Która forma jest poprawna: „posadzić lilak” czy „posadzić lilaka”? (Chodzi o bez).
Połącznie posadzić lilak jest na pewno poprawne. Czasownik posadzić rządzi biernikiem, a według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN pod red. Andrzeja Markowskiego biernik rzeczownika lilak ‘bez’ jest równy mianownikowi. Jednak wiele nazw roślin w polszczyźnie potocznej może mieć – przynajmniej fakultatywnie – biernik równy dopełniaczowi (choć nazwy roślin nie należą do rzeczowników żywotnych), np. pokroić pomidora, obrać kartofla, powąchać astra. Rzeczownik lilak nie jest wprawdzie wyrazem potocznym, ale – o czym świadczą przykłady internetowe – bywa używany także w bierniku równym dopełniaczowi, np. Gdzie posadzić lilaka?; Chciałabym tam jeszcze posadzić lilaka i kalinę; Na swojej mokrej działce możesz posadzić lilaka węgierskiego. Wydaje się, że można już zaakceptować to połączenie jako mniej staranny wariant wzorcowej konstrukcji posadzić lilak.
Ciekawe natomiast, że synonim lilaka – bez – ma tylko biernik równy mianownikowi, w związku z czym mówimy posadzić bez, nie posadzić bza (choć wyszukiwarka Google oprócz ponad tysiąca użyć połączenia posadzić bez podaje też jeden przykład na biernik równy dopełniaczowi: Tu zamierzam posadzić bza czarnego i hortensję).
Aleksandra Muszarska
Ewa Rogowska-Cybulska