rondo dziewczyny, Jasny.

Wyboru wzorca odmiany dokonał jednak sam autor, Roman Landowski. W tekście legendy opublikowanym przez Wydawnictwo Morskie pt. Jasna i Dersław. Baśnie, podania i opowieści z Kociewia (Gdańsk 1981, wyd. 1) i w wydaniach następnych (np. wydawnictwo Region, Legendy kociewskie, 2004) imię bohaterki zostało odmienione jak przymiotnik, por. „ogień chronił Jasną” (wyd. 1981, s. 14 oraz wyd. 2004, s. 17).

Prawidłowa pisownia nazwy to rondo Jasnej i Dersława, ponieważ zgodnie z zasadami pisowni polskiej stojący na początku nazwy własnej wyraz ulica, aleja, rondo itp. jest tylko nazwą rodzajową (gatunkową) i zapisujemy go małą literą.

Na tablicy informacyjnej umieszczonej na rondzie dopuszczalny jest też zapis wyrazu rondo wielką literą (jeżeli w danym mieście obowiązuje taka konwencja), ponieważ jest to początek tekstu (mimo że ten tekst nie jest zdaniem). Zatem na tablicy może być: Rondo Jasnej i Dersława.

prof. UG, dr hab. Aneta Lewińska