14 grudnia 2011

Promocja kaszubskiego przekładu „Ślubu”/„Zdënku” Witolda Gombrowicza, którego dokonała doktorantka UG Hanna Makurat pod opieką naukową wybitnego kaszubisty prof. dr. hab. Jerzego Tredera odbyła się 14 grudnia 2011 roku na Wydziale Filologicznym UG. Hanna Makurat, która za tydzień broni pierwszego na Uniwersytecie Gdańskim, a zapewne i w Polsce doktoratu po kaszubsku, jest tłumaczką na kaszubski dramatów Lecha Bądkowskiego i autorką dwóch tomów wierszy w tym języku. Podczas spotkania mówiła o swoich zmaganiach translatorskich. Największą trudność sprawiły tłumaczce regionalizmy które ze względu na wciąż krystalizującą się normę kaszubską były trudne do przekazania w przekładzie. Strategia tłumaczki polegała na ogół na rezygnacji z tych smaczków oryginału. O motywie podjęcia tłumaczenia "Ślubu" mówiła:

- Zainteresował mnie filozoficzny problem relacji intertekstualnych obecnych w przekładzie i „Ślub” Gombrowicza okazał się idealnym materiałem, by pokazać możliwość przetłumaczenia na język kaszubski skomplikowanych zależności intertekstualnych. Kaszubszczyzna spełniła swoje zadanie i udało się oddać w języku kaszubskim mnogość gier językowych, obecnych w dramacie Gombrowicza. Jednocześnie tłumaczenie „Ślubu” to pokazanie w kaszubskim języku literatury innej niż realistyczna i wskazówka dla pisarzy tego regionu, aby we własnej twórczości wyszli poza krąg realizmu.

W spotkaniu wzięli udział twórcy członkowie Koła Naukowego Pomerania, którzy przedstawili teatr lektury dramatu Gombrowicza w tłumaczeniu na kaszubski.

W tematykę inscenizacji teatralnych i tłumaczeń arcydramatu Witolda Gombrowicza wprowadził uczestników promocji teatrolog, prof. dr hab. Jan Ciechowicz. Ciekawa jest chronologia dramatu napisanego w latach 1944-47 w Paryżu, wydanego po raz pierwszy w 1953 w Instytucie Literackim i 1957 roku na fali odwilży w Polsce nakładem wydawnictwa Czytelnik. Prapremiera "Ślubu" odbyła się dopiero w 1974 roku w Teatrze Dramatycznym w Warszawie w reżyserii Jerzego Jarockiego. Intencją samego Gombrowicza było, aby dramat miał prapremierę stolicy. Pisarz o intencji Zbigniewa Herberta (o dekadę wcześniejszej niż prapremiera) wystawienia "Ślubu" w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach pisał: - Bomba nie jest po to, aby wybuchała na peryferiach!

W kwestii przekładów prof. Jan Ciechowicz naliczył ich 11.

Oprawę muzyczną wydarzenia zapewnił Zespół Pieśni i Tańca „Jantar” UG. „Zdënk” ukazał się nakładem Gdańskiego Towarzystwa Promocji Kultury Akademickiej. Tom dofinansowany został ze środków ACK UG „Alternator” oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Cały nakład (1000 egzemplarzy) będzie dystrybuowany bezpłatnie wśród kaszubskich instytucji kulturalnych i prywatnych czytelników. Podczas spotkania promocyjnego na Wydziale Filologicznym wszyscy zainteresowani otrzymali własny egzemplarz książki.

Tekst i zdjęcia Anna Malcer-Zakrzacka

Hanna Makurat, tłumaczka:

Zaczekawił mie w slédnym czasu filozoficzny problem jintertekstualnëch ùprocëmnieniów w dolmaczënkù i „Zdënk” Gómbrowicza òkôzôł sã jidealnym materiałã, cobë pòkazac mòżlëwòtã przedolmaczeniô na kaszëbsczi jãzëk skòmplikòwónëch jintertekstualnëch ùprocëmnieniów. Kaszëbizna zjiscyła swòje zadanié i ùdało sã òddac w kaszëbsczim jãzëkù wielënã jãzëkòwëch grów, òbecnëch w dramace Gómbrowicza. Równoczasno translacjô „Zdënkù” to pòkôzanié w kaszëbsczim jãzëkù lëteraturë jiny jak realisticznô i wskôzanié dlô kaszëbsczich pisarzów, cobë w swòjim gwôsnym ùtwórstwie wëlezlë bùten krãgù realiznë.