Czy i jak należy odmieniać nazwisko Huelle?

Język polski jest językiem fleksyjnym. Oznacza to, że wszystkie wyrazy należy w nim odmieniać, o ile tylko jest to możliwe (czyli o ile istnieje odpowiedni wzór odmiany zwany paradygmatem). Ta podstawowa zasada obejmuje również nazwy własne takie jak nazwiska, w tym także nazwiska pochodzenia obcego.

Nazwisko Pawła Huellego zalicza się do grupy nazwisk pochodzenia niemieckiego zakończonych na wymawianą samogłoskę -e. Nazwiska z tej grupy podlegają zasadzie nr 67.3 [253] SO, zgodnie z którą w liczbie pojedynczej przyjmują odmianę przymiotnikową, z tym że w narzędniku i miejscowniku tej liczby mają końcówkę -em (nie zaś ‑im lub ‑ym jak przymiotniki). Przykładowo: Goethe, Goethego, Goethemu, z Goethem, o Goethem – tak jak: białego, białemu. Zatem prawidłowa odmiana nazwiska Huelle jest następująca:

M. Huelle, D., B. Huellego, C. Huellemu, . (z) Huellem, Ms. (o) Huellem.

Dodatkowo SO podaje w tekście poprzedzającym omawianie nazwisk męskich:

Ze względu na znaczny stopień trudności tego problemu językowego zasób osobowych nazw własnych w słowniku został rozbudowany. […] Pewnym ułatwieniem dla piszących może być możliwość nieodmieniania niektórych nazwisk, dopuszczalna, gdy nazwisko zostanie poprzedzone imieniem lub rzeczownikiem pospolitym (np. minister, prezydent). Możliwość taka dotyczy głównie nazwisk zakończonych na -e […]. Jeśli tego rodzaju możliwość w odniesieniu do określonego nazwiska istnieje, zostało to podane w odpowiednim artykule hasłowym słownika. [podkr. – AG]

Zapis ten ma odzwierciedlenie w haśle słownikowym odnoszącym się do nazwiska Pawła Huellego:

Huelle: Paweł Huelle, Huellego (a. Huelle), o Huellem (a. Huelle),

przy czym odsyłacz a. (=albo) oznacza, że słownik traktuje obie podawane formy jako równorzędne.

Na podstawie powyższych informacji pierwszeństwo należy dać odmianie obejmującej zarówno imię, jak i nazwisko pisarza. Świadczy ona o swobodnym posługiwaniu się polszczyzną i dużej kompetencji językowej mówiącego. Możliwość nieodmieniania nazwiska, wspomniana przez słownik, powinna być traktowana raczej jako dopuszczalne ułatwienie, wprowadzone ze względu na trudności w odmianie. Trzeba jednak zaznaczyć, że oba sposoby odmiany są poprawne.

Źródła:

Jan Grzenia, Słownik nazw własnych, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2003

Wielki słownik ortograficzny PWN, wersja elektroniczna: so.pwn.pl

Anna Gumowska