dr hab. Barbara Zwolińska, prof. UG
Prof. UG, dr hab. Barbara ZWOLIŃSKA
Literaturoznawca, pracuje w Katedrze Historii Literatury Polskiej. Specjalizuje się w zakresie historii literatury XIX i XX wieku. Studia polonistyczne na UG ukończyła w 1988, broniąc pracę magisterską na temat Wyobraźni śmierci u Zygmunta Krasińskiego, napisaną pod naukowym kierunkiem Profesor Marii Janion. W 1997 roku uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych. Promotorem rozprawy doktorskiej, która opublikowana została w 2002 roku (Wampiryzm w literaturze romantycznej i postromantycznej na przykładzie Opowieści niesamowitych Edgara Allana Poego, Poganki Narcyzy Żmichowskiej oraz opowiadań Stefana Grabińskiego) był Profesor Józef Bachórz. Tytuł doktora habilitowanego uzyskała w roku 2008 na podstawie rozprawy O kwestiach kobiecych w korespondencji Narcyzy Żmichowskiej (Gdańsk 2007). Opublikowała jedenaście monografii autorskich, kilkadziesiąt artykułów i recenzji w pracach zbiorowych oraz pismach literackich, między innymi w „Pamiętniku Literackim”, „Ruchu Literackim” (np. Frenetyczny obraz śmierci w Agaj-Hanie Zygmunta Krasińskiego), „Literaturoznawstwie” (np. Romantyczna historia łez. Prolegomena), „Foliach” (np. Muzyka i akustyka w słuchowiskach adaptacyjnych według sztuk Tadeusza Różewicza), „Antroposie?” (np. Tożsamość w ruchu (w) przestrzeni Berlina i Budapesztu. Na przykładzie W podróży Sándora Máraia oraz Pamięci Pétera Nádasa, 2018 oraz: Romantyczna melancholia i dekadencki niepokój jako rys elitarnej odrębności bohaterów powieści Jarosława Iwaszkiewicza, 2019), „Litterariach Copernicana” (np. Listy z podróży do Ameryki a Listy z Afryki Henryka Sienkiewicza - dwa modele podróży i podróżnika, 2019 oraz: Zerwane więzi. Zwierzęta w klatkach cyrku i zoo (na przykładzie wybranych utworów z literatury polskiej), 2021), „Świecie Tekstów” (np. Sándora Máraia widzenie miast (rekonesans)), „Zielonogórskich Pracach Naukowych Scripta Humana” (np. „Ze srebrnego ekranu do literatury i radia. O sztuce (i słuchowisku) Podróż na księżyc Moniki Milewskiej).
Organizatorka trzech interdyscyplinarnych konferencji naukowych: (Nie)męskość w tekstach kultury XIX-XXI wieku (Gdańsk 2017), (Nie)smak w tekstach kultury XIX-XXI wieku (Gdańsk 2018) oraz (Nie)pokój w tekstach kultury XIX-XXI wieku (Gdańsk 2019). Zredagowała, wspólnie z Krystianem M. Tomalą, dwie monografie wieloautorskie: (Nie)męskość w tekstach kultury XIX-XXI wieku (Gdańsk 2019) i (Nie)pokój w tekstach kultury XIX-XXI wieku (Gdańsk 2021) oraz samodzielnie (Nie)smak w tekstach kultury XIX-XXI wieku (Gdańsk 2019).
Aktywna uczestniczka kilkudziesięciu naukowych konferencji ogólnopolskich (m.in. organizowanych przez UMK Toruń, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Akademię im. J. Długosza w Częstochowie, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) i zagranicznych (Uniwersytet w Opavie, Uniwersytet im. J. Kupały w Grodnie).
Interesuje się tematem podróży w literaturze XIX i XX wieku, teatrem radiowym, współczesną literaturą polską (m.in. tematyką tożsamości płciowej, nurtem rozliczeń z komunizmem i PRL, motywem małej ojczyzny), szczególnie zaś twórczością Jarosława Iwaszkiewicza i Tadeusza Różewicza, a także węgierskiego prozaika Sándora Máraia. Kieruje Pracownią Badań nad Literaturą Zapoznaną i Mniej Znaną.
Monografie autorskie: Wampiryzm w literaturze romantycznej i postromantycznej na przykładzie Opowieści niesamowitych Edgara Allana Poego, Poganki Narcyzy Żmichowskiej oraz opowiadań Stefana Grabińskiego (Gdańsk 2002), O kwestiach kobiecych w korespondencji Narcyzy Żmichowskiej (Gdańsk 2007), Podróże Narcyzy Żmichowskiej (Gdańsk 2010), W poszukiwaniu tożsamości. O bohaterach powieści Narcyzy Żmichowskiej (Gdańsk 2010), Pisać to znaczy żyć. Szkice o prozie Sándora Máraia (Gdańsk 2011), „Być sobą i kimś innym”. O twórczości Feliksa Netza (Gdańsk 2012), Na początku był dźwięk. Twórczość radiowa Feliksa Netza (Gdańsk 2014), Sándor Márai jako twórca literacki, teatralny i radiowy (Gdańsk 2014), Twórczość Tadeusza Różewicza w radiu. Studium przypadku (Gdańsk 2018), Melancholia, nuda i czas w prozie Jarosława Iwaszkiewicza (Gdańsk 2018), Czas – przestrzeń – egzystencja. Tożsamość w podróży. Szkice o literaturze (Gdańsk 2021).
Wybrane artykuły: Poganka jako romantyczna powieść inicjacyjna w monografii: Z problemów prozy. Powieść inicjacyjna, Toruń 2005; O konwencji i formach grzecznościowych w korespondencji Narcyzy Żmichowskiej, „Napis” IBL PAN 2005; Rytm życia i śmierci w Bożej podszewce, w: Kino polskie wobec umierania i śmierci, Bydgoszcz 2005; Artysta w twórczości Narcyzy Żmichowskiej, w: Z problemów prozy. Powieść o artyście, Toruń 2006; Bohater romantyczny w kosmosie. Harmonia i dezintegracja, w: Poezja i astronomia, Toruń 2006; Romantyczny mit drogi a epistolarna relacja Narcyzy Żmichowskiej z podróży do Paryża, w: Literackie drogi wobec mitu, Bydgoszcz 2006; O romantycznej przyjaźni w korespondencji filomatów i filaretów, w: Mickiewicz w Gdańsku, Gdańsk 2006; Doświadczenie siostry w listach Narcyzy Żmichowskiej do brata Erazma, „Prace Polonistyczne UŁ”, Łódź 2006; Las jako przestrzeń magiczna w literaturze polskiej, w: Las w kulturze polskiej, Poznań 2006; Proza kobieca po 1989 roku wobec mitów macierzyństwa, w: Polska proza i poezja po roku 1989 roku wobec tradycji, Toruń 2007; O Narcyzie Żmichowskiej (szkic do portretu nauczycielki i pisarki), w: Księga Janion, Gdańsk 2007; Pożytki leśne (i nie tylko) w epistolarnych relacjach Narcyzy Żmichowskiej, w: Las w kulturze polskiej, Poznań 2009; Doświadczenie podróży w korespondencji Narcyzy Żmichowskiej, w: Podróż i literatura 1864-1914, Warszawa 2008; Rewizja mitu domu rodzinnego w powieściach N. Żmichowskiej, w: Dom w literaturze czeskiej i polskiej, Opava 2009; Pisać to znaczy żyć. Próba romantycznej lektury Sándora Máraia, w: Album Gdańskie. Prace ofiarowane Profesorowi Józefowi Bachórzowi, Gdańsk 2009; Przewartościowanie mitu rodziny w powieściach Narcyzy Żmichowskiej, w: Ku antropologii rodziny, Częstochowa 2009; Mit wiecznej miłości – iluzja czy wartość (na przykładzie powieści Występ gościnny w Bolzano i Żar Sándora Máraia), w: Przemiany mitów i wartości nie tylko w literaturze, Bydgoszcz 2010; Paryż w korespondencji Narcyzy Żmichowskiej, w: Obrazy stolic europejskich w piśmiennictwie polskim, Łódź 2010; Początki romantycznego szaleństwa, w: Zjawisko szaleństwa w kulturze, Toruń 2010; Krainy leśne i błotne we Wspomnieniach Wołynia, Polesia i Litwy J.I. Kraszewskiego, w: Las w kulturze polskiej, Poznań 2010; O postawie stoickiej samotności. Księga ziół Sándora Máraia, w: Teka rozmaitości z wieku nie tylko XIX. Prace ofiarowane Profesorowi Janowi Dacie, Gdańsk 2011; O dylematach etycznych bohaterów Stefana Żeromskiego, w: Kategorie etyczne w czasach upadku duchowości, Częstochowa 2011; Miasta romantyków: Rzym i Paryż, w: Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie, Bydgoszcz 2011; Mechanizmy władzy komunistycznej na podstawie prozy Sándora Máraia, w: Władca, władza, literackie doświadczenie Europejczyków. Wiek XX i XXI, Łódź 2011; Literacki ślad malarstwa Caspara Davida Friedricha w twórczości Juliusza Słowackiego, w: Kolor w kulturze, Toruń 2012; Obraz kultury zachodniej w prozie Sándora Máraia, w: Obraz kultur świata, Toruń 2012; Językowy obraz świata w Urodzonym w Święto Zmarłych Feliksa Netza, w: Język- natura- cywilizacja, Bydgoszcz 2012; Taniec zideologizowany w PRL-u, czyli o powieści Feliksa Netza Urodzony w Święto Zmarłych, Gdańsk 2012;. Obraz kultury zachodniej w prozie Sándora Máraia, w: Obrazy dookoła świata: postrzeganie i prezentowanie kultur w dobie transkulturowości, Toruń 2013; Wątki biblijne w twórczości Narcyzy Żmichowskiej. Żmichowska wobec religii oraz Biblii, w: Biblia w literaturze polskiej : romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, Gdańsk 2013; Kobiety i pieniądze w powieściach Narcyzy Żmichowskiej, w: Księgowanie: literatura, kobiety, pieniądze, Szczecin 2014; Na peryferiach wielkich miast. Casus Sándora Máraia - literata i podróżnika, „Jednak Książki” 2014, nr 1; Rozbita tożsamość i trauma przeszłości w prozie Feliksa Netza po 1989 roku, w: O kondycji człowieka w polskiej literaturze najnowszej, Toruń 2014; Sztuka milczenia i powściągliwości słowa w twórczości Sándora Máraia, w: Milczenie: antropologia – hermeneutyka, Częstochowa 2014; Żmichowska Narcyza (hasło), w: Encyklopedia Katolicka, tom 20, Lublin 2014; Romantyczny mit Polesia we Wspomnieniach Wołynia, Polesia i Litwy J. I. Kraszewskiego, w: Kraszewski i nowożytność: studia, Białystok 2015; Sándor Márai na Bliskim Wschodzie, w: "Obcy świat" w dyskursie europejskim, Zielona Góra 2015; Zegar przemijania we wczesnej prozie Jarosława Iwaszkiewicza. Panteistyczny mechanizm obrony przed czasem w powieści Księżyc wschodzi, w: W rytmie zegara... : wokół zagadnień chronozoficznych, Olsztyn 2015; Doświadczenie wojny w wybranych dramatach radiowych autorów polskiej szkoły słuchowisk, w: Ślady II wojny światowej i Zagłady w najnowszej literaturze polskiej, Poznań 2016; Filmowy Tatarak Andrzeja Wajdy jako adaptacyjny tryptyk, w: Literatura a film, Zielona Góra 2016; Perfidny plan Elizabeth George jako przykład współczesnej odmiany kryminału, w: Kryminał: między tradycją a nowatorstwem, Zielona Góra 2016; Rosja i Rosjanie w twórczości Feliksa Netza, w: Między rusofobią a rusofilią: poglądy, postawy i realizacje w literaturze polskiej od XIX do XXI wieku, Gdańsk 2016, „Życie jest ciągłe – śmierć jest złudzeniem”. Melancholijny niepokój egzystencji w Pasjach błędomierskich (1938) Jarosława Iwaszkiewicza, w: Tożsamość, kultura, nowoczesność, t. 2. Czas, pamięć, Bydgoszcz 2017; Maska Casanovy w Występie gościnnym w Bolzano (1940) Sándora Máraiego (wspólnie z Krystianem M. Tomalą) oraz: Maski i przebrania w Mojej córeczce Tadeusza Różewicza, w: Ogród sztuk. Maska, Gdańsk 2017; Erwin Kruk. Obecność Nieobecności oraz: Współczesny twórca renesansowy – Feliks Netz, w: Z ducha Orfeusza. Studia o polskiej poezji lat 2010-2016, Białystok 2018; Słuchowiska adaptacyjne i oryginalne jako gatunki sztuki radiowej, w: Radio w badaniach naukowych i praktyce akademickiej, Gdańsk 2018; Motywy biblijne w radiowej Pułapce Tadeusza Różewicza (dramat literacki a słuchowisko), w: Biblia w dramacie, Gdańsk 2018; O wstydzie homoseksualisty w listach i opowiadaniach Jarosława Iwaszkiewicza, w: (Nie)męskość w tekstach kultury XIX-XXI wieku, Gdańsk 2019; Przy wspólnym stole z Pułapką Tadeusza Różewicza (z rzutem oka na Odejście Głodomora i Wyszedł z domu), w: (Nie)smak w tekstach kultury XIX-XXI wieku. Nie tylko o kulturze jedzenia i picia, Gdańsk 2019; Pamięć historii i tożsamość Innego. Rosjanie oczyma węgierskiego patrycjusza Sandora Máraia, w: Pamięć. Historia. Kultura, Tom 1. Anatomia polityki historycznej, Bydgoszcz 2019; Poetyka eksperymentu i granice innowacyjności we współczesnym polskim teatrze radiowym , w: Słowo, głos, cisza. Radio i sztuka audialna, Łódź 2021; Egzystencjalny niepokój emigranta w dziennikowych zapisach Sándora Máraiego, w: (Nie)pokój w tekstach kultury XIX-XXI wieku, Gdańsk 2021.
Adres e-mail: barbara.zwolinska@ug.edu.pl