23 lutego 2009 r.

 

Promocja książki „ŻYCIE JEST Z PRZENIKANIA...". SZKICE O TWÓRCZOŚCI RYSZARDA KAPUŚCIŃSKIEGO, wydanej nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego, odbyła się 23 lutego 2009 r. na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Spotkanie było poświęcone osobie i twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. Pisarz, co czyni zaszczyt naszej uczelni, jest członkiem społeczności akademickiej Uniwersytetu Gdańskiego. Tytuł doktora honoris causa UG otrzymał w 2004 roku.

W poniedziałkowym spotkaniu wzięła udział małżonka pisarza, dr medycyny Alicja Kapuścińska oraz gdańscy współautorzy książki: prof. dr hab. Małgorzata Czermińska, dr Magdalena Horodecka, prof. dr hab. Bohdan Dziemidok oraz prof. dr hab. Wiktor Pepliński. Spotkanie poprowadził dr Marcin Całbecki.

Najważniejszym elementem dyskusji była, sprowokowana przez prowadzącego, próba zdefiniowania osobowości twórczej oraz niezwykle szerokich renesansowych zainteresowań pisarza i reportera. Oprócz wielu określeń i zawodów, którymi się parał, mówiono przede wszystkim o osobistym poznawaniu przez Ryszarda Kapuścińskiego ludzi i kultur:

- Moim zdaniem Kapuściński był kulturoznawcą i człowiekoznawcą. Kimś kogo można nazwać mędrcem – mówił prof. Bohdan Dziemidok. – Pisał o tym, że mimo postępującej globalizacji świat cechuje wielkie zróżnicowanie i trwałość narodowych kultur. Kulturowość to nasza cecha wyróżniająca.

Dla prof. Małgorzaty Czermińskiej Kapuściński był przede wszystkim pisarzem, kimś, kto opowiada. – W Podróżach z Herodotem jawi się jako brat bliźniak starożytnego pisarza historycznego Herodota. Dla prof. Peplińskiego Kapuściński to przede wszystkim reporter z duszą artysty, ale także politolog, socjolog, medioznawca i historyk, który zajmował się wielkimi przemianami społecznymi na wielu kontynentach, zapisywaniem „wrzenia świata”: - W swojej pasji poznawania świata był świadkiem 27 rewolucji, a pewnie ponad 100 razy, jak sam mówił, ryzykował swoje życie. Po co? Przede wszystkim, aby poznać i zrozumieć. Dr Magdalena Horodecka mówiła o nim jako o reporterze uczonym – reporter doctus, którego poznawanie świata było niezwykle interdyscyplinarne i wielogłosowe.

Kilka lat temu na spotkaniu z własnym tłumaczem Andersem Bodegardem Ryszard Kapuściński nazwał siebie „tłumaczem świata”. Owo tłumaczenie miało dla pisarza wiele wymiarów. Było m.in. „daniem głosu ubogim”, przekonaniem o wspólnym doświadczeniu „rodziny ludzkiej” oraz nadzieją, że ludzie mimo ogromnego zróżnicowania mogą się porozumieć i powinni ze sobą współpracować.

Do rozmowy o kuchni literackiej i prywatności pisarza wykorzystano obecność małżonki - dr Alicji Kapuścińskiej. Podpytywano ją o to, jak pisarz przeżywał podróże, co czytał, czy zdarzyło mu się mieć urlop, jakie dania lubił najbardziej.

- Lubił dobry bigos, który gotowałam, nawet podczas trzyletniego rodzinnego pobytu w Meksyku. Wówczas bigosem częstowaliśmy także naszych meksykańskich gości – mówiła małżonka. – Pamiętam tylko jeden wspólny urlop. W 1959 roku wyruszyliśmy kupionym przez niego we Włoszech skuterem na Mazury. Poza tym zawsze wyjeżdżał do pracy, z bardzo ograniczonymi funduszami, nie przychodziło nam do głowy, że mógłby zabierać ze sobą rodzinę.

Pytano o ulubioną książkę Pani Alicji Kapuścińskiej:

- Heban – odpowiedziała bez wahania. – Powstała ona po długiej niemocy twórczej, którą przeżywał. Gdy zaczął pisać, odetchnęliśmy z ulgą. Tę książkę pokochałam od pierwszej strony.

W książce Życie jest przenikania… znalazły się cztery szkice gdańskich autorów: O Głosach rodziny człowieczej, czyli sztuce pisarskiej Ryszarda Kapuścińskiego - prof. Małgorzaty Czermińskiej, o Narracji empatycznej w Buszu po polsku - dr Magdaleny Horodeckiej, o Filozofii człowieka i filozofii kultury Ryszarda Kapuścińskiego – prof. Bohdana Dziemidoka i O Ryszardzie Kapuścińskim z gdańskiej perspektywy - prof. Wiktora Peplińskiego. Książka ta według Alicji Kapuścińskiej jest: „wszechstronnym, wielogłosowym omówieniem różnych aspektów jego pisarstwa. Pokazuje go jako antropologa kultury, posiadającego umiejętność analizowania faktów i danych, zwłaszcza znanych mu z autopsji”.

Relacja: Anna Malcer-Zakrzacka