27 marca 2009 r.

Norweska literatura dla dzieci

W piątek 27 marca 2009 r. na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego międzynarodową konferencję, poświęconą literaturze dziecięcej pod hasłem: Polska i norweska książka obrazkowa - uczynić dzieci czytelnikami otworzył Dziekan Wydziału Filologicznego, prof. Andrzej Ceynowa. Konferencja, kolejne spotkanie w ramach trwającego projektu Fundacji Inicjatyw Społecznie Odpowiedzialnych, zatytułowana była Promocja norweskiej literatury dziecięcej w Polsce.

Na wstępie perspektywę historyczną norweskiej literatury dla dzieci przedstawiła Kristin Ørjasæter z Norweskiego Instytutu Literatury Dziecięcej. Norweska literatura miała umacniać ducha narodowego przez sławienie takich cech, jak: niezłomność, pokora wobec natury, wytrzymałość, oszczędność i niezależność. Współczesna literatura dziecięca wprowadza natomiast perspektywę będącą krytyką ideałów i stereotypów narodowych.

Prezentem dla każdego z uczestników konferencji były książki: Gaute Heivolla Niebo za domem oraz Hilde Ringen Kommedal Czy tata płacze? Niebo za domem to poetycka opowieść o tym, że dziecięca wyobraźnia może być najlepszym sposobem oswojenia dziecka ze śmiercią, żałobą, stratą bliskich osób. Opowieść o znalezieniu nieba, w którym przebywa mama w bezpośredniej bliskości domu, prowadzi do swobodnej konkluzji, że niebo to miejsce wewnątrz nas.

- Tworzenie historii i nowych światów prowadzi do powstawania magii – mówił Saute Heivoll, autor książki. – Magia to kwalifikowana głupota, na której jednakże można polegać. Ta głupota to dla mnie główny motyw tworzenia, który powoduje podświadome dojrzewanie literatury i osobowości człowieka.

Temat kontynuowała psycholog Maria Molicka, mówiąc, że literatura rozwija samoświadomość: - Poprzez generowanie doświadczeń w wirtualnym realnym świecie, jakim jest literatura, człowiek uświadamia sobie własną sytuację i emocje.

Druga część konferencji rozpoczęła się od prezentacji współczesnych norweskich książek obrazkowych poruszających ważne, niekiedy bolesne (przemoc w rodzinie) problemy społeczne. O dużych problemach małych dzieci mówiła Hanne Kiil z Norweskiego Instytutu Literatury Dziecięcej: - Współczesna literatura obrazkowa przekracza granicę tego, co niepokojące: wstydu, poczucia winy, gniewu. Zdarza się na przykład, że dzieci przeżywają frustrację z powodu ram, w które wtłaczają je oczekiwania innych ludzi, na ogół najbliższych.

O powołaniu literatury dziecięcej do bycia po prostu dobrą literaturą mówiła dr Maria Sibińska z Katedry Skandynawistyki Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego, analizując książkę Iona Fosse Kant czyli krawędź kosmosu. Akcja tej książki dzieje się w świecie wewnętrznym dziecka, które zadaje trudne pytania o naturę wszechświata. Opowieść jest wyzwaniem intelektualnym zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych.

Relacja Anna Malcer-Zakrzacka