Która forma jest poprawna: „nagornokarabachski” czy „nagornokarabaski”?
Chodzi tu o przymiotnik pochodzący od nazwy kaukaskiego regionu, który w języku angielskim nazywa się Nagorno-Karabakh. W języku polskim poprawna nazwa tego terytorium (które od lat jest przedmiotem konfliktu między Armenią a Azerbejdżanem) to Górski Karabach (por. Wielki słownik ortograficzny PWN). Przymiotnik od nazwy regionu powinno utworzyć się zatem od polskiej wersji językowej.
W artykułach poświęconych geopolityce w odniesieniu do Górskiego Karabachu można spotkać przymiotnik karabaski (por. www.geopolityka.org) lub rzadziej górsko-karabachski (por. Przegląd Geograficzny, Instytut Geografii PAN, 1966 r.). Obydwie te formy można uznać za poprawne.
Dodatkowym problemem może być jednak nazwa autonomicznego obwodu w Związku Radzieckim, który funkcjonował na terenie regionu w latach 1923–1991 i jego pełna nazwa w języku rosyjskim to Нагорно-Карабахская автономная область. W języku polskim występują dwa ekwiwalenty tej nazwy: Autonomiczny Obwód Górskiego Karabachu (por. Nowe spojrzenie w naukach o polityce, Uniwersytet Warszawski, 2012) lub – częściej – Nagorno-Karabachski Obwód Autonomiczny (spopularyzowana na portalach historycznych, a także przez Wikipedię). Wydaje się więc, że można zastosować określenie Nagorno-Karabachski (w rozpowszechnionej pisowni), ale tylko w sytuacji, gdy odnosimy się nie do regionu, a do obwodu z czasów ZSRR.
Magda Buchowska
Wprawdzie zgodnie z regułą [40] Zasad pisowni „przymiotnikowy przyrostek -ski, dodany do rzeczowników o temacie zakończonym na: g, ch, z, s, sz, ż, c, szcz, śl, rk, rg, tworzył na granicy rdzenia i przyrostka różnego rodzaju grupy spółgłoskowe, które w przeszłości ulegały uproszczeniu, doprowadzając do współczesnej postaci tych przymiotników”, np. Czech – czeski (nie: czechski), Włoch – włoski (nie: włochski), a zatem od postaci Nagorny Karabach powinien powstać przymiotnik nagornokarabaski, ale od niektórych rzeczowników o tematach zakończonych na ch przyrostek ‑ski tworzy również od pełnego tematu, por. Kazach – kazaski i kazachski. Formę nagornokarabachski można zatem zaakceptować.
Należałoby jednak polecić pisownię bez łącznika: nagornokarabachski, bowiem zgodnie z zasadą [43] Zasad pisowni „od dwuczłonowych nazw miejscowych składających się z przymiotnika i rzeczownika tworzymy przymiotniki pisane bez łącznika”, np. Jelenia Góra – jeleniogórski, Nowa Huta – nowohucki.
Ewa Rogowska-Cybulska
Ile „i” (jedno czy dwa) należy zapisać w dopełniaczu liczby pojedynczej rzeczownika „Tania”?
Rzeczowniki obcego pochodzenia zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na -nia w dopełniaczu liczby pojedynczej zapisujemy z podwójnym -i (-nii), ponieważ zakończenie to wymawiamy jako [ńji]. Jednak słowiańskie imię Tania wymawiamy zazwyczaj jako [Tańa], a nie [Tańja], jak wymawialibyśmy to imię, byłoby pochodziło z języków zachodnioeuropejskich. W dopełniaczu liczby pojedynczej zapisujemy zatem to imię z jednym ‑i: Tani. Taką formę zawiera m.in. Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego.
Dobrawa Kozłowska
Jak piszemy poprawnie: „kopalni” czy „kopalnii”?
Jeśli litera i w zakończeniu ‑nia oznacza głoskę zapisywaną zwykle literą j, np. opinia – [op’ińja], begonia – [begońja], Dania – [Dańja], rzeczowniki o tym zakończeniu mają w dopełniaczu liczby pojedynczej -ii, np. opinii, begonii, Danii. Jeśli natomiast litera i oznacza wyłącznie miękkość spółgłoski [ń], np. Ania – [Ańa], piekarnia – [p’jekarńa] kopalnia – [kopalńa], to w dopełniaczu należy pisać ‑i. Poprawna jest więc forma kopalni.
Który zapis jest poprawny: „Albanii” czy „Albani”?
Wyrazy zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na -nia piszemy w dopełniaczu przez -i bądź ‑ii – w zależności od ich pochodzenia (obcego lub rodzimego) oraz od wymowy formy mianownika.
Jeżeli dany rzeczownik jest rodzimy, a jego zakończenie w mianowniku brzmi [ńa], to w dopełniaczu piszemy -i, np. kuchni, szklarni, babuni. W wypadku rzeczowników obcego pochodzenia kończących się w mianowniku na [ńja] piszemy w dopełniaczu ‑ii. Ponieważ wyraz Albania jest obcego pochodzenia, a w jego wymowie w mianowniku wyraźnie słychać [ńja], zatem poprawna jest forma Albanii.
Jaki jest dopełniacz liczby pojedynczej rzeczownika „tuleja”?
W dopełniaczu i miejscowniku liczby pojedynczej rzeczowników zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na -eja piszemy -ei. Zatem dopełniacz liczby pojedynczej rzeczownika tuleja to tulei.
Mateusz Nawrocki
Jak piszemy dopełniacz rzeczownika „plebania”: przez jedno „i” czy przez dwa („ii’)?
Piszemy plebanii. Jest to słowo zapożyczone z łaciny i wymawiane w mianowniku liczby pojedynczej jako [plebańja], a rzeczowniki zapożyczone zakończone w mianowniku na -nia, wymawianym jako [ńja], mają w dopełniaczu zakończenie -nii.
Andrzej Karolczak
Który zapis jest poprawny: „opinii” czy „opini”?
Poprawnym zapisem jest opinii. Wynika to z zasady, że jeśli -ia występuje po n, to w tych wyrazach, których zakończenie wymawiamy jako [-ńja], piszemy ‑nii; wyraz opina wymawiamy jako [op’ińja].
Patryk Prill
Nazwy zakończone w mianowniku na „-ia” w dopełniaczu liczby pojedynczej piszemy przez jedno lub dwa „i” w zależności od tego, czy to nazwa rodzima, czy obca. Jak zatem zapisujemy dopełniacz od nazwy „Polonia”, która odnosi się do naszego państwa?
Poprawny jest zapis Polonii, ponieważ jest to forma zlatynizowana i traktujemy ją jak wyrazy obcego pochodzenia, por. też Cracovia – Cracovii, Varsovia – Varsovii.
Aleksandra Muszarska
Ewa Rogowska-Cybulska
Który zapis jest poprawny: „w Gdańsku-Oruni” czy „w Gdańsku-Orunii”?
Poprawną formą jest w Gdańsku-Oruni – ze względu na rodzimość nazwy własnej Orunia oraz wymowę zakończenia formy mianownika [ńa], nie [ńja]. Podobnie zapisujemy dopełniacz wyrazów jaskinia, Gdynia czy uczelnia: jaskini, Gdyni, uczelni.
Marta Czerlińska
Jak piszemy dopełniacz od „Szwajcaria Kaszubska”: przez jedno czy przez dwa „i”? Traktujemy tę nazwę jak rodzimą, czy jak obcą?
Poprawnie odmieniony dopełniacz brzmi Szwajcarii Kaszubskiej, gdyż w przypadkach zależnych obcych rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych w mianowniku na ‑ia w dopełniaczu piszemy ‑ii. Nie ma wątpliwości, iż kłopotliwy w odmianie wyraz (nie całe zestawienie) jest pochodzenia obcego, dlatego przy jego zapisywaniu ma zastosowanie reguła dotycząca wyrazów zapożyczonych.
Weronika Formela