W literaturze fantasy często pojawia się liczba pojedyncza od rzeczownika „runy”, która brzmi „runa” lub „run”. Czy obie formy są poprawne?

Uniwersalny słownik języka polskiego pod redakcją Stanisława Dubisza notuje tylko formę liczby mnogiej runy, używaną w polszczyźnie w dwu powiązanych ze sobą znaczeniach: a) ‘najstarsze pismo północnoeuropejskie, którym posługiwały się plemiona germańskie [...], pismo runiczne’ i b) ‘zabytki tego pisma’. Według informacji imieszczonych w tym słowniku wyraz runy ten pochodzi od niemieckiego rzeczownika Runen. Ilustrowany leksykon mitologii germańskiej autorstwa Andrzeja Kempińskiego objaśnia, że runy są znakami alfabetu północnogermańskiego nazywanego futhark (od nazw sześciu pierwszych run).
Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN nie odnotowuje rzeczownika runa, rejestruje tylko rzeczownik run, ale jako termin z dziedziny ekonomii, w której oznacza on ‘wycofywanie pieniędzy i papierów wartościowych z banków lub giełdy na dużą skalę’ (drugie znaczenie tego wyrazu to ‘powszechne wykupywanie poszukiwanych towarów, nieruchomości’, na przykład: run na działki budowlane).
Ze Słownika wyrazów obcych Władysława Kopalińskiego dowiadujemy się, że w języku angielskim pojawia się liczba pojedyncza od run, która brzmi rune.
Wprawdzie w świetle informacji zawartych w słownikach w języku polskim wyrazu tego używa się wyłącznie w liczbie mnogiej (z czego wynikałoby, że obie formy liczby pojedynczej – runa i run – są niepoprawne), jednak wydaje się, że nic nie stoi na przeszkodzie, by w sytuacji wymagającej poinformowania o jednej literze należącej do tego zbioru formę liczby pojedynczej utworzyć.
Jan Grzenia na stronie internetowej poradni językowej Wydawnictwa Naukowego PWN zaleca w tej funkcji formę runa, która używana jest już w tekstach internetowych i nawiązuje do częstszej formy dopełniacza liczby mnogiej tego wyrazu: run. Nie uważa też za niepoprawną formy mianownikowej run, która powiązana jest z rzadszą formy dopełniacza liczby mnogiej tego wyrazu: runów. Uznaje zatem formę rodzaju żeńskiego runa za podstawową, dopuszczając też wariant rodzaju męskiego run.

Agnieszka Kutuzow