Prof. UG, dr hab. Kwiryna ZIEMBA
Gdańszczanka. Absolwentka IX Liceum ogólnokształcącego w Gdańsku. W roku 1980, bezpośrednio po studiach polonistycznych na Uniwersytecie Gdańskim, rozpoczęła pracę w Instytucie Filologii Polskiej UG, w Zakładzie Teorii Literatury, po latach rozszerzonym i przekształconym w katedrę, w której pracuje do dziś. Pracę magisterską pisała pod kierunkiem prof. Marii Janion, należała też do grona jej młodych współpracowników uczestniczących aktywnie w konwersatoriach gdańskich i przygotowujących publikację tomów Transgresji. Krótko po studiach ukończyła podyplomowe Studium Neolatynistyczne na Uniwersytecie Łódzkim i odbyła semestralny staż w Instytucie Badań Literackich PAN. Prawie całe lata dziewięćdziesiąte spędziła poza granicami kraju, na stypendiach naukowych i małych cyklach seminariów na Uniwersytecie Fryburskim w Szwajcarii oraz na lektoracie na Uniwersytecie Turyńskim we Włoszech (lektorka języka polskiego o uprawnieniach wykładowcy w ramach wymiany kulturalnej między Polską a Włochami). W roku 2010 prowadziła gościnnie krótki cykl zajęć na polonistyce Uniwersytetu Podkarpackiego w Iwano-Frankowsku na Ukrainie (dawny Stanisławów). Od początku swej pracy dydaktycznej do dziś w Gdańsku uczy głównie przedmiotów teoretycznych, jak poetyka, teoria literatury, metodologia badań literackich, historia myśli humanistycznej, ale także, w mniejszym wymiarze – historii literatury (literatura staropolska i romantyzm) i komparatystyki. Pracuje ze studentami wszystkich trzech stopni studiów. Prowadzi zajęcia na filologii polskiej i filologii klasycznej.
Staropolski doktorat i romantyczną habilitację uzyskała na Uniwersytecie Gdańskim. Jej zainteresowania naukowe obejmują przede wszystkim twórczość Jana Kochanowskiego, Juliusza Słowackiego i Adama Mickiewicza oraz, szerzej, historię literatury polskiej okresów renesansu i romantyzmu, humanizm renesansowy, romantyzm europejski, komparatystykę literacką i hermeneutykę. Jest autorką dwóch książek i ponad pięćdziesięciu artykułów. Występowała na kilkudziesięciu konferencjach naukowych, na wielu uniwersytetach polskich, ale też we Fryburgu, w Rzymie, Wilnie i Grodnie.
PUBLIKACJE:
Książki:
1. Jan Kochanowski jako poeta egzystencji. Prolegomena do interpretacji „Trenów”, Towarzystwo „Ogród ksiąg”, Warszawa 1994, s. XIV + 359.
Rozdział Solus Amor. Wokół późnej wersji elegii o miłości do Lidii publikowany wcześniej w języku niemieckim jako „Solus Amor docuit blandos me fingere versus”. Zur letzten Redaktion des elegischen Lydia-Zyklus von Jan Kochanowski. W: Russian Literature nr XXVII (1990) 97-140, North Holland, s. 97-140 (imię autorki podane omyłkowo jako Krystyna).
2. Wyobraźnia a biografia. Młody Słowacki i ciągi dalsze, słowo/obraz/terytoria, Gdańsk 2006, s. 402.
Rozdział Salomea Bécu i młody Słowacki. Imitacja, dialog i konflikt wyobraźni matki i syna drukowany w: Wyobraźnia jako jaźń twórcza. Studia z etyki, literatury i sztuki, pod red. Ewy Podrez i Antoniego Czyża, Wydawnictwo NERITON, Warszawa 2002, s. 129-155.
Rozdział Poeta-Duch. Kilka granic Słowackiego pod tytułem Kilka granic Słowackiego drukowany w: Granica w literaturze. Tekst – świat – egzystencja, pod red. Stefana Zabierowskiego i Leszka Zwierzyńskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, s. 11-32.
Rozdział Narracja i tożsamość. Wzorce biograficzne Słowackiego pod tytułem Wzorce biograficzne Słowackiego drukowany w: Biografie romantycznych poetów, pod red. redakcja Zofii Trojanowiczowej i Jerzego Borowczyka, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2007, s. 147-158.
Artykuły:
1. O izolacji i porozumieniu. W: Almanach Gdańskich Środowisk Twórczych Punkt nr 4, X-XII 1978, s. 67-74.
2. Milczenie i mowa arcydzieł. W: Almanach Gdańskich Środowisk Twórczych Punkt nr 7, VII-IX 1979, s. 42-49.
3. Szkic o niepodległości i literaturze. W: Almanach Gdańskich Środowisk Twórczych Punkt nr 8, X-XII 1979, s. 12-25.
4. Kochanowski – dla nas. W: Polityka nr 25 (1216) 1980, s. 1i 8.
5. Drogi romantycznego poznania. W: Polityka nr 39 (1230) 1980, s. 9.
6. Dłuższy głos w dyskusji o mistycznym Słowackim. W: Słowacki mistyczny. Propozycje i dyskusje sympozjum, Warszawa 10 – 11 grudnia 1979, pod red. Marii Janion i Marii Żmigrodzkiej, PIW, Warszawa 1981, s. 347-356.
7. Na skraju i Przybyszewska pyta, czy rewolucja jest możliwa. W: Osoby (Transgresje 3), wybór, opracowanie i redakcja Maria Janion i Stanisław Rosiek, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1984, s. 143-155.
8. Kilka uwag o samobójstwie, ibid., s. 491-503.
9. Dłuższy głos w dyskusji o romantycznym marzeniu o śmierci. W: Style zachowań romantycznych. Propozycje i dyskusje sympozjum, Warszawa 6 –7 grudnia 1982, pod red. Marii Janion i Marty Zielińskiej, PIW, Warszawa 1986, s. 245-258.
10. Epifanie wychowanka Törlessa. W: Dzieci (Transgresje 5), wybór, opracowanie i redakcja Maria Janion i Stefan Chwin, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1988, t. 1, s. 280-302.
11. „Ohyda, zgroza i ból”, ibid., t.2, s.7-16.
12. Poezja ostatecznych konsekwencji. W: Jan Kochanowski. Interpretacje, pod red. Jana Błońskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989, s. 146-165.
13. Droga duchowa w „Trenach”. W: Jan Kochanowski. W czterechsetlecie śmierci, pod red. Stefana Nieznanowskiego i Jerzego Święcha, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1991, s. 119-141.
14. Skażony i natchniony. W kręgu Mickiewiczowskich tematów samotności. W: Ogród, Kwartalnik nr 3/7 1991, Towarzystwo Ogród Ksiąg, Warszawa, s. 135-145 oraz w: Balsam i trucizna. 13 tekstów o Mickiewiczu, pod red. Ewy Graczyk i Zbigniewa Majchrowskiego, Wydawnictwo Atext, Gdańsk 1993, s. 47-57.
15. Clemens Janicius – Joannes Cochanovius: due conccetti di elegia. W: Aspetti Comparati tra Storia e Contemporaneita. Atti del Convegno dei Polonisti italiani in memoria di Bronisław Biliński, Accademia Polacca di Roma, 11-12 dicembre 1996. A cura di Luigi Marinelli, Marcello Piacentini, Krzysztof Żaboklicki, Accademia Polacca delle Scienze, Biblioteca e Centro di Studi a Roma, Upowszechnianie Nauki- Oświata, Varsavia – Roma 1997, s. 55-67. Po polsku: Klemens Janicjusz – Jan Kochanowski. Dwie koncepcje elegii neołacińskiej. W: Pamiętnik Literacki nr 1998/ 4 (LXXXIX), s.125-137.
16. Bohater nieciągły. Zagadka tożsamości podmiotu Mickiewiczowskiego. W: Adam Mickiewicz i kultura światowa. Materiały z międzynarodowej konferencji Grodno – Nowogródek 12-17 maja 1997 r. w pięciu księgach, Księga 1. pod red. S. Makowskiego i E. Szymanisa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1999, s. 191- 201.
17. Sprawa Pana Andrzeja w stanie badań ostatnich lat trzydziestu (1967-1997). W: Rolf Fieguth (Hrsg.) Adam Mickiewicz. Kontekst und Wirkung. Materialien der Mickiewicz-Konferenz in Freiburg/Schweiz 14-17 Januar 1998, Universitätsverlag Freiburg Schweiz, 1999, s.155-180.
18. Odczytywanie PRL: rzeczywistość i metafora. W: Alegorie – style – tożsamość. W darze Profesor Annie Martuszewskiej, pod red. M. Bukowskiej-Schielmann, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1999, s. 235-248.
19. Kosmos i czas w poezji Jana Kochanowskiego. W: Topos. Dwumiesięcznik Literacki, nr 2000/ 3-4 (52-53), s.7-19.
20. Między myślą a podziwem. Elegia IV 3 Jana Kochanowskiego. W: Polonica – Rossica –Cyclica. Profiessoru Rolfu Figutu k 60-lietiu, red. I. Kubanow, J. Zieliński, D. Henseler, A. Dobricyn, Dom Intelliektualnoj Knigi, Moskwa 2001, s. 28-36.
21. Lo spazio dei risentimenti nell’opera di Adam Mickiewicz. W: Per Mickiewicz. Atti del Convegno internazionale nel bicentenario della nascita di Adam Mickiewicz, Accademia Polacca di Roma, 14-16 dicembre 1998. A cura di A. Ceccherelli, L. Marinelli, M. Piacentini, K. Żaboklicki, Accademia Polacca delle Scienze, Biblioteca e Centro di Studi a Roma, Upowszechnianie Nauki - Oświata, Varsavia – Roma 2001, s. 24-35. Po polsku: Resentyment i wybaczenie, nienawiść i miłość jako tematy wyobraźni poetyckiej Adama Mickiewicza. W: Paradygmat pamięci w kulturze. Prace dedykowane Antoniemu Czyżowi, red. A. Borkowski, M. Pliszka, A. Ziontek, Siedleckie Towarzystwo Naukowe, Siedlce 2005.
22. „Zuzanna” i gatunki. W: Wyobraźnia epok dawnych: obrazy – tematy – idee. Materiały sesji dedykowanej Profesorom Jadwidze i Edmundowi Kotarskim, pod red. J. K. Golińskiego, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2001, s.113-132.
23. Rzym Mickiewicza (wokół listu Adama Mickiewicza do Marii Mickiewiczówny z 19 grudnia 1851 roku). W: Antyk romantyków – model europejski i wariant polski. Rekonesans, pod red. M. Kalinowskiej i B. Paprockiej- Podlasiak, Wydawnictwo Naukowe GRADO, Toruń 2003, s. 172-194.
24. Mickiewicz jako filolog klasyczny. W: Twórczość w godzinach nadliczbowych. Między sztuką a biografią, pod red. D. Kalinowskiego, Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku, Słupsk 2004, s. 29-45.
25. Dialog z tradycją czarnoleską jako cecha poezji polskiego baroku. W: Barok polski wobec Europy. Kierunki dialogu. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej w Radziejowicach 13-15 maja 2002 roku, pod red. naukową A. Nowickiej- Jeżowej, red. tomu E. Bem-Wiśniewska, Wydawnictwo ANTA, Warszawa 2003, s. 473-511.
26. Dom czarnoleski. W: Od liryki do retoryki. W kręgu słowa literatury i kultury. Prace ofiarowane Profesorom Jadwidze i Edmundowi Kotarskim, pod red. I. Kadulskiej i R. Grześkowiaka, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2004, s. 69-76.
27. Pierwiastki tragiczne w poezji Jana Kochanowskiego. W: Problemy tragedii i tragizmu. Studia i szkice, pod red. H. Krukowskiej i J. Ławskiego, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2005, s. 127- 140.
28. Literatury Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze stanowiska komparatystyki wewnętrznej (Głos w dyskusji o treściach i metodach syntezy baroku europejskiego). W: Barok polski wobec Europy. Sztuka przekładu. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej w Warszawie 15-18 września 2003 roku, pod redakcją naukową Aliny Nowickiej-Jeżowej i Marka Prejsa, współpraca K. Wierzbicka i t. Wierzchowski, Wydawnictwo ANTA, Warszawa 2005, s. 393-407.
29. Projekt komparatystyki wewnętrznej. W: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze- edukacja. Zjazd Polonistów 22-25 września 2004, przewodnicząca zespołu redakcyjnego Małgorzata Czermińska, TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków 2005, s. 423-433; oraz w: Teksty Drugie. Dwumiesięcznik Instytutu Badań Literackich PAN, nr 1-2/2005 [91-92], s. 72-82.
30. Zapowiedzi kultury konceptu w twórczości Jana Kochanowskiego. W: Koncept w kulturze staropolskiej, pod red. L. Ślęk, A. Karpińskiego i W. Pawlaka, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2005, s. 13-27.
31. Petrarca e la tradizione monastica. W: Petrarca a jedność kultury europejskiej. Petrarca e l’unità della cultura europea. Materiały międzynarodowego zjazdu. – Atti del Convegno Internazionale Warszawa 27-29 V 2004, pod red. – a cura di M. Febbo e P. Salwa, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2005, s. 93-108. Po polsku, z małymi zmianami i dodatkowym fragmentem na początku: Petrarka i tradycja monastyczna. W: Księga Janion, opr. Z. Majchrowski i St. Rosiek, Słowo/obraz-terytoria, Gdańsk 2007, s. 364-382
32. Miłość i nienawiść w „Konradzie Wallenrodzie”. W: Mickiewicz w Gdańsku. Rok 2005. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej na 150-lecie śmierci poety, pod red. J. Bachórza i B. Oleksowicza, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006, s. 93-105.
33. „Pan Tadeusz” jako idylla zraniona. W: Światło w dolinie. Prace ofiarowane Profesor Halinie Krukowskiej, pod red. J. Ławskiego, K. Korotkicha i D. Zawadzkiej, Uniwersytet w Białymstoku, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok 2007, s. 99-110.
34. Juliusz Słowacki w „Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu” i w „Beniowskim”, w: Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele, pod red. M. Cieśli-Korytowskiej, Iwony Puchalskiej i Magdaleny Siwiec, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
35. Rej kognitywny. Wybrane aspekty językowego obrazu świata w „Żywocie człowieka poczciwego”, w: „Wszystko tu najdzie, co wy macie w głowie”. Świat prozy staropolskiej, pod redakcją Estery Lasocińskiej i Agnieszki Czechowicz, Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria” i Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, Warszawa 2008, s.11 –23.
36. Rzym romantyków polskich, w: Święte miejsca w literaturze, pod. red. Zbigniewa Chojnowskiego, Anny Rzymskiej i Beaty Tarnowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2009, s. 85-95.
37. Mickiewicz jako poeta narodowy, w: Album gdańskie. Prace ofiarowane Profesorowi Józefowi Bachórzowi na siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin i pięćdziesięciolecie pracy nauczycielskiej, pod red. Jana Daty i Bolesława Oleksowicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009, s.189-197. Angielska wersja tekstu i streszczenie tureckie: Mickiewicz as a national poet (Mickiewicz jako poeta narodowy), w: Mickiewicz – Turcja – Europa. Mickiewicz – Türkiye – Avrupa, red. Joanna Pietrzak-Thébault, Muzeum Literatury Adama Mickiewicza w Warszawie/ Oficyna Wydawnicza „Errata”, Warszawa 2012, ISBN 978-83-60950-68-5, s.211-220.
38. „Mazepa” Juliusza Słowackiego jako dramat mimetycznego pragnienia, w: Pamiętnik Literacki 2009 zeszyt 3, s. 61-85.
39. Antyk, chrześcijaństwo i Europa w wykładach lozańskich Adama Mickiewicza, w: Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich, Seria II, Wokół kultur śródziemnomorskich, pod red. Zofii Abramowicz i Jarosława Ławskiego, t.1, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 2009, s. 195-221.
40. Humanitas obywatelska Jana Kochanowskiego, w: Humanitas. Projekty antropologii humanistycznej, redakcja naukowa Alina Nowicka-Jeżowa, Warszawa 2009-2010, część pierwsza Paradygmaty-Tradycje-Profile historyczne, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2009-2010, s. 385-404.
41. Krew białych macowych przaśnic. Wokół Judyty z „Księdza Marka”, w: Słowacki postkolonialny, pod red. Michała Kuziaka, Teatr Polski Bydgoszcz, [b.r. – 2010 lub 2011], ISBN 978-83-927124-4-2, s. 127-144.
42. Jak pracować nad romantyzmem. Prywatne marzenia edukacyjne i badawcze z roku 2010, w: Słupskie Prace Filologiczne nr 8 (Świat Tekstów. Rocznik Słupski).: Jak pisano i jak pisać o romantyzmie?, zeszyt monograficzny pod red. Michała Kuziaka i Sławomira Rzepczyńskiego, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2010, ISSN 1643-4668, s. 335-345.
43. Arkadia po Arkadii. Wymiar idylliczny w twórczości Mickiewicza, w: Staropolskie Arkadie, pod redakcją Justyny Dąbkowskiej-Kujko i Joanny Krauze-Karpińskiej, Stowarzyszenie Pro Cultura Litteraria, Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, Warszawa 2010 (seria Studia Staropolskie Series Nova, tom XXIX [LXXXV]), ISBN 978-83-61757-14-6, s. 374-391.
44. „I będziesz głosem mogił zawołana”. Juliusza Słowackiego wiersze do sióstr Bobrówien, w: Juliusz Słowacki – interpretacje i reinterpretacje, redakcja Ewangelina Skalińska i Ewa Szczeglacka-Pawłowska (seria Problemy Romantyzmu, tom VII) Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2011, ISBN 978-83-7072-693-5, s. 45-88.
45.„Podróż do Ziemi świętej z Neapolu” wobec eposu, w: Poemat dygresyjny Juliusza Słowackiego. Struktura, konteksty, recepcja, pod red. Marii Kalinowskiej i Marcina Leszczyńskiego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2011.
46. Wojny z Moskwą w twórczości Jana Kochanowskiego, w: Wojny, bitwy i potyczki w kulturze staropolskiej, pod red. Wiesława Pawlaka i Magdaleny Piskały, Warszawa 2011, ISBN 978-83-61757-19-1, s.93-116.
47. Sicz i miejsca Kozaczyzny, w: Geografia Słowackiego, pod redakcją Doroty Siwickiej i Marty Zielińskiej, Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, Warszawa 2012, ISBN 978-83-61750-14-7, s. 291-304.
48. Słowacki etniczny, w: Słowacki mistyczny. Rewizje po latach. Pod redakcją Andrzeja Fabianowskiego i Ewy Hoffmann-Piotrowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, ISBN 978-83-235-0968-4, s.205-230.
49. Juliusza Słowackiego „Podróż do Ziemi świętej z Neapolu” w świetle rozprawy Fryderyka Schillera „O poezji naiwnej i sentymentalnej”, w: Przygody romantycznego „Ja”. Idee-strategie-rezonanse, redakcja naukowa Maria Berkan-Jabłońska i Barbara Stelmaszczyk, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2012, ISBN 978-83-232-2430-3, s. 99-125.
50. O polskości romantycznej. W stronę komparatystyki wewnętrznej, w: Przegląd Humanistyczny. Pismo Uniwersytetu Warszawskiego, Rok LVI Nr 4(433), s. 95-106.
51. „Godzina myśli” o stawaniu się poetą, w: Piękno Juliusza Słowackiego. Tom I Principia. Studia pod red. Jarosława Ławskiego, Krzysztofa Korotkicha, Grzegorza Kowalskiego, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2012, ISBN 978-83-63631-32-1, s.589-602.
52. O potrzebie sztuk wyzwolonych w Polsce, w: Stolice i prowincje kultury. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Alinie Kowalczykowej, pod redakcją Jacka Brzozowskiego, Mirosława Skrzypczaka i Marka Stanisza, Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, Warszawa 2012ISBN 978-83-61552-51-2, s. 637-654.