Prof. dr hab. Stefan CHWIN
Prof. zw. dr hab. Stefan Chwin ukończył studia polonistyczne na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Gdańskiego w 1973 roku, broniąc z wyróżnieniem pracy magisterskiej Gombrowicz a Forma Polska, napisanej pod kierunkiem prof. Marii Janion. Obrona rozprawy doktorskiej System romantyczny we współczesnej prozie polskiej (Berent, Witkiewicz, Gombrowicz, Schulz, Konwicki) - promotor prof. Maria Janion - odbyła się w roku 1982 (Nagroda Rektora w dziedzinie osiągnięć naukowych za uzyskanie doktoratu z wyróżnieniem). Rada Wydziału nadając Stefanowi Chwinowi tytuł doktora nauk humanistycznych, zaleciła jak najszybsze opublikowanie wyróżnionej rozprawy, która ukazała się w roku 1989 pod tytułem Romantyczna przestrzeń wyobraźni. Książka ta otrzymała nagrodę Gdańskiego Towarzystwa Naukowego i nagrodę gdańskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Już w latach siedemdziesiątych wyraźnie zarysowały się główne kierunki zainteresowań naukowych autora. Liczne prace publikowane w tym czasie poruszały problematykę związków literatury XX wieku (szczególnie twórczości powstałej po roku 1945) z literaturą i kulturą epoki romantyzmu, akcentując całościowy charakter tych związków, które - w przekonaniu autora - nie dawały się sprowadzić do kategorii „wpływów" czy izolowanych „zapożyczeń". Drugą dziedziną zainteresowań badawczych Stefana Chwina stała się w tym czasie problematyka aksjologicznych podstaw krytyki literackiej oraz problematyka związków między etyką a formą w literaturze. Poświęcona tej problematyce, wydana wspólnie ze Stanisławem Rośkiem książka Bez autorytetu, została wyróżniona w 1984 roku prestiżową Nagrodą Fundacji im. Kościelskich w Genewie.
Przełom lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych to okres intensywnej pracy Stefana Chwina w zespole redakcyjnym serii „Transgresje". Praca ta, obok kilku artykułów, które inicjowały dyskusje na prowadzonym przez Marię Janion konwersatorium „Literatura i antypsychiatria", zaowocowała publikacją dwutomowej książki Dzieci (pod redakcją Marii Janion i Stefana Chwina (1989) (Nagroda Wiatru od Morza). Stefan Chwin zajmuje się wówczas problematyką literackiej ekspresji doświadczeń granicznych (m.in. prace o recepcji dzieł prof. Antoniego Kępińskiego czy o filozofii dzieciństwa w powieściach Dostojewskiego).
Na lata osiemdziesiąte przypada praca nad przygotowaniem nowego wydania Konrada Wallenroda. Dzieło Mickiewicza w nowym opracowaniu tekstu, poprzedzone obszernym wstępem i opatrzone komentarzami historycznoliterackimi Stefana Chwina ukazało się w 1991 roku w serii „Biblioteka Narodowa" i było później parokrotnie wznawiane w takiej formie. To przedsięwzięcie edytorskie i historycznoliterackie zostało wyróżnione indywidualną rektorską nagrodą I stopnia za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk humanistycznych.
Praca nad przygotowaniem nowego wydania Konrada Wallenroda zaowocowała też serią artykułów poświęconych genezie i recepcji Mickiewiczowskiego dzieła w kulturze polskiej XX wieku, a także - szerzej - problematyce postaw pisarzy wobec idei wallenrodyzmu. Studia i artykuły poświęcone tej kwestii złożyły się na wydaną w 1993 roku rozprawę habilitacyjną Literatura i zdrada. Od „Konrada Wallenroda" do „Małej Apokalipsy". W roku 1994 za książkę Literatura i zdrada, która stała się podstawą nadania autorowi w 1995 roku tytułu doktora habilitowanego, Stefan Chwin otrzymał indywidualną Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej za wybitne osiągnięcia naukowe, a także Nagrodę „Pro Libro Legendo".
W latach dziewięćdziesiątych Stefan Chwin zajmował się twórczością Brunona Schulza i Witolda Gombrowicza (posłowie do nowego wydania „Trans-Atlantyku" z 1996). W swoich pracach podejmował też problematykę idei wolności w literaturze współczesnej (szczególnie w twórczości pisarzy Nowej Fali).
W roku 2005 ukazały się w niemieckim przekładzie wykłady Statten des Erinnerns. Dresdner Poetikvorlesungen (Thelem Verlag, 2005, poświęcone doświadczeniu środkowoeuropejskiemu w literaturze, z bibliografią twórczości autora), jakie Stefan Chwin wygłosił na Uniwersytecie Drezdeńskim.
Stefan Chwin wygłaszał wykłady i odczyty m.in. w Londynie, Berlinie, Sztokholmie, Petersburgu, Moskwie, Rzymie, Rapperswilu, Hamburgu, Uppsali, Dallas, Drohobyczu, Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Lublinie, Zurychu, Rzymie, Bukareszcie, Guadalajarze. Jest autorem kilkudziesięciu artykułów i recenzji. Brał też udział w wielu konferencjach krajowych i zagranicznych (m.in. sympozjum Słowacki mistyczny, Instytut Badań Literackich 1979, konferencja poświęcona twórczości Brunona Schulza na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1993 roku, międzynarodowe sympozjum Wokół Schulza, Drohobycz 1992, seminarium Dialogi Bremeńskie, Brema 1993, międzynarodowa konferencja National Identity and Mythology in the Making: Mickiewicz and Messianism na Uniwersytecie Londyńskim 12 września 1998, międzynarodowa konferencja o twórczości Gombrowicza na Uniwersytecie Jagiellońskim w 2004, konferencja naukowa o literaturze romantycznej zorganizowana przez Uniwersytet w Zurychu 2009, czy konferencja na Uniwersytecie Humboldta poświęcona relacjom polsko- niemieckim w kulturze, 2009, konferencja międzynarodowa Miłosz i Miłosz na Uniwersytecie Jagiellońskim 2011). Jego artykuły były tłumaczone na język angielski, rosyjski, węgierski, ukraiński, litewski, niemiecki, szwedzki i inne.
W latach dziewięćdziesiątych i po roku 2000 Stefan Chwin prowadził na Uniwersytecie Gdańskim wykłady w ramach fakultetu Samobójstwo jako temat literatury i sztuki europejskiej. Wykłady te – rozszerzone i uzupełnione – złożyły się na książkę Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, która ukazała się drukiem w 2010 roku oraz Samobójstwo i „grzech istnienia” wydaną w 2013 roku. W roku 2012 Stefan Chwin opublikował także monografię Miłosz. Interpretacje i świadectwa, w roku 2013 zaś Miłosz. Gdańsk i okolice. Relacje. Dokumenty. Głosy.
Jako profesor Uniwersytetu Gdańskiego Stefan Chwin był przez kilka lat członkiem jury nagrody literackiej „Nike”. Prowadził też razem z Jackiem Żakowskim i Jerzym Stuhrem program kulturalny Autograf w II programie Telewizji Polskiej.
Od roku 1973 Stefan Chwin pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Był sześciokrotnie wyróżniany nagrodą Rektora w dziedzinie osiągnięć naukowych.
Otrzymał następujące wyróżnienia i nagrody:
Nagroda Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, 1982.
Nagroda Fundacji Kościelskich w Genewie, 1983.
Nagroda Gdańskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za książkę Romantyczna przestrzeń wyobraźni.
Nagroda „Wiatru od morza" za współredagowanie z prof. Marii Janion serii „Transgresje".
Nagroda Rektora Uniwersytetu Gdańskiego I stopnia za szczególne osiągnięcia w dziedzinie naukowej za wydanie w nowym opracowaniu książki Adama Mickiewicza Konrad Wallenrod (w serii Biblioteka Narodowa Ossolineum).
Nagroda indywidualna Ministra Edukacji Narodowej za osiągnięcia naukowe (1994) za książkę Literatura i zdrada. Od „Konrada Wallenroda" do „Małej Apokalipsy".
Nagroda „Pro Libro Legendo" 1994 za Literaturę i zdradę.
Nagroda Literacka Miasta Gdańska 1993
Nagroda Media Książce. Gdańska Książka Roku 1995.
Nagroda Paszport „Polityki", 1996.
Nagroda im. Ericha Brosta, 1997.
Nagroda Polskiego PEN Clubu w dziedzinie prozy za całokształt twórczości, 1998.
Nagroda Główna im. Andreasa Gryphiusa, 1999, wręczana przez Ministra Kultury Republiki Federalnej Niemiec.
Nagroda Fundacji Kultury, 1999.
Pomorska Nagroda Artystyczna, 1999.
Złoty Krzyż Zasługi, 2002
Srebrny Medal Gloria Artis, przyznawany przez Ministra Kultury RP, 2008.
Nagroda Miasta Gdańska, 2008.
Nominacja do Nagrody Mediów Cogito 2009
Nagroda Marszałka Województwa Pomorskiego za całokształt twórczości, 2009
Honorowe Wyróżnienie za wybitne zasługi dla Pomorza, 2010.
Medal Mściwoja II za wybitne zasługi dla Gdańska 2010.
Nagroda Literacka Gdynia 2010 w dziedzinie eseju za książkę Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni.
Nagroda Splendor Gedanensis 2013 za książki Miłosz. Interpretacje i świadectwa, oraz Miłosz. Gdańsk i okolice, pod red. Krystyny Chwin i Stefana Chwina.
Nagroda Rektora Uniwersytetu Gdańskiego I stopnia za książki Miłosz. Interpretacje i świadectwa oraz Miłosz. Gdańsk i okolice. Relacje. Dokumenty. Głosy – (2013).
Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza (2013).
Prof. Stefan Chwin jest członkiem Rady Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza, Polskiego PEN Clubu, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, kolegium redakcyjnego „Kwartalnika Artystycznego”.
Problematyka badań naukowych prof. Stefana Chwina od wielu lat koncentruje się wokół kilku podstawowych zagadnień.
1. Historia literatury polskiej XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem jej związków z kulturą polskiego i europejskiego romantyzmu.
- Teoria związków systemowych między kulturą romantyczną i kulturą XX wieku.
- Problem „długiego trwania” wzorów kultury w literaturze polskiej.
- Zagadnienie wallenrodyzmu w kulturze polskiej XX wieku
2. Historia literatury polskiej XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem jej związków z polityką w okresie „pierwszej Solidarności” i stanu wojennego.
- Postawa polskich pisarzy wobec Solidarności.
- Zagadnienie polityczno-moralnej instrumentalizacji tekstów literackich w polskiej kulturze politycznej XX wieku.
- Literatura polska okresu pojałtańskiego wobec Powstania Warszawskiego.
- Twórczość Czesława Miłosza.
3. Historia literatury polskiej XIX i XX wieku wobec kluczowych problemów teologii.
- Literatura polska i europejska XIX i XX wieku wobec idei św. Augustyna.
- Literatura polska i europejska XIX i XX wieku wobec gnozy.
- Literatura polska i europejska XIX i XX wieku wobec teorii Darwina.
4. Problematyka doświadczeń granicznych w literaturze polskiej i europejskiej XIX i XX wieku.
- Język doświadczeń granicznych w literaturze XIX i XX wieku.
- Problematyka bólu w literaturze i sztuce nowoczesnej
- Samobójstwo jako temat literatury i sztuki europejskiej i polskiej XIX i XX wieku.
- Transgresyjne doświadczenia dzieciństwa. Ujęcia i symbole literackie.
- Zagadnienie tematów tabu w polskiej literaturze pojałtańskiej
Biogramy internetowe:
http://www.botschaft-polen.de/literatur/chwin.html
http://europaschreibt.de/a25.html
http://www.ndr.de/tv/kulturjournal/archiv/20030127_1.html
http://www.culture.pl/en/culture/artykuly/os_chwin_stefan
http://www.poland.gov.pl
www.ostra-gehege.de/chwin
http://www.fes.de/info/info4_97/infoi4.html
http://www.polska2000.pl/item497_27_pl.html
Fotografie Stefana Chwina
www.bok.bonier.se/foton/abfoton/
http://archiv.petschphoto.com/en_finder.pl?phrase=chwin
http://home.t-online.de/home/krzoska/literatura.htm