Nazwy własne

Kiedy słowo „zarządzenie” trzeba napisać wielką literą?

Zarządzenie to ‘oficjalne polecenie wydane przez zwierzchnika lub instytucję nadrzędną’ i ‘akt prawny wydany przez władze wykonawcze określający sposób wykonania ustawy’ (Słownik języka polskiego PWN) lub ‘rozkaz, rozporządzenie; pismo zawierające czyjeś (ustawowe) polecenie’ (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego). Jest to nazwa pospolita, którą zazwyczaj zapisujemy małą literą (najnowsze zarządzenie szefa, ostatnie zarządzenie ministra będzie miało wpływ na budżet). Wielką literę możemy zastosować jedynie, gdy mamy do czynienia z oficjalnym tytułem dokumentu, który został sporządzony przez odpowiednią instytucję, np. Zarządzenie nr 302/2015 Wojewody Pomorskiego z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie powołania Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej. Wynika to z zasady, że wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych i operacji wojskowych (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [[73] 18.16.)

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 23. Lipiec 2016 - 00:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawna jest forma „berlinka” ‘mieszkanka Berlina’?

Nie, jest to forma niepoprawna. Według Słownika języka polskiego PWN berlinka to: 1. «niewielka, kryta barka rzeczna», 2. «dawny podróżny, resorowany pojazd konny», 3. «dawna srebrna moneta pruska». Nie ma tu więc mowy o mieszkance Berlina. Poprawną formą jest w tym wypadku berlinianka (por. Słownik języka polskiego PWN).

Magda Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 12:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 12:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak nazwać osobę urodzoną i mieszkającą w Lęborku?

Poprawne określenia to lęborczanin i lęborczanka. Taką formę rejestruje m.in. Nowy słownik ortograficzno-gramatyczny pod red. prof. Ireny Kamińskiej-Szmaj (Wydawnictwo Europa, 2005). Słownik języka polskiego PWN nie rejestruje żadnego określenia dotyczącego mieszkańców Lęborka, można jednak odwołać się do analogii do nazwy miasta Malbork i rejestrowanego przez ten słownik nazwy mieszkańca malborczanin.

Formą lęborczanin posługują się też na co dzień mieszkańcy Lęborka (por. fora internetowe), władze miasta (por. portal internetowy miasta) oraz lokalne media (por. Dziennik Bałtycki).

Magda Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 12:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 12:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „Belg” czy „Belgijczyk”?

Poprawna forma to Belg. W znaczeniu ‘obywatel Belgii’ rejestruje ją Wielki słownik ortograficzny PWN. To samo słowo zapisane małą literą (belg) oznacza konia pociągowego, zwanego inaczej brabansonem (por. Słownik języka polskiego PWN; nazwa pochodzi od jednego z regionów Belgii).

Magda Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 12:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 12:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawna jest pisownia „Szkoła Średnia w Solcu nad Wisłą”? Oficjalna nazwa tej szkoły to „Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Solcu nad Wisłą”.

Szkoła średnia to nazwa pospolita, a nie nazwa własna tej szkoły, więc wyrażenie szkoła średnia powinniśmy zapisywać małą literą: szkoła średnia w Solcu nad Wisłą.

Aleksandra Wysińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne jest zdanie: „Stanisław Leszczyński założył szkołę kadetów”? Chodzi o pisownię wyrażenia „szkoła kadetów”. Czy nie powinno być „Szkoła Kadetów”?

Wyrażenie szkoła kadetów powinno być pisane małymi literami, jeśli chodzi o typ szkoły, natomiast wielkimi, jeśli jest to nazwa własna konkretnej placówki. W wypadku szkoły założonej przez Stanisława Leszczyńskiego wyrażenie to odnosi się zapewne do placówki we francuskim Lunéville – L’Ecole de Cadet. Nazwa ta była różnorodnie tłumaczona na język polski, używano określeń Szkoła Rycerska, Akademia z Lunéville Stanisława Leszczyńskiego lub właśnie Szkoła Kadetów, która to nazwa jest najwierniejszym tłumaczeniem francuskiego pierwowzoru. Wydaje się zatem, że w przytoczonym zdaniu wyrażenie Szkoła Kadetów powinno być napisane wielkimi literami, choć użycie małych liter też nie byłoby błędem, tyle ze zdanie informowałoby wówczas tylko o typie szkoły, a nie o jej nazwie.

Paulina Osak

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Rumuńska Armia Ludowa” czy „rumuńska armia ludowa”?

Zgodnie z regułą 18.27.1 Zasad pisowni wielką literą zapisujemy nazwy jednostek wojskowych traktowanych jako nazwy własne. Rumuńska Armia Ludowa to nazwa sił zbrojnych Rumunii w okresie socjalizmu. Wyrażenie to zapisujemy zatem dużymi literami.

Żaklina Kamińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Oto fragment zdania z opowiadania fantasy: „… musi przeprowadzić akcję pod kryptonimem «Jak stąpać w obecności Xenosa, aby nie leźć na atomową minę»”. Czy tak rozbudowany kryptonim należy zacząć dużą literą i wyróżnić cudzysłowem?

Przytoczony kryptonim należy rozpocząć dużą literą. Wynika to z analogii do nazw operacji wojskowych, które, jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN, należy pisać wielką literą (porównaj np. Pustynna burza). Użycie cudzysłowu w wypadku kryptonimów nie jest jednoznacznie unormowane. Jednak, biorąc pod uwagę długość tej nazwy, zalecone byłoby jej wydzielenie cudzysłowem, aby była ona czytelna dla odbiorców opowiadania.

Paulina Osak

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Palił C/carmeny i C/caro”?

Zgodnie z regułą 20.10. Zasad pisowni nazwy wytworów przemysłowych, m.in. papierosów, zapisujemy małymi literami, piszemy zatem Palił carmeny, caro. Natomiast zgodnie z regułą 18.31. wielką literą zapisujemy nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych, napiszemy więc Palił papierosy marki Carmen i Caro.

Żaklina Kamińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Lipiec 2016 - 11:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą należy pisać wyraz BENIAMINICI ‘przedstawiciele rodu Beniamina’?

Słowniki języka polskiego oraz słowniki ortograficzne nie notują tego wyrazu, jednak jest on często spotykany w tekstach religijnych. Beniamin był najmłodszym synem Jakuba i Racheli, a jego potomkowie wraz z potomkami pozostałych jedenastu synów Jakuba stworzyli dwanaście plemion Izraela.

Zgodnie z regułą [66] Zasad pisowni polskiej, która mówi, że nazwy członków narodów, ras i szczepów zapisujemy wielką literą, powinniśmy zatem pisać tę nazwę dużą literą: Beniaminici. Wszystkie 20 przykładów użycia tego wyrazu w różnych przypadkach gramatycznych, które znajdziemy w Narodowym Korpusie Języka Polskiego, też zostało zapisanych dużą literą.

Małą literą – jak podają słowniki – piszemy natomiast nazwę lewita ‘przedstawiciel jednej z grup kapłańskich, wywodzących się z pokolenia Lewiego’. Jednak w znaczeniu ‘przedstawiciel pokolenia Lewiego’ powinno się i tę nazwę zapisywać dużą literą, np. Pokolenia Judy, Beniaminici i Lewici mogli być nazywani Judejczykami gdyż zamieszkiwali Królestwo Judy.

Żaklina Kamińska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 11. Lipiec 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się żeńskie nazwisko „Suska”?

Podane nazwisko żeńskie zakończone jest na samogłoskę ‑a, nie wiemy więc, czy ma budowę rzeczownikową, czy przymiotnikową.

Jeśli jego forma męska też ma postać Suska, powinno się je odmieniać jak rzeczownik pospolity rodzaju żeńskiego (np. jak matka), a mianowicie: M. Suska, D. Suski, C. Susce, B. Suskę, N. Suską, Msc. Susce.

Jeśli podane nazwisko w rodzaju męskim brzmiałoby Suski, to w rodzaju żeńskim należałoby je odmieniać jak przymiotnik rodzaju żeńskiego, czyli: M. Suska, D. Suskiej, C. Suskiej, B. Suską, N. Suską, Msc. Suskiej.

Nicole Wesołowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się żeńskie nazwisko „Kudła”?

Żeńskie nazwisko Kudła odmienia się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu, na przykład jak rzeczownik szkoła. Odmieniamy je więc następująco: M. Kudła, D. Kudły, C. Kudle, B.  Kudłę, N. Kudłą, Ms. Kudle.

Monika Duda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Wojciszke”?

Nazwiska męskie zakończone na ‑e (np. Linde, Wojciszke) odmieniamy w liczbie pojedynczej jak przymiotniki. W odniesieniu do mężczyzn należy więc odmieniać to nazwisko w następujący sposób: D. Wojciszkego, C. Wojciszkemu, B. Wojciszkego, N. Wojciszkem, Msc. Wojciszkem. Jeśli chcemy użyć tego nazwiska w liczbie mnogiej, należy je odmienić rzeczownikowo: B. Wojciszków, C. Wojciszkom, B. Wojciszków, N. Wojciszkami, Msc. Wojciszkach. Nazwisko Wojciszke noszone przez panie jest natomiast nieodmienne, odmieniamy towarzyszące mu imię lub rzeczownik pospolity informujący o płci, np. M. pani Justyna Wojciszke, D. pani Justyny Wojciszke, C. pani Justynie Wojciszke, B. panią Justynę Wojciszke, N. panią Justyną Wojciszke, Msc. pani Justynie Wojciszke.

Magda Nasiłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę powinno mieć nazwisko na wizytówce: „J. M. Leśniak” czy „J. M. Leśniakowie”?

Jedyna poprawna forma to J. M. Leśniakowie. Potwierdza to „Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN” pod red. A. Markowskiego (zob. hasło problemowe Nazwiska), według którego wszystkie nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę mają odmianę rzeczownikową i w mianowniku liczby mnogiej przybierają końcówkę -owie.

Anna Nadrowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak nazwisko „Kustra” odmienia się w liczbie mnogiej?

Nazwisko Kustra odmienia się w liczbie mnogiej jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe typu psycholog: M. Kustrowie, D. Kustrów, C. Kustrom, B. Kustrów, N. Kustrami, Msc. Kustrach.

Anna Bokwa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Stencel”?

Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę miękką ‑ś, , , -dź, oraz ‑l i ‑j odmieniają się analogicznie do męskoosobowych rzeczowników pospolitych o tym samym zakończeniu. Jeśli chodzi o tematyczne e, polskie nazwiska zakończone na ‑el zachowują się dwojako. Jeśli są tożsame z rzeczownikiem pospolitym zawierającym e ruchome, tracą w odmianie głoskę e, np. M. Wróbel, D. Wróbla, C. Wróblowi itd. Natomiast nazwiska na ‑el nietożsame z rzeczownikami pospolitymi na ogół zachowują samogłoskę e w przypadkach zależnych, np. LelewelLelewela. Zgodnie z tą zasadą nazwisko Stencel odmienia się następująco:  M. Stencel, D. Stencela, C. Stencelowi, B. Stencela, N. Stencelem, Msc. Stencelu. Jednak niektóre nazwiska zakończone na -el odmieniają się z e ruchomym, np. WedelWedla. Nazwisko Stencel może odmieniać się więc również następująco:  M. Stencel, D. Stencela, C. Stencelowi, B. Stencela, N. Stencelem, Msc. Stencelu. Wyszukiwarka internetowa Google w odniesieniu do nazwiska Stencel potwierdza funkcjonowaniu obu wariantów odmiany, przy czym odmiana z e ruchomym jest częstsza. Na przykład dla formy dopełniacza Krzysztofa Stencla Google podaje 341 wyników, a dla Krzysztofa Stencela – 24 wyniki; dla dopełniacza Adama Stencla – 38 wyników, a dla Adama Stencela – 8 wyników; dla dopełniacza Jana Stencla – 137 wyników, a dla Jana Stencela – 126 wyników, dla dopełniacza Andrzeja Stencla – 22 wyniki, a dla Andrzeja Stencela – 0 wyników. Obie formy: z e stałym i z e ruchomym są zatem poprawne, a wyborze formy w odniesieniu do konkretnej osoby decyduje tradycja rodzinna.

Jeżeli nazwisko to nosi kobieta, jest ono nieodmieniane.

Alicja Ptak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Ryżek” się odmienia?

W odniesieniu do mężczyzn nazwisko Ryżek należy odmieniać (uwzględniając zachodzącą w odmianie alternację e do zera) według wzorca odmiany rzeczowników rodzaju męskiego żywotnych o tym samym zakończeniu, a więc następująco: M. Ryżek, D. Ryżka, C. Ryżkowi, B. Ryżka, N. Ryżkiem, Msc. Ryżku. Jeśli chodzi o liczbę mnogą, to nazwisko należy odmieniać jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, czyli następująco: M. Ryżkoiwe, D. Ryżków, C. Ryżkom, B. Ryżków, N. Ryżkami, Msc. Ryżkach. W wypadku nazwisk kobiet odmieniają się jedynie nazwiska zakończone na ‑a, zatem nazwisko pani Ryżek pozostaje nieodmienne, odmieniamy natomiast towarzyszącej nazwisku imiona lub wyrazy pospolite wskazujące na płeć, np. M. Renata Ryżek, D. Renaty Ryżek, C. Renacie Ryżek, B. Renatę Ryżek, N. Renatą Ryżek, Msc. Renacie Ryżek.

Urszula Wiśniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić nazwisko „Sierpień”?

Odmiana nazwiska Sierpień zależy od tego, czy posługuje się nim mężczyzna, czy kobieta.

W wypadku, gdy nazwisko należy do mężczyzny, odmienia się ono jak rzeczownik pospolity sierpień, z uwzględnieniem faktu, że dla rzeczowników żywotnych, do których należą nazwiska, biernik jest równy dopełniaczowi. Męskie nazwisko Sierpień odmieniamy więc następująco: M. Sierpień, D. Sierpnia, C. Sierpniowi, B. Sierpnia, N. Sierpniem, Msc. Sierpniu.

W odniesieniu do kobiet nazwisko to – jak wszystkie nazwiska zakończone na spółgłoskę – jest nieodmienne.

W liczbie mnogiej nazwiska odmieniają się według rzeczownikowego wzoru deklinacyjnego męskoosobowego. W mianowniku liczby mnogiej uzyskują one końcówkę ‑owie. Nazwisko Sierpień odmienia się więc w liczbie mnogiej następująco: M. Sierpniowie, D. Sierpniów, C. Sierpniom, B. Sierpniów, N. Sierpniami, Msc. Sierpniach.

Milena Żołnowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Apostol”?

Odmiana nazwiska Apostol zależy od tego, czy posługuje się nim mężczyzna, czy kobieta.

Nazwisko męskie Apostol odmienia się jak rzeczowniki rodzaju męskiego żywotne o tym samym zakończeniu, a więc nazwisko Apostol odmienia się jak na przykład rzeczownik pospolity król, czyli następująco: M. Apostol, D. Apostola, C. Apostolowi, B. Apostola, N. Apostolem, Msc. Apostolu.

Nazwisko żeńskie Apostol nie odmienia się, ponieważ wszystkie nazwiska kobiet zakończone na spółgłoskę są nieodmienne. Należy go używać z odmiennym imieniem lub rzeczownikiem pospolitym wskazującym na płeć, np. M. koleżanka Iwona Apostol, D. koleżanki Iwony Apostol, C. koleżance Iwonie Apostol, B. koleżankę Iwonę Apostol, N. koleżanką Iwoną Apostol, Msc. koleżance Iwonie Apostol.

W liczbie mnogiej nazwisko Apostol odmienia się według modelu deklinacyjnego  rzeczownikowego męskoosobowego: M. Apostolowie, D. Apostolów, C. Apostolom, B. Apostolów, N. Apostolami, Msc. Apostolach.

Anna Nadrowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Szczygieł” jest odmienne?

Jeżeli możliwe jest przyporządkowanie nazwiska jakiemuś wzorcowi odmiany, należy je odmieniać. Odmianę nazwisk regulują takie same zasady, jak odmianę wyrazów pospolitych. Odmiana nazwiska Szczygieł zależy więc od płci jego właściciela.

Jeśli mamy do czynienia z nazwiskiem męskim zakończonym na spółgłoskę twardą, które ma formę identyczną z rzeczownikiem pospolitym, nazwą ptaka: szczygła, to odmieniamy nazwisko Szczygieł tak samo jak nazwę ptaka, pamiętając o opuszczeniu w odmianie tzw. e ruchomego: M. Szczygieł, D. Szczygła, C. Szczygłowi, B. Szczygła, N. Szczygłem, Msc. Szczygle.

Należy jednak pamiętać, że nazwisko żeńskie Szczygieł – jako nazwisko kobiece zakończone na spółgłoskę – jest nieodmienne. 

Natomiast w liczbie mnogiej nazwisko Szczygieł odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, a więc następująco: M. Szczygłowie (nie *Szczygły), D. Szczygłów, C. Szczygłom, B. Szczygłów, N. Szczygłami, Msc. Szczygłach.

                                                                                              Mariola Sójka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwiska „Maniuszkowa” i „Maniuszkówna”?

Tradycyjne nazwisko żony pana Maniuszki, czyli formę Maniuszkowa, odmieniamy według wzorca przymiotnikowego żeńskiego: D. Maniuszkowej (jak zdrowej), C. Maniuszkowej (jak zdrowej), B. Maniuszkową (jak zdrową), N. Maniuszkową (jak zdrową), Msc. Maniuszkowej (jak zdrowej).

W wypadku nazwiska córki pana Maniuszki, tj. formy Maniuszkówna, stosujemy odmianę rzeczownikową żeńską, tj. D. Maniuszkówny (jak panny), C. Maniuszkównie (jak pannie), B. Maniuszkównę (jak pannę), N. Maniuszkówną (jak panną), Msc. Maniuszkównie (jak pannie).

Jacek Świątek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić połączenie „Hugo Reszko”?

Nazwisko Reszko  zakończone jest na -o po spółgłosce twardej, tak jak np. Kościuszko lub Matejko, w związku z czym w odniesieniu do mężczyzn odmienia się ono tak jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu (np. jak rzeczownik pospolity reszka). Wolno też nie odmieniać nazwisk zakończonych na -o pod warunkiem, że odmienimy towarzyszące im imię. Połączeni to odmieniamy więc następująco: M. Hugo Reszko, D. Hugona Reszki/Reszko, C. Hugonowi Reszce/Reszko, B. Hugona Reszkę/Reszko, N. Hugonem Reszką/Reszko, Msc. Hugonie Reszce/Reszko.

Milena Żołnowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi mianownik liczby mnogiej nazwisk „Ciepły” i „Cichy”?

Mianownik liczby mnogiej to Ciepli i Cisi. Nazwiska te należą do nazwisk o postaci przymiotnikowej i odmieniają się w liczbie mnogiej tak jak zwykłe przymiotniki męskoosobowe o tym samym brzmieniu.

Dagmara Kałkus

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Suchy” się odmienia?

Nazwisko Suchy to przykład nazwiska przymiotnikowego typu Miły. W odniesieniu do mężczyzn odmienia się ono jak przymiotnik. Odmiana przez przypadki przedstawia się następująco: M. Suchy, D. Suchego, C. Suchemu, B. Suchego, N. Suchym, Msc. Suchym. W odniesieniu do kobiety używamy żeńskiej formy Sucha, którą odmieniamy jak przymiotnik rodzaju żeńskiego (M. Sucha, D. Suchej, C. Suchej, B. Suchą, N. Suchą, Msc. Suchej), lub nieodmiennej formy męskiej Suchy (M. Maria Suchy, D. Marii Suchy, C. Marii Suchy, B. Marię Suchy, N. Marią Suchy, Msc. Marii Suchy).

Joanna Milewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy można powiedzieć „Szydłowa” zamiast „Szydło”?

Można, jeśli pani Szydło jest żoną pana Szydły. Jeśli natomiast jest jego córką, należałoby o niej mówić Szydłówna. Trzeba jednak pamiętać, że obecnie tradycyjne nazwiska odmężowskie mają raczej charakter potoczny, toteż nie w każdej sytuacji użycie formy Szydłowa zamiast neutralnej formy Szydło będzie właściwe.

Jacek Świątek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 8. Lipiec 2016 - 14:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę ma celownik nazwy miasta „Mińsk Mazowiecki”: „Mińskowi Mazowieckiemu” czy „Mińsku Mazowieckiemu”?

Poprawna forma celownika nazwy tego miasta brzmi: Mińskowi Mazowieckiemu.

Pierwsza część nazwy odmienia się według paradygmatu rzeczownikowego męskiego, a druga – według paradygmatu przymiotnikowego. W celowniku liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego dominuje końcówka ‑owi, a końcówkę ‑u przybiera tylko kilkanaście rzeczowników, m.in. Bogu, bratu, chłopcu, chłopu, człeku, diabłu, katu, kotu, księciu, księdzu, lwu, ojcu, popu, psu, światu. Spośród nazw miejscowości końcówkę tę przyjmują – wariantywnie – niektóre nazwy miast zakończone na ‑ów lub ‑ew, ale tylko po przyimku ku, np. ku Krakowu (częściej: ku Krakowowi), ku Tarnowu (częściej: ku Tarnowowi), ku Ostrowu (częściej: ku Ostrowowi), ku Tczewu (częściej: ku Tczewowi), ku Sochaczewu (częściej: ku Sochaczewowi). Nazwa Mińsk Mazowiecki nie należy do tej grupy.

Dorota Rutkowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 8. Lipiec 2016 - 13:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 10. Lipiec 2016 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „p/Park Kopernika”?

Zgodnie z regułami pisowni dotyczącej nazewnictwa miejskiego piszemy park Kopernika, ponieważ w wypadku występowania na początku nazwy wielowyrazowej nazwy gatunkowej (np. ulica, park, zamek, pomnik, cmentarz) piszemy ją małą literą, a pozostałe słowa składające się na właściwą nazwę własną – piszemy wielką literą.

Magda Nasiłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać „p/Park Jordana”?

Powyższe wielowyrazowe wyrażenie nazywające miejsce użyteczności publicznej należy zapisać odpowiednio małą i wielką literą, a więc: park Jordana. Pisownia ta podyktowana jest faktem, iż stojące na początku wyrażenia słowo park pełni w nim jedynie nazwę gatunkową (rodzajową), czyli określa rodzaj miejsca, na który wskazujemy.

Judyta Szynkarczyn

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „Straszny d/Dwór”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od intencji piszącego. Jeśli ma on na myśli operę, którego autorem jest Stanisław Moniuszko, to powinien napisać Straszny dwór (zgodnie z zasadą pisowni tytułów tylko pierwszy człon piszemy wielką literą). Jeżeli natomiast chodziłoby o zajazd/ hotel/ kawiarnię, to oba wyrazy napiszemy wielką literą (Straszny Dwór).

Milena Żołnowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Psałterz puławski” jest poprawna?

Podany tytuł ma wprawdzie charakter zwyczajowy, ale jest tytułem, a w tytułach tylko pierwszy wyraz zapisujemy wielką literą. Podany w pytaniu zapis jest zatem poprawny.

Nicole Wesołowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Czerwiec 2016 - 13:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się żeńskie nazwisko „Raza”?

Mimo że większość żeńskich nazwisk, które brzmią tak samo jak ich męskie odpowiedniki, jest nieodmienna, te zakończone na literę ‑a, a więc również żeńskie nazwisko Raza, należy odmienić. Należą one do grupy nazwisk mających odmianę rzeczownikową analogiczną do odmiany żeńskich rzeczowników pospolitych zakończonych na ‑a (np. wdowa, koza). Jak podaje Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego (PWN, Warszawa 2006), odmiana nazwiska Raza jest następująca: M. Raza, D. Razy, C. Ms. Razie, B. Razę, N. Razą.

Judyta Szynkarczyn

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak mówimy: „proszę pana Wiaderek” czy „proszę pana Wiaderka”?

Nazwiska męskie w języku polskim odmieniają się według paradygmatu rzeczownikowego męskiego żywotnego, zatem poprawna jest forma biernika z końcówką ‑a, uwzględniająca alternację, jaka zachodzi w przypadku odmiany rzeczownika pospolitego wiaderko. Zatem poprawna jest forma proszę pana Wiaderka.

Urszula Wiśniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „państwo Szymula”, „państwo Szymule” czy „państwo Szymulowie”?

Poprawna forma to państwo Szymulowie. Nazwiskom zakończonym na -a w mianowniku liczby pojedynczej przysługuje w mianowniku liczby mnogiej właśnie końcówka -owie. Nazwiska te odmieniają się w liczbie mnogiej tak samo jak rzeczownik wojewoda.

Dagmara Kałkus

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwisko „Ordonówna”?

Przyrostek ‑ówna tworzył dawniej od nazwiska ojca nazwiska kobiet niezamężnych. W dzisiejszej polszczyźnie odeszliśmy od takiej praktyki, formę nazwisk panieńskich mają jednak nazwiska niektórych artystek. Należy do nich nazwisko Ordonówna. Odmienia się ono jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego, na przykład jak rzeczownik panna: M. Ordonówna, D. Ordonówny, C. Ordonównie, B. Ordonównę, N. Ordonówną, Msc. Ordonównie.

Magdalena Szyłak

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawna jest forma nazwiska „Manegon” w tekście: „po zmarłym Tadeuszu Manegonie”?

Forma nazwiska Manegon w podanym zdaniu jest poprawna. Jest to wyraz zakończony na spółgłoskę n, więc odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego o tym samym zakończeniu, np. epigono epigonie. Pełna odmiana nazwiska męskiego Manegon wygląda następująco: M. Manegon, D. Manegonu, C. Manegonowi, B. Manegona, N. Manegonem, Msc. Manegonie. Zakończonych na spółgłoskę nazwisk rodzaju żeńskiego nie odmienia się, np. M. Zofia Manegon, D. Zofii Manegon, C. Zofii Manegon, B. Zofię Manegon, N. Zofią Manegon, Msc. Zofii Manegon.

Joanna Milewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Kullas” się odmienia?

Tak, w języku polskim nazwiska podlegają odmianie, choć zależy to od płci nosiciela.

Według Wielkiego słownika ortograficznego (PWN, Warszawa 2016) nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę (np. Nowak, Kullas) odmieniamy jak rzeczowniki męskie żywotne o tym samym zakończeniu. Nazwisko Kullas w odniesieniu do mężczyzny odmienia się więc na przykład jak rzeczownik pospolity lis lub juhas, czyli: M. Kullas, D. Kullasa, C. Kullasowi, B. Kullasa, N. Kullasem, Msc. Kullasie.

Nazwisko Kullas odmieniamy również w przypadku liczby mnogiej. Przybiera ono końcówki odmiany męskoosobowej: M. Kullasowie, D. Kullasów, C. Kullasom, B. Kullasów, N. Kullasami, Msc. Kullasach.

Natomiast gdy nazwisko to należy do kobiety, pozostaje nieodmienne. Należy go wówczas używać z odmiennym imieniem lub rzeczownikiem pospolitym informującym o płci, np. M. Magda Kullas, D. Magdy Kullas, C. Magdzie Kullas, B. Magdę Kullas, N. Magdą Kullas, Msc. Magdzie Kullas.   

Magda Nasiłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Jedliński-Obrzut”?

Jeżeli pierwszy człon nazwiska męskiego nie jest nazwą dawnego herbu lub przydomka rodowego, to odmieniają się oba człony nazwiska. W tym wypadku pierwszy człon (Jedliński) odmienia się jak przymiotnik, a drugi (Obrzut) jak rzeczownik rodzaju męskiego żywotny o tym samym zakończeniu. Nazwisko męskie Jedliński-Obrzut odmienia się więc następująco: M. Jedliński-Obrzut, D. Jedlińskiego-Obrzuta, C. Jedlińskiemu-Obrzutowi, B. Jedlińskiego-Obrzuta, N. Jedlińskim-Obrzutem, Msc. Jedlińskim-Obrzucie.

W żeńskim nazwisku dwuczłonowym Jedlińska-Obrzut człon pierwszy odmienia się jak przymiotnik rodzaju żeńskiego, a drugi człon jest nieodmienny: M. Jedlińska-Obrzut, D. Jedlińskiej-Obrzut, C. Jedlińskiej-Obrzut, B. Jedlińską-Obrzut, N. Jedlińską-Obrzut, Msc. Jedlińskiej-Obrzut.

Anna Bokwa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki napis umieścić na wizytówce na drzwiach: „J. M. Nowak” czy „J. M. Nowakowie”?

Nazwisko Nowak powinno odmienić się w liczbie mnogiej według modelu rzeczownikowego męskiego osobowego, do którego należą nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę. W mianowniku liczby mnogiej uzyskują one końcówkę ‑owie i odmieniają się analogicznie do rzeczownika psycholog w liczbie mnogiej (M. psychologowie).

Zatem na wizytówce na drzwiach należy umieścić napis J. M. Nowakowie.

Judyta Szynkarczyn

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę nazwiska ma żona Cichego?

W przypadku żeńskich nazwisk przymiotnikowych oba warianty: Cicha i Cichy są poprawne. Jeżeli zastosujemy formę żeńską Cicha, powinniśmy ją odmieniać tak jak przymiotnik, np. M. Ewa Cicha, D. Ewy Cichej, C. Ewie Cichej, B. Ewą Cichą, N. Ewą Cichą, Msc. Ewie Cichej. Natomiast gdy użyjemy formy męskiej, zgodnie z zasadami, będziemy odmieniać tylko imię, a nazwisko pozostanie nieodmienne, np. M. Ewa Cichy, D. Ewy Cichy, C. Ewie Cichy, B. Ewą Cichy, N. Ewą Cichy, Msc. Ewie Cichy.

Alicja Ptak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać męskie nazwisko „Bęben”: „Bębna” czy „Bębena”?

Należy pamiętać, że odmianę nazwisk porządkują te same reguły, które dotyczą odmiany wyrazów pospolitych.

W tym wypadku mamy do czynienia z nazwiskiem męskim zakończonym na spółgłoskę twardą, którego forma jest identyczna z rzeczownikiem pospolitym, nazwą instrumentu bęben. Dlatego nazwisko Bęben odmieniamy podobnie jak rzeczownik pospolity – w dopełniaczu (a także w bierniku) będzie to forma Bębna, a nie Bębena. Pamiętamy więc o opuszczeniu w odmianie tzw. e ruchomego, które w odmianie wyrazu pospolitego bęben również jest pomijane. Poniżej podaję odmianę rzeczownika pospolitego wraz z odmianą nazwiska o identycznej formie:

formy liczby pojedynczej dla rzeczownika pospolitego: M. bęben, D. bębna, C. bębnowi, B. bęben, N. bębnem, Msc. bębnie;           

formy liczby pojedynczej dla nazwiska: M. Bęben, D. Bębna, C. Bębnowi, B. Bębna (nie *Bęben), N. Bębnem, Msc. Bębnie;

formy liczby mnogiej dla rzeczownika pospolitego: M. bębny, D. bębnów, C. bębnom, B. bębny, N. bębnami, Msc. bębnach;

formy liczby mnogiej dla nazwiska: M. Bębnowie (nie *Bębny), D. Bębnów, C. Bębnom, B. Bębnów (nie *Bębny), N. Bębnami, Msc. Bębnach.

Warto zaznaczyć, że nazwisko żeńskie Bęben – jako nazwisko kobiece zakończone na spółgłoskę – jest nieodmienne. Odmiana nazwiska Bęben zależy więc od płci właściciela.

Mariola Sójka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 19. Czerwiec 2016 - 15:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak lepiej zapisać: „Zatoka Tallińska i Fińska” czy „zatoka Tallińska i Fińska”?

Jeśli leksem zatoka używany jest jako termin geograficzny, należy zapisać go małą literą (zasada [127] Słownika ortograficznego PWN), jeśli zaś jest częścią dwuczłonowej nazwy geograficznej, w której drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu lub przymiotnikiem w mianowniku, to należy zapisać go wielką literą (zasada [81]). W wypadku wyliczenia nazw geograficznych zawierających ten sam człon początkowy należy ten człon powtórzyć: Zatoka Tallińska i Zatoka Fińska.

Elżbieta Benkowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „WZGÓRZE TUMSKIE”?

Słownik ortograficzny PWN rejestruje przymiotnik tumski (od: tum ‘średniowieczny kościół katedralny lub kolegiata’) i przytacza następujące przykłady: zabytki tumskie oraz Ostrów Tumski (we Wrocławiu i Poznaniu). Można więc wysnuć wniosek, że jeśli mówimy o wzgórzu, na którym znajduje się średniowieczna kolegiata, należy zapisać je wzgórze tumskie. Wyjątkiem jednak będzie tu nazwa własna wzniesienia znajdującego się na terenie miasta Płocka, która brzmi właśnie Wzgórze Tumskie. W tym wypadku obowiązuje zapis wielkimi literami i taka też forma jest powszechnie stosowana (por. serwis internetowy miasta Płocka).

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Puszcza Zielona”?

Poprawna forma zapisu to Puszcza Zielona. Reguła zawarta w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. prof. E. Polańskiego mówi, że jeśli nazwa geograficzna lub miejscowa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu albo przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą. W przytoczonej nazwie drugi człon – Zielona – jest przymiotnikiem w mianowniku, dlatego całość należy zapisać wielkimi literami.

Anna Nadrowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Puszcza Darżlubska”?

Zgodnie z zasadami pisowni dwuczłonowych nazw geograficznych, jeśli drugi człon takiej nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku bądź rzeczownikiem w dopełniaczu, to oba człony należy zapisać wielką literą. Ponieważ drugi człon nazwy omawianej nazwy własnej stanowi przymiotnik w mianowniku, poprawny jest zapis Puszcza Darżlubska. Wyraz puszcza zapisalibyśmy małą literą, gdyby drugi człon był rzeczownikiem w mianowniku, jak to ma miejsce w wypadku takich nazw geograficznych jak m.in. półwysep Hel bądź wyspa Uznam.

Malwina Talaśka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „j/Jezioro Mausz”?

Zasady pisowni polskiej mówią, że w dwuczłonowych nazwach geograficznych, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, piszemy go wielką literą, natomiast człon pierwszy – małą. Poprawna jest zatem pisownia: jezioro Mausz.

Magda Nasiłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać tytuł i podtytuł : „Okolice. Rocznik E/etnograficzny”?

W tytułach gazet, czasopism, cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych według zasady [85] Słownika ortograficznego PWN wielką literą piszemy wszystkie wyrazy, z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw.

W podtytułach czasopism oraz w tytułach jednorazowych dodatków, decyzją Rady Języka Polskiego z 21 maja 2002 roku (zmodyfikowaną 23 marca 2009 roku), wielką literą pisze się człon pierwszy, a pozostałe zaś – małą.

Poprawny zapisem będzie zatem: Okolice. Rocznik etnograficzny.

Elżbieta Benkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „pamiętniki Paska” czy „Pamiętniki Paska”?

Oryginalny tytuł zbioru tekstów autorstwa Jana Chryzostoma Paska to po prostu Pamiętniki. Dlatego poprawnie powinno się pisać „Pamiętniki” Paska, tak jak np. „Krzyżacy” Sienkiewicza. Wynika to z zasady, że wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (Zasady pisowni i interpunkcji, PWN, [[73] 18.16.). Słowo pamiętnik oznacza jednak również gatunek literacki, a nazwę pospolitą pamiętnik powinno się pisać małą literą. Gdy zatem mamy na myśli gatunek literacki, należy stosować drugą wersję poprawnego zapisu, tj. pamiętniki Paska, tak jak np. wiersze Szymborskiej.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Ogród Zoologiczny w Oliwie” czy „ogród zoologiczny w Oliwie”?

Zgodnie z Zasadami pisowni i interpunkcji PWN ([113] 20.14.), nazwy urzędów, władz, instytucji, organizacji, zakładów używane w znaczeniu nazw pospolitych piszemy małą literą. Wyrażenie ogród zoologiczny jest nazwą pospolitą. Wielkimi literami można by ją zapisać jedynie wówczas, gdyby była to oficjalna nazwa konkretnego zakładu. Oficjalną nazwą gdańskiego zoo jest jednak Miejski Ogród Zoologiczny „Wybrzeża”, zapis wyrażenia podanego w pytaniu wielkimi literami nie ma więc uzasadnienia. Piszemy zatem: ogród zoologiczny w Oliwie.

Magdalena Buchowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Czerwiec 2016 - 02:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi nazwa firmy „Zelmer” w dopełniaczu?

W Narodowym Korpusie Języka Polskiego można znaleźć 598 wyników dla wersji zakończonej na ‑u, w znaczeniu nazwy firmy lub drużyny siatkówki przez nią sponsorowanej. Forma Zelemera występuje zaś stukrotnie, również w odniesieniu i do firmy, i do drużyny, ale też jako marka artykułów gospodarstwa domowego. W mojej opinii rozbieżność w odmianie wynika z faktu, iż nazwa ta brzmi jak niemieckie nazwisko, np. Zepter czy Zanussi, a mało kto zdaje sobie sprawę, że Zelmer to skrótowiec utworzony od wyrażenia Zakłady Elektromechaniczne Rzeszów. Nie mogąc jednak rozstrzygnąć, która forma jest poprawna, postanowiłam sprawdzić u źródła. W odpowiedzi otrzymałam informację, iż sam Zelmer w odniesieniu do firmy stosuje formę Zelmeru, zaś gdy chodzi o markę – Zelmera, np. odkurzacze z Zelmeru, ale odkurzacze Zelmera.

Elżbieta Benkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 17. Czerwiec 2016 - 00:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 17. Czerwiec 2016 - 00:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne są nazwiska żeńskie typu „Nowakówna” i „Zarębianka”

Nowakówna i Zarębianka to nazwiska noszone dawniej przez niezamężne córki Nowaka 

i Zaręby (żony to Nowakowa i Zarębina). Zostały one utworzone poprawnie. W przedwojennej Polsce tworzono nazwiska żon i panien za pomocą następujących przyrostków:

1. ‑owa, ‑ówna – od nazwisk męskich zakończonych na spółgłoskę (z wyjątkiem g),
np. Kopernik Kopernikowa Kopernikówna, Nowak Nowakowa Nowakówna, lub na samogłoski ‑e, ‑o, np. MatejkoMatejkowaMatejkówna;

2. ‑ina/‑yna, ‑anka – od nazwisk męskich zakończonych na ‑a, ‑g, -ga, -ge, -go,
np. GalubaGalubina Galubianka, ZarębaZarębinaZarębianka, ŚniegŚnieżynaŚnieżanka.

Od nazwisk męskich zakończonych na ‑g celowo nie tworzono form żeńskich za pomocą sufiksów ‑owa, -ówna, gdyż te mogłyby wywoływać nieprzyjemne skojarzenia (por. wygłos ‑g‑ówna).

Wraz z emancypacją kobiet zwyczaj ten zanikł, współcześnie obecny jest jedynie w mowie potocznej lub przy tworzeniu pseudonimów artystycznych. Co więcej, również od nazwisk mających formę przymiotnika, np. Czerny, Długi, Hodowany, Sady, coraz rzadziej tworzy się (ale wciąż się tworzy!) formy żeńskie: Czerna, Długa, Hodowana, Sada. Tego problemu nie ma w przypadku nazwisk zakończonych na ‑ski, -cki, -dzki, którym odpowiadają przyrostki ‑ska, ‑cka, ‑dzka, np. Benkowski Benkowska.

Polecam zajrzeć na stronę internetową Poradni Językowej PWN, w której wielokrotnie i wyczerpująco odpowiadano na podobne pytania.

Elżbieta Benkowska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 17. Czerwiec 2016 - 00:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 17. Czerwiec 2016 - 00:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Dlaczego w nazwie „Bielsko-Biała” stosujemy łącznik, a w nazwie „Biała Podlaska” – nie?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z 2016 roku, łącznik stosujemy, gdy „nazwa miejscowa składa się z dwu lub więcej członów rzeczownikowych, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub/i geograficzną, a więc miejscowość lub jej część”. W przypadku nazwy Bielsko-Biała należy zastosować łącznik, ponieważ mamy tu do czynienia z dwoma członami rzeczownikowymi. Z kolei nazwa Biała Podlaska składa się z dwóch członów przymiotnikowych, z których pierwszy jest nadrzędny wobec drugiego i pełni funkcję rzeczownika. Dwuczłonowe nazwy miejscowe z członem podrzędnym przymiotnikowym piszemy bez łącznika, np. Gorzów Wielkopolski, Ostrów Mazowiecka, Dąbrowska Górnicza, Biała Piska. Tak też – bez łącznika – piszemy Biała Podlaska.

Dorota Raczkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 10:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy od nazwiska „Pastuszko” można utworzyć nazwiska żeńskie „Pastuszkowa” i „Pastuszkówna?”

Jest to zabieg językowy stosowany coraz rzadziej, jednak można utworzyć od tego nazwiska i wersję odmężowską, i odojcowską. Nazwisko Pastuszko kończy się na samogłoskę ‑o, więc poprawne są obie wspomniane w pytaniu formy: odmężowska Pastuszkowa i odojcowska Pastuszkówna. Od nazwisk zakończonych samogłoską ‑a nazwiska żeńskie tworzono dawniej przyrostkami ‑ina/‑yna i ‑anka, np. KonopkaKonopczyna i Konopczanka.

Sylwia Formela

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinno się mówić: „państwo Raczyńscy” czy „państwo Raczyński”?

Nosiciele tego nazwiska nazywają się najprawdopodobniej Raczyński i Raczyńska. Ponieważ jest to nazwisko kończące się na -ski/-cki, podlega ono odmianie we wszystkich rodzajach i liczbach, dlatego poprawna jest forma państwo Raczyńscy.

Teresa Topolska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Kwiecień”?

W odniesieniu do mężczyzn nazwisko Kwiecień należy odmieniać tak jak równobrzmiący rzeczownik pospolity (z wyjątkiem biernika, który jest tu równy dopełniaczowi): M. Kwiecień, D. Kwietnia, C. Kwietniowi, B. Kwietnia, N. Kwietniem, Msc. Kwietniu. W wypadku liczby mnogiej (w odniesieniu do mężczyzn lub do osób obu płci noszących to nazwisko) odmienimy jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, a więc następująco: M. Kwietniowie, D. Kwietniów, C. Kwietniom, B. Kwietniów, N. Kwietniami, Msc. Kwietniach.

W stosunku do kobiet nazwisko to pozostaje nieodmienne. Dla ułatwienia odbioru tekstu należy poprzedzać je imieniem bądź rzeczownikiem pospolitym pozwalającym zidentyfikować płeć, np. nie ma Malwiny Kwiecień, przyglądam się pannie Kwiecień, rozmawiam z panią doktor Kwiecień.

Malwina Talaśka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Franek”?

W odniesieniu do mężczyzn nazwisko Franek należy odmieniać tak jak jego odpowiednik imienny: M. Franek, D. Franka, C. Frankowi, B. Franka, N. Frankiem, Msc. Franku. W wypadku liczby mnogiej (w odniesieniu do mężczyzn lub do osób obu płci noszących to nazwisko) odmieniamy to nazwisko jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, a więc następująco: M. Frankowie, D. Franków, C. Frankom, B. Franków, N. Frankami, Msc. Frankach.

W stosunku do kobiet nazwisko to pozostaje natomiast nieodmienne. Dla ułatwienia odbioru tekstu należy poprzedzać je imieniem bądź rzeczownikiem pospolitym pozwalającym zidentyfikować płeć: nie ma Malwiny Franek, widzę panią Franek.

Malwina Talaśka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak nazwisko „Kwap” odmienia się w liczbie mnogiej?

Nazwisko Kwap w liczbie mnogiej odmienia się według paradygmatu rzeczownikowego męskoosobowego, w związku z tym jego odmiana jest następująca: M. Kwapowie, D. Kwapów, C. Kwapom, B. Kwapów, N. Kwapami, Msc. Kwapach.

Agnieszka Puchała

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko żeńskie „Kubka”?

Nazwiska żeńskie zakończone na -a odmieniają się tak jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu, a więc nazwisko Kubka odmienia się np. jak rzeczownik matka. Odmiana tego nazwiska jest zatem następująca: M. Kubka, D. Kubce, C. Kubkę, B. Kubkę, N. Kubką, Msc. Kubce.

Aleksandra Stosik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik połączenia „Dominik Sito”?

Celownik tego połączenia to Dominikowi Sicie. Nazwiska męskie zakończone na -o po spółgłosce twardej (np. Matejko, Kościuszko, Wiłko, Lato) odmieniają się według paradygmatu rzeczownikowego żeńskiego. Nazwisko Sito odmienimy zatem na przykład jak rzeczownik mata: D. maty, Sity; C. macie, Sicie; B. matę, Sitę; N. matą, Sitą; Msc. macie, Sicie.

Natalia Wyrwicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zdanie „zapraszam Annę i Wojciecha Łebskich” jest poprawne?

Wszystkie nazwiska polskie kończące się na -ski/-cki podlegają odmianie, zarówno w formie żeńskiej, jak i męskiej, tak w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej. Dlatego zdanie Zapraszam Annę i Wojciecha Łebskich jest jak najbardziej poprawne.

Teresa Topolska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Czerwiec 2016 - 09:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak dokończyć zdanie: „Zapraszam (Anna Kukieła)”?

Kukieła to nazwisko żeńskie zakończone na ‑a, odmieniane jak rzeczownik deklinacji żeńskiej o podobny zakończeniu (np. kukła, piła). Zatem w bierniku liczby pojedynczej (tego przypadka wymaga czasownik zapraszać) jego poprawna forma brzmi Kukiełę. Powiemy więc: Zapraszam Annę Kukiełę.

Agnieszka Bondarczuk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak nazywa się żona pana Wszelakiego?

Gdy kobieta przyjmuje nazwisko po mężu, który nosi nazwisko równe przymiotnikowi pospolitemu (tu: Wszelaki), ma do wyboru dwie formy nazwiska: nieodmienną formę równą formie męskiej Wszelaki lub odmienną formę żeńską Wszelaka. Jeżeli zdecyduje się na formę odmienną, jej nazwisko będzie się odmieniało jak przymiotnik rodzaju żeńskiego: M. (Maria) Wszelaka, D. (Marii) Wszelakiej, C. (Marii) Wszelakiej, B. (Marię) Wszelaką, N. (Marią) Wszelaką, Msc. (Marii) Wszelakiej.

Aleksandra Stosik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Wór”: „Wóra” czy „Wora”?

W języku polskim nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się według paradygmatu rzeczownikowego męskiego żywotnego, czyli jak rzeczowniki pospolite o podobnym zakończeniu, a więc nazwisko Wór odmienia się jak rzeczowniki pospolite głodomór, potwór, sobowtór, kompozytor, akwizytor itp. Ponadto zachodzi w nim oboczność o : ó jak wyrazie pospolitym wór. W związku z tym prawidłowa forma dopełniacza tego nazwiska to: Wora.

Nazwiska kobiece tożsame brzmieniowo z nazwiskami męskimi zakończone spółgłoską pozostają natomiast nieodmienne: M. (Anna) Wór, D. (Anny) Wór.

Agnieszka Puchała

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Rytel”?

Odmiana podanego nazwiska zależy przede wszystkim od płci jego nosiciela.

W odniesieniu do kobiet nazwisko to – jak wszystkie nazwiska zakończone na spółgłoskę – jest nieodmienne.

W odniesieniu do mężczyzn przybiera ono takie same końcówki jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne o tym samym zakończeniu, np. jak rzeczownik przyjaciel. Natomiast to, czy e jest w tej odmianie stałe, czy ruchome, zależy – jak podaje Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. Andrzeja Markowskiego – od stopnia przyswojenia nazwiska i od tradycji rodzinnej. Nazwisko Rytel jest w polszczyźnie dobrze przyswojone, ale tradycja rodzinna bywa różna. Częściej spotykana jest odmiana typu Rytel, Rytla. Wyszukiwarka Google podaje np. dla formy dopełniacza Rytla 17900 wyników, a dla formy Rytela – tylko 2830 wyników; dla formy celownika Rytlowi – 2120 wyników, a dla formy Rytelowi – tylko 143 wyniki; dla formy narzędnika Rytlem – 3270 wyników, a dla formy Rytelem – tylko 663 wyniki. Obie formy są oczywiście poprawne. Ostatecznie męskie nazwisko Rytel odmienia się następująco: M. Rytel (jak: przyjaciel), D. Rytla a. Rytela (jak: przyjaciela), C. Rytlowie a. Rytelowi (jak: przyjacielowi), B. = D.,  N. Rytlem a. Rytelem (jak: przyjacielem), Msc. Rytlu a. Rytelu (jak: przyjacielu).

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, a w mianowniku przyjmuje końcówkę ‑owie: M. Rytlowie a. Rytelowie, D. Rytlów a. Rytelów, C. Rytlom a. Rytelom, B. = D., N. Rytlami a. Rytelami, Msc. Rytlach a. Rytelach.

Monika Siuda
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko męskie i żeńskie „Rymsza”?

Nazwisko Rymsza, w odniesieniu zarówno do kobiety, jak i mężczyzny, odmienia się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu, np. jak rzeczownik kasza, a więc w następujący sposób: M. Rymsza, D. Rymszy, C. Rymszy, B. Rymszę, N. Rymszą, Msc. Rymszy.

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe:

M. Rymszowie, D. Rymszów, C. Rymszom, B. Rymszów, N. Rymszami, Msc. Rymszach.

Natalia Wyrwicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić męskie nazwisko „Róg”: „Roga” czy „Róga”?

Nazwisko Róg pochodzi od rzeczownika pospolitego róg, odmienia się więc – w zakresie oboczności – tak samo, tzn. z obocznością ó : o. Ponieważ jednak jest to rzeczownik osobowy (a róg to rzeczownik żywotny), w niektórych przypadkach gramatycznych, m.in. w dopełniaczu, przyjmuje inne końcówka (D. Roga, choć rogu). Również Wielki słownik ortograficzny PWN podaje dla nazwiska Róg formę dopełniacza Roga.

Rafał Nitychoruk
 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę przyjmuje w bierniku nazwisko „Podsiadła”?

Jeśli Podsiadła to nazwisko męskie zakończone na ‑a lub żeński odpowiednik tego nazwiska, odmieniamy je jak rzeczownik pospolity deklinacji żeńskiej (D. Podsiadły, C. Podsiadle itd.). W bierniku nazwisko to przyjmuje formę: Podsiadłę (jak piłę). 

Jeśli natomiast Podsiadła to forma żeńska nazwiska męskiego Podsiadły (D. Podsiadłego, C. Podsiadłemu itd.), odmienia się ona przymiotnikowo, a więc w bierniku przybiera postać Podsiadłą (jak miłą).

Agnieszka Bondarczuk
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 23:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Nikiel”: z „e” stałym czy z „e” ruchomym?

Jest to nazwisko pochodzenia niemieckiego, wywodzące się od imienia Mikołaj. Zgodnie z zasadami odmiany nazwisk męskich zakończonych na ‑el częstsza jest jego odmiana z e ruchomym: D. Nikla, C. Niklowi itd. (jak WedelWedla, TybelTybla, VogelVogla). Jednak w przypadku konkretnych rodzin noszących to nazwisko zwyczaj może stanowić inaczej, w związku z czym obie formy są dopuszczalne, również D. Nikiela, C. Nikielowi itd. Na przykład dla dopełniacza o postaci Jana Nikla wyszukiwarka Google podaje 416 wyników, a dla dopełniacza Jana Nikiela – 44 wyniki; dla dopełniacza Piotra Nikla – 319 wyników, a dla dopełniacza Piotra Nikiela – 58 wyników; dla dopełniacza Mariana Nikla – 78 wyników, a dla dopełniacza Mariana Nikiela – tylko 3 wyniki.

Rafał Nitychoruk
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniamy nazwisko „Kościów”?

W liczbie pojedynczej odmiana tego nazwiska zależy od płci jego nosiciela. Ogólna zasada mówi, że nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę albo samogłoskę ‑a lub ‑o w liczbie pojedynczej odmieniają się jak rzeczowniki, a nazwiska zakończone na ‑i, -y oraz ‑e jak przymiotniki. W liczbie pojedynczej męskie nazwisko Kościów odmienia się jak rzeczownik męski żywotny deklinacji twardotematowej, tak jak np. student, a tematyczna samogłoska ó ulega w przypadkach zależnych wymianie na o. Wzór odmiany wygląda zatem następująco: D. Kościowa, C. Kościowi, B. Kościowa, N. Kościowem, Msc. Kościowie. W liczbie mnogiej nazwisko Kościów odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Kościowie, D. Kościowów, C. Kościowom, N. Kościowami, Msc. Kościowach.

Jeśli jest to nazwisko żeńskie, wtedy w ogóle się nie odmienia, gdyż spośród nazwisk żeńskich deklinują się jedynie nazwiska zakończone na ‑a.

Sylwia Formela

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniamy męskie nazwisko „Jurgiel”: „Jurgiela” czy „Jurgla”?

W odmianie polskich nazwisk męskich zakończonych na ‑el nietożsamych z rzeczownikami pospolitymi występuje e ruchome, np. WedelWedla, lub e stałe, np. LelewelLelewela. Decyduje o tym tradycja odmiany danego nazwiska w danym środowisku. Jeśli chodzi o nazwisko Jurgiel, to w świetle danych zaczerpniętych z wyszukiwarki Google tradycja ta jest w różnych środowiskach różna, ale forma z e stałym jest częstsza. Na przykład wyszukanie dopełniacza Krzysztofa Jurgiela daje 21,7 tys. wyników, a dopełniacza Krzysztofa Jurgla – tylko 8 wyników; dopełniacza Pawła Jurgiela – 8 wyników, a dopełniacza Pawła Jurgla – 1 wynik; dopełniacza Andrzeja Jurgiela – 4 wyniki, a dopełniacza Andrzeja Jurgla – 0 wyników. Obie  formy należy uznać za poprawne.

Monika Duda
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik połączenia „Dominik Sito”?

Celownik tego połączenia to Dominikowi Sicie. Nazwiska męskie zakończone na -o po spółgłosce twardej (np. Matejko, Kościuszko, Wiłko, Lato) odmieniają się według paradygmatu rzeczownikowego żeńskiego. Nazwisko Sito odmienimy zatem na przykład jak rzeczownik mata: D. maty, Sity; C. macie, Sicie; B. matę, Sitę; N. matą, Sitą; Msc. macie, Sicie.

Natalia Wyrwicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zdanie „zapraszam Annę i Wojciecha Łebskich” jest poprawne?

Wszystkie nazwiska polskie kończące się na -ski/-cki podlegają odmianie, zarówno w formie żeńskiej, jak i męskiej, tak w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej. Dlatego zdanie Zapraszam Annę i Wojciecha Łebskich jest jak najbardziej poprawne.

Teresa Topolska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Psałterz floriański” jest poprawna?

Tak, taka pisownia jest poprawna. W jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych wielką literą zapisujemy tylko pierwszy wyraz, np. Ziemia obiecana, Fizyka ciała stałego. Od tej reguły istnieją wprawdzie pewne wyjątki – wielkimi literami zapisujemy nazwy takie, jak: Stary Testament, Nowy Testament, Magna Charta Libertatum, Pismo Święte, Biblia Tysiąclecia oraz tytuły ksiąg biblijnych – ale Psałterz floriański do tych wyjątków nie należy.

Natalia Wyrwicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „Dział Zaopatrzenia” jest poprawny?

W tej sytuacji wszystko zależy od intencji piszącego. Jeśli ma na myśli konkretny dział, którego nazwą własną jest Dział Zaopatrzenia, to – jak wszystkie nazwy własne – należy zapisać ją wielkimi literami. Jeśli zaś chodzi po prostu o dział firmy, który nie ma oficjalnej nazwy lub brzmi ona inaczej niż Dział Zaopatrzenia i używamy tego sformułowania potocznie, powinno ono zastać zapisane małymi literami.

Teresa Topolska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia tytułu książki „Dyktatura Gender” jest poprawna?

Taka pisownia nie jest poprawna. Zgodnie z zasadą dotyczącą pisowni tytułów książek tylko pierwszy wyraz pisany jest w nich wielką literą, chyba że na kolejnych miejscach występują nazwy własne (np. Pan Tadeusz). To znaczy, że tytuły książek, podobnie jak tytuły artykułów, filmów, programów telewizyjnych i piosenek, zapisujemy jak zdania: wielką literę stawiamy tylko na początku tytułu i w występujących w nim nazwach własnych. Prawidłowym zapisem tytułu książki jest Dyktatura gender. Wyrażenie „Dyktatura Gender” mogłoby być natomiast tytułem czasopisma, ponieważ w tytułach czasopism wielką literą piszemy wszystkie wyrazy z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tytułu.

Mariola Sójka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 1. Czerwiec 2016 - 11:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Ja utworzyć nazwisko żony od nazwiska męskiego „Seta”?

We współczesnej polszczyźnie nazwiska żon mężczyzn noszących nazwiska męskie, które odmieniają się rzeczownikowo, są równe  tym nazwiskom, a nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a, do których należy nazwisko Seta, odmieniają się dla obu płci jednakowo: M. pan/pani Seta, D. pana/pani Sety, C. panu/pani Secie, B. pana/panią Setę, N. panem/panią Setą, Msc. panu/pani Secie.

Dawniej od nazwisk rzeczownikowych zakończonych na ‑a nazwiska żon tworzono przyrostkiem ‑ina/‑yna, nazwisko żony pana Sety brzmiało więc Secina. Obecnie ta tradycyjna forma używana jest bardzo rzadko. Rzadko też posługujemy się formą Setowa, utworzoną przyrostkiem ‑owa, który pierwotnie tworzył nazwiska żon od nazwisk męskich rzeczownikowych zakończonych na spółgłoskę, np. NowakNowakowa, ale w XX wieku, gdy specjalne nazwiska żon zaczęły wychodzić z użycia, rozszerzył zakres łączliwości również na nazwiska zakończone na a, por. WałęsaWałęsinaWałęsowa, KonopkaKonopczynaKonopkowa.

Dominika Wyczling
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wolno o pani noszącej nazwisko „Kriedl” mówić „Kriedlowa”?

W języku polskim od nazwisk męskich zakończonych na spółgłoskę nazwiska żon tworzymy, dodając do tematu nazwiska przyrostek ‑owa, forma Kriedlowa została więc utworzona poprawnie. Jest ona jednak jako nazwisko żony stosowana rzadko, częściej o żonie pana (Krzysztofa, Józefa…) Kriedla mówimy dziś pani (Anna, Jolanta…) Kriedl. Mimo rzadkości jest to forma poprawna.

W polszczyźnie potocznej spotyka się również niekiedy formę Kriedlowa w odniesieniu do niemężatek; forma ta nie jest niepoprawna, ale właśnie potoczna. W polszczyźnie oficjalnej należy w tym kontekście używać formy podstawowej Kriedl.

Katarzyna Zielińska
Ewa Rogowska-Cybulska
 
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska „Wicha”?

Zarówno w odniesieniu do mężczyzny, i kobiety w celowniku liczby pojedynczej nazwisko Wicha przybiera formę Wisze, a w celowniku liczby mnogiej – formę Wichom. Obowiązuje tu taka sama odmiana jak w podobnie zakończonych wyrazach pospolitym micha lub mucha.

Katarzyna Bliźniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „przekazuję Michałowi Szulc” czy „przekazuję Michałowi Szulcowi”?

Nazwiska męskie podlegają w języku polskim odmianie. Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego (Warszawa 2016, s. 96), nazwisko należy odmieniać, jeżeli jest możliwe przyporządkowanie go do jakiegoś wzorca odmiany. W myśl tej reguły nazwisko Szulc jako nazwisko żeńskie nie odmienia się (odmieniają się tylko nazwiska żeńskie zakończone na ‑a), natomiast jako męskie odmienia się jak wszystkie nazwiska zakończone na spółgłoskę (np. Nowak), czyli jak rzeczowniki rodzaju męskiego żywotne o podobnym zakończeniu (np. malec lub szewc): D. malca, Szulca, C. malcowi, Szulcowi, B. malca, Szulca, N. malcem, Szulcem, Msc. malcu, Szulcu. W podanym wyrażeniu imię i nazwisko powinny wystąpić w celowniku, poprawna jest więc forma przekazuję Michałowi Szulcowi.

Alicja Sierotzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak dokończyć fragment zdania „przeniesienie Stanisława…”: „Bogdanowicz” czy „Bogdanowicza”?

Każde polskie nazwisko męskie powinno być w języku polskim odmieniane. Omawiane nazwisko jest zakończone na spółgłoskę, a więc w liczbie pojedynczej odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne o identycznym zakończeniu. Nazwisko Bogdanowicz odmieniamy więc analogicznie na przykład do wyrazu panicz: M. Bogdanowicz, D. Bogdanowicza, C. Bogdanowiczowi, B. Bogdanowicza, N. Bogdanowiczem, Msc. Bogdanowiczu. Podany fragment zdania wymaga użycia dopełniacza, zatem poprawna forma to: przeniesienie Stanisława Bogdanowicza.

Dorota Raczkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 31. Maj 2016 - 22:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę ma nazwisko żony, jeśli mąż nosi nazwisko Wiszowaty?

Jeśli kobieta przyjmuje po mężu nazwisko równe przymiotnikowi pospolitemu (w dawnej polszczyźnie istniał przymiotnik wiszowaty, utworzony od rzeczownika wisz ‘gęste zarośla’), ma do wyboru dwie możliwości wyboru formy swojego nazwiska: nieodmienną formę męską Wiszowaty lub odmienną formę żeńską, tj. Wiszowata. W pierwszym wypadku formy poszczególnych przypadków gramatycznych są takie same, np. M. (Anna) Wiszowaty, D. (Anny) Wiszowaty, C. (Annie) Wiszowaty, B. (Annę) Wiszowaty, N. (Anną) Wiszowaty, Msc. (Annie) Wiszowaty. Natomiast forma żeńska odmienia się jak przymiotnik rodzaju żeńskiego, tj. M. (Anna) Wiszowata, D. (Anny) Wiszowatej, C. (Annie) Wiszowatej, B. (Annę) Wiszowatą, N. (Anną) Wiszowatą, Msc. (Annie) Wiszowatej.

Monika Siuda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Sildatke”?

Nazwisko Sildatke podlega odmianie w zależności od płci jego nosiciela.

W odniesieniu do kobiety nazwisko to jest nieodmienne, np. M. Anna Sildatke, D. Anny Sildatke, C. Annie Sildatke, B. Annę Sildatke, N. Anną Sildatke, Msc. Annie Sildatke.

W odniesieniu do mężczyzny nazwisko to odmienia się w liczbie pojedynczej jak przymiotniki rodzaju męskiego, a więc: M. Sildatke, D. Sildatkego, C. Sildatkemu, B. Sildatkego, N. Sildatkem, Msc. Sildatkem.

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się według wzorca rzeczownikowego (jak rzeczowniki męskoosobowe): M. Sildatkowie, D. Sildatków, C. Sildatkom, B. Sildatków, N. Sildatkami, Msc. Sildatkach.

Paulina Sławik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się męskie nazwisko „Rydel”?

W języku polskim nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się w liczbie pojedynczej jak  rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne zakończone na tę samą spółgłoskę, a więc nazwisko Rydel przybiera takie same końcówki jak np. rzeczownik przyjaciel. Jeśli chodzi o e w ostatniej sylabie, to jest ono stałe lub ruchome m.in. w zależności od tego, jak zachowuje się ono w równobrzmiącym rzeczowniku pospolitym. Nazwisko Rydel przyjmuje zatem następujące formy: M. Rydel, D. Rydla, C. Rydlowi, B. Rydla, N. Rydlem, Msc. Rydlu.

Paulina Sławik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się męskie nazwisko „Radko”?

Radko to nazwisko zakończone na -o po spółgłosce twardej, tak jak np. Kościuszko lub Matejko, w związku z czym odmienia się ono w odniesieniu do mężczyzn tak jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu (np. jak rzeczownik pospolity matka): M. Radko, D. Radki, C. Radce, B. Radkę, N. Radką, Msc. Radce.

Małgorzata Sańko 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „pędnik Voith-Schneidera” czy „pędnik Voitha-Schneidera”?

Pędnik jest urządzeniem zamieniającym energię dostarczoną z zewnątrz lub z silnika napędowego na siłę poruszającą jednostkę pływającą. Oprócz głównego zastosowania pędnika, jakim jest napędzanie jednostki, stosuje się także pędniki o funkcjach sterujących, których zadaniem jest zwiększenie zdolności manewrowych statku. Takim typem pędnika jest pędnik cykloidalny – wynalazek Ernsta Schneidera i Waltera Voitha z 1930 roku, który z niewielkimi zmianami konstrukcyjnymi stosowany jest współcześnie pod nazwą VSP (Voith Schneider propeller).

Poprawną formą polskiej nazwy tego urządzenia jest pędnik Voitha-Schneidera. Odmieniamy dwa człony podrzędne, ponieważ Voith oraz Schneider są nazwiskami męskimi i w języku polskim oba podlegają odmianie jak rzeczowniki pospolite męskie żywotne: M. Voith, Schneider, D. Voitha, Schneidera, C. Voithowi, Schneiderowi, B. Voitha, Schneidera, N. Voithem, Schneiderem, Ms. Voithcie, Schneiderze. Nazwa pędnik wymaga określenia w dopełniaczu, a więc mówimy i piszemy: pędnik Voitha-Schneidera.

Anna Ślusarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Lasoń” się odmienia?

W odniesieniu do mężczyzn nazwisko Lasoń jest nazwiskiem odmiennym i w liczbie pojedynczej odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskie żywotne o takim samym zakończeniu, np. jak koń, toteż przyjmuje następujące formy: M. Lasoń, D. Lasonia, C. Lasoniowi, B. Lasonia, N. Lasoniem, Msc. Lasoniu.

W odniesieniu do kobiet nazwisko to jest nieodmienne i we wszystkich przypadkach zachowuje tę samą firmę, np. M. Lucyna Lasoń, D. Lucyny Lasoń, C. Lucynie Lasoń, B. Lucynę Lasoń, N. Lucyną Lasoń, Msc. Lucynie Lasoń.

W odniesieniu do par małżeńskich  nazwisko to odmienia się jak rzeczownik męskoosobowy: M. Lasoniowie, D. Lasoniów, C. Lasoniom, B. Lasoniów, N. Lasoniami, Msc. Lasoniach.

Łukasz Graban
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Którą formę wybrać w oficjalnym tekście podziękowania: „bardzo dziękujemy pani Magdalenie Reszce” czy „bardzo dziękujemy pani Magdalenie Reszka”?

Prawidłowa forma to: bardzo dziękujemy pani Magdalenie Reszce, i to niezależnie od tego, czy tekst ma charakter oficjalny, czy potoczny.

Nazwiska kobiet zakończone na -a w języku polskim odmieniają się. Nazwiska zakończone na ‑ska, -cka, ‑dzka, -owa, -ewa oraz typu Jasna, Szada, Wątła odmieniają się jak przymiotniki, natomiast pozostałe nazwiska żeńskie zakończone na ‑a odmieniają się tak jak rzeczowniki pospolite o podobnym zakończeniu. Nazwisko Reszka odmienia się zatem jak np. broszka: M. Reszka, D. Reszki, C. Reszce, B. Reszkę, N. Reszką, Msc. Reszce.

Małgorzata Sańko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne jest zdanie: „Prace należy przekazywać pani Annie Furnoga”?

Zdanie to nie jest poprawne, ponieważ nazwisko Furnoga w odniesieniu do kobiet (podobnie zresztą jak w odniesieniu do mężczyzn) podlega odmianie. Odmienia się ono jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu, np. jak noga lub stonoga: M. noga, Furnoga, D. nogi, Furnogi, C. nodze, Furnodze, B. nogę, Furnogę, N. nogą, Furnogą, Msc. nodze, Furnodze. W powyższym zdaniu nazwisko powinno wystąpić w celowniku, poprawne zdanie brzmi zatem: Prace należy przekazywać pani Annie Furnodze.

Alicja Sierotzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy forma „w Prusiech” jest poprawna?

Forma w Prusiech była używana w staropolszczyźnie, a we współczesnej polszczyźnie należy ją uznać za archaizm fleksyjny. Neutralną formą miejscownika rzeczownika Prusy jest (w) Prusach, a formy (w) Prusiech możemy użyć tylko w celach stylizacyjnych. Końcówka miejscownika liczby mnogiej ‑ech ma neutralny charakter we współczesnej polszczyźnie tylko w wyrażeniach w Węgrzech, we Włoszech i w Niemczech, w tekstach modlitewnych używana jest też forma w niebiesiech, pozostałe rzeczowniki pospolite i nazwy własne przyjmują w mianowniku końcówkę ‑ach.

Dominika Wyczling
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 12. Maj 2016 - 22:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak utworzyć nazwisko żeńskie od nazwiska „Lechowicz”?

Zgodnie ze stanowiskiem przyjętym przez Radę Języka Polskiego 17 listopada 2003 roku, jeśli nazwisko mężczyzny ma postać rzeczownikową i jest zakończone na spółgłoskę – tak właśnie jak nazwisko Lechowicz – to „kobieta nosząca to nazwisko jako rodowe (odojcowskie) lub przyjmująca je w momencie ślubu (jako nazwisko odmężowskie) może przyjąć to nazwisko albo w formie męskiej (czyli tożsamej z formą nazwiska ojca lub męża), albo w formie przyrostkowej z przyrostkami -owa dla mężatek oraz -ówna dla panien, czyli w formie tradycyjnej, usankcjonowanej wielowiekowym zwyczajem”.

Zatem nazwisko Lechowicz, jeśli dotyczyłoby ono mężatki, może mieć zarówno brzmienie Lechowicz, jak i Lechowiczowa. Jeżeli natomiast dotyczyłoby ono panny, poprawne są formy Lechowicz lub Lechowiczówna. Trzeba jednak zaznaczyć, że bezprzyrostkowa forma Lechowicz jest używana w odniesieniu do kobiet wielokrotnie częściej niż przyrostkowe formy odmężowskie i odojcowskie.

Agnieszka Gorlak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Teszek”?

Według „Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny” pod redakcją A. Markowskiego podstawą wyboru odpowiedniego wzoru fleksyjnego dla nazwisk męskich jest postać fonetyczna zakończenia nazwiska, a ściślej jego ostatnia głoska.

Nazwiska zakończone na spółgłoskę ‑k w liczbie pojedynczej odmieniamy analogicznie jak rzeczowniki męskie pospolite męskie zakończone na ‑k, na przykład jak wyraz rolnik. O opuszczeniu lub zachowaniu e w odmianie decyduje tradycja, ale w wypadku nazwisk zakończonych na ‑ek jest ono niemal zawsze opuszczane. Odmiana tego nazwiska w liczbie pojedynczej jest więc następująca: M. Teszek, D. Teszka, C. Teszkowi, B. Teszka, N. Teszkiem, Ms. Teszku.

Nazwisko żeńskie Teszek – jako nazwisko żeńskie zakończone na spółgłoskę – jest nieodmienne.

W liczbie mnogiej nazwisko Teszek odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, a więc następująco: M. Teszkowie, D. Teszków, C. Teszkom, B. Teszków, N. Teszkami, Ms. Teszkach.

Marta Wałdoch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest dopełniacz i celownik nazwiska „Marusarzówna”?

Marusarzówna jest nazwiskiem panieńskim utworzonym od nazwiska Marusarz przyrostkiem ‑ówna. Nazwiska tego typu odmieniamy jak rzeczowniki pospolite żeńskie, np. jak rzeczownik panna. W liczbie pojedynczej dopełniacz tego nazwiska ma więc formę Marusarzówny, a celownik – Marusarzównie, natomiast w liczbie mnogiej w dopełniaczu nazwisko to przyjmuje formę Marusarzówien, a w celowniku – Marusarzównom.

Anna Ślusarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska „Lotka”?

Nazwiska zakończone na ‑a w liczbie pojedynczej niezależnie od płci nosiciela odmieniają się według deklinacji rzeczownikowej żeńskiej jak rzeczowniki pospolite o takim samym zakończeniu. Nazwisko Lotka odmienia się zatem jak rzeczownik pospolity lotka: M. Lotka, D. Lotki, C. Lotce, B. Lotkę, N. Lotką, Msc. Lotce. Celownik liczby pojedynczej tego nazwiska brzmi więc Lotce.

W liczbie mnogiej nazwiska zakończone ‑a odmieniają się według wzoru rzeczownikowego męskoosobowego. Nazwiska te przyjmują w mianowniku liczby mnogiej końcówkę ‑owie i odmieniają się analogicznie do wyrazu psychologowie: M. Lotkowie, D. Lotków, C. Lotkom, B. Lotków, N. Lotkami, Msc. Lotkach. W celowniku liczby mnogiej poprawna jest więc forma Lotkom.

Dorota Raczkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić nazwisko „Kopeć”: „Kopecia” czy „Kopcia”?

Nazwisko Kopeć jest równe rzeczownikowi pospolitemu oznaczającemu ‘gęsty, ciemny dym lub osad z sadzy’, który odmienia się z e ruchomym: M. kopeć, D. kopcia itd. Tak powinno się również odmieniać nazwisko męskie Kopeć: M. Kopeć, D. Kopcia, C. Kopciowi, B. Kopcia, N. Kopciem, Msc. Kopciu.

Możliwa jest również odmiana z e stałym: D. Kopecia, C. Kopeciowi itd., jeśli jest ona uwarunkowana tradycją rodzinną. Taka odmiana jest jednak rzadka. Dzięki wyszukiwarce Google uzyskamy dla dopełniacza w postaci z e stałym 3,5 tys. potwierdzeń, podczas gdy  dla dopełniacza z e ruchomym –  44,9 tys. potwierdzeń, choć część z tych  ostatnich dotyczy rzeczownika pospolitego. Przewagę frekwencyjną form nazwiskowych typu Kopcia nad formami typu Kopecia poświadczają jednak również dane dotyczące odmiany połączeń wybranych imion męskich z tym nazwiskiem. Na przykład w wypadku wyrażenia Jan Kopeć wyszukiwarka Google podaje 1140 wyników dla formy Jana Kopcia i tylko 9 wyników dla formy Jana Kopecia. W wypadku wyrażenia Andrzej Kopeć proporcje są podobne: 2490 wyników dla formy Andrzeja Kopcia i tylko 61 wyników dla formy Andrzeja Kopecia.

Monika Pohoryłko
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Baziuk” w liczbie pojedynczej?

Według „Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny” pod redakcją A. Markowskiego podstawą wyboru odpowiedniego wzoru fleksyjnego dla nazwiska męskiego jest postać fonetyczna jego zakończenia, a ściślej jego ostatnia głoska. Nazwiska zakończone na spółgłoskę ‑k odmieniamy analogicznie jak rzeczowniki pospolite męskie żywotne zakończone na ‑k, a więc w tym wypadku na przykład jak rzeczownik rolnik. Nazwisko to w liczbie pojedynczej odmienia się więc następująco: M. Baziuk, D. Baziuka, C. Baziukowi, B. Baziuka, N. Baziukiem, Ms. Baziuku.

Nazwisko żeńskie Baziuk jest nieodmienne.

Marta Wałdoch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Półwysep Krymski”?

Zgodnie z zasadami pisowni w dwuczłonowych nazwach geograficznych, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu (np. Góra Kościuszki, Morze Barentsa, Półwysep Melville’a) lub przymiotnikiem w mianowniku (np. Góry Stołowe, Morze Japońskie, Półwysep Bałkański), oba człony piszemy wielką literą. W wypadku Półwyspu Krymskiego drugi człon nazwy jest przymiotnikiem w mianowniku, zatem oba człony należy zapisywać wielką literą.

Dorota Raczkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 22:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 22:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma nazwiska „Bartel” jest poprawna: „Zbyszka Bartela” czy „Zbyszka Bartla”?

Nazwiska niemieckie lub wywodzące się z języka niemieckiego zakończone na -el mają zazwyczaj e ruchome, np. Diesel, Diesla; Wackernagel, Wackernagla; Weigel, Weigla. Tradycyjna odmiana męskiego nazwiska Bartel jest zatem następująca: M. Zbyszek Bartel, D. Zbyszka Bartla.

Pewne nazwiska pochodzenia niemieckiego zakończone na ‑el zawierają jednak e stałe, np. Lelewel, Lelewela. Niektóre takie nazwiska odmieniają się dwojako: z e ruchomym i e stałym. Dopuszcza się zatem również możliwość stosowania w dopełniaczu liczby pojedynczej nazwiska męskiego Bartel formy z e stałym: Zbyszka Bartela. W świetle danych internetowych forma z e ruchomym jest stosowana częściej. Wyszukiwarka Google podaje na przykład 49 wyników dla formy Zbigniewa Bartla i 46 wyników dla formy Zbigniewa Bartela, 12800 wyników dla formy Kazimierza Bartla i 237 wyników dla formy Kazimierza Bartela, 100 wyników dla formy Marka Bartla i 19 wyników dla formy Marka Bartela, 212 wyników dla formy Jana Bartla i 119 wyników dla formy Jana Bartela, ale 1 wynik dla formy Andrzeja Bartla i 29 wyników dla formy Andrzeja Bartela.

Aleksandra Matusiak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Stec”?

Odmiana nazwiska Stec zależy od tego, czy posługuje się nim mężczyzna, czy kobieta.

W wypadku, gdy nazwisko należy do mężczyzny, odmienia się ono jak rzeczownik męski żywotny o podobnym zakończeniu (np. jak szewc), a więc następująco: M. Stec, D. Steca, C. Stecowi, B. Steca, N. Stecem, Msc. Stecu. Kobiety o nazwisku Stec nie odmieniają go.

W liczbie mnogiej nazwisko Stec odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, a więc następująco: M. Stecowie, D. Steców, C. Stecom, B. Steców, N. Stecami, Msc. Stecach.

Aleksandra Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić nazwisko „Rojek” w liczbie mnogiej?

Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę odmieniają się w liczbie mnogiej zgodnie z rzeczownikowym wzorem deklinacyjnym męskoosobowym. W mianowniku liczby mnogiej otrzymują końcówkę -owie. Ponadto nazwiska zakończone na ‑ek mają w temacie na ogół e ruchome, które znika przy odmianie przez przypadki. Zgodnie z tą regułą nazwisko Rojek odmienimy w liczbie mnogiej następująco: M. Rojkowie, D. Rojków, C. Rojkom, B. Rojków, N. Rojkami, Msc. Rojkach.

Elżbieta Stopa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Gniewszew” jest odmienne?

W języku polskim nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się jak rzeczowniki pospolite żywotne. Zgodnie z tą regułą zakończone na spółgłoskę nazwisko męskie Gniewszew odmieniamy w następujący sposób: M. Gniewszew, D. Gniewszewa, C. Gniewszewowi, B. Gniewszewa, N. Grzewszewem, Msc. Gniewszewie. Zauważmy, że samogłoska e jest w tej odmianie stała (Gniewszewa), co wiąże się z trudnościami w wymowie w wypadku formy bez e (*Gniewszwa).

W języku polskim nazwiska żeńskie zakończone na spółgłoskę nie odmieniają się, dlatego w odniesieniu do kobiet we wszystkich przypadkach używamy formy Gniewszew, np. pani Gniewszew, panią Gniewszew.

W liczbie mnogiej nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę odmieniają się zgodnie z rzeczownikowym wzorem deklinacyjnym męskoosobowym. W mianowniku liczby mnogiej otrzymują końcówkę -owie. Zgodnie z tą regułą nazwisko Gniewszew odmienimy następująco: M. Gniewszewowie, D. Gniewszewów, C. Gniewszewom, B. Gniewszewów, N. Gniewszewami, Msc. Gniewszewach.

Elżbieta Stopa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „j/Jezioro Białe”?

Jak podają Zasady pisowni i interpunkcji, w dwuczłonowych nazwach geograficznych, w których człon drugi jest – jak w tym wypadku – przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą (Wielki słownik ortograficzny, red. E. Polański, PWN, Warszawa 2006, s. 48). Poprawny jest więc zapis: Jezioro Białe.

Katarzyna Bliźniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Maj 2016 - 11:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Maj 2016 - 11:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak nazwisko „Wykrzykacz” odmienia się w liczbie mnogiej?

Zgodnie z zasadami odmiany nazwisk w języku polskim nazwisko Wykrzykacz odmienia się w liczbie mnogiej jak rzeczownik męskoosobowy, zatem przyjmuje następujące formy: M. Wykrzykaczowie, D. Wykrzykaczów, C. Wykrzykaczom, B. Wykrzykaczów, N. Wykrzykaczami, M. Wykrzykaczach.

Agnieszka Gorlak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić nazwisko „Szady”?

Nazwiska męskie zakończone w liczbie pojedynczej na ‑y odmieniają się analogicznie do przymiotników rodzaju męskiego zakończonych tą samą literą, np. rudy, a ztem nazwisko Szady odmienia się następująco:  M. Szady, D. Szadego, C. Szademu, B. Szadego, N. Szadym, Msc. Szadym. Nazwisk kobiecych zakończonych na ­‑y nie odmienia się. Zaleca się używanie ich z odmienionym imieniem lub rzeczownikiem pospolitym wskazującym na płeć, np. pani.

W liczbie mnogiej nazwisko Szady odmienia się według przymiotnikowego wzorca deklinacyjnego. Odmiana przedstawia się następująco: M. Szadzi, D. Szadych, C. Szadym, B. Szadych, N. Szadymi, Msc. Szadych.

Magdalena Szyłak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „państwo Kościelak” czy „państwo Kościelakowie”?

Zalecenia odnoszące się do odmiany nazwisk polskich mówią, iż należy odmieniać nazwisko, jeśli można je przyporządkować jakiemuś wzorcowi odmiany. Dotyczy to również form liczby mnogiej. Dlatego też poprawna forma to państwo Kościelakowie.

Monika Pohoryłko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne jest zdanie: „Składam podziękowania państwu Krasoń”?

Zdanie: Składam podziękowania państwu Krasoń jest zdaniem niepoprawnym. Niepoprawna jest tutaj forma nazwiska. Poprawnie winno być: Składam podziękowania państwu Krasoniom. Nazwisko Krasoń jest odmienne i odmienia się – również w liczbie mnogiej – jak rzeczownik, toteż w celowniku liczby mnogiej przyjmuje końcówkę ‑om.

Łukasz Graban

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak dokończyć wyrażenie „nagroda dla…” imionami i nazwiskami: „Jan Samp” i „Wiesława Samp”?

Nazwisko Samp zakończone jest na spółgłoskę, zatem w odniesieniu do mężczyzny odmienia się jak rzeczownik męskożywotny, np. sęp (M. Samp, D. Sampa…). Natomist nazwiska żeńskie zakończone na spółgłoskę nie odmieniają się. Zatem poprawna jest następująca konstrukcja: nagroda dla Jana Sampa i Wiesławy Samp.

Katarzyna Bliźniewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić nazwisko „Borowiec”?

Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się tak jak rzeczowniki. Nazwiska zakończone na ‑ec odmieniają się w liczbie pojedynczej analogicznie do męskoosobowych rzeczowników pospolitych lub nazw własnych o takim samym zakończeniu, a więc nazwisko Borowiec odmienia się jak np. rzeczownik krawiec: M. Borowiec, D. Borowca, C. Borowcowi, B. Borowca, N. Borowcem, Msc. Borowcu. W odmianie tego nazwiska występuje e ruchome.

Nazwisk kobiecych zakończonych na ‑ec nie odmienia się. Zaleca się używanie ich z odmienionym imieniem lub innym rzeczownikiem wskazującym na płeć, np. pani.

W liczbie mnogiej męskie nazwy osobowe odmieniają się według męskoosobowego wzoru odmiany rzeczowników, a w mianowniku zyskują końcówkę ‑owie. Odmiana nazwiska Borowiec przedstawia się zatem w liczbie mnogiej następująco: M. Borowcowie, D. Borowców, C. Borowcom, B. Borowców, N. Borowcami, Msc. Borowcach, W. Borowcowie.

Magdalena Szyłak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami powinno się zapisywać wyrażenie „ś/Święto l/Lotnictwa”?

Zgodnie z zasadami pisowni nazwy świąt i dni świątecznych powinny być w języku polskim zapisywane wielkimi literami. Pełna nazwa własna tego święta, przypadającego w Polsce 28 sierpnia, to Święto Lotnictwa Polskiego, np. Od 1993 r. dzień 28 sierpnia jest Świętem  Lotnictwa Polskiego, obchodzonym dla upamiętnienia zwycięstwa kapitana Franciszka Żwirki i inżyniera Stanisława Wigury na międzynarodowych zawodach lotniczych w Berlinie w 1932 r.
Natomiast w znaczeniu pospolitym zapisujemy to wyrażenie małymi  literami, np. Jest to wspólne święto lotnictwa cywilnego, wojskowego oraz przemysłu lotniczego.
Agnieszka Gorlak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „Poradnik l/Laryngologiczny”?

Poprawny zapis to „Poradnik laryngologiczny” lub „Poradnik Laryngologiczny”, w zależności od tego, do czego odnosi się wyrażenie, którego dotyczy pytanie. Drugi człon tego wyrażenia piszemy małą literą, gdy chodzi o tytuł książki, zgodnie z zasadą, że w tytułach książek, broszur itp. wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz (wyjątek stanowią oczywiście wchodzące w skład tych tytułów nazwy własne). Natomiast jeśli „Poradnik Laryngologiczny” to nazwa czasopisma, wtedy oba człony powinny rozpoczynać się wielkimi literami. Wynika to z zasady, że w tytułach gazet, czasopism i cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych wielką literą piszemy wszystkie wyrazy (z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw).

Monika Pohoryłko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisujemy nazwę „m/Mamiya” (marka aparatu fotograficznego)?

Według zasad polskiej ortografii nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych piszemy wielką literą, zatem napiszemy: aparat marki Mamiya.
Natomiast jeśli wymieniona nazwa nie oznacza marki firmowej, lecz konkretny przedmiot tej marki, to nazwę tę traktujemy jako pospolitą i piszemy małą literą np. fotografował mamiyą.

Anna Ślusarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 23:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Kwiecień 2016 - 15:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy JEZIORO DŁUGIE: małymi czy dużymi literami?

Oba człony tej nazwy piszemy dużymi literami: Jezioro Długie. W dwuczłonowych geograficznych nazwach własnych człony typu jezioro, morze, rzeka itp. piszemy małymi literami tylko wówczas, gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, np. jezioro Śniardwy, natomiast gdy jest on rzeczownikiem w dopełniaczu, np. Jezioro Wiktorii, lub – jak w tym wypadku – przymiotnikiem, człon pierwszy piszemy dużymi literami.

Dobrawa Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 22:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 26. Kwiecień 2016 - 22:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Toman” w odniesieniu do mężczyzny?

W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Toman odmienia się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne, np. jak chan, fan lub sportsmen. Jego odmiana jest więc następująca: M. Toman, D. Tomana, C. Tomanowi, B. Tomana, N. Tomanem, Msc. Tomanie.

Dobrawa Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 19. Kwiecień 2016 - 09:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 19. Kwiecień 2016 - 09:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik liczby pojedynczej nazwiska „Siuda”?

Nazwiska rzeczownikowe zakończone na -a odmieniamy w liczbie pojedynczej – zarówno w odniesieniu do mężczyzn, jak i do kobiet – według deklinacji rzeczownikowej żeńskiej, np. jak rzeczowniki pospolite woda lub wojewoda. W celowniku liczby pojedynczej nazwisko Siuda przybiera więc – niezależnie od płci nosiciela – formę Siudzie (jak wodzie lub wojewodzie).

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się według deklinacji męskoosobowej, a więc w celowniku ma formę (państwu) Siudom.

Dobrawa Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 19. Kwiecień 2016 - 09:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 19. Kwiecień 2016 - 09:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić żeńskie nazwisko „Kopera”?

Ponieważ nazwiska żeńskie zakończone na -a odmieniają się tak jak rzeczowniki pospolite o podobnym zakończeniu, nazwisko Kopera odmienia się jak rzeczowniki era, kura lub para, a więc następująco: M. Kopera, D. Kopery, C i Msc. Koperze, B. Koperę, N. Koperą.

Agata Miller

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 19. Kwiecień 2016 - 09:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 19. Kwiecień 2016 - 09:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Dyka” w odniesieniu do kobiety?

W liczbie pojedynczej zarówno w odniesieniu do kobiety, jak i do mężczyzny nazwisko Dyka odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu, np. jak tyka, choinka lub matka, a więc następująco: M. Dyka, D. Dyki, C. Dyce, B. Dykę, N. Dyką, Msc. Dyce.

Dobrawa Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 19. Kwiecień 2016 - 09:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 19. Kwiecień 2016 - 09:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy można używać jako rodzaju żeńskiego nazwiska „Zimny” formy „Zimna”?

Tak. W wypadku nazwisk równych przymiotnikom pospolitym kobieta może jako podstawową postać swojego nazwiska przybrać formę rodzaju żeńskiego i odmieniać ją jak przymiotnik, tj. M. Zimna, D. Zimnej, C. Zimnej, B. Zimną, N. Zimną, Msc. Zimnej. Nie jest to jednak obligatoryjne, może również pozostać przy formie Zimny, której w odniesieniu do kobiety się nie odmienia.

Dobrawa Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 15. Kwiecień 2016 - 23:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 15. Kwiecień 2016 - 23:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Ile „i” (jedno czy dwa) należy zapisać w dopełniaczu liczby pojedynczej rzeczownika „Tania”?

Rzeczowniki obcego pochodzenia zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na -nia w dopełniaczu liczby pojedynczej zapisujemy z podwójnym -i (-nii), ponieważ zakończenie to wymawiamy jako [ńji]. Jednak słowiańskie imię Tania wymawiamy zazwyczaj jako [Tańa], a nie [Tańja], jak wymawialibyśmy to imię, byłoby pochodziło z języków zachodnioeuropejskich. W dopełniaczu liczby pojedynczej zapisujemy zatem to imię z jednym ‑i: Tani. Taką formę zawiera m.in. Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego.

Dobrawa Kozłowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 13. Kwiecień 2016 - 21:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą piszemy „g/Góra Bajon”: małą czy dużą ?

Wprawdzie nigdzie nie znalazłam informacji o istnieniu takiej góry, ale pisownia tego wyrażenia nie jest skomplikowana. Według zasad ortograficznych wyrazy takie jak morze, półwysep, góra, jezioro, przełęcz itp., które rozpoczynają wielowyrazowe nazwy geograficzne, piszemy wielką literą, jeśli wchodzą one ściśle w skład takiej nazwy własnej, tj. jeśli jej drugi człon  jest rzeczownikiem w dopełniaczu (np. Góra Kościuszki) lub przymiotnikiem (np. Góry Świętokrzyskie), natomiast małą literą, jeśli są to określenia gatunkowe, tj. jeśli drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku (np. góra Śnieżka). W wypadku wyrażenia góra Bajon zachodzi ta druga sytuacja, toteż człon góra piszemy w nim małą literą.

Martyna Małkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Kwiecień 2016 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 12. Kwiecień 2016 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy należy odmieniać nazwiska w pismach urzędowych?

Tak, ponieważ odmienianie i nieodmienianie nazwisk nie zależy od typu tekstu. Wszystkie nazwiska, które można odmienić, należy odmieniać, również w pismach urzędowych. Jeżeli chcemy, by z tekstu urzędowego jednoznacznie wynikała podstawowa forma jakiegoś nazwiska, powinniśmy zastosować je w mianowniku. Wyjątek stanowią oczywiście nazwiska nieodmienne, czyli spośród nazwisk rodzimych: nazwiska  żeńskie zakończone na spółgłoskę (np. Nowak), nazwiska żeńskie zakończone na samogłoskę -i (np. Saloni), nazwiska żeńskie zakończone na samogłoskę -y (np. Borowy), nazwiska żeńskie zakończone na samogłoskę -o (np. Domejko), nazwiska żeńskie zakończone na samogłoskę -e (np. Linde).

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko ,,Krepel”?

Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się tak jak rzeczowniki. Nazwiska męskie zakończone na -l odmieniają się w liczbie pojedynczej analogicznie do męskoosobowych rzeczowników pospolitych lub innych nazw własnych o takim samym zakończeniu, np. jak rzeczownik Gal. Nazwisko Krepel powinno być odmieniane z pominięciem samogłoski e w przypadkach zależnych, tj. M. Krepel – D. Krepla, bo tak (M. krepel, D. krepla) odmienia się rzeczownik pospolity krepel ‘rodzaj ciastek smażonych’, notowany jako wyraz przestarzały przez Słownik języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego. E ruchome występuje też w odmianie śląskiego regionalnego rzeczownika krepel ‘pączek’, por. słowa Ody do krepla: Łoj ty kreplu mój kochany, tyś we fecie łokompany, jo mom szmaka durś na Ciebie... Ponieważ rzeczownik krepel ma charakter przestarzały lub regionalny, można też zaakceptować odmianę nazwiska Krepel z e stałym: M. Krepel, D. Krepela, C. Krepelowi.

Nazwiska kobiece tożsame brzmieniowo z nazwiskami męskimi, zakończone spółgłoską, pozostają nieodmienne. Zaleca się używanie ich wraz z odmienionym imieniem lub słowem pospolitym pozwalającym stwierdzić płeć, np. z wyrazem pani.

W liczbie mnogiej męskie nazwy osobowe odmieniają się według rzeczownikowego wzoru deklinacyjnego męskoosobowego. W mianowniku liczby mnogiej uzyskują one końcówkę ‑owie. Nazwisko Krepel odmienia się więc w liczbie mnogiej następująco: M. Kreplowie, D. Kreplów, C. Kreplom, B. Kreplów, N. Kreplami, Msc. Kreplach.

Monika Lidzbarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwisko „Grzona”?

Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a odmienia się w liczbie pojedynczej – zarówno w odniesieniu do mężczyzn, jak i do kobiet – jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu, zatem nazwisko Grzona odmieniamy jak np. rzeczownik pospolity żona: M. Grzona, D. Grzony, C. Grzonie, B. Grzonę, N. Grzoną, Msc. Grzonie. W liczbie mnogiej nazwisko to odmieniamy jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe: M. Grzonowie, D. Grzonów, C. Grzonom, B. Grzonów, N. Grzonami, Msc. Grzonach.

Ewa Rogowska-Cybulska
Martyna Małkowska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 6. Kwiecień 2016 - 23:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się imię i nazwisko „Renata Kupka”?

Żeńskie nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na -a odmieniają się jak rzeczowniki pospolite o podobnym zakończeniu, toteż nazwisko Kupka odmieniamy tak samo jak rzeczownik pospolity kupka. Nazwa własna Renata Kupka odmienia się więc następująco: M. Renata Kupka, D. Renaty Kupki, C. Renacie Kupce, B. Renatę Kupkę, N. Renatą Kupką, Msc. Renacie Kupce.

Izabela Kasperska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 30. Marzec 2016 - 23:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 30. Marzec 2016 - 23:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Mierzwa” w liczbie mnogiej („Joanna i Janusz Mierzwa”)?

Nazwiska rzeczownikowe zakończone na ‑a odmieniają się w liczbie mnogiej jak rzeczowniki męskoosobowe: M. (Joanna i Janusz) Mierzwowie, D. (Joanny i Janusza) Mierzwów, C. (Joannie i Januszowi) Mierzwom, B. (Joannę i Janusza) Mierzwów, N. (Joanną i Januszem) Mierzwami, Msc. (Joannie i Januszu) Mierzwach.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 30. Marzec 2016 - 23:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 30. Marzec 2016 - 23:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Jamurkiewicz”?

Wszystkie nazwiska, które można włączyć do jakiegoś wzorca odmiany polskich wyrazów pospolitych, należy odmieniać. Nazwisko Jamurkiewicz podlega odmianie w zależności od płci jego nosiciela. W odniesieniu do kobiety nazwisko to jest nieodmienne, np. M. Joanna Jamurkiewicz, D. Joanny Jamurkiewicz, C. Joannie Jamurkiewicz, B. Joannę Jamurkiewicz, N. Joanną Jamurkiewicz, Msc. Joannie Jamurkiewicz. W odniesieniu do mężczyzny nazwisko to odmienia się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki rodzaju męskiego żywotne o tym samym zakończeniu, a więc np. jak biegacz: M. Jan Jamurkiewicz, D. Jana Jamurkiewicza, C. Janowi Jamurkiewiczowi, B. Jana Jamurkiewicza, N. Janem Jamurkiewiczem,  Msc. Janie Jamurkiewiczu. W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki rodzaju męskiego osobowe: M. Joanna i Jan Jamurkiewiczowie, D. Joanny i Jana Jamurkiewiczów, C. Joannie i Janowi Jamurkiewiczom, B. Joannę i Jana Jamurkiewiczów, N. Joannę i Janem Jamurkiewiczami, Msc. Joannie i Janie Jamurkiewiczach.

Marta Czerlińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 30. Marzec 2016 - 23:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 30. Marzec 2016 - 23:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Itrych”?

Odmiana nazwiska Itrych zależy od płci jego nosiciela. Nazwisko żeńskie Itrych nie odmienia się, np. M. Maria Itrych, D. Marii Itrych, C. Marii Itrych, B. Marię Itrych, N. Marią Itrych, Msc. Marii Itrych. Nazwisko męskie odmienia się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki rodzaju męskiego żywotne o tym samym zakończeniu (np. jak szach), np. M. Marcin Itrych, D. Marcina Itrycha, C. Marcinowi Itrychowi, B. Marcina Itrycha, N. Marcinem Itrychem, Msc. Marcinie Itrychu. W liczbie mnogie nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, np. M. Maria i Marcin Itrychowie, D. Marii i Marcina Itrychów, C. Marii i Marcinowi Itrychom, B. Marię i Marcina Itrychów, N. Marią i Marcinem Itrychami, Msc. Marii i Marcinie Itrychach.

Anna Jabłonowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 30. Marzec 2016 - 23:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 30. Marzec 2016 - 23:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać męskie nazwisko „Skucha”?

Przy odmianie nazwisk należy się kierować przede wszystkim możliwością przyporządkowania danego nazwiska jakiemuś wzorcowi. Nazwiska męskie i żeńskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym zakończeniu. W języku polskim istnieje rzeczownik pospolity skucha, więc odmieniając nazwisko męskie Skucha, należy posługiwać się wzorcem odmiany tego słowa: M. Skucha, D. Skuchy, C. Skusze, B. Skuchę, N. Skuchą, Msc. Skusze.

 Agnieszka Kleczyńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 24. Marzec 2016 - 21:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 24. Marzec 2016 - 21:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Hejs”?

Zgodnie z zasadami odmiany nazwisk (zamieszczonymi m.in. w Słowniku nazw własnych Jana Grzeni z 2002 r.) żeńskie nazwisko Hajs się nie odmienia, natomiast nazwisko męskie odmieniamy jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne, np. jak lis lub kos, a więc następująco:  M. Hejs, D. Hejsa, C. Hejsowi, B. Hejsa, N. Hejsem, Msc. Hejsie.

W liczbie mnogiej nazwisko Hejs odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, czyli następująco: M. Hejsowie, D. Hejsów, C. Hejsom, B. Hejsów, N. Hejsami, Msc. Hejsach.

Andrzej Karolczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 24. Marzec 2016 - 21:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 24. Marzec 2016 - 21:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Czajka”?

Nazwisko Czajka odmienia się następująco:

a) w liczbie pojedynczej, gdy mówimy o panu lub pani noszących to nazwisko: M. Czajka, D. Czajki, C. Czajce, B. Czajkę, N. Czajką, Msc. Czajce;

b) w liczbie mnogiej, gdy mówimy o państwu noszących to nazwisko: M. Czajkowie, D. Czajków, C. Czajkom, B. Czajków, N. Czajkami, Msc. Czajkach.

Justyna Turowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 24. Marzec 2016 - 21:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 24. Marzec 2016 - 21:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Nazwy zakończone w mianowniku na „-ia” w dopełniaczu liczby pojedynczej piszemy przez jedno lub dwa „i” w zależności od tego, czy to nazwa rodzima, czy obca. Jak zatem zapisujemy dopełniacz od nazwy „Polonia”, która odnosi się do naszego państwa?

Poprawny jest zapis Polonii, ponieważ jest to forma zlatynizowana i traktujemy ją jak wyrazy obcego pochodzenia, por. też CracoviaCracovii, Varsovia – Varsovii.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 20. Marzec 2016 - 15:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska męskiego „Świgost”?

Nazwiska męskie zakończone w wymowie lub pisowni na spółgłoskę odmieniają się jak polskie imiona lub rzeczowniki pospolite żywotne zakończone na tę spółgłoskę. W związku z tym nazwisko Świgost odmienia się jak np. delegat i w celowniku liczby pojedynczej przyjmuje formę Świgostowi. W celowniku liczby mnogiej rzeczowników występuje tylko jedna końcówka: ‑om, toteż celownik liczby mnogiej nazwiska Świgost brzmi Świgostom.

Patrycja Lipińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Labus”?

Odmiana nazwiska Labus zależy od płci jego nosiciela. W odniesieniu do mężczyzny nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskożywotne o tym samym zakończeniu (np. jak wiarus), a więc w następujący sposób: M. (kto?) Labus, D. (kogo?) Labusa, C. (komu?) Labusowi, B. (kogo?) Labusa, N. (kim?) Labusem, Msc. (o kim?) Labusie. W odniesieniu do kobiety nazwisko to się nie odmienia, a więc we wszystkich przypadkach przybiera tę samą formę, np. M. Anna Labus, D. Anny Labus, C. Annie Labus, B. Annę Labus, N. Anną Labus, Msc. Annie Labus. Natomiast w odniesieniu do pary małżeńskiej nazwisko Labus odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, czyli następująco: M. Labusowie, D. Labusów, C. Labudom, B. Labusów, N. Labusami, Msc. Labusach.

 Marta Piwowarska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Kożuch” („Dominik Kożuch”)?

Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne zakończone na tę samą spółgłoskę. Nazwisko Kożuch odmienia się zatem jak rzeczownik pospolity szach, a zatem: M. Kożuch, D. Kożucha, C. Kożuchowi, B. Kożucha, N. Kożuchem, Msc. Kożuchu. Od odmiany rzeczownika pospolitego kożuch odmiana męskiego nazwiska Kożuch różni się w bierniku (kożuchKożucha).

Natomiast w liczbie mnogiej nazwiska o fleksji rzeczownikowej mają wspólny zestaw końcówek, charakterystyczny dla odmiany męskoosobowej (M. ‑owie, D. ‑ów, C. ‑om, B. ‑ów, N. -ami, Msc. ‑ach). Nazwisko Kożuch przyjmuje zatem następujące formy: M. Kożuchowie, D. Kożuchów, C. Kożuchom, B. Kożuchów, N. Kożuchami, Msc. Kożuchach.

Adam Kopczyński
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się męskie nazwisko „Jureczek”?

Wszystkie nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę są odmienne, nie można ich zatem pozostawić w formie nieodmienionej, ponieważ jest to błędem. Odmieniają się one jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne lub imiona męskie zakończone na tę samą spółgłoskę. Ponadto nazwiska zakończone na ‑ek mają w na ogół temacie e ruchome, które znika przy odmianie przez przypadki. Męskie nazwisko Jureczek odmienia się jak imię Jureczek, a więc następująco: M. Jureczek, D. Jureczka, C. Jureczkowi, B. Jureczka, N. Jureczkiem, Msc. Jureczku.

Klaudia Jankowiak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 19. Marzec 2016 - 23:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

W jaki sposób odmieniać nazwisko „Hinz”?

W formie męskiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne o tym samym zakończeniu, a więc następująco: M. Hinz, D. Hinza, C. Hinzowi, B. Hinza, N. Hinzem, Msc. Hinzu. W formie żeńskiej powyższe nazwisko jest nieodmienne. Gdyby chodziło nam o małżeństwo lub kilku mężczyzn noszących to nazwisko, odmienimy je jak rzeczownik pospolity męskoosobowy: M. Hinzowie, D. Hinzów, C. Hinzom, B. Hinzów, N. Hinzami, Msc. Hinzach.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 19. Marzec 2016 - 22:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 19. Marzec 2016 - 22:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy „p/Płyta r/Redłowska”?

Płyta Redłowska to nazwa jednego z gdyńskich osiedli, a wielowyrazowe nazwy osiedli piszemy wielkimi literami, np. Złote Łany, Małe Przymorze, Przymorze  Wielkie. Małą literą piszemy jedynie stojący na początku takiej nazwy wyraz osiedle, jeśli stanowi on nazwę gatunkową, np. osiedle Płyta Redłowska.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy PARK SKARYSZEWSKI? (Chodzi o duże i małe litery).

Piszemy park Skarszewski, ponieważ według zasad pisowni polskiej, „jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą”.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać wyrażenie „k/Krzyż Sukiennic”?

Wyraz Sukiennice piszemy oczywiście dużą literą, tak bowiem zapisujemy jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków, obiektów sportowych itp., np. Wawel. Krzyż Sukiennic to miejsce przecięcia się szlaków komunikacyjnych w obrębie Sukiennic, por.: „Pierwsze kramy sukienne stanęły pośrodku głównego placu miasta jako łącznik pomiędzy czterema traktami: ze wschodu na zachód oraz z północy na południe. Tymi traktami są obecnie ulice św. Jana i Bracka oraz Szewska i Sienna. W budynku Sukiennic te trakty przecinały się, tworząc tzw. krzyż sukiennic, który możemy oglądać w obecnych Sukiennicach” (http://www.nabutach.pl/polska/krakow/177-sukiennice-krakow). Wyraz krzyż występuje w tym wyrażeniu w znaczeniu pospolitym ‘przedmiot w kształcie dwóch linii przecinających się pod kątem prostym’. W tym samym znaczeniu słowo to występuje m.in. w wyrażeniu krzyże okien, które pojawia się w zdaniu cytowanym przez Słownik języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego: Dom był gładki jak ściana, o dużych, ciemnych krzyżach okien. Poprawny jest zatem zapis krzyż Sukiennic.

Klaudia Kluj-Kozłowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 11:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest dopełniacz nazwiska „Strebau”?

Nazwiska zakończone w wymowie głoską ł, oddawane w piśmie przez połączenie liter ‑au, odmieniają się w jak rzeczowniki rodzaju męskiego, z wyjątkiem miejscownika liczby pojedynczej, który przyjmuje postać równą mianownikowi. Dopełniacz liczby pojedynczej nazwiska Strebau [wym. Strebał] ma zatem formę Strebaua, a dopełniacz liczby mnogiej – Strebauów.

Mateusz Nawrocki
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakiego nazwiska powinna używać żona mężczyzny o nazwisku „Nowotny”: „Nowotna” czy „Nowotny”?

Jeżeli nazwisko mężczyzny ma postać przymiotnika niezakończonego na -ski, -cki, -dzki, np. Cichy, Kwaśny, Niski, to kobieta może urzędowo wybrać formę męską (Anna Cichy) albo żeńską (Anna Cicha). Żona mężczyzny o nazwisku Nowotny może zatem używać zarówno nazwiska Nowotna, jak i Nowotny. Forma Nowotna odmienia się jak przymiotnik (D. Nowotnej, C. Nowotnej, B. Nowotną, N. Nowotną, Msc. Nowotnej), forma Nowotny w odniesieniu do kobiety jest nieodmienna.

Miłosz Ryszka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi celownik nazwiska „(Daniel) Korejwo”?

Celownik nazwiska męskiego Korejwo brzmi Korejwie, ponieważ nazwiska męskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na -o odmieniają się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu, por. M. Kościuszko – C. Kościuszce jak M. matka – C. matce, a więc M. Korejwo – C. Korejwie jak M. kawa – C. kawie.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się męskie nazwisko „Hęś”?

Nazwisko Hęś w odniesieniu do mężczyzny odmienia się jak rzeczowniki żywotne zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoski fonetyczne miękkie, zatem podobnie jak rzeczownik struś: M. Hęś, D. Hęsia, C. Hęsiowi, B. Hęsia, N. Hęsiem, Msc. Hęsiu.

 Mateusz Węgrowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwisko „Ciuchno”?

Nazwiska rodzime zakończone na samogłoskę -o w liczbie pojedynczej w odniesieniu do kobiet nie odmieniają się (w języku polskim odmianie podlegają tylko te nazwiska żeńskie, które są zakończone na ‑a), natomiast w odniesieniu do mężczyzn mają one odmianę rzeczownikową żeńską. Męskie nazwisko Ciuchno odmienia się zatem jak rzeczownik pospolity żona, por. M. Ciuchno, D. Ciuchny (jak żony), C. Ciuchnie (jak żonie), B. Ciuchnę (jak żonę), N. Ciuchną (jak żoną), Msc. Ciuchnie (jak żonie).

W liczbie mnogiej nazwisko Ciuchno odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, a w mianowniku przyjmuje formę Ciuchnowie. Ma zatem następujące formy: M. Ciuchnowie, D. Ciuchnów, C. Ciuchnom, B. Ciuchnów, N. Ciuchnami, Msc. Ciuchnach.

Jagoda Podsiadło
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Bil”?

W wypadku nazwiska Bil jego odmiana dotyczy tylko mężczyzn, ponieważ nazwiska kobiet niezakończone na -a są nieodmienne. Nazwiska mężczyzn zakończone w wymowie lub pisowni na spółgłoskę odmieniają się jak polskie imiona lub rzeczowniki pospolite żywotne zakończone na te spółgłoski. Nazwisko Bil odmienia się więc jak na przykład kowal, a zatem następująco: M. Bil, D. Bila, C. Bilowi, B. Bila, N. Bilem, Msc. Bilu.

Antonina Fiutak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 18. Marzec 2016 - 10:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „w Gdańsku-Oruni” czy „w Gdańsku-Orunii”?

Poprawną formą jest w Gdańsku-Oruni – ze względu na rodzimość nazwy własnej Orunia oraz wymowę zakończenia formy mianownika [ńa], nie [ńja]. Podobnie zapisujemy dopełniacz wyrazów jaskinia, Gdynia czy uczelnia: jaskini, Gdyni, uczelni.

Marta Czerlińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy dopełniacz od „Szwajcaria Kaszubska”: przez jedno czy przez dwa „i”? Traktujemy tę nazwę jak rodzimą, czy jak obcą?

Poprawnie odmieniony dopełniacz brzmi Szwajcarii Kaszubskiej, gdyż w przypadkach zależnych obcych rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych w mianowniku na ‑ia w dopełniaczu piszemy ‑ii. Nie ma wątpliwości, iż kłopotliwy w odmianie wyraz (nie całe zestawienie) jest pochodzenia obcego, dlatego przy jego zapisywaniu ma zastosowanie reguła dotycząca wyrazów zapożyczonych.

Weronika Formela

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać dopełniacz nazwy miejscowej „Nowa Cerkiew”?

Jak podaje Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (http://ksng.gugik.gov.pl/urzedowe_nazwy_miejscowosci.php), forma dopełniacza nazwy miejscowej Nowa Cerkiew to Nowej Cerkwi. W dopełniaczu członu rzeczownikowego zapisujemy jedno i, ponieważ jest to wyraz rodzimy.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwę „Horyniec-Zdrój”?

Normą w języku polskim jest odmienianie obu składników nazw dwuczłonowych. Każdy element zestawienia podlega odrębnej odmianie, według przysługującego mu wzorca. Dlatego niezależnej odmianie poddajemy zarówno człon Horyniec, jak i jego określnik Zdrój. Oczywiście, nazwa ta we wszystkich przypadkach gramatycznych zachowa łącznik, który jest wymagany, gdy nazwa miejscowa składa się z więcej niż dwóch członów rzeczownikowych określających wspólnie jedną jednostkę administracyjną. Nazwę Horyniec-Zdrój odmieniamy zatem następująco: M. Horyniec-Zdrój, D. Horyńca-Zdroju, C. Horyńcowi-Zdrojowi, B. Horyniec-Zdrój, N. Horyńcem-Zdrojem, Msc. Horyńcu-Zdroju, W. Horyńcu-Zdroju.

Daniel Szulc

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwę „Gdańsk-Przymorze”: oba człony czy tylko pierwszy człon?

W zestawieniach rzeczownikowych składających się z dwu członów (np. śnieżyczka przebiśnieg, fryzjerka-kosmetyczka, Bielsko-Biała, Warszawa-Okęcie) odmieniamy każdy z nich według wzorca dla niego właściwego. Nazwę Gdańsk-Przymorze odmieniamy zatem następująco: M. Gdańsk-Przymorze, D. Gdańska-Przymorza, C. Gdańskowi-Przymorzu, B. Gdańsk-Przymorze, N. Gdańskiem-Przymorzem, Msc. Gdańsku-Przymorzu.

 

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Marzec 2016 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Supara”?

Nazwisko Supara w liczbie pojedynczej odmienia się, niezależnie od płci nosiciela, jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego zakończone na ‑a, np. jak rzeczownik para lub lira: M. Supara, D. Supary, C. Suparze, B. Suparę, N. Suparą, Msc. Suparze. W liczbie mnogiej nazwisko to odmieniamy jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Suparowie, D. Suparów, C. Suparom, B. Suparów, N. Suparami, Msc. Suparach.

Adam Hraish

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 16. Marzec 2016 - 23:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 16. Marzec 2016 - 23:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Pyrtek”?

Nazwisko Pyrtek jest zakończone spółgłoską tylnojęzykową, w związku z tym w odniesieniu do mężczyzn odmienia się jak rzeczownik pospolity rodzaju męskiego żywotny o podobnym zakończeniu, np. jak chłopak. W tematach nazwisk zakończonych na ‑ek samogłoska e jest zazwyczaj ruchoma. Nazwisko Pyrtek odmienia się więc następująco: M. Pyrtek, D. Pyrtka, C. Pyrtkowi, B. Pyrtka, N. Pyrtkiem, Msc. Pyrtku.

W odniesieniu do kobiety nazwisko to jest nieodmienne.

W liczbie mnogiej nazwisko Pyrtek odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe: M. Pyrtkowie, D. Pyrtków, C. Pyrtkom, B. Pyrtków, N. Pyrtkami, Msc. Pyrtkach.

Anna Osińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 16. Marzec 2016 - 23:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 16. Marzec 2016 - 23:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Lankiewicz”?

Przy wyborze wzorca odmiany nazwisk najważniejsze są następujące kryteria: płeć właściciela, jego narodowość i zakończenie nazwiska. W pytaniu o odmianę nazwiska Lankiewicz nie podano płci jego nosiciela, toteż rozpatrzę obie sytuacje, gdy jest to nazwisko męskie i gdy jest to nazwisko żeńskie.

W odniesieniu do mężczyzn nazwisko Lankiewicz odmienia się w liczbie pojedynczej jak tak samo zakończone rzeczowniki męskie żywotne, np. jak rzeczownik gracz: M. Lankiewicz, D. Lankiewicza, C. Lankiewiczowi, B. Lankiewicza, N. Lankiewiczem, Msc. Lankiewiczu.

W wypadku, gdy nazwisko Lankiewicz należy do kobiety, nie podlega ono odmianie. Dawniej do podstawowej formy tego nazwiska dodawano przyrostki ‑owa (dla kobiet zamężnych) lub ‑ówna (dla panien). Nazwisko Lankiewiczowa odmieniano następująco: M. Lankiewiczowa, D. Lankiewiczowej, C. Lenkiewiczowej, B. Lankiewiczową, N. Lankiewiczową, Msc. Lankiewiczowej. Odmiana nazwiska Lankiewiczówna była natomiast następująca: M. Lankiewiczówna, D. Lankiewiczówny, C. Lankiewiczównie, B. Lankiewiczównę, N. Lankiewiczówną, Msc. Lankiewiczównie.

W liczbie mnogiej nazwisko Lankiewicz odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Lankiewiczowe, D. Lankiewiczów, C. Lankiewiczom, B. Lankiewiczów, N. Lankiewiczami, Msc. Lankiewiczach.

Jagoda Podsiadło
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 16. Marzec 2016 - 23:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 16. Marzec 2016 - 23:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Kopania”?

W liczbie pojedynczej nazwisko Kopania – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – odmienia się jak miękkotematowe rzeczowniki żeńskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a, a zatem następująco: M. Kopania, D. Kopani, C. Kopani, B. Kopanię, N. Kopanią, Msc. Kopani. W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, a w mianowniku przyjmuje końcówkę ‑owie. Ma zatem następujące formy: M. Kopaniowie, D. Kopaniów, C. Kopaniom, B. Kopaniów, N. Kopaniami, Msc. Kopaniach.

Kamil Doering
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 16. Marzec 2016 - 23:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 16. Marzec 2016 - 23:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Herto” w odniesieniu do mężczyzn jest odmienne?

Polskie nazwisko Herto w rodzaju męskim jest odmienne, bowiem nazwiska polskie zakończone na ‑o, np. Fredro, Kościuszko, Lato, Lubaszenko, powinniśmy odmieniać. Jeżeli w polskim nazwisku męskim przed ‑o występuje spółgłoska twarda, jak w wypadku nazwiska Herto, to powinno się ono odmieniać jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego: D. Herty, C. Hercie, B. Hertę, N. Hertą, Msc. Mercie. Gdyby było to np. nazwisko włoskie, odmieniałoby się jak rzeczowniki męskoosobowe twardotematowe, w taki sposób jak słowo partyzant.

Justyna Kułakowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 16. Marzec 2016 - 23:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 16. Marzec 2016 - 23:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Gongol” (w odniesieniu do mężczyzny)?

Zasady polskiej fleksji nakazują, o ile tylko to możliwe, włączanie nazwisk do modeli deklinacyjnych właściwych rzeczownikom pospolitym. Podstawą fonetyczną odpowiedniego wzoru fleksyjnego jest postać fonetyczna zakończenia nazwiska. Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę oraz samogłoskę -a lub -o w liczbie pojedynczej odmieniają się jak rzeczowniki. Nazwiska takie jak Gongol, zakończone na spółgłoskę, odmieniają się analogicznie do męskoosobowych rzeczowników pospolitych o takim samym zakończeniu, nazwisko Gongol odmienia się więc na przykład jak rzeczownik król, a zatem następująco: D. Gongola, C. Gongolowi, B. Gongola, N. Gongolem, Msc. Gongolu. Wśród form fleksyjnych nazwisk – w odróżnieniu od innych rzeczowników – użycie wołacza jest w polszczyźnie bardzo rzadkie, chociaż teoretycznie jego utworzenie jest możliwe. Jest on równy mianownikowi, a więc w wypadku nazwiska Gongol brzmi: (panie) Gongol. Zwracanie się do kogoś po nazwisku jest jednak w naszej kulturze uważane za niegrzeczne.

Małgorzata Trzebiatowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 16. Marzec 2016 - 23:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 16. Marzec 2016 - 23:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Bianga”?

Nazwisko Bianga – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – odmienia się w następujący sposób: M. Bianga, D. Biangi, C. Biandze, B. Biangę, N. Biangą, Msc. Biandze, W. Biango. Wynika to z zasad odmiany nazwisk (zawartych m.in. w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego), według których nazwiska kobiet i mężczyzn zakończone na -a (z wyjątkami zakończeń ‑owa i ‑ewa) odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu. W wypadku nazwiska Bianga rzeczownikiem pospolitym o podobnym zakończeniu może być ranga.

Paula Woźniak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 16. Marzec 2016 - 23:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 16. Marzec 2016 - 23:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak utworzyć nazwisko córki od nazwiska ojca „Wicha”?

Od nazwisk ojców zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej samogłoską ‑a nazwy córek tworzymy za pomocą przyrostka ‑anka, np. SkargaSkarżanka, Katula – Katulanka, ZawiszaZawiszanka, KonopkaKonopczanka, PiętkaPiętczanka. Nazwisko panieńskie od nazwiska ojca Wicha ma zatem postać Wiszanka.

Odrębne nazwiska dla kobiet niezamężnych nie są już obecnie stosowane w języku polskim, chyba że intencją mówiącego jest stylizacja albo żart.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Wawryków”?

W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Wawryków odmienia się w liczbie pojedynczej jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne, np. jak rzeczownik myszołów, a więc następująco: M. Wawryków, D. Wawrykowa, C. Wawrykowowi, B. Wawrykowa, N. Wawrykowem, Msc. Wawrykowie.

W odniesieniu do kobiety nazwisko Wawryków jest nieodmienne, ponieważ spośród nazwisk żeńskich odmieniają się tylko te, które w mianowniku liczby pojedynczej kończą się na ‑a.

W liczbie mnogiej nazwisko to odmieniamy jak pospolite rzeczowniki męskoosobowe, czyli: M. Wawrykowowie, D. Wawrykowów, C. Wawrykowom, B. Wawrykowów, N. Wawrykowom, Msc. Wawrykowach.

Agnieszka Mazelewska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę nazwiska powinna przyjąć żona mężczyzny od nazwisku „Stanny”?

Jeżeli nazwisko mężczyzny ma odmianę przymiotnikową i nie jest ono zakończone przyrostkiem ‑ski, ‑cki lub ‑dzki, to kobieta przyjmująca je w momencie ślubu (jako nazwisko odmężowskie) może przyjąć je albo w formie męskiej (czyli tożsamej z formą nazwiska męża), albo w formie żeńskiej, z końcówką ‑a. Żona mężczyzny o nazwisku Stanny może zatem przyjąć to nazwisko albo w formie Stanny (np. Ewa Stanny, D. Ewy Stanny, C. Ewie Stanny, B. Ewę Stanny, N. Ewą Stanny, Msc. Ewie Stanny), albo w formie Stanna (np. Ewa Stanna, D. Ewy Stannej, C. Ewie Stannej, B. Ewę Stanną, N. Ewą Stanną, Msc. Ewie Stannej).
Klaudia Jankowiak

Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Ryll”?

W języku polskim nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się w liczbie pojedynczej jak imiona lub rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne zakończone na tę samą spółgłoskę. Nazwisko Ryll odmienia się zatem jak Kamil, troll lub gil, a więc w następujący sposób: M. Ryll, D. Rylla, C. Ryllowi, B. Rylla, N. Ryllem, Msc. Ryllu. W odniesieniu do kobiet nazwisko Ryll jest nieodmienne. Natomiast w liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Ryllowie, D. Ryllów, C. Ryllom, B. Ryllów, N. Ryllami, Msc. Ryllów.

Adrianna Górniak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Pitrzelis”?

Odmiana nazwiska Pitrzelis zależy od płci jego nosiciela. Nazwisko żeńskie o tej formie nie odmienia się. Nazwisko męskie Pitrzelis odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne o tym samym zakończeniu, np. jak lis czy sołtys. Odmieniamy je więc następująco: M. Pitrzelis, D. Pitrzelisa, C. Pitrzelisowi, B. Pitrzelisa, N. Pitrzelisem, Msc. Pitrzelisie. Natomiast w liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Pitrzelisowie, D. Pitrzelisów, C. Pitrzelisom, B. Pitrzelisów, N. Pitrzelisami, Msc. Pitrzelisach.

Adam Hraish
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Mówimy „państwo Błaszczyk” czy „państwo Błaszczykowie”?

Ogólne zalecenie dotyczące odmiany nazwisk polskich i obcych jest następujące: jeśli tylko jest możliwe przyporządkowanie nazwiska jakiemuś wzorcowi odmiany, należy je odmieniać. Poprawna jest zatem forma państwo Błaszczykowie.

Mateusz Nawrocki

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Oksiuta”?

W liczbie pojedynczej nazwisko Oksiuta – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – odmieniamy jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego zakończone na -a, a więc: M. Oksiuta, D. Oksiuty, C. Oksiucie, B. Oksiutę, N. Oksiutą, Msc. Oksiucie. W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Oksiutowie, D. Oksiutów, C. Oksiutom, B. Oksiutów, N. Oksiutami, Msc. Oksiutach.

Klaudia Piotrowiak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska męskiego „Lorek”?

Nazwisko Lorek odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne, a w jego temacie jak w tematach większości nazwisk zakończonych na ‑ek występuje tzw. e ruchome, toteż w celowniku liczby pojedynczej przybiera ono formę Lorkowi, a w celowniku liczby mnogiej – Lorkom.

Adam Hraish
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

„Zapraszamy Jolantę i Karola Grzymkiewicz” czy „zapraszany Jolantę i Karola Grzymkiewiczów”?

Polskie nazwiska należy odmieniać, również w liczbie mnogiej. Poprawna jest zatem konstrukcja zapraszamy Jolantę i Karola Grzymkiewiczów.

Daniela Różańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Inchołubiak”?

W odniesieniu do mężczyzn nazwiska zakończone na spółgłoskę odmieniamy w liczbie pojedynczej jak polskie imiona męskie lub rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne zakończone na tę samą spółgłoskę (tu: k). Rzeczowniki o temacie zakończonym na spółgłoskę tylnojęzykową (k, g, ch) mają w zatem miejscowniku liczby pojedynczej końcówkę ‑u. Nazwisko Inchołubiak odmienia się na przykład jak chłopak, czyli następująco: M. Inchołubiak, D. Inchołubiaka, C. Inchołubiakowi, B. Inchołubiaka, N. Inchołubiakiem, Msc. Inchołubiaku.

W odniesieniu do kobiet nazwisko to się nie odmienia.

W liczbie mnogiej nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę otrzymują w mianowniku końcówkę -owie i odmieniają się jak rzeczowniki rodzaju męskiego osobowe. Nazwiska Inchołubiak odmienia się więc następująco: M. Inchołubiakowie, D. Inchołubiaków, C. Inchołubiakom, B. Inchołubiaków, N. Inchołubiakami, Msc. Inchołubiakach.

Karolina Wojdyga

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest dopełniacz nazwiska męskiego „Horbowy”?

Poprawna forma dopełniacza nazwiska męskiego Horbowy to Horbowego. Wynika to z zasady, że nazwiska kończące się w mianowniku liczby pojedynczej na -y po spółgłosce odmieniają się w liczbie pojedynczej tak jak przymiotniki.

Aleksandra Wójcik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 7. Marzec 2016 - 19:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Fredro”?

Odmiana nazwisk zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na ‑o należy zależy od płci nosiciela, jego narodowości i zakończenia nazwiska. Nazwisko Fredro jest odmienne w odniesieniu do mężczyzn, a nieodmieniane w odniesieniu do kobiet. Ponieważ jest to nazwisko polskie, w którym przed ‑o występuje spółgłoska twarda, w liczbie pojedynczej nazwisko męskie Fredro należy odmieniać jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego (np. jak para czy kadra): M. Fredro, D. Fredry, C. Fredrze, B. Fredrę, N. Fredrą, Msc. Fredrze.

W liczbie mnogiej nazwisko Fredro, jak inne nazwiska o odmianie rzeczownikowej, odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, a mianowicie: M. Fredrowie, D. Fredrów, C. Fredrom, B. Fredrów, N. Fredrami, Msc. Fredrach.

Magdalena Gutowska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 6. Marzec 2016 - 17:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 6. Marzec 2016 - 17:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „ulica Dantyszka” czy „ulica Dantyszki”?

Poprawną formą jest ulica Dantyszka. Jej patronem jest Jan Dantyszek, biskup chełmiński i warmiński, poeta polsko-łaciński okresu renesansu. Dopełniacz nazwisk męskich kończących się w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę ma końcówkę ‑a. Formę ul. Dantyszka  potwierdza też  strona internetowa www.mapa-kodów-pocztowych.pl.

Aleksandra Muszarska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Białasówna”: „Białasówny” czy „Białasównej”?

Nazwiska panieńskie tworzone od nazwisk w formie podstawowej przyrostkiem ‑ówna odmieniają się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego, np. jak panna, a zatem nazwisko Białasówna odmienia się następująco: M. Białasówna, D. Białasówny, C. Białasównie, B. Białasównę, N. Białasówną, Msc. Białasównie.

 

Aleksandra Muszarska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 6. Marzec 2016 - 16:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Wenta”?

Nazwisko Wenta zakończone jest na -a, toteż – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i mężczyzn –odmienia się według wzorca rzeczownikowego żeńskiego. Oto pełny wykaz form odmiany tego nazwiska w liczbie pojedynczej: M. (kto?) Wenta, D. (kogo?) Wenty, C. (komu?) Wencie, B. (kogo?) Wentę, N. (kim?) Wentą, Msc (o kim?) o Wencie. W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się następująco: M. Wentowie, D. Wentów, C. Wentom, B. Wentów, N. Wentami, Msc. Wentach.

Kamila Zawiszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakiej formy nazwiska „Szczęsny” powinna używać kobieta?

Nazwisko Szczęsny, w zależności od tradycji rodowej, może mieć postać Szczęsna lub Szczęsna.  Forma Szczęsna ma odmianę przymiotnikową: M. Anna Szczęsna, D. Anny Szczęsnej, C. Annie Szczęsnej, B. Annę Szczęsną, N. Anną Szczęsną, Msc. Annie Szczęsnej. W wypadku przyjęcia przez kobietę wersji męskiej nazwiska: Szczęsny nazwisko to („unieruchomione” rodzajowo) przestaje być odmienne: M. Anna Szczęsny, D. Anny Szczęsny, C. Annie Szczęsny, B. Annę Szczęsny, N. Anną Szczęsny, Msc. Annie Szczęsny.

Victoria Ogievich

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która wersja jest poprawna: „do pana Musielak” czy „do pana Musielaka”?

Poprawna jest oczywiście wersja do pana Musielaka, ponieważ wszystkie polskie nazwiska męskie podlegają deklinacji. Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego zakończone na tę samą spółgłoskę, a więc nazwisko Musielak odmienia się jak np. rzeczownik człowiek. Nie odmienia się natomiast nazwisko żeńskie Musielak, toteż mówimy do pani Musielak.

Patryk Prill
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Cyron”?

Ogólne zalecenie dotyczące odmiany nazwisk obcych i polskich jest takie, iż nazwiska powinno się odmieniać, jeżeli tylko możliwe jest przyporządkowanie ich do jakiegoś wzorca odmiany. Jak podkreśla prof. Jan Miodek w wywiadzie dla „Nowej Trybuny Opolskiej”, stanowisko, iż w tekstach oficjalnych nazwiska nie powinno się odmieniać, jest stanowiskiem fałszywym (http://www.nto.pl/magazyn/reportaz/art/4161843,prof-miodek-nazwiska-trzeba-odmieniac,id,t.html). Co więcej, wybierając wzorzec odmiany, należy uwzględnić następujące kryteria: płeć właściciela, zakończenie nazwiska oraz narodowość nosiciela.

Nazwiska mężczyzn zakończone w wymowie lub pisowni na spółgłoskę (w tym wypadku na spółgłoskę twardą n), odmieniają się jak polskie imiona lub rzeczowniki pospolite żywotne zakończone na te spółgłoski. Nazwisko Cyron w odniesieniu do mężczyzny odmienia się podobnie jak rzeczownik pospolity blondyn, imię Stefan lub nazwisko Puszkin, czyli następująco: M. Cyron, D. Cyrona, C. Cyronowi, B. Cyrona, N. Cyronem, Msc. Cyronie (jak M. Puszkin, D. Puszkina, C. Puszkinowi, B. Puszkina, N. Puszkinem, Msc. Puszkinie).

W odniesieniu do kobiety nazwiska Cyron nie można odmienić, ponieważ odmieniają się tylko nazwiska żeńskie zakończone na ‑a.

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się. Zasadą jest, że nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę otrzymują w mianowniku liczby mnogiej końcówkę ‑owie i odmieniają się tak jak inne rzeczowniki męskoosobowe, np. baron, czyli następująco: M. Cyronowie, D. Cyronów, C. Cyronom, B. Cyronów, N. z Cyronami, Msc. o Cyronach.

Dorota Pietraszek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Babicz”?

W odniesieniu do kobiet nazwisko Babicz nie odmienia się, por.: M. Anna Babicz, D. Anny Babicz, C. Annie Babicz, B. Annę Babicz, N. Anną Babicz, Msc. Annie Babicz. Odmienne są tylko – rzadko dziś używane, ale nadal poprawne – formy słowotwórcze tego nazwiska, tj. forma Babiczówna dla córki i forma Babiczowa dla żony. Nazwisko panieńskie Babiczówna odmienia się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego, tj. M. Anna Babiczówna, D. Anny Babiczówny, C. Annie Babiczównie, B. Annę Babiczównę, N. Anną Babiczówną, Msc. Annie Babiczównie, natomiast nazwisko żony Babiczowa odmienia się jak przymiotniki w rodzaju żeńskim, tj. M. Anna Babiczowa, D. Anny Babiczowej, C. Annie Babiczowej, B. Annę Babiczową, N. Anną Babiczową, Msc. Annie Babiczowej.

W odniesieniu do mężczyzn nazwisko Babicz odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego o tym samym zakończeniu, np. palacz lub spawacz, czyli następująco: M. Jan Babicz, D. Jana Babicza, C. Janowi Babiczowi, B. Jana Babicza, N. Janem Babiczem, Msc. Janie Babiczu.  

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe: M. Anna i Jan Babicz, D. Anny i Jana Babiczów, C. Annie i Janowi Babiczom, B. Annę i Jana Babiczów, N. Anną i Janem Babiczami, Msc. Annie i Janie Babiczach.

Jakub Kasiński
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska „(Adam) Filocha”?

Celownik nazwiska męskiego Filocha brzmi Filosze (Adamowi Filosze). Nazwisko to odmieniamy jak rzeczownik mucha.

Patryk Prill

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 27. luty 2016 - 21:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwisko „Bierła”?

Nazwisko Bierła jest nazwiskiem o odmianie rzeczownikowej, a w mianowniku liczby pojedynczej ma końcówkę -a, typową dla rzeczowników pospolitych rodzaju żeńskiego, odmienia się zatem jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu, np. jak piła czy stuła. Forma męska i żeńska odmieniają się tak samo, a mianowicie następująco: M. Bierła, D. Bierły, C. Bierle, B. Bierłę, N. Bierłą, Ms. Bierle.

Anastazja Wysocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 23:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 27. luty 2016 - 21:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Welde”: „Welde’a” czy „Weldego”?

Nazwiska, które kończą się w mianowniku liczby pojedynczej na wymawiane ‑e, odmieniają się przymiotnikowo, np. Linde, D. Lindego, C. Lindemu itd. Poprawną formą dopełniacza nazwiska Welde (czyt. Welde) jest więc Weldego.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 14:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 14:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Supara”?

Nazwisko Supara w liczbie pojedynczej odmienia się, niezależnie od płci nosiciela, jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego zakończone na ‑a, np. jak rzeczownik para lub lira: M. Supara, D. Supary, C. Suparze, B. Suparę, N. Suparą, Msc. Suparze. W liczbie mnogiej nazwisko to odmieniamy jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Suparowie, D. Suparów, C. Suparom, B. Suparów, N. Suparami, Msc. Suparach.

Adam Hraish

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 14:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 14:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Piszta”?

W liczbie pojedynczej nazwisko Piszta – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i od mężczyzn – odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu, np. jak baszta, chata lub huta, a zatem następująco: M. Piszta, D. Piszty, C. Piszcie, B. Pisztę, N. Pisztą, Msc. Piszcie.

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, przyjmuje zatem następujące formy: M. Pisztowie, D. Pisztów, C. Pisztom, B. Pisztów, N. Pisztami, Msc. Pisztach.

Bartłomiej Olszewski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 14:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 14:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma celownika liczby pojedynczej nazwiska „Paszko”?

Celownik liczby pojedynczej męskiego nazwiska Paszko ma postać Paszce, ponieważ nazwiska męskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na samogłoskę -o odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego, np. jak matka (C. matce).

Nazwiska żeńskie zakończone na ‑o nie ulegają odmianie, toteż w odniesieniu do kobiety celownik tego nazwiska też ma formę Paszko, np. przyglądam się Paulinie Paszko.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 14:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 14:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinno się powiedzieć: „zaprosić państwa Jurczyk” czy „zaprosić państwa Jurczyków”?

Poprawna jest forma zaprosić państwa Jurczyków, ponieważ nazwiska w języku polskim należy odmieniać, również w liczbie mnogiej. W dopełniaczu liczby mnogiej nazwiska o odmianie rzeczownikowej przybierają końcówkę ‑ów.

Agnieszka Żur

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 14:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 14:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak się odmienia nazwisko „Litwiniuk”?

O tym, czy i jak odmieniamy nazwisko, decydują: płeć właściciela nazwiska i jego narodowość oraz zakończenie nazwiska.

Litwiniuk może być zarówno nazwiskiem męskim, jak i żeńskim, np. Andrzej Litwiniuk, Małgorzata Litwiniuk. Nazwisko żeńskie Litwiniuk się nie odmienia, np. M. Małgorzata Litwiniuk, D. Małgorzaty Litwiniuk, C. Małgorzacie Litwiniuk, B. Małgorzatę Litwiniuk, N. Małgorzatą Litwiniuk, Msc. Małgorzacie Litwiniuk. Nazwisko męskie odmienia się w liczbie pojedynczej jak rzeczownik rodzaju męskiego żywotny zakończony spółgłoską k, np. jak człowiek, np. M. Andrzej Litwiniuk, D. Andrzeja Litwiniuka, C. Andrzejowi Litwiniukowi, B. Andrzeja Litwiniuka, N. Andrzejem Litwiniukiem, Msc. Andrzeju Litwiniuku. W liczbie mnogiej nazwisko Litwiniuk odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, a więc: Małgorzata i Andrzej  Litwiniukowie, D. Małgorzaty i Andrzeja  Litwiniuków, C. Małgorzacie i Andrzejowi  Litwiniukom, B. Małgorzatę i Andrzeja  Litwiniuków, N. Małgorzatą i Andrzejem  Litwiniukami, Msc. Małgorzacie i Andrzeju  Litwiniukom.

Łukasz Żukowski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 14:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 14:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy można używać formy rodzaju żeńskiego nazwiska „Kątny”, tj. „Kątna”?

Kobiety wychodzące za mąż za mężczyzn noszących nazwisko Kątny mogą przyjąć to nazwisko w formie równej nazwisku męża, tj. Kątny, lub w formie z żeńską końcówką ‑a, tj. Kątna. Nazwisko Kątny w odniesieniu do kobiety się nie odmienia, np. M. Alicja Kątny, D. Alicji Kątny, C. Alicji Kątny, B. Alicję Kątny, N. Alicją Kątny, Msc. Alicji Kątny. Nazwisko Kątna odmienia się jak przymiotniki rodzaju żeńskiego, np. M. Alicja Kątna, D. Alicji Kątnej, C. Alicji Kątnej, B. Alicję Kątną, N. Alicją Kątną, Msc. Alicji Kątnej.

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 14:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 14:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy i jak odmieniać nazwisko „Fenig”?

Według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN pod red. Andrzeja Markowskiego zasady dotyczące odmiany nazwisk polskich i obcych są następujące: jeśli tylko jest możliwe przyporządkowanie danego nazwiska do jakiegoś wzorca odmiany, należy je odmieniać.

Wybór odpowiedniego wzorca odmiany zależy głównie od: płci właściciela, jego narodowości oraz zakończenia nazwiska.

Nazwisko męskie Fenig odmienia się jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne, na przykład jak mag, a zatem: D. nie ma dziś Jana Feniga (jak maga), C. przyglądałam się Janowi Fenigowi (jak magowi), B. zapraszam Jana Feniga (jak maga), N. rozmawiałam z Janem Fenigiem (jak magiem), Msc. rozmawiałam o Janie Fenigu (jak magu).

Nazwisko żeńskie Fenig jest nieodmienne: D. nie ma dziś Janiny Fenig, C. przyglądałam się Janinie Fenig, B. zapraszam Janinę Fenig, N. rozmawiałam z Janiną Fenig, Msc. rozmawiałam o Janinie Fenig.

W liczbie mnogiej nazwisko Fenig odmienia się jak rzeczowniki rodzaju męskiego osobowe: D. nie ma dziś Janiny i Jana Fenigów (jak magów), C. przyglądałam się Janinie i Janowi Fenigom (jak magom), B. zapraszam Janinę i Jana Fenigów (jak magów), N. rozmawiałam z Janiną i Janem Fenigami (jak magami), Msc. rozmawiałam o Janinie i Janie Fenigach (jak magach).

Daniela Różańska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 14:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Dziewa”?

W liczbie pojedynczej nazwisko Dziewa niezależnie od płci nosiciela odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu, np. jak mewa lub trawa, a więc następująco: M. Dziewa, D. Dziewy, C. Dziewie, B. Dziewę, N. Dziewą, Msc. Dziewie. W liczbie mnogiej nazwisko to odmieniamy jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Dziewowie, D. Dziewów, C. Dziewom, B. Dziewów, N. Dziewami, Msc. Dziewach.

Paulina Morzyc
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 13:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 13:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Chwyć”?

W wypadku kobiet nazwisko to jest nieodmienne, np. M. Mariola Chwyć, D. Marioli Chwyć, C. Marioli Chwyć, B. Mariolę Chwyć, N. Mariolą Chwyć, Msc. Marioli Chwyć.

W wypadku mężczyzn nazwisko Chwyć odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne o tym samym zakończeniu, np. jak rzeczownik cieć, por.: M. Andrzej Chwyć, D. Andrzeja Chwycia, C. Andrzejowi Chwyciowi, B. Andrzeja Chwycia, N. Andrzejem Chwyciem, Msc. Andrzeju Chwyciu.

W liczbie mnogiej nazwisko to odmieniamy jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, np. M. Mariola i Andrzej Chwyciowie, D. Marioli i Andrzeja Chwyciów, C. Marioli i Andrzejowi Chwyciom, B. Mariolę i Andrzeja Chwyciów, N. Mariolą i Andrzejem Chwyciami, Msc. Marioli i Andrzeju Chwyciach.

Maja Cendrowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 13:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 13:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Bielawa”?

Odmiana nazwiska Bielawa nie zależy od płci jego nosiciela. Zarówno w odniesieniu do mężczyzny, jak i do kobiety odmienia się ono jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu, np. jak kawa lub zabawa. Oto formy kolejnych przypadków gramatycznych tego nazwiska: M. Bielawa, D. Bielawy, C. Bielawie, B. Bielawę, N. Bielawą, Msc. Bielawie. W liczbie mnogiej, gdy mówimy o małżeństwie o tym nazwisku lub o kilku panach noszących to nazwisko, użyjemy następujących form: M. Bielawowie, D. Bielawów, C. Bielawom, B. Bielawów, N. Bielawami, Msc. Bielawach, nazwisko to bowiem odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 13:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 13:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „(Anna) Komuda”?

Nazwiska powinno się odmieniać, jeśli tylko można je przyporządkować do jakiegoś wzorca odmiany wyrazów pospolitych. Nazwiska kobiet zakończone na samogłoskę -a, ale nie zawierające przyrostków ‑ska, -cka, -dzka oraz -ewa, -owa odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu. Oznacza to, że nazwisko (Anna) Komuda odmienia się jak np. rzeczowniki kłoda czy komoda, a więc w następujący sposób: M. (Anna) Komuda, D. (Anny) Komudy, C. (Annie) Komudzie, B. (Annę) Komudę, N. (Anną) Komudą, Msc. (Annie) Komudzie.

Marta Zielezińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 13:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 13:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska „(Adam) Filocha”?

Celownik nazwiska męskiego Filocha brzmi Filosze (Adamowi Filosze). Nazwisko to odmieniamy jak rzeczownik mucha.

Patryk Prill

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. luty 2016 - 13:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. luty 2016 - 13:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „Janina i Paweł Bogdanowicz”, „Janina i Paweł Bogdanowicze” czy „Janina i Paweł Bogdanowiczowie”?

Nazwiska użyte w liczbie mnogiej oznaczają najczęściej pary małżeńskie, a w publikacjach poprawnościowych, np. w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN, formy z nieodmienianym nazwiskiem uznaje się zwykle za niepoprawne. Słownik ten dopuszcza wprawdzie w normie potocznej pozostawianie pewnych typów nazwisk bez odmiany (np. nazwisk zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na ‑o), nie dotyczy to jednak nazwisk zakończonych na spółgłoskę, te bowiem bezwzględnie należy odmieniać. W mianowniku liczby mnogiej wszystkie nazwiska o odmianie rzeczownikowej przyjmują końcówkę ‑owie, toteż jedyna poprawna formą nazwiska pary małżeńskiej, której dotyczy pytanie, to: Janina i Paweł Bogdanowiczowie.

Klaudia Jankowiak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 15:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 15:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwisko „Weselak”?

Forma męska nazwiska Weselak odmienia się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki rodzaju męskiego żywotne zakończone na tę samą spółgłoskę, np. jak rzeczownik chłopak: M. Weselak (jak chłopak), D. Weselaka (jak chłopaka), C. Weselakowi (jak chłopakowi), B. Weselaka (jak chłopaka), N. Weselakiem (jak chłopakiem), Msc. Weselaku (jak chłopaku).

Nazwisko żeńskie Weselak nie odmienia się.

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, a więc następująco: M. państwo Weselakowie, D. państwa Weselaków, C. państwu Weselakom, B. państwa Weselaków, N. państwem Weselakami, Msc. państwu Weselakach.

 Wiktoria Ratkowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 15:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 15:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Tyszko”?

Nazwisko żeńskie Tyszko jest nieodmienne. Nazwisko męskie Tyszko odmieniamy w taki sam sposób jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu, np. jak rzeczownik matka, czyli następująco: M. Tyszko, D. Tyszki, C. Tyszce, B. Tyszkę, N. Tyszką, Msc. Tyszce. W liczbie mnogiej nazwisko to odmieniamy jak rzeczowniki męskoosobowe, a więc: M. Tyszkowie, D. Tyszków, C. Tyszkom, B. Tyszków, N. Tyszkami, Msc. Tyszkach.

Weronika Dzierżawska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Topij”?

W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Topij odmienia się w liczbie pojedynczej jak miękkotematowe rzeczowniki rodzaju męskiego żywotne, np. jak zbój, słoń czy miś. W miejscowniku rzeczowniki o temacie zakończonym na spółgłoskę miękką (j, ś, ź, ć, , ń), funkcjonalnie miękką lub tylnojęzykową mają końcówkę ‑u. Męskie nazwisko Topij odmienia się więc następująco: M. Topij, D. Topija, C. Topijowi, B. Topija, N. Topijem, Msc. Topiju.

Nazwiska żeńskie odmieniają się tylko w wypadku, gdy kończą się na -a, -ska, -cka, -dzka, ‑owa i -ewa. Zgodnie z tą zasadą w wypadku kobiety forma Topij pozostaje niezmienna we wszystkich przypadkach, np. M. Irena Topij, D. Ireny Topij, C. Irenie Topij, B. Irenę Topij, N. Ireną Topij, Msc. Irenie Topij.

Nazwisko Topij odmienia się również w liczbie mnogiej. Odmienia się ono jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego osobowe, a w mianowniku otrzymuje końcówkę ‑owie. W poszczególnych przypadkach przybiera następujące formy: M. Topijowie, D. Topijów, C. Topijom, B. Topijów, N. Topijami, Msc. Topijach.

Anna Urbańska
Ewa Rogowska-Cybulska

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Szwed”?

Gdy nazwisko Szwed nosi osoba płci żeńskiej, nie należy go odmieniać. Jeśli jest to nazwisko męskie, odmieniamy go jak rzeczowniki męskie żywotne o tym samym zakończeniu, a więc m.in. jak nazwę etniczną Szwed: M. Szwed, D. Szweda, C. Szwedowi, B. Szweda, N. Szwedem, Msc. Szwedzie. W odniesieniu do małżeństwa odmiana przedstawia się następująco: M. państwo Szwedowie, D. państwa Szwedów, C. państwu Szwedom, B. państwa Szwedów, N. państwem Szwedami, Msc. państwu Szwedach.

Daniela Różańska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Sowa” należy odmieniać?

Oczywiście, nazwisko Sowa jest odmienne. Niezależnie od tego, czy jest to nazwisko męskie, czy żeńskie, odmieniamy je jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu, a więc jak m.in. rzeczownik pospolity sowa: M. Sowa, D. Sowy, C. Sowie, B. Sowę, N. Sową, Msc. Sowie. Natomiast gdy mówimy o małżeństwie bądź o rodzeństwie, odmieniamy nazwisko Sowa jak rzeczowniki męskoosobowe, a więc następująco: M. Sowowie, D. Sowów, C. Sowom, B. Sowów, N. Sowami, Msc. Sowach.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Semla”?

W liczbie pojedynczej nazwisko Semla – zarówno w odniesieniu do mężczyzny, jak i do kobiety – odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu, np. jak lala. W poszczególnych przypadkach przyjmuje następujące formy: M. Semla, D. Semli, C. Semli, B. Semlę, N. Semlą, Msc. Semli. W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak osobowe rzeczowniki rodzaju męskiego, np. jak ojciec, a mianowicie: M. Semlowie, D. Semlów, C. Semlom, B. Semlów, N. Semlami, Msc. Semlach.

Magdalena Cysewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Rzepek”?

Odmiana nazwiska Rzepek zależy od płci jego nosiciela: nazwisko kobiety jest nieodmienne (np. M. Anna Rzepek, D. Anny Rzepek, C. Anny Rzepek, B. Annę Rzepek, N. Anną Rzepek, Msc. Annie Rzepek), natomiast nazwisko mężczyzny odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne o tym samym zakończeniu, np. jak chłopek lub chłopaczek, a zatem: M. Rzepek, D. Rzepka, C. Rzepkowi, B. Rzepka, N. Rzepkiem, Msc. Rzepku. W liczbie mnogiej nazwisko odmienia się następująco: M. Rzepkowie, D. Rzepków, C. Rzepkom, B. Rzepków, N. Rzepkami, Msc. Rzepkach.

Marta Piwowarska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Rompa”?

Nazwisko męskie i żeńskie Rompa odmienia się w liczbie pojedynczej jak rzeczownik pospolity rodzaju żeńskiego o takim samym zakończeniu, na przykład jak rampa, lampa lub lipa, a zatem: M. Rompa, D. Rompy, C. Rompie, B. Rompę, N. Rompą, Msc. Rompie. W liczbie mnogiej nazwisko to przyjmuje formy typowe dla rzeczowników męskich osobowych: M. Rompowie, D. Rompów, C. Rompom, B. Rompów, N. Rompami, Msc. Rompach.

Agata Miller

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Płonko”?

Żeńskie nazwisko Płonko nie odmienia się. Męskie nazwisko Płonko odmieniamy jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu tematu, np. jak matka, a więc następująco: M. Płonko, D. Płonki, C. Płonce, B. Płonkę, N. Płonką, Msc. Płonce. Jeśli w kontekście występuje odmienione imię lub inne słowo wskazujące na przypadek gramatyczny, to jego nieodmienianie można aprobować w normie potocznej, np. D. Widzę Piotra Płonko; Idę z Piotrem Płonko. W liczbie mnogiej nazwisko Płonko odmieniamy jak rzeczowniki męskie osobowe: M. Płonkowie, D. Płonków, C. Płonkom, B. Płonków, N. Płonkami, Msc. Płonkach.

Patryk Prill

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma celownika liczby pojedynczej nazwiska „Paszko”?

Celownik liczby pojedynczej męskiego nazwiska Paszko ma postać Paszce, ponieważ nazwiska męskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na samogłoskę -o odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego, np. jak matka (C. matce).

Nazwiska żeńskie zakończone na ‑o nie ulegają odmianie, toteż w odniesieniu do kobiety celownik tego nazwiska też ma formę Paszko, np. przyglądam się Paulinie Paszko.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest właściwa: „ul. Okrzei” czy „ul. Okrzeji”?

Poprawna jest pisownia: ul. Okrzei (ul. Stefana Okrzei). Nazwisko Okrzeja odmieniamy jak żeńskie rzeczowniki pospolite zakończone na ‑ja po samogłosce, a przed końcówką i opuszczamy w pisowni literę j, por. też M. Maja – D. Mai, M. ostoja – D. ostoi, M. knieja – D. kniei itp.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Mierzwa” w liczbie mnogiej („Joanna i Janusz Mierzwa”)?

Nazwiska rzeczownikowe zakończone na ‑a odmieniają się w liczbie mnogiej jak rzeczowniki męskoosobowe: M. (Joanna i Janusz) Mierzwowie, D. (Joanny i Janusza) Mierzwów, C. (Joannie i Januszowi) Mierzwom, B. (Joannę i Janusza) Mierzwów, N. (Joanną i Januszem) Mierzwami, Msc. (Joannie i Januszu) Mierzwach.

 

Aleksandra Muszarska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma celownika jest poprawna: „Kreftowi” czy „Krefcie”?

Nazwiska w języku polskim odmieniają się jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite. Stosownie do głoski kończącej dane nazwisko może to być odmiana rzeczownikowa męskoosobowa, żeńska albo przymiotnikowa. Dlatego obie formy, o których mowa w pytaniu: Kreftowi i Krefcie, są poprawne, ale odnoszą się do dwóch różnych nazwisk. Celownik Kreftowi pochodzi od nazwiska, które w mianowniku liczby pojedynczej ma formę Kreft; ponieważ kończy się ono na spółgłoskę twardą t, podlega deklinacji rzeczownikowej męskiej typowej dla rzeczowników osobowych twardotematowych (a więc Kreftowi jak pilotowi). Natomiast celownik Krefcie pochodzi od nazwiska Krefta; ponieważ w mianowniku liczby pojedynczej kończy się ono na samogłoskę ‑a, odmienia się w liczbie pojedynczej według deklinacji rzeczownikowej żeńskiej (a więc Krefcie jak chacie).

Daniel Szulc

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska „(Krzysztof) Kośnik”?

Nazwisko męskie Kośnik, jako nazwisko zakończone w mianowniku  na spółgłoskę, odmienia się jak rzeczowniki rodzaju męskiego żywotne, w celowniku przyjmuje więc końcówkę ‑owi (jak człowiekowi, ptakowi, zwierzakowi itp.). Poprawna forma celownika imienia i nazwiska, którego dotyczy pytanie, brzmi zatem: Krzysztofowi Kośnikowi.

Anna Jabłonowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Kopania”?

W liczbie pojedynczej nazwisko Kopania – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – odmienia się jak miękkotematowe rzeczowniki żeńskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a, a zatem następująco: M. Kopania, D. Kopani, C. Kopani, B. Kopanię, N. Kopanią, Msc. Kopani. W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, a w mianowniku przyjmuje końcówkę ‑owie. Ma zatem następujące formy: M. Kopaniowie, D. Kopaniów, C. Kopaniom, B. Kopaniów, N. Kopaniami, Msc. Kopaniach.

Kamil Doering
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Kolato” jest odmienne?

W liczbie pojedynczej w odniesieniu do mężczyzny nazwisko Kolato jest odmienne. Wzór jego odmiany odpowiada fleksji rzeczowników żeńskich twardotematowych, np. kobieta.  Nazwisko to przybiera następujące formy przypadkowe: M. Kolato, D. Kolaty, C. Kolacie, B. Kolatę, N. Kolatą, Msc. Kolacie. Jeśli jednak nazwisku temu towarzyszy imię lub rzeczownik pospolity jednoznacznie wskazujący na płeć, dopuszcza się nieodmienianie nazwiska, np. Jan Kolato, D. Jana Kolaty lub Jana Kolato, C. Janowi Kolacie lub Janowi Kolato, B. Jana Kolatę lub Jana Kolato, N. Janem Kolatą lub Janem Kolato, Msc. Janie Kolacie lub Janie Kolato.

W odniesieniu do kobiety nazwisko to jest nieodmienne.

W liczbie mnogiej nazwisko Kolato odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. państwo Kolatowie, D. państwa Kolatów, C. państwu Kolatom, B. państwa Kolatów, N. państwem Kolatami, Msc, państwu Kolatach.

Victoria Ogievich

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Hejs”?

Zgodnie z zasadami odmiany nazwisk (zamieszczonymi m.in. w Słowniku nazw własnych Jana Grzeni z 2002 r.) żeńskie nazwisko Hejs się nie odmienia, natomiast nazwisko męskie odmieniamy jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne, np. jak lis lub kos, a więc następująco:  M. Hejs, D. Hejsa, C. Hejsowi, B. Hejsa, N. Hejsem, Msc. Hejsie.

W liczbie mnogiej nazwisko Hejs odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, czyli następująco: M. Hejsowie, D. Hejsów, C. Hejsom, B. Hejsów, N. Hejsami, Msc. Hejsach.

Andrzej Karolczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Glinke”?

Nazwiska męskie pochodzenia niemieckiego zakończone na -e odmieniamy w liczbie pojedynczej jak przymiotniki. Wyjątek stanowią narzędnik i miejscownik, w których nazwiska takie przyjmują końcówkę ‑em. Męskie nazwisko Glinke odmienia się więc następująco: M. Glinke, D. Glinkego, C. Glinkemu, B. Glinkego, N. Glinkem, Msc. Glinkem. Można też tego nazwiska nie odmieniać, ale tylko jeśli zostanie ono poprzedzone imieniem lub rzeczownikiem pospolitym, np. M. senator Glinke, D. senatora Glinke, C. senatorem Glinke, B. senatora Glinke, N. senatorowi Glinke, Msc. senatorze Glinke. Jest to dopuszczalne ułatwienie, jednak elegantsze jest odmienianie tego nazwiska, np. M. senator Glinke, D. senatora Glinkego, C. senatorowi Glinkemu, B. senatora Glinkego, N. senatorem Glinkem, Msc. senatorze Glinkem.  Nazwisk żeńskich zakończonych na -e nie odmieniamy, toteż w odniesieniu do kobiety nazwisko Glinke jest nieodmienne. W liczbie mnogiej natomiast nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, tj. M. Glinkowie, D. Glinków, C. Glinkom, B. Glinków, N. Glinkami, Msc. Glinkach. Można też tego nazwiska nie odmieniać, jeśli poprzedzimy je imionami lub rzeczownikiem pospolitym, elegantsza jest jednak wersja odmieniona, np. M. Anna i Jan Glinkowie // Anna i Jan Glinke, państwo Glinkowie // państwo Glinke.

Martyna Hoppe
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy i jak odmieniać nazwisko „Fenig”?

Według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN pod red. Andrzeja Markowskiego zasady dotyczące odmiany nazwisk polskich i obcych są następujące: jeśli tylko jest możliwe przyporządkowanie danego nazwiska do jakiegoś wzorca odmiany, należy je odmieniać.

Wybór odpowiedniego wzorca odmiany zależy głównie od: płci właściciela, jego narodowości oraz zakończenia nazwiska.

Nazwisko męskie Fenig odmienia się jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne, na przykład jak mag, a zatem: D. nie ma dziś Jana Feniga (jak maga), C. przyglądałam się Janowi Fenigowi (jak magowi), B. zapraszam Jana Feniga (jak maga), N. rozmawiałam z Janem Fenigiem (jak magiem), Msc. rozmawiałam o Janie Fenigu (jak magu).

Nazwisko żeńskie Fenig jest nieodmienne: D. nie ma dziś Janiny Fenig, C. przyglądałam się Janinie Fenig, B. zapraszam Janinę Fenig, N. rozmawiałam z Janiną Fenig, Msc. rozmawiałam o Janinie Fenig.

W liczbie mnogiej nazwisko Fenig odmienia się jak rzeczowniki rodzaju męskiego osobowe: D. nie ma dziś Janiny i Jana Fenigów (jak magów), C. przyglądałam się Janinie i Janowi Fenigom (jak magom), B. zapraszam Janinę i Jana Fenigów (jak magów), N. rozmawiałam z Janiną i Janem Fenigami (jak magami), Msc. rozmawiałam o Janinie i Janie Fenigach (jak magach).

Daniela Różańska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Dowgiałło”?

Zgodnie z polską normą językową wszystkie nazwiska, zarówno polskie, jak i obce, należy (o ile to możliwe) odmieniać. Również męskie nazwisko Dowgiałło, o litewskich korzeniach, podlega odmianie. Nazwiska zakończone w mianowniku na ‑o po spółgłosce twardej, takie jak Kołodko i Jagiełło, mają w odniesieniu do mężczyzn w kolejnych  przypadkach liczby pojedynczej taką samą odmianę (te same końcówki) jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tej samej spółgłosce tematycznej zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a. A zatem odmiana nazwiska Dowgiałło w liczbie pojedynczej przedstawia się następująco: M. Dowgiałło, D. Dowgiałły, C. Dowgialle, B. Dowgiałłę, N. Dowgiałłą, Msc. Dowgialle. Nazwisko żeńskie Dowgiałło się nie odmienia. W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się natomiast jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Dowgiałłowie, D. Dowgiałłów, C. Dowgiałłom. B. Dowgiałłów, N. Dowgiałłami, Msc. Dowgiałłach.

Mikołaj Ostrowski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Bil”?

W wypadku nazwiska Bil jego odmiana dotyczy tylko mężczyzn, ponieważ nazwiska kobiet niezakończone na -a są nieodmienne. Nazwiska mężczyzn zakończone w wymowie lub pisowni na spółgłoskę odmieniają się jak polskie imiona lub rzeczowniki pospolite żywotne zakończone na te spółgłoski. Nazwisko Bil odmienia się więc jak na przykład kowal, a zatem następująco: M. Bil, D. Bila, C. Bilowi, B. Bila, N. Bilem, Msc. Bilu.

Antonina Fiutak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwisko „Bierła”?

Nazwisko Bierła jest nazwiskiem o odmianie rzeczownikowej, a w mianowniku liczby pojedynczej ma końcówkę -a, typową dla rzeczowników pospolitych rodzaju żeńskiego, odmienia się zatem jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu, np. jak piła czy stuła. Forma męska i żeńska odmieniają się tak samo, a mianowicie następująco: M. Bierła, D. Bierły, C. Bierle, B. Bierłę, N. Bierłą, Ms. Bierle

Anastazja Wysocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 15:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Bianga”?

Nazwisko Bianga – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – odmienia się w następujący sposób: M. Bianga, D. Biangi, C. Biandze, B. Biangę, N. Biangą, Msc. Biandze, W. Biango. Wynika to z zasad odmiany nazwisk (zawartych m.in. w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego), według których nazwiska kobiet i mężczyzn zakończone na -a (z wyjątkami zakończeń ‑owa i ‑ewa) odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu. W wypadku nazwiska Bianga rzeczownikiem pospolitym o podobnym zakończeniu może być ranga.

Paula Woźniak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Babicz”?

W odniesieniu do kobiet nazwisko Babicz nie odmienia się, por.: M. Anna Babicz, D. Anny Babicz, C. Annie Babicz, B. Annę Babicz, N. Anną Babicz, Msc. Annie Babicz. Odmienne są tylko – rzadko dziś używane, ale nadal poprawne – formy słowotwórcze tego nazwiska, tj. forma Babiczówna dla córki i forma Babiczowa dla żony. Nazwisko panieńskie Babiczówna odmienia się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego, tj. M. Anna Babiczówna, D. Anny Babiczówny, C. Annie Babiczównie, B. Annę Babiczównę, N. Anną Babiczówną, Msc. Annie Babiczównie, natomiast nazwisko żony Babiczowa odmienia się jak przymiotniki w rodzaju żeńskim, tj. M. Anna Babiczowa, D. Anny Babiczowej, C. Annie Babiczowej, B. Annę Babiczową, N. Anną Babiczową, Msc. Annie Babiczowej.

W odniesieniu do mężczyzn nazwisko Babicz odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego o tym samym zakończeniu, np. palacz lub spawacz, czyli następująco: M. Jan Babicz, D. Jana Babicza, C. Janowi Babiczowi, B. Jana Babicza, N. Janem Babiczem, Msc. Janie Babiczu.  

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe: M. Anna i Jan Babicz, D. Anny i Jana Babiczów, C. Annie i Janowi Babiczom, B. Annę i Jana Babiczów, N. Anną i Janem Babiczami, Msc. Annie i Janie Babiczach.

Jakub Kasiński
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Armada”?

W języku polskim nazwiska odmieniają się jak podobnie zakończone wyrazy pospolite. W liczbie pojedynczej nazwisko Armada w odniesieniu do przedstawicieli obu płci odmienia się zatem jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego zakończone na ‑a, a więc na przykład jak równobrzmiący z nim rzeczownik pospolity armada ‘wielka flota wojenna’: M. Armada, D. Armady, C. Armadzie, B. Armadę, N. Armadą, Msc. Armadzie. W liczbie mnogiej nazwisko to, podobnie jak pozostałe nazwiska o odmianie rzeczownikowej, przyjmuje końcówki typowe dla rzeczowników męskoosobowych: M. Armadowie, D. Armadów, C. Armadom, B. Armadów, N. Armadami, Msc. Armadach.

Damian Szulc

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „(Anna) Komuda”?

Nazwiska powinno się odmieniać, jeśli tylko można je przyporządkować do jakiegoś wzorca odmiany wyrazów pospolitych. Nazwiska kobiet zakończone na samogłoskę -a, ale nie zawierające przyrostków ‑ska, -cka, -dzka oraz -ewa, -owa odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu. Oznacza to, że nazwisko (Anna) Komuda odmienia się jak np. rzeczowniki kłoda czy komoda, a więc w następujący sposób: M. (Anna) Komuda, D. (Anny) Komudy, C. (Annie) Komudzie, B. (Annę) Komudę, N. (Anną) Komudą, Msc. (Annie) Komudzie.

Marta Zielezińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 14:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska „(Adam) Filocha”?

Celownik nazwiska męskiego Filocha brzmi Filosze (Adamowi Filosze). Nazwisko to odmieniamy jak rzeczownik mucha.

Patryk Prill

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 22. luty 2016 - 13:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 22. luty 2016 - 13:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwisko „Elżbieta Szuberla-Obara”?

Według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny każdy człon dwuczłonowych nazwisk żeńskich odmieniamy według wzorca, jaki mu przysługuje, np. o Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Nazwiska, które w mianowniku kończą się na -a, odmieniają się jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego, toteż nazwisko Szuberla-Obara odmienia się następująco: M. Elżbieta Szuberla-Obara, D. Elżbiety Szuberli-Obary, C. Elżbiecie Szuberli-Obarze, B. Elżbietę Szuberlę-Obarę, N. Elżbietą Szuberlą-Obarą, Msc.  Elżbiecie Szuberli-Obarze.

Witold Kaczmarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 10:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 10:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Soroko”?

Jak stwierdził Jan Miodek w wywiadzie dla „Nowej Trybuny Opolskiej” z 29 sierpnia 2010 roku, wszystkie nazwiska polskie, a także obce podlegają odmianie, jeżeli tylko można je przyporządkować do odpowiednich wzorców, a opinia, że w oficjalnych dokumentach nie powinnyśmy nazwisk odmieniać, jest plotką.

W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Soroko oczywiście się odmienia, przyjmując końcówki typowe dla żeńskich rzeczowników samogłoskowych o tym samym zakończeniu tematu, a więc np. dla rzeczownika matka: M. Soroko, D. Soroki, C. Soroce, B. Sorokę, N. Soroką, Msc. Soroce. Wydawnictwa poprawnościowe pozwalają też nie odmieniać tego nazwiska, jeśli zostanie ono poprzedzone jakimś wyrazem wskazującym na płeć, tj. imieniem lub rzeczownikiem pospolitym, np. M. Jan Soroko, D. Jana Soroki lub Jana Soroko, C. Janowi Soroce lub Janowi Soroko, B. Jana Sorokę lub Jana Soroko, N. Janem Soroką lub Janem Soroko, Msc. Janie Soroce lub Janie Soroko.

Nazwisko żeńskie Soroko jest nieodmienne, należy jednak poprzedzać je imieniem lub innym wyrazem odmiennym, np. M. pani Janina Soroko, D. pani Janiny Soroko, C. pani Janinie Soroko, B. panią Janinę Soroko, N. panią Janiną Soroko, Msc. pani Janinie Soroko.

W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Janina i Jan Sorokowie, D. Janiny i Jana Soroków, C. Janinie i Janowi Sorokom, B. Janinę i Jana Soroków, N. Janiną i Janem Sorokami, Msc. Janinie i Janie Sorokach.

 

Michał Żołnierowicz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 10:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 10:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Piśla”?

Nazwiska rzeczownikowe zakończone w mianowniku liczby pojedynczej końcówką -a odmieniają się – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – jak tak samo zakończone żeńskie rzeczowniki pospolite, toteż nazwisko Piśla odmienia się na przykład jak rzeczownik pospolity lala. W kolejnych przypadkach nazwisko to przyjmuje następujące formy: M. Piśla, D. Piśli, C. Piśli, B. Piślę, N. Piślą, Msc. Piśli.

Natomiast w liczbie mnogiej nazwisko Piśla odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. (państwo) Piślowie, D. (państwa) Piślów, C. (państwu) Piślom, B. (państwa) Piślów, N. (państwem) Piślami, Msc. (państwu) Piślach.

Agata Grocholska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 10:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 10:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę nazwiska „Mogerszland” zastosować w adresie: „Państwo J. i S. Mogerszland” czy „Państwo J. i S. Mogerszlandowie”?

Należy zastosować formę Państwo J. i S. Mogerszlandowie. Język polski jest językiem fleksyjnym, toteż – jeśli to tylko możliwe – należy odmieniać nazwiska. W mianowniku liczby mnogiej wszystkie nazwiska o odmianie rzeczownikowej przybierają końcówkę ‑owie.

Damian Szulc

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 10:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 10:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Lejko”?

W wypadku nazwisk polskich i obcych zaleca się, jeśli to możliwe, przyporządkowanie danego nazwiska do odpowiedniego wzorca odmiany wyrazów pospolitych; należy przy tym uwzględnić przede wszystkim zakończenie nazwiska, a także płeć nosiciela i jego narodowość. Nazwiska polskie zakończone na ‑o, typu Kościuszko, w odniesieniu do mężczyzn odmieniają się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na ‑a. Nazwisko męskie Lejko odmienia się zatem jak rzeczownik matka, a mianowicie: M. Lejko, D. Lejki, C. Lejce, B. Lejkę, N. Lejką, Msc. Lejce. Jeśli jednak nazwisko to zostanie poprzedzone odmienionym imieniem lub rzeczownikiem pospolitym wskazującym na płeć, dopuszcza się jego nieodmienność: M. pan Jan Lejko, D. pana Jana Lejki lub pana Jana Lejko, C. panu Janowi Lejce lub panu Janowi Lejko, B. pana Jana Lejkę lub pana Jana Lejko, N. panem Janem Lejką lub panem Janem Lejko, Msc. panu Janie Lejce lub panu Janie Lejko.

W odniesieniu do kobiet nazwisko Lejko jest nieodmienne, odmieniamy tylko towarzyszące mu imię lub rzeczownik pospolity informujący o płci, np. M. pani Anna Lejko, D. pani Anny Lejko, C. pani Annie Lejko, B. panią Annę Lejko, N. panią Anną Lejko, Msc. pani Annie Lejko.

Miłosz Ryszka
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 10:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 10:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Kędziora” w odniesieniu do kobiety?

Polskie nazwiska rzeczownikowe zakończone w mianowniku liczby pojedynczej samogłoską ‑a odmieniają się – zarówno w odniesieniu do kobiety, jak i mężczyzny – jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego. Nazwisko Kędziora odmienia się więc jak na przykład rzeczownik pospolity kora: M. Kędziora, D. Kędziory, C. Kędziorze, B. Kędziorę, N. Kędziorą, Msc. Kędziorze.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 10:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 10:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się imię i nazwisko „Jan Zdyb”?

Nazwisko Zdyb zakończone jest na spółgłoskę twardą b, a zatem w odniesieniu do mężczyzny odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne zakończone na tę samą spółgłoskę, np. jak rzeczownik wieloryb lub pasierb: M. Jan Zdyb, D. Jana Zdyba, C. Janowi Zdybowi, B. Jana Zdyba, N. Janem Zdybem, Msc. Janie Zdybie.

Aleksandra Muszarska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 09:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 09:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Gryz”?

Według Jana Miodka nazwiska należy odmieniać, a opinia, że w tekstach formalnych nazwisk się nie odmienia, jest fałszywa. Na poparcie swego stanowiska profesor Miodek przytoczył słowa genialnego matematyka Hugona Steinhausa, który osobom nieżyczącym sobie odmieniania ich nazwiska powiedział: „Pan jest właścicielem swojego nazwiska tylko w mianowniku liczby pojedynczej. Pozostałymi przypadkami rządzi gramatyka!" (http://www.nto.pl/magazyn/reportaz/art/4161843,prof-miodek-nazwiska-trzeba-odmieniac,id,t.html).

Jeśli chodzi o nazwisko Gryz, to jego odmiana zależy od płci nosiciela. Nazwisko męskie jest odmienne, a nazwisko żeńskie – nieodmienne. Formy odmiany tego nazwiska podaję w poniższej tabeli:

 
Pan
Pani
Państwo
mianownik
Gryz
Gryz
Gryzowie
dopełniacz
Gryza
Gryz
Gryzów
celownik
Gryzowi
Gryz
Gryzom
biernik
Gryza
Gryz
Gryzów
narzędnik
Gryzem
Gryz
Gryzami
miejscownik
Gryzie
Gryz
Gryzach

Agnieszka Szewczuk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 09:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 09:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi celownik imienia i nazwiska „Dariusz Skoczenko”?

Ta forma to Dariuszowi Skoczence. Norma wzorcowa nakazuje odmieniać nazwiska męskie typu Kościuszko i Skoczenko.

Jednak, jak twierdzi profesor Mirosław Bańko: „Mniej znane nazwiska tego typu bywają nie odmieniane. Jeśli w kontekście występuje odmienione imię lub inne słowo wskazujące na przypadek gramatyczny, to ich nieodmienianie można aprobować w normie potocznej (np. Mirosława Bańkopana Bańko – by sięgnąć po przykład najbliższy). Norma wzorcowa jest bardziej rygorystyczna i nie przewiduje w tym względzie wyjątków” (http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Mleczko-i-Kosciuszko;4476.html). W normie potocznej dopuszczalny jest zatem celownik Dariuszowi Skoczenko.

Paweł Sosnowski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 09:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 09:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Baryłko”?

Nazwiska słowiańskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej samogłoską ‑o poprzedzoną samogłoską k w odniesieniu do mężczyzn odmieniamy według deklinacji rzeczownikowej żeńskiej, jak wyraz matka. W liczbie mnogiej ich mianownik przybiera końcówkę -owie. Nazwisko męskie Baryłko przybiera więc następujące formy:

Mianownik
Baryłko
Baryłkowie
Dopełniacz
Baryłki
Baryłków
Celownik
Baryłce
Baryłkom
Biernik
Baryłkę
Baryłków
Narzędnik
Baryłką
Baryłkami
Miejscownik
Baryłce
Baryłkach
Wołacz
Baryłko
Baryłkowie

Natomiast nazwisko żeńskie Baryłko nie odmienia się.

Karol Wielesik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 09:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 09:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Bartoszcze”?

Sposób odmiany zależy od płci nosiciela tego nazwiska. Żeńskie nazwisko Bartoszcze nie odmienia się, odmieniamy tylko towarzyszące mu imię, np. M. Anna Bartoszcze, D. Anny Bartoszcze, C. Annie Bartoszcze, B. Annę Bartoszcze, N. Anną Bartoszcze, Msc. Annie Bartoszcze. W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Bartoszcze odmienia się jak przymiotnik rodzaju nijakiego, ale w narzędniku i miejscowniku przybiera końcówkę ‑em, nie ‑im/‑ym, por.: M. Bartoszcze, D. Bartoszczego, C. Bartoszczemu, B. Bartoszczego, N. Bartoszczem, Msc. Bartoszczem. W licznie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczownik męskoosobowy, a więc następująco: Anna i Jan Bartoszczowie, D. Anny i Jana Bartoszczów, C. Annie i Janowi Bartoszczom, B. Annę i Jana Bartoszczów, N. Anną i Janem Bartoszczami, Msc. Annie i Janie Bartoszczach.

Sonia Nastały
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 09:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 09:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Armada”?

W języku polskim nazwiska odmieniają się jak podobnie zakończone wyrazy pospolite. W liczbie pojedynczej nazwisko Armada w odniesieniu do przedstawicieli obu płci odmienia się zatem jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego zakończone na ‑a, a więc na przykład jak równobrzmiący z nim rzeczownik pospolity armada ‘wielka flota wojenna’: M. Armada, D. Armady, C. Armadzie, B. Armadę, N. Armadą, Msc. Armadzie. W liczbie mnogiej nazwisko to, podobnie jak pozostałe nazwiska o odmianie rzeczownikowej, przyjmuje końcówki typowe dla rzeczowników męskoosobowych: M. Armadowie, D. Armadów, C. Armadom, B. Armadów, N. Armadami, Msc. Armadach.

Damian Szulc

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. luty 2016 - 09:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. luty 2016 - 09:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zdanie „zapraszam na ślub Bronisława Walter” jest poprawne?

Zdanie to nie jest poprawne, powinno brzmieć zapraszam na ślub Bronisława Waltera. Wynika to z faktu, iż nazwisko męskie Walter jest zakończone spółgłoską twardą r, a takie nazwiska odmieniamy jak rzeczowniki rodzaju męskiego o podobnym zakończeniu, w tym wypadku jak profesor czy kelner

Anna Flizikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Socha”?

Zarówno w wypadku kobiet, jak i mężczyzn odmiana tego nazwiska jest taka sama. Nazwisko to w liczbie pojedynczej odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu, a więc m.in. jak rzeczownik socha. Odmiana nazwiska Socha jest więc następująca: M. Socha, D. Sochy, C. Sosze, B. Sochę, N. Sochą, Msc. Sosze. W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Sochowie, D. Sochów, C. Sochom, B. Sochów, N. Sochami, Msc. Sochach.

Anna Flizikowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Skuza”?

Nazwiska męskie i żeńskie zakończone samogłoską ‑­a w liczbie pojedynczej odmieniają się jak podobnie zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego. Jeżeli samogłoska ‑­a poprzedzona jest spółgłoską twardą: b, p, d, t, w, f, z, s, r, ł, m, n, nazwisko odmienia się według deklinacji żeńskiej samogłoskowej twardotematowej. Nazwisko Skuza odmienia się jak np. rzeczowniki koza, oaza bądź teza, a więc następująco: M. Skuza, D. Skuzy, CMs. Skuzie, B. Skuzę, N. Skuzą.

Małgorzata Michałowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Roszko”?

Jeśli chodzi o odmianę polskich nazwisk męskich zakończonych na -o, warto wzorować się na odmianie nazwisk dobrze znanych, takich jak np. Kościuszko (M. Kościuszko, D. Kościuszki, C. Kościuszce, B. Kościuszkę, N. Kościuszką, Msc. Kościuszce).  Można też skorzystać z reguły, która mówi, że takie nazwiska odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu, a więc w wypadku nazwiska Roszko jak rzeczowniki matka, kotka czy rybka. Nazwisko Roszko w odniesieniu do mężczyzny odmienia się zatem następująco: M. Roszko, D. Roszki, C. Roszce, B. Roszkę, N. Roszką, Msc. Roszce.

W odniesieniu do kobiet nazwisko to jest nieodmienne.

W liczbie mnogiej odmienia się ono jak rzeczowniki męskoosobowe, a zatem: M. Roszkowie, D. Roszków, C. Roszkom, B. Roszków, N. Roszkami, Msc. Roszkach.

Sylwia Trzebiatowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się męskie nazwisko „Rewers”?

Nazwiska mężczyzn zakończone w wymowie lub pisowni na spółgłoskę odmieniają się jak imiona i rzeczowniki pospolite żywotne zakończone na tę samą spółgłoskę. Ponadto nazwiska dwu- i wielosylabowe o formie identycznej z rzeczownikami pospolitymi zachowują takie same oboczności, jakie zachodzą w odpowiednich wyrazach pospolitych.

Nazwisko Rewers odmienia się zatem jak np. imię Sykstus lub wyrazy pospolite lis i krezus, czyli następująco: (w dopełniaczu) Nie ma dziś (pana) Rewersa; (w celowniku) Przyglądał się (panu) Rewersowi; (w bierniku) Widzimy (pana) Rewersa; (w narzędniku): Rozmawiam z (panem) Rewersem; (w miejscowniku) Rozmawiam o (panu) Rewersie.

Weronika Bartusch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się imię i nazwisko „Mirosław Brużek”?

Imiona i nazwiska należą do klasy rzeczowników, więc są odmienne przez liczby i przypadki, choć wiele osób jest przekonanych o nieodmienności swojego nazwiska. Imiona i nazwiska odmieniamy zazwyczaj tak, jak odmieniają się podobnie zakończone wyrazy pospolite. Imię Mirosław i nazwisko Brużek kończą się na spółgłoski, w liczbie pojedynczej odmieniamy je zatem jak rzeczowniki męskie żywotne, np. jak detektyw i człowieczek, a zatem następująco:

 
Imię
Nazwisko
M.
Mirosław
Brużek
D.
Mirosława
Brużka
C.
Mirosławowi
Brużkowi
B.
Mirosława
Brużka
N.
Mirosławem
Brużkiem
Msc.
Mirosławie
Brużku

W liczbie mnogiej wyrazy te odmieniają się jak rzeczowniki męskoosobowe:

 
Imię
Nazwisko
M.
Mirosławowie
Brużkowie
D.
Mirosławów
Brużków
C.
Mirosławom
Brużkom
B.
Mirosławów
Brużków
N.
Mirosławami
Brużkami
Msc.
Mirosławach
Brużkach

 

Weronika Formela
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwisko „Krauze”?

Nazwiska obcego pochodzenia zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na -e odmieniamy w liczbie pojedynczej w odniesieniu do mężczyzn według deklinacji przymiotnikowej, z wyjątkiem narzędnika i miejscownika, w którym przyjmują one końcówkę ‑em. Męskie nazwisko Krauze odmienia się zatem następująco: M. Krauze, D. Krauzego, C. Krauzemu, B. Krauzego, N. Krauzem, Msc. Krauzem.

W odniesieniu do kobiet nazwisko to jest nieodmienne. Odmieniamy tylko towarzyszące mu imię lub inny wyraz informujący o płci nosiciela tego nazwiska, np. M. pani Anna Krauze, D. pani Anny Krauze, C. pani Annie Krauze, B. panią Annę Krauze, N. panią Anną Krauze, Msc. pani Annie Krauze.

W liczbie mnogiej nazwisko Krauze odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe. Przyjmuje ono następujące formy: M. Krauzowie, D. Krauzów, C. Krauzom, B. Krauzów, N. Krauzami, Msc. Krauzach.

Adrianna Sowińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Kopytko”?

Nazwiska polskie zakończone samogłoską -o po spółgłoskach twardych w odniesieniu do mężczyzn odmieniamy jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego. Nazwisko Kopytko odmienia się zatem jak rzeczowniki pospolite matka, siatka lub łódka, a więc następująco: M. Kopytko, D. Kopytki, C. Kopytce, B. Kopytkę, N. Kopytką, Msc. Kopytce.

W wypadku, gdy nazwisko to występuje razem z imieniem lub wyrazem pospolitym określającym płeć, można również odmieniać tylko imię lub ów inny wyraz towarzyszący, nazwisko pozostawiając nieodmienione, np. M. Mariusz Kopytko, D. Mariusza Kopytko, C. Mariuszowi Kopytko, B. Mariusza Kopytko, N. Mariuszem Kopytko, Msc. Mariuszu Kopytko.

Nazwisk żeńskich zakończonych na ‑o nie odmieniamy, toteż w odniesieniu do kobiet nazwisko Kopytko jest nieodmienne, np. np. M. Maria Kopytko, D. Marii Kopytko, C. Marii Kopytko, B. Marię Kopytko, N. Marią Kopytko, Msc. Marii Kopytko.

Oliwia Zielińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko mężczyzny „Kloza”?

Nazwiska męskie zakończone na samogłoskę ‑a są w języku polskim odmienne i odmieniają się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego. Gdy przed końcową samogłoską występuje spółgłoska twarda (b, p, d, t, w, f, z, s, r, ł, m, n), odmieniają się one jak rzeczowniki żeńskie twardotematowe. Zgodnie z tą zasadą nazwisko męskie Kloza odmiana się następująco: M. Kloza, D. Klozy, C. Klozie, B. Klozę, N. Klozą, Msc. Klozie. Tak samo odmienia się nazwisko Kloza odniesione do kobiety.

Agata Stanisławska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Deptuła”?

Nazwisko Deptuła należy do nazwisk zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej samogłoską ‑a, a takie nazwiska zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzny odmieniają się jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego. Nazwisko Deptuła w liczbie pojedynczej przybiera zatem następujące formy:

mianownik (kto? co?): Anna Deptuła / Łukasz Deptuła,
dopełniacz (kogo? czego?): Anny Deptuły / Łukasza Deptuły,
celownik (komu? czemu?): Annie Deptule / Łukaszowi Deptule,
biernik (kogo? co?): Annę Deptułę / Łukasza Deptułę,
narzędnik (z kim? z czym?): Anną Deptułą / Łukaszem Deptułą,
miejscownik (o kim? o czym?): Annie Deptule / Łukaszu Deptule.
 
W liczbie mnogiej nazwisko Deptuła odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, a więc następująco:
 
mianownik (kto? co?): Anna i Łukasz Deptułowie,
dopełniacz (kogo? czego?): Anny i Łukasza Deptułów,
celownik (komu? czemu?): Annie i Łukaszowi Deptułom,
biernik (kogo? co?): Annę i Łukasza Deptułów,
narzędnik (z kim? z czym?): Anną i Łukaszem Deptułami,
miejscownik (o kim? o czym?): Annie i Łukaszu Deptułach.
Filip Nowak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Burtyk”?

Odmiana nazwiska Burtyk zależy od płci osoby, która to nazwisko nosi.

Nazwiska mężczyzn, które zakończone są spółgłoską, odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne o tym samym zakończeniu. Nazwisko Burtyk odmienia się zatem jak np. rzeczowniki taktyk lub praktyk, a więc następująco: M. Burtyk, D. = B. Burtyka, C. Burtykowi, N. Burtykiem, Mc. Burtyku.

Z kolei nazwiska żeńskie odmieniają się tylko wtedy, gdy są zakończone na ‑a. Dlatego żeńskie nazwisk Burtyk jest nieodmienne.

Anna Brendel

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Baryłko”?

Nazwiska słowiańskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej samogłoską ‑o poprzedzoną samogłoską k w odniesieniu do mężczyzn odmieniamy według deklinacji rzeczownikowej żeńskiej, jak wyraz matka. W liczbie mnogiej ich mianownik przybiera końcówkę -owie. Nazwisko męskie Baryłko przybiera więc następujące formy:

Mianownik
Baryłko
Baryłkowie
Dopełniacz
Baryłki
Baryłków
Celownik
Baryłce
Baryłkom
Biernik
Baryłkę
Baryłków
Narzędnik
Baryłką
Baryłkami
Miejscownik
Baryłce
Baryłkach
Wołacz
Baryłko
Baryłkowie

Natomiast nazwisko żeńskie Baryłko nie odmienia się.

Karol Wielesik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 12:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 12:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Bartoszcze”?

Sposób odmiany zależy od płci nosiciela tego nazwiska. Żeńskie nazwisko Bartoszcze nie odmienia się, odmieniamy tylko towarzyszące mu imię, np. M. Anna Bartoszcze, D. Anny Bartoszcze, C. Annie Bartoszcze, B. Annę Bartoszcze, N. Anną Bartoszcze, Msc. Annie Bartoszcze. W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Bartoszcze odmienia się jak przymiotnik rodzaju nijakiego, ale w narzędniku i miejscowniku przybiera końcówkę ‑em, nie ‑im/‑ym, por.: M. Bartoszcze, D. Bartoszczego, C. Bartoszczemu, B. Bartoszczego, N. Bartoszczem, Msc. Bartoszczem. W licznie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczownik męskoosobowy, a więc następująco: Anna i Jan Bartoszczowie, D. Anny i Jana Bartoszczów, C. Annie i Janowi Bartoszczom, B. Annę i Jana Bartoszczów, N. Anną i Janem Bartoszczami, Msc. Annie i Janie Bartoszczach.

Sonia Nastały
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 5. luty 2016 - 11:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 5. luty 2016 - 11:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Szuryt”?

Odmiana nazwiska Szuryt zależy od płci jego nosiciela.

Nazwisko męskie odmienia się jak zakończone na tę samą spółgłoskę rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne, np. pilot, a zatem następująco: M. Szuryt, D. Szuryta, C. Szurytowi, B. Szuryta, N. Szurytem, Msc. Szurycie. Nazwisko żeńskie Szuryt jest natomiast nieodmienne. Odmieniamy towarzyszące mu imię lub rzeczownik pospolity wskazujący na płeć, np. M. Alicja Szuryt, D. Alicji Szuryt, C. Alicji Szuryt, B. Alicję Szuryt, N. Alicją Szuryt, Msc. Alicji Szuryt.

W liczbie mnogiej nazwisko Szuryt odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe: M. Szurytowie, D. Szurytów, C. Szurytom, B. Szurytów, N. Szurytami, Msc. Szurytach.

Klaudia Hyrdel
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Szostak”?

Nazwisko Szostak kończy się na spółgłoskę, toteż w odniesieniu do mężczyzny odmienia się w liczbie pojedynczej jak tak samo zakończone żywotne rzeczowniki pospolite (np. jak człowiek czy konik), czyli następująco: M. Szostak, D. Szostaka, C. Szostakowi, B. Szostaka, N. Szostakiem, Msc. Szostaku. W odniesieniu do kobiety nazwisko to się nie odmienia. Natomiast w liczbie mnogiej nazwisko Szostak przybiera następujące formy: M. Szostakowie, D. Szostaków, C. Szostakom, B. Szostaków, N. Szostakami, Msc. Szostakach.

Patrycja Wochowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko żeńskie „Smolana”?

Nazwisko Smolana – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego zakończone w liczbie pojedynczej samogłoską ‑a, na przykłada jak polana. Odmienia się więc w następujący sposób: M. Smolana, D. Smolany, C. Smolanie, B. Smolanę, N. Smolaną, Msc. Smolanie.

Agata Janczewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniamy nazwisko „Rusinek”?

W języku polskim odmieniamy każde nazwisko, dla którego można znaleźć wzorzec odmiany. W wypadku nazwiska Rusinek wzorzec taki istnieje, gdy jest to nazwisko męskie (pan Rusinek odmienia się jak mędrek), nie ma go zaś dla nazwiska żeńskiego (rzeczowniki rodzaju żeńskiego nie kończą się w polszczyźnie na spółgłoski twarde), które w związku z tym pozostaje nieodmienne.

Odmieniając w rodzaju męskim nazwiska polskie dwu- lub wielosylabowe, w których wygłosowa spółgłoska ‑k jest poprzedzona samogłoską e, opuszczamy tę samogłoskę w przypadkach zależnych, analogicznie do równobrzmiących rzeczowników pospolitych, np. Fiołek – D. Fiołka, bo fiołek – D. fiołka. W pozostałych nazwiskach o opuszczeniu lub zachowaniu e w odmianie decyduje tradycja.

W liczbie mnogiej nazwisko Rusinek odmienia się według wzorca odmiany rzeczowników męskoosobowych.

Nazwisko Rusinek odmieniamy zatem w następujący sposób:

mianownik: pan Rusinek, pani Rusinek, państwo Rusinkowie;

dopełniacz: pana Rusinka, pani Rusinek, państwa Rusinków;

celownik: panu Rusinkowi, pani Rusinek, państwu Rusinkom;

biernik: pana Rusinka, panią Rusinek, państwa Rusinków;

narzędnik: panem Rusinkiem, panią Rusinek, państwem Rusinkami;

miejscownik: panu Rusinku, pani Rusinek, państwu Rusinkach.

Michał Werner

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Ropela”?

Nazwiska zakończone na ‑a odmieniają się w liczbie pojedynczej – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego. Nazwisko Ropela odmienia się zatem jak rzeczowniki lala, rola czy makrela i więc przybiera następujące formy: M. Ropela, D. Ropeli, C. Ropeli, B. Ropelę, N. Ropelą, Msc. Ropeli.  W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowego, a mianowicie: M. Ropelowie, D. Ropelów, C. Ropelom, B. Ropelów, N. Ropelami, Msc. Ropelach.

Katarzyna Adamus
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Przeróbka”?

Aby stwierdzić, jak należy odmieniać dane nazwisko, należy wziąć pod uwagę płeć nosiciela, jego narodowość i zakończenie nazwiska. Polskie nazwiska rzeczownikowe zakończone w mianowniku liczby pojedynczej samogłoską ‑a odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego również zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a. A zatem nazwisko Przeróbka, zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn, odmienia się jak rzeczowniki pospolite matka, tubka czy przeróbka.  Oto jego formy w kolejnych przypadkach gramatycznych: M. Przeróbka (jak przeróbka), D. Przeróbki (jak przeróbki), C. Przeróbce (jak przeróbce), B. Przeróbkę (jak przeróbkę), N. Przeróbką (jak przeróbką), Msc. Przeróbce (jak przeróbce).

Anna Chłopska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Orzech”?

Odmiana nazwiska Orzech zależy od płci jego nosiciela. W odniesieniu do kobiety nazwisko to nie odmienia się, ponieważ rzeczowniki rodzaju żeńskiego nie kończą się na spółgłoski twarde. W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Orzech odmienia się jak zakończone na tę samą spółgłoskę rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne (np. jak śpioch, patałach czy szach). W liczbie pojedynczej przybiera zatem następujące formy: M. Orzech, D. Orzecha, C. Orzechowi, B. Orzecha, N. Orzechem, Msc. Orzechu. W liczbie mnogiej nazwisko Orzech odmieniamy jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe, tj. M. Orzechowie, D. Orzechów, C. Orzechom, B. Orzechów, N. Orzechami, Msc. Orzechach.

Damian Gleska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 01:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Narloch”?

Przyporządkowanie nazwiska do wzorca odmiany zależy od płci właściciela oraz zakończenia nazwiska.

Jeżeli chodzi o odmianę nazwiska męskiego Narloch, odmienia się ono jak osobowy rzeczownik rodzaju męskiego (będący wyrazem pospolitym lub inną nazwą własną) zakończony na tę samą spółgłoskę, a więc na przykład jak Włoch.

Nazwiska żeńskie odmieniają się tylko w wypadku, gdy kończą się na ‑a, ‑ska, ‑cka, ‑dzka, ‑owa, ‑ewa. Zgodnie z tą zasadą w wypadku kobiety forma nazwiska Narloch pozostanie niezmienna we wszystkich przypadkach.

Nazwisko należy również odmieniać w liczbie mnogiej. Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę otrzymują w mianowniku liczby mnogiej końcówkę -owie.

Formy nazwiska Narloch we wszystkich przypadkach w obu rodzajach liczby pojedynczej oraz w liczbie mnogiej przedstawia poniższa tabela.

 
L. pojedyncza, r. męski
L. pojedyncza, r. żeński
L. mnoga
MIANOWNIK
Narloch
Narloch
Narlochowie
DOPEŁNIACZ
Narlocha
Narloch
Narlochów
CELOWNIK
Narlochowi
Narloch
Narlochom
BIERNIK
Narlocha
Narloch
Narlochów
NARZĘDNIK
Narlochem
Narloch
Narlochami
MIEJSCOWNIK
Narlochu
Narloch
Narlochach
WOŁACZ
Narlochu
Narloch
Narlochowie

 

Anna Gortat

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest dopełniacz nazwiska „Matyja”?

Dopełniacz nazwiska Matyja to: Matyi. Nazwiska męskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na -a odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym zakończeniu, w związku z czym w dopełniaczu, celowniku oraz miejscowniku przybierają końcówkę ‑y lub ‑i, w zależności od zakończenia tematu. Nazwiska, których temat kończy się na ‑j‑, mają końcówkę ‑i, powinny więc kończyć się połączeniem ‑ji, ale – jak mówią zasady pisowni polskiej – „bez względu na wymowę po samogłosce nie piszemy połączenia ji, lecz samo i”. Dopełniacz nazwiska Matyja piszemy więc Matyi, tak jak formy szyi (od szyja), nadziei (od nadzieja) czy tui (od tuja).

  Magda Kucharzewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Kuczmaja”?

Nazwisko Kuczmaja kończy się w mianowniku liczby pojedynczej samogłoską ‑a, toteż – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – odmienia się jak podobnie zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego, np. baja, tuja czy koja. Przybiera zatem następujące formy: M. Kuczmaja, D. Kuczmai, C. Kuczmai, B. Kuczmaję, N. Kuczmają, Msc. Kuczmai. W liczbie mnogiej nazwisko to odmienia się następująco: M. Kuczmajowie, D. Kuczmajów, C. Kuczmajom, B. Kuczmajów, N. Kuczmajami, Msc. Kuczmajach.

Patryk Borowski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Jamka”?

Według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego nazwiska żeńskie i męskie zakończone na -a odmieniają się tak jak rzeczowniki pospolite o podobnym zakończeniu, a więc nazwisko Jamka odmienia się jak wyrazy klamka, matka czy jamka. Nazwisko to odmienia się zatem w następujący sposób: M. Jamka, D. Jamki, C. Jamce, B. Jamkę, N. Jamką, Msc. Jamce.

Agata Jezierska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Działa” się odmienia? Jeżeli tak, to jak?

Nazwisko Działa odmienia się – zarówno w formie męskiej (np. Marcin Działa), jak i żeńskiej (np. Maria Działa). Wynika to z zasady, że nazwiska zakończone na ‑a odmieniają się w liczbie pojedynczej jak tak samo zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego (w tym wypadku np. piła). Odmiana wygląda następująco: M. Działa, D. Działy, C. Dziale, B. Działę, N. Działą, Msc. Działe. W liczbie mnogiej nazwisko to przybiera następujące formy: M. Działowie, D. Działów, C. Działom, B. Działów, N. Działami, Msc. Działach

Daria Kuczkowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się imię i nazwisko „Adrian Nicka”?

Imię męskie Adrian kończy się w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę, odmienia się zatem jak podobnie zakończone rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego osobowe. Nazwisko Nicka należy do nazwisk zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a, więc odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu. Oto formy kolejnych przypadków tego imienia i nazwiska: M. Adrian Nicka, D. Adriana Nicki, C. Adrianowi Nicce, B. Adriana Nickę, N. Adrianem Nicką, Msc. Adrianie Nicce.

Magdalena Bogdanowicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 21. Styczeń 2016 - 00:38; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać nazwę placu upamiętniającą Stanisława Leszczyńkiego: „Place Stanislas” czy „place Stanislas”?

W pierwszym momencie odpowiedź na pytanie nie wydaje się skomplikowana. Jeśli podajemy w tekście obcojęzyczną nazwę miejsca (w tym przypadku w języku francuskim), stosujemy pisownię oryginalną, nie biorąc pod uwagę zasad pisowni języka polskiego. W tym miejscu pojawia się jednak problem sprawdzenia, jaki zapis funkcjonuje oficjalnie w języku francuskim. Pobieżnie przeszukując źródła internetowe, można mylnie dojść do wniosku, że poprawny jest zapis Place Stanislas. Jednak, gdy sprawdzimy treść wiarygodnych francuskich encyklopedii internetowych (Encyclopædia Universalis France, Larousse), znajdziemy tam zapis place Stanislas. Tak samo jest z nazwami innych placów we Francji, np. place de l'Hôtel-de-Ville, place Charles-de-Gaulle, place de la Nation. Z tego wynika, że jeżeli chcemy podać nazwę oryginalną, poprawnym zapisem będzie place Stanislas. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy nazwa pojawia się na początku zdania lub podpisu, np. pod fotografią. Drugim rozwiązaniem jest oczywiście podanie polskiej nazwy, czyli po prostu plac Stanisława, co wynika z zasady pisowni [82], według której, jeśli stojący na początku nazwy wyraz plac jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą.

Natalia Klajman

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę projektu edukacyjnego ZAPRASZAMY DO NASZEJ DZIELNICY?

Aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące zapisu powyższego wyrażenia wielką lub małą literą, należy wyjaśnić znaczenie słowa projekt. Według Słownika języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego projekt to ‘plan działania; wstępna wersja czegoś; dokument zawierający obliczenia, rysunki itp. dotyczące wykonania jakiegoś obiektu lub urządzenia’. Zapisując nazwę projektu edukacyjnego, należy zatem skorzystać z reguły [73], mówiącej, że „Wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych, operacji wojskowych”. Według tej reguły w nazwach projektów edukacyjnych wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz, zarówno wówczas, gdy chodzi o tytuł dokumentu, jak i pewne działania (jak w wypadku akcji charytatywnych i porządkowych). W nazwie projektu można też zastosować cudzysłów bądź też kursywę, których celem jest wyróżnienie nazwy własnej projektu. Zatem poprawny zapis to: projekt edukacyjny „Zapraszamy do naszej dzielnicy”.

Justyna Rozmiarek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą zaczyna się rzeczownik s/Sybirak?

Słownik języka polskiego PWN oraz Wielki słownik ortograficzny PWN podają zgodnie, że Sybirak to ‘w czasach carskich lub w okresie Związku Radzieckiego: więzień wywieziony na Syberię lub zesłaniec na Syberię’ też ‘były więzień lub zesłaniec’, natomiast Sybirak to ‘mieszkaniec Syberii’. Encyklopedia PWN podaje ponadto, że sybiracy to „grupa zesłańców politycznych w głąb Rosji, którzy powrócili do Królestwa Polskiego po amnestii w 1857 roku”, a Związek Sybiraków to „organizacja kombatancka, utworzona w Katowicach w 1926 roku (W 1928 r. przyjęła charakter ogólnopolski)”.

Zatem pisownia rzeczownika s/Sybirak zależna jest od jego znaczenia.

Justyna Rozmiarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wolno pisać „Góral”, czy tylko „góral”?

Słowniki języka polskiego podają tylko pisownię tego wyrazu małą literą: góral, jednak nie wszyscy normatywiści zgadzają się, że to jedyna poprawna forma. Powołam się na wypowiedź prof. Mirosława Bańko odnośnie do powyższego zagadnienia:     

„Wprawdzie większość słowników polskich – w tym Wielki słownik ortograficzny PWN – ma wyłącznie hasło góral, ale z ogólnych przepisów dotyczących pisowni nazw etnicznych można wywieść pisownię Góral, gdy chodzi o rdzennego mieszkańca północnej części Karpat Zachodnich (analogicznie do zapisu wielką literą nazw takich jak Kaszubi czy Podhalanie). Jerzy Krzyszpień, który poświęcił temu zagadnieniu cały artykuł (Język Polski, 2010, nr 2), zwraca uwagę na niekonsekwencje w pisowni w literaturze przedmiotu i apeluje o jej ujednolicenie, proponując następujące hasło słownikowe swojego autorstwa jako możliwy wzór:

góral ‘rdzenny mieszkaniec gór, człowiek wywodzący się z rdzennej ludności zamieszkującej góry’: górale andyjscy, górale Atlasu, górale Karpat Wschodnich (Bojkowie, Huculi, Łemkowie), górale kaukascy.

Góral ‘mieszkaniec północnej części Karpat Zachodnich’: Górale, Górale polscy, Górale słowaccy, Górale spod Nowego Targu. Połączenia: Górale Babiogórscy (Babiogórcy) ‘grupa Górali zamieszkująca północne stoki Babiej Góry’, Górale Podhalańscy (Podhalanie) ‘grupa Górali zamieszkująca Podhale’, Górale Śląscy ‘grupa Górali zamieszkująca Beskid Śląski i Morawsko-Śląski w historycznych granicach Śląska’, Górale Żywieccy ‘grupa Górali zamieszkująca dorzecze Soły na południe od grzbietu Beskidu Małego’”.

Należy zatem wnioskować, że pisząc góral, mamy na myśli mieszkańca gór, człowieka wywodzącego się z ludności zamieszkującej góry, natomiast pisząc Góral, myślimy o mieszkańcu konkretnego regionu górskiego.

Justyna Rozmiarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne są następujące zapisy: chłodziarka „Pamir”, wykładzina „Relaks”, pralka „Wijatka”?

Według zasad pisowni polskiej dużą literą piszemy nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych, tak więc zapis chłodziarka „Pamir”, wykładzina „Relaks”, pralka „Wijatka” jest poprawny. Istnieje też możliwość zapisu bez cudzysłowu: chłodziarka marki Pamir, wykładzina marki Relaks, pralka marki Wijatka.

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się żeńskie nazwisko „Jagła”?

Zarówno nazwiska męskie, jak i żeńskie zakończone na -a odmieniają się w języku polskim tak jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu. Nazwisko Jagła odmienia się zatem jak np. igła, perła czy piła, a więc następująco: M. Jagła, D. Jagły, C. Jagle, B. Jagłę, N. Jagłą, Ms. Jagle.

Alicja Prędota

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 20. Styczeń 2016 - 00:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska „Czuchryta”?

Nazwisko Czuchryta kończy się w mianowniku liczby pojedynczej na samogłoskę ‑a, a takie nazwiska – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – odmieniają się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego.

Nazwisko to odmienia się więc następująco:

 
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
M.
Czuchryta
Czuchrytowie
D.
Czuchryty
Czuchrytów
C.
Czuchrycie
Czuchrytom
B.
Czuchrytę
Czuchrytów
N.
Czuchrytą
Czuchrytami
Msc.
Czuchrycie
Czuchrytach
W.
Czuchryto
Czuchrytowie

Zatem nazwisko Czuchryta w celowniku liczby pojedynczej – niezależnie od płci nosiciela – brzmi: Czuchrycie, a w celowniku liczby mnogiej – Czuchrytom.

Paulina Karwowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 19. Styczeń 2016 - 23:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 19. Styczeń 2016 - 23:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy odmieniać nazwisko „Kredl”?

Jak podaje Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego, nazwiska męskie zakończone spółgłoską, do których należy nazwisko Kredl, odmieniamy w liczbie pojedynczej jak zakończone na tę samą głoskę rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne,  w liczbie mnogiej zaś jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskoosobowego. Nazwisko Kredl odmienia się więc następująco:

 
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
M.
Kredl
Kredlowie
D.
Kredla
Kredlów
C.
Kredlowi
Kredlom
B.
Kredla
Kredlów
N.
Kredlem
Kredlami
Msc.
Kredlu
Kredlach
W.
Kredlu
Kredlowie

Z kolei takie samo nazwisko żeńskie nie odmienia się, ponieważ większość nazwisk kobiecych tożsamych brzmieniowo z nazwiskami męskimi (z wyjątkiem nazwisk zakończonych na samogłoskę ‑a, typu Konopka, Kulesza, Zawisza) pozostaje nieodmienna. Zasada ta dotyczy również nazwisk polskich i obcych zakończonych spółgłoską, jak w przypadku nazwiska Kredl, zakończonego spółgłoską -l.

Martyna Czarnecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 19. Styczeń 2016 - 23:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 19. Styczeń 2016 - 23:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi celownik liczby pojedynczej nazwiska „Kucia”?

Jak podaje Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego, wybór odpowiedniego wzorca odmiany danego nazwiska zależy głównie od płci nosiciela, jego narodowości oraz zakończenia nazwiska. Jeżeli przyjmiemy, że Kucia to polskie nazwisko męskie, to bez problemu można je odmienić, zasada mówi bowiem, że nazwiska męskie zakończone na samogłoskę -a odmieniają się  w liczbie pojedynczej jak zakończone na ‑a rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego. Celownik nazwiska męskiego Kucia  brzmi zatem: Kuci (jak babcia – babci czy ciociacioci).

W wypadku nazwisk żeńskich zakończonych na samogłoskę -a odmiana jest taka sama: odmieniają się one jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o podobnym zakończeniu. Celownik liczby pojedynczej nazwiska żeńskiego Kucia także zatem brzmi Kuci.

Laura Lenz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 19. Styczeń 2016 - 23:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 19. Styczeń 2016 - 23:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi celownik liczby pojedynczej nazwiska „Charmera”?

Nazwiska zakończone na literę -a odmieniają się w odniesieniu i do mężczyzn, i do kobiet. Niezależnie od płci, do której się odnoszą, odmieniają się one jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego zakończone na -a (np. kura, cera, para). W związku z tym poprawną formą celownika liczby pojedynczej nazwiska Charmera jest Charmerze (jak np. kurze, cerze, parze).

Olga Trapkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 19. Styczeń 2016 - 23:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 19. Styczeń 2016 - 23:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Sitko” się odmienia?

W języku polskim odmieniają się wszystkie nazwiska, które można przystosować do polskich wzorców odmiany rzeczowników pospolitych. To, czy nazwisko Sitko się odmienia, zależy od płci jego nosiciela. Nazwisko żeńskie Sitko nie odmienia się, natomiast analogiczne nazwisko męskie – tak. Jeżeli w polskim nazwisku męskim przed ‑o występuje spółgłoska twarda (a do takich należy k), to powinno się ono odmieniać tak jak rzeczowniki żeńskie. Męskie nazwisko Sitko odmienia się więc następująco: M. Sitko, D. Sitki, C. Sitce, B. Sitkę, N. Sitką, Msc. Sitce.

Marta Reflińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 00:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 00:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko żeńskie „Seta”?

W języku polskim deklinacji podlega każde nazwisko, które da się przystosować do polskiego wzorca odmiany wyrazów pospolitych. Nazwisko Seta odmienia się jak rzeczowniki pospolite o podobnym zakończeniu, np. jak łata, rata lub meta. Oto formy liczby pojedynczej tego nazwiska: M. Seta (jak łata), D. Sety (jak łaty), C. Secie (jak łacie), B. Setę (jak łatę), N. Setą (jak łatą), Mc. Secie (jak łacie).

Marlena Żur

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 00:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 00:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma celownika liczby pojedynczej imienia i nazwiska „Bożena Kujawa” jest poprawna: „Bożenie Kujawie” czy „Bożenie Kujawa”?

Poprawną formą celownika liczby pojedynczej imienia i nazwiska Bożena Kujawa jest forma Bożenie Kujawie, gdyż – jak podaje Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego – żeńskie nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a odmieniają się jak rzeczowniki pospolite o podobnym zakończeniu (z wyjątkiem nazwisk zakończonych na -owa i ‑ewa, które odmieniają się jak przymiotniki). Nazwisko Kujawa odmienia się zatem jak na przykład rzeczownik pospolity trawa, a więc: M. Kujawa jak trawa, D. Kujawy jak trawy, C. Kujawie jak trawie, B. Kujawę jak trawę, N. Kujawą jak trawą, Msc. Kujawie jak trawie.

Matylda Krajewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 00:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 00:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Berbeka”?

Nazwisko Berbeka – zarówno w odniesieniu do mężczyzny, jak i do kobiety – odmienia się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego o tym samym zakończeniu (np. ławka, rzeka), a zatem następująco: M. Berbeka, D. Berbeki, C. Berbece, B. Berbekę, N. Berbeką, Msc. Berbece, W. Berbeko.

Magdalena Radzimińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 9. Styczeń 2016 - 00:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 9. Styczeń 2016 - 00:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w wyrażeniu „wręczenie aktu nadania imienia...” wyraz „akt” trzeba napisać dużą literą?

Pisownia słowa akt w wyrażeniu wręczenie aktu nadania imienia... zależy od intencji, w jakiej użyjemy tego wyrażenia:

akt nadania imienia jest nazwą pospolitą, tj. nazwą rodzaju dokumentu, który jest wręczany, więc obowiązują reguły pisowni wyrazów pospolitych – małą literą (wręczenie aktu nadania imienia...);

Akt nadania imienia jest nazwą własną, tj. tytułem dokumentu potwierdzającego proces nadania imienia pewnej instytucji czy organizacji, więc obowiązują reguły pisowni tytułów dokumentów, takie same jak reguły pisowni tytułów książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek itp. – pierwszy człon wielowyrazowego tytułu piszemy dużą literą (wręczenie Aktu nadania imienia...).

Wydaje się, że w wypadku nadawania imienia (np. instytucji) kładzie się nacisk ogólnie na rodzaj aktu, bardziej prawdopodobny i uzasadniony jest więc zapis małymi literami: wręczenie aktu nadania imienia… (np. wręczenie aktu nadania imienia Szkole Podstawowej nr 1 w Grodzisku).

Kateryna Razgonova

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 28. Grudzień 2015 - 11:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 28. Grudzień 2015 - 11:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi dopełniacz nazwiska „Hrabeć”: „Hrabecia” czy „Hrabcia”?

Ponieważ nazwisko Hrabeć nie ma odpowiednika wśród wyrazów pospolitych (jak np. nazwisko Kwiecień), o opuszczeniu lub zachowaniu tematycznego ‑e‑ decyduje tradycja odmiany tego nazwiska, możliwe są zatem obie formy: Hrabecia i Hrabcia. Taką informację o odmianie nazwisk zakończonych na ‑eć lub ‑eń znajdziemy w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego.

Anna Mościńska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 10:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 10:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Gromiec”?

Nazwiska męskie zakończone na ‑ec przyjmują takie same końcówki jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego o znaczeniu osobowym, a w temacie nazwisk rodzimych, do  których należy Gromiec, występuje e ruchome. Nazwisko to w odniesieniu do mężczyzn odmienia się zatem następująco:

 

 
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
M.
Gromiec
Gromcowie
D.
Gromca
Gromców
C.
Gromcowi
Gromcom
B
Gromca
Gromców
N.
Gromcem
Gromcami
Msc.
Gromcu
Gromcach
W
Gromcu
Gromcowie

 

Nazwisko żeńskie Gromiec jest natomiast nieodmienne, odmieniają się tylko wyrazy je poprzedzające, np. M. Anna Gromiec, D. Anny Gromiec, Annie Gromiec.

Dominika Bogdańska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 10:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 10:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Biekier”: „Biekiera, Biekierowi...” czy „Biekra, Biekrowi...”?

Jak podaje Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego, nazwiska męskie zakończone na ‑er odmieniają się – podobnie jak rzeczowniki pospolite o tym zakończeniu – z zachowaniem ‑e‑ w temacie (np. Kromer, Kromera… jak kelner, kelnera…) lub z ‑e‑ ruchomym (np. Szuster, Szustra… jak szwagier, szwagra…), ten drugi wzorzec odmiany jest jednak rzadszy. Zatem bardziej prawdopodobne jest, że nazwisko to odmienimy: Biekiera, Biekierowi, Biekiera, Biekierem, Biekierze, ale odmiany Biekier, Biekra, Biekrowi też nie można wykluczyć.

Anna Mościńska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest postać dopełniacza nazwiska „Belewander”: „Belewandra” czy „Belewandera”?

Nazwiska męskie zakończone na ‑er, do których należy Belewander, odmieniają się w języku polskim albo z zachowaniem tematycznego ‑e‑ (np. KromerKromera), albo z -e‑ ruchomym (np. SzusterSzustra). Dopełniacz nazwiska Belewander może mieć zatem postać Belewandera albo Belewandra. Zależy to od tradycji rodzinnej nosicieli tego nazwiska.

Dominika Bogdańska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić imię i nazwisko „Andrzej Linke” w wyrażeniu „podziękowanie dla...”?

Podziękowanie to jest przeznaczone dla Andrzeja Linkego. Linke to nazwisko typu Linde, wobec którego stosujemy odmianę przymiotnikową.

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „List 34” czy „list 34” ? Chodzi o protest z 1964 r., podpisany przez 34 sygnatariuszy, m.in. przez Marię Dąbrowską i Stanisława Pigonia.

Poprawny jest pierwszy zapis. Wynika to z zasady [73] Zasad pisowni zawartych w Wielkim słowniku ortograficznym PWN, według której wielką literą piszemy pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach m.in. odezw i deklaracji. List, o którym mowa, nie uzyskał wprawdzie tytułu w momencie swojego powstania, jednak odnosząc się do niego w późniejszym czasie, przyjęło się go określać jako List 34 (z powodu liczby sygnatariuszy), a tym samym nadano mu tytuł. W pozostałych kontekstach, gdy wyraz list występuje nie jako tytuł konkretnego dokumentu, ale jako wyraz pospolity, z punktu widzenia polskiej ortografii poprawny jest oczywiście zapis małymi literami.

Natalia Klajman

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 6. Listopad 2015 - 09:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest biernik liczby pojedynczej nazwisk „Pik” i „Radełko”?

W wypadku nazwisk męskich biernik tych nazwisk brzmi: Pika oraz Radełkę, ponieważ nazwiska męskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę odmieniają się w liczbie pojedynczej jak zakończone na tę samą spółgłoskę pospolite rzeczowniki żywotne (Pika jak dzika), a nazwiska męskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑o odmieniają się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki żeńskie (Radełkę jak matkę).  Natomiast nazwiska żeńskie Pik i Radełko nie odmieniają się, zatem w bierniku przyjmują tę samą formę co w mianowniku.

Łukasz Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 1. Listopad 2015 - 00:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwisk żeńskich „Śmigiel” i „Reszka”?

Nazwisko Śmigiel kończy się w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę, dlatego w odniesieniu do kobiet jest ono nieodmienne. Odmieniamy tylko towarzyszące mu imię, np. Marii Śmigiel. W dawnej polszczyźnie do tego typu nazwisk dla poinformowania o płci i stanie cywilnym dodawano przyrostek ‑owa (dla kobiet zamężnych) lub ‑ówna (dla kobiet niezamężnych). Takie nazwiska żeńskie odmieniano, a w celowniku przyjmowały one formy: Śmiglowej i Śmiglównie.

Nazwisko Reszko w mianowniku liczby pojedynczej zakończone jest na ‑a, dlatego odmienia się tak jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego. W celowniku ma formę Reszce.

Dominika Bogdańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Skup”?

Nazwisko Skup należy do grupy nazwisk zakończonych spółgłoską (podobnie jak Nowak czy Michalak). W takim wypadku nazwisko męskie powinno odmieniać się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego żywotne zakończone na tę spółgłoskę, a więc następująco: D. Skupa, C. Skupowi, B. Skupa, N. Skupem, Msc. Skupu, natomiast takie samo nazwisko żeńskie się nie odmienia.

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniają się nazwiska „Henryk Bieniek” i „Roman Jaśkiewicz”?

Imię i nazwisko Henryk Bieniek odmienia się następująco: D. Henryka Bieńka, C. Henrykowi Bieńkowi, B. Henryka Bieńka, N. Henrykiem Bieńkiem, Msc. Henryku Bieńku, jest to bowiem nazwisko zakończone spółgłoską i odmieniamy je w liczbie pojedynczej jak pospolite rzeczowniki żywotne rodzaju męskiego. Podobnie odmienia się drugie imię i nazwisko: D. Romana Jaśkiewicza, C. Romanowi Jaśkiewiczowi, B. Romana Jaśkiewicza, N. Romanem Jaśkiewiczem, Msc. Romanie Jaśkiewiczu.

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko męskie „Reducha”?

Nazwisko męskie Reducha kończy się w mianowniku liczby pojedynczej na samogłoskę ‑a, a takie nazwiska odmieniają się w liczbie pojedynczej jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego, a w liczbie mnogiej jak rzeczowniki męskie osobowe. Nazwisko to odmienia się zatem następująco:

 
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
M.
Reducha
Reduchowie
D.
Reduchy
Reduchów
C.
Redusze
Reduchom
B.
Reduchę
Reduchów
N.
Reduchą
Reduchami
Msc.
Redusze
Reduchach
W.
Reducho
Reduchowie

Dominika Bogdańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak w dopełniaczu odmienia się nazwisko „Zygier”: „Zygiera” czy „Zygra”?

Nazwiska zakończone na -er można odmieniać dwojako: z ‑e‑ stałym lub z ‑e‑ ruchomym, a więc Zygiera lub Zygra. Wybór odpowiedniej formy uzasadniony jest tradycją rodzinną nosicieli tego nazwiska. Bardziej rozpowszechniona jest jednak forma pierwsza (w ten sposób odmienia też nazwisko swojego bohatera Stefan Żeromski w Syzyfowych pracach: Bernard Zygier, Bernarda Zygiera…).

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi nazwisko „Kot” w mianowniku liczby mnogiej?

Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę oraz na samogłoski ‑a, -e, -o otrzymują w mianowniku liczby mnogiej końcówkę -owie. Nazwisko Kot w liczbie mnogiej ma zatem formę Kotowie.

Aleksandra Kropacz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Mela” w liczbie mnogiej?

Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę oraz na samogłoski ‑a, -e, -o otrzymują w mianowniku liczby mnogiej końcówkę      -owie i odmieniają się tak, jak inne rzeczowniki męskoosobowe, np. admirał, dyrektor. Nazwisko Mela odmienia się zatem w liczbie mnogiej następująco: M. Melowie, D. Melów, C. Melom, B. Melów, N. Melami, Msc. Melach.

Aleksandra Kropacz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powiemy: „państwo Maślaczyk” czy „państwo Maślaczykowie”?

Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę oraz na samogłoski ‑a, -e, -o przyjmują w mianowniku liczby mnogiej końcówkę

-owie. Poprawna jest zatem forma państwo Maślaczykowie.

Aleksandra Kropacz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi dopełniacz nazwiska „Hrabeć”: „Hrabecia” czy „Hrabcia”?

Ponieważ nazwisko Hrabeć nie ma odpowiednika wśród wyrazów pospolitych (jak np. nazwisko Kwiecień), o opuszczeniu lub zachowaniu tematycznego ‑e‑ decyduje tradycja odmiany tego nazwiska, możliwe są zatem obie formy: Hrabecia i Hrabcia. Taką informację o odmianie nazwisk zakończonych na ‑eć lub ‑eń znajdziemy w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego.

Anna Mościńska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Gromiec”?

Nazwiska męskie zakończone na ‑ec przyjmują takie same końcówki jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego o znaczeniu osobowym, a w temacie nazwisk rodzimych, do  których należy Gromiec, występuje e ruchome. Nazwisko to w odniesieniu do mężczyzn odmienia się zatem następująco:

 

 
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
M.
Gromiec
Gromcowie
D.
Gromca
Gromców
C.
Gromcowi
Gromcom
B
Gromca
Gromców
N.
Gromcem
Gromcami
Msc.
Gromcu
Gromcach
W
Gromcu
Gromcowie

 

Nazwisko żeńskie Gromiec jest natomiast nieodmienne, odmieniają się tylko wyrazy je poprzedzające, np. M. Anna Gromiec, D. Anny Gromiec, Annie Gromiec.

Dominika Bogdańska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Biekier”: „Biekiera, Biekierowi...” czy „Biekra, Biekrowi...”?

Jak podaje Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego, nazwiska męskie zakończone na ‑er odmieniają się – podobnie jak rzeczowniki pospolite o tym zakończeniu – z zachowaniem ‑e‑ w temacie (np. Kromer, Kromera… jak kelner, kelnera…) lub z ‑e‑ ruchomym (np. Szuster, Szustra… jak szwagier, szwagra…), ten drugi wzorzec odmiany jest jednak rzadszy. Zatem bardziej prawdopodobne jest, że nazwisko to odmienimy: Biekiera, Biekierowi, Biekiera, Biekierem, Biekierze, ale odmiany Biekier, Biekra, Biekrowi też nie można wykluczyć.

Anna Mościńska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest postać dopełniacza nazwiska „Belewander”: „Belewandra” czy „Belewandera”?

Nazwiska męskie zakończone na ‑er, do których należy Belewander, odmieniają się w języku polskim albo z zachowaniem tematycznego ‑e‑ (np. KromerKromera), albo z -e‑ ruchomym (np. SzusterSzustra). Dopełniacz nazwiska Belewander może mieć zatem postać Belewandera albo Belewandra. Zależy to od tradycji rodzinnej nosicieli tego nazwiska.

Dominika Bogdańska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić imię i nazwisko „Andrzej Linke” w wyrażeniu „podziękowanie dla...”?

Podziękowanie to jest przeznaczone dla Andrzeja Linkego. Linke to nazwisko typu Linde, wobec którego stosujemy odmianę przymiotnikową.

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 31. Październik 2015 - 23:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 31. Październik 2015 - 23:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „Wielka encyklopedia powszechna”?

Tak, ten zapis jest poprawny, ponieważ Wielka encyklopedia powszechna jest tytułem książki, a w tytułach książek wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz, np. Poradnik działkowca, Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Uniwersalny słownik języka polskiego.

Daria Charzyńska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę gdańskiej loży masońskiej „Eugenia p/Pod u/Ukoronowanym l/Lwem”?

Należy tę nazwę zapisać w następujący sposób: Eugenia pod Ukoronowanym Lwem. Do zapisywania tej nazwy stosujemy regułę, według której wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę STAN ARIZONA?

Prawidłowy zapis to stan Arizona. Pierwszy człon piszemy małą literą, ponieważ nazwy gatunkowe, takie jak np. nazwa typu okręgu administracyjnego, zapisujemy małą literą. Drugi człon piszemy wielką literą, gdyż nazwy własne państw, regionów, prowincji, stanów, miast, osiedli, wsi itd. zapisujemy wielką literą.

Mateusz Czujko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać nazwę JEZIORO WIKTORII?

W tej nazwie oba składniki zapisujemy wielką literą: Jezioro Wiktorii, ponieważ słowo Wiktorii jest rzeczownikiem w dopełniaczu, a według zasad pisowni polskiej w nazwach geograficznych składających się z rzeczownika typu góra, jezioro, morze itp. oraz rzeczownika w dopełniaczu oba człony piszemy dużymi literami. Gdyby drugi składnik tej nazwy występował w mianowniku, zapisalibyśmy tę nazwę następująco: jezioro Wiktoria.

Anna Mościńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „Góra Oliwna” czy „góra Oliwna”?

W przypadku wielowyrazowych nazw geograficznych, które zaczynają się od słów morze, jezioro, cieśnina, wyżyna czy właśnie góra, pisownia tych słów zależy od drugiego wyrazu. Jeśli jest on rzeczownikiem w mianowniku, wówczas pierwszy człon zapisujemy małą literą (góra Horeb, góra Syjon, góra Synaj). W innych przypadkach – gdy człon drugi jest przymiotnikiem lub rzeczownikiem w dopełniaczu – oba człony zapisujemy wielkimi literami, a więc poprawny jest zapis Góra Oliwna.

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „góra Jawor” jest poprawny?

Tak, zapis  góra Jawor jest poprawny, ponieważ w nazwach geograficznych, jeśli taka nazwa składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, człon pierwszy typu góra, nizina, półwysep, cieśnina itp. zapisujemy małą literą, natomiast człon drugi — wielką, np. wyspa Uznam, pustynia Gobi – i właśnie góra Jawor.

Anna Mościńska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę basenu portowego w Gdyni: BASEN PREZYDENTA?

Wyrażenie basen Prezydenta należy do tej samej grupy nazw własnych, co nazwy zaczynające się wyrazami molo, bulwar, most, plac, ulica, kopiec itp., dlatego jego pierwszy człon piszemy literą małą, a drugi – wielką, jak bulwar Nadmorski, molo Południowe, most Grunwaldzki, plac Trzech Krzyży, ulica Królowej Jadwigi, kopiec Kościuszki.

Kateryna Razgonova
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Pomnik Chwały na Cmentarzu Orląt we Lwowie” jest poprawna?

Zgodnie z zasadą mówiącą o tym, że gdy w zapisie nazw własnych występują nazwy rodzajowe takie jak: ulica, plac, cmentarz, pomnik itp., to powinniśmy zapisywać te wyrazy małą literą, poprawny jest zapis: pomnik Chwały na cmentarzu Orląt we Lwowie.

Magdalena Szczepińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Poszukuję poprawnej odmiany nazwy miejscowości „Zawory” (w powiecie kartuskim, w gminie Chmielno). Chodzi mi głównie o dopełniacz...

Poszukuję poprawnej odmiany nazwy miejscowości „Zawory” (w powiecie kartuskim, w gminie Chmielno). Chodzi mi głównie o dopełniacz, gdyż napotykam się na odmianę „Zawor” (np. „jadę do Zawor”), a mnie osobiście wydaje się, iż powinno być „Zawór” (np. „jadę do Zawór”). Lecz zdaję sobie sprawę, że jest to nazwa własna, stąd też moje pytanie.

Rzeczywiście, o odmianie nazw miejscowych decyduje przede wszystkim zwyczaj lokalny, toteż takie same nazwy różnych miejscowości  mogą się odmieniać inaczej. W wypadku nazwy Zawory, mimo że bardziej regularna jest postać do Zawór, nie można wykluczyć występowania formy do Zawor. Lokalny zwyczaj najlepiej znają jednak mieszkańcy danej miejscowości i jej okolic. Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części
(ksng.gugik.gov.pl/pliki/urzedowy_wykaz_nazw_miejscowosci_2013.pdf) podaje natomiast, że formą dopełniacza tej nazwy jest… Zaworów.

                                                                                                                                                                                                                                                                                     Ewa Rogowska-Cybulska

 

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 24. Październik 2015 - 18:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 24. Październik 2015 - 18:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest wołacz imienia „Mariola”: „Mariolo” czy „Mariolu”?

Według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego poprawną wołacza imienia Mariola jest Mariolu, w potocznej polszczyźnie dopuszczalna jest też forma wołacza Mariola, natomiast forma Mariolo jest błędna i słownik ten przed nią ostrzega.

 

Karolina Bąkowska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 23. Październik 2015 - 15:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 23. Październik 2015 - 15:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma jest poprawna: „Scyt” czy „Scyta”?

Według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego poprawną formą nazwy mieszkańca starożytnej Scytii jest Scyta. Model nazw mieszkańców zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej rodzaju męskiego na ‑a jest wprawdzie w polszczyźnie nieliczny, jednak niektóre nazwy do niego należą, por. Szerpa (lm Szerpowie), Samojeda (lm Samojedzi), Aria (lm Ariowie), też Kaszuba lub Kaszub (lm Kaszubi),

Maria Maciaszek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 23. Październik 2015 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 23. Październik 2015 - 15:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest liczba pojedyncza nazw „Łemkowie” i „Bojkowie”?

Jak podają słowniki języka polskiego i poprawnej polszczyzny, nazwy te w liczbie pojedynczej brzmią Łemko i Bojko.

Agnieszka Tańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 23. Październik 2015 - 15:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 23. Październik 2015 - 15:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

W jakiej formie powinno wystąpić nazwisko „Zujko” w zdaniu „Witamy państwa...”?

Biernik liczby mnogiej nazwisk męskich o odmianie rzeczownikowej, do których należy nazwisko Zujko, przyjmuje (podobnie jak dopełniacz liczby mnogiej tych nazwisk) końcówkę ‑ów, zatem zdanie to powinno brzmieć: Witamy państwa Zujków.

Iga Waldzińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmią mianownik i dopełniacz liczby mnogiej nazwiska „Syperek”?

Mianownik liczby mnogiej tego nazwiska to Syperkowie, a dopełniacz liczby mnogiej – Syperków. Wprawdzie we współczesnej polszczyźnie popularne jest nieodmienianie nazwisk, jednak zgodnie z zasadami poprawnej polszczyzny należy odmieniać je tak jak inne wyrazy o podobnej budowie. Nazwisko Syperek w starannej polszczyźnie pozostaje nieodmienne jedynie w odniesieniu do kobiet (np. Anny Syperek, Annie Syperek, Anna i Maria Syperek), zakończone jest bowiem na spółgłoskę.

Karolina Bąkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się męskie nazwisko „Stąsiek”?

Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się jak pospolite rzeczowniki osobowe (np. jak chłopczyk), a nazwiska męskie zakończone na ‑ek-ec „gubią” ‑e‑ podczas odmiany, nazwisko Stąsiek odmienia się więc następująco: M. Stąsiek, D. Stąśka, C. Stąśkowi, B. Stąśka, N. Stąśkiem, Msc. Stąśku, W. Stąśku!

Iga Waldzińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik liczby pojedynczej nazwiska męskiego „Ponka”?

Nazwiska zakończone na -a są odmienne zarówno w odniesieniu do mężczyzn, jak i do kobiet. W obu wypadkach odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego, np. jak dziewczynka. W związku z tym celownik nazwiska Ponka brzmi Ponce.

Daria Sycz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:53; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik nazwiska męskiego „Ochonko”?

Celownik nazwiska męskiego Ochonko brzmi Ochonce, ponieważ nazwiska męskie zakończone na -o w liczbie pojedynczej odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego, por. M. Kościuszko – C. Kościuszce jak M. matka – C. matce.

Iga Waldzińska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:52; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się imię i nazwisko „Nina Poma”?

Imię i nazwisko, o którym mowa w pytaniu, odmienia się następująco: M. Nina Poma, D. Niny Pomy, C. Ninie Pomie, B. Ninę Pomę, N. Niną Pomą, Msc. Ninie Pomie. Nazwisko Poma należy do nazwisk zakończonych na ‑a, które niezależnie od tego, czy odnoszą się do kobiet, czy do mężczyzn, odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego zakończone na ‑a, np. mama.

Agnieszka Tańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Marian Sobieszek”?

Nazwisko męskie Sobieszek odmienia się jak podobnie zakończone osobowe rzeczowniki pospolite (np. jak chłopaczek), a więc następująco: M. (Marian) Sobieszek, D. (Mariana) Sobieszka, C. (Marianowi) Sobieszkowi, B. (Mariana) Sobieszka, N. (Marianem) Sobieszkiem, Msc. (Marianie) Sobieszku. W odmianie występuje tu e ruchome, ponieważ – jak podaje Nowy słownik poprawnej polszczyzny – „nazwiska nie mające odpowiedników wśród rzeczowników pospolitych, ale z wymianą głoskową w temacie, w zasadzie zachowują tę wymianę, zwłaszcza jeśli zakończone są na ‑ek, -ec, -eń, a wymiana dotyczy e ruchomego”.

Agnieszka Tańska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:49; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest mianownik i dopełniacz liczby mnogiej nazwiska „Kowarsch”?

Nazwisko Kowarsch w mianowniku liczby mnogiej brzmi Kowarschowie, np. Odwiedzili nas państwo Kowarschowie, a w dopełniaczu liczby mnogiej – Kowarschów, np. Byliśmy u państwa Kowarschów.

Nina Filipek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 23:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest dopełniacz liczby mnogiej nazwisk „Kaczuba” i „Wojnarowicz”?

Dopełniacz liczby mnogiej nazwisk męskich o odmianie rzeczownikowej, do których należą nazwiska Kaczuba i Wojnarowicz, przyjmuje końcówkę ‑ów, zatem dopełniacz liczby mnogiej nazwiska Wojnarowicz brzmi Wojnarowiczów, a dopełniacz liczby mnogiej nazwiska KaczubaKaczubów.

Iga Waldzińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się imię i nazwisko „Grzegorz Polaków”?

Oto poprawne formy odmiany tego imienia i nazwiska:
mianownik – Grzegorz Polaków
dopełniacz – Grzegorza Polakowa
celownik – Grzegorzowi Polakowowi
biernik – Grzegorza Polakowa
nadrzędnik – Grzegorzem Polakowem
miejscownik – Grzegorzu Polakowie
wołacz – Grzegorzu Polakowie!
Nina Filipek
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

W jakiej formie powinny wystąpić umieszczone w nawiasie nazwiska w następującym zdaniu: „Poznałem wówczas Mirosława (Dyk) i Jana (Uściłko)”?

Poprawne formy, jakimi należy uzupełnić to zdanie, to Mirosława Dyka i Jana Uściłkę. Nazwisko męskie Dyk odmienia się jak podobnie zakończone osobowe rzeczowniki pospolite, np. chłopak, a nazwiska męskie twardotematowe zakończone na ‑o odmieniamy jak nazwiska zakończone na ‑a, np. Szarejko – Szarejki. W wypadku nazwiska Uściłko nie byłaby jednak błędem również forma Jana Uściłko, ponieważ nazwisk męskich zakończonych na ‑o można nie odmieniać, gdy towarzyszy im odmienione imię.

Agnieszka Tańska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się imię i nazwisko „Adam Miśkiewicz”?

To imię i nazwisko odmieniamy następująco: M. Adam Miśkiewicz, D. Adama Miśkiewicza, C. Adamowi Miśkiewiczowi, B. Adama Miśkiewicza, N. Adamem Miśkiewiczem, Ms. Adamie Miśkiewiczu.

Karolina Bąkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: czwartek, 22. Październik 2015 - 22:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak się odmienia nazwisko „(Stefan) Tyszko”?

Męskie nazwisko Tyszko odmienia się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego (np. matka), a więc następująco: M. (Stefan) Tyszko, D. (Stefana) Tyszki, C.  (Stefanowi) Tyszce, B. (Stefana) Tyszkę, N. (Stefanem) Tyszką, Msc. (Stefanie) Tyszce.

Gabriela Lustyk 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakich form nazwisk „Misztalski”, „Pluskota”, „Smętek”, „Marciniak” i „Wiśniewski” należy użyć w zdaniu: „Zapraszam Panów: ...”?

Poprawna forma tego zdania to: Zapraszam Panów: Misztalskiego, Pluskotę, Smętka, Marciniaka i Wiśniewskiego. Nazwiska Misztalski i Wiśniewski odmieniają się jak przymiotniki rodzaju męskiego, męskie nazwiska Smętek i Marciniak – jak rzeczowniki osobowe rodzaju męskiego, a męskie nazwisko Pluskota – jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego.

Bartosz Makarewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest miejscownik męskiego nazwiska „Marców”?

Miejscownik męskiego nazwiska Marców brzmi Marcowie, ponieważ  nazwisko to odmienia się jak rzeczowniki żywotne rodzaju męskiego i zachodzi w nim alternacja ó : o (jak np. w rzeczowniku połów – Msc. połowie).

Gabriela Lustyk 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak się odmienia imię i nazwisko „Lidia Kaszuba”?

Imię i nazwisko Lidia Kaszuba odmienia się następująco: M. Lidia Kaszuba, D. Lidii Kaszuby, C. Lidii Kaszubie, B. Lidię Kaszubę, N. Lidią Kaszubą, Msc. Lidii Kaszubie

Gabriela Lustyk 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę ma nazwisko męskie „Czub” w dopełniaczu liczby pojedynczej?

W dopełniaczu liczby pojedynczej nazwisko Czub przyjmuje formę Czuba, ponieważ nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się w liczbie pojedynczej jak pospolite rzeczowniki żywotne rodzaju męskiego, a te w dopełniaczu przybierają końcówkę ‑a, por. chłopa, listonosza, profesora, nieroba, ptaka, dzika.

Maria Maciaszek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakiej formy nazwiska „Bernikas” należy użyć w nazwie pary małżeńskiej „Józef i Magdalena...”, „majątek Józefa i Magdaleny...”?

Poprawne formy tego nazwiska w podanych wyrażeniach to: Józef i Magdalenia Bernikasowie, majątek Józefa i Magdaleny Bernikasów.

Gabriela Lustyk 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: sobota, 18. Lipiec 2015 - 10:41; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wyrażenie „dyplom dla (imię chłopca) Zając” jest poprawne?

Reguły odmiany nazwisk polskich, zwłaszcza męskich, mówią o konieczności ich odmiany, toteż poprawną formą męskiego nazwiska Zając jest w tej konstrukcji dopełniacz Zająca, czyli  wyrażenie to powinno brzmieć: dyplom dla (imię chłopca) Zająca.

Magdalena Szczepińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik imienia i nazwiska „Roman Bartelik”?

Według zasad odmiany nazwisk męskich zakończonych na spółgłoskę (odmieniają się one jak rzeczowniki męskoosobowe) poprawną formą celownika nazwiska Bartelik jest forma Bartelikowi, więc całe wyrażenie przybiera w celowniku formę: Romanowi Bartelikowi

Magdalena Szczepińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy forma „dyplom dla Michała Rogala” jest poprawna?

Podana forma nie pozwala nam jednoznacznie stwierdzić, czy wspomniany Michał ma na nazwisko Rogal czy Rogala. Forma dyplom dla Michała Rogala poprawna jest pod warunkiem, że Michał nosi nazwisko Rogal. Gdyby natomiast Michał nosił nazwisko Rogala, poprawna byłaby forma dyplom dla Michała Rogali.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma narzędnika nazwiska „Pyta”?

Nazwisko Pyta odmieniamy – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn –  zgodnie z odmianą rzeczowników pospolitych rodzaju żeńskiego. Poprawna forma narzędnika nazwiska Pyta brzmi zatem Pytą.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powiedzieć: „działka Alicji i Marka Czykierd/Czykierdów”?

Nazwiska są w języku polskim odmienne. W podanym połączeniu chodzi o parę małżeńską, toteż nazwisko powinno wystąpić w liczbie mnogiej. Dlatego jedyną właściwą formą tego wyrażenia jest działka Alicji i Marka Czykierdów.     

Weronika Pochylska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko żeńskie „Leśny”?

Nazwiska żeńskie odmieniają się tylko, gdy kończą się na samogłoskę ‑a, nazwisko Leśna odmieniamy zatem zgodnie z wzorem odmiany przymiotników rodzaju żeńskiego. Natomiast nazwisko żeńskie Leśny nie odmienia się, ponieważ brakuje dla niego odpowiedniego wzorca odmiany.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko żeńskie „Kała”. Kogo na przykład zapraszam: „panią ...”?

Nazwisko Kała odmienia się tak samo jak rzeczownik pospolity skała. Zapraszamy więc panią Kałę. Językoznawcy zalecają odmieniać nazwiska, również te niepopularne oraz znaczące (takie jak Miodek, Kozioł itp.).

Piotr Zdziarstek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 28. Czerwiec 2015 - 13:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami należy zapisywać wyrażenie „W/wielki J/jubileusz R/roku 2000”?

Poprawny zapis to: Wielki Jubileusz Roku 2000 – zgodnie z zamieszczoną w Zasadach pisowni ogólną regułą, że wielką literą piszemy nazwy imprez międzynarodowych lub krajowych, którym organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł. Jeszcze dokładniej problem pisowni tego typu nazw regulują Zasady pisowni słownictwa religijnego, zatwierdzone przez Radę Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk 7 maja 2004 r. Mówią one, że jednostkowe nazwy obchodów, rocznic i jubileuszy piszemy dużymi litrami, np. Światowy Dzień Młodzieży, Rok Święty, Rok Jubileuszowy.

Łukasz Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:03; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 17. Styczeń 2024 - 17:18; osoba wprowadzająca: Martyna Wielewska-Baka

Jak zapisywać wyrażenie „SAMORZĄD UCZNIOWSKI”?

Pisownia tego wyrażenia zależy od tego, czy mamy do czynienia z nazwą własną, odnoszącą się w tej właśnie formie do konkretnej organizacji tego typu w konkretnej szkole, czy też z wyrażeniem pospolitym. W pierwszym wypadku poprawna jest pisownia obu członów wielkimi literami. Jak jednak pisze Mirosław Bańko w Poradni Językowej PWN, ponieważ w szkołach zazwyczaj działa tylko jeden taki samorząd, pisownia małymi literami nie stałaby się źródłem nieporozumienia.

Aleksandra Mieczkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 11:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwę czasopisma „PRZYJACIEL STRAŻY OGNIOWEJ”?

W tytułach gazet, czasopism i cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych wielką literą piszemy wszystkie wyrazy (z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw). Zatem poprawny zapis nazwy tego czasopisma to: Przyjaciel Straży Ogniowej.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawny jest zapis „leciał Mosquito PR-Mk9”?

Pisownię nazw samolotów reguluje ta sama zasada, która dotyczy również nazw innych wyrobów przemysłowych, np. samochodów, motocykli, rowerów, aparatów radiowych i telewizyjnych, aparatów fotograficznych, zegarków. Mówi ona, że wielką literą piszemy nazwy marek, a więc w tym wypadku modeli samolotów, małą zaś nazwy konkretnych wyrobów tej marki, czyli w tym wypadku konkretnych samolotów. Zgodnie z tą zasadą piszemy zatem Leciał samolotem Mosquito PR-Mk9, ale Leciał mosquito PR-Mk9. O tym, że symbole literowe również w tym drugim wypadku zapisujemy dużymi literami, pisze Jerzy Bralczyk, odpowiadając w Poradni Językowej PWN na pytanie dotyczące pisowni nazwy Ford Focus RS WRC, por.: „A literki i cyferki, które są rzadko używane przy nazywaniu konkretnego egzemplarza, piszemy zawsze tak samo...”.

Aleksandra Kropacz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy nazwę koktajlu alkoholowego w zdaniu „Piliśmy KRWAWĄ MERY”: małymi czy dużymi literami?

W Wielkim słowniku ortograficznym PWN odnotowana jest tyko jedna wersja pisowni tego wyrażenia: Krwawa Mary (zob. http://sjp.pwn.pl/so/Krwawa-Mary;4455280.html). Jednak reguła ortograficzna dotycząca pisowni różnego rodzaju wyrobów przemysłowych mówi, że nazwy takich wyrobów, m.in. napojów, używane jako nazwy pospolite konkretnych przedmiotów, a nie jako nazwy marek i typów, piszemy małą literą, np. kryniczanka, ustronianka, napoleon (= koniak), tokaj, wyborowa (= wódka). Zatem zgodnie z tą regułą powinniśmy pisać Piliśmy krwawą mary, ale koktajl alkoholowy o nazwie Krwawa Mary. Jan Grzenia z Poradni Językowej PWN zauważa jednak, że w praktyce niełatwo odróżnić użycie nazw typu Krwawa Mary, Pan Tadeusz, Johnnie Walker jako własnych od ich użycia pospolitego. Jego zdaniem bezpieczniejsze jest zatem stosowanie zapisu wielką literą w wypadku liczby pojedynczej, oczywiste zaś jest użycie małej litery w wypadku liczby mnogiej. Ale z drugiej strony autor tej porady pisze: „skoro jednak reguła powiada, że wyrazy pochodzące od nazw własnych, a oznaczające konkretne przedmioty, należy pisać małymi literami, lepiej będzie stosować ją konsekwentnie niż odstępować od niej w imię niejasnych kryteriów”.

Aleksandra Kropacz
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi dopełniacz nazwiska „Zapolski-Downar”?

Dopełniacz tego nazwiska to Zapolskiego-Downara. Jest tak, ponieważ w dwuczłonowych nazwiskach męskich odmieniamy oba człony, chyba że pierwszy z nich to nazwa herbu, ale nazwisko Zapolski nie ma takiego charakteru. Nazwisko Zapolski odmienia się oczywiście jak przymiotnik, natomiast nazwisko Downar – jak rzeczowniki żywotne rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę, w dopełniaczu przybiera zatem końcówkę ‑a.

Daria Charzyńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w sformułowaniu „umowa z Piotrem Utko i Olgą Utko” występują właściwe formy nazwiska „Utko”?

Wzorcowa wersja tego wyrażenia to: Umowa z Piotrem Utką i Olgą Utko. Polskie nazwiska męskie zakończone na ‑o odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego (np. Kościuszko, Kościuszki, Kościuszce… jak matka, matki, matce…), a nazwiska żeńskie o tym zakończeniu są nieodmienne. Jeśli jednak nazwisko męskie zakończone na ‑o zostanie poprzedzone imieniem lub innym wyrazem jednoznacznie wskazującym na płeć (np. profesor, dyrektor, pan), może ono pozostać nieodmienione, zatem sformułowanie przytoczone w pytaniu można uznać za poprawne, choć mniej staranne niż wersja wzorcowa.

Weronika Drewniak
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak w dopełniaczu odmienić nazwisko „Hajke”?

W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Hajke winno brzmieć w dopełniaczu Hajkego, gdyż nazwiska kończące się w mianowniku w wymowie na ‑e odmieniamy w liczbie pojedynczej jak przymiotniki. Natomiast w odniesieniu do kobiety nazwisko to jest nieodmienne.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma nazwiska „Engel” jest poprawna: „Engla” czy „Engela”?

W nazwiskach zakończonych na ‑el występuje ‑e‑ ruchome lub stałe, w zależności od pochodzenia nazwiska, zwyczaju językowego i – w wypadku nazwisk Polaków – tradycji rodzinnej, np. MendelMendla, HegelHegla, HavelHavla, WedelWedla, SchlegelSchlegla, ale LelewelLelewela, KorbelKorbela. Również w wypadku nazwiska Engel można spotkać oba wzorce odmiany. Na przykład dotyczące budżetów domowych prawo, którego autorem jest  niemiecki statystyk i ekonomista Ernst Engel,  nosi nazwę prawo Engla, a nazwisko Engel z ‑e‑ stałym zostało utrwalone w wyrażeniach twierdzenie Engela, Nagroda im. Profesora Zbigniewa Engela, kadra Engela, orły Engela.

Weronika Pochylska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy forma „dyplom dla Jana Korcz” jest poprawna?

Nie, ta forma nie jest poprawna, ponieważ nazwisko Korcz należy odmienić. Nazwiska męskie zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę odmieniają się jak rzeczowniki pospolite żywotne rodzaju męskiego zakończone na tę spółgłoskę. Poprawna jest zatem forma dyplom dla Jana Korcza.

Daria Charzyńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką postać ma nazwisko „Bomba” w mianowniku liczbie mnogiej?

Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę oraz na samogłoski ‑a, -e, -o otrzymują w mianowniku liczby mnogiej końcówkę -owie. Nazwisko Bomba ma więc w mianowniku liczby mnogiej formę Bombowie.

Aleksandra Kropacz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest mianownik liczby mnogiej nazwiska „Białczak”?

Mianownik liczby mnogiej nazwiska Białczak brzmi Białczakowie. Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się w liczbie pojedynczej tak samo jak rzeczowniki pospolite zakończone na spółgłoskę (a więc Białczak jak rybak), a w mianowniku liczby mnogiej zawsze przybierają końcówkę -owie.

Mateusz Czujko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 26. Czerwiec 2015 - 10:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi celownik nazwiska „Witt”: „Wittu” czy „Wittowi”?

Poprawna forma celownika tego nazwiska to Wittowi, gdyż nazwiska zakończone na spółgłoskę użyte w odniesieniu do mężczyzn przybierają w celowniku liczby pojedynczej bezwyjątkowo końcówkę ‑owi. Końcówka  ta dominuje zresztą również w celowniku rzeczowników pospolitych rodzaju męskiego; w grupie tej końcówkę ‑u przybiera tylko kilkanaście wyrazów, np. ojcu, bratu, diabłu, psu, lwu, kotu.

Dominika Potocka

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę powinno mieć imię i nazwisko „Krzysztof Zioła w sformułowaniu „nagroda dla...”?

Formą tą jest nagroda dla Krzysztofa Zioły, gdyż nazwiska rzeczownikowe zakończone w mianowniku  liczby pojedynczej na samogłoskę ‑a odmieniają się – zarówno w odniesieniu do mężczyzn, jak i do kobiet – jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego (a więc nazwisko Zioła odmienia się jak np. pszczoła lub reguła).

Dominika Potocka

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniamy męskie nazwisko „Fall”?

Jeśli tylko jest możliwe przyporządkowanie nazwiska do jakiegoś wzorca odmiany, należy je odmieniać, a w wypadku nazwiska Fall jest to możliwe. Odmieniamy to nazwisko według wzorca odmiany rzeczowników męskich osobowych zakończonych w mianowniku na spółgłoskę miękką. Mówimy więc, że nie ma pana Falla, dziękujemy panu Fallowi, spotykamy pana Falla, witamy się z panem Fallem, dyskutujemy o panu Fallu.

Ada Karpińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy poprawne jest sformułowanie: „dyplom dla Anny Senitz i Marii Feta”?

Sformułowanie to nie jest poprawne, poprawna forma to dyplom dla Anny Sentiz i Marii Fety. Wprawdzie nazwiska żeńskie zakończone na spółgłoskę się nie odmieniają (konstrukcja dyplom dla Anny Sentiz jest zatem poprawna), ale nazwiska żeńskie zakończone na samogłoskę ‑a odmieniają się – tak jak rzeczowniki pospolite zakończone na tę samogłoskę (poprawna jest zatem konstrukcja dyplom dla Marii Fety).

Paulina Lenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Chmiel” w liczbie mnogiej?

Nazwiska, które w liczbie pojedynczej zakończone są na spółgłoskę lub na samogłoskę ‑a, ‑e, ‑o, w mianowniku  liczby mnogiej otrzymują końcówkę ‑owie i odmieniają się zgodnie  z odmianą rzeczowników męskoosobowych. Zatem poprawne formy odmiany nazwiska Chmiel są następujące: M. Chmielowie, D. Chmielów, C. Chmielom, B. Chmielów, N. Chmielami, Msc. (o) Chmielach, W. Chmielowie.

Justyna Jans

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko żeńskie „Bronny”?

To nazwisko w odniesieniu do kobiet się nie odmienia, ponieważ odmieniają się tylko nazwiska kobiet zakończone na -a.

Mateusz Czujko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się męskie nazwisko „Bedford”?

Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się w liczbie pojedynczej jak polskie imiona lub rzeczowniki pospolite żywotne zakończone na tę spółgłoskę, tak więc nazwisko Bedford odmienia się następująco: M: Bedford, D. Bedforda, C. Bedfordowi, B. Bedforda, N. Bedfordem, Msc. Bedfordzie.

Dominika Potocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy męskie nazwiska „Arend” i „Klein” się odmieniają? Jeśli tak, to jak?

Nazwiska Arend i Klein się odmieniają. Ponieważ zakończone są na spółgłoski twarde, odmieniają się podobnie jak męskie rzeczowniki deklinacji twardotematowej, np. student (por. Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. A. Markowskiego). Ich formy są zatem następujące: M. Arend, Klein; D. Arenda, Kleina (jak studenta); C. Arendowi, Kleinowi (jak studentowi); B. Arenda, Kleina (jak studenta); N. Arendem, Kleinem (jak studentem); Msc. Arendzie, Kleinie (jak studencie).

Monika Kroplewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 19. Czerwiec 2015 - 09:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwisko „Szczech” się odmienia? Mówimy „Andrzeja Szczech” czy „Andrzeja Szczecha”?

Nazwiska męskie zakończone na ch należy odmieniać. Nazwiska mężczyzn zakończone w wymowie lub pisowni na spółgłoskę odmieniają się jak imiona lub rzeczowniki pospolite żywotne zakończone na te spółgłoski. Mówimy zatem Andrzeja Szczecha.

Jacek Dzięgielewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić męskie nazwisko „Stefanów”?

W odniesieniu do mężczyzn nazwisko Stefanów odmieniamy w ten sam sposób, jak nazwy miejscowości zakończone na ‑ów, z wyjątkiem biernika, który – jak w wypadku wszystkich rzeczowników żywotnych – jest tu równy dopełniaczowi. Nazwisko to przybiera zatem następujące formy: M. Stefanów, D. Stefanowa, C. Stefanowowi, D. Stefanowa, N. Stefanowem, Ms. Stefanowie.
W odniesieniu do kobiet nazwisko to jest nieodmienne, a w przypadkach zależnych poprzedzamy je rzeczownikiem informującym o płci, np. przyglądam się Ani Stefanów, idę z panią Stefanów.

Aleksandra Chajewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi nazwisko żeńskie „Siuta” w celowniku?

Formą to jest: Siucie. Nazwiska żeńskie zakończone na -a odmieniają się tak jak rzeczowniki pospolite o podobnej końcówce (np. grota – w celowniku grocie).

Jakub Orzeszek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy „państwo Sęk” to forma poprawna?

Formą poprawną tego nazwiska jest forma z wykładnikiem liczby mnogiej -owie: państwo Sękowie.

Jakub Orzeszek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko (męskie) „Kurzel”?

Nazwiska męskie zakończone na -el odmienia się tak samo jak równobrzmiące rzeczowniki pospolite. Nazwisko Kurzel powinno się więc odmieniać: Kurzela, Kurzelowi, Kurzelem itd., tak bowiem odmienia się gwarowy rzeczownik pospolity kurzel o znaczeniu ‘kura, która pieje jak kogut i nie niesie jajek’.

Jacek Dzięgielewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma dopełniacza liczby pojedynczej nazwiska „Kręgiel”?

W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Kręgiel odmieniamy jak równobrzmiący rzeczownik pospolity, a więc jego dopełniacz brzmi (kogo? czego?) Kręgla. W odniesieniu do kobiety nazwisko to nie odmienia się, toteż w przypadkach zależnych powinno się je poprzedzać wyrazami informującymi o płci, np. nie znam pani Kręgiel, nie widzę Anny Kręgiel.

Aleksandra Chajewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Czucha”?

Do nazwisk zakończonych na samogłoskę ‑a stosujemy wzorzec odmiany identyczny jak dla wyrazów pospolitych i imion o takim samym zakończeniu, a więc odmianę rzeczownikową żeńską. Odmiana nazwiska Czucha w liczbie pojedynczej wygląda zatem następująco: M. Czucha, D. Czuchy, C. Czusze, B. Czuchę, N. Czuchą, Msc. Czusze. Formy odmiany tego nazwiska w liczbie mnogiej są następujące: M. Czuchowie, D. Czuchów, C. Czuchom, B. Czuchów, N. Czuchami, Msc. Czuchach.

 Alicja Chrzanowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma dopełniacza liczby mnogiej nazwiska „Czekał”?

Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę (oraz na samogłoski ‑a, -e, -o) otrzymują w dopełniaczu liczby mnogiej końcówkę ‑ów. Dopełniacz liczby mnogiej tego nazwiska brzmi więc Czekałów.

 Alicja Chrzanowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:44; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę ma nazwisko „Baltazy” w dopełniaczu liczby pojedynczej?

Nazwisko Baltazy w dopełniaczu liczby pojedynczej przybiera formę Baltazego. Nazwiska kończące się w wymowie na -y lub -i po spółgłosce odmieniają się w liczbie pojedynczej jak przymiotniki.

 Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „wyspa Ołowianka” czy „Wyspa Ołowianka”?

Zapis powinien być następujący: wyspa Ołowianka. Wynika on z reguły, która mówi, że jeśli geograficzna nazwa własna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, półwysep, cieśnina, tama, kanał, morze, jezioro, wyspa, pustynia, wyżyna itp. piszemy małą literą, natomiast człon drugi – wielką, np. morze Marmara, półwysep Hel, pustynia Gobi, wyspa Uznam.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:40; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak stosować duże i małe litery w zapisie nazw: IMPERIUM RZYMSKIE, CESARSTWO RZYMSKIE, REPUBLIKA RZYMSKA?

Praktyczny słownik poprawnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej (wyd. Kurpisz, Poznań 1995 i 2002) podaje pisownię powyższych połączeń wyrazowych od małych liter: imperium rzymskie (s. 180), republika rzymska (s. 13), cesarstwo rzymskie (s. 243).
Natomiast zdaniem Mirosława Bańki wyrażonym w internetowej Poradni Językowej PWN Cesarstwo Rzymskie (po łacinie Imperium Romanum) to nazwa własna, dlatego należy ją zapisywać wielkimi literami. Można traktować ją też jako nazwę opisową i pisać ją małymi literami. Oba zapisy są rozpowszechnione.
Gdyby zastosować argumentację Mirosława Bańki, uzasadnienie miałby również zapis Imperium Rzymskie, polski odpowiednik formy Imperium Romanum, jednak można tu też stosować zapis małymi literami.

Milena Starczewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Który zapis jest poprawny: „pomnik cesarza Wilhelma I” czy „pomnik Cesarza Wilhelma I”?

Nazwy pomników należą do nazewnictwa miejskiego, podobnie jak nazwy ulic, placów, rond, parków itp., a w nazwach z tej grupy pierwszy człon, gdy jest nazwą gatunkową (nazywającą typ obiektu), zapisuje się od małej litery, natomiast pozostałe człony nazwy – od wielkiej litery, np. ulica Długa, plac Niepodległości. Zasady pisowni zawarte m.in. w Wielkim słowniku ortograficznym podają dwa następujące przykłady zapisywania nazw pomników: pomnik Mikołaja Kopernika, pomnik Mickiewicza, które zostały też powtórzone w samym tekście słownika ortograficznego pod hasłem pomnik, gdzie znajdziemy też kolejne przykłady nazw pomników: pomnik Bohaterów Warszawy, pomnik Lotnika, pomnik Nike, pomnik Zaślubin Polski z Morzem. Żaden z tych przykładów nie jest jednak w pełni analogiczny do nazwy pomnika, której dotyczy pytanie, ponieważ żaden po członie pomnik nie zawiera rzeczownika pospolitego o charakterze gatunkującym, jakim jest wyraz cesarz. Pojawia się tu bowiem problem, czy wyraz cesarz wchodzi w skład właściwej nazwy własnej pomnika, czy jest to raczej rozwinięta nazwa opisowa (pomnik cesarza Wilhelma I, a właściwa nazwa to pomnik Wilhelma I). Jednak gdyby posłużyć się analogią do pisowni ulic, np. do nazwy ul. Królowej Jadwigi, to również do zapisu rzeczownika cesarz powinno się zastosować wielką literę: pomnik Cesarza Wilhelma I.

Paweł Żukowski
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „plac Rynek Żydowski” jest poprawna?

Jeśli wyraz plac jest jedynie nazwą gatunkową (rodzajową), to piszemy go małą literą, natomiast pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – dużą. W tym wypadku Rynek Żydowski jest nazwą tradycyjną, dawną, a plac – gatunkową. Wyrażenie zostało więc napisane poprawnie.

 Alicja Chrzanowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Park Strzelecki” dla parku miejskiego w Krakowie jest poprawna?

Poprawna pisownia to park Strzelecki. Nazwa ta należy do nazewnictwa miejskiego, a człon park jest nazwą gatunkową i tak jak człon ulica, molo czy pomnik  w nazwach własnych ulic, mol czy pomników zapisujemy go małą literą. Natomiast drugi człon, stanowiący właściwą nazwę własną, zapisujemy dużą literą.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę MOST WOLNOŚCI CZWARTEGO CZERWCA?

Poprawnie zapiszemy most Wolności Czwartego Czerwca (lub most Wolności 4 Czerwca). Taki zapis jest motywowany regułą, która głosi, że jeśli stojący na początku wyraz (np. plac, ulica, most etc.) jest nazwą gatunkową, czyli określającą typ obiektu, zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą (jak ulica Długa, plac Niepodległości).

Magdalena Basińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę PARK SANITARIUSZKI INKI?

Jest to nazwa obiektu miejskiego, zatem zapisujemy ją w następujący sposób: park Sanitariuszki Inki, analogicznie do nazw ulic, placów, rynków itp., np. ulica Królowej Jadwigi, ulica Księcia Józefa, ulica Księdza Jerzego Popiełuszki.

Aleksandra Chajewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: piątek, 12. Czerwiec 2015 - 21:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami zapisać słowo „nr” w nazwie „Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr/nr 5”?

Zapis powinien być następujący: Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5, zgodnie z regułą, że wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a  występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Szkoła Podstawowa nr 105 w Warszawie.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU?

Małymi literami piszemy wyrażenie uniwersytet trzeciego wieku wtedy, gdy mamy na myśli ogólnie placówkę oświatową, która prowadzi działalność dydaktyczną wśród osób w podeszłym wieku, np. Początki ruchu uniwersytetów trzeciego wieku sięgają 1972 r. Natomiast wielkimi literami należy pisać to wyrażenie wówczas, gdy stanowi ono nazwę własną lub część nazwy własnej, np. Uniwersytet Trzeciego Wieku w Wejherowie, Uniwersytet Trzeciego Wieku w Białymstoku, Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku, Jagielloński Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Aneta Kulwikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:30; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wyraz „trylogia” w odniesieniu do utworu Sienkiewicza można zapisać małą literą?

Zależy to do kontekstu. Wyraz ten najczęściej występuje w funkcji tytułu odnoszącego się do trzech powieści Sienkiewicza i wówczas zapisywany jest wielką literą: Trylogia . Może też pełnić funkcję wyrazu pospolitego i wtedy zapisujemy małą literą. Przykładem odmiennych użyć tego rzeczownika mogą być zdania:
a) Ostatnio przeczytałam Trylogię Sienkiewicza.
b) Ogniem i mieczem, Potop i Pan Wołodyjowski zaliczają się do trylogii.

Dominika Bogdańska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020” jest poprawna?

Wyrażenie to jest tytułem aktu prawnego, a zgodnie z Zasadami pisowni zawartymi w Wielkim słowniku ortograficznym języka polskiego w pełnych nazwach ustaw i uchwał pierwszy wyraz zapisuje się dużą literą, kolejne zaś – małymi literami.
Międzyinstytucjonalny przewodnik redakcyjny podaje, że jeżeli od słowa strategia rozpoczyna się pełna nazwa dokumentu, należy stosować zasadę zapisu pierwszego słowa tytułu od wielkiej litery, jeżeli jest on jednak częścią nazwy niepełnej (obiegowej) lub określa jakąś ideę lub proces, należy wszystkie człony zapisać małą literą. Piszemy zatem np. Strategia rozwoju edukacji formalnej (to całościowa nazwa dokumentu, a więc pierwszy człon należy pisać dużą literą) ale: strategia lizbońska (to nazwa obiegowa, zatem obie części zapisujemy małymi literami). Nie ma natomiast zasady, która pozwalała by wielowyrazowe nazwy dokumentów pisać dużymi literami, pisownia Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 jest więc niepoprawna. Prawidłowym zapisem jest w tym wypadku (zakładając, że jest to pełna nazwa dokumentu) Strategia rozwoju województwa pomorskiego 2020.
W Internecie omawiana nazwa jest wielokrotnie pisana dużymi literami, co wynika z przeniesienia do języka polskiego pisowni nazw tego typu dokumentów z języka angielskiego. Nie jest to jednak praktyka pisowniana godna polecenia.

Oktawia Czechowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać nazwę: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA W SPRAWIE WYROBÓW MEDYCZNYCH WYDAWANYCH NA ZLECENIE?

Jeśli chodzi o zapisywanie tytułów aktów prawnych, do których należy rozporządzenie, to wielką literę stosujemy tylko w ich pierwszym wyrazie. Jeśli chodzi o pisownię wyrażenia minister zdrowia, które jest nazwą urzędu jednoosobowego, to – jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN – chociaż takie nazwy zazwyczaj piszemy małą literą, to w aktach prawnych wszystkie człony nazw urzędów jednoosobowych piszemy wielką literą (warto też zwrócić uwagę, że również w innych tekstach nazwy te możemy zapisać wielką literą, pod warunkiem że odnoszą się one do konkretnych osób).
Zatem poprawna wersja tytułu, o który Pan/Pani pyta, to: Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.

Aneta Wadowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą pisze się wyraz PIETA?

Zgodnie z regułą podaną w Zasadach pisowni pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach dzieł sztuki piszemy wielką literą, zatem wyraz Pieta jako tytuł dzieła sztuki (rzeźba Michała Anioła powstała w latach 1498–1500, znajdująca się w Bazylice Świętego Piotra w Rzymie) zapiszemy od dużej litery.

Natomiast jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego, wyraz pospolity pieta ‘motyw w sztuce, przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa’ piszemy od małej litery.

Milena Starczewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Park Wodny” jest poprawna?

Pisownia ta jest poprawna tylko wtedy, gdy mamy na myśli nazwę własną konkretnego parku wodnego, np. Z okazji Dnia Dziecka jedziemy jutro do Parku Wodnego w Krakowie.
Natomiast mając na uwadze jakichś dowolny obiekt sportowo-rekreacyjny, którego główną częścią są baseny kąpielowe, zapisujemy to wyrażenie małymi literami, np. Z okazji Dnia Dziecka jedziemy jutro do parku wodnego.

Aneta Kulwikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyrażenie MARSZ ŻAŁOBNY Chopina?

Według zasad ortografii języka polskiego w tytułach utworów muzycznych wyraz, który jest nazwą gatunkową utworu, piszemy małą literą, np. symfonia Pastoralna, nokturn Es-dur, sonatina a-moll, IX symfonia Beethovena, sonata Księżycowa. Zgodnie z tą zasadą powinniśmy więc pisać: marsz Żałobny Chopina, przyjęła się jednak pisownia Marsz żałobny. Uzasadniona jest także często stosowana pisownia marsz żałobny – jako nazwa pewnej odmiany marsza, czyli wyrażenie pospolite, por. np. wyrażenie marsz żałobny z sonaty b-moll Fryderyka Chopina.

Jakub Orzeszek
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę KSIĄŻKA EWIDENCJI SZKOLEŃ WYDZIAŁU REMONTÓW?

Jeśli jest to tytuł konkretnego dokumentu dla konkretnego wydziału, to nazwa tego dokumentu powinna być zapisana w następujący sposób: Książka ewidencji szkoleń Wydziału Remontów. Jeśli natomiast wyrażenie to odnosi się do typu dokumentu, wszystkie wyrazy zapiszemy małymi literami: książka ewidencji szkoleń wydziału remontów.

Alicja Chrzanowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia nazw samolotów w zdaniu „Hurricany zostały pokonane przez Messerschmitty” jest poprawna?

Nie. Zarówno hurricany, jak i messerschmitty wystąpiły w tym zdaniu jako nazwy konkretnych samolotów, nie oznaczają marki, nie są więc nazwami własnymi. Należy zatem pisać te wyrazy małymi literami, podobnie jak np. nazwę ford w zdaniu Jechał fordem.

Jacek Dzięgielewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia GOSPODA „JASKÓŁECZKA” jest poprawna?

Słowo gospoda w różnych kontekstach może być pisane dużą lub małą literą.
Małej litery, czyli zapisu gospoda „Jaskółeczka”, użyjemy zgodnie z zasadą, że wyrazy wchodzące w skład nazwy określającej kawiarnię, hotel, zajazd, aptekę, księgarnię, sklep, bar, winiarnię itp. piszemy wielką literą, natomiast jeśli wyraz stojący przed tą nazwą jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową) przedsiębiorstwa lub lokalu, piszemy go małą literą, np. kawiarnia Kryształowa lub winiarnia „Kryształowa”, winiarnia Bachus lub winiarnia „Bachus”, zajazd U Kmicica lub zajazd „U Kmicica”.
Jeśli natomiast słowo gospoda jest częścią nazwy własnej danego obiektu, wówczas należy zapisywać je dużą literą, np. restauracja Gospoda lub restauracja „Gospoda”.

Jacek Dzięgielewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę gdańskiej loży masońskiej „Eugenia p/Pod u/Ukoronowanym l/Lwem”?

Należy tę nazwę zapisać w następujący sposób: Eugenia pod Ukoronowanym Lwem. Do zapisywania tej nazwy stosujemy regułę, według której wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, a występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą, np. Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego.

Piotr Bednarczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 20:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „Jezioro Genezaret” jest poprawny?

Jeśli nazwa własna geograficzna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, jezioro, półwysep itp. piszemy małą literą, natomiast człon drugi wielką, np. morze Marmara, pustynia Gobi, półwysep Hel. Zgodnie z powyższą zasadą poprawnym zapisem wyrażenia, którego dotyczy pytanie, jest jezioro Genezaret.

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Góra Grabarka” jest poprawna?

Zasady pisowni mówią, że wielowyrazowe nazwy geograficzne, w których wszystkie człony stanowią integralne składniki nazwy (a tak jest w wypadku połączeń rzeczownik + przymiotnik oraz rzeczownik + rzeczownik w dopełniaczu, zapisujemy wielkimi literami, np. Góry Świętokrzyskie, Góra Kościuszki. Natomiast jeśli stojący na początku nazwy wyraz: góra, jezioro, półwysep itp. jest tylko nazwą gatunkową (a tak jest w wypadku połączeń rzeczownik + rzeczownik w mianowniku), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, np. góra Śnieżka. Ponieważ rzeczownik Grabarka występuje w tej nazwie w mianowniku, zapis: Góra Grabarka jest niepoprawny, powinniśmy pisać góra Grabarka.

Joanna Niewiadomska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „(Krzysztof) Uzarek”? Czy poprawna jest nazwa pary małżeńskiej: „Maria i Krzysztof Uzarek”?

Męskie nazwisko Uzarek odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe, przybiera więc następujące formy: M. Krzysztof Uzarek, D. Krzysztofa Uzarka, C. Krzysztofowi Uzarkowi, B. Krzysztofa Uzarka, N. Krzysztofem Uzarkiem, Msc. Krzysztofie Uzarku.

Poprawna nazwa pary małżeńskiej to natomiast Maria i Krzysztof Uzarkowie. Nazwisko Uzarek podlega odmianie w liczbie pojedynczej, nie ma więc powodu, by rezygnować z niej w liczbie mnogiej. Dla odmiany męskoosobowej, którą stosuje się do nazwisk zakończonych na spółgłoskę (jak Uzarek) i na samogłoski ‑a lub ‑o, w mianowniku liczby mnogiej charakterystyczna jest końcówka ‑owie.

Julia Zarębska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Sut”?

Nazwisko żeńskie Sut jest nieodmienne, męskie zaś odmienia się jak rzeczowniki męskoosobowe. Odmiana wygląda więc następująco: M. Sut, D. Suta, C. Sutowi, B. Suta, N. Sutem, Msc. Sucie.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy zapis „Elżbieta i Franciszek Sadowy” na wizytówce jest poprawny?

Nazwiska o formie przymiotnikowej odmieniają się jak w obu liczbach jak przymiotniki i w mianowniku liczby mnogiej otrzymują końcówkę ‑i, która zmiękcza poprzedzającą spółgłoskę (po spółgłoskach c, dz, rz, ż jest to końcówka ‑y), tak jak: KowalskiKowalscy, BiałyBiali, SłabySłabi,  MłodyMłodzi. Na wizytówce powinno się więc używać formy: Elżbieta i Franciszek Sadowi.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w wyrażeniu „własność Jana i Julii Roziewicz” nazwisko jest użyte poprawnie?

Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę w odniesieniu do par małżeńskich odmieniają się, zatem podana forma jest niepoprawna. W dopełniaczu liczby mnogiej otrzymują końcówkę ‑ów, toteż poprawna forma to: własność Jana i Julii Roziewiczów.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Pietrucha” w liczbie mnogiej?

Nazwisko Pietrucha w liczbie mnogiej odmieniamy zgodnie z odmianą rzeczowników męskoosobowych, a więc: M. Pietruchowie, D. Pietruchów, C. Pietruchom, B. Pietruchów, N. (z) Pietruchami, Ms. (o) Pietruchach, W. Pietruchowie!

Joanna Niewiadomska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienić nazwisko „Mańko” w liczbie mnogiej?

Nazwiska męskie twardotematowe zakończone na -o odmieniamy według deklinacji rzeczownikowej żeńskiej (Mańki, Mańce, Mańce itd.). W liczbie mnogiej odmienimy to nazwisko tylko wtedy, gdy mówimy o mężczyznach lub o osobach różniej płci. Używamy wówczas następujących form: M.  Mańkowie, D. Mańków, C. Mańkom, B. Mańków, N. Mańkami, Msc. Mańkach. Jeżeli natomiast użyjemy tego nazwiska np. w odniesieniu do sióstr Mańko, zostanie ono nieodmienne.

Magdalena Basińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „(Jan) Kuryło”?

Nazwisko Kuryło odmienia się według wzorca rzeczownikowego żeńskiego, a mianowicie: M. Jan Kuryło, D. Jana Kuryły, C. Janowi Kuryle, B. Jana Kuryłę, N. Janem Kuryłą, Msc. Janie Kuryle.

Julia Zarębska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma celownika następujących nazwisk męskich: „Michna”, „Mymochód”, „Starek”, „Szmuda”, „Wolszon” i „Zochol”?

Postać celownika wymienionych nazwisk męskich to: Michnie, Mymochodowi, Starkowi, Szmudzie, Wolszonowi i Zocholowi. Nazwiska Mymochód, Wolszon, Starek i Zochol przyjmują końcówkę ‑owi, ponieważ nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniamy je tak samo jak polskie imiona i wyrazy pospolite zakończone na tę spółgłoskę. Ponadto w odmianie nazwiska Mymochód występuje oboczność ó : o, podobnie tak jak przy odmianie rzeczowników pospolitych. Natomiast nazwiska Michna i Szmuda przyjmują końcówkę ‑e, ponieważ odmieniają się według odmiany rzeczownikowej żeńskiej (jak rzeczownik pospolity mężczyzna).

Aleksandra Kopczyńska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 10. Czerwiec 2015 - 09:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać skrót „gen.” w nazwie „Zespół Szkół im. Generała Ludwika Michała Paca”?

Skrót od wyrazu generał wchodzący w skład indywidualnej nazwy instytucji zapisujemy małą literą, zgodnie z zasadą, że nazwy godności występujące w nazwach własnych należy pisać dużą literą, a ich skróty – małą, por. ul. Generała Sikorskiego, ale ul. gen. Władysława Sikorskiego; ul. Świętego Jana, ale ul. św. Jana. Piszemy więc Zespół Szkół im. Generała Ludwika Michała Paca, ale Zespół Szkół im. gen. Ludwika Michała Paca.

Joanna Fijas

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 15:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 15:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy „Anna i Jerzy Leśnikowie” to forma poprawna?

Tak, to forma poprawna, ponieważ mianownik liczby mnogiej rodzaju męskoosobowego  nazwisk o odmianie rzeczownikowej przyjmuje końcówkę -owie.

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma nazwiska „Hajdel” jest poprawna: „Hajdela” czy „Hajdla”?

Obie podane formy dopełniacza tego nazwiska są poprawne, ponieważ w nazwiskach zakończonych na ‑el może występować -e- ruchome lub ‑e‑ stałe – decyduje o tym tradycja rodzinna, czyli to, jak sami nosiciele tego nazwiska je odmieniają. Stosowanie obu form – Hajdela i Hajdla – potwierdza też wyszukiwarka internetowa.

Magdalena Basińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma nazwiska „Gałąź” w dopełniaczu?

Choć z pozoru wydawałoby się, że nazwisko Gałąź powinno się odmieniać zgodnie z odmianą rzeczowników rodzaju żeńskiego (jak rzeczownik pospolity gałąź), to jednak nazwisko to – ponieważ jest zakończone na spółgłoskę – odmieniamy jak rzeczowniki męskoosobowe, ponadto z zachowaniem tematycznego ‑ą‑. A więc w dopełniaczu będzie ono brzmieć: Gałązia.

Joanna Niewiadomska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:31; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma nazwiska „Lato” w dopełniaczu?

Nazwisko męskie Lato odmieniamy według wzorca żeńskiego, gdyż przed ‑o występuje tu spółgłoska twarda. Poprawna forma dopełniacza tego nazwiska to zatem Laty. Podobnie odmieniają się nazwiska Ziobro (Ziobry) czy Fredro (Fredry). Natomiast nazwiska męskie zakończone na ‑o po spółgłosce miękkiej odmieniają się według deklinacji męskiej, np. Cyzio Cyzia, Puzio – Puzia.
Nazwisko żeńskie Lato nie odmienia się, toteż w dopełniaczu ma postać Lato (np. Nie ma dziś Anny Lato).

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która forma nazwiska „Fliger” jest poprawna: „Fligera” czy „Fligra”?

Możliwe są oba wzorce odmiany, a w konkretnym wypadku forma zależy od tradycji rodzinnej. Internet wskazuje jednak na znacznie częstsze występowanie formy Fligera.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać dopełniacz nazwiska „Dzieja”?

Dopełniacz nazwiska Deja zapisujemy bez j, czyli Dziei, analogicznie do pisowni dopełniacza rzeczownika nadzieja: nadziei.

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać ZAKŁADOWA KOMISJA SOCJALNA?

Pisownia tego wyrażenia uzależniona jest od kontekstu, w którym chcemy go użyć. Jeżeli mamy na myśli konkretną komórkę instytucji, jej nazwę własną powinniśmy zapisać  wielkimi literami: Zakładowa Komisja Socjalna. Jeśli jednak chodzi nam o typ instytucji w znaczeniu pospolitym, powinniśmy napisać: zakładowa komisja socjalna.

Magdalena Basińska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwę ustawy USTAWA Z DNIA 21 LUTEGO 2014 R. O FUNDUSZU SOŁECKIM?

Tytuły ustaw przytaczane w pełnym brzmieniu pisze się jak tytuły książek, a więc pierwszy wyraz piszemy wielką literą, a pozostałe – małymi literami, w związku z czym nazwa ustawy, której dotyczy pytanie, powinna być zapisana następująco: Ustawa z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim. Natomiast nazwy skrócone, przywoływane w znaczeniu potocznym, zapisujemy małą literą, np. ustawa o nieletnich, ustawa funduszowa, ustawa o funduszu sołeckim.

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką literą zapisywać wyraz „przedszkole” w sytuacji, gdy w pierwszym zdaniu pisma podano jego pełną nazwę, a w dalszej treści używa się już tylko rzeczownika „przedszkole”?

Jeśli w pierwszym zdaniu tekstu została użyta nazwa własna, np. Przedszkole Samorządowe w Płocku, to wyraz przedszkole występujący samodzielnie w dalszej części tego samego tekstu należy zasadniczo pisać małą literą, jako rzeczownik pospolity. Jednak można go również zapisywać dużą literą, stanowi bowiem skróconą nazwę instytucji. Obie wersje ortograficzne (zapis małą i wielką literą) są zatem poprawne.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę MEDAL „SPRAWIEDLIWY WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA”?

Nazwę tę zapisujemy następująco: medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, ponieważ nazwy własne orderów i odznaczeń piszemy wielkimi literami. Jak w wypadku innych wielowyrazowych nazw własnych małą literą piszemy jedynie występujące wewnątrz tych nazw spójniki i przyimki, a więc również przyimek wśród.

Justyna Michalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „KORONKA DO MIŁOSIERDZIA BOŻEGO”?

Jest to tytuł utworu, więc zgodnie z zasadami pisania wszelkich tytułów powinniśmy pierwszy jego człon zapisać wielką literą, a kolejne człony – małymi. Przy zapisywaniu tego tytułu należy jednak uwzględnić jeszcze jedną regułę ortograficzną. Mianowicie niektóre wyrazy należące do słownictwa religijnego piszemy wielkimi literami, aby wyrazić szacunek dla pojęć, które nazywają.

Tak jest w wypadku przymiotu boskiego, jakim jest Miłosierdzie Boże. W związku z tym poprawny zapis to Koronka do Miłosierdzia Bożego.

Małgorzata Tenderenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „KOMISJA DOSKONALENIA ZAWODOWEGO PRZY OKRĘGOWEJ RADZIE ADWOKACKIEJ W WARSZAWIE”?

Odpowiedź: W nazwach własnych urzędów, instytucji, organizacji itp. zapisujemy dużymi literami wszystkie człony oprócz zawartych w tych nazwach przyimków. Zatem nazwę, której dotyczy pytanie, należy zapisać następująco: Komisja Doskonalenia Zawodowego przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie.

Daria Lewicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „W seminarium działało koło odczytowe” czy „W seminarium działało Koło Odczytowe”?

Obie formy są poprawne, ale wybór małych lub dużych liter zależy od kontekstu. Mając na myśli znaczenie pospolite tego wyrażenia (które w tym zdaniu jest bardziej prawdopodobne), powinniśmy pisać koło odczytowe. Zapis wielkimi literami – Koło Odczytowe – będzie poprawny tylko wtedy, gdyby z szerszego kontekstu wynikało, że jest to nazwa własna konkretnego koła.

Małgorzata Tenderenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwę „Gabinet Stomatologiczny Anna Nowak” piszemy dużymi literami?

Ważny jest tu kontekst. Zasady pisowni podają, iż wielowyrazowe nazwy własne przedsiębiorstw i lokali zapisujemy wielką literą, toteż w funkcji nazwy własnej zapis ten jest poprawny. Jednak jeśli kontekst mówi nam, że gabinet stomatologiczny to jedynie nazwa gatunkowa lokalu, a nie pełna nazwa przedsiębiorstwa,  wtedy zapiszemy to wyrażenie małą literą. Pamiętajmy także, by w takim wypadku odmienić imię i nazwisko właścicielki, tj. podać je w dopełniaczu, a więc: gabinet stomatologiczny Anny Nowak.

Joanna Niewiadomska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: niedziela, 7. Czerwiec 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Piszemy „Molo Południowe” czy „molo Południowe”?

Poprawną formą jest zapis: molo Południowe. Jeśli stojący na początku wielowyrazowej nazwy własnej wyraz ulica, kopiec, pałac, molo itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, np. ulica Zamkowa, kopiec Józefa Piłsudzkiego, pałac Krasińskich i właśnie molo Południowe.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „PLAC PO FARZE”?

Nazwę tę należy zapisać tak: plac Po Farze, ponieważ wyraz plac jest tu nazwą gatunkową, a funkcję właściwej nazwy własnej pełni tylko wyrażenie Po Farze. Nazwy placów zapisujemy zgodnie z zasadami dotyczącymi pisowni nazewnictwa miejskiego, tak jak nazwy ulic, por. ul. Długa, ul. Na Niskich Łąkach; plac Bankowy, plac Trzech Krzyży, plac Na Rozdrożu.

Joanna Fijas

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy potrzebne są duże litery w wyrażeniu „K/klasztor B/bazylianów”?

Zasady pisowni  w punkcie dotyczącym zapisywania nazw dzielnic, ulic, placów, rynku, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków itp. podają m.in. przykłady klasztor Dominikanów, klasztor Norbertanek, a więc zgodnie z tą zasadą poprawna jest pisownia klasztor Bazylianów. Natomiast Poradnia Językowa PWN w odpowiedzi na podobne pytanie z 15.11.2002 r. proponuje dla wyrażeń typu klasztor D/dominikanów dwojaką pisownię, w zależności od znaczenia. Według tej propozycji klasztor Bazylianów to kościół (budynek) należący do zakonu jako instytucji, z kolei klasztor dominikanów to wspólnota mieszkających tam ludzi.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 18:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakimi literami pisze się „ŻANDARMERIA WOJSKOWA”?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, obydwa człony nazwy Żandarmeria Wojskowa powinny być zapisane od wielkich liter. Zasada ta jest zgodna z regułą ortograficzną nr 84, zawartą w podanym słowniku, według której: „Nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw (…) piszemy dużą literą”.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:51; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:37; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisać wyraz „twierdza” w połączeniu „t/Twierdza Wisłoujście”?

Zgodnie z zapisem w „Wielkim słowniku ortograficznym PWN” jedno i wielowyrazowe nazwy ulic, budowli, dzielnic piszemy wielką literą. Jeżeli jednak stojący na początku wyraz (ulica, aleja, plac itp.) jest nazwą gatunkową (rodzajową), to zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką. Zatem poprawna wersja ortograficzna tego wyrażenia to: twierdza Wisłoujście.

Aneta Wadowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:29; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać „ŚWIĘTA WIELKANOCNE”?

Polskie przepisy ortograficzne nie określają jednoznacznie, jak poprawnie zapisywać wyrażenie święta wielkanocne. Według prof. Mirosława Bańki zapisu wielką literą możemy używać ze względów grzecznościowych lub uczuciowych. Dopuszczalne jest również zapisanie świąt wielkanocnych małą literą. Nie należy jednak łączyć obydwu możliwości zapisu, czyli pisania jednego członu małą, a drugiego dużą literą.

Agnieszka Felczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:32; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „Brama Żuławska” czy „brama Żuławska”?

W świetle reguły ortograficznej nr 82, zamieszczonej w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz brama powinien zostać zapisany małą literą (jeżeli stanowi nazwę gatunkową  obiektu), a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką literą. Zgodnie z tą zasadą należałoby zatem pisać: brama Żuławska.

Jednocześnie przywołany słownik podaje, iż w nazwie Brama Floriańska obydwa człony należy zapisywać wielką literą. Pisownia ta wynika ze zwyczaju językowego, który w tym przypadku jest argumentem decydującym o poprawności zapisu. Analogicznie zatem można potraktować nazwę zabytkowej bramy miejskiej w Gdańsku – Bramy Żuławskiej – i każdy z tworzących ją wyrazów zapisywać od dużych liter.

Ewelina Lechocka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 27. Maj 2015 - 00:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 27. Maj 2015 - 13:28; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma mianownika liczby mnogiej nazwiska „Bembek”?

Nazwiska męskie zakończone -ek na ogół odmieniają się z opuszczeniem samogłoski e w przypadkach zależnych, np. Bembek, Bembka, Bembkowi itd. W tym wypadku mianownik liczby mnogiej brzmiałby: Bembkowie. Poprawną formą mogłoby być także: Bembekowie, ale tylko wówczas, gdyby zgodnie z tradycją rodzinną nazwisko to odmieniało się z e stałym, tj. Bembek, Bembeka, Bembekowi itp. Jest to jednak stosunkowo mało prawdopodobne.

Małgorzata Tenderenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi celownik żeńskiego nazwiska „Zaucha”?

Wszystkie nazwiska żeńskie zakończone na ‑a odmieniają się. Nazwisko Zaucha odmienia się jak rzeczownik pospolity o podobnym zakończeniu, na przykład jak mucha. Mówimy przyglądam się musze, zatem poprawna forma celownika liczby pojedynczej nazwiska Zaucha to Zausze.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:57; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi nazwisko „Wenta” w narzędniku liczby pojedynczej?

Nazwisko Wenta zakończone jest na -a, toteż – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i mężczyzn – odmienia się według wzorca rzeczownikowego żeńskiego. W narzędniku liczby pojedynczej brzmi zatem Wentą.

Oto pełny wykaz form odmiany tego nazwiska w liczbie pojedynczej: M (kto? co?) Wenta, D (kogo? czego?) Wenty, C (komu? czemu?) Wencie, B (kogo? co?) Wentę, N (kim? czym?) Wentą, Msc (o kim? o czym?) o Wencie.

Joanna Fijas

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:55; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma dopełniacza liczby pojedynczej nazwiska męskiego „Sznober”?

Forma dopełniacza liczby pojedynczej nazwiska Sznober, gdy nosi je mężczyzna, brzmi prawdopodobnie Sznobera, ponieważ w nazwiskach zakończonych na ‑er raczej unika się oboczności, por. KromerKromera, WeberWebera, SzoberSzobera, TrederTredera. Występowanie tu -e- ruchomego bądź ‑e‑ stałego zależy jednak od tradycji rodzinnej, możliwa jest więc również forma Sznobra (wyszukiwarka Google potwierdza np. nazwę przedsiębiorstwa wielobranżowego U Sznobra).

Formy odmiany nazwiska Sznober z ‑e‑ stałym to: M (kto? co?) Sznober, D (kogo? czego?) Sznobera, C (komu? czemu?) Sznoberowi, B (kogo? co?) Sznobera, N (kim? czym?) Sznoberem, Msc (o kim? o czym?) o Sznoberze. Formy odmiany tego nazwiska z ‑e‑ ruchomym to natomiast: M (kto? co?) Sznober, D (kogo? czego?) Sznobra, C (komu? czemu?) Sznobrowi, B (kogo? co?) Sznobra, N (kim? czym?) Sznobrem, Msc (o kim? o czym?) o Sznobrze.

Joanna Fijas

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:54; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma dopełniacza wyrażenia „bracia Romanow”?

Istnieją dwa wzory odmiany męskich nazw osobowych w liczbie mnogiej: rzeczownikowy męskoosobowy i przymiotnikowy rodzaju męskiego. W języku polskim nazwiska rosyjskie  zakończone na -ow należy odmieniać (zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej) według odmiany rzeczownikowej. Wyrażenie, którego dotyczy pytanie, w mianowniku liczby mnogiej ma więc formę bracia Romanowowie, natomiast w dopełniaczu liczby mnogiej braci Romanowów.

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma dopełniacza liczby pojedynczej nazwiska „Przybek”?

Nazwiska mężczyzn zakończone na spółgłoskę są odmienne. Pewną trudność sprawiają jednak nazwiska, które w mianowniku zawierają -e-, np. Malec, Dudek. Jeśli są one tożsame z rzeczownikami pospolitymi, powinny odmieniać się tak samo jak te rzeczowniki, a więc np. D. Malca, D. Dudka. Inne formy mające tematyczne -e-, a zakończone na -ec, -eń, -ek, też zwykle gubią -e- w przypadkach zależnych, np. M. Rerek, D. Rerka. W wypadku nazwiska Przybek forma dopełniacza liczby pojedynczej będzie więc brzmiała Przybka, gdyż zawiera ono przyrostek -ek, w którym podczas odmiany zachodzi oboczność.

Magda Paśko

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:47; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi męskie nazwisko „Ożóg” w dopełniaczu liczby pojedynczej?

Nazwisko to w dopełniaczu przybiera formę Ożoga, ponieważ w odniesieniu do mężczyzn odmienia się ono według wzorca rzeczowników męskoosobowych, a litera ó w przypadkach zależnych ulega oboczności do o.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:13; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką postać przybiera nazwisko „Ogorzeja” w dopełniaczu?

Poprawna forma dopełniacza tego nazwiska to Ogorzei. W zapisie ortograficznym wszystkich rzeczowników zakończonych na -ja po samogłosce, a więc także nazwisk czy imion, w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku liczby pojedynczej przed końcówką -i opuszcza się literę j.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi nazwisko „Mera” w miejscowniku?

Nazwisko Mera w miejscowniku liczby pojedynczej – niezależnie od płci nosiciela – brzmi: Merze. Nazwisko to należy do grupy nazwisk rzeczownikowych zakończonych w mianowniku na ‑a, które zarówno gdy są nazwiskami mężczyzn, jak i kobiet, odmieniają się jak rzeczowniki żeńskie: M. Mera, D. Mery, C. Merze, B. Merę, N. Merą, Ms. Merze, W. Mero (według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN forma ta jest jednak pretensjonalna lub podniosła) lub pani/panie Mera (ale w polskiej kulturze zwracanie się do kogoś po nazwisku jest uznawane za nieuprzejme).

Karolina Osowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Lemanek”?

Jako nazwisko męskie i w liczbie mnogiej nazwisko Lemanek odmieniamy z -e‑ ruchowym, a więc np. pana Lemanka, panem Lemankiem, państwa Lemanków. W odniesieniu do kobiet nazwisko to jest nieodmienne, np. (nie ma) pani Lemanek, (spotkał się) z panią Lemanek, (rozmawiamy) o pani Lemanek.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:42; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma nazwiska „Lato” w dopełniaczu?

Nazwisko męskie Lato odmieniamy według wzorca żeńskiego, gdyż przed ‑o występuje tu spółgłoska twarda. Poprawna forma dopełniacza tego nazwiska to zatem Laty. Podobnie odmieniają się nazwiska Ziobro (Ziobry) czy Fredro (Fredry). Natomiast nazwiska męskie zakończone na ‑o po spółgłosce miękkiej odmieniają się według deklinacji męskiej, np. Cyzio Cyzia, Puzio – Puzia.

Nazwisko żeńskie Lato nie odmienia się, toteż w dopełniaczu ma postać Lato (np. Nie ma dziś Anny Lato).

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:39; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać dopełniacz nazwiska „Krzywoszyja”?

Nazwiska zakończone samogłoską -a odmieniamy zgodnie z zasadami fleksji języka polskiego –  niezależnie od płci nosiciela – według odmiany rzeczownikowej żeńskiej, na przykład na wzór rzeczownika pospolitego szyja. W związku z tym dopełniacz żeńskiej i męskiej formy tego nazwiska brzmi Krzywoszyi. Zapisujemy go, podobnie jak w wypadku rzeczowników pospolitych, bez j, ponieważ według Zasad pisowni „bez względu na wymowę po samogłosce nie piszemy połączenia ji, lecz samo i”.

Małgorzata Tenderenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:36; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi nazwisko „Klęska” w odniesieniu do pary małżeńskiej?

O parze małżonków noszących nazwisko Klęska powiemy Klęskowie. Kolejne przypadki gramatyczne tego nazwiska to: D. Klęsków, C. Klęskom, B. Klęsków, N. Klęskami, Msc. Klęskach.

Magdalena Behounkowa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 22:35; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 25. Maj 2015 - 23:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „WIEŻA MARIACKA” ?

W przypadku pisowni tej nazwy ma zastosowanie reguła ortograficzna odnosząca się do wielowyrazowych nazw dzielnic, ulic, placów, zabytków itp.: „Jeśli stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz: ulica, aleja, plac, park, kościół (…) jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe litery wchodzące w skład nazwy wielką literą, np.: ulica 3 Maja, pomnik Mickiewicza, osiedle Zawodzie, kościół Świętego Jana.

W myśl powyżej przytoczonej reguły poprawny zapis to wieża Mariacka, gdyż w tym zestawieniu wyraz wieża jest nazwą gatunkową, a przymiotnik Mariacka – właściwą nazwą własną.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „SALA KOLUMNOWA” ?

Nazwę ta należy zaliczyć do tej samej grupy wielowyrazowych nazw własnych co nazwy ulic, placów, parków, obiektów sportowych, budowli, zabytków itp., typu ulica Długa, most Grunwaldzki, willa Atma, pałac Łazienkowski, kościół Mariacki, cerkiew Przemienienia Pańskiego, kaplica Zygmuntowska, a zatem pierwszy człon tej nazwy powinniśmy pisać małą literą, a drugi – dużą: sala Kolumnowa.

Paulina Andrzejewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „WYSPA SPICHRZÓW” ?

Wymieniona nazwa własna należy do nazw geograficznych. Oba jej człony zapisujemy dużymi literami (Wyspa Spichrzów), ponieważ człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu i nie może zostać opuszczony w zdaniu, jeśli nazwa  nie ma mieć charakteru eliptycznego.

Jacek Czaplewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „PRZYLĄDEK ARKOŃSKI” ?

Jest to nazwa geograficzna, której drugi człon ma formę przymiotnikową, więc oba człony należy zapisać wielkimi literami: Przylądek Arkoński.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „POLANA SZYMASZKOWA” ?

Oba człony tej nazwy zapisujemy wielkimi literami, ponieważ należy ona do nazw własnych geograficznych, w których drugi człon jest przymiotnikiem. Piszemy zatem Polana Szymaszkowa – jak Góry Świętokrzyskie, Morze Bałtyckie czy Nizina Mazowiecka.

Dominika Kaleta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:16; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak należy zapisywać nazwy: „mazowieckie” czy „Mazowieckie” oraz „województwo mazowieckie” czy „Województwo Mazowieckie”?

Poprawny zapis podanych nazw to: Mazowieckie i województwo mazowieckie.

Nazwa Mazowieckie należy do nazw regionów, które zapisujemy wielką literą (jak Mazowsze, Pomorskie, Kielecczyna), natomiast nazwa województwo mazowieckie jest przykładem nazwy jednostki administracyjnej, w związku z czym należy zapisać ją małymi literami (jak województwo pomorskie, powiat kościerski).

Karolina Osowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:15; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisywać nazwy działających w szkole struktur powołanych przez dyrektora: „zespół ds. ewaluacji pracy szkoły”, „zespół samokształceniowy przedmiotów ścisłych” czy „Zespół ds. Ewaluacji Pracy Szkoły”, „Zespół Samokształceniowy Przedmiotów Ścisłych”?

Jak podają zasady pisowni, nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, organizacji, towarzystw itp. zapisujemy wielkimi literami, pamiętając o spójnikach czy przyimkach, które wewnątrz tych nazw zapisujemy małą literą.

Poprawny będzie zatem zapis: Zespół ds. Ewaluacji Pracy Szkoły oraz Zespół Samokształceniowy Przedmiotów Ścisłych, są to bowiem oficjalne i jednostkowe nazwy struktur organizacyjnych, ponadto mowa tu o konkretnych zespołach, nie zaś o ogóle powoływanych zespołów, na przykład w mieście czy województwie (wówczas pisalibyśmy: zespoły ds. ewaluacji pracy szkoły, zespoły samokształceniowe przedmiotów ścisłych).

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:11; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „ZAKŁADOWY REGULAMIN PRACY” ?

Jeśli jest to tytuł dokumentu, to do jego zapisania stosujemy tę samą regułę co przy zapisywaniu tytułów książek. Pierwszy człon tej nazwy zapisujemy zatem wielką literą, a pozostałe człony – małymi literami: Zakładowy regulamin pracy. Jeśli natomiast wyrażenie to nie odnosi się do konkretnego dokumentu, to wszystkie jego człony zapisujemy małymi literami, np. Takich informacji należy szukać w zakładowych regulaminach pracy.

Dominika Kaleta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:10; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać wyrażenie „WIGILIA KLASOWA” ?

Oba człony tego wyrażenia piszemy małą literą, bo zgodnie z zasadami pisowni nazwy zwyczajów i imprez piszemy małymi literami, chyba że organizatorzy imprezy chcą nadać jej specjalny tytuł, np. XX Wigilia Charytatywna Radia Łódź, XXI Wigilia Ułanów i Poetów w Lublinie, V Gminna Wigilia w Lubniewicach. Wigilie klasowe nie mają chyba jednak tak oficjalnego charakteru.

Paulina Andrzejewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak napisać wyrażenie „URZĘDY I ODDZIAŁY CELNE WE WROCŁAWIU” ?

Poprawna jest pisownia: urzędy i oddziały celne we Wrocławiu. Wprawdzie nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazw zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych piszemy wielką literą, ale liczba mnoga wyrażenia, o którym mowa w pytaniu, świadczy o tym, że nie jest to nazwa indywidulna, lecz wyrażenie złożone z wyrazów pospolitych, a te piszemy małymi literami. Dużymi literami zapiszemy natomiast odpowiednie nazwy własne: Urząd Celny we Wrocławiu, Oddział Celny I, Oddział Celny II, Oddział Celny Osobowy Port Lotniczy itd.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Oberża pod Złotym Lwem” jest poprawna?

Wszystko zależy od tego, czego to jest nazwa. Jeśli jest to nazwa oberży, wówczas poprawnym zapisem będzie oberża Pod Złotym Lwem. W przypadku, jeśli tak nazwano inny lokal usługowy, na przykład restaurację, wówczas nazwę jej zapiszemy tak: Oberża pod Złotym Lwem. Dzieje się tak, bowiem wyrazy ściśle wchodzące w skład nazwy kawiarni, hotelu, zajazdu, oberży itp. piszemy wielką literą, natomiast jeśli wyraz stojący przed właściwą nazwą jest nazwą gatunkową, zapisujemy go, rozpoczynając od małej litery (np.  kawiarnia U Róży). Spójniki oraz przyimki występujące wewnątrz tych nazw piszemy zawsze małą literą.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:06; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy wyraz „N/niedźwiedzica” w nazwach dwu gwiazdozbiorów?

Wymieniona nazwa własna należy do nazw astronomicznych (gwiazdozbiorów, planet, księżyców i innych obiektów astronomicznych), wobec czego oba jej człony (tj. Mała Niedźwiedzica lub Wielka Niedźwiedzica) należy napisać dużymi literami.

Jacek Czaplewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „Lecieli Messerschmittem ME-262” jest poprawna?

Messerschmitt ME-262 jest w tym zdaniu nazwą pospolitą konkretnego samolotu określonej marki i dlatego rzeczownik messerschmitt należy zapisać małą literą. Dużą literę należałoby zastosować wówczas, gdyby wyraz ten wystąpił jako nazwa własna modelu samolotu, np. w zdaniu Lecieli samolotem „Messerschmitt ME-262”.  Oznaczenia literowe piszemy zawsze tak, jak zaplanowali to twórcy nazwy, a więc w tym wypadku dużymi literami. Poprawny zapis tego zdania to: Lecieli messerschmittem ME-262.

 Kateryna Razgonova
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak powinniśmy pisać: „Lokalna Organizacja Turystyczna” czy „lokalna organizacja turystyczna”?

Jak podają Zasady pisowni, nazwy indywidualne urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji i towarzystw piszemy wielką literą, zaś występujące w nich przyimki, spójniki oraz takie wyrażenia, jak: imienia, pod wezwaniem piszemy małą literą, np. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Urząd Miejski, Szkoła Podstawowa im. Noblistów Polskich, Fundacja im. Jurka Owsiaka, Organizacja Narodów Zjednoczonych. Zatem poprawny zapis tego zestawienia, gdy mamy na myśli konkretną, jednostkową organizację turystyczną, to Lokalna Organizacja Turystyczna.

Natomiast jeśli takich instytucji jest wiele i mamy na myśli typ organizacji, należy użyć zapisu lokalna organizacja turystyczna.

Paulina Pitek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę imprezy „FESTYN RODZINNY”?

Nazwę ww. imprezy można zapisać zarówno wielkimi (Festyn Rodzinny), jak i małymi literami (festyn rodzinny). W tym przypadku zapis nazwy imprezy zależy przede wszystkim od jej organizatorów – jeżeli traktują nazwę wydarzenia jako nazwę własną, powinno zapisywać się ją wielkimi literami. Jeżeli wyrażenie to nie nosi znamion nazwy własnej, wszystkie wyrazy nań się składające piszemy małymi literami.

Karolina Osowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:01; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia nazwy modelu samochodu „Ferrari 410 Super America” jest poprawna?

Owszem, jest to pisownia poprawna. Nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych pisze się wielką literą, natomiast nazwy samych tych wyrobów – małą, ponieważ są to wyrazy pospolite. Jeśli słowo typu Ferrari/ferrari poprzedzone jest wyrazem, który wskazuje na to, że mamy do czynienia z nazwą marki czy firmy – piszemy je wielką literą, np. Jechał samochodem marki Ferrari 410 Super America; Pracował w Ferrari. Jeśli słowo typu Ferrari/ferrari występuje jako nazwa wyrobu, jego konkretnego egzemplarza – pisze się je małą literą, np. Jechał ferrari; Kupił ferrari.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 13:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „DZIEŃ ŚW. PATRYKA”?

Jest to nazwa dnia świątecznego, zatem obowiązuje pisownia wielkimi literami: Dzień Świętego Patryka (jak Dzień Matki, Święto Niepodległości, Zielone Świątki). Jednak, gdy w zapisie pojawia się skrót, zapisujemy go małą literą: Dzień św. Patryka.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 12:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 12:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę basenu portowego w Gdyni: „BASEN PREZYDENTA”?

Wyrażenie basen Prezydenta należy do tej samej grupy nazw własnych, co nazwy zaczynające się wyrazami molo, bulwar, most, plac, ulica, kopiec itp., dlatego jego pierwszy człon piszemy literą małą, a drugi – wielką, jak bulwar Nadmorski, molo Południowe, most Grunwaldzki, plac Trzech Krzyży, ulica Królowej Jadwigi, kopiec Kościuszki.

 

Kateryna Razgonova
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Kwiecień 2015 - 12:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 2. Czerwiec 2015 - 17:59; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać nazwisko „Weber” ?

Zależy to od tradycji rodzinnej, ale w odniesieniu do mężczyzn najczęściej spotkamy się z następującą odmianą tego nazwiska: M. Weber, D. Webera, C. Weberowi, B. Webera, N. Weberem, Msc. Weberze. W odniesieniu do kobiet nazwisko to jest nieodmienne.

Dominika Kaleta

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:14; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma mianownika liczby mnogiej nazwiska „Stawiarz”?

Forma mianownika liczby mnogiej tego nazwiska to Stawiarzowie. Takiej formy użyjemy, mówiąc o małżeństwie, dwu braciach, bracie i siostrze czy o większej grupie osób, wśród których będą i mężczyźni, i kobiety. Jeżeli zaś chodziłoby o dwie panie, wówczas użyjemy formy Stawiarz, np. Ewa i Alicja Stawiarz.

Dominika Kaleta

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:12; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest dopełniacz liczby mnogiej nazwiska „Rybczyk” ?

Nazwisko to odmienia się inaczej dla każdej płci.

Nazwiska mężczyzn zakończone w wymowie lub pisowni na spółgłoskę odmieniają się jak polskie imiona lub rzeczowniki pospolite osobowe zakończone na spółgłoskę. Dopełniacz liczby mnogiej męskiego nazwiska Rybczyk brzmi zatem Rybczyków – jak chłopczyków, rybaków, uczestników itp.

Jeśli chodzi o nazwiska kobiet, to  odmieniają się tylko nazwiska zakończone na ‑a, pozostałe nazwiska żeńskie są nieodmienne. Dopełniacz liczby mnogiej nazwiska Rybczyk w odniesieniu do kobiet brzmi zatem Rybczyk, np. Nie znam Anny i Marii Rybyczk.

Łukasz Szymon Kolenda

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy w zdaniu „Proponuję Andrzeja Puzio” nazwisko jest użyte poprawnie?

Męskie nazwisko Puzio należy do grupy nazwisk zakończonych samogłoską -o występującą po spółgłosce miękkiej i w związku z tym odmienia się według deklinacji rzeczownikowej męskiej, co oznacza, że w bierniku, którego wymaga czasownik proponować, powinno mieć formę Puzia. Ze względu na to, że towarzyszy mu odmienione imię (Andrzeja), nazwisko tego typu może również pozostać nieodmienione. Forma Puzia w zdaniu Proponuję Andrzeja Puzia jest staranniejsza, ale zdanie Proponuję Andrzeja Puzio również jest poprawne.

Kateryna Razgonova
 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:08; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest dopełniacz nazwiska „Marekwicz-Patyna” ?

W wypadku nazwisk dwuczłonowych oba człony odmieniamy tak, jak odmieniamy je, gdy stanowią samodzielne nazwiska. Jeżeli jest to kobieta, dopełniacz brzmi zatem pani Marekwicz-Patyny, jeżeli zaś jest to mężczyzna – pana Marekwicza-Patyny.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką postać ma nazwisko „Kudła” w mianowniku liczbie mnogiej?

Męskoosobowa forma tego nazwiska brzmi Kudłowie, ponieważ nazwiska o odmianie rzeczownikowej przybierają w mianowniku liczby mnogiej rodzaju męskoosobowego końcówkę ‑owie. Może się ona odnosić do grupy osób, wśród których znajduje się przynajmniej jeden mężczyzna, np. do pary małżeńskiej, do małżeństwa z dziećmi, do kilku braci, do brata i siostry. Niemęskoosobowa forma mianownika liczby mnogiej nazwiska Kudła to Kudły. Formy tej można użyć w odniesieniu do grupy kobiet.

Łukasz Szymon Kolenda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:05; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest celownik męskiego nazwiska „Kruża” ?

W przypadku męskiej odmiany nazwiska Kruża celownik brzmi Kruży. Jest to odmiana według paradygmatu żeńskiego, podobnie jak w przypadku rzeczownika pospolitego poeta.

Aleksandra Liszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:04; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwisko „Karnia” w dopełniaczu?

W dopełniaczu liczby pojedynczej, zarówno rodzaju męskiego, jak i żeńskiego, nazwisko to będzie brzmieć Karni. Ponieważ jest to nazwisko rodzime, zapisujemy je z jednym ‑i. W liczbie mnogiej rodzaju męskoosobowego nazwisko w dopełniaczu będzie brzmieć Karniów, jeśli więc będzie mowa o państwu (kobiecie i mężczyźnie) noszących to nazwisko, wówczas powiemy, że nie ma państwa Karniów. W rodzaju niemęskoosobowym dopełniacz liczby mnogiej tego nazwiska brzmi Karni (np. Marii i Marty Karni).

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:02; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi nazwisko żeńskie „Kalka” w celowniku?

Nazwisko Kalka – niezależnie od płci nosiciela – deklinuje się zgodnie z odmianą rzeczownikową rodzaju żeńskiego, ponieważ według tego wzorca odmieniamy wszystkie nazwiska rzeczownikowe zakończone na samogłoskę -a (np. Sapieha). W celowniku liczby pojedynczej poprawną formą jest więc forma Kalce (jak matce).

Jacek Czaplewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 21:00; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest forma dopełniacza liczby pojedynczej nazwiska „Jarząb” ?

Dopełniacz liczby pojedynczej nazwiska męskiego Jarząb to Jarząba, ewentualnie Jarzębia. Odmiana męskich nazwisk zakończonych na ‑ąb może być realizowana dwojako. Możemy je odmieniać jak analogiczne nazwy pospolite, zatem dopełniacz tego nazwiska brzmiałby Jarzębia, jednak  według Nowego słownika poprawnej polszczyzny PWN poprawniejsza jest odmiana bez oboczności samogłoskowych i spółgłoskowych, a więc Jarząb, Jarząba, Jarząbowi

Nazwiska żeńskie odmieniają się tylko wówczas, kiedy są zakończone na samogłoskę ‑a, a zatem w wypadku nazwiska żeńskiego Jarząb jego dopełniaczem jest również forma Jarząb.

Monika Matusiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:58; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwisko „Hawarra” w miejscowniku?

Ponieważ nazwiska zakończone na ‑a – zarówno męskie, jak i żeńskie – odmieniają się według odmiany rzeczownikowej rodzaju żeńskiego, nazwisko Hawarra w miejscowniku liczby pojedynczej ma końcówkę ‑e i przyjmuje formę Hawarze, jak w odmianie takich nazw własnych, jak: NawarraNawarze, Eugeniusz Jarrao Eugeniuszu Jarze,  Mikołaj Marro Mikołaju Marze, John Kerro Johnie Kerze, a także jak w rzeczownikach pospolitych typu mirramirze,  durradurze, sierrasierze.
Paulina Andrzejewska
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:56; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi dopełniacz męskiego nazwiska „Figler” ?

Męskie nazwisko Figler należy do grupy nazwisk zakończonych spółgłoską i odmienia się według deklinacji rzeczownikowej męskiej, a oznacza to, że w dopełniaczu przybiera formę Figlera. Możliwa byłaby także forma Figlra, lecz występuje w niej trudna do wymówienia zbitka spółgłoskowa, więc możemy przypuszczać, że w tradycji rodzinnej funkcjonuje jednak forma Figlera

Kateryna Razgonova

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:50; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką postać przybiera w miejscowniku żeńskie nazwisko „Chyłka”?

Nazwisko żeńskie Chyłka ma w miejscowniku liczby pojedynczej formę Chyłce, ponieważ nazwiska zakończone na ‑a – tak męskie, jak i żeńskie – odmieniają się według odmiany rzeczownikowej rodzaju żeńskiego, np. jak bułkao bułce

Paulina Andrzejewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:09; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy wyrażenie „nagroda przyznana Annie Sobótka” jest poprawne?

Nazwiska żeńskie zakończone na samogłoskę -a odmieniają się według wzorca rzeczownikowego żeńskiego. Ponieważ w wymienionym wyrażeniu nazwisko Sobótka występuje w celowniku, poprawna formą jest wyrażenie: nagroda przyznana Annie Sobótce

Jacek Czaplewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 22. Kwiecień 2015 - 20:07; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak brzmi żeńskie nazwisko „Plista” w celowniku liczby pojedynczej?

Formą tą jest (pani) Pliście, ponieważ jest to  nazwisko rzeczownikowe kończące się na ‑a.

Michał Sobczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:27; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Pękala” jako nazwisko kobiety?

Pękala to nazwisko polskiego pochodzenia, zakończone na ‑la; takie nazwiska – zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i do mężczyzn – odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju żeńskiego miękkotematowe. Nazwisko to odmienia się zatem następująco: M. Pękala, D. Pękali, C. Pękali, B. Pękalę, N. Pękalą, Msc. Pękali.

Renata Seliga

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Miszke”, gdy nosi je mężczyzna?

Nazwisko Miszke odmienia się tak samo jak nazwisko Linde. W liczbie pojedynczej takie nazwiska odmieniają się według deklinacji przymiotnikowej, tylko w nadrzędniku i miejscowniku mają końcówkę ‑em, a zatem D. Miszkego, C. Miszkemu, B. Miszkego, N i Mc. Miszkem. W liczbie mnogiej nazwiska typu Linde odmieniają się według wzoru odmiany męskich rzeczowników osobowych, a więc w M Miszkowie, D. Miszków, C. Miszkom, B. Miszków, N. Miszkami, Mc. Miszkach.

 

Michał Sobczak
 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:26; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest mianownik liczby mnogiej nazwiska „Michalak”?

Nazwisko Michalak w mianowniku liczby mnogiej brzmi Michalakowie. Wynika to z faktu, że w liczbie mnogiej wszystkie nazwiska o fleksji rzeczownikowej mają wspólny zestaw końcówek, charakterystyczny dla odmiany męskoosobowej. W mianowniku liczby mnogiej przybierają końcówkę ‑owie.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:25; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaką formę ma nazwisko męskie „Kubiak” w celowniku liczby pojedynczej?

Nazwisko Kubiak w celowniku liczby pojedynczej brzmi Kubiakowi. Odmienia się ono według wzoru odmiany rzeczowników męskoosobowych.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:24; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak w liczbie mnogiej odmienia się nazwisko „Kowarsch”?

Odmianę nazwisk obcobrzmiących reguluje szereg reguł i zasad, opisanych szczegółowo w słownikach języka polskiego. Nazwisko Kowarsch w liczbie mnogiej należy odmienić zgodnie z zasadami fleksji polskiej jak rzeczowniki męskoosobowe, mianowicie: M. Kowarschowie, D. Kowarschów, C. Kowarschom, B. Kowarschów, N. Kowarschami, Msc. Kowarschach.

Joanna Albecka

 

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:23; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka formę ma dopełniacz imienia i nazwiska „Izabela Poprawka”?

Dopełniacz ten powinien brzmieć Izabeli Poprawki, ponieważ zarówno imię, jak i nazwisko odmieniają się według deklinacji żeńskiej i nie ma żadnych przeciwwskazań, by słów tych nie odmieniać.

 

Grażyna Milewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:22; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmienia się nazwisko „Bernikas”, gdy nosi je kobieta?

Nazwisk żeńskich niezakończonych na ‑a w języku polskim nie należy odmieniać, a zatem żeńskie nazwisko Bernikas jest nieodmienne.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaki jest dopełniacz liczby pojedynczej męskiego nazwiska „Aszyk”?

Zgodnie z zasadami odmiany polskich nazwisk męskich nazwiska zakończone na spółgłoskę odmienia się jak rzeczowniki pospolite męskoosobowe. Nazwisko Aszyk w dopełniaczu liczby pojedynczej powinno mieć postać Aszyka.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:20; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jakie litery należy zastosować w zapisie nazwy ulicy: ULICA POWSTANIA STYCZNIOWEGO?

Wyraz ulica powinien być zapisany małą literą, natomiast dwa pozostałe, czyli Powstania Styczniowego, należy zapisać z użyciem dużych liter.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:18; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy pisownia „ul. 11 Listopada” jest poprawna?

Powyższa pisownia jest poprawna. Błędny byłby zapis 11go. Wszystkie wyrazy wchodzące w skład nazw ulic – poza nazwą gatunkową ulica – piszemy dużymi literami.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 25. Marzec 2015 - 18:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: środa, 25. Marzec 2015 - 18:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Która pisownia jest poprawna: „Piła-Koszyce” czy „Piła Koszyce”?

Koszyce to dzielnica Piły. Zgodnie z zasadami pisowni polskiej „jeżeli nazwa miejscowa składa się z dwu lub więcej członów rzeczownikowych, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub/i geograficzną, a więc miejscowość lub jej część”, w jej zapisie stosujemy łącznik (dywiz). Piszmy zatem: w dzielnicy Piła-Koszyce, a nie Piła Koszyce, podobnie jak: w dzielnicy Gdańsk-Wrzeszcz, a nie Gdańsk Wrzeszcz

Barbara Zapolnik

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:48; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy nazwa miejscowa „Perm” się odmienia?

Tak, rzeczownik ten odmienia się – jak rzeczowniki rodzaju męskiego: M. Perm, D. Permu, C. Permowi, B. Perm, N. Permem, Msc. Permie.

Renata Seliga

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:46; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak się odmieniają nazwy „Nakło”, „Kleczew” i „Klecko”?

Powyższe nazwy odmieniają się następująco:

M. Nakło, D. Nakła, C. Nakłu, B. Nakło, N. Nakłem, Msc. Nakle;

M. Kleczew, D. Kleczewa, C. Kleczewowi, B. Kleczew, N. Kleczewem, M. Kleczewie;

M. Klecko, D. Klecka, C. Klecku, B. Klecko, N. Kleckiem, Msc. Klecku.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:45; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Czy dopełniacz od imienia „Lilla” może być zapisywany przez dwa „ii”: „Lilii” (jak nazwa kwiatu)?

Dopełniacz od imienia Lilla powinien być zapisany przez jedno i: Lilli. Forma Lilii, z dwoma ii, to dopełniacz od imienia Lilia.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:43; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać tytuł „Program zajęć indywidualnych?

Wyrażenie Program zajęć indywidualnych należy zapisywać, stosując wielką literę jedynie przy pierwszym słowie. W języku polskim, w przeciwieństwie np. do języka angielskiego, zapisywania tytułów dotyczy taka właśnie reguła. Żaden z pozostałych wyrazów: zajęć i indywidualnych, nie jest ponadto nazwą własną.

Grażyna Milewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:34; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jaka jest poprawna pisownia tytułu dokumentu MIEJSKI PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO?

Jeśli chodzi o tytuły dokumentów, to ich pisownia powinna być analogiczna do pisowni tytułów artykułów i książek, czyli tylko pierwszy wyraz należy zapisywać wielką literą (tu: Miejski plan zagospodarowania przestrzennego). Można też wszystkie wyrazy zapisać małymi literami, przez co sformułowanie straci status nazwy własnej (miejski plan zagospodarowania przestrzennego), ale nadal będzie poprawne i zrozumiałe.

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:33; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak piszemy: „zwycięstwo Arkonii Szczecin” czy „zwycięstwo Arkoni Szczecin”?

Zgodnie z zasadami pisowni należy napisać: zwycięstwo Arkonii, nazwa klubu Arkonia – zakończona na -ia – została bowiem utworzona na wzór nazw miejscowości pochodzenia łacińskiego (od nazwy miasta Arkona).

Joanna Albecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:21; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapisać nazwę „Arkadia” w dopełniaczu?

Nazwę Arkadia zapiszemy w dopełniaczu jako Arkadii. W formach dopełniacza, celownika i miejscownika żeńskich rzeczowników rodzimych piszemy jedno i, natomiast w formach dopełniacza, celownika i miejscownika żeńskich rzeczowników obcych, takich jak właśnie Arkadia, piszemy dwa ii.

Daniel Jurkiewicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:19; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak zapiszemy wyrażenie „regulacja rzek Amu-dari(i) i Syr-dari(i)”: przez jedno „i” czy przez dwa „ii”?

Poprawny zapis nazw rzek to: Amu-darii i Syr-darii. Oba wyrazy są rzeczownikami (nazwami własnymi) obcego pochodzenia, zakończonymi w mianowniku liczby pojedynczej na ‑ia występujące po spółgłosce r. Takie rzeczowniki w dopełniaczu liczby pojedynczej mają zakończenie -ii.

Renata Seliga

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka Ostatnia zmiana: wtorek, 24. Marzec 2015 - 22:17; osoba wprowadzająca: Katarzyna Kręglewska-Powązka

Jak odmieniać męskie nazwisko „Bieniasz-Kurasz”?

Jak odmieniać męskie nazwisko „Bieniasz-Kurasz”?

 

Jak podaje Słownik poprawnej polszczyzny, każdy składnik nazwisk dwuczłonowych męskich odmienia się według własnego paradygmatu. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy pierwszy człon nazwiska jest nazwą dawnego herbu bądź przydomkiem. Nie jest on wówczas odmienny, toteż mówimy na przykład o Korwin-Piotrowskim, a nie o Korwinie-Piotrowskim.

Człon Bieniasz nie jest nazwą herbu, toteż nazwisko Bieniasz-Kurasz odmienia się w następujący sposób:

M. Bieniasz-Kurasz

D. Bieniasza-Kurasza

C. Bieniaszowi-Kuraszowi

B. Bieniasza-Kurasza

N. Bieniaszem-Kuraszem

Msc. Bieniaszu-Kuraszu

Patrycja Witkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 7. Wrzesień 2013 - 13:43; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką literą zapisywać drugi wyraz nazwy audycji radiowej SYGNAŁY DNIA ?

Są dwie możliwości i obie są poprawne. W wielowyrazowych nazwach programów radiowych i telewizyjnych wielką literą pisze się tylko pierwszy wyraz, np. Sportowa niedziela, Niedzielny poranek filmowy, a zatem również Sygnały dnia Jeśli program telewizyjny lub radiowy ma charakter cykliczny, wszystkie wyrazy w tytule (oprócz wewnętrznych przyimków i spójników) można pisać wielką literą, np. Teatr Telewizji, Uniwersytet Radiowy, a także Sygnały Dnia.

Ewa Różycka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 3. Wrzesień 2013 - 19:15; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Kartuzjanin czy kartuzjanin?

Mam pytanie odnośnie odmiany wyrazu odnoszącego się do mieszkańca miasta Kartuzy oraz powiatu kartuskiego. W „Słowniku języka polskiego” nie występuje bowiem słowo „kartuzjanin”, dlatego często spotykam się z zarzutem niepoprawnej pisowni. Używam bowiem słowa „kartuzianin” dla określenia mieszkańca miasta Kartuzy, zaś „Kartuzjanin” (tutaj mam problem, czy pisać małą czy też wielką literą) dla określenia mieszkańca powiatu kartuskiego.
Ogólnopolska nazwa mieszkańców Kartuz to kartuzianie, mieszkańca Kartuz – kartuzianin, a mieszkanki Kartuz – kartuzianka. Lokalnie mieszkańców Kartuz określa się też nazwą kartuzjanie, utworzoną od łacińskiego wyrazu Carthusianus ‘członek zakonu kartuzów’, ale wyrazu tego nie należy stosować w tekstach o charakterze oficjalnym i w obiegu ogólnopolskim.
W języku polskim nie ma osobnych wyrazów nazywających mieszańców gmin, powiatów czy województw. W odniesieniu do mieszkańców jednostek administracyjnych używa się tych samych nazw co w wypadku miejscowości, które stanowią ich „stolice”, różnica dotyczy tylko pisowni tych wyrazów, co stanowi konsekwencję reguły ortograficznej, zgodnie z którą nazwy mieszkańców wsi, osiedli, dzielnic i miast należy pisać małą literą, a nazwy mieszańców regionów, państw itd. – dużą literą. Na przykład krakowianin to ‘mieszkaniec Krakowa’, a Krakowianin to ‘mieszkaniec Krakowskiego’ (podobnie jak ateńczyk to ‘mieszkaniec miasta Ateny’, a Ateńczyk to ‘mieszkaniec starożytnego miasta-państwa Ateny’).
A zatem mieszkańcy Kartuz to kartuzianie, a mieszańcy powiatu kartuskiego – Kartuzianie.
Ewa Rogowska-Cybulska
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 9. Kwiecień 2013 - 09:22; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak nazwisko „Kolendo” odmienia się w liczbie mnogiej?

Nazwisko Kolendo jest zakończone na samogłoskę ‑o, więc w liczbie mnogiej odmienia się, podobnie jak wszystkie nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na samogłoskę ‑a, ‑e, ‑o lub spółgłoskę (np. Mach, Sidło, Samozwaniec, Wajda), według modelu rzeczownikowego. W mianowniku liczby mnogiej nazwiska te uzyskują końcówkę ‑owie i odmieniają się analogicznie do rzeczownika psycholog. Zatem nazwisko Kolendo odmieniamy w następujący sposób:
M. Kolendowie
D., B. Kolendów
C. Kolendom
N. Kolendami
Ms. Kolendach
 
W języku polskim zwracanie się po nazwisku nie należy do dobrego tonu, dlatego użycie wołacza nie jest grzeczne i brzmi dość pretensjonalnie. Jego utworzenie jest jednak możliwe; ma on postać Kolendowie.
Natalia Filipiak
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 9. Kwiecień 2013 - 09:16; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisać nazwę SZKOLNY KONKURS PIĘKNEGO CZYTANIA?

W Słowniku ortograficznym języka polskiego pod redakcją Edwarda Polańskiego (wyd. PWN, Warszawa 2006) znajdziemy informację, iż nazwy imprez międzynarodowych i krajowych, którym organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł, piszemy wielką literą, na przykład: Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Światowy Dzień Młodzieży, XI Międzynarodowy Konkurs Pianistów. Nazwę szkolnego konkursu można zaliczyć do tej grupy nazw. Zatem, jeśli organizatorzy traktują to wyrażenie jako nazwę własną, jego poprawny zapis powinien wyglądać tak: Szkolny Konkurs Pięknego Czytania. Jeśli natomiast wyrażenie to nie pełni funkcji nazwy własnej, wszystkie wyrazy wchodzące w jego skład piszemy oczywiście małymi literami: szkolny konkurs pięknego czytania.

Natalia Filipiak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 9. Kwiecień 2013 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Dlaczego Gniezno leży w Wielkopolsce, a Płock na Mazowszu?

Dzieje się tak z powodów historycznych. W wydanym przez M. Bańkę i M. Krajewską Słowniku wyrazów kłopotliwych (Warszawa 1994, s. 173) znajdziemy następujące wyjaśnienie na temat użycia przyimka na: „Przykłady dowodzą, że z przyimkiem na polszczyzna łączy nazwy tych ziem, a w pewnych okresach państw, które leżą w obszarze historycznych zainteresowań Polski – na wschodzie i na południu”. Z przyimkiem w łączymy większość nazw państw, np. w Niemczech, w Prusach, we Francji, w Austrii, we Włoszech. Jednak gdy wypowiadamy się o państwach leżących na wyspach, używamy zwykle przyimka na. Mówimy na przykład o osiemnastowiecznych rządach Beniowskiego na Madagaskarze czy o przetwórstwie rybnym na Islandii, chociaż taki sam przemysł rozwija się też w państwach kontynentalnych: w Szwecji, w Daniiw Norwegii.
Jednak Mazowsze, Kujawy, Warmia i Mazury oraz Pomorze nigdy nie były oddzielonymi od stałego lądu wyspami na morzu, a mimo to właśnie na Kujawach ślimaczy się budowa autostrady A1, na Warmii długo mieszkał Kopernik, latem pojedziemy na Mazury, a innym razem znajdziemy się na Śląsku lub na Pomorzu, chociaż, gdy wybierzemy się do Krakowa, to będziemy w Małopolsce, a gdy do Poznania – to w Wielkopolsce. Z tej obserwacji wynika, że przyimek w łączymy z WielkopolskąMałopolską, natomiast gdy mówimy o pozostałych dzielnicach naszego kraju, zwyczaj językowy skłania nas do zastosowania przyimka na.
Oba te przyimki są używane, gdy mówimy o częściach Polski, ale i wtedy, gdy na co dzień rozmawiamy o nazwach dzielnic miast. Mieszkamy na przykład w śródmieściu Gdyni, albo na jej peryferiach: na Chylonii, na Obłużu, na Witominie. Podobnie jest w Gdańsku, chociaż w pierwszej chwili może się wydać, że jest inaczej. Ratusz jest w  śródmieściu, a zakupy robimy w odległym wprawdzie, ale jednak we Wrzeszczu, za to cmentarz leży już na Srebrzysku, chociaż ta dzielnica jest jeszcze niemal częścią Wrzeszcza. Podobnie wybieramy się do parku w Oliwie albo na plażę w Brzeźnie, ale nasi znajomi mieszkają na Oruni. Dlaczego? Słownik etymologiczny nazw Pomorza (Gdańsk 1999, s. 79–85) przekonuje, że i tym razem jest tak z powodów historycznych. Stare odległe osady Wrzeszcz, Oliwa i Brzeźno najpierw istniały jako samodzielne ośrodki o dużym znaczeniu. W Oliwie już w 1188 roku osiedli się cystersi. Osada przez wieki miała duże znaczeni gospodarcze i zasłynęła jako ośrodek religijny. Dopiero w roku 1926 została włączona do miasta. Podobnie Brzeźno i Wrzeszcz przez wiele wieków rozwijały się samodzielnie. Wrzeszcz częścią Gdańska stał się dopiero po wojnach napoleońskich w roku 1817. Te dzielnice w świadomości mieszkańców nawet dzisiaj zachowały część dawnej autonomii.
Można zatem przyjąć, że do nazw centralnych dzielnic miast, ale i całej Polski stosujemy przyimek w, natomiast do tych, które do centrum dołączano stopniowo w procesie historycznym, do nazw dzielnic niegdyś peryferyjnych – przyimek na. Język zachowuje w tym wypadku pamięć o tym, co było odłączone od „kontynentu”, od centrum. Zwyczaj językowy przypomina, że coś było jak gdyby „wyspą”, że było odrębne i dopiero z czasem weszło w skład całości i zostało dołączone do miasta lub państwa.
W odniesieniu do dzielnic kraju zwyczaj językowy jest dosyć precyzyjnym śladem tego, co wydarzyło się w historii. Wielkopolska i Małopolska to dzielnice pierwotne, najdawniejsze, w których kształtowało się polskie państwo. Dosyć wcześnie utraciło ono Pomorze i Śląsk, a na pewien czas nawet Kujawy. Również Mazowsze pierwotną więź z monarchią zerwało już w latach 1037–1047 i uzyskało polityczną samodzielność pod władzą Miecława (por. np. Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, Warszawa 2004, s. 500). Proces powrotu Mazowsza trwał długo. Jego części stawały się i przestawały być polskim lennem. Dopiero w roku 1529, gdy umarł ostatni Piast z linii mazowieckiej, nastąpiła ostateczna inkorporacja Mazowsza do Polski. Niedługo potem, bo już w roku 1596 stolicę Rzeczypospolitej przeniesiono do Warszawy. Zwyczaj językowy nawet po ponad czterystu latach każe nam zachować pamięć o historii. Poznań i Kraków, jako znajdujące się w dzielnicach najstarszych i zawsze należących do polskich królów, wciąż leżą w Wielkopolsce i w Małopolsce, za to nasza stolica ciągle jest na Mazowszu, podobnie jak na Pomorzu Gdańsk, który swoje zburzone i odbudowane gotyckie wieże wznosi na ziemi traconej przez Polskę na długie wieki.
Piotr Maksymowicz
 
Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 4. Kwiecień 2013 - 12:01; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy spotkali się Państwo z obocznością nazwisk typu Zieniewicz/Zienowicz?

Mam pytanie, które nurtuje mnie od dawna. Szukając dziejów swojej rodziny, pochodzącej z terenu historycznej Litwy, dzisiaj Białorusi, natknąłem się na niezrozumiałą dla mnie oboczność, którą zilustruję na przykładzie mojego nazwiska ZIENIEWICZ/ZIENOWICZ.

Początkowo, nie mając doświadczenia potraktowałem te nazwiska jako różne. Później uwagę moją zwrócił fakt, że znakomita część nazwisk na -ewicz ma swój odpowiednik na -owicz np. ZIENKIEWICZ/ZIENKOWICZ, MICKIEWICZ/MICKOWICZ, STANKIEWICZ/STANKOWICZ. Cóż, pomyślałem, może to zbieg okoliczności.

Jednak ostatnio znalazłem informację ewidentnie o tej samej postaci historycznej: Jurgi Zieniewicz oraz Jurgi Zienowicz (starosta połocki). Co więcej, w niektórych herbarzach przy nazwiskach pisane są obydwie formy, np. Zieniewicz vel Zienowicz. Czy może spotkali się Państwo z takim zjawiskiem językowym? Jak je wytłumaczyć? Czy może natknęliście się Państwo na tę kwestię w literaturze?

Oboczność -ewicz/-owicz jest szeroko opisana u różnych autorów w gramatyce historycznej języka polskiego. Najpierw trzeba wiedzieć, ze przyrostek -ewicz/-owicz jest pochodny od prostego patronimicznego przyrostka -ic, jak staropolskie tytuły wojewodzic, kaszteklanic o synu wojewody czy kasztelana; tak też Syn Boży nazwany został Bożycem w Bogurodzicy. Potem wskutek tzw. absorpcji rozszerzony został o cząstki, zwane fachowo morfemami ‑ew‑ic/-ow‑ic, które widzimy już w nazwiskach Szymon-owic ‘syn Szymona’, Mickiewicz ‘syn Micki, czyli Mikołaja’. Na rozległych ziemiach dawnej Polski zwyczaj tak rozstrzygnął, że przyrostek ‑ewicz występował w Wielkopolsce, -owicz w Małopolsce i na Mazowszu. Wskutek migracji ludnościowych i upodobań społecznych stosunki się wymieszały i dawne podziały (mówimy fachowo izoglosy) nie obowiązują. Z tego wynika, że nazwisko Zieniewicz/Zienowicz są etymologicznie tymi samymi strukturami. A nawiasem mówiąc notowane już r. 1440 w Wiślicy Małopolskiej (zob. Słownik staropolskich nazw osobowych pod red. W. Taszyckiego, t. VI, Wrocław 1981-1983, s. 319) i odniesione zostały przez prof. Marię Malec jako forma patronimiczna do imienia Zeno(n), zatem ‘syn Zena/Zenona’. Podzielam ten punkt widzenia. Sukcesów w badaniu dziejów Rodziny życzę.

Edward Breza

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 13. luty 2013 - 12:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Mieszkam „na Włochach” czy „we Włochach” (chodzi o Włochy – dzielnicę Warszawy)? Bo mówi się „Wołoszanin”, a nie „Włoszanin” i nie „Włoch”. Dlaczego nie mówi się „we Włoszech”? I skąd pochodzi nazwa dzielnicy?

Włochy były kiedyś wsią szlachecką. Kwiryna Handke pisze, że jest to nazwa rodowa albo etniczna. Jan Grzenia wyjaśnia, że pochodzenie nazwy nie jest w tym wypadku jasne. Być może jest ona pamiątką po pobycie obcych wojsk na tym terenie. Według tej hipotezy nazwa pochodzi nie od nazwy kraju europejskiego Włochy, ale od nazwy jego mieszkańca, która w mianowniku liczby pojedynczej brzmi Włoch.

Słownik nazewnictwa Warszawy odnotowuje, że Włochy stały się dzielnicą Warszawy w 1951 r. Kiedy były jeszcze wsią podmiejską, utrwalił się związek we Włochach. W ostatnich latach, po wcieleniu dzielnicy w granice Warszawy, coraz częściej mówi się na Włochach. Przyimek na łączy się z nazwami części miast i w tym wypadku jest innowacją, której nie zaakceptowała jeszcze norma. Natomiast występowanie przy miejscowniku tej nazwy przyimka we jest tutaj pozostałością pochodzącą z czasów, kiedy Włochy były wsią graniczącą z Warszawą, i to ta forma jest poprawna.

Odmiana leksemów Włochy ‘dzielnica’ i Włochy ‘kraj’ różni się tylko w omawianym przypadku:

dzielnica kraj

Ms. we Włochach we Włoszech

Jak widzimy, w miejscowniku nazwy miejscowości nie zachodzi alternacja ch: sz, która występuje w odmianie nazwy kraju europejskiego. Taką formę motywuje najprawdopodobniej zasada, według której w odmianie nazw własnych tworzy się formy najbliższe mianownikowi.

Mieszkańcy Włoch ‘dzielnicy’ to włochowianinwłochowianka, razem – włochowianie. Przymiotnik od tej nazwy własnej brzmi włochowski. Nazwy te należy pisać małą literą, tak jak wszystkie nazw mieszkańców miast, wsi, osad, osiedli i dzielnic miejskich.

Forma Wołoszanin, według Uniwersalnego słownika języka polskiego PWN, stanowi nazwę mieszkańca Wołoszczyzny – państwa istniejącego na Nizinie Wołoskiej do XIX w. W związku z tym użycie formy wołoszanin w znaczeniu ‘mieszkaniec Włoch – dzielnicy Warszawy’ jest błędne.

Dorota Polaszek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 12. Listopad 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy w zdaniu „Otrzymuje tytuł Stypendysta miasta Lubania” poprawnie użyto dużych liter?

Słownik języka polskiego PWN pod red. prof. dra Mieczysława Szymczaka definiuje stypendystę jako osobę otrzymującą stypendium, czyli „okresową pomoc finansową
z funduszów państwowych, społecznych lub prywatnych głównie dla studentów, uczniów, pracowników nauki i artystów”.

Niestety Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego nie poświęca żadnego punktu problemowi pisowni tego wyrazu. Wyjaśnia natomiast, że wielką literą piszemy wielowyrazowe nazwy nagród, których drugi człon występuje w dopełniaczu lub ma bliższe określenie przymiotnikowe, np. Nagroda Artystyczna Miasta Lublin. Jeżeli natomiast stojący przed nazwą wyraz nagroda jest wyrazem pospolitym, wtedy zapisujemy go małą literą.

Jeśli rozszerzymy słownikową definicję słowa stypendium i założymy, że jest to przecież też pewnego rodzaju nagroda czy wyróżnienie, można je potraktować analogicznie
i wtedy w zapisie Stypendium (Artystyczne) Miasta Lublina duże litery zostałyby poprawnie użyte.

Nie rozwiązuje to jednak problemu z tytułem. Wydaje mi się, że można tu się pokusić o dalszą analogię i odnieść się do drugiej zasady pisania nazw nagród, kiedy wyraz stojący przed nazwą (w tym wypadku słowo tytuł) jest wyrazem pospolitym, a nie częścią nazwy. Prawidłowy zapis zdania zacytowanego w pytaniu wyglądałby wtedy następująco:

Otrzymuje tytuł Stypendysta Miasta Lubania.

Uzus zdaje się potwierdzać ten wniosek, o czym można się przekonać, przeglądając strony internetowe polskich miast. I tak na stronie www.poznan.pl czytamy:

„Tytuł laureata lub finalisty ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej to szansa na wymarzone studia w Poznaniu i dołączenie do grona Stypendystów Miasta Poznania”.

Z kolei portal www.skierniewice.net.pl informuje, że:

„Od 2009 r. funkcjonuje również Miejski Program Wspierania Uzdolnionych Uczniów – czyli stypendia naukowe i artystyczne. W pierwszej edycji tytuł „Stypendysty Prezydenta Miasta Skierniewice” uzyskało 25 uczniów, w tym roku Prezydent nagrodził 55 młodych zdolnych”.

A na stronie www.mlodziwlodzi.pl widnieje:

„Tytuł Sty­pen­dy­sty Mia­sta Łodzi oraz sty­pen­dium w wyso­ko­ści 1080 brutto mie­sięcz­nie od listo­pada 2011 r. do lipca 2012 r. otrzy­mała lau­re­atka olim­piady przed­mio­to­wej: Pani X.X.”.

Marta Górecka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Październik 2012 - 09:52; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Zwracam się z uprzejmą prośbą o krótką informację – wyjaśnienie znaczenia/pochodzenia przymiotnika „arkoński”. W Szczecinie i w Gdańsku jest ulica Arkońska – skąd wzięła się ta nazwa?

Nie znam uzasadnienia podanego w uchwale nadającej ulicy Arkońskiej nazwę, ale interpretuję ją jako utworzoną od nazwy własnej Arkona, odnoszącej się do średniowiecznego grodu na Rugii, największego ośrodka pogańskiego kultu u zachodnich Słowian. Mit Arkony kreowany jest w literaturze kaszubskiej jako element wchodzący w skład pradawnej przeszłości samych Kaszubów. Do lechickiej przeszłości nawiązują też w Trójmieście nazwy: ul. Obotrycka (w Gdańsku) i ul. Obodrzyców (w Sopocie).

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 26. Październik 2012 - 09:39; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Piszemy „katedra wawelska” czy „Katedra Wawelska”?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny, jeśli stojący na początku nazwy wyraz jest tylko nazwą gatunkową (np. kościół, klasztor, ulica, zamek, pomnik), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą (np. kościół Na Skałce, klasztor Dominikanów). Jednak reguła ta nie obejmuje wspomnianej w pytaniu katedry, gdyż nie jest to oficjalna, lecz jedynie opisowa nazwa tego obiektu. Poprawny będzie zatem zapis: katedra wawelska.

Katarzyna Buczek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 25. Wrzesień 2012 - 12:25; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy gdańskiego placu: PLAC NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY? Które elementy tej nazwy trzeba zapisywać dużymi literami? Które wyrazy można skrócić i jak?

W wielowyrazowych nazwach ulic, alei, placów itp. wielką literą piszemy wszystkie składniki wchodzące w skład nazwy własnej. Wyraz plac jest nazwą gatunkową, więc zapisujemy go małą literą. Całą nazwę należy więc zapisać następująco: plac Najświętszej Maryi Panny.

Wyraz plac można skrócić do formy: pl. (jest to skrót powstały przez pozostawienie początkowej części wyrazu i odrzucenie końcowej, stawiamy po nim kropkę). Pozostała część nazwy powinna jednak zostać zachowana w całości ze względu na szacunek do postaci religijnej, której dotyczy, oraz ze względów informacyjnych.

Na tabliczkach z nazwami ulic i placów można też zapisywać pierwszy wyraz od dużej litery, jeśli w danym mieście przyjęto taką konwencję (użycie dużej litery byłoby uzasadnione tym, że jest to początek tekstu).

Katarzyna Buczek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 25. Wrzesień 2012 - 12:24; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna forma zapisu nazwy ulicy: ULICA RYCERZA BLIZBORA?

Wyraz ulica, ponieważ jest nazwą gatunkową obiektu miejskiego, powinniśmy pisać małą literą. Można go zapisywać w formie pełnej lub skróconej (ul.). Dalsze elementy nazwy tej ulicy piszemy wielką literą, stanowią one bowiem nazwę własną (nazwa tej ulicy upamiętnia postać fikcyjną, bohatera legend kaszubskich). Wyrazu Rycerza nie powinno się w tej nazwie skracać.

Anna Błaszczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 5. Lipiec 2012 - 12:25; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Która forma jest poprawna: „ulica Budapesztańska” czy „ulica Budapeszteńska”?

Według Słownika wyrazów kłopotliwych pod redakcją Mirosława Bańki i Marii Krajewskiej poprawną formą tego przymiotnika jest „budapeszteński”. Autorzy tego słownika podkreślają jednak, że derywaty słowotwórcze od nazwy miejscowej Budapeszt występują często w dwóch formach, z których jedna cechuje się obecnością samogłoski a w sufiksie (budapesztański, budapesztanka), podczas gdy druga w tej samej pozycji ma samogłoskę e (budapeszteński, budapesztenka). Pierwsza z wymienionych grup – pomimo tego, że niezgodna z normą poprawnościową – jest używana częściej niż druga, którą uznajemy za gramatycznie poprawną.

Na te współistniejące formy zwraca uwagę również Andrzej Markowski, który w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny wymienia następujące pary wyrazów: budapeszteńczyk/budapesztańczyk, budapesztenka/budapesztanka, budapeszteński/budapesztański. W pierwszych dwóch parach formy z samogłoską a w sufiksie są opatrzone kwalifikatorem potoczny, podczas gdy w ostatniej istniejące wersje przymiotnika są traktowane jako równoważne (kwalifikator albo).

Pomimo tego, że uzus dopuszcza użycia przymiotnika budapesztański, oficjalny charakter nazewnictwa miejskiego wskazuje zdecydowanie na konieczność zastosowania formy ulica Budapeszteńska.

Francesco Golinelli

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 29. Czerwiec 2012 - 10:32; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Sklep nazywa się „Hermes”. Która forma jest poprawna: „Idę do Hermesu” czy „do Hermesa”?

Z punktu widzenia systemu językowego obie formy są możliwe, a o ich poprawności i niepoprawności decyduje zwyczaj językowy, czyli upowszechnienie się jednej z tych form (a gdyby używane były obie formy, obie należałoby uznać za poprawne). Na podstawie samego brzmienia nazwy (tj. bez znajomości zwyczaju jej stosowania w odniesieniu do tego konkretnego sklepu) trudno przewidzieć, która z form: Hermesu czy Hermesa mogła się przyjąć.

Wybór którejś formy wiązałby się w tym wypadku z działaniem jednej z dwu przeciwstawnych tendencji językowych, które obserwujemy we współczesnej polszczyźnie wśród form dopełniacza liczby pojedynczej rzeczowników nieżywotnych rodzaju męskiego mających odpowiedniki żywotne (zwłaszcza osobowe), jak właśnie Hermes ‘nazwa sklepu’ – Hermes ‘jeden z dwunastu bogów olimpijskich w mitologii greckiej, opiekun m.in. kupców i złodziei’. Jedną z tych tendencji jest stosowanie form fleksyjnych homonimicznych wobec rzeczowników żywotnych, np. Plutona ‘planetoidy’ – jak Plutona ‘jednego z bogów olimpijskich’, drugą – ucieczka od homonimii fleksyjnej, np. plutonu ‘pierwiastka’ – choć Plutona ‘jednego z bogów olimpijskich’. Zgodna z pierwszą tendencją byłaby forma Idę do „Hermesa” ‘do sklepu’ – jak Hymn do Hermesa ‘do boga’, zgodna z drugą tendencją jest natomiast forma Idę do „Hermesu” ‘do sklepu’ – ale Hymn do Hermesa ‘do boga’.

O podobnym problemie dotyczącym wrocławskiego domu handlowego o nazwie Feniks pisał Jan Miodek (Przez lata ze „Słowem polskim”, 1991, s. 106; O języku do kamery 1992 r., s. 120), który potwierdził stosowanie obu wariantów: do „Feniksa”do „Feniksu”.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 29. Czerwiec 2012 - 10:30; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Które wyrazy w nazwie sopockiej ulicy: ULICA KRÓLA JANA KAZIMIERZA trzeba zapisywać dużymi literami? Które z nich można skrócić?

Wyraz ulica jest nazwą gatunkową, w związku z tym piszemy go małą literą. Wyraz ten można skrócić do postaci ul. (z kropką na końcu). Skrót ten może być użyty na przykład na tabliczce z nazwą ulicy czy w adresie. Skrót ul. nie powinien natomiast być stosowany w utworach literackich, np. w narracji powieściowej.

Wyraz KRÓL stanowi składnik wielowyrazowej nazwy własnej obiektu miejskiego i w związku z tym zapisujemy go wielką literą: Króla. Wyrazu tego nie należy skracać.

Dwa kolejne człony nazwy sopockiej ulicy: JANA KAZIMIERZA piszemy oczywiście wielką literą. Nie należy ich skracać, są to bowiem imiona (bez nazwiska), a inicjały imion stosuje się tylko wówczas, gdy towarzyszy im nazwisko.

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 15. Czerwiec 2012 - 14:03; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy pisać wyraz OPATA zawarty w nazwie ulicy w Oliwie: ULICA OPATA JACKA RYBIŃSKIEGO?

Wchodzące w skład nazw ulic nazwy stanowisk, tytułów zawodowych itp. piszemy dużą lub małą literą w zależności od tego, czy zapisujemy je w całości, czy w skrócie. Piszemy zatem ulica (ul.) Opata Jacka Rybińskiego, ale ulica (ul.) op. Jacka Rybińskiego. Na tabliczce z nazwą ulicy wyraz ten warto jednak zapisywać w pełnej formie, ponieważ lepiej wyraża ona pamiątkowy charakter tej nazwy (niestosowanie skrótów jest wyrazem szacunku dla zasług upamiętnianej postaci), a także dlatego, że skrót op. może być niezrozumiały.

Katarzyna Murawska

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Czerwiec 2012 - 11:25; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Która forma jest poprawna: szosa Ujska czy Szosa Ujska?

Poprawną formą jest szosa Ujska. Stojący na początku nazwy wyraz szosa jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), dlatego piszemy go małą literą, natomiast drugi wyraz, czyli Ujska, stanowi właściwą nazwę i dlatego piszemy go wielką literą.

Marta Dereszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Czerwiec 2012 - 11:22; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać formę miejscownika liczby pojedynczej nazwiska „Koss” (Jan Koss)?

Zgodnie z zasadami odmiany nazwisk męskich wszystkie nazwiska zakończone na spółgłoskę są odmienne.

Nazwisko Koss w miejscowniku liczby pojedynczej przybiera formę Kossie. Zapis ten jest zgodny z regułą, że w odmianie rzeczowników, których temat kończy się na podwójną spółgłoskę (np. passa), w formie miejscownika liczby pojedynczej zachowujemy pierwszą z nich bez zmian, druga natomiast ulega wymianie (np. o passie).

Marta Dereszewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Czerwiec 2012 - 11:20; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak poprawnie zapisać nazwy placów: PLAC 11 LISTOPADA i PLAC KONSTYTUCJI 3 MAJA?

Wyraz plac stojący na początku tej nazwy jest tylko nazwą gatunkową, więc powinien być zapisywany małą literą, a pozostałe człony, wchodzące w skład właściwej nazwy – wielką literą. Na tablicach z nazwą placu, jeżeli w danym mieście obowiązuje taka konwencja, dopuszczalny jest też zapis wyrazu plac wielką literą (jest to początek tekstu, ale ten tekst nie jest zdaniem). Wyraz plac można również oczywiście skrócić, pozostawiając dwie pierwsze litery i stawiając po nich kropkę.

Liczebnik 11 (jedenastego) lub 3 (trzeciego) powinien być zapisywany bez kropki, ponieważ w datach nie stawiamy jej po liczebniku porządkowym. Niepoprawne jest również dodawanie końcowej części wyrazu do liczebnika pisanego cyfrą.

Zatem poprawne zapisy nazw tych placów to: plac 11 Listopada lub pl. 11 Listopada oraz plac 3 Konstytucji Maja lub pl. Konstytucji 3 Maja.

Anna Fiszer

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Czerwiec 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy mieszkaniec Kaszub jest Kaszubem, czy Kaszubą?

Andrzej Markowski w swoim Poradniku informuje, że istnieje siedem sposobów tworzenia nazw mieszkańców płci męskiej: 1) dodanie przyrostka ‑anin (np. Rosjanin); 2) dodanie przyrostka ‑ak (np. warszawiak); 3) dodanie przyrostka ‑czyk (np. malborczyk); 4) dodanie przyrostka ‑ec (np. Niemiec); 5) dodanie przyrostka ‑in (np. Litwin); 6) odcięcie zakończenia nazwy geograficznej np. Belg – i do tej ostatniej grupy należy właśnie Kaszub. Jednak Nowy słownik poprawnej polszczyzny podaje obie formy za równoprawne.

Skąd obok systemowej formy Kaszub wzięła się forma Kaszuba? Tę drugą formę w swoim słowniku notował Aleksander Brückner jako pochodzącą z XIII w. Formę Kaszuba znajdziemy również w pochodzącym z początku XX w. Słowniku warszawskim. Na pojawienie się tej formy wpływ miała niemiecka forma ein Kaschube, którą notuje w swoim słowniku Linde, a która uległa przekształceniu w polskie Kaszuba. Warto też zaznaczyć, że w języku kaszubskim funkcjonuje forma Kaszëba, co wskazywałoby na drogę, jaką do polszczyzny weszła forma z ‑a, która używana jest na terenie Kaszub.

Jeśli chodzi o odmianę, to w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny znajdziemy informację o tym, że Kaszub odmienia się jak wszystkie męskie nazwy mieszkańców regionów zakończone na spółgłoskę, zaś Kaszuba odmienia się według wzorca właściwego rzeczownikom męskim zakończonym na ‑a jak np. poeta. Zatem Kaszub jest Kaszubem, a Kaszuba jest Kaszubą.

Alicja Pioch

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 12. Czerwiec 2012 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:49; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwę RADA SOŁECKA W X należy zapisywać od dużych liter?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych piszemy wielką literą, z tym że małą literą piszemy występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. Poprawny jest zatem zapis: Rada Sołecka w X (nazwa miejscowości).
Nazwy urzędów, władz, instytucji, organizacji, zakładów piszemy małą literą wówczas, gdy używane są w znaczeniu nazw pospolitych (np. Pracami rady sołeckiej kieruje przewodniczący wybrany na pierwszym zebraniu).

Katarzyna Buczek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: czwartek, 8. Wrzesień 2011 - 18:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Dlaczego „na Zaspie”, ale „we Wrzeszczu”?

Przyimki „na” i „w” łączą się w interesujących nas konstrukcjach z rzeczownikami w miejscowniku, co wynika z takich ich wymagań składniowych. Przed rzeczownikiem „Wrzeszcz” pojawia się forma przyimka „we”, a nie „w”, ze względu na trudne sąsiedztwo fonetyczne. Jak podaje Słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego (Warszawa 2006), formą poprawną jest właśnie „mieszkać we Wrzeszczu”, a nie „w Wrzeszczu”.
Oba przyimki wyrażają relacje przestrzenne – przy czym „na” często sygnalizuje znajdowanie się obiektu na jakiejś powierzchni, a „w” bądź „we” odnosi się do znajdowania się wewnątrz czegoś. Warto zwrócić uwagę na to, że często przyimki „na” oraz „w” mają charakter synonimiczny. W języku polskim używane są niekiedy wymiennie. Przykładem może być tutaj często poruszany przez językoznawców problem opozycji „w fabryce – na fabryce”, „w mieście – na mieście” (por. M. Bańko, Słownik wyrazów trudnych i kłopotliwych, Warszawa 2010). Wyrażenie „na fabryce” właściwie tylko przez jakiś czas funkcjonowało w polszczyźnie i nie przyjęło się, jednakże opozycje „w mieście – na mieście” nadal funkcjonują, przy czym widoczna jest tu różnica w znaczeniu.
Pojawia się pytanie: dlaczego mówimy „we Wrzeszczu”, ale „na Zaspie”?
Oba rzeczowniki – „Zaspa” oraz „Wrzeszcz” należą do nazw geograficznych, a więc toponimów. Słownik nazw własnych Jana Grzeni (Warszawa 2002) podaje, że Wrzeszcz i Zaspa to ‘dzielnice Gdańska’. Z nazwami dzielnic łączy się zazwyczaj przyimek „na”, jednakże od tej reguły istnieją pewne wyjątki. Nazwy dzielnic, które niegdyś stanowiły autonomiczną przestrzeń – były wsią bądź grodem, a więc nie należały do obszaru miasta, którego nierozdzielną część stanowią współcześnie – poprzedzane są przyimkiem „w” bądź uzupełnionym samogłoską przyimkiem „we”. Przyimek „na” bądź „we” używany przy nazwach dzielnic determinowany jest więc nie tyle przyzwyczajeniem językowym, które również ma znaczenie dla funkcjonowania takiej, a nie innej formy, co uwarunkowaniami historycznymi. Dzieje Gdańska pokazują nam, że Wrzeszcz był kiedyś samodzielną wsią-osadą. Jak czytamy w Historii Gdańska (t. 1, Do roku 1454, red. E. Cieślak, Gdańsk 1978, s. 125), „wiele dzisiejszych dzielnic wielkiego Gdańska było najpóźniej w XIII wieku okolicznymi wsiami. Są to: Oliwa, Jelitkowo, Polanki, Przymorze, Wrzeszcz (…)”. W roku 1807 na mocy konwencji gdańsko-pruskiej Gdańsk uzyskał od Prus między innymi Wrzeszcz, który zaczął stawać się niezwykle modną i bogatą dzielnicą Gdańska (zob. T. Grzybkowska, Gdańsk, Wrocław 2000, s. 148–149).
Warto zwrócić uwagę na fakt, że w polszczyźnie widoczny jest proces zastępowania przyimka „w” przyimkiem „na”, tak jak dokonało się to w przypadku form warszawskich dzielnic – „w Ursynowie”, która zastąpiona została nową – „na Ursynowie”, również współcześnie używa się formy „na Mokotowie”, a nie „w Mokotowie”. Być może drogą analogii w przyszłości także gdańszczanie będą używali konstrukcji „na Wrzeszczu”, a nie „we Wrzeszczu”. W Internecie, który wydaje się ciekawym źródłem informacji o tym, jakich form językowych używa się potocznie, wyrażenia „na Wrzeszczu” występują sporadycznie – np. „zatrudnimy kelnerkę w barze na Wrzeszczu”, „od miesiąca działa na Wrzeszczu”, „miejsce w pokoju na Wrzeszczu”. Nie ma ich wiele, ale być może świadczą o tym, że w przyszłości przyimek „na” zastąpi przyimek „we”, co z punktu widzenia aktualnej normy jest błędem.

Kamila Andrzejuk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 11. Lipiec 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak skrócić pełną nazwę PLAC CENTRALNY IMIENIA RONALDA REAGANA?

Uprzejmie proszę w imieniu grupy radnych o wyjaśnienie: jak skrócić pełną nazwę „Plac Centralny Imienia Ronalda Reagana”.
Od paru lat toczy się spór, czy należy skrócić do:
– Plac Centralny Reagana
– Plac Centralny
– Plac Reagana
czy jeszcze inaczej?
Zatem jakie powinno być prawidłowe nazewnictwo i jaka jest poprawna pisownia wyrażenia: „Plac Centralny Imienia Ronalda Reagana”.
Serdecznie dziękuję i pozdrawiam.

Poprawna pisownia nazwy, której dotyczy pytanie, to „plac Centralny imienia Ronalda Reagana” lub „plac Centralny im. Ronalda Reagana”, lub „pl. Centralny im. Ronalda Reagana”. Słowo „imienia”, niezależnie od tego, czy występuje w pełnej postaci, czy w skrócie, należy zatem pisać małą literą.
Na tabliczkach z nazwami ulic i placów można też zapisywać pierwszy wyraz („plac”) od dużej litery, jeśli w danym mieście taką przyjęto konwencję (duża litera byłaby tu motywowana tym, że to początek tekstu zamieszczanego na danej tabliczce).
Zapis „pl. Centralny im. R. Reagana” również z technicznego punktu widzenia jest poprawny, ale nie należy go stosować na tabliczce z nazwą placu, ponieważ intencją nadania placowi tej nazwy było upamiętnienie Ronalda Reagana, a zapis pełnej postaci imienia lepiej służy uwydatnieniu szacunku niż zastosowanie inicjału.
Jeśli wyrażenie „plac Centralny im. Ronalda Reagana” stanowi – jak wynika z kontekstu pytania – oficjalną urzędową nazwę placu, to tylko to wyrażenie może tę funkcję pełnić i żadne inne wyrażenie, tzn. ani „plac Centralny”, ani „plac Reagana”, ani „plac Centralny Reagana”, tej funkcji nie pełni. Nie należy więc skracać tej nazwy w sytuacjach, w których używa się oficjalnych nazw urzędowych.
Ponieważ nazwa jest długa, w języku potocznym zapewne funkcjonują lub będą funkcjonowały jej krótsze odpowiedniki, ale o tym, czy jest to (będzie to) „plac Centralny”, czy raczej „plac Reagana”, czy jeszcze jakieś inne wyrażenie, przesądza (przesądzi) zwyczaj społeczny. Najmniej prawdopodobny jest utrwalenie się w obiegu potocznym wyrażenia „plac Centralny Reagana” – ze względu na jego długość. Każde z podanych wyrażeń jest zbudowane poprawnie i nie budzi zastrzeżeń normatywnych, jednak tylko jako potoczne warianty nazwy urzędowej.
O tym, że zbyt długa nazwa może być kłopotliwa w praktycznym użyciu, warto pamiętać już w momencie nadawania nazw ulicom i placom.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 27. Czerwiec 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy w tytule kalendarza POWIAT TCZEWSKI można zastosować pisownię drugiego członu dużą literą?

Powyższe wyrażenie z reguły piszemy małymi literami, ponieważ jest to nazwa jednostki administracyjnej. Jeśli wyrażenie to stanowi tytuł, należałoby zapisać je w postaci Powiat tczewski, gdyż według Wielkiego słownika ortograficznego PWN tylko pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych, tytułach ich rozdziałów czy tytułach dzieł sztuki zapisujemy wielką literą.
Jeżeli jednak kalendarz o takiej nazwie jest wydawany cyklicznie lub jest wydawnictwem seryjnym, wówczas wielką literą zapisujemy oba wyrazy.

Beata Kłos

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: piątek, 10. Czerwiec 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy po tytule rozdziału „Jak zmieniać pieluszkę” trzeba postawić znak zapytania?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. prof. Edwarda Polańskiego (Warszawa 2003), znak zapytania stawiamy na końcu wszystkich zdań pytających, także tych występujących w tytułach dzieł i rozdziałów (w tytułach pomijamy tylko kropkę, natomiast inne znaki interpunkcyjne stawiamy). Zgodnie z powyższą zasadą po tytule rozdziału Jak zmieniać pieluszkę? należy postawić pytajnik.
Jednak gdy stanowiące tytuł pytanie jest pozbawione tonu pytającego, a ma raczej charakter oznajmujący, to można znak zapytania pominąć. Jeśli zatem przyjmiemy, że tytuł Jak zmieniać pieluszkę ma charakter oznajmujący, a nie pytający, czyli że jest to swoistego rodzaju instrukcja, to możemy pytajnik pominąć.

Joanna Szarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 8. Czerwiec 2011 - 21:45; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak powinno się pisać: „półwysep Arkoński” czy „Półwysep Arkoński”?

Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. prof. Edwarda Polańskiego (Warszawa 2003), pisownia geograficznych nazw własnych składających się z dwu członów, z których pierwszy jest rzeczownikiem typu góra, półwysep, nizina itp., zależy od tego, w jakiej formie występuje w takiej nazwie drugi człon.
Jeżeli jest on rzeczownikiem w mianowniku, to pierwszy człon nazwy piszemy małą literą, natomiast człon drugi zapisujemy wielką literą, np. przylądek Rozewie, półwysep Hel.
Natomiast jeśli drugim członem takiej nazwy jest rzeczownik w dopełniaczu lub przymiotnik w mianowniku, to oba człony pisze się wielką literą, np. Wyżyna Małopolska, Góra Kościuszki, Przylądek Dobrej Nadziei, Półwysep Apeniński.
Zgodnie z powyższą zasadą prawidłowa pisownia wyrażenia, którego dotyczy pytanie, to Półwysep Arkoński.

Joanna Szarek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 8. Czerwiec 2011 - 21:40; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwy miast zestawione z nazwami dzielnic należy pisać z łącznikiem (np. „Gdańsk‑Oliwa”), myślnikiem („Gdańsk – Oliwa”), czy może osobno („Gdańsk Oliwa”)?

Według uchwały Rady Języka Polskiego z 2004 roku nazwy, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub geograficzną, a więc miejscowość lub jej część (dzielnicę, osiedle itp.), piszemy z łącznikiem – np. Gdańsk-Oliwa. Dotyczy to także nazw złożonych z większej liczby słów, np. gdy dwuczłonowa jest nazwa miasta (Bielsko-Biała-Lipnik) lub dzielnicy (Gdańsk‑Piecki-Migowo). Nie stawia się natomiast łącznika, jeśli pierwszym z członów nazwy jest wyraz kolonia, osada, osiedle, np. Kolonia Brzezinki.

Joanna Ginter

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 31. Maj 2011 - 20:26; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisywać dopełniacz od nazwy „Gdynia”?

Zasady pisowni rzeczowników żeńskich zakończonych na ‑ia określają, że jeśli -ia występuje po n, to dopełniacz wyrazów, których zakończenie wymawiamy w mianowniku jako [-ńa], otrzymuje końcówkę -ni, natomiast dopełniacz wyrazów, których zakończenie wymawiamy jako [-ńja] – końcówkę ‑nii. Zakończenie rzeczownika Gdynia w mianowniku wymawiamy jako [-ńa], zatem dopełniacz tej nazwy należy zapisywać: Gdyni.

Kamila Piskunowicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 30. Maj 2011 - 23:36; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak skrócić nazwę „ul. Króla Kazimierza Wielkiego”?

Choć użytkownicy języka polskiego są przyzwyczajeni do skróconych zapisów nazw ulic nadawanych na cześć postaci historycznych (np. ul. T. Kościuszki lub ul. Kościuszki; ul. J.Ch. Paska lub ul. Paska), nazwy wymienionej w powyższym pytaniu zasadniczo nie należy skracać. Wyrażenie Kazimierz Wielki jest bowiem połączeniem nie imienia i nazwiska, lecz imienia i przydomka. W tego typu połączeniach nie stosuje się skrótów od imion; zapis ul. Króla K. Wielkiego (lub ul. Króla Wielkiego) jest niepoprawny – nawet w sytuacjach nieoficjalnych. Uzus pokazuje jednak, że w wypadku bardziej wyrazistych przydomków, takich jak Chrobry (który odnosi się wyłącznie do pierwszego polskiego króla), reguła ta nie jest stosowana – Urząd Miejski w Gdańsku notuje w wykazie ulic ulicę Chrobrego, ale nie ulicę Bolesława Chrobrego.
Nie należy również usuwać z omawianej struktury nazewniczej jej pierwszego członu – Króla; ulica Króla Kazimierza Wielkiego to bowiem inna nazwa niż ulica Kazimierza Wielkiego, choć obie z nich odnoszą się do tej samej osoby (por. ul. Jana Pawła II w Poznaniu a ul. Papieża Jana Pawła II w Suwałkach). Jedyny człon, który może ewentualnie ulec skróceniu, to Wielkiego. W encyklopedii, prasie i Internecie znajdziemy liczne przykłady użycia skrótu wlk., zwłaszcza w odniesieniu do Wielkiej Brytanii (Wlk. Brytanii) (por. Encyklopedia PWN oraz 3 232 rekordów zwróconych przez wyszukiwarkę PELCRA dla danych Narodowego Korpusu Języka Polskiego). Choć zapis ul. Króla Kazimierza Wlk. jednoznacznie identyfikuje ulicę i jej patrona, należy pamiętać, aby – gdy to możliwe – unikać jego stosowania. Skrót wlk. nie jest bowiem notowany przez słowniki (np. A. Czarnecka, J. Podracki, Skróty i skrótowce, Warszawa 1995; J. Paruch, Słownik skrótów, Warszawa 1970) i dlatego nie należy zalecać jego używania w sytuacjach oficjalnych. Skrót wlk. może być przydatny np. przy wypisywaniu druków pocztowych o ograniczonej liczbie kratek przeznaczonych na poszczególne litery.

Joanna Ginter

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 30. Maj 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisywać UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU: małymi czy dużymi literami?

W nazwach własnych urzędów, instytucji, stowarzyszeń i organizacji wszystkie wyrazy z wyjątkiem spójników i przyimków piszemy wielkimi literami, zgodnie z tą regułą powinniśmy zatem pisać: Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku (w Uniwersytecie Gdańskim), Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Daniela Chodowieckiego w Gdańsku, Uniwersytet Trzeciego Wieku Wyższej Szkoły Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku itp.
Wyrażenie uniwersytet trzeciego wieku może też jednak – podobnie jak wyrażenia szkoła podstawowa czy liceum ogólnokształcące – występować jako rzeczownik pospolity i wówczas zapisujemy je małymi literami, np. Moja babcia jest zwolenniczką uniwersytetów trzeciego wieku.

Agata Świąder

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 30. Maj 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisywać nazwę „Arkonia” (chodzi o klub Arkonia Szczecin) w dopełniaczu?

Zgodnie z Zasadami pisowni i interpunkcji „rzeczowniki zakończone na -ia mają [w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku] zakończenie -ii lub -i. Wiąże się to z poczuciem rodzimości czy obcości wyrazu, a także z wymową postaci mianownika”; „jeśli -ia występuje po n, to piszemy -ni w wyrazach, których zakończenie wymawiamy w mianowniku jako [-ńa], natomiast w tych wyrazach, których zakończenie wymawiamy jako [-ńja], piszemy -nii” [21].
Nazwa, o której pisownię pyta telefonujący, motywowana jest nazwami należącymi do rodziny toponimów określających obiekty geograficzne położone na ziemi szczecińskiej: Lasek Arkoński, Wzgórze Arkony oraz Arkonka (potok i jezioro). Arkonia nie jest wyrazem rodzimym; powstała na wzór nazw łacińskich, które chętnie obierane są przez kluby sportowe, por. Polonia, Cracovia. Wyraz Arkonia [arkońja] wymawiamy ponadto jak wyraz Dania [dańja], a nie jak wyrazy Orunia [oruńa] czy Gdynia [gdyńa]. Prawidłowa pisownia dopełniacza omawianej nazwy to zatem Arkonii Szczecin.
Za taką pisownią przemawia również uzus. Kwerenda w wyszukiwarce PELCRA dla danych Narodowego Korpusu Języka Polskiego zwróciła ponad sto zapisów Arkonii, przy czym w NKJP w odniesieniu do nazwy klubu nie zanotowano ani jednej formy Arkoni.

Joanna Ginter

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 30. Maj 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisywać formę dopełniacza nazwiska „Madeja”?

Odmianą nazwisk rządzą takie same zasady, jak odmianą wyrazów pospolitych. Zgodnie z zasadami odmiany wyrazów pospolitych rzeczowniki zakończone na -eja otrzymują w dopełniaczu liczby pojedynczej zakończenie -ei. Regulacja ta dotyczy również nazwisk, a więc poprawnym zapisem formy dopełniacza liczby pojedynczej nazwiska Madeja jest zapis Madei.

Kamila Piskunowicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 30. Maj 2011 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy poprawny jest napis na tablicy przy drodze 55: „Powiat Malborski”?

Nazwy jednostek administracyjnych, w tym powiatów, zapisujemy w języku polskim małymi literami, a więc piszemy na przykład: Jednym z powiatów województwa pomorskiego jest powiat malborski.
Na tablicy informacyjnej wyraz powiat możemy jednak zapisać wielką literą, gdyż jest to początek tekstu. Poprawny jest tu zatem zapis: Powiat malborski.

Agata Świąder

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:52; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać wyrażenie POMNIK SYRENKI WARSZAWSKIEJ?

Pomnik to według Słownika języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego dzieło architektoniczne lub architektoniczno-rzeźbiarskie w formie posągu, obelisku, płyty itp. wzniesione dla upamiętnienia osoby lub zdarzenia historycznego. Pomnik, o którym mowa w pytaniu, jest niewątpliwie obiektem spełniającym wszystkie kryteria tej definicji. Umieszczona na warszawskiej Starówce rzeźba służy upamiętnieniu legendarnej postaci, z którą wiąże się historia Warszawy. Zatem wyraz pomnik użyty w tym kontekście należy zapisywać małą literą, zgodnie z zasadą: „Jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy — wielką literą”.
Nazwa Syrenka w odniesieniu do emblematu miasta Warszawy jest natomiast nazwą własną, należy więc ją zapisywać od wielkiej litery. Według informacji zamieszczonych w książce Ireny Grzesiuk-Olszewskiej pt. Warszawska rzeźba pomnikowa (Warszawa 2003, s. 47-49) występującą w herbie postać zamiennie określa się mianem SyrenySyrenki. Oznacza to, że Syrenka nie jest w tym połączeniu tylko derywatem nazwy Syrena, lecz pełni funkcję jej synonimu. Nie jest określeniem potocznym, lecz jednym z obocznych określeń oficjalnych.
Oficjalne nazwy obiektu to, jak pisze Irena Grzesiuk-Olszewska, pomnik Syrenypomnik Syrenki. Przymiotnik warszawska nie wchodzi w skład nazwy własnej, wnosi jedynie dodatkową informację o przynależności tej postaci do miasta Warszawy. Ponieważ przymiotniki od nazw miast zgodnie z regułami pisowni polskiej piszemy od małej litery, zatem w taki sposób należy też zapisać wyraz warszawskiej.
Omawiany związek wyrazowy należy zatem pisać w następujący sposób: pomnik Syrenki warszawskiej.

Leszek Selin

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:43; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać przymiotnik „królewskie” w nazwie warszawskich Łazienek: „Łazienki Królewskie” czy „Łazienki królewskie”?

Jak pisze Marek Kwiatkowski w Wielkiej księdze Łazienek (Kraków 2000, s. 7): „Pierwszy monografista Łazienek, Władysław Tatarkiewicz, przypisał im nazwę Warszawskie może i słusznie, bo choć pierwotnie usytuowane poza miastem, stały się w ciągu swego istnienia jego nieodłączną częścią. Stanisław August Poniatowski, ostatni nasz monarcha, nadał Łazienkom kształt, który w swych zasadniczych zarysach przetrwał do dziś i ponieważ to on uczynił najwięcej dla tego miejsca, wznosząc piękne budowle i tworząc ośrodek promieniujący kulturą na całą Rzeczpospolitą, przyjęła się również nazwa Łazienki Królewskie”.
Zgodnie z zasadami użycia wielkich liter w pisowni jedno- i wielowyrazowych nazw zabytków, ogrodów, parków i budowli, oba człony nazwy „Łazienki Królewskie” zapisujemy wielką literą. Zatem przymiotnik „Królewskie” (albo „Warszawskie”) należy zapisać wielką literą, ponieważ stanowi on drugi człon oficjalnej nazwy zabytku.

Joanna Bórkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 2. Kwiecień 2011 - 22:34; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak powinno się zapisać w dopełniaczu nazwisko amerykańskiego badacza, który nazywa się Edward Soja: „Soi” czy „Soji”?

Gdyby chodziło o polskie nazwisko Soja, odmieniałoby się ono w liczbie pojedynczej tak samo jak rzeczownik pospolity soja i poprawna forma dopełniacza miałaby postać Soi. W zapisie ortograficznym wszystkich rzeczowników zakończonych na -ja po samogłosce, a więc także nazwisk czy imion, w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku liczby pojedynczej przed końcówką -i opuszcza się literę j.

lp.
M. Kaja, zawieja, żmija, soja, tuja, Matyja
D. Kai, zawiei, żmii, soi, tui, Matyi
C. Kai, zawiei, żmii, soi, tui, Matyi
B. Kaję, zawieję, żmiję, soję, tuję, Matyję
N. Kają, zawieją, żmiją, soją, tują, Matyją
Ms. Kai, zawiei, żmii, soi, tui, Matyi

Nazwisko, którego dotyczy pytanie, jest jednak nazwiskiem angielskim i jako takie nie jest wymawiane przez [j], ale przez [dż]. Dopełniacz tego nazwiska brzmi zatem [sodży] (analogiczną odmianę ma wyraz radża), czemu odpowiada zapis ortograficzny Sojy.

Sylwia Rzedzicka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 2. luty 2010 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:47; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak poprawnie należy używać nazwy „Wierzchlas” (miejscowość w gminie Cekcyn)? Z przyimkiem „w” czy z przyimkiem „we”? I czy w temacie powinna być forma „…lesie” czy „…lasie”?

Odmiana wielu nazw miejscowych budzi wątpliwości normatywne. Nie zawsze łatwo tu o jednoznaczne rozstrzygnięcia. W sytuacjach wątpliwych przeważnie stosuje się zasadę, według której nazwy te należy odmieniać tak, jak odmienia je miejscowa ludność. Nazwa Wierzchlas (nazwa złożona, w której człon wierzch oznacza ‘początek’ lasu) w tradycji lokalnej funkcjonuje następująco: do Wierzchlasu, we Wierzchlasie (zob. M. Milewska, Toponimia powiatu tucholskiego, Gdańsk 2000, s. 68-69). W temacie nazwy nie zachodzi więc w miejscowniku oboczność w członie drugim nazwy. Taką tradycję odmiany tej nazwy należy uszanować, choć oczywistym jest, że ludzie nieznający realiów miejscowych będą mówić: w Wierzchlesie (analogia do odmiany wyrazu pospolitego las). Nie musimy jednak zachowywać w miejscowniku przyimka we (Wierzchlasie), który ma tu charakter dialektalny. W polszczyźnie forma przyimka we używana jest zasadniczo w połączeniu z wyrazami zaczynającymi się od spółgłoski w lub f, po których następuje inna spółgłoska, np. we Wrocławiu, we Francji, oraz zwyczajowo w połączeniu z wyrazami zaczynającymi się od dwóch innych spółgłosek, np. we Lwowie, we środę albo w środę. Tylko regionalnie na południu Polski forma przyimka we używana jest przed wyrazami rozpoczynającymi się spółgłoską w lub f, np. we wodzie, we fabryce.

Małgorzata Milewska-Stawiany

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką postać powinien mieć dopełniacz liczby pojedynczej nazwiska „(Paweł) Karużel”?

Nazwiska mężczyzn zakończone w wymowie lub pisowni na spółgłoskę odmieniają się jak polskie imiona lub rzeczowniki pospolite żywotne zakończone na tę spółgłoskę. Zgodnie z tą zasadą nazwisko Karużel w dopełniaczu liczby pojedynczej przybiera końcówkę ‑a.
Wątpliwości może natomiast budzić postać tematu tego nazwiska, bowiem nazwiska zakończone na ‑el, podobnie jak zakończone w ten sposób rzeczowniki pospolite, mogą się odmieniać z zachowaniem tematycznego e (np. Babel – Babela, Kurel – Kurela jak skalpel – skalpela) lub z tzw. e ruchomym (np. Rumel – Rumla, jak wróbel – wróbla). O zachowaniu lub wymianie samogłoski e decyduje zwyczaj językowy. Panująca obecnie tendencja do ujednolicenia tematu fleksyjnego nazwiska sprawia, że w grupie nazwisk męskich zakończonych na ‑el więcej jest nazwisk z e stałym niż z e ruchomym. Najprawdopodobniej więc poprawna forma dopełniacza nazwiska (Paweł) Karużel brzmi (Pawła) Karużela.

Katarzyna Drzeżdżon

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy pomiędzy nazwami miast i ich dzielnic, np. pomiędzy wyrazem „Gdańsk” a wyrazami „Wrzeszcz”, „Oliwa” lub „Osowa”, powinno się stawiać łącznik?

Zgodnie z Uchwałą ortograficzną nr 11 Rady Języka Polskiego w sprawie użycia łącznika w wieloczłonowych nazwach miejscowych (przyjętą na XVII posiedzeniu plenarnym dn. 7 maja 2004 r.) „z łącznikiem piszemy nazwy miejscowości, jeśli są złożone z dwóch lub więcej członów, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub geograficzną, a więc miejscowość lub jej część”. Również zasada [184] Wielkiego słownika ortograficznego PWN nakazuje taki zapis, „jeśli nazwa miejscowa składa się z dwu lub więcej członów rzeczownikowych, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub/i geograficzną, a więc miejscowość lub jej część [...]”. Także w Wykazie urzędowych nazw miejscowości w Polsce Warszawa 1980–1982 przyjęto pisownię z łącznikiem według reguły ze Słownika ortograficznego Mieczysława Szymczaka, zgodnie z którą „nazwy miejscowe złożone z dwóch lub więcej rzeczowników oznaczające jednostkę administracyjną lub geograficzną piszemy z łącznikiem”.
Toteż pomiędzy nazwami miast i ich dzielnic powinno się stawiać łącznik, np. Gdańsk-Wrzeszcz, Gdańsk-Oliwa, Gdańsk-Osowa.

Marta Jankowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakie jest pochodzenie wyrazu „Rodło”?

Uniwersalny słownik języka polskiego pod red. S. Dubisza (t. 3, Warszawa 2003) podaje, że rodło to wyraz książkowy, oznaczający ‘godło Związku Polaków w Niemczech, przedstawiające w stylizowanej formie bieg Wisły z zaznaczonym Krakowem’. Znak ten był używany przez Związek od roku 1932. Miał on pozwolić Polakom publicznie odciąć się od hitlerowskiej swastyki.
Pomysł, by jako podstawę znaku przyjąć bieg Wisły, jest autorstwa Stefana Murka. Projekt graficzny znaku przygotowała Janina Kłopocka, a nazwę wymyślił Edmund Osmańczyk. Według jego relacji powstała ona z połączenia dwóch wyrazów: rod-nicagod-ło. Nazwa rodło miała z jednej strony podkreślać, że znak ma charakter godła, z drugiej – wskazywać na polskie pochodzenie i szczególny związek Polaków w Niemczech z ojczyzną. (Na podst. książki E. Osmańczyka, Niezłomny proboszcz z Zakrzewa. Rzecz o Księdzu Patronie Bolesławie Domańskim, Warszawa 1989, s. 169–171).
Wyrazu rodnica nie ma we współczesnych słownikach języka polskiego, a w leksykonach z początku XX wieku (Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1900–1927) notowany jest w znaczeniu anatomicznym, m.in. jako ‘łono kobiety’. Widoczny jest związek wyrazu rodnica z wyrazami takimi jak ród, rodnia (daw. ‘pokolenie’), rodnik (daw. ‘rodowód’).

Lucyna Warda-Radys

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Na wręczenie nagród w szkole podstawowej muszę wypisać zaproszenie dla małżeństwa o rosyjskim nazwisku „Rusakow”. Chciałabym się dowiedzieć, jaka jest jego poprawna odmiana.

Istnieją dwa wzory odmiany męskich nazw osobowych w liczbie mnogiej: rzeczownikowy męskoosobowy i przymiotnikowy rodzaju męskiego.
Nazwisko Rusakow powinno być odmieniane według modelu rzeczownikowego, który obejmuje wszystkie nazwiska, które kończą się w mianowniku liczby pojedynczej (w wymowie) na spółgłoskę albo na samogłoskę -a, ‑e lub ‑o. Spośród nazwisk polskich są to np. nazwiska Nowak, WajdaPazio, spośród obcych np. Romanow, Montgolfier (wym. Mątgolfie) i Lumière (wym. Limier).
W mianowniku liczby mnogiej mają one końcówkę -owie i odmieniają się tak samo jak na przykład rzeczownik astronom.
Coraz powszechniejsze staje się jednak pozostawianie tego typu nazwisk bez odmiany. Warunkiem poprawności takiej konstrukcji jest poprzedzenie nazwiska imionami lub rzeczownikiem pospolitym wskazującym na fakt, że odnosi się ono do co najmniej dwóch osób. Poprawna jest więc forma mianownika liczby mnogiej typu bracia Lumière (obok bracia Lumiére’owie), państwo Lumière (obok państwo Lumiére’owie), Anna i Piotr Lumiére (obok Anna i Piotr Lumiére’owie). Bez użycia przed tym nazwiskiem imion lub rzeczownika pospolitego poprawna jest wyłącznie postać mianownika z końcówką ‑owie (typu Lumiére’owie). Należy jednak pamiętać, że reguła ta nie dotyczy nazwisk polskich, które wydawnictwa poprawnościowe zalecają odmieniać w każdej sytuacji. Również w wypadku nazwisk rosyjskich zakończonych na ‑ow lepiej używać formy liczby mnogiej.
Forma liczby mnogiej jest zresztą zawsze w takich połączeniach elegantsza niż forma liczby pojedynczej, a zaproszenie należy do tych gatunków, w których szczególnie warto dbać o elegancję języka.
W wypadku nazwiska rosyjskiego, o które Pani pyta, trzeba ponadto wiedzieć, że w języku polskim ich odmiana wzorowana na odmianie rosyjskiej (przymiotnikowej) jest błędna. Nazwiska zakończone na -ow należy więc odmieniać (zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej) według odmiany rzeczownikowej, a zatem poprawnymi formami liczby mnogiej tego nazwiska są:

M. Rusakowowie (jak astronomowie)
D. Rusakowów (jak astronomów)
C. Rusakowom (jak astronomom)
B. Rusakowów (jak astronomów)
N. Rusakowami (jak astronomami)
Ms. Rusakowach (jak astronomach)

Anna Laskowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Planujemy wydawać dwumiesięcznik DO RZECZY. Jak należy poprawnie zapisywać ten tytuł?

Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego podaje następującą regułę: wielką literą zapisuje się wszystkie człony tytułów czasopism, cykli wydawniczych, nazwy wydawnictw seryjnych (oprócz spójników i przyimków znajdujących się wewnątrz tytułów/nazw) wtedy, gdy te tytuły czy nazwy odmieniają się, np. „Gazeta Wyborcza”, bo: nie ma „Gazety Wyborczej”. Jeżeli natomiast tytuły czasopism, cykli wydawniczych, nazwy wydawnictw seryjnych nie odmieniają się, wtedy wielką literą zapisuje się tylko pierwszy człon takiego tytułu bądź nazwy, np. „Po prostu”, bo: nie ma „Po prostu”.
Edward Polański regułę tę potwierdza w swoim artykule Reformy ortografii polskiej – wczoraj, dziś, jutro, poświęconym między innymi problemowi pisowni wielką i małą literą. Tytuł planowanego przez Państwa dwumiesięcznika jest nieodmienny. Wielką literą powinien być zatem zapisany tylko pierwszy jego człon: „Do rzeczy”, bo: nie ma „Do rzeczy”.

Kamila Piskunowicz

 

Od 8 grudnia 2008 r. poprawna postać ortograficzna tego tytułu to „Do Rzeczy”.
Tego dnia decyzją Rady Języka Polskiego przestała obowiązywać w polskiej ortografii zasada uzależniająca użycie dużych liter w tytułach czasopism od odmienności bądź nieodmienności tych nazw, tzn. pisownia tytułów odmiennych i nieodmiennych została ujednolicona. Po tej zmianie również w tych tytułach czasopism, które się nie odmieniają, wielką literą piszemy wszystkie wyrazy wchodzące w ich skład, ale z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw. A zatem w tytule „Do Rzeczy” oba wyrazy piszemy dużymi literami.

ERC

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwisko „Karsznia” się odmienia?

Bardzo często, kiedy odmiana nazwiska sprawia nam kłopot, warto poszukać podobnego wzorca odmiany wśród znanych nam wyrazów pospolitych, np. rzeczowników czy przymiotników. Należy wziąć też pod uwagę płeć nosiciela nazwiska.
Nazwisko to w liczbie pojedynczej niezależnie od płci nosiciela odmieniamy jak wyraz wiśnia, rzeczownik pospolity o podobnym zakończeniu, czyli: powiemy „pani/pan Karsznia idzie na spacer”, „pani/pana Karszni nie ma w domu”, „przyglądam się pani/panu Karszni”, „byłem tam z panem/panią Karsznią”.
Formy liczby mnogiej zależą natomiast od płci osób, do których się odnoszą. Jeśli w grupie osób o nazwisku Karsznia jest choćby jeden mężczyzna, o osobach tych powiemy Karszniowie, i dalej: w dopełniaczu i bierniku Karszniów, w celowniku Karszniom, w narzędniku Karszniami, w miejscowniku Karszniach. Jeśli jest to grupa, w której są same kobiety, właściwe z punktu widzenia gramatyki byłyby formy: w mianowniku i bierniku Karsznie, w dopełniaczu Karszni, w celowniku Karszniom, w narzędniku Karszniami, w miejscowniku Karszniach. Mimo poprawnie użytych końcówek niektóre z tych form wyglądają jednak dziwnie, czego powodem jest rzadkość ich użycia. Można zatem uznać zwyczaj językowy i w mianowniku liczby mnogiej zgodzić się na użycie formy mianownika liczby pojedynczej tego nazwiska. W mianowniku i bierniku liczby mnogiej powiemy w takim razie panie Karsznia.
O zasadach odmiany nazwisk tego typu można znaleźć informację w słowniku PWN.

Nazwisko Karsznia najliczniej jest reprezentowane na Pomorzu, w powiecie puckim (177 zameldowanych osób). Pierwsze notowania tej nazwy własnej spotykamy w dokumentach z 1583 r. Odnoszą się one do mieszkańca Wielkiego Kacka.
Nazwisko to jest powiązane etymologicznie z nazwą osobową Kars(z), która notowana jest już w Bulli gnieźnieńskiej z 1136 r., zwanej złotą bullą języka polskiego. Nazwa ta, jak pisze w swojej książce Nazwiska Pomorzan Edward Breza (t. I, s. 191–2), mogła oznaczać karłowate drzewo, karła lub mańkuta. Istnieje też nazwa miejscowa Karsy; noszą je wsie w Wielkopolsce, Małopolsce i na Mazowszu. W staropolszczyźnie funkcjonowało również słowo pospolite karsznia, oznaczające człowieka leworęcznego.

Małgorzata Klinkosz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy odmieniać nazwę „Grabiny-Zameczek”?

Nazwę Grabiny-Zameczek nosi wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Suchy Dąb.
Odmianie podlegają oba człony tej nazwy. Pierwszy człon – Grabiny – występuje w liczbie mnogiej i odmienia się według IV grupy deklinacyjnej rodzaju żeńskiego, natomiast drugi – Zameczek – występuje w liczbie pojedynczej i odmienia się według III grupy deklinacyjnej rodzaju męskiego.
Odmiana nazwy tej miejscowości powinna zatem wyglądać tak:

M. Grabiny-Zameczek
D. Grabin-Zameczku
C. Grabinom-Zameczkowi
B. Grabiny-Zameczek
N. Grabinami-Zameczkiem
Ms. Grabinach-Zameczku
W. Grabiny-Zameczku

Marzena Janowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

W Dębnicy Kaszubskiej jest klub sportowy „Skotawia”. Jak powinno się tę nazwę zapisywać w dopełniaczu: „Skotawii” czy „Skotawi”?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy ustalić, jakie jest pochodzenie nazwy klubu sportowego Skotawia. W pisowni rzeczowników zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na ‑pia, -bia, -wia, -fia‑mia, do których należy Skotawia, obowiązuje bowiem reguła, że w ich dopełniaczach piszemy ‑pi, -bi, -wi, -fi‑mi wówczas, gdy są one rodzime, np. ziemi, Słupi, zaś ‑pii, -bii, -wii, -fii‑mii zapisujemy w rzeczownikach pochodzenia obcego, np. terapii, Skandynawii. Jeśli zatem nazwa Skotawia jest wyrazem pochodzenia rodzimego, w dopełniaczu zapiszemy Skotawi, jeśli obcego – Skotawii.
Najprawdopodobniej nazwa klubu Skotawia pochodzi od nazwy rzeki Skotawy, nad którą leży Dębnica Kaszubska. Forma Skotawia została utworzona poprzez nadanie nazwie tej rzeki postaci łacińskiej: Scotavia, jest zatem zlatynizowaną formą Skotawy, podobnie jak nazwa najstarszego polskiego klubu sportowego Cracovia jest łacińską nazwą Krakowa, a nazwa Hala Olivia stanowi łacińską postać nazwy dzielnicy Gdańska – rzeczownika Oliwa.
Przyjmując zatem, że Skotawia jest nazwą wzorowaną na języku łacińskim, należy uznać, że jej poprawny zapis w dopełniaczu to Skotawii.

Renata Gromuł

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką postać powinno w celowniku przyjąć hiszpańskie imię „Sandro”?

Obce imiona męskie zakończone w wymowie na -o (a także na -a, -y, -i oraz na spółgłoski) podlegają odmianie. Imiona zakończone na -o odmieniają się podobnie jak np. rodzime zdrobnienia Kazio, Zbyszko (D. Kazia, Zbyszka, C. Kaziowi, Zbyszkowi itd.), różniąc się od nich miejscownikiem i wołaczem liczby pojedynczej lub samym wołaczem liczby pojedynczej.
Imię Sandro przyjmuje następujące formy:

lp.
D. B. Sandra
C. Sandrowi
N. Sandrem
Ms. Sandrze
W. Sandro

lm.
M. Sandrowie
D. B. Sandrów
C. Sandrom
N. Sandrami
Ms. Sandrach
W. Sandrowie

Podobnie odmieniają się inne imiona obce, np. Bernardo, Pietro, Tommaso.
Zgodnie ze współczesną tendencją do nieodmieniania imion zakończonych na -o możliwe jest także pozostawienie imienia w formie nieodmienionej, jeżeli występuje ono wraz z nazwiskiem, np. D. Sandra Rodrígueza a. Sandro Rodrígueza, C. Sandrowi Rodríguezowi a. Sandro Rodríguezowi, jednak zalecane jest raczej używanie form odmienianych.

Por.
Jan Grzenia, Słownik imion, PWN, Warszawa 2008, s. 21.
Nowy słownik poprawnej polszczyzny, pod red. A. Markowskiego, PWN, Warszawa 2002, s. XXXII, 1531.
Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, pod red. R. Grzegorczykowej, R. Laskowskiego i H. Wróbla, t. 1, PWN, Warszawa 1999, s. 296–297.

Anna Gumowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać tytuł tygodnika GWIAZDY MÓWIĄ?

Reguła dotycząca pisowni tytułów gazet i czasopism nakazuje pisanie wielką literą wszystkich członów nazwy (z wyjątkiem spójników i przyimków), jeżeli tytuł się odmienia. Kiedy całość pozostaje nieodmienna, pierwszy człon nazwy zapisujemy literą wielką, kolejne zaś literą małą. Piszemy zatem Gazeta Wyborcza, Pani Domu, ale Na żywo, Żyjmy dłużej, a także Gwiazdy mówią.

Maciej Swerpel

 

Od 8 grudnia 2008 r. poprawna postać ortograficzna tego tytułu to „Gwiazdy Mówią?”.
Tego dnia decyzją Rady Języka Polskiego przestała obowiązywać w polskiej ortografii zasada uzależniająca użycie dużych liter w tytułach czasopism od odmienności bądź nieodmienności tych nazw, tzn. pisownia tytułów odmiennych i nieodmiennych została ujednolicona. Po tej zmianie również w tych tytułach czasopism, które się nie odmieniają, wielką literą piszemy wszystkie wyrazy wchodzące w ich skład, ale z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw. A zatem w tytule „Gwiazdy Mówią” oba wyrazy piszemy od dużych liter.

ERC

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy odmieniać nazwisko męskie „Koko”?

Jak podaje Słownik poprawnej polszczyzny (oprac. Lidia Drabik, Elżbieta Sobol, Warszawa 2007, hasło: Nazwisko, s. 1067–1082), w języku polskim przyjęte jest włączanie nazwisk (również obcych) do modeli deklinacyjnych właściwych rzeczownikom pospolitym. Podstawą wyboru modelu odmiany jest postać fonetyczna nazwiska, czyli jego ostatnia głoska (nie litera!).
Nazwiska męskie zakończone na ‑a oraz słowiańskie (w tym polskie) kończące się na ‑o i poprzedzone spółgłoską -k, -g, -ch (pisaną zarówno ‑ch jak i ‑h) odmieniają się według III deklinacji żeńskiej (jak np. matka), według następującego wzoru:

M Religa Żwirko Koko matka
D Religi Żwirki Koki matki
C Relidze Żwirce Koce matce
B Religę Żwirkę Kokę matkę
N Religą Żwirką Koką matką
Mc Relidze Żwirce Koce matce

 

Obecnie bardzo rzadko używa się wołacza – być może dlatego, że w naszej kulturze zwracanie się po nazwisku nie uchodzi za grzeczne. Gdybyśmy jednak byli zmuszeni użyć wołacza – najzręczniejsze byłoby użycie go razem z wyrazem pan: panie Koko!
Jak ma się sprawa z panami (np. braćmi lub ojcem i synem) o nazwisku Koko? W liczbie mnogiej w odmianie nazwisk język polski dopuszcza tylko dwa wzory deklinacyjne: rzeczownikowy męskoosobowy i przymiotnikowy rodzaju męskiego. Wszystkie nazwiska zakończone na spółgłoskę lub na samogłoskę -a, -e, -o odmieniają się rzeczownikowo. Omawiane nazwisko zaliczamy do tej właśnie grupy. Oto wzór takiej odmiany:

M Pociechowie Kokowie psychologowie
D Pociechów Koków psychologów
C Pociechami Kokami psychologami
B Pociechów Koków psychologów
N Pociechami Kokami psychologami
Mc Pociechach Kokach psychologach

Wszystkie powyższe rozważania dotyczyły nazwiska Koko traktowanego jako polskie (o czym świadczy pisownia przez K i wymowa Koko, czyli z akcentem na pierwszej sylabie).
Jeżeli jednak chodzi o nazwę własną przejętą z języka francuskiego, a wyraz ten nieodparcie przecież przywodzi na myśl Coco Chanel (właściwie Gabrielle Bonheur Chanel), to nazwę tę zaliczymy do nieodmiennych. Nazwę francuską zapisujemy przez c (coco po francusku może znaczyć ‘kokos’, ‘jajko’, ale też ‘indywiduum’) i wymawiamy Koko, a więc podobnie jak Rousseau (wym. Ruso) czy Hugo (wym. Igo). Gdyby Coco było nazwiskiem, należałoby pamiętać o używaniu wraz z nieodmiennym nazwiskiem Coco imienia lub określeń typu pan czy tytułu naukowego w odpowiednim przypadku.

Zbigniew Walczak

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwę „Sopot Wyścigi” piszemy z łącznikiem, czy bez łącznika?

Według najnowszych zasad ortograficznych nazwę tę powinno się pisać z łącznikiem, a zatem Sopot-Wyścigi, ponieważ z łącznikiem piszemy nazwy miejscowości złożone z dwóch lub więcej członów, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub geograficzną (miejscowość lub jej część).
Nowy słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego ujmuje to następująco: „Jeżeli nazwa miejscowa składa się z dwu członów rzeczownikowych, które oznaczają (genetycznie) dwie względem siebie administracyjnie równorzędne miejscowości, stosuje się łącznik”.
Przyjęto zatem jednolite traktowanie nazw o różnej genezie:

  • nazw złożonych z dwóch członów wynikających z połączenia dwóch miejscowości (drugi człon nazwy może być pochodzenia przymiotnikowego lub rzeczownikowego), np. Bielsko-Biała, Czechowice-Dziedzice;
  • nazw miejscowości wynikających z ich dzielenia (dodawano drugi człon), np. Borkowo-Adamy, Borkowo-Boksy;
  • nazw miejscowości, w których drugi człon dodano w celu zróżnicowania nazw, np. SochaczewSochaczew-Wieś.

Patrycja Kotlewska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać formę dopełniacza słupskiego klubu o nazwie „Słupia”: „Słupi” czy „Słupii”?

Nazwa słupskiego klubu jest rzeczownikiem rodzaju żeńskiego o temacie zakończonym spółgłoską wargową miękką (p’). Rzeczowniki tego typu mają w dopełniaczu liczby pojedynczej ortograficzne zakończenie -ii lub -i. Po literach oznaczających spółgłoski wargowe, czyli p, b, f, w, m, bez względu na wymowę w wyrazach rodzimych i przyswojonych piszemy -i, np. głębi, hrabi, murgrabi, skrobi, ziemi, natomiast w wyrazach obcych -ii, np. Kolumbii, filozofii, mafii, hagiografii.
Nazwa słupskiego klubu pochodzi od nazwy rzeki Słupia, jest to więc nazwa rodzima. Zatem formę dopełniacza liczby pojedynczej nazwy słupskiego klubu Słupia należy zapisywać z jednym i: (czego?) Słupi.

Jacek Zieliński

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Dlaczego mówimy „Kazach”, a nie mówimy „Pakis”, choć mamy w polszczyźnie nazwy „Kazachstan” i „Pakistan”?

W Słowniku nazw własnych Jana Grzeni czytamy, że nazwy mieszkańców kontynentów, państw, krajów, krain i terytoriów, a także wysp tworzymy najczęściej za pomocą przyrostków ‑anin (np. Amerykanin), ‑czyk, który ma też warianty -ańczyk, -ejczyk, ‑ijczyk//‑yjczyk (np. Pakistańczyk, Europejczyk, Brazylijczyk). Nazwy mieszkańców nowo powstających państw najczęściej tworzy się poprzez dodanie przyrostka ‑czyk, np. Bahamczyk, Katarczyk, Seszelczyk czy – od nazwy PakistanPakistańczyk.
Jednak w wypadku niektórych nowo powstających państw zachowujemy tradycyjne określenia ich mieszkańców, pochodzące jeszcze z okresu, gdy dane państwo nie istniało. Jednym z przykładów takich starych nazw jest Kazach. Po prostu najpierw powstało określenie ludu, który zamieszkiwał obecne tereny Kazachstanu – już w XV wieku przedstawiciele tego ludu określali siebie Kazachami – a znacznie później od nazwy tego ludu powstała nazwa państwa: Kazachstan. Kazach to zatem nazwa przedstawiciela ludu zamieszkującego Kazachstan i zarazem obywatela tego państwa. Gdybyśmy jednak chcieli poinformować, że ktoś nie jest przedstawicielem tego ludu, a mimo to jest obywatelem Kazachstanu, moglibyśmy użyć wyrazu Kazachstańczyk. W podobnej funkcji– jak w Słowniku nazw własnych pisze Jan Grzenia – używamy w polszczyźnie oprócz wyrazu Fin ‘mężczyzna narodowości fińskiej i/lub obywatel Finlandii’ rzadkiego wyrazu Finlandczyk ‘obywatel Finlandii’.
Natomiast w wypadku Pakistanu „krótszej” formy mieszkańca tego państwa nie ma, ponieważ słowo Pakistan nie pochodzi od nazwy ludu zamieszkującego ten obszar. Jak podaje Wikipedia, nazwa Pakistan albo została utworzona od pierwszych liter nazw prowincji Pendżab, Afgan, KaszmirSind oraz zakończenia nazwy Beludżystan, albo pochodzi z języka urdu, w którym słowo pakistan oznacza ‘kraj czystości’.

Magdalena Zelent

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy „Halloween” piszemy wielką, czy małą literą?

Wyraz Halloween piszemy w języku polskim dużą literą. Słowo to wywodzi się z języka angielskiego i jest nazwą święta obchodzonego 31 października w Stanach Zjednoczonych i w północnej Europie. Określenie Halloween to skrót od pełnej nazwy tego święta: All Hallows’ Eve. Poprawnie rzeczownik Halloween jest zapisywany wielką literą, ponieważ jest to nazwa święta, a w języku polskim nazwy świąt zapisujemy dużą literą, np. Wielkanoc, Zielone Świątki, Dzień Matki.
Nazwy świąt są zapisywane dużą literą również w języku angielskim (np. Walpurgis Night ‘Noc Walpurgi’ oraz właśnie All Hallows’ EveHalloween). Ponieważ Halloween jest zapożyczeniem właściwym, zachowana została oryginalna pisownia. Warto dodać, że w Polsce nie upowszechnił się zapis poprawny etymologicznie: Hallowe’en.
Halloween jest bodajże jedyną nazwą święta, którą przyswojono w języku polskim jako tzw. cytat (czyli wyraz, którym użytkownicy języka polskiego posługują się w mowie i piśmie w formie oryginalnej, łącznie z akcentem).

Małgorzata Pliszka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Nazywam się Kutuzow i zastanawiam się, czy moje nazwisko w języku polskim się odmienia.

Według Izabeli i Jerzego Bartmińskich, autorów książki Nazwiska obce w języku polskim, nazwiska obcego pochodzenia trzeba w języku polskim – jeśli to możliwe – odmieniać. Nazwisko Kutuzow ma rodowód słowiański i jego stosowanie nie powinno sprawiać problemów.
W odniesieniu do kobiety nazwisko Kutuzow pozostawiamy nieodmienione – zgodnie z zasadą, że jeśli nazwisko obcego pochodzenia niezakończone na ‑a nosi kobieta, nie można go w polszczyźnie odmieniać (na przykład George Sand).
W odniesieniu do mężczyzny nazwisko Kutuzow odmieniamy natomiast zgodnie z regułą, że gdy mężczyzna ma nazwisko kończące się na spółgłoskę twardą z wyłączeniem ‑k, ‑g, ‑ch (na przykład Iwanow), odmienia się je według wzoru rzeczowników twardotematowych, czyli tak jak np. rzeczownik pospolity jubilat. W liczbie pojedynczej nazwisko to ma zatem następujące końcówki: Kutuzow, Kutuzow-a, Kutuzow-owi, Kutuzow-a, Kutuzow‑em, Kutuzowi-e.
Liczba mnoga tego nazwiska jest rzadziej spotykana, ale możliwa. Nazwisko Kutuzow odmienia się według typu rzeczownikowego, z zatem w mianowniku liczby mnogiej ma postać Kutuzow-owie, w dopełniaczu Kutuzow-ów, w celowniku Kutuzow‑om itd.

Agnieszka Kutuzow

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Na Mazurach jest miejscowość wypoczynkowa „Ruciane-Nida”. Jak należy odmieniać tę nazwę?

W dwuwyrazowych nazwach miast i miejscowości odmieniają się oba człony, każdy z zachowaniem właściwego dla niego wzorca fleksyjnego. Mówimy więc: w Gorzowie Wielkopolskim, w Wysokiem Mazowieckiem, w Iwoniczu-Zdroju. Nie stanowi tu wyjątku nazwa Ruciane-Nida, identyfikująca miasto powstałe z połączenia dwóch miejscowości: RucianegoNidy. Nazwa Ruciane ma odmianę przymiotnikową charakterystyczną dla nazw miejscowych (jak Zakopane), Nida zaś – rzeczownikową, a zatem odpowiednie formy fleksyjne będą miały (w liczbie pojedynczej) postać: D. Rucianego-Nidy, C. Rucianemu-Nidzie, B. Ruciane-Nidę, N. Rucianem-Nidą, Ms. Rucianem-Nidzie, W. Ruciane-Nido.
Do podobnych nazw sprawiających kłopoty poprawnościowe należą m.in.: Bielsko-Biała (B. Bielsko-Białą, Ms. Bielsku-Białej), Skarżysko-Kamienna (B. Skarżysko-Kamienną, Ms. Skarżysku-Kamiennej), Konstancin-Jeziorna (w tym wypadku drugi człon nazwy ma odmianę rzeczownikową, a zatem: B. Konstancin‑Jeziornę, Ms. Konstancinie-Jeziornie), Kędzierzyn-Koźle (C. Kędzierzynowi-Koźlu, B. Kędzierzyn-Koźle, Ms. Kędzierzynie-Koźlu), czy Czechowice-Dziedzice (B. Czechowice-Dziedzice, Ms. Czechowicach-Dziedzicach).

Ewa Badyda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisywać formy odmiany nazwiska „Hendrix”?

Moim idolem jest Jimi Hendrix. Do tej pory spotkałem się z różnymi sposobami odmiany tego nazwiska. Bardzo proszę o odpowiedź, jak poprawnie je zapisywać.

By poprawnie odmieniać zarówno przydomek, jak i pełne imię i nazwisko Pańskiego idola, trzeba znać trzy zasady.
Pierwsza z nich dotyczy odmiany wyrazów zakończonych literą ‑x. Zgodnie z uchwałą Rady Języka Polskiego możemy w przypadkach zależnych (a więc – różnych od mianownika i wołacza) tych wyrazów pozostawić w zapisie tematyczne ‑x- lub zastąpić je połączeniem liter ‑ks-, czyli poprawne są dwie formy: HendrixaHendriksa. W przypadku zapisu nazwiska regułę tę można zastosować także do wołacza.
Pozostałe ze wspomnianych zasad wiążą się z podjęciem decyzji co do sposobu zapisu polskiej końcówki fleksyjnej po anglojęzycznym imieniu (z apostrofem lub bez niego). Odmieniając nazwy własne zakończone na wymawianą samogłoskę, nie zapisujemy apostrofu przed końcówką (np. Jimiego), tak samo dzieje się w przypadku nazwisk zakończonych na wymawianą spółgłoskę (np. Jamesa).
Pełna odmiana nazwiska Hendrix wygląda więc następująco:

M. James Marshall (Jimi) Hendrix
D. Jamesa Marshalla (Jimiego) Hendrixa / Hendriksa
C. Jamesowi Marshallowi (Jimiemu) Hendrixowi / Hendriksowi
B.=D.
Msc. Jamesie Marshallu (Jimim) Hendrixie / Hendriksie
N. Jamesem Marshallem (Jimim) Hendrixem / Hendriksem
W. Jamesie Marshallu (Jimi) Hendrixie / Hendriksie

Katarzyna Panfil

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy przymiotnikiem od nazwy „Armenia” jest „armeński”, czy „ormiański”?

Armeńskie państwo położone na Zakaukaziu oficjalnie nazywa się Republiką Armenii. Ma ono bardzo starą i burzliwą historię sięgającą IX w. przed Chr., a Erewań, dzisiejsza jego stolica, został założony w VIII w. przed Chr. Według biblijnej Księgi Rodzaju (8,4) w Armenii właśnie, na górze Ararat, osiadła Arka Noego. Jest to też państwo, które jako pierwsze w świecie przyjęło chrześcijaństwo, co stało się między 301 a 315 rokiem.
Nazwa Armenia pochodzi z języka perskiego od wyrazów ArmanestânArman. Używali tej nazwy Herodot i Ksenofont, z języka greckiego przeszła ona do łaciny, z niej zaś została przejęta przez bardzo wiele języków, w tym również przez polszczyznę. Sami Ormianie nazywają siebie Hajer, a swój kraj Hajastan.
Wyrazy współcześnie utworzone od nazwy Armenia są używane w oficjalnym nazewnictwie: w nazwach geograficznych, np. Wyżyna Armeńska, w nazwach obywateli państwa – ArmenkaArmeńczyk, w urzędowej nazwie języka – język armeński. Zatem przymiotnik armeński odnosi się do państwa, jego funkcjonowania, mieszkańców (ludność armeńska, niekoniecznie pochodzenia ormiańskiego), tego, co jest takie jak w dzisiejszej Armenii.
W języku polskim natomiast jeszcze w średniowieczu zaczęto członków narodu armeńskiego nazywać Ormianami. Ta nazwa została zapisana w łacińskiej formie Ormenis np. w dokumencie lokacyjnym wydanym w 1356 r. dla Lwowa przez Kazimierza Wielkiego. Nazwa Ormenis jest podobna do wyrazu Ermeni, którym nazywali siebie lwowscy Ormianie, używający wtedy na co dzień języka kipczackiego, który należał do rodziny języków tureckich (zob. K. Stopka, Ormianie w Polsce dawnej i obecnej, Kraków 2000). Ermeni również dzisiaj po turecku znaczy ‘Ormianie’.
Staropolska nazwa Ormianie i utworzone od niej wyrazy odnoszą się do narodu ormiańskiego, żyjącego nie tylko w dzisiejszej Armenii, lecz także licznie w diasporze w wielu krajach świata. Ormiańskie zatem jest to, co dotyczy narodowości, kultury i tradycji Ormian, a także różnych dziedzin życia ich społeczności, np. diaspora ormiańska, pismo ormiańskie, język ormiański, sztuka, literatura, muzyka ormiańska, cenne zabytki kultury ormiańskiej.

Piotr Doroszewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisywać tytuł gazety „KOMU I CZEMU?”?

W tytułach czasopism, które odmieniają się przez przypadki, obowiązuje zasada, iż wszystkie wyrazy, poza spójnikami oraz przyimkami, należy pisać wielkimi literami, np. „Dziennik Bałtycki”. Ponadto nazwy własne, umieszczone w tytułach, również należy pisać wielkimi literami, np. „Dąbrowa i Dąbrówka”.
Zawarty w pytaniu tytuł gazety nie odmienia się przez przypadki, toteż tylko pierwszy człon tej nazwy należy pisać wielką literą, następnie spójnik i małą literą, ostatni wyraz również małą. Zgodnie z wyżej wymienionymi zasadami poprawny zapis powinien wyglądać następująco: „Komu i czemu?”.

Dominika Kocieniewska

 

Od 8 grudnia 2008 r. poprawna postać ortograficzna tego tytułu to „Komu i Czemu?”.
Tego dnia decyzją Rady Języka Polskiego przestała obowiązywać w polskiej ortografii zasada uzależniająca użycie dużych liter w tytułach czasopism od odmienności bądź nieodmienności tych nazw, tzn. pisownia tytułów odmiennych i nieodmiennych została ujednolicona. Po tej zmianie również w tych tytułach czasopism, które się nie odmieniają, wielką literą piszemy wszystkie wyrazy wchodzące w ich skład, ale z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw. A zatem w tytule „Komu i Czemu?” małą literą piszemy tylko spójnik „i”.

ERC

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwisko „(Michał) Loewnau” się odmienia? Jeśli tak, to w jaki sposób?

Nazwisko Loewnau jest pochodzenia niemieckiego, ale jak większość polskich nazwisk się odmienia. Nazwiska męskie zakończone na ‑au (w wymowie ‑ał) odmieniają się jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego, np. jak generał. Jedyna różnica polega na tym, że nazwiska te nie odmieniają się w miejscowniku, gdyż końcówka tego przypadka (‑e) wymagałaby alternacji w temacie. Aby więc uniknąć wątpliwości co do płci nosiciela nazwiska oraz co do przypadka gramatycznego, w którym nazwisko zostało użyte, w miejscowniku należy używać tego nazwiska wraz z imieniem jego nosiciela (np. o Michale Loewnau) lub z innym wyrazem, który się do niego odnosi (np. o panu Loewnau, o profesorze Loewnau, o dyrektorze Loewnau).
Oto wzór odmiany tego nazwiska:

M. kto? co? Michał Loewnau
D. kogo? czego? Michała Loewnaua
C. komu? czemu? Michałowi Loewnauowi
B. kogo? co? Michała Loewnaua
N. z kim? z czym? Michałem Loewnauem
Msc. o kim? o czym? Michale Loewnau
W. Michał Loewnau

Katarzyna Drzeżdżon

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać dopełniacz nazwy „Rumia”?

Poprawny ortograficznie jest zapis dopełniacza nazwy Rumia przez jedno ‑i, a zatem: Jadę do Rumi. Pochodzę z Rumi.
Rzeczowniki zakończone na ‑ia sprawiają piszącym po polsku niemały kłopot. Wątpliwości budzą formy dopełniacza, celownika i miejscownika liczby pojedynczej, gdy trzeba zdecydować, czy pisać ‑i czy ‑ii. Nowy słownik ortograficzny PWN podaje, że wybór pisowni związany jest z poczuciem rodzimości czy obcości wyrazu. Reguła ta często nie wystarcza, by rozwiać nasze wątpliwości. Porównajmy formy typu hrabi (wyraz zapożyczony z niemieckiego za pośrednictwem czeskim) i szałwii (wyraz łaciński), z których pierwszy traktujemy w ortografii jako przyswojony, a drugi – jako obcy.
Jednoznacznej odpowiedzi udzielić można natomiast na pytanie dotyczące pisowni nazw geograficznych: nazwy odnoszące się do terenów poza Polską, np. Austria, Kolumbia, Mołdawia, zapisywane są w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku przez ‑ii, a nazwy dotyczące Polski, np. Słupia, Karwia, Rumia przez ‑i (wyjątkami są nazwy: Kalwaria Zebrzydowska – Kalwarii Zebrzydowskiej, Szwajcaria Kaszubska – Szwajcarii Kaszubskiej, Warmia – Warmii, ze względu na ich obce pochodzenie).

Aneta i Zenon Licowie

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak odmieniać i zapisywać nazwisko „Hervy”?

Według najnowszych słowników poprawnej polszczyzny, między innymi Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego z 2004 roku, większość nazwisk męskich zakończonych na -i, -y, -e odmienia się zgodnie z modelem przymiotnikowym. Nazwiska obce zakończone na -y, niezależnie od wymowy ostatniej głoski, na przykład takie jak Salisbury [wym. solzbery] czy Scudéry [wym. skuderi], także odmieniają się jak przymiotniki, ale z tematem fleksyjnym zakończonym spółgłoską twardą (np. słynny).
Analogicznie odmienia się również nazwisko Hervy, bez względu na to, czy wymawiane będzie po polsku [herwy], czy zgodnie z fonetyką angielską [hɛ:vi].
Jeśli zechcemy to nazwisko zapisać, należy jednak pamiętać, że końcówki fleksyjne oddziela się od pierwotnej postaci nazwiska apostrofem we wszystkich przypadkach zależnych oprócz miejscownika i narzędnika, a zatem poprawne są następujące formy ortograficzne:

M. słynny Jan Hervy
DB. słynnego Jana Hervy’ego
C. słynnemu Janowi Hervy’emu
N. słynnym Janem Hervym
Msc. słynnym Janie Hervym

Katarzyna Kempa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy zapis „Oddział w Bielsko-Białej” zawiera błąd ortograficzny?

Poprawnie powinniśmy napisać: w Bielsku-Białej. Błąd w cytowanym zapisie nie ma jednak charakteru ortograficznego, ale polega na tym, że nie odmieniono pierwszego członu nazwy (jest to zatem błąd fleksyjny). W wielowyrazowych nazwach miejscowości wszystkie wchodzące w ich skład wyrazy zachowują pełną odmienność.

Ewa Badyda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak prawidłowo zapisać nazwę systemu operacyjnego „Linux” w miejscowniku?

Do niedawna kwestia zapisu litery ‑x‑ w wyrazach odmienianych przez przypadki była przedmiotem sporu językoznawców. Oczywiste było tylko to, że w mianowniku pozostawiamy oryginalny zapis z ‑x‑. Obecnie problem jest prostszy, gdyż Rada Języka Polskiego na posiedzeniu 8 grudnia 2008 roku podjęła uchwałę ortograficzną w sprawie zapisu wyrazów zakończonych literą ‑x.
Zgodnie z treścią tej uchwały wyrazy takie możemy zapisywać na dwa sposoby. Pierwszy z nich polega na tym, że w przypadkach zależnych w miejsce ‑x, które kończy wyraz w mianowniku, piszemy połączenie liter ‑ks‑. Drugi sposób polega na tym, że jest możliwy także zapis tematycznego ‑x‑.
W tym drugim wypadku problematyczne mogłoby okazać się zagadnienie związane z użyciem apostrofu w miejscowniku, ale przykłady użyć przywołane w wyżej wymienionej uchwale rozwiewają tę wątpliwość, forma miejscownika zapisywana jest w nich bowiem bez apostrofu (np. Halifaxie, cardoxie, maaloxie).
Poprawny będzie zatem zarówno zapis (o) Linuksie, jak i (o) Linuxie.

Anna Ceszke

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak odmienia się w języku polskim niemieckie nazwisko „Murnau”?

Odmiana tego nazwiska zależy od tego, czy odnosi się ono do kobiety, czy do mężczyzny.
W odniesieniu do kobiety nazwisko to jest nieodmienne.
Jako nazwisko męskie nazwisko to jest odmienne. Jak podają Daniela Podlawska i Magdalena Świątek-Brzezińska w Słowniku nazw osobowych i miejscowych (Warszawa – Bielsko-Biała 2008), nazwiska zakończone w piśmie na ‑au, a w wymowie na ‑ał, np. Turnau, Landau, Streilau, odmieniają się tak jak nazwiska zakończone w piśmie i wymowie na ‑ał, a więc jak np. nazwiska męskie Gwizdał czy Musiał. Oba wymienione typy nazwisk odmieniają się jak rzeczowniki męskoosobowe twardotematowe, takie jak radykał, liberał czy kardynał.
Nazwisko Murnau ma zatem następujące formy: w liczbie pojedynczej w dopełniaczu i bierniku Murnaua, w celowniku Murnaowi, w narzędniku Murnauem; w liczbie mnogiej w mianowniku Murnauowie, w dopełniaczu i bierniku Murnauów, w celowniku Murnauom, w narzędniku Murnauami, w miejscowniku Murnauach.
W miejscowniku liczby pojedynczej następuje wymiana spółgłoski wymawianej jako ł (zapisywanej jako u) na spółgłoskę l, a więc mówimy i piszemy Murnale.

Wanda Dittrich

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak powinno się poprawnie odmieniać nazwę „Swornegacie”?

Popularna to nazwa, skoro doczekała się osobnego artykułu naukowego pióra wybitnego polskiego językoznawcy, Kazimierza Nitscha (Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 16, Toruń 1909). Wspomina on o początkach nazwy, o źródle kłopotu, czyli postrzeganiu tej nazwy jako mającej postać liczby pojedynczej. Przytacza opinię ks. Kujota, według którego nazwa ta powinna się odmieniać następująco: Zwornagać, w Zwornej albo w Zwornygaci, a w liczbie mnogiej: Zwornegacie, w Zwornegaciach. Sam Nitsch wymienia też postać Swornigacie, którą uważa za niemiecką i nieuzasadnioną w polskiej pisowni i mowie. Sądzi natomiast, że o oficjalnej formie nazwy winna decydować forma, w jakiej używa jej miejscowa ludność. Ponieważ miejscowi Kaszubi mówią Swornegacie, w Swornegaciach, taką odmianę uznaje za jedynie uzasadnioną.
Taką też formą posługują się współczesne środki masowego przekazu: Aktualności Swornegaci, kościół w Swornegaciach.
Nawołuję więc, za mistrzem Nitschem, do odmiany: w Swornegaciach, do Swornegaci.
Przyczyną dzisiejszych kłopotów jest wcześniejsza odmiana tej nazwy. Niegdyś miała ona postać: Sworne gacie, w Swornych gaciach. Jednak już Kazimierz Nitsch twierdził, że poczucie złożenia zaginęło, skoro lud mówi: w Swornegaciach.
Źródeł tej nazwy można upatrywać w czasowniku gacić ‘uszczelniać, umacniać drewnem tamę (groblę, zaporę) młyńską z jazem, czyli gaciem’ (por. węgierskie gát ’tama, zapora’) i w przymiotniku sworny. Dawne zapisy nazwy: Swornigat, Swornigacz, Sworngatz, Swornegacz, Sfornegac, Swornogac nie dają nam jednoznacznej informacji o jej rodzaju. Przejście od liczby pojedynczej do liczby mnogiej dokonało się zapewne pod wpływem skojarzenia drugiego członu tej nazwy z rzeczownikiem gacie, rozumianym jako ‘kalesony’. Człon sworne został natomiast unieruchomiony fleksyjnie ze względu na zatarcie się struktury wyrazu.

Małgorzata Klinkosz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwisko „Kauty” należy odmieniać?

Ostatnio w jednym z artykułów prasowych znalazłam następujące zdanie: „Na wernisażu zabrakło niestety wybitnego polskiego fotografa – pana Adama Kauty”. Zastanawia mnie, czy zapis nazwiska jest w tym przypadku poprawny (dodam, że w mianowniku liczby pojedynczej nazwisko to również ma formę Kauty).

Niestety, nie jest to konstrukcja poprawna, nazwiska się bowiem w języku polskim na ogół odmieniają. Nie mają one co prawda odrębnych modeli gramatycznych, większość nazwisk można jednak włączyć do wzorów odmiany przymiotników bądź rzeczowników pospolitych. Głównym kryterium klasyfikacyjnym jest ostatnia głoska nazwiska. W grupie nazwisk męskich wyróżnić można kilka typów odmiany. Nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na samogłoskę -y, do których należy nazwisko Kauty, odmieniają się według deklinacji przymiotnikowej twardotematowej. Nazwisko Kauty odmienia się zatem tak jak przymiotnik wesoły:

M. (kto? co?) wesoł-y Kaut-y
D. (kogo? czego?) wesoł-ego Kaut-ego
C. (komu? czemu?) wesoł-emu Kaut-emu
B. (kogo? co?) wesoł-ego Kaut-ego
N. (z kim? z czym?) wesoł-ym Kaut-ym
Msc. (o kim? o czym?) wesoł-ym Kaut-ym

Forma Kauty w dopełniaczu liczby pojedynczej byłaby dopuszczalna tylko wówczas, gdyby wspomniany w artykule pan miał na nazwisko Kauta (Adam Kauta, nie: Adam Kauty). Jego nazwisko odmieniałoby się wtedy tak jak rzeczowniki pospolite zakończone na ‑a, na przykład jak rzeczownik rata:

M. (kto? co?) rat-a Kaut-a
D. (kogo? czego?) rat-y Kaut-y
C. (komu? czemu?) raci-e Kauci-e
B. (kogo? co?) rat-ę Kaut-ę
N. (z kim? z czym?) rat-ą Kaut-ą
Msc. (o kim? o czym?) raci-e Kauci-e

Monika Watkowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką postać ma dopełniacz od nazwy miejscowej „Czarnowąsy”: „Czarnowąs” czy „Czarnowąsów”?

Od nazwy miejscowej Czarnowąsy możemy utworzyć dopełniacz Czarnowąsów. Taką formę podaje zarówno Słownik nazw miejscowości i mieszkańców PWN pod red. M. Łazińskiego (Warszawa 2007), jak i Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce (Warszawa 1980).
Jest to również forma zgodna z zasadą odmiany nazw miejscowych będących złożeniami, którą znajdziemy w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego (Warszawa 2006): „Złożenia mające formę lm przybierają w D. najczęściej końcówkę -ów, również ze względu na wymagania gramatyczne drugiego członu np. brzegi – brzegów, Białobrzegów; zdroje – zdrojów, Międzyzdrojów”.

Ewelina Okołotowicz

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami należy zapisywać wyraz „ogród” w połączeniach OGRÓD OLIWNY i OGRÓD GETSEMANI?

Nazwy Ogród Oliwnyogród Getsemani, a także ogrojecogrójec odnoszą się do miejsca na stoku Góry Oliwnej, w którym Jezus modlił się przed pojmaniem. W tamtych czasach to miejsce znajdowało się po drugiej stronie doliny potoku Cedron i było oddalone o jeden kilometr od wschodniego odcinka murów obronnych Jerozolimy, który przylegał do świątyni. Całe wzgórze zwane Górą Oliwną porastał gęsty gaj oliwny.
W V wydaniu Biblii Tysiąclecia nazwa Getsemani (greckie Gethsemani od hebrajskiego gat ‘prasa’ i szemany ‘oliwa’, czyli „prasa do tłoczenia oliwy”, „tłocznia oliwy” – zobacz Xavier Leon-Dufour, Słownik Nowego Testamentu, Poznań 1981) występuje w Ewangeliach wg św. Mateusza (26,36: „Wtedy poszedł Jezus z nimi do ogrodu, zwanego Getsemani…”) i św. Marka (14,32: „A kiedy przyszli do ogrodu zwanego Getsemani…”). Nazwa zaś Ogród Oliwny była używana w tradycyjnym polskim języku religijnym, np. ks. Eugeniusz Dąbrowski w swoim tłumaczeniu Nowego Testamentu z lat 40. XX w. opowiadanie o pojmaniu w Ewangelii wg św. Mateusza (26,30 i nast.) opatrzył tytułem W Ogrodzie Oliwnym, a jedna z pieśni pasyjnych rozpoczyna się wersem: „Ogrodzie Oliwny, widok w tobie dziwny…” .
Powyższe zapisy analizowanych wyrażeń pokazują ich poprawną grafię. Trzeba jednak uzasadnić, dlaczego ma ona taką właśnie postać. Ogród należy do grupy wyrazów, które jeśli stoją na początku nazwy wielowyrazowej, powinny być zapisane małą literą wtedy, gdy są nazwami gatunkowymi (np. ulica, aleja, park, cmentarz – zobacz Zasady pisowni i interpunkcjiNowym słowniku ortograficznym PWN, s. XL), tzn. gdy nazywają byty będące rzeczywiście ulicą, aleją, bramą, parkiem, cmentarzem, ogrodem itd. Jeżeli jednak te wyrazy są nazwami obiektów nieprzynależących w istocie do danego gatunku – np. Pałac Staszica i Ogród Saski w Warszawie nie są pałacem i ogrodem, a Tatrzański Park Narodowy parkiem – piszemy je dużą literą jako wchodzące w skład ścisłej nazwy własnej. Ogród Oliwny nie był naprawdę ogrodem. Ksiądz Jakub Wujek określił to miejsce w swoim tłumaczeniu Biblii jako folwark, idąc za Wulgatą, w której św. Hieronim użył wyrazu praedium, tzn. „posiadłość ziemska, grunt”.
Inaczej sprawa ma się z wyrażeniem ogród Getsemani. Tu ścisłą nazwą własną jest jedynie Getsemani, a ogród odczuwamy jako składnik niekonieczny. Możemy go pominąć bez szkody dla rozumienia i dlatego powinniśmy zapisywać go małą literą. Taką pisownię uzasadnia się również przepisem nakazującym w dwuczłonowych nazwach własnych, w których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, pierwszy człon (np. góra, nizina, półwysep itp.) postrzegać jako wyraz pospolity i pisać go małą literą, drugi zaś – wielką.
Na koniec warto się przyjrzeć pisowni wyrazów ogrojecogrójec. W słownikach są one traktowane jako wyrazy pospolite i zapisywane małymi literami. Należy jednak dopuścić ich pisownię wielkimi literami (Ogrojec, Ogrójec), gdy ze względu na uczucia religijne chce się podkreślić ważność miejsca i wydarzeń, które w nim się działy.

Piotr Doroszewski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak się odmienia męskie nazwisko „Pomichtera”?

Dla nazwisk męskich zakończonych w piśmie na samogłoskę ‑a, jak pisze Jan Grzenia w Słowniku nazw własnych z 2002 r., stosujemy w liczbie pojedynczej wzorzec odmiany identyczny jak dla wyrazów pospolitych i imion o takim samym zakończeniu, a więc jak dla rzeczowników rodzaju żeńskiego. W liczbie pojedynczej odmieniamy więc nazwisko Pomichtera w sposób następujący: M. Pomichtera, D. Pomichtery, C. Pomichterze, B. Pomichterę, N. Pomichterą, Msc. Pomichterze.
W liczbie mnogiej natomiast odmieniamy to nazwisko tak jak rzeczowniki męskoosobowe, a więc odpowiednie formy brzmią: M. Pomichterowie, D. Pomichterów, C. Pomichterom, B. Pomichterów, N. Pomichterami, Msc. Pomichterach.
Mówimy i piszemy zatem np. Nie zastałem Pana Pomichtery. Spotkałem Jana Pomichterę. Państwo Pomichterowie, podobnie jak w wypadku innych męskich nazwisk zakończonych na samogłoskę ‑a, np. Spotkanie z Zawadą. Nie było Kalety. Spotkałem Zawiszę. Państwo Zarębowie.

Mariusz Wirski

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 18. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak brzmi celownik nazwiska „Drzazga” (użytego w odniesieniu do mężczyzny)?

Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego (Warszawa 2002) jako przykład nazwiska męskiego zakończonego na samogłoskę -a poprzedzoną spółgłoską -g podaje nazwisko Religa. Tego typu nazwiska przyjmują wzór odmiany analogiczny do rzeczowników pospolitych rodzaju żeńskiego. Celownik nazwiska Religa brzmi Relidze, zatem analogicznie – właściwą formą celownika dla nazwiska Drzazga będzie forma Drzazdze (czyli tak samo jak w wypadku rzeczownika pospolitego drzazga). Jako nazwisko kobiety nazwisko Drzazga odmienia się tak samo.

Ewelina Liberadzka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 17. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy odmieniać nazwisko „Golon”?

Nazwisko Golon zakończone jest na spółgłoskę twardą n, a zatem w odniesieniu do kobiety jest ono nieodmienne, a w odniesieniu do mężczyzny odmienia się je tak jak rzeczowniki pospolite rodzaju męskiego zakończone na tę spółgłoskę, mianowicie: Golon, Golona, Golonowi, Golona, Golonem, Golonie. W liczbie mnogiej w odniesieniu do mężczyzn lub do osób obu płci noszących to nazwisko stosujemy następujące formy: Golonowie, Golonów, Golonom, Golonów, Golonami, Golonów. Gdybyśmy chcieli poinformować o kilku kobietach o tym nazwisku, należałoby użyć formy nieodmiennej poprzedzonej wyrazem lub wyrazami pozwalającymi zidentyfikować płeć, np. panie Golon, Anna i Marta Golon.

Izabela Kosowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 17. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna odmiana nazwiska „Goethe” w liczbie mnogiej?

Nazwisko Goethe przybiera w liczbie mnogiej następujące formy: M. Goethowie, D.=B. Goethów, C. Goethom, N. Goethami, Msc. Goethach.
Nazwiska niemieckie zakończone na -e (typu Goethe) w liczbie pojedynczej odmieniają się jak przymiotniki rodzaju nijakiego (np. trudne). Jednak w liczbie mnogiej wszystkie nazwiska zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę lub samogłoskę -a, -e, -o (tak polskie, jak i obce) mają odmianę rzeczownikową. W mianowniku liczby mnogiej przybierają one końcówkę ‑owie, a w przypadkach zależnych odmieniają się analogicznie do rzeczownika psycholog.

Justyna Błaszczyk

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 17. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwisko „Bianga” powinno się odmieniać przez przypadki, czy też można pozostawić je w formie mianownikowej?

Nazwisko to według zasad języka polskiego, zarówno w odniesieniu do kobiety, jak i do mężczyzny, powinno odmieniać się przez przypadki. Nazwiska, zarówno męskie, jak i kobiece, zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na ‑a powinno odmieniać się analogicznie do rzeczowników pospolitych o tym samym zakończeniu.
Tak więc w odmianie przez przypadki nazwisko to w liczbie pojedynczej powinno przybierać następujące formy: M. Bianga (jak np. księga), D. Biangi (jak księgi), C. Biandze (jak księdze), B. Biangę (jak księgę), N. Biangą (jak księgą), Msc. Biandze (jak księdze).
W liczbie mnogiej w odniesieniu do osób różnej płci albo tylko do mężczyzn nazwisko to należy odmieniać według deklinacji męskoosobowej, a więc następująco: M. Biangowie (jak magowie), D. Biangów (jak magów), C. Biangom (jak magom), B. Biangów (jak magów), N. Biangami (jak magami), Msc. Biangach (jak magach).
Problemem jest tylko wybór odpowiedniego wzorca w sytuacji, gdy chcemy powiedzieć o grupie kobiet noszących to nazwisko. Formy mianownika i biernika liczby mnogiej w odniesieniu do samych kobiet się nie używa, zastępując ją konstrukcją typu panie Bianga. Unika się też firmy dopełniacza liczby mnogiej Biang. W pozostałych przypadkach w odniesieniu do grupy kobiet używa się tych samych końcówek co w odniesieniu do mężczyzn: C. Biangom, N. Biangami, Msc. Biangach.

Michał Bianga

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 17. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy nazwisko „Bronk” się odmienia?

Ogólne zalecenie dotyczące odmiany nazwisk polskich i obcych jest następujące: jeśli tylko jest możliwe przyporządkowanie nazwiska jakiemuś wzorcowi odmiany, należy je odmieniać. Wybór odpowiedniego wzorca odmiany zależy głównie od płci właściciela, jego narodowości oraz zakończenia nazwiska (może chodzić albo o zakończenie fonetycznej formy nazwiska, albo o zakończenie tematu).
Nazwiska mężczyzn zakończone w wymowie I pisowni na spółgłoskę odmieniają się. Nazwisko Bronk, zakończone spółgłoską tylnojęzykową k, odmienia się więc jak rzeczowniki pospolite zakończone tą spółgłoską, np. jak kruk, a zatem: D. Bronka, C. Bronkowi, N. Bronkiem, Mc. Bronku. Warto zauważyć, że formy przypadków zależnych tego nazwiska są równe formom imienia Bronek, od którego to nazwisko zresztą pochodzi (brak samogłoski e w mianowniku świadczy o kaszubskim pochodzeniu nazwiska).
Z kolei spośród nazwisk żeńskich odmieniają się nazwiska o zakończeniach ‑ska // -cka // -dzka, -ewa // -owa (odmieniają się one jak przymiotniki) oraz ‑a (te nazwiska odmieniają się jak przymiotniki, np. Jasna, lub jak rzeczowniki, np. Kobiela). Wszystkie pozostałe nazwiska żeńskie są nieodmienne, a więc nieodmienne jest i żeńskie nazwisko Bronk.

Grzegorz Wojewoda

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 17. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy wyraz CAMEL oznaczający markę papierosów jest w języku polskim wyrazem odmiennym?

Wyraz camel [wym. kamel] pisany małą literą, oznaczający ‘papieros marki Camel’, jest wyrazem odmiennym. Należy on do grupy rzeczowników rodzaju męskiego, przy czym – jak w wypadku rzeczownika papieros i wyrazów nazywających papierosy innych marek – w liczbie pojedynczej jego biernik jest równy dopełniaczowi. W liczbie pojedynczej rzeczownik camel przybiera następujące formy: w M. camel, w D. camela, w C. camelowi, w B. camela, w N. camelem, w Msc. camelu, w W. camelu; w liczbie mnogiej natomiast: w M. camele, w D. cameli, w C. camelom, w B. camele, w N. camelami, w Msc. camelach, w W. camele. W tym znaczeniu wyraz ten występuje np. w zdaniu: Palił tylko camele. Warto dodać, że rzeczownik camel nie wymaga przy zapisywaniu form jego odmiany apostrofu.
Natomiast wyraz Camel pisany wielką literą, oznaczający ‘markę papierosów’, jest w polszczyźnie wyrazem nieodmiennym. Występuje on np. w zdaniu Palił tylko papierosy Camel.
Informacje na temat odmiany tego wyrazu można znaleźć m.in. w Wielkim słowniku ortograficznym PWN z 2006 roku, pod redakcją Edwarda Polańskiego.

Justyna Dzikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 4. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy wyraz „Halloween” ma liczbę mnogą?

Rzeczownik Halloween nie ma liczby mnogiej, należy zatem do tzw. singulariów tantum. W języku polskim słowa tego używa się tylko w liczbie pojedynczej (por. przykłady zawarte w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN: Przebierać się na Halloween. W Halloween świetnie się bawili.). Jest to ponadto wyraz nieodmienny, a w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego podano, że jest on rodzaju nijakiego.
Wyraz Halloween został zaczerpnięty do języka polskiego z angielszczyzny (jest tzw. zapożyczeniem właściwym). Również w języku angielskim nie ma jakichkolwiek przykładów na użycie słowa Halloween w liczbie mnogiej, wyraz ten może wystąpić jedynie w funkcji epitetu rzeczowników występujących w liczbie pojedynczej lub mnogiej (np. Halloween Surprises ‘niespodzianki na Halloween’, Halloween costume ‘kostium na Halloween’).

Małgorzata Pliszka

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 4. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Która forma językowa jest poprawna: „idę na Halloween” czy „idę na Halloweena”?

Według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny pod redakcją Andrzeja Markowskiego z 2004 roku rzeczownik Halloween jest w języku polskim nieodmienny, poprawną formą jest zatem idę na Halloween. Wyraz ten, będący zapożyczeniem z języka angielskiego, nie podlega (na razie?) polskiej deklinacji – gdyby było inaczej, istniałyby konstrukcje typu byliśmy na Halloweenie, które przecież nie są stosowane. Rzeczownik Halloween zachowuje się w polszczyźnie inaczej niż na przykład rzeczownik Hollywood, który bywa traktowany albo jako nieodmienny (jadę do Hollywood), albo jako odmienny (jadę do Hollywoodu).

Wanda Dittrich

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 4. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Która forma jest poprawna: „Jak spędziłeś halloween?” czy „Jak spędziłeś halloweena?”?

Według Słownika wyrazów obcych Władysława Kopalińskiego Halloween jest angielskim skrótem od All Hallow E'en, czyli wigilii Wszystkich Świętych. Wyraz ten odnosi się do wieczoru 31 października, który stał się komercyjną zabawą dla dzieci i młodzieży w USA i północnej Europie. Zanim to nastąpiło, był on celtyckim świętem zbiorów oraz Nowym Rokiem dla druidów. Obecnie to wieczór przebieranek w kostiumy i tańców, podczas którego pali się także ogniska, gdyż wedle tradycji płomień powinien oświetlić drogę duchom przodków, którzy tego dnia mają powracać na ziemię. Ponieważ rzeczownik Halloween jest nazwą święta, powinno się go zapisywać dużą literą.
W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Lidii Drabik i Elżbiety Sobol czytamy następujące przykłady użycia tego rzeczownika: Przebrać się na Halloween, W Halloween świetnie się bawili. Wynika z nich, że wyraz Halloween nie zadomowił się w polszczyźnie na tyle, byśmy mogli go odmieniać. Spośród dwu podanych konstrukcji konstrukcją poprawną konstrukcją jest zatem Jak spędziłeś Halloween?
Przypuszczam, że forma Halloweena została utworzona analogicznie do formy sylwestra (spędzić sylwestra).

Agnieszka Kutuzow

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 4. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką formę ma dopełniacz nazwy „Polcomtel”: „Polcomtela” czy „Polcomtelu”?

Na początku warto zauważyć, że nazwę tę należy pisać: Polkomtel (a nie: Polcomtel), gdyż taka nazwa odnotowana została w Krajowym Rejestrze Sądowym.
W dopełniaczu liczby pojedynczej rzeczowników męskich nieżywotnych, w tym także nazw własnych, stosowane są końcówki -a oraz ‑u, przy czym kryteria ich doboru są niejednoznaczne. W wypadku nazwy Polkomtel używane są dwie formy: PolkomtelaPolkomtelu. Forma Polkomtela w świetle danych dostępnych za pomocą wyszukiwarek internetowych używana jest częściej, jednak końcówka -u uchodzi za staranniejszą, forma Polkomtela zaś sprawia wrażenie bardziej potocznej, a pamiętajmy, że jest to nazwa własna.
Warto również dodać, że w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego występuje podobnie zbudowane hasło: Centertel, z końcówką -u w dopełniaczu liczby pojedynczej.

Magdalena Marszałek

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 4. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Proszę o wymienienie sytuacji, w których przymiotnik „pomorski” należy zapisywać dużą literą.

Zgodnie z zasadami dotyczącymi użycia wielkiej litery, zamieszczonymi w Nowym słowniku ortograficznym PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego (Warszawa 2000), przymiotnik pomorski zapisujemy dużą literą, gdy:

  • pełni funkcję nazwiska, np. Jerzy Pomorski;
  • jest on jednym z wyrazów wchodzących w skład nazwy czasopisma, np. Pomorski Kurier Nieruchomości, Gazeta Pomorska;
  • wchodzi w skład nazwy własnej, np. Kamień Pomorski, Kalisz Pomorski;
  • wchodzi w skład nazw indywidualnych (jednostkowych) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, np. Pomorski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia, Pomorski Związek Piłki Nożnej, Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Akademia Pomorska, Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa, Pomorska Spółka Gazownictwa.

Natomiast małą literą zapisujemy przymiotnik pomorski, gdy stanowi część nazwy okręgu administracyjnego (współczesnego lub historycznego), np. województwo pomorskie (też województwo zachodniopomorskiewojewództwo kujawsko-pomorskie).
Oprócz przymiotnika pomorski istnieje też jednak w polszczyźnie rzeczownik Pomorskie ‘region pomorski’. Jest to nazwa własna, zapisujemy ją więc dużą literą. Rzeczownik ten poznajemy w tekstach po tym, że nie towarzyszy mu – jak przymiotnikowi – określający go rzeczownik, pozostający z nim w związku zgody, np. w Pomorskiem, ale: w województwie pomorskim; mieszkańcy Pomorskiego, ale: mieszkańcy województwa lubelskiego i pomorskiego.

Katarzyna Kolasa

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: poniedziałek, 3. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: czwartek, 17. Grudzień 2020 - 17:23; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

W Gdyni na tabliczce z nazwą ulicy napisano „ul. Kampinowska”. Wydaje mi się, że ten zapis zawiera błąd.

Nazwy własne, w tym nazwy ulic, tworzone są często od innych nazw własnych. Nazwa ulica Kampinowska została najprawdopodobniej utworzona od nazwy Kampinos. Kampinos to obecnie nazwa wsi gminnej w województwie mazowieckim, znajdującej się na południowym skraju Puszczy Kampinoskiej, a Puszcza Kampinoska to kompleks leśny na Nizinie Środkowomazowieckiej, porośnięty dwoma pasmami wydm, między którymi znajdują się bagna.
Nazwa Puszcza Kampinoska wiąże się z nazwą miejscowości Kampinos. Pierwsza wzmianka o miejscowości Białe Miasto, będącej pierwotną nazwą Kampinosu, pochodzi z 1377 roku, ale już w 1489 roku pojawia się nazwa Kampinos, zapisana jako Cappinos. Etymologia tej nazwy miejscowej nie jest do końca wyjaśniona. Zdaniem Marii Malec (pisze ona o Kampinosie w swoim Słowiku etymologicznym nazw geograficznych Polski) pierwotna forma tej nazwy brzmiała – zgodnie z najstarszymi zapisami – Kapinos i pochodziła od przezwiska Kapinos ‘ten, któremu kapie z nosa’, natomiast nowsze zapisy z am są rezultatem wtórnego unosowienia. Według Stanisława Rosponda to właśnie forma unosowiona jest starsza, choć nie oddają tego najstarsze zapisy. Brzmiała ona pierwotnie Kępinos lub Kąpinos i została utworzona od nazwy Puszcza Kępinoska, ta zaś powstała od rzeczownika pospolitego kępina lub kąpina, nazywającego ‘teren krzaczasty, nieco wzniesiony, moczarowaty’ (rzeczownik kępina pochodzi oczywiście od wyrazu kępa). Nieprawdopodobne są natomiast tzw. etymologie ludowe, według których słowo Kampinos pochodzi od łacińskich słów campus noster, czyli ‘nasze pola’, lub od słów wypowiedzianych przez polującego w okolicy Puszczy Kampinoskiej króla Jana III Sobieskiego: ubi campi nos fuimus, czyli ‘tam byliśmy, gdzie pole’.
Niezależnie od tego, czy wyrażenie Puszcza Kampinoska pochodzi od wyrazu Kampinos, czy odwrotnie: wyraz Kampinos pochodzi o wyrażenia Puszcza Kampinoska, przymiotnik kampinoski jest powiązany słowotwórczo z rzeczownikiem Kampinos, powinniśmy więc go zapisywać bez litery w.
Tak samo powinniśmy zapisać ten przymiotnik w nazwie ulicy, która została utworzona od nazwy Puszczy Kampinoskiej (co potwierdza fakt, że ulica ta leży w pobliżu ulicy Tucholskiej, której nazwa pochodzi od Borów Tucholskich). Poprawna nazwa tej ulicy, zgodnie z etymologią, powinna więc mieć postać ortograficzną ulica Kampinoska. Wynika z tego, że na tabliczce w Gdyni pojawił się błąd.
W innych miastach Polski, w których również znajdują się ulice o nazwie Kampinoska, spotykamy się z poprawnym zapisem nazwy tej ulicy. W Warszawie, Bydgoszczy czy Wrocławiu na tabliczkach z nazwą ulicy napisano poprawnie ul. Kampinoska.
Natomiast skrót ul. (ulica) zapisany małą literą jest zgodny z normą ortograficzną, przyjęto bowiem, że nazwy uściślające towarzyszące nazwom obiektów miejskich, takie jak: ulica, plac, aleja, park, kościół, klasztor, pałac, park, pomnik itp., pisze się w polszczyźnie małą literą.

Anna Puchalska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażeń WĘZEŁ KLINICZNA i WĘZEŁ UNII EUROPEJSKIEJ?

Ponieważ wyrażenia te są nazwami własnymi nazw obiektów miejskich zwanych węzłami komunikacyjnymi, ich pierwszy człon występuje w funkcji nazwy gatunkowej (wyrazu pospolitego), powinien więc być zapisany małą literą. Pozostałe człony wymienionych nazw są wyrazami samodzielnymi, piszemy je więc od dużych liter. A zatem: węzeł Kliniczna, węzeł Unii Europejskiej.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak należy zapisywać nazwy kościołów, np. KOŚCIÓŁ ŚW. JANA?

Do zapisywania nazw kościołów stosujemy reguły dotyczące użycia dużych i małych liter w wielowyrazowych nazwach obiektów miejskich. Nakazują one pisać dużą literą wszystkie człony tych nazw z wyjątkiem: 1) pierwszych członów takich nazw, gdy są one nazwami gatunkowymi (wyrazami pospolitymi), 2) wyrazów niesamodzielnych, czyli spójników, przyimków i wyrażeń typu imienia, pod wezwaniem, do spraw, na rzecz. Ponadto w nazwach kościołów pojawia się często przymiotnik święty, należy więc w nich często stosować regułę dotyczącą zapisywania w nazwach wielowyrazowych skrótów wyrazów samodzielnych: skróty te piszemy od małej litery nawet wówczas, gdy ich pełne formy powinniśmy zapisywać w danym wyrażeniu dużą literą. Wymienioną w pytaniu nazwę zapiszemy zatem następująco: kościół Świętego Jana lub kościół św. Jana.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka obowiązuje zasada przy przenoszeniu nazw między językami – czy kwestie wielkich i małych liter dostosowujemy do języka, do którego przenosimy, czy pozostawiamy je bez zmian, jeśli istnieją różnice? Chodzi mi o nazwę „Crvena zvezda”.

Ani zapis Crvena Zvezda, ani Crvena zvezda nie jest błędem. Ważne, by w ramach tekstu konsekwentnie trzymać się jednego zapisu.
Zapis wielkimi literami jest bardziej popularny, ponieważ jest on zgodny z polską normą, więc dla Polaków łatwiej przyswajalny. Jednym z powodów takiej sytuacji jest też to, że w tekstach angielskich, z których polscy dziennikarze korzystają znacznie częściej niż z serbskich, nazwa ta jest bardzo często tłumaczona na Red Star i zapisywana wielkimi literami.
Nazw własnych zgodnie z polskimi normami się nie przekłada – nie ingeruje się też w ich ortografię, więc teoretycznie bardziej poprawna wydaje się pisownia drugiego członu nazwy małą literą, jak nakazują zasady ortografii serbskiej. Mamy zatem w języku poslkim Bayern Monachium – a nie Bawarię Monachium – i Manchestrer United – a nie Zjednoczonych Manchester, choć wśród polskich klubów możemy znaleźć choćby Zjednoczonych Rychwal czy Mazowsze Grójec.

Łukasz Bieszke

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia ALEJA RZECZYPOSPOLITEJ (chodzi o duże i małe litery)? A może nazwa ta powinna mieć postać ALEJA RZECZPOSPOLITEJ?

W nazwie tej alei pierwszy wyraz piszemy małą literą, bo pełni on w tym wyrażeniu funkcję gatunkową (jest nazwą typu tej ulicy), a drugi wyraz – dużą literą, bo jest właściwą nazwą własną. Nazwa ta powinna więc być zapisywana tak: aleja Rzeczypospolitej. Członu Rzeczypospolitej nie należy zamieniać na Rzeczpospolitej, mimo że ta druga forma odmiany zrostu Rzeczpospolita została niedawno uznana za dopuszczalną. Forma Rzeczypospolitej jest jednak nadal formą elegantszą, bo bardziej tradycyjną, skoro zatem władze miejskie zdecydowały się wyróżnić tę ulicę mianem alei, nie powinny łączyć tego rzeczownika z formą fleksyjną Rzeczpospolitej, którą można uznać za formę potoczną.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazw gdańskich parków: PARK AKADEMICKI, PARK ORUŃSKI, PARK BRZEŹNIEŃSKI IM. JANA JERZEGO HAFFNERA i PARK OLIWSKI IM. ADAMA MICKIEWICZA?

Poprawne zapisy tych wyrażeń to park Akademicki, park Oruński, park Brzeźnieński im. Jana Jerzego Haffnera (lub park Brzeźnieński imienia Jana Jerzego Haffnera) i park Oliwski im. Adama Mickiewicza (lub park Oliwski imienia Adama Mickiewicza). Nazwy własne parków należą do nazw obiektów miejskich (podobnie jak nazwy ulic, alei, placów, mostów, cmentarzy, kościołów, pałaców i innych budowli miejskich), a w nazwach tego typu pierwszy wyraz – jeśli jest to wyraz typu ulica, aleja, plac, most, cmentarz, kościół itp. – piszemy małą literą. Natomiast wyraz imienia w nazwach tych parków – podobnie jak w nazwach szkół, muzeów i innych instytucji – nie jest wyrazem samodzielnym (pełni funkcję przyimka), a takie wyrazy w wielowyrazowych nazwach własnych wszystkich typów zapisujemy od małej litery (podobnie jak wyrażenia pod wezwaniem, do spraw, na rzecz itp.), niezależnie od tego, czy piszemy je w całości (np. park Brzeźnieński imienia Jana Jerzego Haffnera), czy w skrócie (np. park Brzeźnieński im. Jana Jerzego Haffnera). Oczywiście, jeśli wyraz imienia występuje w nazwie własnej jako wyraz samodzielny, piszemy go dużą literą, np. kościół pw. Imienia Najświętszej Maryi Panny.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Czy poprawny jest zapis „Uniwersytet K. Wielkiego” (chodzi o skrót od imienia „Kazimierz”)?

Używając nazw własnych w tekstach oficjalnych, należy podawać je w pełnym brzmieniu. Możemy się tu posłużyć przykładami nazw ulic, pomników, placów czy rynków, motywowanych nazwiskami znanych postaci; w tekstach oficjalnych zapisujemy w takiej sytuacji imię i nazwisko lub tylko nazwisko wraz z poprzedzającą tytulaturą, np. ulica Adama Mickiewicza, ulica Biskupa Dominika, natomiast w opisie skróconym, który umieszczony bywa często na tablicach informacyjnych i w dowodach tożsamości, dopuszczalne jest podawanie zamiast pełnych imion tylko ich pierwszych liter, np. ul. A. Mickiewicza. W nazwach umieszczonych na pismach oficjalnych lub w miejscach publicznych lepiej rezygnować ze skrótów przed nazwiskiem i podawać je w pełnej formie, bo to bardziej elegancka forma zapisu.
W przykładzie podanym w powyższym pytaniu pojawia się jednak dodatkowy problem. Wyrażenie Kazimierz Wielki jest połączeniem nie imienia i nazwiska, lecz imienia i przydomku króla Polski. W połączeniach tego typu nie stosuje się skrótów od imion, skracanie imienia Kazimierz w połączeniu z przydomkiem Wielki nie jest zatem poprawne nawet w sytuacjach nieoficjalnych. Jedyną poprawna nazwą bydgoskiego uniwersytetu jest zatem wyrażenie Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.

Kinga Ferenc

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy gdańskiego parku: PARK MI(L))EN(N)IUM GDAŃSKA, tj. które wyrazy pisać tu od dużej litery i jak zapisać środkowy wyraz: z dwiema literami „l” i „n” czy z pojedynczymi literami „l” i „n”?

Nazwę tego parku można zapisać dwojako: albo park Millennium Gdańska, albo park Milenium Gdańska. W nazwach własnych obiektów miejskich, do których należą parki, małą literą zapisujemy tylko pierwsze wyrazy, i to tylko wtedy, gdy występują one w znaczeniu gatunkowym. Ponieważ wyraz park występuje w tej nazwie w takim znaczeniu, zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy piszemy dużymi literami. Natomiast zapożyczony z łaciny wyraz millennium ma w języku polskim co najmniej dwie poprawne formy ortograficzne: oryginalną, przejętą z łaciny: millennium, i w pełni spolszczoną: milenium. W niektórych źródłach można też spotkać (rzadszą) postać millenium, nie zasługuje ona jednak na aprobatę ze względu na brak konsekwencji w sposobie spolszczenia tego wyrazu.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy PARK KULTURY I ROZRYWKI „GRODZISKO”?

W wyrażeniu Park Kultury i Rozrywki „Grodzisko” wyraz park nie występuje w swoim podstawowym znaczeniu ‘miejsce z alejkami i drzewami itp.’, lecz w znaczeniu (przenośnym) ‘miejsce, w którym można skorzystać z różnych form rozrywki’, należy zatem w stosunku do tego wyrażenia zastosować te same przepisy, które decydują o pisowni nazwy Pałac Kultury i Nauki, a więc wszystkie wyrazy wchodzące w skład takiej nazwy własnej, z wyjątkiem spójnika i, powinny być pisane od dużej litery.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaką literą należy zapisywać nazwy leków: wielką czy małą?

Reguła dotycząca pisowni nazw wyrobów przemysłowych, do których należą nazwy lekarstw, wymaga od nas rozróżniania nazw marek od nazw obiektów reprezentujących te marki. Nazwy marek, czyli nazwy typu wyrobu – jako nazwy własne – zapisujemy wielką literą. Natomiast dla nazwania konkretnych wyrobów przemysłowych, w tym leków, stosujemy małą literę.
Zgodnie z tą regułą piszemy zatem Na przeziębienie najlepsza jest Polopiryna, ale: Wziąłem dwie polopiryny (też Wziąłem polopirynę).

Maciej Swerpel

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jakimi literami zapisywać wyrażenie KLASZTOR NORBERTANEK W CZARNOWĄSACH?

Zgodnie z ustaleniami Rady Języka Polskiego z lat 1992–1998 istnieją dwie możliwości poprawnego zapisania tego wyrażenia.
Pierwsza z nich dopuszcza ze względów graficznych zapis całych wyrazów wielkimi literami. Jeśli jest to napis na murze informujący, że właśnie w tym budynku znajduje się KLASZTOR NORBERTANEK W CZARNOWĄSACH, jest to jak najbardziej zapis poprawny. W ten sam sposób zapiszemy to wyrażenie na tablicy informującej, że tenże klasztor znajduje się w odległości np. 100 metrów.
Zazwyczaj jednak o wyborze małej lub wielkiej litery decyduje kryterium znaczeniowe. Wyraz klasztor jest nazwą gatunkową, oznacza on po prostu rodzaj budynku, który pełni określoną funkcję, dlatego zapisujemy go małą literą, a pozostałe wyrazy samodzielne stanowiące składniki tego wyrażenia wielką, podobnie jak w nazwach: klasztor Kamedułów, ulica Jana Pawła II, plac Zbawiciela czy kościół św. Katarzyny. Tak zapiszemy to wyrażenie na przykład w zdaniu: Jutro pojadę do klasztoru Norbertanek w Czarnowąsach.

Marcin Szymański

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia PARK PREZYDENTA RONALDA REAGANA?

Nazwę te możemy zapisać następująco: park Prezydenta Ronalda Reagana, park prez. Ronalda Reagana, a nawet park prez. R. Reagana (choć ten ostatni zapis jest najmniej elegancki). Najlepszy jest zapis pierwszy, gdyż skrót prez. jest wieloznaczny i odnosi się również do prezesa (wprawdzie Ronald Reagan to postać na tyle znana, że skrót nie spowoduje zapewne nieporozumień, ale zapis ze skrótem mógłby być np. źródłem żartów). Jeśli jednak decydujemy się na skrót prez., piszemy go od małej litery, podczas gdy pełną postać tego wyrazu piszemy dużą literą: Prezydenta (jest to bowiem wyraz samodzielny).

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Dlaczego w mediach pisze się „Lokomotiw” i „Torpedo” (nazwy rosyjskich klubów piłkarskich), skoro według wzorcowej transkrypcji powinno być „Łokototiw” i „Torpiedo”? Który zapis jest poprawny?

Należy tu odróżnić transkrypcję od transliteracji. Głównym celem transkrypcji jest oddanie warstwy brzmieniowej języka. Przy transliteracji natomiast zastępujemy znaki określonego alfabetu znakami alfabetu drugiego. Zasady transliteracji są sztywne, jest ona zwykle stosowana w tekstach naukowych. Za jej pomocą można odtworzyć tekst w innym alfabecie. Jej zasady opisane są Polskiej Normie PN-ISO 9 obowiązującej od 1 lutego 2000 roku: Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie. Języki słowiańskie i niesłowiańskie. Natomiast zasady transkrypcji są zgodne z uchwałami Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk z 20 stycznia 1956 roku, opublikowanymi w Pisowni polskiej (Wrocław 1957). Norma ta dotyczy transliteracji, a także transkrypcji wyrazów pospolitych (zob.).
W wypadku nazw własnych duże znaczenie ma zwyczaj. Gdyby twardo trzymać się zasad transkrypcji przy podanych wyżej nazwach, to Локомотив faktycznie należałoby przetranskrybować na Łokomotiw, a Торпедо na Torpiedo. W zasadach transkrypcji alfabetu rosyjskiego opublikowanego na stronie PWN czytamy bowiem:
„Literę л oddajemy przez:
1) l — przed е, ё, я, ю, и, ь, np. Ляля — Lala, любой — luboj, моль — mol;
2) ł — przed spółgłoskami, przed samogłoskami а, о, у, ы oraz na końcu wyrazu, np. долгий — dołgij, лоза — łoza, стол — stoł
oraz
„Literę е oddajemy przez:
1) je — na początku wyrazu, po samogłoskach i po ъ, ь, np. Елена — Jelena; дует — dujet; объехал — objechał, фельетон — fieljeton;
2) e — po л, ж, ш, ч, щ, ц, np. Лермонтов — Lermontow, жена — żena, шелест — szelest, Чернышевский — Czernyszewskij, щека — szczeka, цена — cena; w nazwiskach obcego pochodzenia е po wszystkich spółgłoskach transkrybujemy jako e, np. Еренбург — Erenburg, Мендельсон — Mendelson;
3) ie — po wszystkich innych spółgłoskach, np. дед — died, семь — siem´, земледелец — ziemledielec”.
W wypadku tych szczególnych nazw znaczenie ma jednak zwyczaj językowy. Dziennikarze zdecydowanie częściej korzystają z angielskich mediów (w których Локомотив to Lokomotiv, a Торпедо to Torpedo) niż rosyjskich (z tego powodu właściwie nie mają do czynienia z zapisem w alfabecie rosyjskim), a podczas pośpiesznego przekładu zwykle brak czasu na refleksję o formie nazw własnych. Formy TorpedoLokomotiw, choć niezgodne z normą, utrwaliły się juz w polszczyźnie i dążenie do ich zmiany nie ma sensu (por.).
Na wybór tych form miało także wpływ brzmienie polskich odpowiedników tych wyrazów. W języku polskim występują bowiem rzeczowniki lokomotywatorpeda – nie zaś łokomotywatorpieda; z tego powodu trudniej byłoby utrwalić te ostatnie formy.
Zarówno pisanie LokomotiwTorpedo, jak i ŁokomotiwTorpiedo jest poprawne we wszystkich tekstach, w których stosujemy transkrypcję. Należy jednak trzymać się określonego sposobu zapisu w ramach jednego tekstu.

Łukasz Bieszke

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaki jest poprawny zapis nazwy ulicy: „3 Maja”, „3 maja” czy „3-go Maja”, „3-go maja”. A jak należy zapisywać nazwę ULICA KONSTYTUCJI 3 MAJA lub 3-GO MAJA?

Forma trzeci, trzeciego jest formą liczebnika porządkowego od liczebnika głównego trzy. Zasady odmiany liczebników porządkowych są w języku polskim takie same jak przymiotników (z jednym wyjątkiem: formy męskoosobowe mogą przyjmować tylko wyrazy pierwsi, drudzy, trzeciczwarci).
W związku z tym, że nie mamy w polszczyźnie żadnych problemów z odmianą tych liczebników, reguła ortograficzna obowiązująca od 1936 r. mówi, że niepoprawne jest dopisywanie końcówek fleksyjnych po cyfrach rzymskich i arabskich oznaczających takie liczebniki. Zatem nie dodaje się końcówki przypadka lub końcowej części wyrazu do liczebnika pisanego cyfrą. Jan Miodek w Słowniku Ojczyzny Polszczyzny stwierdza wyraźnie, że formy typu 3-go maja są niepoprawne i określa je jako cyfrowo-literowe hybrydy (łac. hybrida ‘mieszaniec’).
Zgodnie z zasadą, że w nazwach ulic piszemy wielką literą wszystkie wchodzące w ich skład wszystkie wyrazy samodzielne (z wyjątkiem samego wyrazu ulica), poprawny zapis podanych nazw ulic jest następujący: ulica 3 Maja (lub w skrócie ul. 3 Maja) i ulica Konstytucji 3 Maja (lub w skrócie ul. 3 Konstytucji Maja).

Kinga Ferenc

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazw gdańskich placów: PLAC KSIĘDZA BRONISŁAWA KOMOROWSKIEGO, PLAC KSIĘDZA PRAŁATA JANA GUSTKIEWICZA, PLAC DOKTORA STEFANA MICHALAKA, PLAC BISKUPA EDWARDA O’ROURKE?

W nazwach tych, należących do wielowyrazowych nazw własnych obiektów miejskich, pierwszy wyraz piszemy małą literą, jest on tu bowiem nazwą gatunkową. Pozostałe wyrazy wchodzące w skład tych trzech nazw zapisujemy dużymi literami, jeśli używamy ich w pełnej postaci, są to bowiem wyrazy samodzielne znaczeniowo. Jeśli natomiast wyrazy ksiądz prałat, doktorbiskup zapiszemy w skrócie, skróty te powinniśmy pisać małą literą. Pierwsze dwie nazwy możemy zatem zapisać tak: plac Księdza Prałata Jana Gustkiewicza albo plac ks. prał. Jana Gustkiewicza; plac Księdza Bronisława Komorowskiego albo plac ks. Bronisława Komorowskiego. W wypadku dwu ostatnich nazw, jeśli zdecydujemy się na użycie skrótów od form doktorabiskupa, musimy jeszcze podjąć decyzję co do wyboru postaci tych skrótów: dr. lub dra, bp. lub bpa. Problemu tego nie sprawiają skróty form mianownikowych tych wyrazów, gdyż kończą się one ostatnią literą danego wyrazu: drbp (bez kropek na końcu). W formach przypadków zależnych musimy jednak pamiętać o uwzględnieniu w zapisie skrótu również odpowiedniej końcówki fleksyjnej: albo do przyjętego skrótu formy mianownika dopisujemy końcówkę i nie stawiamy po nim kropki (dra, bpa), albo stosujemy tylko skrót formy mianownika, ale stawiamy po nim kropkę (dr. = doktora, doktorem, doktorowi itp., bp. = biskupa, biskupem, biskupowi itp.). Piszemy zatem: plac Doktora Stefana Michalaka, plac dra Stefana Michalaka lub plac dr. Stefana Michalaka; plac Biskupa Edwarda O’Rourke, plac bpa Edwarda O’Rourke lub plac bp. Edwarda O’Rourke. Ponadto, jeśli zastosujemy skróty tytułów przynależnych tym osobom, możemy również zastosować w zapisie inicjały ich imion.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jak zapisać dopełniacz od nazwy gdańskiej dzielnicy „Matarnia”: „Matarnii” czy „Matarni”?

Zgodnie z zasadami pisowni polskiej rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w mianowniku na -ia mają w dopełniaczu zakończenie -ii lub -i. Wiąże się to z poczuciem rodzimości czy obcości wyrazu, a w wypadku rzeczowników zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na ‑nia także z wymową formy mianownika. W wyrazach, których zakończenie wymawiamy w mianowniku jako [-ńa], piszemy -ni, np. dyni, jaskini, pustyni, Chyloni, Gdyni, Oruni. Natomiast w tych wyrazach, których zakończenie wymawiamy jako [-ńja], piszemy -nii, np. aronii, harmonii, ironii, Danii, Kalifornii, Polihymnii.
Skoro mianownik nazwy tej gdańskiej dzielnicy brzmi Matarnia (w wymowie: [matarńa], nie: [matarńja]), to w dopełniaczu piszemy oczywiście Matarni, przez jedno i.

Justyna Dzikowska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia RONDO IM. ŚWIĘTEGO JANA DE LA SALLE?

Wyrażenie to jest nazwą własną obiektu miejskiego, a w wielowyrazowych nazwach tego typu pierwszy wyraz, jeśli występuje w znaczeniu gatunkowym, zapisujemy małą literą, natomiast wszystkie pozostałe wyrazy samodzielne użyte w pełnej postaci – piszemy dużymi literami. Zgodnie z tą regułą piszemy rondo im. Świętego Jana de la Salle, gdyż dela nie są wyrazami samodzielnymi. Możemy również zastosować tu konwencjonalny skrót św., a wówczas poprawny zapis tego wyrażenia przybierze postać: rondo im. św. Jana de la Salle. W zapisie tej nazwy nie powinniśmy natomiast raczej używać inicjału imienia, w odniesieniu do świętych nie wytworzył się bowiem taki zwyczaj.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: sobota, 1. Sierpień 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia SKWER IM. HARCERZY POLSKICH W BYŁYM WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU?

Ponieważ nazwa ta należy do wielowyrazowych nazw własnych obiektów miejskich, małą literą zapisujemy w niej pierwszy wyraz, bo jest nim rzeczownik gatunkowy skwer, a z kolejnych wyrazów wchodzących w skład tej nazwy tylko wyrazy niesamodzielne: przyimek w oraz przyimek wtórny imienia (im.). Pozostałe wyrazy wchodzące w skład tej nazwy są wyrazami samodzielnymi, zapisujemy je zatem dużymi literami: skwer im. Harcerzy Polskich w Byłym Wolnym Mieście Gdańsku lub skwer imienia Harcerzy Polskich w Byłym Wolnym Mieście Gdańsku.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Jaka jest poprawna pisownia nazwy ZAUŁEK ŚWIĘTEGO BARTŁOMIEJA?

Nazwę tę zapisujemy następująco: zaułek Świętego Bartłomieja lub zaułek św. Bartłomieja. Pierwszy człon tej nazwy piszemy małą literą, ponieważ w nazwach własnych obiektów miejskich, do których należą nazwy zaułków (podobnie jak nazwy ulic, rond, alei i innych ciągów komunikacyjnych), występujące na początku nazwy gatunkowe zapisujemy właśnie małą literą. Pozostałe wyrazy wchodzące w skład tego wyrażenia są właściwymi składnikami nazwy własnej, toteż piszemy je dużymi literami – chyba że przymiotnik święty zapiszemy w skrócie.

Ewa Rogowska-Cybulska

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz

Pisząc o województwie pomorskim, dziennikarze czasem używają formy „pomorskiem”, a czasem „pomorskim”. Od czego to zależy?

Jeśli przymiotnik pomorski jest podrzędnym składnikiem nazwy złożonej (określeniem rzeczownika), a więc jeśli mówimy lub piszemy na przykład o województwie pomorskim, zawsze powinniśmy używać formy z końcówką ‑im (tak jak mówimy i piszemy o regionie pomorskim, księciu pomorskim itp.).
Wyraz ten może być też rzeczownikiem, nazwą regionu: Pomorskie. Wtedy powinno się go pisać wielką literą, a w narzędniku i miejscowniku zarówno w piśmie, jak i w wymowie należy używać końcówki -em: w Pomorskiem (tak jak w Zakopanem).
Końcówka -em była dawniej powszechnie używana w odmianie przymiotników rodzaju nijakiego (zakończonych w mianowniku na -e): dobre dziecko – N. z dobrem dzieckiem, Msc. o dobrem dziecku. W odmianie wyrazów pospolitych została zniesiona przez Komitet Ortograficzny w roku 1936. Zachowały ją nazwiska, np. Lindeo Lindem, Fuldeo Fuldem; nazwy miejscowości, np. Chyżnew Chyżnem, Krzywew Krzywem (tu mieszczą się też przymiotnikowe nazwy regionów); wyrazy typu wtem (daw. w + tem), przedtem (daw. przed + tem).

Lucyna Warda-Radys

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: środa, 10. Czerwiec 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: środa, 26. luty 2014 - 12:48; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz