Które ze sformułowań jest poprawne: „przesuń kaktus” czy „przesuń kaktusa”?

Słowo kaktus to rzeczownik należący według tradycyjnej klasyfikacji do rzeczowników nieżywotnych rodzaju męskiego, a według podziału Witolda Mańczaka – do rzeczowników rodzaju męskorzeczowego. W zwrocie przesunąć kaktus//kaktusa rzeczownik kaktus występuje w bierniku liczby pojedynczej (przestawić kogo? co?). Rzeczowniki męskie w obu liczbach nie mają odrębnych form biernika, lecz charakteryzują się synkretyzmem biernika i mianownika lub biernika i dopełniacza. W liczbie pojedynczej biernik równy mianownikowi mają rzeczowniki męskorzeczowe, np. (uruchomił) skaner, (kupuję) samochód, (opracujcie) bilans. Grupa wyrazów o bierniku równym dopełniaczowi jest bardziej rozbudowana i nie ma ściśle określonych granic. W jej skład wchodzą przede wszystkim rzeczowniki żywotne, np. (widzę) biologa, bażanta, łosia, ale też stosunkowo liczne rzeczowniki nieżywotne, które odmieniają się jak męskozwierzęce, zwłaszcza rzeczowniki nazywające osoby zmarłe i fantastyczne, np. (widzę) trupa, elfa, szatana; nazwy tańców, np. (rozpoczęto) krakowiaka; nazwy gier, np. (rozpoczęto) golfa, tenisa; nazwy walut, np. (zapłacić) dolara; nazwy potraw, owoców i grzybów, np. (zjeść) dorsza, arbuza, rydza. Wśród rzeczowników rodzaju męskiego są też wyrazy, które mogą podlegać i odmianie męskozwierzęcej (z biernikiem równym dopełniaczowi), i męskorzeczowej (z biernikiem równym mianownikowi), np. (zjeść) naleśnika albo naleśnik, (przyprawić) pomidora albo pomidor, przy czym w mowie starannej preferowana jest forma biernika równa mianownikowi, np. (zjeść) naleśnik, pomidor, jednak formy biernika równe dopełniaczowi, np. (zjeść) naleśnika, pomidora, które pierwotnie charakterystyczne były tylko dla mowy potocznej, coraz bardziej rozszerzają swój zasięg.
Wyraz kaktus jest rzeczownikiem męskorzeczowym, toteż jego forma biernika liczby pojedynczej powinna być tożsama z formą mianownika, czyli (przesuń) kaktus. Z drugiej strony pod wpływem nazw owoców i grzybów również inne nazwy roślin zaczynają przybierać w bierniku formę dopełniacza, używana jest więc także konstrukcja (przesuń) kaktusa. Obie te formy biernika – kaktus i kaktusa – uznaje za poprawne Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego, przy czym na pierwszym miejscu wymienia on formę równą mianownikowi.

Emilia Ukleja