Czy lepiej powiedzieć „robić coś własnymi rękami” czy „rękoma”?
W języku staropolskim oprócz liczby mnogiej używana była (jako dziedzictwo prasłowiańskie) liczba podwójna. Oznaczano nią parzystość, podwójność. Miała ona formy różne od form liczby mnogiej:
| liczba podwójna | liczba mnoga |
| M. dwie ręce D. dwu ręku C. dwiema rękama/rękoma B. dwie ręce N. dwiema rękama/rękoma Ms. dwu ręku W. dwie ręce |
M. trzy ręki D. trzech rąk C. trzem rękom B. trzy ręki N. trzema rękami Ms. trzech rękach W. trzy ręki |
W dobie staropolskiej liczba podwójna była w stadium zaniku. Zadecydowało o tym kryterium ekonomizacji systemu języka. Formy liczby podwójnej nie były już potrzebne do wyrażania podwójności, skoro równie dobrze można to było zrobić, posługując się formami liczby mnogiej.
Granicą względnej żywotności liczby podwójnej jest druga połowa XVI wieku. Kiedy liczba podwójna zanikała, jej funkcję zaczęła pełnić liczba mnoga, ale czasem dochodziło do wymieszania obu tych form. Stąd relikty dawnej liczby podwójnej we współczesnym języku. Najlepiej zachowały się te archaizmy w przysłowiach i utartych zwrotach, np. Lepszy wróbel w ręku niż gołąb na sęku.
Najdłużej utrzymały się te formy, które wyrażały parzystość naturalną, np. oczyma, rękoma, w ręku itp.
Tak więc poprawne są obie formy: rękami i rękoma.
Magdalena Lorek