prof. dr hab. Jolanta Kowalewska-Dąbrowska

kd

 

Od początku swej działalności naukowej  związana jest z Uniwersytetem Gdańskim. Pracuje w Instytucie Filologii Polskiej, w którym w  latach 2008-2012 pełniła funkcję Dyrektora  ds. Nauki. Od roku  2008 do 2011 była też kierownikiem Zakładu Pragmatyki i Tekstologii Językoznawczej. Gdy w związku z reorganizacją w Instytucie wszystkie zakłady zostały zlikwidowane na rzecz systemu katedralnego, została członkiem Katedry Języka Polskiego. 

 

  • Zainteresowania naukowe:

Początkowo jej zainteresowania badawcze związane były głównie ze składnią semantyczną, ale od kilkunastu lat swoje badania koncentruje wokół zagadnień semantycznych, pragmatycznych i tekstologicznych, opierając się na metodach wypracowanych w ramach lingwistyki kulturowej. Z tymi zagadnieniami wiążą się publikacje książkowe oraz artykuły oraz wystąpienia na konferencjach naukowych. Oprócz tego angażuje się w różne działania na rzecz szerzenia wiedzy o kulturze języka polskiego. Wygłasza odczyty w ramach Oddziału Gdańskiego TMJP, współpracuje z powstałym w tym roku przy Radzie Języka Polskiego Zespołem Etyki Słowa, koncentrując swoje badania na problemach etyczności w wypowiedziach polityków.

Prowadzi seminaria magisterskie i doktoranckie, wykłady z metodologii badań i seminaria otwarte na studiach doktoranckich  oraz wykłady i konwersatoria na I  i II stopniu studiów. W ostatnich latach jej zajęcia ze studentami filologii polskiej obejmowały przede wszystkim przedmioty takie jak:  metodologie badań językoznawczych, semantyka tekstu, wiedza o komunikacji językowej, a na filologii germańskiej prowadziła zajęcia ze stylistyki i kultury języka polskiego.  

 
 
Najważniejsze publikacje:

 

Książki:

  1. Językowy obraz Boga i człowieka w poezji Jana Twardowskiego, Wyd. UG, Gdańsk 2006 (II wydanie 2008).

  2. Tekst poetycki jako przedmiot badań lingwistycznych. Teoria i praktyka w kontekście semantycznych interpretacji utworów poetyckich Janusza Pasierba oraz Anny Kamieńskiej, Wydawnictwo „Bernardinum”  2013, ISBN 978 -83-7823-185-1, ss 208.

Obie publikacje są  próbą rekonstrukcji fragmentu rzeczywistości utrwalonego w języku i zawartego w idiolekcie poety. Pokazują one zarazem, w jaki sposób narzędzia badawcze współczesnej lingwistyki kulturowej i kognitywnej dają się zastosować do opisu języka osobniczego.

  1. Opracowanie i przygotowanie do druku książki pośmiertnej Stanisława Dąbrowskiego pt. Tajemnica a metody. Ze stanowiska wiedzy o literaturze. Artykuły  i szkice. Wydawnictwo UG, Gdański 2008, ISBN 978-83-7326-582-0, ss 256.

0102

Artykuły:
 
 
  • Charakterystyka semantyczna i syntaktyczna czasownika szyć, [w:] Polonica nr IV, Wrocław 1978, s. 137-153.
  • Predykaty kreatywne z punktu widzenia implikowanych argumentów, [w:] Materiały z XIII Seminarium Macedońskiego Języka, Literatury i Kultury, Skopje, 1982.
  • Sens i nonsens jako pochodna adynatoniczności w wierszu Wandy Chotomskiej: „Za górami za lasami”, „Poradnik Językowy” nr 8,1994, s. 50-56. PL ISSN 0551-5343.
  • Bóg i człowiek w poezji Jana Twardowskiego. Problem i przykład kategoryzacji, „Kresy nr 4,1995, s. 163-176, (współautor S. Dąbrowski). PL ISSN 0867-1125.
  • Wielotekst quasi-cyklu (na przykładzie pięciu wierszy Jana Twardowskiego), [w:] Tekst. Analizy i interpretacje, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin 1999, s. 55-70. ISBN 83-227-1235-9.
  • Obraz anioła w poezji Jana Twardowskiego, [w:] Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdańsk 1999, s. 179-194. ISBN 83-7017-841-3.
  • Niektóre problemy związane z interpretacją toposu „świata na opak” w utworach poetyckich dla dzieci, „Poradnik Językowy” nr 9,2000, s. 5-18. PL ISSN 0551-5343.
  • Profilowanie jako metoda opisu znaczenia na przykładzie analizy pojęcia człowiek w twórczości Jana Twardowskiego, Gdańskie Prace Językoznawcze nr VII, 2000, s. 55-70. PL ISSN 0860-3456, ISBN 83-87359-42-4.
  • Rola kontekstu w interpretacji tekstu poetyckiego, [w:] W świecie słów i znaczeń. Księga pamiątkowa dedykowana prof. B. Krei, red. J. Maćkiewicz, E. Rogowska, Gdańsk 2001, s. 140-150. ISBN 83-7326-007-2.
  • Gdy milczenie jest mową… Kilka uwag o pojęciu milczenia w języku potocznym i w poezji Jana Twardowskiego, „Poradnik Językowy nr 9,2002, s. 24-37. PL ISSN 0551-5343.
  • Prawda w poezji Jana Twardowskiego, „Poradnik Językowy” nr 8,2004, s. 20-31. PL ISSN 0551-5343.
  • ŻYCIE TO DROGA, czyli „Którędy do Ciebie”, „Stylistyka” nr XIV, 2005, Opole, s. 615-633. ISSN 1230-2287.
  • „Tak się nie mówi”, czyli: Dwa sposoby intrygującego indagowania drobin utworu poetyckiego. Paralela, „Poradnik Językowy” nr 8,2005, s. 59-62, (współautor S. Dąbrowski). PL ISSN 0551-5343.
  • Poetycka wizja świętości w poezji Jana Twardowskiego, [w:] Doświadczenie religijne w literaturze XX w., red. A. Gleń, I. Jokiel, Opole 2006, s. 85-102. ISBN 83-86881-45-3.
  • Gry językowe w tekstach publicystycznych. Kreacja czy manipulacja?, [w:] Kreowanie świata w języku mediów, red. P. Nowak, R. Tokarski, Lublin 2007, s. 87-105. ISBN 978-83-227-2666-0.
  • Językowy obraz księdza w poezji Jana Twardowskiego, [w:] Język – szkoła – religia, red. A. Lewińska, M. Chmiel, Pelplin 2007, s. 197-215. ISBN 978-83-7380-346-6.
  • Aksjologiczny wymiar mówienia w poezji Jana Twardowskiego, „Przegląd Humanistyczny” nr 1,2007, s. 35-45. ISSN 0033-2194.
  • O jednym ze sposobów wartościowania. Semantyka paradoksów w konstrukcjach typu tak […] że […] w poezji Jana Twardowskiego, [w:] Opuscula linguistica Georgio Treder dedicata, red. E. Breza, Z. i A. Licowie, Gdańsk 2007, s. 305-311. ISBN 978-83-7326-430-4.
  • Językowy obraz uczuć w poezji Jana Twardowskiego, [w:] A to co na krótko może być na zawsze. Pokłosie spotkania poświęconego pamięci księdza Jana Twardowskiego, Warszawa 2007, s. 97-112. ISBN 978-83-235-0269-2.
  • Rola perswazyjna słowotwórczych gier językowych w tekstach publicystycznych, [w:] Słowotwórstwo i tekst, red. V. Maldijeva i Z. Rudnik-Karwatowa, Warszawa 2007, s. 79-88. ISBN 97-83-89191-66-3.
  • Humor w poezji Jana Twardowskiego, [w:] Humor. Teoria, praktyka, zastosowanie, t. 1, red. A. Kwiatkowska i S. Dżereń-Głowacka, Piotrków Trybunalski 2008, s. 165-174. ISBN 83-89935-51-1.
  • Modyfikacje znaczeń słów w nagłówkach prasowych w aspekcie kulturowym i międzykulturowym, [w:] Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza, t. III, red. A. Pstyga, Gdańsk 2008, s. 307-312. ISBN 978-83-7326-564-6.
  • Problem wartości w poezji Jana Twardowskiego, [w:] Współczesna polszczyzna. Stan, perspektywy, zagrożenia, red. Z. Cygal-Krupa. Kraków-Tarnów 2008, s. 325-332. ISBN 978-83-7188-079-7.
  • Stylistyczne środki kształtowania znaczeń w liryce Jana Twardowskiego, [w:] Styl a semantyka, red. I. Szczepankowska, Białystok 2008, s. 79-89. ISBN 978-83-7431-186-1.
  • Jak ksiądz Jan Twardowski żartuje ze świętości (analiza semantyczna wypowiedzi humorystycznych), [w:] Polonistyczne drobiazgi językoznawcze I, red. J. Maćkiewicz i E. Rogowska-Cybulska, Gdańsk 2009, s. 108-115. ISBN 978-83-7326-581-3.
  • Rola konotacji semantycznych słowa w interpretacji tekstu poetyckiego (na przykładzie analizy leksemu serce w wybranych utworach Haliny Poświatowskiej, Anny Kamieńskiej i Jana Twardowskiego), [w:] Język pisarzy jako problem lingwistyki, red. T. Koprysz, A. Kozłowska, Warszawa 2009, s. 81-95. ISBN 978-83-7072-568-6.
  • Język polityki a etyka słowa, [w:] Język – biznes – media, red. A. Rypel, W. Jastrzębska-Golonka, G. Sawicka, Bydgoszcz 2009, s. 19-27. ISBN 978-83-60775-18-9.
  • Kognitywna koncepcja metafory w interpretacji tekstu poetyckiego (na przykładzie utworów Jana Twardowskiego), [w:] Języki metafory, t. 1. Literatura – teoria – język – przekład, red. K. Jarosińska-Buriak, Elbląg 2009, s. 225-244. ISBN 978-83-9255-21-13-9-6.
  • Funkcje przekształceń frazeologicznych w utworach poetyckich, [w:] Wokół słów i znaczeń III. Z zagadnień leksykalno-semantycznych, red. B. Milewska, S. Rzedzicka, Gdańsk 2009, s. 91-99. ISBN 978-83-7326-581-3.
  • Lingwistyczne metody badania tekstów poetyckich w aspekcie refleksji nad idiostylem – zagadnienie perswazji na przykładzie utworów Jana Twardowskiego, [w:] Język i styl twórcy. W kręgu badań współczesnej humanistyki. Studia o języku i stylu artystycznym V, Zielona Góra 2009 (wyd. w 2010), s. 193-206. ISBN 978-83-7481-316-7.
  • Małe może być wielkie. Przyczynek do obrazu świata wartości w poezji Jana Twardowskiego, [w:] Ilość – wielkość – wartość, Materiały z konferencji 11-13 maja 2009, red. E. Umińska-Tytoń, Łódź 2010, s. 217-226, ISBN 978-83-89790-55-2.
  • Humor w języku osób publicznych. Perspektywa odbiorcy, [w:] Zrozumieć humor vol. 2/1, red. S. Dżereń-Głowacka, A. Kwiatkowska, Piotrków Trybunalski 2009 (wyd. w 2010), s. 41-49. ISBN 978-83-89935-95-3.
  • Człowiek wobec śmierci w poezji Anny Kamieńskiej i Jana Twardowskiego, [w:] Człowiek, słowo, świat, red. J. Chojak, T. Korpysz, K. Waszakowa, Warszawa 2010, s. 166-179. ISBN 978-83-235-0581-5.
  • Przejawy inwencji słowotwórczej w języku prasy ostatnich lat (na przykładzie wybranych gazet czasopism), [w:] Słowotwórstwo a media. Wokół słów i znaczeń IV, red. E. Badyda, J. Maćkiewicz, E. Rogowska-Cybulska, Gdańsk 2011, s. 61-70. ISBN 978-83-7326-785-5.
  • Rola kontekstu w dyskursie politycznym, [w:] Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji III – Kontekst a komunikacja, pod red. I. Matusiak-Kempy i S. Przybyszewskiego, Olsztyn 2011, s. 292-300. ISBN 978-83-61605-52-2.         
  • Elementy perswazji w wybranych tekstach poetyckich Jana Twardowskiego [w:] Pragmatyczne aspekty tekstu i dyskursu, red. B. Matuszczyk, Wyd. UG, Gdańsk 2011, s. 171-180, ISBN 978-83-7326-844-9.
  • Językowy obraz dnia i nocy w poezji Janusza Pasierba [w:] Polonistyczne drobiazgi językoznawcze II, red. E. Rogowska-Cybulska, M. Cybulski, Wydawnictwo UG, Gdańsk 2011, s.91-100, ISBN 978-83-7326-840-1.         
  • Poeci XX wieku o Eucharystii –  próba opisu semantycznego(wybrane zagadnienia) [w:] Język pisarzy. problemy słownictwa tom 3. red. T. Korpysz, A. Kozłowska, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2011, s. 223-244, ISBN 978-83-7072-734-5.
  • Idiolektalny obraz życia w poezji księdza Janusza Stanisława Pasierba. Analiza semantyczna, [w:] Językowa przeszłość i współczesność Mazowsza i Podlasia, red. H. Sędziak, D. Czyż, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Łomża 2011, s. 213-220,  ISBN 99978-83-86175-53-6.
  • Postać Jezusa w poezji Jana Twardowskiego (próba analizy semantycznej), [w:] Mundus verbi in honorem Sophie-Cygal-Krupa, red. M. Pachowicz, K. Choińska,  Wyd. PWSZ w Tarnowie, Tarnów 2012, s. 174-180, ISBN 978-83-932770-4-9.
  • Być jeńcem drobiny czasu” w świecie poetyckim Anny Kamieńskiej, „Poradnik Językowy” 2013 nr 5, s. 37-50, ISSN 0551-5343.
  • Wartościowanie jako komponent semantyczny neologizmów tekstowych w publicystyce [w: ] Wokół słów i znaczeń V. Słowotwórstwo  w różnych odmianach języka, red. E. Badyda, J. Maćkiewicz, E. Rogowska-Cybulska, Wyd. UG Gdańsk 2013, s.209-216, ISBN 978-83-7865-094-2.
  • Chwila i wieczność w poezji Jana Twardowskiego, „Stylistyka” 2013, s. 279-388, ISSN 1230-2287.
  • Liryka modlitewna księdza Janusza Stanisława Pasierba Pasierba, [w:] Język, tradycja, tożsamość, pod redakcją Ewy Rogowskiej-Cybulskiej i Małgorzaty Milewskiej-Stawiany, Wyd. UG Gdańsk 2013, 98-111, ISBN 978-83-7865-146-8.
  • Poetycka wizja śmierci w  idiolekcie księdza Janusza Pasierba, „Poradnik Językowy” 2014 nr 3., s. 22-32, ISSN 0551-5343.
  • Miejsce i rola definicji artystycznej w tekście poetyckim (na przykładzie poezji Jana Twardowskiego [w:] Tekst – akt mowy – gatunek wypowiedzi, pod redakcją Urszuli Sokólskiej, Wyd. UwB, Białystok 2013 (wyszło w 2014), s.259-269, ISBN 978-83-7431-393-3.
  • Komentarz autorski wobec narracji o podróży w „Dukli” Andrzeja Stasiuka, [w:] Narracyjność języka i kultury. Literatura i media, pod redakcją Doroty Filar i Doroty Piekarczyk, Wyd. UMCS, Lublin 2013 (wyszło w 2014), s.85-97, ISBN 9778-83-7784-440-3
  • Poetycka wizja modlitwy w poezji Jana Twardowskiego, [w:]  Językowa przeszłość i współczesność Mazowsza i Podlasia, tom XVII, red. H. Sędziak, D. Czyż, Łomża 2013 (wyszło w 2014), ISBN  ISSN 2300-1089, s. 105-113. 
  • Czego nie wiedzą filozofowie? Analiza semantyczna wiersza Jana Twardowskiego zatytułowanego Na wsi [w:] Sztuka interpretacji. Poezja współczesna. I tom z serii Uniwersytet dla szkoły, Gdańsk 2014. ISBN 978-83-7908-012-0, s. 183-190
  • Ślady przeszłości w poezji ks. Janusza Pasierba [w:]  Nasz Język w przeszłości – nasza przeszłość w języku nr 2, red. I. Kępka, L. Warda-Radys, Pelplin 2014, ISBN 978-83-7823-411-1, s.83-91.
  • Analiza semantyczna liryki modlitewnej Anny Kamieńskiej, „Język – Szkoła – Religia” nr IX / 2, Wydawnictwo „Bernardinum” Pelplin 2014, ISSN 2080-3400, s. 39-54.
  • Słowo i milczenie w poezji Anny Kamieńskiej [w:] Odkrywanie słowa – historia i współczesność, red. U. Sokólska, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2015 ISBN 978-83-7431-451-0, s.255-274.
  • Poetyckie porachunki z tym co nieuchronne w poezji Ludmiły Marjańskiej, „Język – szkoła – religia”  nr XI/1 Pelplin 2016, ISSN 2080-3400, s.20-34.
  • Jan Twardowski – mistrz słowa poetyckiego [w:] Pisał na tak, wydał  Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2016, ISBN 978-83-61250-84-5, s. 61-75.

Recenzje:

  • Ewa Rogowska-Cybulska, Gwarowy obraz roślin w świetle aktywności nominacyjnej ich nazw „Poradnik Językowy” nr 5 / 2006, s. 83-86. ISSN 0551-5343
  • Język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red. J.Treder, wydanie drugie poszerzone i uzupełnione, „Poradnik Językowy” nr 5/ 2007, s.71-73. ISSN 0551-5343
  • Ewa Rogowska-Cybulska, Słownictwo na usługach reklamy. Mechanizmy tekstowe, „Poradnik Językowy” 2015 nr 3, ISSN 0551-5343.

Kontakt:    j.kowalewska-dabrowska@ ug.edu.pl

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: niedziela, 12. Lipiec 2009 - 00:00; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz Ostatnia zmiana: czwartek, 2. Lipiec 2020 - 20:44; osoba wprowadzająca: Importer Importowicz